Leven van de Bron. Kerk-zijn in het begin van de 21 e eeuw. aan de oevers van de Eem. Parochieel beleidsplan RK. Parochie Naam i.o

   

Leven van de Bron  Kerk-zijn in het begin van de 21e eeuw aan de oevers van de Eem

Parochieel beleidsplan RK. Parochie ‘Naam’ i.o. 2009-2016

081110 – versie 3.1c     (Voorwoord door de voorzitter van de stuurgroep bij de definitieve versie) 

1

 

Voorwoord          U zult de Heer uw God liefhebben met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand. Dat  is het grootste en eerste gebod. Het tweede is daaraan gelijk: U zult uw naaste liefhebben als uzelf.  (Mat 22, 37 ‐ 39)      Deze woorden van Jezus zijn het motto van het parochieel beleidsplan van parochie ‘Naam’  i.o. Met  dit vers plaatst Jezus zich in het hart van het Rabbijnse Jodendom van zijn tijd en zijn volk. Het is voor  Jezus een oude spreuk, ongeveer 1300 jaar oud en terug te voeren op zijn beroemde voorvader  Mozes (Deut 6,5 en Lev. 19,18). Door dit vers als motto te kiezen willen wij ons voegen in een lange  rij van mensen die door de eeuwen heen zijn geraakt door de liefde van God en daarop niet anders  willen dan antwoorden in liefde voor Hem, de medemens en de wereld.    Er zijn veel vragen aan dit vers gesteld om de bedoeling beter te begrijpen. Waarom staat er met  heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand? De opsomming vertelt ons dat we God  dienen lief te hebben met heel onze persoon en met alles wat we bezitten aan talent en gebrek.  Daar moeten we het mee doen, iets anders is er niet.  Een andere vraag luidt: het vers begint en eindigt met ‘U’; is de eerste ‘U’ waarvan sprake is een  andere dan de laatste ‘U’ (uzelf)? Het antwoord is ‘ja’ want de ‘U’ aan het einde van het vers is  veranderd door het liefhebben van God, de naaste en zichzelf. Het is deze verandering van onszelf en  de wereld die we beogen.    We zijn bevoorrechte mensen door het leven dat we mogen leiden in het welvarende Nederland.  Dat wil niet zeggen dat er ook in onze samenleving niet veel is dat zorgen baart en onze aandacht  vraagt. Wereldwijd worstelen we met hardnekkige problemen als armoede, honger en oorlog.  Het  wil ook niet zeggen dat in onze samenleving mensen niet hartstochtelijk op zoek zijn naar de zin van  hun bestaan. Het is de liefde van God die ons steeds beroert en oproept niet tevreden te zijn met  onszelf en de wereld.   We leven onder de belofte dat het de moeite waard is ons in te spannen voor een zinvolle, zorgzame  en rechtvaardige wereld, dichtbij en ver weg. Onder die belofte worden we tot op vandaag  bijeengeroepen,  vanuit de wetenschap dat wat wij bieden aan liefdevolle zorg aan elkaar en aan  onze naaste, wij uiteindelijk aan God bieden. Mensendienst is ultieme Godsdienst: Dat wat u aan de  minste der mijnen hebt gedaan, hebt u aan Mij gedaan (Mat 25,40).    De projectgroep Binnenstebuiten    André van Boven  Henk Brussel  Wim de Grefte  Jacques van de Pas  Aimée Rijlaarsdam‐Coerwinkel  Arie van de Wiel     

2

 

1. Inleiding – met het oog op een vitale toekomst    In 2006 zijn de 7 katholieke parochies van Amersfoort 1  een proces gestart om te komen tot een  intensieve samenwerking. Op 24 januari 2008 is dat bekrachtigd met het tekenen van een  samenwerkingsovereenkomst. Het parochieel beleidsplan dat u nu in handen heeft wil aan die  samenwerking inhoud en richting geven.    Verschillende impulsen hebben bijgedragen aan het tot stand komen van de samenwerking. Om te  beginnen heeft het aartsbisdom Utrecht zelf in 2001 een ambitieus beleidsplan aangenomen. Dat  plan bestaat uit twee belangrijke pijlers.   Ten eerste, van parochies wordt gevraagd samenwerkingsverbanden te vormen met naburige  parochies. In zo’n verband is een pastoraal team verantwoordelijk voor het pastoraat. Vanwege de  complexe vragen van deze tijd is aan pastores gevraagd zich te specialiseren in een bepaald aspect  van het pastoraat. Niemand kan meer alles, van solist is de professional teamspeler geworden.  Ten tweede, parochies en pastorale teams is nadrukkelijk gevraagd meer aandacht te besteden aan  die leden en groepen waar doorgaans geen of spaarzaam contact mee is. Missionair pastoraat zijn  we dat gaan noemen.   Een paar overwegingen spelen daarbij een rol:  • De katholieke kerk in Amersfoort zal verder krimpen. Voor 2007 geeft het  bevolkingsonderzoek naar Religie en geloofsbeleving aan dat 17% van de bevolking  katholiek is, d.i. bij 139.065 bewoners 23.630 katholieken. Uit de Kaski‐cijfers die  opgebouwd zijn uit de gegevens van onze eigen ledenadministratie zijn er in 2007 nog  18.241 ( in vgl. met 2006 een daling van – 237) parochianen (d.i. ong. 13,1 %). De cijfers van  de gemeente Amersfoort geven een te rooskleurig beeld. Onderzoek naar de ontwikkeling  van kerkelijkheid stelt dat in 2004 gemiddeld nog 15,5% van de burgers in ons land  katholiek is en dat dit zal dalen naar 9,6% in 2020. De gegevens die we van Amersfoort  hebben komen met deze trend overeen. Voor Amersfoort betekent dat een verdere krimp  van 18.241 (in 2007) naar ongeveer 12.000 parochianen (in 2020), en van 1483  kerkbezoekers (in 2007,  in vgl. met 2006 een lichte stijging van +85) naar 870  kerkbezoekers (in 2020). Hoewel dit soort cijfers slechts een indicatie geven is de trend over  meerdere jaren gezien onmiskenbaar (zie bijlage 3, fig. 1 en 2 ).  • Gevolg hiervan is o.a. dat het beroep op traditioneel pastoraat verder zal teruglopen (zie  bijlage 3, fig. 3). Moderne mensen zijn niet persé ongeloviger maar herkennen zich niet  langer of niet helemaal in het traditionele aanbod van de lokale parochies.  • De opbouw van onze geloofsgemeenschappen via onze kinderen stokt. Ongeveer de helft  van het aantal gedoopte kinderen laat zich nog vormen (zie bijlage 3, figuur 3). Het vormsel  wordt door de meeste tieners (en hun ouders) gezien als een voorlopig eindpunt van hun  religieuze ‘loopbaan’. Dit heeft tot gevolg dat de aanwas van jongeren van onderop  stagneert en de gemeenschap krimpt en vergrijst. Dit proces is al vele jaren aan de gang,  maar de effecten worden steeds scherper voelbaar. De dragende generatie van onze  gemeenschappen leeft met het besef dat hun logische opvolgers ontbreken. Dat baart zorg  en stemt tot nadenken.  • Uit onderzoek is bekend dat pastores 90% van hun tijd besteden aan 10 % van de leden. De  opdracht tot het ontwikkelen van missionair pastoraat spoort pastores en parochies aan  deze verdeling evenwichtiger te maken, ten gunste van leden en groepen die nu nauwelijks  bereikt worden. Deze verschuiving moet mogelijk worden doordat a) de traditionele vraag  vermindert en b) geschoolde parochianen meer verantwoordelijkheid gaan dragen.    In 2007 is door het aartsbisdom een volgende stap gezet in deze beleidslijn. Alle parochieverbanden  is gevraagd zich samen te voegen tot een nieuwe parochie voor 1 januari 2010. Belangrijkste motief  hiervoor is het creëren van een heldere, eenvoudige bestuurlijke structuur aan de basis waardoor de  1

 Tot de gemeente Amersfoort behoren ook de dorpen Hoogland en Hooglanderveen. Tot het werkgebied van de parochie  ‘Naam’  i.o. behoort ook de gemeente Bunschoten‐Spakenburg. Daarnaast heeft de St. Franciscus Xaverius‐parochie een grote  regionale uitstraling.; de helft van haar leden komt uit de regio (o.a. Nijkerk). Als we in het beleidsplan Amersfoort gebruiken,  dient deze aanvulling meegelezen te worden. 

3

pastorale vernieuwing alle kans van slagen kan krijgen. Aan de kant van het bisdom speelt o.a. het  versimpelen van de organisatiestructuur met het oog op het terugdringen van de kosten  en het  beter kunnen bedienen van de lokale gemeenschappen.  Dit parochieel beleidsplan vormt  de basis voor de verdere ontwikkeling van de parochie ‘Naam’ i.o.  (zie bijlage 1 voor een voorstel voor een passende naam) voor de stad Amersfoort.    Het bovenstaande wekt misschien de indruk dat de noodzaak tot verandering en vernieuwing alleen  in de kerken zelf ligt. Niets is minder waar. De moderne samenleving is volop in beweging. We  moeten concurreren met een ruim aanbod aan zingeving, cultuur en maatschappelijke inzet , dat  zich vaak bedient van moderne presentatie, gesprekstechnieken en communicatiemiddelen. We zijn  niet zo gewend de kerk in de markt te zetten. We hebben ons lang niet hoeven bekommeren over de  vraag of we als kerk wel voldoende zichtbaar, eigentijds en aantrekkelijk waren.  In allerlei maatschappelijke debatten ontbreekt de laatste jaren de stem van de kerken. We zijn  terrein kwijt geraakt waar we vroeger vanzelfsprekend en dominant optraden.  Hoewel sommigen  van ons misschien heimelijk naar die tijd terug verlangen, kan dat niet de bedoeling zijn, sterker nog,  die ruimte zullen de kerken ook niet krijgen. Wel zijn er maatschappelijke partijen die  verwachtingsvol kijken waar wij blijven met onze stem en bijdrage. We dienen ons opnieuw een  positie te verwerven in de pluriforme en multireligieuze samenleving van vandaag.    Met het oog op een vitale toekomst voor de katholieke kerk in Amersfoort is het zaak aansluiting te  vinden bij de samenleving van nu, bij mensen van nu en hun vragen naar de zin van hun persoonlijke  leven en het samenleven met elkaar. Daarin zien wij, de gemeenschappen van parochie ‘Naam’  i.o.  een uitdagende opdracht. Het leven van Jezus Christus is daarbij onze grootste inspiratiebron.     Samenvattend  We realiseren ons dat de instroom van jonge mensen van onderop stokt, met als gevolg dat de  lokale gemeenschappen krimpen en vergrijzen. Dat maakt onze gemeenschappen kwetsbaar. Met  de samenvoeging van onze parochies streven we na dat de nieuwe parochie ‘Naam’  i.o beter in  staat is de voortgang van het ons vertrouwde pastoraat veilig te stellen. We denken zo ook een  manier gevonden te hebben om krachten te bundelen voor een aantrekkelijke en betekenisvolle  aanwezigheid in de Amersfoortse samenleving. We menen dat daar een wervingskracht vanuit  gaat die zal leiden tot nieuwe vormen van verbondenheid en gemeenschap, waarin Gods liefde  onder ons mag wonen. 

4

2. Onze missie    In dit hoofdstuk willen we antwoord geven op de vraag: wie zijn we? In een missie  formuleert een  organisatie zijn bestaansgrond, de oeropdracht waarvoor zij is opgericht.     2.1 Missie  Wij zijn katholieke christenen in Amersfoort.  Dat is kort en bondig geformuleerd, maar helaas roept  dat niet bij iedereen hetzelfde en/of evenveel op, zodat we zouden kunnen weten wie we zijn en  met welke opdracht we in de wereld staan. Voordat gevraagd wordt naar wat een organisatie kan of  doet, wordt gevraagd wie ze is, wat is haar identiteit?    Nu zijn er in de Bijbel vele verhalen die bouwstenen aanreiken voor het beschrijven van onze  identiteit. Onze missie is al eeuwenoud en algemeen geformuleerd kunnen we zeggen dat een  christelijke geloofsgemeenschap zich weet samengeroepen door het appel van Jezus van Nazareth  om de boodschap van het Rijk Gods aan te zeggen aan ieder die het horen wil. Door te doen wat  Jezus heeft gezegd (samenleven en dienen) en te zeggen wat hij heeft gedaan (vieren en leren)   proberen christenen met hoofd, hart en handen niet alleen God te eren maar ook in het hier en nu  iets van het Koninkrijk te realiseren. Dit is niet alleen van belang voor de leden binnen de kring, maar  strekt zich ook uit naar mensen die nog niet van de bevrijdende boodschap van het Evangelie  hebben gehoord. Katholieken zetten daarin hun eigen accenten; in hun sacramenten, in de liturgie,  in de relatie met Rome, in hun leer, om maar een paar punten te noemen.  De parochies in Amersfoort hebben zich de afgelopen jaren steeds meer teruggetrokken op het  eigen erf. Daarmee dreigt het leven van de geloofsgemeenschap te verengen tot overleven. Met  deze trend willen we breken. We zijn er van overtuigd dat de vitaliteit van onze gemeenschappen  toeneemt naarmate we in staat zijn de samenleving met open vizier tegemoet te treden en er te zijn  voor mensen die een beroep op ons doen.    De zeven parochies treden de Amersfoortse samenleving tegemoet onder één naam: ‘Naam’. Met de  keuze voor deze nieuwe en o zo vertrouwde naam maken we kenbaar dat we ons verbinden met de  geschiedenis van kerk en geloof aan de oevers van de Eem. De locaties van de nieuwe parochie i.o.  blijven onder hun eigen naam bekend. Wat in de 11e eeuw is begonnen zetten wij in de 21e eeuw op  onze eigen manier voort. Maria inspireert ons tot op vandaag als eerste onder de gelovigen.    Samenvattend luidt onze missie :  1. Parochie ‘Naam’  i.o. nodigt mensen uit te leven in verbondenheid met God, met elkaar en  met de wereld.  2. Parochie ‘Naam’  i.o. zoekt samen met mensen naar zin en levensvervulling.  3. Parochie ‘Naam’  i.o. is er voor mensen die in hun lijden en nood een beroep op haar doen. 

5

3. Visie    In dit hoofdstuk beschrijven we op eigentijdse wijze ons  visioen van een vitale kerk. Vervolgens  plaatsen we onze kerkvisie in  de maatschappelijke context van Amersfoort. We kijken we naar de  talenten en beperkingen van onze lokale geloofsgemeenschappen. Tot slot stellen we vast tot welke  pastorale speerpunten dit ons brengt.    3.1 Een vitale RK. Parochie in Amersfoort  Er is een prachtige uitspraak van de onlangs overleden pater J. van Kilsdonk waarvan de strekking is  dat het moeilijke van de Evangeliën is dat zij een ieder in herinnering brengt dat God niet zozeer moet  worden besproken, maar dat Hij moet worden gedáán. Deze prikkelende  gedachte zou ons meteen  tot actie kunnen verleiden. Maar dan zouden we voorbij gaan aan de vraag wat voor kerk we willen  zijn als we op weg gaan missionaire geloofsgemeenschap te worden.   Onze kerkvisie steunt op een viertal kernwaarden,  waarin wij kenbaar maken wie wij zijn en hoe wij  onze missie verstaan: aanwezig, gastvrij, dienstbaar en aandachtig. We lichten deze kernbegrippen  toe.    3.1.1 Aanwezig  Al eerder hebben we erkend dat we de afgelopen jaren gefocust zijn geraakt op overleven, en  daarmee gericht zijn geraakt op onszelf. Het effect daarvan is dat we onzichtbaar zijn geworden. Hoe  logisch en verklaarbaar ook, met deze trend willen we breken. We willen er voor mensen zijn, nabij  en betekenisvol, binnen en buiten onze gemeenschappen. We willen onze kinderen een christelijke  levensstijl voorleven. We willen beter zichtbaar zijn in de Amersfoortse samenleving, want  kerkgebouwen alleen zijn daarvoor niet genoeg. Mensen die ons zoeken, moeten ons kunnen vinden  in de stad en op herkenbare plaatsen in de wijk, op internet, in de geschreven pers of per telefoon.   We willen zelf eerste stappen zetten en niet afwachten tot mensen naar ons toe komen. Mensen  kunnen zien wat ze aan ons hebben: een betrouwbare bondgenoot die bereid is met hen op weg te  gaan. Daarom is het belangrijk dat wij op het spoor komen van wat er leeft in de wijken van de stad.  Uit die kennis kunnen belangrijke oriëntaties komen voor missionaire initiatieven.  In die lijn is het ook belangrijk dat we als parochie ‘Naam’  i.o. onderdeel gaan uitmaken van een  stedelijk netwerk van kerkelijke en maatschappelijke organisaties en overheden die het beste met de  mensen en de stad voor hebben.    3.1.2 Gastvrij  In een samenleving waarin veel contacten tussen mensen vaak vluchtig en doelgericht zijn, willen wij  als kerk juist ruimte maken voor ontmoeting en tijd. We willen ruimte maken voor elkaar, en voor  wat ons overkomt en beweegt. We zien dat voor ons tijdens een doordeweekse inloop in de buurt,  in kleine of grotere kring, door samen te koken en te eten of een uitstapje te maken. We willen  gastvrije plekken bieden waar mensen bij elkaar en bij het Evangelie op verhaal kunnen komen. We  weten heel goed dat gastvrijheid een hele kunst is. Met gelijken uit de eigen kring is het makkelijk  vertoeven, maar omgaan met gemeenschappen die anders zijn dan de jouwe of de onze, en omgaan  met mensen die anders zijn dan jij en je groep, daar komt veel geduld en energie bij kijken. Maar uit  eigen ervaring weten we ook heel goed, dat als het lukt, dat als het klikt en er echt contact is, dat dit  momenten zijn om nooit te vergeten. Dan zijn we zout van de aarde en komt het licht onder de  korenmaat vandaan.     3.1.3 Dienstbaar  De christelijke beweging heeft vanaf het begin speciale aandacht gehad voor hen die kwetsbaar en  hulpbehoevend zijn, die naar de marge van wereld en maatschappij worden geduwd als nutteloos en  overbodig. Elke generatie gelovigen, heeft de opdracht te onderzoeken wie en wat kwetsbaar is in  zijn tijd en zich af te vragen of en zo ja hoe je er dan kunt zijn voor de ander. Ook de parochie ‘Naam’   i.o heeft deze opdracht. Wij zijn dienstbaar aan kwetsbare mensen. In elke tijd en maatschappij  horen daar andere gezichten bij. Wij zoeken naar wat verloren dreigt te gaan. We luisteren naar wie  niet gehoord wordt. We helpen waar geen helper is. We maken los wat hopeloos dreigt vast te lopen.  Dat doen we niet voor onszelf, voor eigen eer en glorie. We doen dit om het leven, zoals wij denken  dat God het bedoeld heeft alle kans te geven.    

6

  3.1.4 Aandachtig   Er is zoveel te doen en er zijn nooit genoeg werkers in de wijngaard. We willen zichtbaar, gastvrij en  dienstbaar zijn aan mens en maatschappij. Dat betekent een hele omslag in denken en doen voor de  geloofsgemeenschappen van de parochie ‘Naam’  i.o.. We willen in beweging komen voor een  missionaire kerk, maar we mogen elkaar niet overvragen of verloren gaan in blind activisme. Daarom  is een vierde kernwoord onmisbaar: aandacht. In alles wat we ons voornemen en wat we doen  nemen we tijd voor bezinning, voor feest en ontspanning, voor dankzegging aan God. Aandacht  heeft zijn eigen tempo, het is onthaast, het is attent en geconcentreerd, nabij zijn. We willen elkaar  vasthouden, als mensen en gemeenschappen. We willen geïnspireerd worden door de woorden van  Jezus, inspiratie‐ en levensbron bij uitstek. Aandacht helpt ons te zien wat moet worden gezien.  Aandacht maakt stil waar woorden tekort schieten. Aandacht maakt liefde voor God, onszelf en de  ander mogelijk.    Samenvattend  De parochie ‘Naam’  i.o. wil zich in haar kerk‐zijn laten leiden door vier kernwaarden, te weten:  zichtbaar, gastvrij, dienstbaar en aandachtig. Het zijn ijkpunten voor al ons doen en laten.   De kernwaarden doordesemen onze gemeenschappen en ons pastoraat. We zijn aanwezig in stad  en buurt. We zijn er, open, ontvankelijk en nabij. Vanuit die gelovige grondhouding willen we  betekenisvol kerk‐zijn in de stad Amersfoort en omstreken aan het begin van de 21e eeuw. 

7

3.2 Amersfoort  In 2009 viert Amersfoort haar 750‐jarig bestaan. Van een knooppunt van handelsroutes aan de  oevers van de rivier de Eem is Amersfoort in 1000 jaar uitgegroeid tot een middelgrote stad met ca.  140.000 inwoners (zie bijlage 2 – de ontstaansgeschiedenis van de stad). Doordat Amersfoort een  groeistad‐status heeft is de stad de laatste decennia uitgegroeid tot een gevarieerde stad. Een  historisch hart, in het zuid‐westen omringd door vooroorlogse woonwijken, in het noorden en  oosten een gordel van jaren ‘60‐ en ‘70 woonwijken. Boven deze gordel recentere nieuwbouwwijken,  die de 2 oude dorpskernen Hoogland en Hooglanderveen insluiten. De afzonderlijke wijken laten  grote verschillen zien in samenstelling, inkomen, leeftijdsopbouw, etc. Doordat de stad zo in  ontwikkeling is volgt de gemeente nauwkeurig hoe de burgers de leefbaarheid en de veiligheid in de  eigen buurt en de stad ervaren.    De staat van Amersfoort  Een belangrijke bron om een beeld te schetsen van het maatschappelijk leven in de stad Amersfoort  is het tweejaarlijkse onderzoek dat de gemeente verricht naar leefbaarheid en veiligheid in de stad,  onder de titel ‘De staat van de stad’ (laatste versie 2007). Andere bronnen zijn ‘Amersfoort in cijfers’  (2007) en ‘Religie en geloofsbeleving’ (stadspeiling 2007).  Bewoners waarderen de stad met een 7,2. Dit cijfer stijgt langzaam sinds 2003. De verbetering komt  door de vele nieuwbouw‐ en verbeterprojecten in en rond het centrum, en de activiteiten en  festivals. De gemeente vraagt aan haar burgers  • hoe zij hun woning waarderen  • wat zij van de sociale samenhang in hun wijk vinden  • wat de belangrijkste buurtproblemen zijn  • hoe zij de (gemeentelijke) voorzieningen waarderen  • wat zij van de openbare ruimte vinden  • hoe veilig de leefomgeving wordt gevonden.    Voor het ontwikkelen van pastoraal beleid signaleren we de volgende zes punten:  • De stad groeit in omvang (2007 kende een inwonertal van 139.065, voor 2017 is de  bevolkingsprognose 160.032). Op grond van de wijkprofielen tekent de volgende trend zich af:  de wijken in het zuiden vergrijzen, de bewoners zijn overwegend welgesteld en honkvast, in het  noorden vestigen zich de nieuwe bewoners, veelal jonge gezinnen, twee verdieners en goed  opgeleid.   • De wijken in het midden kenmerken zich door een grote verscheidenheid aan  bevolkingsgroepen en levensstandaarden. De sociale problemen concentreren zich met name in  deze gordel ten noorden en oosten van de binnenstad (Soesterkwartier, Kruiskamp, Schuilenburg,  Randenbroek en Liendert). Het zijn wijken met relatief veel inwoners uit de lagere  inkomensgroepen, van verschillende etnische afkomst, lager opgeleid, werkeloos of  arbeidsongeschikt, alleenstaande ouderen. De meest kwetsbare groepen leven in deze wijken  samen.   • Door de bevolkingsopbouw van de stad behoort de overlast door jongeren tot een van de meest  genoemde knelpunten. Dit is nu realiteit in de nieuwbouwwijken stammend uit het eind van de  vorige eeuw. Over tien tot vijftien jaar zal dit ook voor Vathorst gaan gelden. Op 1 januari 2007  telt Amersfoort in de categorie 10‐14 jaar 8.689 inwoners en in de categorie 15‐19 jaar 7.973  inwoners (d.i. bij elkaar ong. 12% van de bevolking).   • Op 1 januari 2007 zijn op een totaal van 139.065 geregistreerde inwoners 108.555 inwoners  Nederlands, Turks 5.656, Marokkaans 4.059, Surinaams 1.510 en Antilliaans 1.632 (overige  ‘westerse’landen 11.742 en overig ‘niet‐westerse’ landen 5.894). In bepaalde wijken wonen  meer allochtonen dan in andere:  Kruiskamp 1718, Liendert 2107, Schuilenburg  1087,  Randenbroek 1232. In deze wijken is het percentage moslims gelijkwaardig aan of groter dan het  aandeel katholieken en/of protestanten (zie bijlage 5 – kerkelijke gezindte naar wijk).    • In vergelijking met andere steden in Nederland van de zelfde omvang is het inkomens‐ en  opleidingsniveau relatief hoog. Een op de drie volwassen Amersfoorters heeft een HBO‐ of  universitaire studie afgerond. Het gemiddelde besteedbaar inkomen van een huishouden  bedroeg in 2004 €30.500,‐ (Bergkwartier Noord €51.700 en Kruiskamp €23.300). Voor  beleidsontwikkeling gaat de gemeente Amersfoort uit van een gestandaardiseerd 

8

•

huishoudinkomen van €21.300. In Amersfoort heeft 17,7 % van de huishoudens een inkomen  dat lager ligt dan €15.800 (landelijk is dit 20 %). 8% van de huishoudens ontvangt 105% van het  bijstandsniveau (landelijk is dit 9%).  Mede door de groei van de stad onttrekt Amersfoort zich langzamerhand aan het lang  gehanteerde beeld van gemiddelde stad. De bevolking is relatief jong, welgesteld en goed  opgeleid. De uitslag van de Gemeenteraadsverkiezingen 2006 laat zien dat de PvdA met een  bijna een kwart van de stemmen de grootste partij van de stad is. Zo’n 20% van de stemmen  ging naar lokale partijen. In vergelijking met de landelijke uitkomsten stemde de stad  verhoudingsgewijs minder op het CDA en meer op Groenlinks, SP en ChristenUnie. Iets meer dan  de helft (52%) rekent zich tot een kerkelijke gezindte of levensbeschouwelijke groepering. 19 %  noemt zich katholiek, 10% PKN (Nederlands‐Hervormd) 12% anders christelijk en 7% islamitisch.  (Zie bijlage 4) 

  Tot het werkgebied van de parochie ‘Naam’  i.o. behoort ook Bunschoten‐Spakenburg. Bunschoten is  vanouds een boerendorp, terwijl Spakenburg het vroeger moest hebben van de visserij. De  gemeente heeft ca. 19.500 inwoners. De bevolking is overwegend protestants. De katholieke  gemeenschap bestaat naar eigen zeggen uit ongeveer 150 leden. Zij vormen samen een kleine maar  hechte gemeenschap (kerkgang in 1997 gemiddeld 50, in 2007 is de gemiddelde kerkgang ca. 30).    Samenvattend  Als parochie ‘Naam’  i.o. vanuit haar missie de blik richt op de stad dan zijn voor de ontwikkeling  van onze maatschappelijke presentie de volgende doelgroepen en thema’s relevant:   • de tweeverdieners en de jonge gezinnen;  • de jongeren (vanaf 12 jaar);  • de huishoudens met een lager inkomen;   • de senioren, m.n. de alleenstaanden onder hen;  • de multiculturele dimensie van de stad.    In alle gevallen willen we onderzoeken of we als parochie ‘Naam’  i.o. een bijdrage kunnen leveren  aan het welzijn van deze groepen mensen, al dan niet in samenwerking met andere  maatschappelijke partners.  

9

3.3. De parochies  In de onderzoeksfase van het project Binnenstebuiten hebben de parochies de kans gekregen om  zich aan de hand van een gespreksmodel een beeld te vormen van de eigen situatie van de  desbetreffende parochies. Deze eigen situatie wordt bepaald door de eigenheid van de wijk(‐en) of  het territorium, de organisatie en de sterkte en zwakte van de gemeenschap (zie bijlage 6). Voor de  realisering van dit beleidsplan willen we uitgaan van de sterktes van gemeenschappen omdat we  daarin even zovele kansen zien voor continuïteit en vernieuwing. De zwaktes brengen we in beeld  om vooral ook realistisch te blijven.     3.3.1 De sterktes en kansen    Liturgie als sterkste kracht   Op de vraag wat een gemeenschap zou kunnen bijdragen aan de parochie ‘Naam’  i.o. werd in alle  gevallen de liturgie als sterkste punt genoemd. Logisch als we ons realiseren dat op dit veld de  meeste vrijwilligers actief zijn, de meeste werkgroepen bestaan, koren en voorbereidingsgroepen  hun bijdragen leveren. In deze lokale kracht  ligt een geweldige kans besloten voor o.a. liturgische  samenwerking aan vieringen die speciaal voor de gehele parochie ‘Naam’  i.o. worden gehouden.  Ook is het heel goed mogelijk dat naburige gemeenschappen elkaar bij staan.     De gemeenschappen, een veelzijdig palet  In deze paragraaf brengen we verder m.n. die dingen in beeld die per gemeenschap er in positieve  zin uit springen in relatie tot de andere gemeenschappen. Daarmee wordt geen beoordeling gegeven  over het geheel  van de gemeenschap en het pastoraal programma:  • St. Ansfridus: een traditionele, zelfbewuste parochie, met een stevige basis, waarvan de  gemeenschap vergrijst. Ze is sterk in het organiseren van een paar grootschalige jaarlijkse  evenementen. Daarmee zetten zij zichzelf ook in de wijk en de stad op de kaart  (Kerststallententoonstelling, Jaarmarkt).  • Brandpunt: een nog jonge oecumenische gemeenschap, hecht en enthousiast. Ze is sterk in  oecumene in de praktijk, bij uitstek een aantrekkelijke gemeenschap voor gemengd  gehuwden. Er heerst een zekere experimenteerdrift. Door de aanwezigheid van veel  gezinnen met jonge kinderen en de hechte samenwerking met de PKN is de catechese goed  ontwikkeld.  • H. Geest: een warme, gemengde gemeenschap, van wit en gekleurd, jong en oud en hoog‐  en laagopgeleid. Haar kracht is het engagement met de (sociaal‐problematische) buurt, met  aandacht voor het maatschappelijk bestaan van mensen. Ze is uitnodigend naar de buurt. Er  is diaconaal bewustzijn. Ze is ook sterk in het initiëren van activiteiten voor tieners en  jongeren, die overigens vaak samen met andere parochies worden uitgevoerd en  voorbereid.  • St. Henricus: een hechte gemeenschap van mensen die elkaar veelal lang kennen, via de  kerk en de wijk. Het is een gemeenschap die vindingrijk moet zijn in het overleven. Haar  kracht ligt in het bieden van een plek voor samenkomst en gebed in een wijk waar veel  voorzieningen afbrokkelen.  • Herberg: een nog jonge oecumenische gemeenschap, mens‐ en maatschappijbetrokken. Ze  is sterk in het gastvrij onthalen van mensen die door de week op zoek zijn naar gezelschap,  een kop koffie en een luisterend oor. Ook de maandelijkse maaltijden en de  gespreksgroepen verbinden bezoekers met elkaar. Het gebouw is ook een sterk punt omdat  het de bijzondere plek van de gemeenschap in de wijk onderstreept, en omdat het  andersoortige activiteiten mogelijk maakt.  • St. Joseph: een vanouds dorpse, gesloten gemeenschap, die zich in een cruciale fase van  haar geschiedenis bevindt: op de oude en vertrouwde voet verder of zich openstellen voor  de nieuwe wijk Vathorst en haar bewoners. Alle veranderingen in de omgeving vergen veel  energie, ook van de gemeenschap en haar leden. Ze is sterk in het ‘doen’, praktische en  concrete dingen krijgt deze gemeenschap makkelijk voor elkaar.  • H. Kruis: van een getalsmatige grote en hechte gemeenschap is ze geleidelijk in een  krimpsituatie terechtgekomen. In de parochie functioneren een aantal kleinere groepen  waarvan de leden sterk op elkaar betrokken zijn. In deze goed functionerende organisatie  ligt het accent op overleven. In de gemeenschap is catechetisch talent aanwezig.  

10

• • •

St. Martinus: een vanouds dorpse, hechte traditionele gemeenschap. Van nature gesloten  en behoudend van aard, trots en strijdbaar als waardevolle zaken worden bedreigd. Ze is  sterk in het organiseren van een aantal jaarlijkse kerkelijke feesten.   Open Kontakt:  een kleine gemeenschap die het lukt om met bescheiden middelen te  overleven. Zelf zeggen ze: “doordat we klein zijn is intimiteit onze kracht”.   St. Franciscus Xaverius: een mondige, kritisch‐loyale gemeenschap, met veel talent en  uitstraling. Ze is sterk in het organiseren van de gemeenschap. Ze is inventief in het inspelen  op maatschappelijke vragen op nieuwe manieren. Het gebouw en de ligging in het  historische stadsdeel wakkeren cultureel‐religieuze interesse aan bij bezoekers van de stad. 

  3.3.2  De zwaktes en beperkingen    De familiecultuur  Uit de cultuurproef kwam naar voren dat de dominante cultuur in de parochie de familiecultuur is.  Hoewel een cultuur op zich niet goed of slecht kan zijn, is de eenzijdigheid geen kracht maar een  beperking. Voor het ontwikkelen van missionair pastoraat dienen we ook inventief en marktgevoelig   (extern gericht) te zijn. Deze cultuur dragen we niet vanzelfsprekend bij ons. Onze natuurlijke  houding is vooral gericht te zijn op de eigen kernleden. Veranderingen in het activiteitenaanbod en  de programmering vergt en veronderstelt een andere cultuur.     De werkers in de wijngaard raken vermoeid  Het is ongelofelijk om te horen en te zien hoeveel mensen mee werken aan het realiseren van kerk  en pastoraat ter plaatse. Toch is het algemene geluid dat er op grond van het huidige aanbod en  programmering sprake is van een toenemend personeelstekort en vergrijzing en daarmee kans op  vermoeidheid. In elke gemeenschap is het opvullen van vacatures een zorg. Het moeilijk vinden van  nieuwe medewerkers belemmert ook nieuwe initiatieven. Oorzaken zijn verschillende: krimpende  gemeenschappen, veranderende stijl van vrijwilligerswerk, minder beroepskrachten enz.     Gebrekkige identiteit  Een belangrijk deel van de parochies heeft geen of te weinig eigen gezicht. Dat kent vaak  verschillende oorzaken, waaronder het ontbreken van een beleidsplan en een daaraan gekoppeld  activiteitenplan. Daardoor wordt niet zichtbaar en ervaarbaar wat de gemeenschap wil zijn.  Daarachter gaat nogal eens een bestuur schuil dat zich overvraagd weet. Dat resulteert in een  gebrekkige presentatie naar de leden en naar buiten. Er ontbreekt een belangrijke motivatiebron. Dit  versterkt nog eens het naar binnen gericht zijn en het vooral bezig zijn met overleven. Voor het  ontwikkelen van missionair pastoraat verleggen we juist onze blik van binnen naar buiten en  verwachten we leven en inspiratie te vinden in nieuwe contacten met mensen, groepen en  organisaties.    Kerk en wereld: twee gescheiden werelden?  Hoewel het feitelijk onmogelijk is ervaart het merendeel van de gemeenschappen dat de wijk en de  parochiegemeenschap ieder een wereld op zich vormen. Als gevraagd wordt of er betrokkenheid is  vanuit de parochie bij de leefomgeving en hoe die gestalte krijgt dan wordt verlegenheid zichtbaar.  Bij navraag zijn er heel wat mensen of kleine groepjes die zich inzetten voor een goede zaak of voor  een mens die zorg nodig heeft, maar het wordt zelden beleefd of zichtbaar als iets van de parochie.    Onze kracht is ook onze zwakte  De nadruk op liturgie heeft tot gevolg dat de andere profielen en daarmee aspecten van kerk‐zijn  minder aandacht krijgen en/of onderbelicht raken. Dit geldt  voor catechese maar in nog sterkere  mate voor gemeenschapsopbouw en vooral diaconie. Onze tijd en energie zouden beter verdeeld  kunnen worden over de breedte van het pastoraat.    Samenvattend  In parochie ‘Naam’  i.o. is het vermogen aanwezig om in de stad Amersfoort nabij aan het leven  van mensen liturgie te vieren. Dit vermogen kan ook aangewend worden om op speciale  momenten liturgie te vieren met de gehele katholieke gemeenschap van Amersfoort. 

11

Voor het overige pastoraat zijn in de parochie ‘Naam’  i.o. verschillende krachtbronnen aanwezig:  organisatievermogen, creativiteit, handen uit de mouwen en werklust, overlevingsdrang en  doorzettingsvermogen, organiseren van evenementen, gastvrijheid en maatschappelijk  engagement, gemeenschapszin.  We realiseren ons dat missionair pastoraat van ons vraagt dat we als geloofsgemeenschap een  open houding nodig hebben voor andere mensen en de wereld. We realiseren ons dat we moed  nodig hebben om in de maatschappij van vandaag te laten zien wie we zijn en waar we voor staan.  We realiseren ons dat we niet teveel hooi op elkaars vork kunnen laden. We moeten keuzes  maken en anderen uitnodigen actief mee te bouwen aan een gemeenschap waar een ieder die zich  aangesproken weet,  zich thuis kan voelen. 

12

3.4 Visie op de toekomst    In deze paragraaf maken we de balans op. We stellen onszelf de vraag of zich  pastorale speerpunten  aandienen die een beleidsmatige benadering verdienen. We  brengen in beeld om welke doelgroepen  en/of thema’s het gaat en óf en zo ja hóé de parochie i.o. daar nu al bij betrokken is. Welke  uitdagingen zijn er?    Jongeren  • In onze geloofsgemeenschappen zijn jongeren een minderheid. We komen ze tegen via de  initiatie‐sacramenten Doopsel, Eerste Heilige Communie en Vormsel. Van de kinderen die zich  laten dopen, besluit ongeveer de helft zich te laten vormen. Daarvan gaat een klein deel enige  tijd door in een van de Navormsel‐groepen. In parochie ‘Naam’  i.o. is een aantal waardevolle  jongerenactiviteiten ontwikkeld: o.a. jongerengroep Unity (jong volwassenen 15‐25 jaar) en  Lighthouse, dauwtrappen op Hemelvaartsdag en Kerk‐on‐stage.  Voortdurend klinkt de roep ons  te richten op jongeren en hen te betrekken bij wat wij doen, hen aan ons te binden. In dit  verband wordt de relatie met de katholieke basisscholen genoemd. Maar… jongeren willen niet  hetzelfde, ze willen wat anders, en dat brengt ons in verlegenheid. Aan ons de uitdaging om  samen met jongeren op te trekken en vorm te geven aan aantrekkelijke zingevingactiviteiten. De  roep om een talentvolle professionele jongerenwerker m/v klinkt. Deze werker kan  jongerengroepen begeleiden, meer en andere jongeren erbij betrekken en zo mogelijk nieuwe  activiteiten opzetten.   Vanuit een versterkte basis kunnen we onszelf toestaan na te denken of we iets kunnen  betekenen voor andere jongeren in de stad.    Nieuwe bewoners  • De parochie komt een deel van de nieuwe bewoners tegen als zij een gezin stichten en  overwegen hun kinderen te laten dopen. Een klein deel sluit zich aan als lid van een  gemeenschap. Het blijkt moeilijk met deze groep een relatie op te bouwen en in stand te  houden. De drukke levensfase van de jonge gezinnen en een niet (geheel) passend aanbod van  de kerken zijn enkele oorzaken. Dit gegeven speelt voor geheel Amersfoort‐Noord en is extra  actueel door de bouw van de nieuwe wijk Vathorst. Met ingang van 1 juli jl. is een pastoraal  werkster met het profiel Oecumene benoemd die m.n. de gemeenschapsopbouw van Vathorst  tot een van haar kerntaken mag rekenen. Een betekenisvolle aanwezigheid in deze nieuwe wijk  vanuit de parochie vergt creativiteit, moed en openheid. Zowel het contact zelf als de inhoud er  van zal anders zijn dan wij gewend zijn. De vanzelfsprekende opbouw van een gemeenschap  door en via een wijkgebonden kerkgebouw is losgelaten. Misschien zijn de katholieke  basisscholen in de wijk een manier om in contact te treden met geïnteresseerde ouders.   Voor de gehele parochie (en stad) geldt de uitdaging hoe we betekenisvol aanwezig kunnen zijn  voor de 30‐er en 40‐er van nu. Een serieus deel is alleenstaand en blijft dat (voor langere tijd) en  krijgt ook geen kinderen. Het zou goed zijn met een nieuw aanbod te experimenteren. De  historische binnenstad biedt daarvoor naar ons idee veel mogelijkheden.    Senioren  • De ouderen vinden hun weg in het reguliere aanbod van de parochie. Voor de senioren en  zieken worden met enige regelmaat speciale activiteiten georganiseerd en op beperkte schaal  vindt pastoraal huisbezoek plaats. Voor alleenstaande senioren die steeds meer aan huis  gekluisterd raken is eenzaamheid een belangrijk sociaal probleem. Met het oog op de verdere  vergrijzing van onze gemeenschappen komt de vraag op of parochie ‘Naam’  i.o. zich de  komende jaren niet moet specialiseren in pastoraat voor oudere parochianen. In het verlengde  hiervan vinden wij het een uitdaging in samenwerking met andere maatschappelijke  organisaties vanuit onze opdracht een eigen bijdrage te leveren aan het welzijn van ouderen in  de stad.    Mensen in de knel  • Hoewel het de stad en haar burgers over het algemeen goed gaat wil dit niet zeggen dat het  iedereen voor de wind gaat. Mensen in de knel komen de geloofsgemeenschappen tegen via   inloopactiviteiten, pastoraal bezoekwerk en (individuele) noodhulp. Met enige regelmaat doen 

13

mensen een beroep op de geloofsgemeenschappen voor ondersteuning. Via via hebben zij de  weg gevonden naar ons. Hulp kent verschillende vormen: advies, gezelschap, materiële en  financiële ondersteuning. Dit werk wordt m.n. gedaan door pci‐en en het Diaconaal Sociaal  Beraad Amersfoort (DSBA). Het is moeilijk de hulp te krijgen op de plaats waar die het hardst  nodig is. We vinden het een uitdaging om armoede beter op het spoor te komen en hulp te  bieden waar nodig. Daarnaast blijft het noodzakelijk de overheden aan te spreken op hun  verantwoordelijkheden naar hun burgers.    Multicultureel  • In haar oriëntatie op de wijk komt de H. Geest‐gemeenschap in aanraking met de multiculturele  dimensie van de wijk. Het optreden van de gemeenschap heeft in ieder geval de drempel  verlaagd voor katholieken uit andere landen om zich bij hen aan te sluiten. Resultaat daarvan is  o.a. het multiculti‐koor. Als we het thema breder trekken dan constateren we dat het  samenleven van burgers met een verschillende achtergrond, een uitdagende en soms moeizame  zaak is. Door diverse ingrijpende gebeurtenissen is het politiek beladen geworden. De omvang  van de moslimgemeenschap in Amersfoort is aanzienlijk en draagt bij aan het multiculturele  karakter van onze stedelijke samenleving. In samenwerking met de PKN en andere religieuze  gemeenschappen vinden wij het een uitdaging om vanuit onze opdracht een bijdrage te leveren  aan het vreedzaam samen leven van burgers in de stad. (zie bijlage 5).     Samenvattend  De oriëntatie op de stad vanuit onze kerkvisie richt onze aandacht op een vijftal doelgroepen  en/of thema’s: jongeren, de generatie 30‐40ers, senioren, mensen in de knel en de multiculturele  samenleving. Vanuit het bestaande pastoraat zijn we daarmee reeds vertrouwd. In die zin zijn het  geen nieuwe thema’s maar er schijnt wel een ander licht op. De noodzaak komt nog scherper in  beeld om onze benadering en aanpak te wijzigen. En we zien kansen dit verder uit te bouwen  en/of te vernieuwen.  

14

3.5 Doelen – algemeen    Op grond van onze missie en onze visie op de stad Amersfoort en onze eigen kracht, hebben we  beschreven welke pastorale speerpunten wij zien. H. 3 ronden wij af met het in algemene termen  beschrijven van de doelen, die we deze beleidsperiode willen realiseren. We maken een onderscheid  in lange en korte termijn doelen, bij de laatste noemen we richtinggevend  jaartallen. In H. 5 worden  de doelen concreet ingevuld.    1. Parochie ‘Naam’  i.o. is over 7 jaar een gemeenschap van gemeenschappen geworden. De  leden ervaren een dubbele binding, met de lokale geloofsgemeenschap en met de  stedelijke Naam‐gemeenschap. Er is een vanzelfsprekende manier van werken en leven  ontstaan, waarbij we ons steeds bij aanvang afvragen wat passend is: een stedelijk of  lokale aanpak.    2. Parochie ‘Naam’  i.o. heeft in 3 jaar het traditionele pastoraat zoals de lokale  gemeenschappen dat nu kennen voor langere tijd veilig gesteld voor de stad: daarbij gaat  het om wekelijkse eucharistievieringen, andersoortige en bijzondere liturgievieringen,  sacramentenvoorbereiding, gespreksgroepen en pastoraal bezoekwerk en hulp aan  mensen in nood. Parochie ‘Naam’  i.o. streeft er naar bij dit aanbod haar kernwaarden te  realiseren: zichtbaar, gastvrij, dienstbaar en aandachtig.    3. Parochie ‘Naam’  i.o. bezit over 3 jaar een parochiële aanpak vrijwilligersbeleid. De te  verrichten werkzaamheden bestaan o.a. uit het opzetten van een actueel  registratiesysteem van vraag en aanbod en de matching van die twee. Doel is nieuwe  vrijwilligers te werven en de overbelasting van huidige vrijwilligers terug te dringen.  Verder zijn aandacht voor tevredenheid, scholing en toerusting belangrijke pijlers in de  begeleiding van pastorale medewerkers.    4. Parochie ‘Naam’  i.o. bezit over 2 jaar een advies hoe om te gaan met de kerkgebouwen  van de parochie. Wij realiseren ons dat dit een moeilijk onderwerp is, maar we kunnen er  niet omheen. We zitten in een te ruime en mogelijk ook niet helemaal geschikte jas. Op  grond van de cijfers die wij nu tot onze beschikking hebben en de prognoses die daarbij  horen, zullen in 2020 nog maar een kwart van de zitplaatsen van alle kerklocaties in de  weekendvieringen bezet worden. Daarbij komt nog dat er op grond van het pastorale  programma de behoefte kan ontstaan aan andere voorzieningen, of aanpassingen aan  bestaande gebouwen.     5. Parochie ‘Naam’  i.o. heeft in 7 jaar voor elke doelgroep die we in paragraaf 3.4 hebben  geformuleerd een activiteit of project gerealiseerd of geïnitieerd, met het oog op een  blijvend vervolg. Kortom, we spannen ons in om tenminste 5 nieuwe missionaire  projecten te starten met het oog op nieuwe doelgroepen en nieuwe vormen van  kerkelijke presentie. In dit beleidsplan zijn we niet uitputtend; we reiken enkele projecten  als suggestie en startmogelijkheid aan. Gaandeweg kunnen nieuwe projecten  geformuleerd worden binnen het gestelde beleidskader. Van de projecten mag gevraagd  worden dat ze een krachtig eigen gezicht hebben, en zichtbaar maken hoe het is om anno  2008 te leven vanuit het Evangelie.      

15

4. Het pastorale programma nader beschreven    In dit H. 4 beschrijven we het pastoraat zoals we ons dat voorstellen vanuit de bestaande praktijk en  vanuit de visie die we in H. 3 hebben beschreven. We brengen globaal de vijf profielvelden in kaart: a)  het profielveld wordt afgebakend,  b) we geven de belangrijkste elementen van beleidsontwikkeling  voor de komende jaren en c) we noemen als het even kan per profiel minimaal 2 projectvoorstellen,  ter inspiratie en keuze, de ene meer gericht op gebruikelijk pastoraat en de andere geeft een aanzet  tot vernieuwing. We sluiten af met een paragraaf waarin we enkele projectsuggesties noemen in  relatie tot de doelgroepen die in paragraaf 3.4 zijn beschreven.    In de beschrijving van het pastoraat onderscheiden we twee sporen:  • Spoor 1: gebruikelijke vormen van pastoraat en kerk‐zijn  • Spoor 2: nieuwe missionaire initiatieven  Beide sporen komen uit dezelfde bron en zijn niet concurrerend maar aanvullend ten opzichte van  elkaar. Idealiter vinden er kruisbestuivingen plaats.    We onderscheiden traditioneel 4 profielen: vieren (liturgie), leren (catechese), dienen (diaconie) en  bouwen (gemeenschapsopbouw).  De parochie ‘Naam’  i.o. heeft gekozen voor een vijfde profiel  oecumene. Doorslaggevend voor deze keuze is  vooral de specifieke situatie van Amersfoort als  groeistad. Bij de opbouw van geloofsgemeenschappen in grootschalige nieuwbouwwijken zoals in  Amersfoort‐Noord trekken PKN en RK gezamenlijk op om hun leden te benaderen en de  mogelijkheden te onderzoeken voor gemeenschapsopbouw in een dergelijke setting. Gezien de  eigen aard van die opdracht en de omvang ervan heeft de stuurgroep van het parochieverband  Amersfoort besloten tot het instellen van het profiel oecumene. Het is te verstaan als een  verbijzondering van gemeenschapsopbouw.    4.1 Gebruikelijke vormen van pastoraat  Het accent zal in de eerste fase liggen op de integratie van gemeenschappen, van werkgroepen en  activiteiten. Elk profielveld heeft een parochieel overleg, een profielberaad, nodig. Meegenomen  wordt welk ander overleg daardoor mogelijk overbodig zal zijn. Voor elk profielveld zal het  profielberaad een jaarwerkplan opstellen. Daarin staat beschreven welke bijdrage het betreffende  profielveld levert aan de realisering van dit beleidsplan. Na bespreking in het pastorale team zal het  jaarwerkplan vastgesteld worden door het bestuur.    4.1.1 Vieren bij de Bron  In de liturgie viert en voedt onze gemeenschap haar geloof in God door Woord en Sacrament. Het  ritme van het kerkelijke jaar en de levensloop van mensen zijn daarbij van groot belang: de kerkelijk  feest‐ en gedenkdagen en de belangrijke gebeurtenissen in een mensenleven van geboorte tot  sterven en daarna. In onze diensten vieren we dat God de bron van ons bestaan is en dat Hij met ons  meetrekt als Gids, Trooster en Helper, alle dagen.    Liturgie blijkt het sterkste veld in alle deelgemeenschappen. Samenwerking kan verder opgebouwd  en vormgegeven worden zodat betrokken vrijwilligers en pastores steeds beter op elkaar ingespeeld  raken. Een ideale kans dus om liturgie in te zetten om gemeenschappen  aan elkaar te smeden tot de  OLV‐gemeenschap.  Daarnaast kan, met zoveel kracht, op eenvoudige wijze een goed liturgisch  aanbod in de stad worden gegarandeerd. Dit vraagt verdere reflectie en uitwerking.    4.1.1.a Beleid:  • verzorgen profielberaad Liturgie;  • Versterken van de organisatie rond de liturgie;  • Verzorgen van permanente toerusting van allen die voorbereidend en uitvoerend bij de  liturgie betrokken zijn zodat zelfwerkzaamheid van vrijwilligers wordt vergroot;  • Ontwikkelen van een veelzijdig en sterk liturgisch aanbod binnen het parochieverband dat  zoveel mogelijk aansluit bij de verschillende wijken en doelgroepen;  • Structureren van doopvieringen (en doopvoorbereiding) in de parochie;  • Inrichten van een goede liturgische bibliotheek (voor de parochie i.o. en/of per locatie); 

16

• Aandacht voor gezamenlijk vieren om de parochie ‘Naam’  i.o. inhoud te geven.  4.1.1.b Project:  • Veelvormig vieren (doel: verder ontwikkelen van andersoortige vieringen mede met het oog  op de groep nieuwe bewoners);  • Kinderwoorddiensten en gezinsvieringen parochiebreed (doel: methode, aanpak en  kwaliteit op orde brengen);  • Korendag (doel: integratie van gemeenschappen, impulsen voor repertoire en presentatie  voor de stad d.m.v. een concert).    4.1.2. Leren bij de Bron  Catechese is een permanent leerproces van ingeleid worden in en verdiepen van christelijk leven. In  de huidige tijd gaan mensen vrijwillig zo’n leerproces aan, waarin de inhoud gevormd wordt door die  levensvragen van mensen, die raken aan het religieuze aspect van ons bestaan.   Dit gebeurt door het in gesprek brengen van het geleefde leven met de Schrift en de traditie, om te  komen tot een levende relatie met God. Het leren spreken over ons geloof helpt ons bewuste  christenen te zijn en kan ons leven verrijken.   Kinderen, jongeren, mensen van alle leeftijden kunnen in gesprek en wederzijdse ontmoeting leren  van elkaars (geloofs‐)ervaringen, van de rijkdom van de Bijbel en van de religieuze traditie door de  eeuwen heen. Daarbij gaat het over voortdurende catechese, over geloofscommunicatie, die plaats  vindt in een lerende geloofsgemeenschap. In een lerende gemeenschap delen we het geloof in  gelijkwaardigheid met elkaar. Elke parochiaan nodigen we daartoe uit.    Het doel van dit alles is om zowel als individuele persoon te groeien in geloof, als om als christenen  gezamenlijk een goede en zinvolle bijdrage te leveren aan de inrichting van de samenleving als  geheel.  In dit veld werken gemeenschappen al intensief samen. Deze samenwerking kan verder doorgevoerd  worden waardoor er voor parochie ‘Naam’  i.o  mogelijkheden ontstaan om een levende, lerende  gemeenschap te worden.    4.1.2.a Beleid:  • Verzorgen profielberaad catechese  • Inzetten van locale, succesvolle activiteiten voor de gehele parochie: o.a. Peuterkerk in de  Herberg, bijeenkomsten voor een groep jonge ouders die hun kind laten dopen  • aanbieden van een programma‐aanbod voor elke levensfase zodat permanent leren  daadwerkelijk mogelijk wordt:  o Versterken tussencatechese (leeftijd 8 tot 12 jaar), gericht op kinderen na de EHC,  nodig zijn goede materialen en begeleiding van de medewerkers;  o Uitbouwen Na‐vormsel catechese (leeftijd vanaf 13 jaar), uitloop naar meer  specialistisch jongerenwerk en activiteiten, verder uitbouwen wat er nu is;  o Versterken volwassenencatechese (leeftijd vanaf 21 jaar), betreft zowel programma als  deelname.  o Huwelijkscatechese verplichtend aanbieden aan kandidaten  4.1.2.b Project:  • Introductiecursus Rooms Katholiek voor Beginners aanbieden aan doelgroep rand‐ kerkelijken  (doel: kennismaking met de eigen religieuze traditie voor m.n. generatie 30‐ 40’ers);  • Bijbelverhalen creatief (doel: door kunstzinnige verwerking stimuleren van andere manier  van omgaan met de Bijbel, met als mogelijk resultaat een presentatie / tentoonstelling voor  de stad).    4.1.3 Dienen bij de Bron  In diaconie maken we het wezen van onze God zichtbaar ‘Ik zal er zijn ’. Diaconie wordt wel gezien  als de grondhouding van de christelijke traditie. Heel het openbare optreden van Jezus vraagt en  veronderstelt een kerk waar mensen zorg dragen voor elkaar, waar mensen iets voor elkaar willen  betekenen, waar mensen solidair zijn met elkaar. Deze houding heeft zich nooit beperkt tot de eigen  leden, maar is altijd betrokken geweest op mensen in nood. 

17

In de diocesane kadernotitie In Gods naam doen wordt diaconie getypeerd met de kernwoorden:  zorg, gerechtigheid en verzoening. Diaconie staat voor de handen en voeten van de  geloofsgemeenschap.     Het veld is kwetsbaar in die zin, dat er relatief veel gebeurt, zeer divers van aard en kwaliteit, door  overwegend eenlingen of kleine groepjes, geëngageerd en ouder, aan het oog onttrokken van de  gemeenschappen. De nadruk ligt veelal op zorg, gericht op de eigen leden. Het ontbreken van een  beroepskracht laat zich voelen.    4.1.3.a Beleid:  • Verzorgen profielberaad diaconie;  • Verbreden van de diaconale actieradius, nu ligt de nadruk op zorg;  • Diaconie van de parochie zichtbaar maken in de parochie (o.a. de noodhulp door pci‐en en  DSBA);   • Verjongen van de medewerkers;  • Versterken en verdiepen parochiële samenwerking door:  o oprichten 1 parochiële MOV‐werkgroep;  o oprichten 1 loket voor hulp aan mensen in nood voor de gehele parochie; doel:  verbeteren bereik en hulp aan mensen in nood;  • versterken en verdiepen samenwerking met RK Armbestuur en pci‐en; naast overleg zien  we kansen bij de realisering van enkele projecten;  • Versterken gastvrije ontmoetingsmomenten in de stad, doel: verbeteren leefbaarheid voor  m.n. kwetsbare en oudere mensen in de stad. De inloophuizen vervullen in deze een  belangrijke functie. De parochie ‘Naam’  i.o. wil dit graag continueren, maar we overwegen  het volgende:  o Op dit moment kent de stad 4 oecumenische inloopcentra: De Herberg  (Nieuwland), inloophuis de Ontmoeting (Kattenbroek), inloophuis Schothorst  (Schothorst) en in het stadscentrum het DAC. We constateren dat het niet  evenwichtig verspreid is over de stad, en dat we afwezig zijn in de gordel ten  noorden van het stadscentrum waar zich de meeste sociale problemen voordoen.  We bevelen aan hier kritisch naar te kijken en op grond daarvan te besluiten hoe  en waar de parochie ‘Naam’  i.o. in de stad present wil zijn. Dit i.s.m. het RK  Armbestuur.    4.1.3.b Project:  • Opzetten van een team van deskundige huisbezoekers (doel: aanbieden van aandacht  namens de gemeenschap), gemotiveerde bezoekers wordt de gelegenheid geboden zich  verder te scholen in de omgang met zieken, stervenden of rouwenden;  o Ervaringen Daadkracht en Ravelijn meenemen, i.s.m. RK Armbestuur  • Een parochiële MOV‐groep maakt uit de landelijke campagnes een keuze voor een (of  meerdere) concreet project en breidt dat uit met andere activiteiten (o.a. een  uitwisselingsreis met en voor jongeren);  o i.s.m. Cordaid, CMC, Xplore e.a.    4.1.4 Opbouwen bij de Bron  De gemeenschap wordt bijeen geroepen door God. Het is God die de gemeenschap opbouwt tot een  vitale gemeenschap, wij werken mee.  Gemeenschapsopbouw bewaakt dat het pastorale programma als geheel bijdraagt aan de  ontmoeting met God, met elkaar en met onze naaste. Gemeenschapsopbouw stimuleert het  functioneren van de parochie ‘Naam’  i.o. en van de lokale gemeenschappen. Gemeenschapsopbouw  stimuleert de relatie van de parochie i.o. en haar geloofsgemeenschappen met de stedelijke  samenleving. Kerkelijke aanwezigheid is afhankelijk van verschillende factoren:  o.a. de eigenheid  van een wijk, de aanwezigheid van een pastorale vraag en de mogelijkheden van een lokale  gemeenschap.  

18

Door de samenwerking is de nadruk meer komen te liggen op het (stimuleren van) verbinden van  deelgemeenschappen tot een nieuwe gemeenschap met een gezamenlijke identiteit: in gezamenlijke  activiteiten en projecten.     4.1.4a. Beleid:  • verzorgen profielberaad gemeenschapsopbouw;  • oprichten pastoraatsgroepen (doel: zichtbaar pastoraal aanspreekpunt (oog en oor) in elke  gemeenschap);  • Versterken en verdiepen van de gemeenschap van deelgemeenschappen;  • Uitdragen en uitdiepen van de ‘Naam’ ‐identiteit;  • Organiseren van activiteiten voor de parochie als geheel (bijv. deelname aan de  Vrouwevaert);  • Aansluiten en versterken van kerkelijke presentie bij de mogelijkheden van een wijk;  • ondersteunen van de parochie ‘Naam’  i.o. in kansrijke initiatieven voor missionaire  projecten;   • Verbeteren interne en externe communicatie;  • Versterken vrijwilligersbeleid, m.n. de coaching en toerusting.    4.1.4.b Projecten:  • Oriëntatie op Kleine Kerkgemeenschappen voor de parochie ‘Naam’  i.o. (doel: in navolging  van het succes van de geloofsmaaltijdgroepen van de SFX‐gemeenschap, onderzoek naar en  advies over een  introductie van vorming van kleinschalige geloofsgroepen. Ter  ondersteuning staan ons inmiddels verschillende materialen ter beschikking, zoals Geloven  NU. Binnenkort komen ook de Nederlandse vertalingen van het Amerikaanse Small Cristian  Communities op de markt.)  • Opzet pastoraatgroepen (doel: op elke locatie functionerende pastoraatsgroepen die oog  en oor van de gemeenschap zijn).  • Nieuwe Buren (doel: vanuit het welkomstbezoek ontwikkelen van een relatie tussen de RK  parochie i.o. en geïnteresseerde bewoners van de nieuwbouwwijk Vathorst).    4.1.5 Oecumene bij de Bron  In Amersfoort is de oecumene op bijzondere wijze zichtbaar in de nieuwbouwwijken Nieuwland,  Kattenbroek en Zielhorst, waar van meet af aan is gekozen voor een sterke oecumenische  samenwerking tussen de RK en de PKN. Deze samenwerking krijgt fysiek vorm in de centra De  Herberg en Het Brandpunt, en daarnaast in diverse projecten en andere samenwerkingsverbanden.  In de meest recente nieuwbouwwijk Vathorst staan de christelijke kerken opnieuw voor de uitdaging  de kerkelijke presentie gestalte te geven.   In de oudere wijken van de stad wordt de oecumenische samenwerking, veelal ontstaan vanuit  lokale contacten tussen kerken en pastores, gekenmerkt door een grote diversiteit. De katholieke  parochies van Amersfoort zijn vertegenwoordigd in de Amersfoortse Raad van Kerken. Deze Raad  van Kerken wordt reeds langere tijd door de burgerlijke overheid als aanspreekpunt voor de  christelijke kerken erkend.    De afzonderlijke christelijke kerken worden allemaal geconfronteerd met grote veranderingen in de  moderne samenleving, zoals individualisering, secularisatie, vergrijzing, afnemende kerkelijke  betrokkenheid en de komst van de islam. Het brengt iedere geloofsgemeenschap ertoe, zich te  bezinnen op de eigen identiteit en missie. Voor de katholieke parochies van Amersfoort maakt de  oecumenische opdracht tot samenwerking en dialoog met andere christelijke kerken onverminderd  deel uit van haar zelfverstaan en doelstellingen. De samenwerking en dialoog met de zusterkerken  zal actief worden gezocht en waar mogelijk worden versterkt. Mogelijkheden voor dialoog en  ontmoeting met vertegenwoordigers van andere religies zullen worden gezocht en benut.    4.1.5a – Beleid  • Verzorgen profielberaad oecumene  • Ondersteunen oecumenische gemeenschappen Het Brandpunt en De Herberg;  • Versterken en verdiepen oecumenische gezindheid in de parochie ‘Naam’  i.o; 

19

• •

Versterken RK‐participatie in de Amersfoortse Raad van kerken;  Bevorderen dialoog met zusterkerken, met name gericht op het vinden van kansen tot  samenwerking en/of het verdiepen van samenwerking;  Bevorderen dialoog met andere godsdiensten 

•   4.1.5b – projecten  • Oecumene in beeld (doel: inventarisatie oecumenische activiteiten in en van de parochie,  met het oog op nieuwe initiatieven);  • Nog nader te formuleren project (en doel) dat inspeelt op de multiculturele dimensie van de  stad. 

20

4.2. Nieuwe missionaire initiatieven    Hierbij hebben we die eigentijdse vormen van pastoraat en pastorale voorzieningen op het oog die  gericht zijn op die mensen uit onze doelgroepen, die nu niet bereikt worden met en/of geen gebruik  maken van het aanbod zoals in paragraaf 4.1 beschreven.     • Bij het opbouwen, inrichten en vullen van de media website en parochieblad is het  belangrijk te letten op de toegankelijkheid voor mensen die contact zoeken met de parochie  of slechts op de hoogte gehouden willen worden zonder actieve deelname. Deze media  bieden mogelijkheden voor pastoraal contact met ‘onzichtbare’ gelovigen.  • Het jongerenwerk in onze parochie i.o. is zo kwetsbaar dat we alle zeilen zullen moeten  bijzetten om het bestaande te behouden en te versterken. Wel kunnen we onderzoeken of  we vanuit onze parochie kunnen deelnemen aan diocesane activiteiten (zoals de deelname  aan Wereldjongerendagen, kloostertochten, zomerkampen e.d.) en daarvoor meer en ook  andere jongeren weten te interesseren.  We kunnen onderzoeken welke nieuwe  mogelijkheden ontstaan om jongeren te bereiken en aan ons te binden door de inzet van  moderne communicatiemiddelen.   • Voor de groep van 30‐40’ers gaan we experimenteren met het aanbieden van een  alternatief programma op het snijvlak van geloof, religieuze cultuur en bezinning. De stad  Amersfoort heeft mede door haar historie en wat daarvan nog zichtbaar is in de binnenstad  veel mogelijkheden om dit te gaan ontwikkelen. We denken daarbij aan het aanbieden van  afgeronde activiteiten, van verschillende aard, met als doel de katholieke en christelijke   beschouwing op het eigen leven en het samen leven met elkaar in de stad te stimuleren.  Een geslaagd initiatief in dit kader is Kerk on stage . Als tweede voorbeeld stellen we ons  een project voor zoals op dit moment succesvol in Roosendaal tot ontwikkeling komt onder  de titel Spirit. Voor aanvang van de werkzaamheden zullen we ons laten informeren door de  mensen van Spirit.   • De groep 50+ ‘ers belandt langzamerhand in een rustigere levensfase. Er komt steeds meer  tijd vrij om er op uit te trekken. Ons pastoraat krijgt veelal gestalte in een van onze  kerkgebouwen of bij mensen thuis, maar er ligt nog een hele wereld tussen. Vele mensen, al  dan niet kerkelijk of religieus gebonden, kiezen voor het afleggen van een pelgrimstocht,  naar een van de populaire oorden. Minder bekend is dat pelgrimeren dichtbij huis ook heel  goed kan. In het project Pelgrimeren met ‘Naam’  organiseren wij een aantal spirituele  wandelingen langs interessante locaties en mooie natuur, in en om Amersfoort. Doel is  mensen kennis te laten maken met het wandelgezelschap van dat moment, met  elementen  van de katholieke traditie en met zichzelf. Het bisdom bereidt de uitgave van een spirituele  wandelgids voor met daarin een wandelroute langs 7 kerken Het basiliekenpad. Deze  uitgave kan ons tot inspiratie zijn.  • Er is een groep parochianen die hun aanvankelijke kerkbetrokkenheid hebben verloren. De  redenen daarvoor zijn meestal heel verschillend, maar het effect is dat het contact met de  lokale gemeenschap is verbroken.  Als geloofsgemeenschappen zijn we ook niet zo alert op  het afhaken van mensen en wat daar achter schuilgaat. In het project Verliezen van geloof  stellen we ons tot doel mensen uit te nodigen over het verlies van hun kerkbetrokkenheid  met ons en lotgenoten in gesprek te gaan. We vinden dat een gastvrije gemeenschap bereid  moet zijn om naar moeilijke ervaringen met het geloof of de RK kerk en de parochie te  luisteren. Misschien kunnen wij er van leren en schept het bij de genodigden ruimte voor  nieuwe verhoudingen in hun leven. Een dergelijk project in Apeldoorn inspireert ons tot een  gelijksoortig initiatief.       

21

5.  Doelen ‐ concreet     De geformuleerde doelen geven aan welke resultaten we in deze  beleidsperiode willen halen, m.n. de  eerste vier jaar. Op drie manieren kunnen we een onderscheid maken:  1. tussen (A) doelen die betrekking hebben op de herinrichting van de organisatie en (B) doelen  die betrekking hebben op het pastoraat dat we nastreven.  2. tussen taak en bijdrage vanuit de besturen en taak en bijdrage vanuit het pastoraal team en  door pastorale medewerkers.  3. tussen de korte termijn (met jaartallen) en de lange termijn (vetgedrukt)      Op grond van onze missie en de achterliggende visie wenst parochie ‘Naam’  i.o. de volgende doelen  na te streven in een periode van 7 jaar:    A. Herinrichting van de organisatie – integratie van gemeenschappen  • Parochie ‘Naam’  i.o. is over 7 jaar een gemeenschap van gemeenschappen geworden. De  leden ervaren een dubbele binding, met de lokale geloofsgemeenschap en met de  stedelijke ‘Naam’‐gemeenschap. Er is een vanzelfsprekende manier van werken en leven  ontstaan, waarbij we ons steeds bij aanvang afvragen wat passend is: een stedelijk of  lokale aanpak.  Voor het bestuur betekent dit:  ¾ 2009: start voorbereiding samenvoeging van de 7 parochies   ¾ 2009: inrichten van een centraal parochiesecretariaat en vergader‐ en  werkcentrum (nb. realisering afhankelijk van het tempo van de verbouwing)  ¾ 2009: inrichten centraal parochieblad en website, met in achtneming van de  bestaande samenwerking met de PKN op dit gebied  ¾ 2009‐2011: opbouwen van een netwerk van externe contacten met  maatschappelijke organisaties en de lokale overheden  Voor het pastoraal team / medewerkers betekent dit:  ¾ 2009 en verder: liturgisch rooster voor gehele parochie  ¾ 2009 en verder: enkele liturgische vieringen voor de parochie ‘Naam’  i.o.   ¾ 2009 en verder: evenementen voor parochie ‘Naam’  i.o. (bijv deelname aan de  jaarlijkse Vrouwevaert)  ¾ 2009 en verder: integratie van de werkvelden    • Parochie ‘Naam’  i.o. heeft in 3 jaar het traditionele pastoraat zoals de lokale  gemeenschappen dat nu kennen voor langere tijd veilig gesteld voor de stad: daarbij gaat  het om wekelijkse eucharistievieringen, andersoortige en bijzondere liturgievieringen,  sacramentenvoorbereiding, gespreksgroepen en pastoraal bezoekwerk en hulp aan  mensen in nood. Parochie ‘Naam’  i.o. streeft er naar bij dit aanbod haar kernwaarden te  realiseren: zichtbaar, gastvrij, dienstbaar en aandachtig.  Voor het bestuur betekent dit:  ¾ 2009: Opstart pastoraatsgroepen in en voor alle gemeenschappen  ¾ 2009: opstart gesprek over de vraag wat elke lokale gemeenschap kan bijdragen  aan de realisering van het beleidsplan. Dit vormt de aanzet tot een eerste lokaal  werkplan.  ¾ 2009: besluit over komst van een jongerenwerker  en het vaststellen van de  opdracht     ¾ 2010: ombouw parochiebesturen naar lokatieraden en opstart samenspel  locatieraden en pastoraatsgroepen.  Voor het pastoraal team / medewerkers betekent dit  ¾ 2009: Opstart en begeleiding pastoraatsgroepen in en voor alle gemeenschappen  ¾ 2009: opstart profielberaden op de profielen liturgie, catechese, diaconie en  gemeenschapsopbouw van parochie ‘Naam’  i.o.  ¾ Eind 2008 en begin 2009: opstart gesprek over de vraag wat elk profiel in het  eerste werkjaar kan bijdragen aan de realisering van het beleidsplan. Dit vormt de  aanzet tot een werkplan per profielveld.   ¾ 2009: opstart 3‐jarig project Pastoraal bezoekwerk i.s.m. Stedelijk Armenbestuur. 

22

¾ 2009: opstart 2 jarig project Veelvormig vieren  ¾ 2011: opstart 3 jarig project Introductie in Katholieke Leer en geloof  • Parochie ‘Naam’  i.o. bezit over 3 jaar een parochiële aanpak vrijwilligersbeleid. De te  verrichten werkzaamheden bestaan o.a. uit het opzetten van een actueel  registratiesysteem van vraag en aanbod en de matching van die twee. Doel is nieuwe  vrijwilligers te werven en de overbelasting van huidige vrijwilligers terug te dringen.  Verder zijn aandacht voor tevredenheid, scholing en toerusting belangrijke pijlers in de  begeleiding van pastorale medewerkers.  Voor het bestuur betekent dit:  ¾ 2009 en 2011: start  3‐jarig project vrijwilligersbeleid parochie ‘Naam’  i.o. met het  maken van een projectplan, zo nodig beschikbaar stellen van financiën voor de  inzet  van een projectmedewerker en overige faciliteiten, en o.a. het leveren van  kennis over de inzet van medewerkers per locatie. Deelprojecten zijn: opzetten  vacaturebank (doel: inzicht verwerven in bestaande vacatures en noodzakelijke  kwalificaties) en Zet jezelf op de kaart  (doel: werven nieuwe medewerkers)  Voor het team betekent dit:  ¾ 2009‐2011: het pastoraal team draagt bij aan de ontwikkeling van het  vrijwilligersbeleid. Bijdrage is afhankelijk van het feit of een tijdelijke  projectmedewerker kan worden ingezet.    •

Parochie ‘Naam’  i.o. bezit na 2 jaar een advies hoe om te gaan met de kerkgebouwen van  de parochie. Wij realiseren ons dat dit een moeilijk onderwerp is, maar we kunnen er niet  omheen. We zitten in een te ruime en mogelijk ook niet helemaal geschikte jas. Op grond  van de cijfers die wij nu tot onze beschikking hebben en de prognoses die daarbij horen,  zullen in 2020 nog maar een kwart van de zitplaatsen van alle kerklocaties in de  weekendvieringen bezet worden. Daarbij komt nog dat er op grond van het pastorale  programma de behoefte kan ontstaan aan andere voorzieningen, of aanpassingen aan  bestaande gebouwen.   Voor het bestuur betekent dit:  ¾ 2010: het instellen van een speciale commissie, die een tweeledig advies  ontwikkelt: a) er is vanuit het veranderend pastoraat een behoefte‐inventarisatie  gemaakt, b) de staat van alle  gebouwen en lokale voorzieningen is  in beeld  gebracht. Het advies betrekt de behoefte op de feitelijke situatie en komt op grond  daarvan tot een voorstel. Deze commissie laat zich daarin zo nodig bijstaan door  externe deskundigen.  ¾ 2011: start communicatietraject naar de gemeenschappen  Voor het pastoraal team/ medewerkers betekent dit:  ¾ 2010: vanuit de pastorale praktijk adviseren welke voorzieningen noodzakelijk zijn  om de pastorale doelen te realiseren.  ¾ 2011: bijdrage leveren aan het communicatietraject naar de gemeenschappen.    B. Missionaire initiatieven  • Parochie ‘Naam’  i.o. heeft in 7 jaar voor elke doelgroep die we in paragraaf 3.4 hebben  geformuleerd een activiteit of project gedaan of gestart, met het oog op een blijvend  vervolg. Kortom, we spannen ons in om tenminste 5 nieuwe missionaire projecten te  starten met het oog op nieuwe doelgroepen en nieuwe vormen van kerkelijke presentie.  Deze projecten hebben een krachtig eigen gezicht, en maken zichtbaar hoe het is om anno  2008 e.v. te leven vanuit het Evangelie.   Voor het bestuur betekent dit:  ¾ 2009 en verder: faciliteren van deze nieuwe initiatieven en bewaken dat deze  initiatieven de identiteit van de nieuwe parochie helpen opbouwen en er mee in  overeenstemming zijn.  Voor het pastoraal team / medewerkers betekent dit:  ¾ 2010: start 3 jarig project Spirit   ¾ 2011: start 2 jarig project Pelgrimeren dichtbij  ¾ 2012: start 1 jarig project Verliezen van je geloof 

23

6. De werkzaamheden in een globale planning   

2009 – integratie van  gemeenschappen  •

bestuur 

• • • • • • •

•

Pastoraal team 

• • • • • •

Vaststellen benodigde formatie bij dit  beleidsplan   Goedkeuren werkplannen pastoraal  team en lokale gemeenschappen  Samenvoegen zeven parochies  Inrichten centraal  parochiesecretariaat  Inrichten 1 parochieblad en website  Opbouwen netwerk van externe  contacten  Vaststellen opdracht jongerenwerker  Opstart pastoraatsgroepen (werven  en installeren)  2009 en verder: liturgisch rooster  voor gehele parochie  2009 en verder: enkele liturgische  vieringen voor de Naam‐ gemeenschap  2009 en verder: evenementen voor  parochie ‘Naam’  i.o. (bv. Deelname  aan de Vrouwevaert)  Begeleiding pastoraatsgroepen in en  voor alle gemeenschappen  ( toerusten en coachen)  opstart profielberaden per profiel   start project pastoraal bezoekwerk  i.s.m. Stedelijk Armenbestuur  opstart project Veelvormig vieren 

2010 – start nieuwe projecten 

•

Opbouwen en onderhouden van  netwerk externe contacten 

• • •

Opstart locatieraden  Start project vrijwilligersbeleid  een speciale commissie ontwikkelt  een advies m.b.t. het aantal locaties  en de gewenste gebouwen en  voorzieningen. Deze commissie laat  zich daarin bijstaan door externe  deskundigen.  Faciliteren missionaire initiatieven  Evalueren voortgang en goedkeuren  werkplannen   2e jaar project bezoekwerk  Start missionair project Spirit  start project Veelvormig vieren  bijdrage project Vrijwilligersbeleid  start werkzaamheden  jongerenwerker  begeleiding pastoraatgroepen  2e jaar project  Veelvormig vieren 

• • • • • • • • •  

2011 

2012 

•

•

• • •

• • • • •  

een speciale commissie werkt het  advies om tot een ontwerp en  start een communicatietraject  met alle gemeenschappen van de  ‘Naam’‐parochie i.o.  2e jaar project vrijwilligersbeleid  Faciliteren missionaire initiatieven  Evalueren voortgang en  goedkeuren werkplannen 

3e en laatste jaar project  bezoekwerk  2e jaar project spirit  Start missionair project  Pelgrimeren dichtbij  start project Introductie in het  katholicisme   bijdrage project Vrijwilligersbeleid 

• • •

• • • • •

Start voorbereiding uitvoering  besluit gebouwen en locaties  3e en laatste jaar project  vrijwilligersbeleid  Faciliteren missionaire  initiatieven  Evalueren voortgang en  goedkeuren werkplannen 

3e en laatste projectjaar Spirit  2e en laatste projectjaar  Pelgrimeren dichtbij  Start project Verliezen van  geloof  2e jaar project Introductie in het  katholicisme   bijdrage project  Vrijwilligersbeleid 

 

24

[ De hoofdstukken 7. Personeel en 8. Financiën zijn in voorbereiding. De beschrijving kan afgerond  worden als de ambitie zoals die in het voorgaande is vastgelegd is aangenomen. Dan kunnen we een  voorstel ontwikkelen voor de benodigde organisatie en m.n. de menskracht en overige voorzieningen.  De projectgroep zal een voorstel aanbieden aan de stuurgroep na de bijeenkomst van 22 november.] 

25

Bijlage 1 – Achtergrond bij de parochienaam  1. De Legende van Onze Lieve Vrouw ter Eem.  Over de reden van de bouw van de Onze Lieve Vrouwetoren doet al eeuwenlang een legende de  ronde. Een meisje genaamd Geertje Arends uit Nijkerk zou in het jaar 1444 een houten Mariabeeldje  in de buitengracht (tegenwoordig Scheltussingel) van Amersfoort hebben gegooid, omdat ze het te  lelijk vond voor het Agnietenklooster waar zij in wilde treden.  Op Kerstmis kreeg een dienstmeid met de naam Margriet Alberts een visioen: Maria vertelde haar  dat ze het beeldje uit het water moest halen. In begin geloofde ze zich zelf niet en er waren nog twee  visioenen nodig om haar zo ver te krijgen het beeldje op te vissen. Aangekomen op de plek die Maria  haar had aangeduid, vond ze het Mariabeeldje ongeschonden, precies waar Geertje het had  weggegooid. Ze nam het beeldje mee naar huis en onmiddellijk begonnen de eerste wonderen zich  te openbaren: de kaarsen die Margriet bij het beeldje had neergezet brandden niet meer op. Haar  biechtvader nam het beeldje mee naar zijn kapel en vanaf dat moment kwam de bedevaart in  Amersfoort op gang.  Amersfoort groeide snel uit tot een van de meest populaire bedevaartsoorden in de Noordelijke  Nederlanden. De pelgrims brachten zoveel geld in dat besloten werd een hoge toren te bouwen.  Volgens de legende symboliseert de toren de Moeder Gods en het uitgebouwde traptorentje tegen  de lantaarn het Christuskind.  Na de Reformatie (rond 1579) bleef de verering op beperktere schaal bestaan, tot de stadsoverheid  in 1720 ingreep, waarschijnlijk omdat de Vrouwevaert betrokken was bij de kerkscheuring in de  Rooms‐Katholieke Kerk (het Utrechts Schisma). Het beeldje en toebehoren bevinden zich sinds die  tijd in de Oud‐Katholieke Kerk.  In 1933 is door Rooms‐Katholieken het Onze Lieve Vrouwegilde opgericht, dat sindsdien weer een  jaarlijkse ommegang organiseert op de zaterdag acht dagen voor Pinksteren. Begin jaren zestig liep  de belangstelling terug. Sindsdien is het aantal deelnemers weer gestegen; het is tegenwoordig vrij  stabiel met enkele honderden mensen.  2. Motieven ter ondersteuning van de keuze  1. De naam ‘Onze Lieve Vrouw’ en de stad Amersfoort hebben historisch gezien een sterke      band met elkaar. Denk maar aan de geschiedenis van Amersfoort als bedevaartplaats rond      het mirakel van het Mariabeeldje in het water van de stadsgracht. (rond 1444) De jaarlijkse      ‘Vrouwevaert’ is daar nog steeds op gebaseerd. Denk ook aan de Onze Lieve Vrouwetoren,      gebouwd met giften van de pelgrims en de opbrengst van een bloeiende handel in pelgrims‐      souvenirs. Deze Onze Lieve Vrouwetoren is tot op de dag van vandaag een prachtig                        monument met een krachtige uitstraling in de regio.  2. De naam ‘Onze Lieve Vrouw’ is een naam die, zeker in eigen kring,                                     positieve associaties oproept. De meeste katholieken hebben op de een of andere      manier wel een band met Maria. Zij neemt in de religieuze beleving van velen een      belangrijke plaats in.  3. Met de toevoeging ‘ter Eem’ aan de parochienaam, plaatsen we de parochie als geheel      in een bredere geografische context dan alleen de stad Amersfoort. De rivier de Eem      stroomt immers ook door het buitengebied van Amersfoort/ Eemland. Dit zal ook de      mensen in Hoogland, Bunschoten en Hooglanderveen wellicht goed doen.  4. Omdat vijf van de zeven ‘oude’ parochies de naam dragen van een mannelijke  patroonheilige, (alleen de H. Kruisparochie en de H. Geest parochie niet), gaat er wellicht een   positief signaal uit van de keuze voor een vrouwelijke heilige als overkoepelende patrones voor      de nieuwe parochie.  5. De naam van de parochie Onze Lieve Vrouw ter Eem i.o.kan ook gezien worden als een      eerbetoon aan de zusters van Onze Lieve Vrouw van Amersfoort als zij over enige 

26

    tijd hun klooster Onze Lieve Vrouw ter Eem (aan de Daam Fockemalaan) moeten         opheffen. Daarmee wordt tevens de continuïteit van de (kerk)geschiedenis benadrukt en      de waarde van de levende traditie.     

27

Bijlage 2 – De ontstaansgeschiedenis van de stad Amersfoort.    De stad dankt zijn ontstaan en naam aan een doorwaadbare plaats of voorde in de rivier de Eem  (vroeger: Amer). Verschillende beken die water afvoerden uit de Gelderse Vallei kwamen bij elkaar  in een laagte tussen de Amersfoortse Berg en het hoger gelegen gebied ten noorden van Amersfoort  (Hoogland). Bij die doorwaadbare plaats werd de Eem gekruist door handelsroutes die van Utrecht  naar het oosten en noorden liepen. De eerste vermelding van de plaats dateert uit 1028. Er moet  toen sprake geweest zijn van een boerennederzetting.   De strategische ligging was voor de bisschop van Utrecht aanleiding om er één van zijn hoven te  bouwen, om van hieruit de Gelderse Vallei te ontginnen. Waarschijnlijk werd dit bisschoppelijk hof in  de eerste helft van de twaalfde eeuw gesticht op de plaats waar thans de Sint‐Joriskerk staat. Handel  en nijverheid leefden op en de nederzetting kreeg in 1259 (op 12 juni) stadsrechten van de Utrechtse  bisschop Hendrik van Vianden.     In de acte, waarin aan Amersfoort stadsrechten werd verleend werd het stadje omschreven als een  oppidum, dat wil zeggen dat de stad versterkt was, waarschijnlijk door een aarden wal, wellicht met  poorten. Tegen het einde van de dertiende eeuw werd de eerste stenen muur gebouwd, met een  lengte van 1550 meter, en omgeven door een gracht. Op de plattegrond van het centrum van  Amersfoort is deze eerste stadsmuur nog goed terug te vinden.  Omstreeks 1380 werd al begonnen met de bouw van een nieuwe muur (gereed rond 1450). Daarvan  was de totale lengte 2850 meter. En het oppervlak van de ommuurde stad verdrievoudigde. In deze  muur werd een aantal poorten gebouwd die tot op de dag van vandaag te bewonderen zijn, zoals de  Koppelpoort en de Monnikendam. Van de eerste muur is weinig bewaard gebleven, slechts de sterk  gerestaureerde Kamperbinnenpoort resteert. Niettemin is het verloop van de eerste muur nog intact;  de Muurhuizen volgen het tracé van de muur en maken gebruik van diens fundering.    In de Middeleeuwen groeit Amersfoort uit tot een echte stad. De handel in textiel en bier, en later in  turf en tabak, maakt van de stad een regionaal centrum. De economische bloei wordt versterkt door  de komst van veel pelgrims. Zij komen voor het Mariabeeldje dat in 1445 gevonden is. Met het geld  dat de pelgrims inbrengen wordt de Onze Lieve Vrouwetoren (Lange Jan) gebouwd.  Amersfoort had in de Middeleeuwen een bijzonder groot aantal brouwerijen en een belangrijke  textielnijverheid De stad beleefde in de 18e eeuw een bloeiperiode dankzij de tabaksteelt.  In 1629 werd Amersfoort door Hendrik van den Bergh veroverd. Hendrik van den Bergh moest  eigenlijk de aanval van Frederik Hendrik van Oranje op 's‐Hertogenbosch beantwoorden, maar het  lukte door onder andere de circumvallatielinie rond 's‐Hertogenbosch niet om door de verdediging  van Frederik Hendrik te komen.  In de 16e eeuw gaat het op economisch gebied veel minder. De groei van het aantal inwoners  stagneert en in het begin van de negentiende eeuw wonen er in Amersfoort nog maar zo’n 8.000  mensen. Halverwege de 19e eeuw breken de inwoners grote delen van de muren en poorten af.  Arme mensen worden zo van werk voorzien en van de stenen worden straten, pleinen en wegen  verhard. Koning Willem II weet te voorkomen dat ook de Koppelpoort, Monnikendam,  Kamperbinnenpoort en een restant van de stadsmuur verdwijnen.    Groeistad  De komst van de spoorwegen deed de stad uit haar 19e eeuwse slaap ontwaken. Amersfoort werd  een belangrijk knooppunt en is dat tot op heden. De stad groeide in omvang door de bouw van de  voor‐oorlogse woonwijken  (de Kwartier‐wijken) in het zuiden van de stad. Na de Tweede  Wereldoorlog is de stad gestaag gegroeid, zichtbaar in de komst van nieuwe wijken (zoals  Schuilenburg, Kruiskamp, Liendert, Rustenburg en Schothorst Noord‐Zuid). Dit proces kreeg een  enorme impuls door de Groeistad‐status, die inmiddels heeft geleid tot de bouw van grote nieuwe  wijken aan de noordzijde van de stad (Nieuwland, Kattenbroek en Zielhorst). Onderdeel van die  enorme groei is de opname van de plattelands dorpen Hoogland en Hooglanderveen in de gemeente  Amersfoort. Op dit moment wordt rondom Hooglanderveen de nieuwe wijk Vathorst als voorlopig  laatste bouwplan ontwikkeld.  Het economische hart van de stad wordt niet langer bepaald door de teelt van tabak en het brouwen  van bier, en in het noorden de landbouw. De zakelijke en financiële dienstverlening is een  belangrijke sector (naast handel, gezondheidszorg en onderwijs) van werkgelegenheid in de stad en 

28

dat aandeel groeit nog steeds, terwijl het aantal arbeidsplaatsen in de industrie en bouw verder  afkalft. Dit profiel van de stad bepaalt voor een belangrijk deel de ontwikkeling in de  bevolkingssamenstelling, zoals we hieronder zullen zien. 

29

Bijlage 3 – Cijfers parochieleden, kerkgang en doopsel‐EHC‐vormsel    parochieleden parochieverband Amersfoort - feit en trend 30000

aantal leden

25000 20000 15000 10000 5000

20 07

20 06

20 05

20 04

20 03

20 02

20 01

20 00

19 99

19 98

19 97

19 96

19 95

0

jaar 1995-2007

 

  kerkgang parochieverband Amersfoort - feit en trend

aantal kerkgangers

3000 2500 2000 Reeks1

1500 1000 500

19 95 19 96 19 97 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07

0

jaar 1995-2007

 

  Doopsel, EHC en Vormsel 'Naam'-parochie i.o. 300

aantallen

250 200

Doopsel

150

Communie

100

Vormsel

50

19 95 19 96 19 97 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07

0

periode 1995-2007

       

 

30

Bijlage 4 – uitslagen recente verkiezingen en kerkelijk gezindte   

aantal stemme

Gemeente Amersfoort - Tweede Kamerverkiezingen 2002, 2003 en 2006 25.000 20.000 TK 2002

15.000

TK 2003

10.000

TK 2006

5.000 LP F PV V Pv dD O ve rig

C U

SP

G L

D 66

VV D

C D A PV D A

0

politieke partijen

 

 

aantal stemme

Gemeente Amersfoort Gemeenteraadsverkiezingen 2006 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 CDA PVDA VVD BPA

GL

SP

CU

JA

Overig

politieke partijen

 

  kerkelijke gezindte gemeente Amersfoort anders; 4 islam; 7

geen

anders chr.; 6

rk

geref.; 6

ned. herv. geen; 48

ned. herv.; 10

geref. anders chr. islam

rk; 19

anders

 

31

Bijlage 5 – Kerkelijke gezindte naar wijk2  Kerkelijke gezindte Kruiskamp

anders; 6 geen rk

islam; 26

geen; 42

ned. herv. geref. anders chr.

anders chr.; 5

islam anders

geref.; 2 ned. herv.; 8

rk; 11

   Kerkelijke gezindte Liendert

anders; 3 geen

islam; 18 geen; 36

rk ned. herv.

anders chr.; 6

geref. anders chr.

geref.; 5

islam anders

ned. herv.; 14

rk; 18

Kerkelijke gezindte - Schuilenburg

anders; 3 geen

islam; 23

geen; 33

rk ned. herv. geref. anders chr.

anders chr.; 7

islam

geref.; 8 ned. herv.; 11

rk; 15

anders

Kerkelijke gezindte - Randenbroek

anders; 6 geen

islam; 12 geen; 38 anders chr.; 8

rk ned. herv. geref. anders chr.

geref.; 10 ned. herv.; 12

islam anders rk; 14

2

Weergegeven zijn de de 4 wijken met het hoogste percentage ‘islam’. Ter vergelijking, alle andere wijken hebben 7 % of  minder. 

32

Bijlage 6 - Sterkte en zwakte, per gemeenschap en per parochie i.o. (op grond van gesprekken Binnenstebuiten - 2007) Zelfdefintie Ansfridus Brandpunt Franciscus Xaverius Geest Henricus Herberg Joseph Kruis Martinus Open Kontakt

Beleid

Medew.ers

Kerk/wereld

Pastoraat

Samenw.

Toekomst

zonnig licht bewolkt bewolkt onweer

Enkele algemene conclusies:  1. De gemeenschappen die een gedeelde identiteit als geloofsgemeenschap bezitten, en op grond daarvan beleid hebben gemaakt scoren overwegend goed op de  andere aspecten van kerk zijn. Deze gemeenschappen bezitten besturen met vertrouwen en de ervaring dat ze opgewassen zijn tegen hun taak. Het tegenovergestelde  is ook zichtbaar.  2. De aspecten die over de gehele linie slecht scoren zijn achtereenvolgens: a) Kerk in de wereld – de noodzaak tot missionair handelen laat zich hieruit aflezen, b) de  toekomstverwachting wordt met meer of minder zorg bekeken, maar het overheersende gevoel is zorgelijk, c) medewerkers – dat is niet alleen ingegeven door  vergrijzing en vacatures maar ook door het gegeven tekort te schieten in de begeleiding en niet weten hoe nieuwe vrijwilligers te vragen voor welke klus.  3. Dit beleidsplan geeft richting aan de gezamenlijkheid van de geloofsgemeenschappen maar moet ook aanknopingspunten bieden om lokaal tot versterking te komen. 

33