Lestip 'Wie is dat op dit uur?' Over het boek Lemony Snicket, bijna 13, mag voor een geheime organisatie aan de slag. De geheimzinnige S. Theodora Markson leert hem de kneepjes van het spionnenvak. Zijn kennis mag hij meteen inzetten in Smeur aan Zee. Daar is Het Brommende Beest gestolen. Van wie was dit beeldje? En wie ging er mee aan de haal? En waarom? Lemony is wel een poosje zoet met speuren, want er zijn wel erg veel onheilspellende figuren die verdacht zijn… Auteur(s) Lemony Snicket Uitgeverij Moon / 2013 Aantal pagina's 247 p. ISBN 9789049926045 Genre Fictie Doelgroep 4de leerjaar, 5de leerjaar Trefwoorden Auteur lestip Maarten Dupont
Aan de slag Aanzet Criminele woordenschat Onderaan de schoolbanken kleef je woorden die te maken hebben met misdaad en criminaliteit, bijvoorbeeld: motief, crimineel, drama, gevangene, nor, celgenoot, moordwapen, dader, verdachte, onder eed, leugendetector, gevangenisstraf, misdrijf, overtreding, rechtbank, advocaat, plaats delict, zakkenroller… Laat de kinderen de woorden in groepjes van twee of vier de woorden verklaren op een grote flap. Zijn de kinderen al vertrouwd met dit soort woordenschat? Dan kan je een raadspelletje spelen. Eén kind beeldt uit, de rest van de klas raadt. Het uitbeeldende kind legt het woord ook uit. Dat kan klassikaal, vooraan in de klas, maar het kan ook anders. Kleef een post-it met crimineel woord op het voorhoofd van elk kind. De kinderen lopen rond, stoppen telkens bij een ander kind. De voortdurend wisselende duo’s stellen elkaar vragen over het begrip op hun post-it en proberen zo te weten te komen ‘wie’ of ‘wat’ ze voorstellen. Heeft een kind goed geraden? Dan wordt het tipgever voor andere kinderen, zonder te verklappen wat er op hun post-its staat natuurlijk.
EINDTERMEN ● ●
Lager - Nederlands - Taalbeschouwing (overkoepelende attitudes) 6.1 Lager - Nederlands - Taalbeschouwing (taalgebruik) 6.3
Lemony Snicket Dit boek verschijnt in de vierdelige ‘autobiografische’ reeks De verkeerde vragen over verteller Lemony Snicket. Die speelde eerder al de hoofdrol in de 13-delige reeks Ellendige avonturen, verfilmd als Lemony Snicket: A Series of Unfortunate Events (2004). Jim Carey speelt daarin de hoofdrol. Laat de kinderen de trailer bekijken: www.youtube.com/watch?v=XWB1HGnA3tA. EINDTERMEN ● ●
Lager - Muzische vorming - Beeld 1.1 Lager - Muzische vorming - Beeld 1.2
Verwerkingsactiviteiten Wanted! Personages die een rol spelen in het boek, zijn o.m.: - Moxie - S. Theodora Markson - Hangvuur - Prosper Verloren - Ellington Veins - Mevrouw Marinus Sallis - De butler van Mevrouw Marinus Sallis - Sally Marinussen - Dashiell Qwerty - Pip en Piep - Stijn - Politieagenten Harm en Mimi Michielsen Wie van hen pleegde het criminele feit in Smeur aan Zee – de diefstal van een waardevol beeldje met de naam ‘Het Brommende Beest’? Laat kinderen in de vorm van contract- of hoekenwerk eerst enkele fragmenten lezen waarin de personages aan bod komen, bijvoorbeeld:
- S. Theodora Markson (p. 17-19) - Prosper Verloren (p. 69-70) - Dashiell Qwerty (p. 75-77) - Politieagenten Harm en Mimi Michielsen (p. 137-140) Laat de kinderen daarna een Wanted!-affiche zien. Zulke affiches gaan ze nu ook maken van de personages. Schrijf de namen aan bord en lees ze voor – heel soms verklappen de namen al iets over hoe de personages er (kunnen) uitzien. Laat hen de namen ook zelf een paar keer uitspreken en ‘proeven’, en stel enkele vragen om hun fantasie te stimuleren: Welke ogen zou het personage hebben? Hoe zouden zijn of haar haren eruitzien? Welke kleren zou hij of zij dragen? Met de website www.glassgiant.com/wanted kan je een bestand uploaden en een Wanted!-poster genereren. Opgelet! Daarvoor moeten de ingescande tekeningen van de kinderen wel close-ups zijn van de gezichten van de personages en mag de tekening niet te veel achtergrond bevatten. Laat de kinderen daarna ook een dadersprofiel van de personages opstellen in de vorm van een daderspaspoort. De tekening die ze maakten voor de Wanted!-poster komt verkleind als pasfoto op het paspoort. Richtvragen voor het paspoort: - Welk beroep oefent hij of zij uit? - Waar woont hij of zij? - Welke rol speelt hij of zij in het verhaal? - Heeft hij of zij familie? Kinderen? - Hoe oud is hij of zij? - Welk motief heeft hij of zij om het beeldje te stelen? -… Heeft iedereen zijn dadersprofiel – paspoort mét Wanted!-pasfoto – klaar? Dan spelen ze er een Wie is het-spel mee. Vier tot zes kinderen stellen elkaar vragen over hun afbeelding. Eén kind beschrijft zijn Wanted!-tekening aan de andere kinderen. Zij proberen op basis van die beschrijving de dader op de Wanted!-poster te schetsen. Wie een gedetailleerd dadersprofiel heeft gemaakt én er bovendien in slaagt om zijn tekening helder te beschrijven, zal er voor zorgen dat de andere leerlingen het origineel zo goed mogelijk kunnen benaderen. Als je de groepjes regelmatig laat wisselen heeft elk kind aan het eind kennisgemaakt met elke mogelijke dader. Met deze opdracht maken ze bovendien niet alleen kennis met de personages, maar ook het verhaal en de setting in Wie is dat op dit uur? EINDTERMEN
● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
Lager - Nederlands - Spreken 2.1 Lager - Nederlands - Spreken 2.2 Lager - Nederlands - Spreken 2.5 Lager - Nederlands - Spreken 2.7 Lager - Nederlands - Schrijven 4.4 Lager - Nederlands - Schrijven 4.6 Lager - Nederlands - Schrijven 4.7 Lager - Nederlands - Schrijven 4.8 Lager - Muzische vorming - Beeld 1.4 Lager - Muzische vorming - Beeld 1.5 Lager - Muzische vorming - Beeld 1.6 Lager - Muzische vorming - Media 5.4
En verder Het Brommende Beest Het Brommende Beest speelt een belangrijke rol in dit boek. Hoe zien de kinderen dit waardevolle beeldje voor zich? Laat hen associaties maken. Na afloop boetseren ze het beeldje in klei. De fantasie stimuleren kan met dit fragment: “Volgens hoofdstuk 7 was het Brommende Beest een mythologisch wezen, half paard en half haai. Maar volgens sommige legenden was het half alligator en half beer. Hoe dan ook, het hield zich schuil in de wateren bij Smeur aan Zee. Het had een grote voorliefde voor mensenvlees en maakte een schrikbarend sonoor geluid. Ik moest opstaan om in het woordenboek ‘sonoor’ op te zoeken, en hier moest dat ‘zoemend brommen’ betekenen. Dat zoemend brommen deed hij als hij op zoek was naar prooi.” (p.77) EINDTERMEN ● ● ●
Lager - Muzische vorming - Beeld 1.4 Lager - Muzische vorming - Beeld 1.5 Lager - Muzische vorming - Beeld 1.6
Open einde Dit verhaal sluit af met een erg open einde. Sommige kinderen houden daarvan (en zullen de andere delen in de vierdelige reeks willen lezen), anderen dan weer niet. Hoe dan ook prikkelt het de fantasie. Individueel of in groep brainstormen ze over een mogelijk vervolgverhaal: - Welke personages zouden er kunnen opduiken in het vervolgverhaal? Laat ze namen verzinnen die net zo beeldend zijn als in het boek. Ze maken een karakteromschrijving en een profielfoto (met camera en statief). Daarvoor verkleden ze zich zo onherkenbaar mogelijk. - Hoe zou de omgeving er kunnen uitzien? Laat hen een tekening maken, de plaats beschrijven, of een geïmproviseerd kaartje waarop ze de vermoedelijke vervolgroute van Lemony’s zoektocht verder uitstippelen. Plaatsnamen moeten even beeldrijk als in het boek. Denk maar aan Smeur aan Zee. - Hoe zou het S. Theodora Markson vergaan in het vervolgverhaal? Ze verzinnen een vervolg en gieten dat in een elfje. Een elfje is een gedicht dat bestaat uit elf woorden, en het is als volgt opgebouwd: >1 woord (meestal een zelfstandig naamwoord dat een voorwerp of persoon beschrijft, in dit geval dus ‘Theodora’)
>2 woorden (meestal bijvoeglijke naamwoorden die weergeven welke indruk je hebt van het eerste woord) >3 woorden (die omschrijven waarom je precies die indruk hebt) >4 woorden (die samen een vraag voor het onderwerp uit de eerste regel vormen) >1 woord (dat een antwoord op die vraag vormt, vaak krachtig, soms een bijvoeglijk naamwoord) Bijvoorbeeld: Schaap Gitzwart gekleurd Een vluchtige indruk Is het boos? Boosdoener! Stel de resultaten van deze ‘vervolgopdrachten’ en van de overige verwerkingsactiviteiten (de dadersprofielen, de kleiwerkjes…) tentoon in de gang. Een ereplaatsje is voorzien voor Wie is dat op dit uur? Misschien krijgen ook andere schoolkinderen zin om het boek te lezen? De plaatselijke bibliotheek kan je eventueel meerdere exemplaren van het boek bezorgen? EINDTERMEN ● ● ● ●
Lager - Nederlands - Schrijven 4.3 Lager - Nederlands - Schrijven 4.4 Lager - Nederlands - Schrijven 4.7 Lager - Sociale vaardigheden - domein relatiewijzen 1.2
Komen eten! Probeer het recept uit dat Lemony en Moxie bereiden voor ze aan hun grote tocht aan de meertros beginnen. Je vindt het terug op pagina 109. EINDTERMEN ●
Lager - Nederlands - Lezen 3.1
Cluedo Dit boek heeft veel weg van een spelletje Cluedo. Laat de kinderen die Cluedo niet (meer) kennen kennismaken met het spelbord, de iPad- of computerversie.
EINDTERMEN ● ● ●
Lager - Sociale vaardigheden - domein relatiewijzen 1.4 Lager - Sociale vaardigheden - domein relatiewijzen 1.7 Lager - Sociale vaardigheden - domein samenwerking 3
