Lespakket ‘Lente’ Instructieblad groep 3 & 4 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/lesmateriaalnatuuronderwijs - Instructieblad groep 3 & 4 - Materialen van het pakket:
Voor de les ‘uit je bol in de lente’: •
1 bloeiende bloembol in een potje
•
1 bollenglas
•
3 cocktailprikkers
•
7 uien
•
30 werkbladen de bol van binnen
•
1 blad met 3 papieren meetlinten
Voor de les ‘lentebloesem’: •
Takken van els, wilg, rode kornoelje, forsythia, esdoorn en krent om op water te zetten (direct na ontvangst van het pakket de takken in het water zetten!)
•
Foto’s van deze takken, maar dan verder in de groei
Voor de les ‘kriebelbeestjes in de lente’: •
30 werkbladen kriebelbeestjes
Begrippen: Bij het thema ‘lente’ komen de volgende begrippen aan de orde: De lente
de bloembol
de struik
de bij
De zomer
de narcis, de tulp
de tak
de vlinder
De herfst
de hyacint, de krokus
het blad
de rups
De winter
de rokken
de bloesem
de cocon
De seizoenen
de wortel
de knop
de vleugels
de punt/de neus
de kleur (benoemen)
het insect
de geur
1
Lessuggesties
Het is lente! Nodig: smartbord
Deze les is een introductie les over de lente en de plaats van dit jaargetijde in de opeenvolging van de seizoenen. Naar eigen inzicht kan de gehele les of onderdelen van deze lessuggestie gebruikt worden
De seizoenen: U kunt starten met een kort filmpje over de seizoenen: http://www.schooltv.nl/video/lente-zomer-herfst-en-winter-elk-seizoen-is-anders/#q=lente . Het is nu lente. Dit merken we aan het weer. Wie weet er wat er is veranderd aan het weer? De zon schijnt langer en het wordt warmer. Vóór de lente was het winter. In de winter is het meestal kouder. Soms is er sneeuw, hagel of ijs. In de lente en daarna in de zomer wordt het steeds warmer. Wat komt er na de zomer komt en daarna?
De bomen: Dat het lente is kun je ook merken aan de bomen. Wie weet wat er anders is dan in de winter? In de winter waren de bomen kaal. In de lente komen er weer blaadjes aan de bomen. Sommige bomen krijgen bloemen, bloesem noem je dat. Laat een voorbeeldtak zien. Na de bloesem komen de blaadjes aan de takken.
Bloembollen: Ook groeien er veel bloemen uit de grond in de lente. Laat de bloeiende bloembol zien. Veel van de lentebloemen, zoals de hyacint, groeien uit een bolletje. Het bolletje zit in de grond. In de winter groeit er nog niets uit, maar als het warmer gaat worden in de lente dan gaat er een plant uit groeien met een bloem. In de zomer zijn de bloembolletjes van de lente uitgebloeid. Een vrolijk liedje over de lente: http://www.schooltv.nl/video/uit-mijn-bol-een-vrolijk-liedje-overde-lente/#q=lente
Kriebelbeestjes Insecten en kleine beestjes worden weer wakker in de lente, zoals de bij en de vlinder. Ze zijn in de winter vanwege de kou weg gekropen naar een beschut hoekje in een schuur of in een holle boom. De vlinders en bijen zijn blij met al die bloemen en bloesem in de lente. Ze kunnen dan weer eten vinden.
2
-Vogels: In de lente beginnen vogels nesten te bouwen. Dat kan in een boom, op de grond, op het water of op een andere goede verstopplaats. Mensen hangen soms nestkastjes op voor de vogels om ze een goede beschutte plaats voor het nest te geven. De vrouwtjesvogels leggen eitjes in het nest. De eitjes komen niet meteen uit . Eerst moeten de vogels een hele tijd broeden: op de eieren zitten om ze warm te houden. Na een tijdje komen de babyvogels uit het ei. Wie heeft wel eens babyvogels gezien? Mogelijke antwoorden: kuikens, eendenkuikens, jonge merels. U kunt dit filmpje laten zien: http://www.schooltv.nl/video/kuikens-kleine-kippetjes/#q=trefwoord%3A%22kip%22 over een echt kuiken dat uit het ei komt.
Andere jonge dieren: In de lente worden er nog veel meer babydieren geboren. Het is in de lente niet meer zo koud voor de dieren en er is genoeg eten te vinden. Denk maar eens aan de kinderboerderij: welke jonge dieren kun je daar vinden? Laat de kinderen de jongen benoemen, maar ook de benaming van de volwassen dieren geven. Ook kikkers en padden leggen hun eieren. In het filmpje kunnen de kinderen de ontwikkeling van een kikker zien. http://www.schooltv.nl/no_cache/video/crid/20021104_kikkers02/
Verwerking: Met de klas naar buiten gaan en een wandeling in de omgeving of op de kinderboerderij of de schooltuin maken is een goede manier om met de kinderen op zoek te gaan naar de genoemde lenteverschijnselen. Indien mogelijk is het leuk om een bak met kikkerdril in de klas te zetten zodat de kinderen de ontwikkeling van een kikker live kunnen zien.
Uit je bol in de lente! Nodig: smartbord, bollen, 6 uien om open te snijden (1 per groepje) 1 ui om in het bollenglas te doen, bollenglas, snijplank, mesje , papieren meetlat, werkbladen de bol van binnen. In de lente komen er weer bloemen tevoorschijn. Veel lentebloemen komen uit een bol. Laat een paar voorbeelden noemen: de narcis, de krokus, de hyacint, de tulp). Het bolletje zit in de grond. In de winter groeit er nog niets uit. Het lijkt wel of het bolletje dan nog slaapt. Als het warmer wordt in de lente ‘wordt het bolletje wakker’, er gaat een plant uit groeien met een bloem. Eerst komt er een puntje boven de grond, dan een steeltje. De steel groeit en er komen groene bladen aan. Bovenin zit de bloem. Die gaat als laatste open. http://www.schooltv.nl/no_cache/video/crid/20090423_vroegebloeiers01/ Bol ontleden: Daarna gaat de hele groep kijken hoe zo’n bol er nu uitziet: Pak een ui. Iedere bloembol heeft een “neus”, het puntje van de bol dat naar boven wijst. Aan de onderkant zitten worteltjes, die in de grond gaan groeien. Hiermee zuigt de bol water naar boven, net als wij met een rietje doen. Vervolgens gaat u de bol “pellen”. Iedere laag heet ‘een rok’. Eigenlijk heeft de bol heel
3
veel rokken over elkaar aan. Allemaal laagjes. Ze beschermen het binnenste van de bol, waar het plantje uit komt. De klas gaat nu hetzelfde doen in groepjes. Verwerking: werkblad de bol van binnen
Bollen planten: We gaan een ui planten in het bollenglas . Dan kunnen we de wortels ook zien groeien. De ui kunt u met prikkers vastzetten, zodat hij niet in het glas valt. Als het bollenglas op een goed zichtbare plaats wordt gezet kan de klas het groeiproces volgen. Help hierbij door vragen te stellen zoals: -
Wat zie je? Wat voel je? Kun je ook iets ruiken?
-
Is de bol gegroeid? Hoeveel? (gebruik de papieren meetlat en teken daar de groei op aan)
-
Zijn de wortels gegroeid?
Lentebloesem Nodig: takken, mes, 5 vazen, werkbladen volg een tak
Dat het lente is kun je ook zien aan de bomen en de struiken. De takken van de bomen waren eerst kaal. Er zaten aan die kale takken in de winter wel al knoppen (laat de esdoorntakken zien). In die knoppen zitten blaadjes en soms ook bloemen verstopt. Laat een bloeiende tak zien. De bloemen aan bomen en struiken noem je bloesem. Na de bloesem komen de groene blaadjes uit. Aan sommige takken (els en wilg) groeien katjes. Dit zijn eigenlijk ook bloemen. http://www.schooltv.nl/video/boomknoppen-wanneer-komen-er-weer-blaadjes-aan-debomen/#q=bomen%20in%20de%20lente Takken in de vaas zetten: Snij een stukje van de onderkant van de takken af en doe ze in verschillende vazen, het liefst doorzichtige exemplaren. Zo kunnen de kinderen zien of er wortels groeien aan de takken. Doe er lauw water in. Bij elke soort tak hoort een foto. Kunnen we nu al zien bij welke takken de foto’s horen? We gaan de komende tijd op de takken letten om te zien wat er verandert. Mogelijke vragen: -
Zie je de knoppen? Wat voor kleur zijn ze?
-
Zie je bloemblaadjes? Zo ja, wat voor kleur? Kun je ze ruiken?
-
Zie je al groene blaadjes? Hoe ziet die er uit? Zijn ze groot/klein?
Kriebelbeestjes in de lente Nodig: potjes, loeppotjes, eventueel vergrootglazen. In de lente komen de insecten en kleine beestjes weer te voorschijn als het warmer wordt. De bijen hebben heel de winter in het bijennest of de kast bij elkaar gezeten. Ook vlinders hadden
4
zich verstopt voor de kou. Soms overwintert een vlinder als rups of pop in het gras of onder een stapel blaadjes. Kleine beestjes zaten goed verstopt voor de kou. Nu het warmer wordt komen de kriebelbeestjes weer uit hun schuilplaatsen. Als het wat verder in de lente is, krijgen de insecten en kleine beestjes ook jongen. Een mooi voorbeeld hiervan is de vlinder. Deze begint zijn leven als rups om uiteindelijk tot een vlinder uit te groeien.
Tip: Bij de Vlinderstichting kunt u een pakket met vlindereitjes, rupsen en poppen kopen om in de klas het groeiproces te volgen: http://www.vlinderstichting.nl/onderwijs.php?id=199
Verwerking: Ga met de kinderen naar buiten op het schoolplein of in de omgeving van het schoolplein. Ga opzoek naar kleine beestjes en insecten. U kunt hierbij het werkblad kriebelbeestjes gebruiken. Zoek voor al onder stenen en stukken hout. En tussen blaadjes. Heeft u een grasveldje in de omgeving van het schoolplein kunt u daar van te voren een aantal stenen of stammetjes neerleggen een omgekeerde bloempot kan ook. U zult zien dat na ongeveer een week er zich wat beestje onder verstopt hebben. Schud eens aan een tak van een struik en kijk wat er zoal uitvalt. Na afloop kunt u met de kinderen bespreken wat de kinderen allemaal gezien hebben. En kunnen ze het werkblad invullen. Op de schooltuin of kinderboerderij in de buurt kunt u vergrootglazen en loeppotjes lenen als deze niet aanwezig zijn op school.
Informatie: Over de inhoud van de pakketten: Natasja Huijs& Perkash Soekhoe, Kwekerij Lesmateriaal Vreelustweg. Telefoon: 010-437 26 64, e-mail
[email protected]
Over de instructie/lessuggesties: Marloes Petri Telefoon 06 20 13 37 16, e-mail
[email protected]
5
