Lesmethodes. Samen. Coaches Techniek in het PO. langs de lat. de voor- en nadelen van het samengaan met de NVON ONDERWIJS IN TECHNIEK

thema: lesmethodes

Lesmethodes langs de lat Coaches

Techniek in het PO

Samen

de voor- en nadelen van het samengaan met de NVON

ONDERWIJS IN TECHNIEK JAARGANG 23, NUMMER 1 APRIL 2014

N

W

b

Tekenen in de Techniek CARD tekeninglezen

Individueel Door de reacties van de leerling te analyseren bepaalt het CAD Collegeprogramma het juiste tempo, het niveau en de lesstofopbouw. Gemakkelijk U als docent hoeft niets voor te bereiden. Ook oefeningen en toetsen nakijken hoeft niet meer. De resultaten vraagt u eenvoudig op.

b

H

m

o

v

o

in

o

b

le

z

Leren met CARD is leuk om te doen waardoor de leerling enthousiast aan het werk is en snel leert.

Lee

O n li n en a g e r r li n g m a

e

Trainer CAD Trainer CAD omvat alle BASIS

TEKEN-

TECHNIEKEN.

Trainer CAD geeft een degelijke basis voor uitbreidingen naar tekeninglees-, teken- en ontwerpprogramma’s. De eerste stap naar AutoCAD is ook gemaakt.

r info op: Kijk voor mee l ol dc www.ca lege.n olen’ sch len de id m er ‘le e: Zi

Kerkenbos 1018 B, 6546 BA NIJMEGEN Tel: 024 356 56 77 Email: [email protected]

0914 adv TEC-Col5-Terugk.indd 1

e

ta

INZICHT EN PROJECTIELEER.

TRAINER CAD tekenen met CAD

d

o

CARD Het educatieve programma CARD geeft de leerling individueel les in RUIMTELIJK

Motiverend De uitdagende oefeningen en de directe feedback geven plezier, motivatie en een gedegen eindresultaat.

U geeft les in Tekenen in de techniek of Tekeninglezen. CAD College is daarbij uw gereedschap en verzorgt lessen via internet. Met de nieuwe CAD College Cloud versie (m.u.v. CARD) krijgt uw leerling interactief les, op school of thuis. De serie biedt verschillende programma’s, die elk de leerling middels theorie, heel veel oefeningen en toetsen op een gegarandeerd eindniveau brengt. U als docent bepaalt welke onderwerpen ze leren, welke toetsen ze maken en leest eenvoudig de vorderingen uit.

Lessen én leerlingvolgsysteem geheel via internet!

Tekeninglezen Bouwtechniek Elektrotechniek

Installatietechniek

Metaaltechniek

Autotechniek

www.cadcollege.nl 02-04-2014 13:50:38

s

OOF142

werken in de energie

Nieuw lesmateriaal over energiedistributie nu online WATT? - de voorlichtingscampagne over werken in de energie - maakte het afgelopen jaar veel van zijn bestaande les- en voorlichtingsmaterialen ook digitaal inzetbaar en opvraagbaar. Dit mede op verzoek van docenten en decanen. Behalve dit wellicht al bekende materiaal is sinds kort ook het nieuwe lespakket over energiedistributie Energie in jouw wijk op www.watt.nl (menu ‘Docenten en decanen’) te vinden. Uiteraard blijven WATT?-materialen ook gewoon gratis (online) te bestellen.

Het afgelopen jaar ontwikkelde WATT? in samenwerking

Hebt u suggesties voor de verdere verbetering van (digitale)

met docenten en energiebedrijven nieuw lesmateriaal

WATT?-materialen? Of mist u nog iets in het aanbod?

over energiedistributie: Energie in jouw wijk. Met behulp

Dan horen we het graag van u. Zo zorgen we er voor dat

van dit lesmateriaal kunnen uw leerlingen spelenderwijs

les- en voorlichtingsmaterialen nóg beter aansluiten op

ontdekken hoe de distributie van elektriciteit en aardgas

uw (digitale) lesmogelijkheden. Mail ons op [email protected],

in een woonwijk in elkaar steekt. Met een laagdrempelig

en we nemen binnen enkele dagen contact met u op.

online spel - ook geschikt voor het digitale schoolbord en tablet - kunnen zij storingen zoeken en oplossen. Zelf ontvangt u daarbij een overzichtelijke docentenhandleiding boordevol achtergrond informatie en lesopdrachten. Bij dit lesmateriaal zit ook een techniekposter van de woonwijk, zodat uw leerlingen na het spel alles op hun gemak nog eens kunnen bekijken.

Vijf redenen om www.watt.nl te bezoeken - Gratis les- en voorlichtingsmaterialen - Online bekijken en bestellen - Handig downloadmenu - Actuele lijst met contactpersonen voor gastlessen - Beroepenfilmpjes voor leerlingen

Net als veel andere WATT? les- en voorlichtingsmaterialen is ‘Energie in jouw wijk’ inzetbaar op het digitale schoolbord.

sPel: los de storing op!

13:50:38

OOF1424_M004_advertorial Terugkoppeling April.indd 1

PosTer: energie in jouw wijk

oPDrAchT: per groep of individueel

27-03-14 (week)13 12:01

BERICHT VAN HET BESTUUR SAMEN

INHOUD 5 6

De voor- en nadelen van het samengaan met de NVON

PUZZELS

10

Illustraties uitgelicht met werk­ tekeningen en lesideeën

BASISONDERWIJS

14

Techniek voor de kleintjes. Hoe wordt dit aangepakt door TechniekTalent.nu?

16 24

14 LESMETHODES

De mening van de docenten van Vedotech. Nieuwe en oude lesmethodes onder de loep.

24

26

Deze editie van Terugkoppeling heeft als thema “Lesmehtodes”. Los van het thema vind je in elk nummer een noot van het bestuur, de rubriek “mooi meegenomen” met wetenswaardigheden en een aankondiging van de volgende editie.

6

30 32

DOE-HET-ZELF

Lesmethode 2.0. Omdat niet altijd een lesmethode perfect bij jou of bij jouw leerdoelen past. Bekijk de lespraktijk van Henk Krijnen die een methode aanvult met eigen projecten en nieuwe modules.

NIEUWKOMER/OUWEROT

Een terugkerende rubriek waarbij een nieuwkomer en een ouwe rot hun visie geven over onderwijs .

LEERLINGPANEL

Een boek, een docent of internet?

MOOI MEEGENOMEN

D

COLOFON Terugkoppeling is een uitgave van Vedotech, de landelijke vereniging voor professionals in techniekonderwijs. REDACTIEADRES Schieweg 15 2627 AN Delft t: 015-2127029 e: [email protected] Redactie: Amber Leeman, en Lotte Nijman met mede­ werking van Henk Krijnen, Pascale Warners, Frank Leeman en het bestuur. Met dank aan Iris Heikens, Marcel Hartkamp, Henry van Bergen, Leslie Eisinger en Martin Havranek. Vormgeving en realisatie: Leeman & strandhagen Foto omslag: Sander Morel Drukwerk: Druk Tan Heck Kopij: Artikelen, persberichten en overige informatie graag twee maanden voor verschij­ ningsdatum insturen naar de redactie. Richtlijnen voor auteurs zijn te vinden op de website (www.vedotech.nl) en op te vragen bij de redactie. Vedotechbestuur: Huub Huijs (vz), Jankees Tanger (sc+pm), Adri Pijnenburg, Saskia Risseeuw, Tristan van der Sande. ABONNEMENTEN Abonnement tijdschrift: €29,50 per jaar. Lidmaatschap Vedotech: €75,00 per jaar. Techniekstudentenlidmaat­ schap: gratis. Beëindiging van het abonnement kan uitsluitend schriftelijk vóór 1 augustus van het kalenderjaar.

Van het bestuur

VERBINDEN EN VERNIEUWEN Het vak Techniek en de leerinhouden techniek staan onder grote druk op scholen. Doordat scholen steeds grotere financieringsproblemen krijgen zoeken managers van scholen vaak naar oplossingen waarbij een vak als techniek het onderspit moet delven. Om toch overeind te blijven als vak is het zaak verbindingen te zoeken in en buiten de school. Te denken is aan een samenwerking met docenten van de natuurwetenschappelijke vakken. Daarnaast is het ook zaak inhouden steeds te vernieuwen zodat je vak ook actueel blijft. In deze Terugkoppeling krijgt u achtergrond­ informatie die u kunnen helpen uw vak te vernieuwen en verbindingen aan te gaan met docenten natuurwetenschappen enleerkrachten in het primair onderwijs. Ik wens u veel leesplezier, Huub Huijs voorzitter Vedotech

Lid worden? Als lid van Vedotech ben je automatisch abonnee van het blad Terugkoppeling en word je daarnaast geïnformeerd per digitale nieuwsbrief. Ook ontvangen leden tal van kortingen op musea en (vak)bladen. Meld je aan per mail of per brief. LEDENADMINISTRATIE Vedotech Korfbalstraat 10 2492 VB Den Haag Wilt u tekst- of beeldmateriaal gebruiken uit deze uitgave? Neem s.v.p. contact op met de redactie voor onze toestemming, doorverwijzing of medewerking. VEDOTECH | 2014 | 5

SAMEN 1

DE VOOR- EN NADELEN VAN VERDER MET DE NVON

Een nog altijd even hoge ambitie, maar een dalend ledenaantal zorgt ervoor dat het voor Vedotech lastiger wordt indruk te maken aan de on­ derhandelingstafels waar besloten wordt over het techniekonderwijs in Nederland. Te weinig mankracht zorgt voor weinig zeggingskracht. Het bestuur heeft afgelopen ALV een aantal scenario’s voorgelegd aan de leden waar­onder het samengaan met de NVON (de Nederlandse vereniging voor onderwijs in Natuurwetenschap­ pen). Een andere mogelijkheid is het bundelen van de krachten met de docenten in de beroepsgerichte programma’s. Maar dat bedje is nog lang niet gespreid, terwijl de NVON ondertussen een warm bad laat vol­ lopen voor Vedotech. De ALV stond dan ook positief te­ genover het scenario ons nog dit jaar aan te sluiten bij de NVON. Maar wat zou dit precies betekenen? Wat zijn kortom de voor- en de nadelen van samengaan met de NVON?

6

Eigen identiteit De NVON (de Nederlandse Vereniging voor het Onderwijs in de Natuurwetenschappen) is een grote organisatie met een kleine 3500 leden. De vakvereniging is in de loop der jaren uitgegroeid tot een bèta-brede vereniging waarbij de vakinhoud georganiseerd wordt binnen diverse secties. Techniek zou zo’n sectie kunnen worden binnen de NVON.

DE NVON BELOOFT EEN WARM BAD VOOR VEDOTECH

+ Techniek zou een eigen sectie kunnen

krijgen binnen de organisatie en daarmee een eigen plek op de website en een eigen sectie-bestuur. In de NVON staat geen T van techniek en de naam Vedotech zou uiteindelijk niet meer gevoerd worden.

-

Vereniging én vakbond De NVON heeft zich als vereniging aangesloten bij de Federatie van Onderwijsvakorganisaties (FvOv). Er zijn tien andere vakverenigingen die hier ook bij aangesloten zijn, zoals de KVLO (de vereniging voor lichamelijke opvoeding), VONKC (de vereniging voor kunstonderwijs) en de VLLT (Vereniging van Leraren in Levende Talen). Via de FvOv is de NVON naast vakvereniging dus ook een vakbond.

+ Leden van een vakbond kunnen makkelijker worden uitgeroosterd voor een conferentie of een bijeenkomst doordat het om een vakbonds­activiteit gaat. Scholen zijn hiertoe verplicht namelijk. Dit is anders voor een vakvereniging, zoals de Vedotech nu is. Voor activiteiten van een vakvereniging hoeft een school geen vrij te geven.

+ Voor het lidmaatschap hoef je niet

extra te betalen en onderdeel van het vakbondslidmaatschap is een rechts­ bijstands- en ongevallenverzekering. Er is een medewerker die vanuit de NVON vakbondsactiviteiten organiseert en zonodig belangen van de leden behartigt tot in de school aan toe. De contributie van een vakbond kan bruto-netto verrekend worden met de eindejaarsuitkering. Hierbij geldt dezelfde systematiek als bij de fiscale verrekening van de fiets. Mocht je al lid zijn van een vakbond dan kun je beide contributies verrekenen. Als je al lid bent van een vakbond ben je dubbel vertegenwoordigd. Er is geen mogelijkheid wel lid te zijn van de vereniging en niet van de vakbond. Als je uit principe je niet bij een vakbond aan wilt sluiten, kan dat helaas niet gecombineerd worden.

+ +

-

Lidmaatschapsgeld Er zijn verschillende tarieven bij de NVON. Dit systeem is complexer dan wat wij nu hanteren. Wat je zou gaan betalen, hangt af van je functie, je leeftijd en soms ook van jouw eigen voorkeur. Je kunt bijvoorbeeld als toa ervoor kiezen het vakblad al dan niet te ontvangen. De NVON wil Vedotechleden voor het eerste jaar 50% korting aanbieden. Daarna zullen voor onze leden de huidige tarieven van de NVON gaan gelden. VEDOTECH | 2014 | 7

De huidige tarieven per jaar: docent: € 85,tevens KNCV/NIBI/NNV-lid: € 77,docent jonger dan 35 jaar: € 64,gepensioneerd/VUT/FPU: € 43,toa incl. NVOX: € 60,toa excl. NVOX: € 21,2e gezinslid (zonder NVOX): € 26,student lerarenopleiding: gratis

+ Omdat de NVON tevens een vakbond

is, mag het lidmaatschapsgeld verrekend worden met de eindejaarsuitkering. (Daar­door betaalt een lid gemiddeld € 45 per jaar.) De jaarlijkse bijdrage wordt voor de meesten voordeliger.

+

Organisatie De NVON is een grote organisatie. Er is een algemeen bestuur (AB) dat ongeveer één keer per zes weken vergadert. De dagelijkse gang van zaken wordt geregeld door het dagelijks bestuur (DB) ondersteund door het NVON bureau. Er zijn daarnaast vaksecties die zelfstandig opereren en zich richten op de vak­ inhoud door materiaal te ontwikkelen of studiedagen te organiseren. Voor specifieke vakoverstijgende onderwerpen zijn er verder commissies in het leven geroepen, zoals een commissie onderbouw, een commissie bovenbouw en een Arbo-commissie. Daarmee houdt het niet

8

op, want er zijn regionale netwerken van NVON-leden, de kringen. Deze kringen hebben hun eigen organisatiestructuur en organiseren bijvoorbeeld excursies in de buurt.

- Vedotech is een platte organisatie. De NVON zit anders in elkaar. - Ons zittend bestuur treedt af als

bestuur van Vedotech en er moet een nieuw bestuur worden gevormd van de sectie Techniek van de NVON. Minimaal één lid van het huidige bestuur van Vedotech zou in het Algemeen bestuur van de NVON komen. Er zijn veel verschillende activiteiten en vormen waarin je als lid kunt participeren.

+ +

Vakinhoud De NVON is ontstaan uit een fusie van leraren natuur- en scheikunde en biologie. Aanvankelijk waren de leden uitsluitend eerstegraads docenten. Door de jaren heen is de vereniging uitgebreid met docenten en toa’s uit alle onderwijslagen en uiteindelijk uitgegroeid naar een bèta-brede vereniging met verschillende vaksecties. Op dit moment zijn er binnen de NVON de secties biologie, natuurkunde, scheikunde, NLT, vmbo en toa. Hier zou een sectie techniek bijkomen.

DE NVON RICHT ZICH OP VRIJWEL ALLE BÈTA-VAKKEN

+ De NVON richt zich op vrijwel alle

bèta-vakken. Kruisbestuiving vindt gemakkelijk plaats en leden die toch al les geven in verschillende secties zullen zich al snel thuis voelen. Vakinhoudelijk richt de NVON zich niet specifiek op techniek.

-

Externe vertegenwoordiging Vedotech heeft als kleine vereniging weinig zeggenschap in Den Haag en belandt maar zo nu en dan aan tafel op de plaatsen waar over ons wordt besloten. De NVON heeft met haar 3500 leden een grotere stem en neemt deel aan diverse onderwijsplatforms. De NVON adviseert bijvoorbeeld het CvE, SLO, CITO en LPC en is lid van het IOBT (Innovatie van het Onderwijs in de Bètawetenschappen en Technologie) en het platform voor Vakinhoudelijke Verenigingen in het Onderwijs. Als vakbond praat de NVON via de FvOv aan diverse tafels mee over nieuwe CAO’s, maar bijvoorbeeld ook met de Onderwijsraad en de Onderwijsinspectie over vakinhoudelijke zaken.

+ De belangen van techniek passen binnen de visie van de NVON. + Wij varen mee met een krachtige lobby waar de basis al voor is gelegd. - Deze lobby is bèta-breed en heeft geen eigen techniek-identiteit.

Vakblad Maar liefst 10 keer per jaar brengt de NVON momenteel de NVOX uit; het magazine voor het onderwijs in de natuurwetenschappen. Het is een aantrekkelijk blad met veel verschillende onderwerpen. Hier en daar vind je er onderwerpen in terug die ook in onze Terugkoppeling zouden kunnen staan, maar het blad zou bij ons minder aansluiting hebben. Daarom is er voor gekozen de Terugkoppeling ook in een nieuwe situatie te behouden. Dat zou betekenen dat de NVON in de toekomst twee bladen uitbrengt. Het blad zal zich wel breder gaan richten op de onderbouw, TOA’s en het VMBO. Daar tegenover staat dat het in plaats van twee keer, vier keer per jaar uitkomt.

- Het vakblad Terugkoppeling zal zich

richten op een breder bèta-onderbouwpubliek. De Terugkoppeling wordt vier keer per jaar in plaats van twee keer per jaar uitgebracht. Er is voorgenomen dat leden voorlopig beide bladen ontvangen (dus zowel de NVOX als de Terugkoppeling).

+ +

Conferentie De invulling van de Vedotech-conferentie is de afgelopen jaren aan verandering onderhevig geweest, maar bleef de belangrijkste peiler van de vereniging. De conferentie kan ook onder de NVONvlag een plek krijgen. Momenteel is het ook zo dat de diverse secties hun eigen bijeenkomsten organiseren. De Vedotech zou dan als techniek-sectie haar eigen conferentie kunnen houden.

+ De conferentie kan in de zelfde of een

andere vorm ook binnen de NVON een plek krijgen. Momenteel wordt er door de NVON gewerkt aan een onderbouwconferentie waarin Techniek ook vertegenwoordigd wordt. Hierbij zouden wij ons ook kunnen aansluiten.

+

Meer lezen? www.nvon.nl

VEDOTECH | 2014 | 9

1

PUZZELS bij de genummerde illustraties uit het vorige artikel

GEVANGEN HART Het hart is gevangen en moet worden bevrijd. Bij het vervaardigen kun je ervoor kiezen de leerlingen zelf de buigmallen te laten ontwerpen, te maken of alleen te laten gebruiken. Het werkstuk kan gesoldeerd, maar het is ook mogelijk het hart te sluiten met een gebogen ring, zoals in het voorbeeld hiernaast is gedaan.

10

HART

1

De bedoeling is de bal los te krijgen, terwijl het touw natuurlijk heel blijft. In de klas kan deze puzzel met al haar gaten een booroefening vormen. Er zitten boorgaten in van verschillende formaten en ook een halfdiep gat voor de deuvelverbinding. Het voorbeeld in het artikel is gemaakt van gelakt bamboe. In de klas zou je ook MDF kunnen gebruiken wat goedkoper is en makkelijk te bewerken

WITS END De kralen kunnen wel door de ring, maar niet door de sleuf en dat maakt het lastig de ring eraf te krijgen. Een uitstekend werkstuk om alle basale houtbewerkingen te leren kennen, want het zit er allemaal in: boren, zagen, vijlen en schuren. De houten onderdelen van Wit’s end kunnen uit een lat worden gezaagd. De kralen en de ringen zijn iets duurder in aanschaf, maar kunnen eventueel ook zelf worden vervaardigd.

MATERIALEN De materialen van dit soort puzzeltjes hoeven niet duur te zijn. Voor de ringen kun je plastic sluit­ringen of sleutelringen gebruiken. Kralen kunnen zelf worden gemaakt. Het koord in het voorbeeld is jaloeziedraad. Als de puzzels niet heel groot zijn volstaat voor de draadpuzzels ijzerdraad van 2 mm dikte. Werktekeningen vind je op de ledenpagina: vedote.ch/1hlfgSY VEDOTECH | 2014 | 11

SERIEPRODUCTIE Misschien herinner je je nog een aantal Terugkoppelingen geleden een artikel over draadpuzzeltjes. Die werden toen op een brede manier ingezet. Niet alleen het vervaardigen was belangrijk, maar ook samenwerking en een stuk commercie. De puzzels worden in groepjes door leerlingen gemaakt, verpakt en voorzien van een instructie. Een volledige lesbrief van Theo Last en Esther Looge inclusief voorbeelden en materiaaleisen vind je via deze link in het ledengedeelte van de website: vedote.ch/1eB0XHc

AFRIKAANSE PUZZEL De makkelijkste om te maken (maar niet om op te lossen) is deze Afrikaanse puzzel. De eenvoud zorgt er wel voor dat een creatieve geest al snel van andere voorwerpen een dergelijke puzzel heeft gemaakt, door de toepassing van de weer populaire cassettes bijvoorbeeld. En als je op de juiste plaats gaatjes maakt in de Terugkoppeling kun je er ook een Afrikaanse puzzel van maken.

O h

Op het ledengedeelte van de website vind je de werktekeningen: vedote.ch/1hlfgSY

EL

M m cip kl

12

EXTRA

ALGEMENE LEDENVERGADERING Er wordt een extra Algemene Ledenvergadering georganiseerd om besluiten te kunnen nemen over de toekomst van Vedotech. Een stem uitbrengen kan alleen tijdens een ALV en niet op een andere manier. Het bestuur zoekt nadrukkelijk samenwerking op met NVON, de vereniging van docenten natuurwetenschappen. Deze vereniging heeft ongeveer 3500 leden en is naast vereniging ook een vakbond. Ze zijn er in geslaagd om een

relevante gesprekspartner te worden van het ministerie van OCW bij allerlei vernieuwingsoperaties. Daarnaast leveren ze ook rechtspositionele ondersteuning op maat voor leden. Door samen te gaan met de NVON kunnen we ook in de toekomst de belangen van docenten techniek blijven behartigen. De voordelen zijn voor het bestuur duidelijk aanwezig: er is een gezonde, solidere financiële basis, er is een krachtigere lobby richting politiek en er is een professionele individuele belangenbehartiging.

Tijdens een extra ALV op woensdag 14 mei 2014 willen we dit met jullie bespreken. Binnenkort krijgen jullie daarom hier een persoonlijk bericht over.

Natuurkunde & Techniek is nog nooit zo leuk geweest! Of het nu gaat om de basiskennis van elektronica of digitale techniek, met het assortiment van Vantek kunt u uw lessen bijzonder aantrekkelijk maken.

ELEKTRONICA

Met de uitgekiende starterset elektronica kunt u, in combinatie met de leskatern, stap voor stap kennis maken met de basisprincipes van elektronica. De set bestaat uit een grondplaat en bevat kleine panelen met de meest gangbare elektronica componenten.

ke !ktes !ts

Met compleet vernieu wd lesmateriaal!

DIGITALE TECHNIEK

Met de Vantek digipart/discovery-set kunt u door middel van uitdagende opdrachten uw leerlingen stap voor stap inleiden in de wereld van de digitale techniek. U kunt zelfs uw eigen digi-trainer samenstellen door meerdere (losse) panelen te combineren.

Kijk voor het gehele Vantek assortiment op www.opitec.nl. VEDOTECH | 2013 | 13

d d

edn edn

Kijk voor het gehele Vantek assortiment op www.opitec.nl.

Oscar Seykens

Techniek nodigt uit tot nieuwsgierigheid, doordenken en doorvragen

COACHES OP DE BASISSCHOOL

een bijdrage van Pascale Warners van TechniekTalent.nu

14

Naast rekenen en taal is kennis van techniek essentieel voor de ontwikkeling van jonge kinderen. Technieklessen maken kinderen slimmer. Zij leren te reflecteren, samenhang te zien en verbanden te leggen. En als hun interesse voor techniek al op de basisschool wordt gewekt, is de kans groter dat ze later een technische richting kiezen.

Speciaal voor basisscholen heeft TechniekTalent.nu een digitale techniekscan ontwikkeld (www.techniektalentinjeklas.nu). De scan helpt inzicht te krijgen in hoe ver de school is op het gebied van techniek­ onderwijs. Er komen aanbevelingen uit die de basis vormen voor het schoolwerkplan. Ook heeft TechniekTalent.nu techniekcoaches aangesteld. Zij begeleiden basisscholen bij het verankeren van techniek in hun onderwijsaanbod en ze ondersteunen leerkrachten om techniek aan te bieden in de context van het dagelijks leven van het kind.

“Om bij kinderen beeldvorming over techniek te kweken, is het belangrijk al op de basisschool te starten met techniekonderwijs”, legt Saskia Risseeuw van TechniekTalent.nu uit. “Wij willen tijdens de gehele schoolperiode de natuurlijke verwondering van kinderen prikkelen en techniek aanbieden. Af en toe een techniekles geven is niet voldoende. We helpen leerkrachten om techniek structureel aan te bieden en het zo een plek te geven in de belevingswereld én in het brein van kinderen.”

Techniek ervaren Marjo van Maurik de Graaf werkt sinds kort als techniekcoach bij TechniekTalent.nu. “Ik vind het van wezenlijk belang dat de jeugd kennis maakt met techniek”, zegt ze. “Als je iets niet kent, weet je ook niet of je het leuk vindt.” Zelf ontwerpt en levert ze al dertig jaar waterzuiveringsinstallaties voor zwembaden. Ook heeft ze ervaring met lesgeven. “Op papier is techniek hooguit interessant, in werkelijkheid is

het fascinerend”, vindt ze. “Die fascinatie mag meer zichtbaar zijn in het basisonderwijs. Laat kinderen techniek zelf ontdekken.” Van Maurik de Graaf neemt kinderen bijvoorbeeld mee naar zwembaden en laat hen alle techniek achter de schermen zien. Door al op jonge leeftijd technische bedrijven of open dagen van het techniek­onderwijs te bezoeken, leren kinderen wat er mogelijk is met techniek en wordt hun verwondering geprikkeld. Uit onderzoek blijkt dat kinderen mogelijke toekomstige banen uitsluiten als zij hier niet op jonge leeftijd al een beroepsbeeld van ontwikkelen. De samenleving vraagt om jongeren die zijn opgeleid in de techniek. De vraag naar technici zal de komende jaren alleen maar toenemen. Bovendien blijkt dat kinderen razend enthousiast zijn als zij techniek krijgen aangeboden en dat het hen slimmer maakt. “Tijdens technieklessen kunnen kinderen zelf ervaren hoe techniek werkt”, zegt Risseeuw. “Ze kunnen uren bezig zijn met het maken van stroomkring­en of montages. Het gaat erom dat ze voortdurend geprikkeld worden en dat ze de toepassing van techniek herkennen in hun directe omgeving.” Onderzoeken en ontwerpen Jonge kinderen zijn van nature nieuwsgierig en hebben de drang om te ontdekken. Geef hen een apparaat en ze gaan er direct mee aan de slag. Dit in tegenstelling tot veel van hun leerkracht­en in het basisonderwijs die denken dat techniek niets voor hen is en dat het moeilijk en onbegrijpelijk is. Die twee gegevens; nieuwsgierige kinderen en de veelal ‘non-bèta’-instelling van basisschoolleerkrachten staan volgens Risseeuw haaks op elkaar. “Door leerkrachten en hun directies te laten zien dat techniek kansen biedt voor de ontwikkeling van talenten van het individuele kind, valt er een wereld te winnen.” Het gaat erom explorerend gedrag te stimuleren en ruimte te geven voor de nieuwsgierigheid van het kind. De rol van de leerkracht is hierin cruciaal. Met zijn of haar begeleiding krijgen kinderen meer inzicht in hun eigen leerprocessen.

TECHNIEK TALENT.NU TechniekTalent.nu is een samenwerkingsverband van sociale partners namens het technisch bedrijfsleven en werknemersorganisaties. Het doel is meer instroom en behoud van (jonge) mensen in de techniek. Om dit te bereiken faciliteert TechniekTalent.nu in samenwerking tussen bedrijven en scholen in de verschillende regio’s en werkt ze aan duidelijke beeldvorming over techniek en technische beroepen. Deze benadering sluit aan bij het Techniekpact uit 2013. Hierin pakken overheid, onderwijs en bedrijfsleven samen de opdracht op om het technisch onderwijs te verbeteren en de aantrekkingskracht van de technische sectoren voor werknemers te vergroten.

www.techniektalent.nu

Lees verder op pagina 29 VEDOTECH | 2014 | 15

OORDELEN Daar is dan eindelijk de beoordeling voor en door collega’s van les­methodes. Tijdens afgelopen conferentie (en daarna) is vrijwel alle bezoekers gevraagd een formulier in te vullen over de lesmethode die zij gebruiken.

AANSLUITING LEERLING

INHOUD

EEN METHODE MIST!?

VORM

Niet alle lesmethodes staan erin. Alleen de methodes die door de ondervraagden zijn genoemd en beoordeeld. Voor een actueel en compleet beeld van de methodes die er verder zijn kun je bijvoorbeeld via internet naar het leermiddelenplein: vedote.ch/1kV7ttS.

NAKIJKMODELLEN

UITDAGING

LESMETHODES

OUDE METHODES

16

Als een methode niet meer wordt uitgegeven verdwijnt de methode niet meteen uit de klas. Ook de oude methodes, die trouwens nog veel gebruikt blijken te worden, hebben we geplaatst. Wie weet vraag je je ten slotte af hoe jouw methode het doet in verhouding met de nieuwe, wat anderen ervan vinden of misschien wil je wel wisselen en zoek je een referentie.

VEEL! Wat opvalt is de grote hoeveelheid lesmethodes die samengesteld zijn voor gecombineerde vakken, zoals bijvoorbeeld natuurkunde en techniek. Dit kan ermee te maken hebben dat de bezoekers van de afgelopen conferentie ook afkomstig waren uit diverse secties.

TE WEINIG Zijn er minder dan 5 personen die een methode hebben beoordeeld, dan zijn de resultaten wel opgenomen, maar staat de score in lichtgrijs afgebeeld.

THEORIE

WERKSTUKKEN

SERVICE UITGEVER

6 6 -

RAPPORTCIJFER

MINDER DAN 5 BEOORDELINGEN

SENSOR UITGEVER: Malmberg

6

-

EXPLORA

UITGEVER: Noordhoff uitgevers

NIVEAU: vmbo (b,g,k,t) havo, vwo

NIVEAU: vmbo (b,g,k,t) havo, vwo

LEERJAAR: 1, 2

LEERJAAR: 1, 2

VAK: Natuurkunde, scheikunde en techniek.

VAK: Natuurkunde, scheikunde en techniek. mens en natuur

KORT: Sensor is gebaseerd op Nova, een lesmethode voor natuur- en scheikunde in de onderbouw. Sensor omvat de totale vakinhoud van NaSk en techniek. Naast een lesboek is er digitaal materiaal. De werkstukken, proeven en practica illustreren de toetsstof. MEER: vedote.ch/1is6bWD

KORT: Explora bestaat uit een boek, een activiteitenboek en online leermateriaal. Bij deze methode is veel en divers materiaal beschikbaar, zowel voor de leer­ lingen als voor de docent. Het digitaal materiaal omvat onder meer oefentoetsen, filmpjes en games. De theorie vormt het zwaartepunt bij Explora. MEER: vedote.ch/1nRpU7o

7

-

LESMETHODES

4

TECHNIEK OM JE HEEN UITGEVER: ThiemeMeulenhof

UITGEVER: Noordhoff uitgevers

LEERJAAR: 1, 2

LEERJAAR: 1, 2

VAK: Techniek

VAK: Techniek KORT: Een kleine groep docenten hebben hun ervaringen met deze methode met ons gedeeld. Vooral de ondersteuning is minimaal geworden sinds de methode eruit gaat. De werkboeken zijn overigens nog altijd beschikbaar, maar de lesboeken kun je bijvoorbeeld niet meer bestellen.

KORT: T-kit is een oudere methode in dit gezelschap. T-kit bestaat uit lesboeken en werkboeken met bijpassende werkstukken opgedeeld in thema’s. Het boek ziet er aantrekkelijk uit en doorstaat volgens onze leden de tand des tijds goed. “Je loopt nog altijd niet voor schut met T-kit,” zo legde één van onze leden het uit. .

MEER: vedote.ch/1m28IYj

18

7+

T-KIT

NIVEAU: vmbo, havo, vwo

NIVEAU: vmbo-b, havo, vwo

aansluiting leerlingen

½

inhoud

vormgeving

nakijkmodellen

7

RADAR

UITGEVER: Noordhoff uitgevers

-

5+

BEKIJK HET UITGEVER: ThiemeMeulenhof

NIVEAU: vmbo (b,g,k,t) havo, vwo

NIVEAU: vmbo (b,g,k,t) havo, vwo

LEERJAAR: 1, 2

LEERJAAR: 1, 2

VAK: Techniek

VAK: NaSk en techniek

KORT: In Radar vind je theorie en daarnaast projecten waarbij onderzoek en ontwerpen centraal staan. Radar is het praktische broertje van Explora. De twee methodes zouden ook naast elkaar kunnen worden ingezet.

KORT: De uitgever verwijst naar de Bekijk-het-website voor meer informatie waar je ironisch genoeg niets kunt bekijken zonder een licentiecode. Telefonisch wordt er minder moeilijk gedaan bij ThiemeMeulenhof. Je krijgt meteen een exemplaar toegezonden.

MEER: vedote.ch/1hcdm1I

uitdaging

MEER: vedote.ch/1gr5IFD

theorie

werkstukken

service van de uitgever

VEDOTECH | 2013 | 19

LESMETHODES

UITGEVER: ThiemeMeulenhof NIVEAU: vmbo, havo, vwo

-

7

WINGS OF SOCIETY UITGEVER: Technicles

NIVEAU: vmbo (b,k), havo, vwo, tto

LEERJAAR: 1, 2

LEERJAAR: 1, 2

VAK: Techniek KORT: Koppeling is een methode die nergens meer te krijgen is behalve als tweedehands exemplaar. Het handjevol docenten dat het nog gebruikt, is verdeeld over de uitdaging en de vormgeving ervan. Maar de gebruikers zijn stellig over de inhoud en de theorie. “Een degelijke methode, waarbij techniek voorop staat. Maar het is niet zo toegankelijk gemaakt voor leerlingen,” zei er één.

aansluiting leerlingen

20

6

KOPPELING

inhoud

VAK: Techniek, technologie KORT: The Wings of Society is een Engelstalige methode geschikt voor tweetalig onderwijs. Het is een flexibele methode die zo is vormgegeven dat ook eigen materiaal kan worden opgenomen op de website.

vormgeving

nakijkmodellen

8

TELES

UITGEVER: Teles Uitgeverij

½

6

NASTEQ

UITGEVER: Noordhoff uitgevers

NIVEAU: lwoo, vmbo, havo, vwo

NIVEAU: vmbo (t) havo, vwo

LEERJAAR: 1, 2

LEERJAAR: 1, 2

VAK: Techniek

VAK: Mens en natuur

KORT: Geen wonder dat docenten die de methodes van Teles gebruiken er content mee zijn, want zij stellen zelf hun boek samen. Deze uitgever print het boek on-demand. De gebruikers noemen zonder uitzondering niet de naam van de methode, maar die van de uitgever zelf. Wij hebben dit overgenomen.

KORT: Nasteq is een uitgebreide methode die zich richt op de kerndoelen van Mens en Natuur met als devies: Leren door te doen! Door het ruime aanbod aan materiaal kun je als docent een keuze maken wat wel en wat niet toe te passen.

½

MEER: vedote.ch/1giqbLG

MEER: vedote.ch/1iUs8OH

uitdaging

theorie

werkstukken

service van de uitgever

VEDOTECH | 2013 | 21

LESMETHODES

6

TECHNIEK TOTAAL UITGEVER: Merk Educatie

-

7

TECHNO­ LOGISCH

UITGEVER: Noordhoff uitgevers

NIVEAU: vmbo, havo, vwo

NIVEAU: vmbo (t) havo, vwo

LEERJAAR: 1, 2

LEERJAAR: 1, 2

VAK: Techniek

VAK: Techniek

KORT: Een totaaloplossing: de naam zegt het al. Na de vakantie is de inrichting er, staan de materialen klaar en schrijft de methode de rest voor. Hoewel Techniek Totaal niet (meer) in beeld is bij het leermiddelenplein is de methode nog altijd beschikbaar via de uitgever Merk Educatie.

KORT: Technologisch noemt zichzelf de meest actuele methode voor techniek. Het ziet er dan ook modern en verzorgd uit én het is onder onze collega’s de meest gebruikte methode. MEER: vedote.ch/1eJ36k9

MEER: vedote.ch/1jmKivq

aansluiting leerlingen

22

inhoud

vormgeving

nakijkmodellen

DE UITSLAG Een lesmethode kiezen is geen sinecure. Bij de keuze van collega’s is niet alleen de uitslag, maar vooral het “waarom” belangrijk en natuurlijk de persoonlijke eisen en wensen.

7

BAVO TECHNIEK

UITGEVER: ThiemeMeulenhof

Uitgeverijen blijken meer dan behulpzaam als het gaat om het geven van informatie over hun methodes. Je kunt een proefexemplaar laten opsturen of in gesprek gaan met een vertegenwoordiger. Maar beter is het nog om te leren van de ervaringen van anderen.

½

NIVEAU: vmbo (t) havo, vwo LEERJAAR: 1, 2 VAK: Techniek

Het gros van de ondervraagde collega’s heeft naast een mening ook een mailadres achtergelaten. Het is via Vedotech mogelijk in contact te komen met scholen en docenten die de methode nu gebruiken waar jij meer van weten wilt. Neem contact op met de redactie via [email protected] of blijf op de hoogte via de website waar binnenkort een samenvatting van dit artikel komt te staan met mogelijkheid tot het geven van reacties.

KORT: Techniek voor de basisvorming is nog maar beperkt leverbaar. Een klein clubje gebruikt het en is er erg enthousiast over. Opvallend dat nu juist de wat oudere producten van deze uitgever zo goed in de smaak blijven vallen onder docenten techniek. MEER: vedote.ch/OQxpfm

uitdaging

theorie

werkstukken

23

service van de uitgever

VEDOTECH | 2013 | 23

DOE-HET-ZELF LESMETHODE 2.0 van Henk Krijnen

Techniekdocenten draaien hun hand er niet voor om. Als een methode niet voldoet maak je er zelf één. Of je gebruikt een bestaande methode en past deze aan, aan jouw eigen wensen. Dit doet Henk Krijnen van het Strabrecht College. Hij gebruikt de methode Technologisch als geraamte voor een groot aantal eigen projecten en lesmodules. Een greep uit het assortiment: SketchUp Het begint al in de eerste klas bij één van de eerste opdrachten. Mede door zijn kennis en ervaring in het bedrijfsleven pakt hij het tekenen anders aan dan volgens de methode. “Technisch tekenen ben ik op een andere manier gewend dan in het boek wordt uitgelegd en daarbij ga je op zoek naar de meest aansprekende manier. Sinds 4 jaar gebruiken we daarom SketchUp. Dit is begonnen met een pilotklas in het eerste jaar en nu gebruiken we het schoolbreed.” Als Henk Krijnen met zijn klas in de mediatheek tekent met het programma zijn de oudere leerlingen jaloers. “Wij mochten dat nog niet,” zeggen ze dan. Om bekend te raken

24

met SketchUp ontwikkelde Henk een eigen stappenplan. “Natuurlijk zijn er nog altijd leerlingen die blijven hangen in ik-snap-het-niet of ik-kan-het-niet, maar over het geheel kan ik elk jaar weer een compliment maken naar de klas toe dat zij het weer sneller onder de knie hebben dan de vorige groep.” Spaghetti-burg “Dit zullen wel meer mensen doen, maar misschien is het toch leuk om te horen hoe iemand anders dat aanpakt.” Het project start individueel met drie weken lang West Point Bridge Design, een 3D-tekenprogramma. Er zit een com-

Eerst ontwerpen met West Point Bridge Designer.

petitie-element in, zowel in het werken met het programma als het testen van de brug. In groepjes wordt het winnende ontwerp uit het programma in SketchUp getekend en ook met de hand. De brug wordt getest tot deze stuk gaat. Het cijfer wordt samengesteld aan de hand van alle afzonderlijke onderdelen. Science tentoonstelling Nemo Amsterdam is kortgeleden gestopt met een project waarbij leerlingen in groepjes een science-tentoonstelling maken. Nu wordt dit project binnen school uitgevoerd. Uiteindelijk ontstaat er een tentoonstelling van 25 stukken, de beste uit 7 verschillende klassen. “Wij zijn de laatste groep geweest die heeft deelgenomen aan het project bij Nemo en nu geven we hier een eigen invulling aan. Tentoonstellen bij Nemo kan niet meer, maar binnen de school wel. De school mag gebruik maken van de methode en alle kennis en ervaring die Nemo heeft opgedaan.” Kettingreactie Ook het project kettingreactie zal bekend in de oren klinken. Geïnspireerd door Rube Goldberg zijn fantastische stripverhalen waarbij herkenbare voorwerpen een ongelofelijke machine vormen laat Henk Krijnen zijn leerlingen hun vooronderzoek uitbeelden in de vorm van een stripverhaal op A0-papier. Twintig stappen met zoveel mogelijk verschillende overgangen worden getekend met een tekstballon erbij als toelichting. Dit project sluit niet aan bij de theorie van Technologisch, maar wordt als los project uitgevoerd met een eigen theorielijn. Fabriek In de fabriek worden één algemeen directeur en twee bedrijfsdirecteuren aangesteld. De klas wordt opgesplitst in twee fabrieken met elk een eigen bedrijfsleider. Samen met een staf­ functionaris gaat de directie ervoor zorgen dat alle andere leerlingen een product gaan maken, zoals dat in een echte fabriek gaat. De leerlingen worden

Een onderdeel van de science tentoonstelling.

fabrieksmedewerkers die aangestuurd worden door de directie. De directie verdeelt de taken, bepaalt de hoeveelheden (Q), de kwaliteit (Q) en de tijd (t). Ook is zij verantwoordelijk voor het juiste gebruik van materialen en gereedschappen. Het product van de fabriek , een zogenaamd geheimdoosje, wordt in meervoud geproduceerd. De beoordeling vindt plaats op basis van observaties van directie en docent, en de Q/Q/t gegevens. Evalueren Aan het eind van elk project schrijft elke leerling een evaluatie over het eigen functioneren, dat van anderen en dat van het project en de docent. “Over het algemeen probeer ik alles te lezen en een geschreven reactie te geven. Maar met zoveel leerlingen schiet dit er wel eens bij in. Ik lees het wel goed en doe er ook echt iets mee. Natuurlijk zitten er reacties tussen als er was te weinig tijd, het was te moeilijk of er moet meer uitgelegd, maar soms vind je er ook suggesties tussen om een les anders in te richten. Bij ketting­ reactie werden 20 overgangen wel wat veel gevonden. Dit pas ik dan ook aan.” Meer weten? Op het ledengedeelte van de website vind je presentaties en nakijkmodellen van diverse projecten. vedote.ch/1hlfgSY

VEDOTECH | 2014 | 25

/

NIEUWKOMER Heb je zelf techniek gehad? Jazeker, het was erg saai en werd gegeven door een bijna uitgerangeerde docent. We deden eigenlijk net niets. Niet echt een stimulerende ervaring Is er een docent die een groot voorbeeld is voor jou? Er is zeker een docent een groot voorbeeld voor mij geweest. Dit was Irene van Betlehem op mijn middelbare school. Zij gaf beeldende vakken en heeft er voor gezorgd dat ik in eerste instantie de beeldende kant op ben gegaan. Hoe ben je er toe gekomen docent Techniek te worden? Bij mijn huidige werkgever kwam er een plekje vrij bij het vak Mens en Techniek wat ik geef. Dit is op een lyceum en ik werkte als beeldend docent op een andere VMBO vestiging. Gezien de vakken op ontwerpvlak wel behoorlijk overlappen en ik vanuit het Cibap en eerdere werkervaringen al enige technische kennis had, ben ik gevraagd het plekje te vullen. Het is dus eigenlijk een beetje toeval. Wat zou je jouw leerlingen het liefst meegeven? Plezier in het vak en natuurlijk kennis en vaardigheden. Aan welke opdracht/les beleef jij het meest plezier? Wij hebben een zelf ontwikkelde onderwijseenheid genaamd: “de Bellenblaasfabriek”. In deze

26

eenheid geven leerlingen alle kennis en vaardigheden weer die ze het gehele jaar hebben opgedaan. Daarbuiten om is het een behoorlijk onderzoekende eenheid waar leerlingen lekker zelfstandig aan de slag gaan. Omdat er geregeld getest moet worden met de bellenblaas, zijn we ook vaak even buiten te vinden. In het voorjaar en in de zomer is dit natuurlijk heerlijk voor iedereen. Wat zijn jouw wapenfeiten? Dat ik leerlingen versteld kan laten staan. Leerlingen hebben soms niet door wat je als docent allemaal kan en soms ook doet. Wat hoop je te bereiken? Dat iedere leerling techniek gaat zien als iets zinvol. Wat is het lastigste onderdeel aan het docentschap? Dyspraxie binnen de vakken waar je je handen nodig hebt. Ik vind het in sommige gevallen erg lastig om een leerling een werkstuk te laten maken als zij de vaardigheden niet beheersen. Een cijfer is daarom soms lastig te geven. Ik beoordeel leerlingen dan op andere vaardigheden. Kunnen collega’s iets van jou leren en wat dan? Tja, vast. Maar daar moet je voor bij mijn collega’s zijn. Ik denk dat het er vooral om gaat dat we elkaar aanvullen.

Iris Heikens 33 jaar 5 jaar werkzaam in het onderwijs

Vak: Mens & Techniek,Beeldende vakken, Handvaardigheid en Tekenen Opleiding: Cibap, PDD bij Fontys en nu docent techniek onderbouw VO bij PTH Windesheim

/

OUWE ROT

Marcel Hartkamp 66 jaar 37 jaar werkzaam in het onderwijs Vak: Techniek en Handvaardigheid Opleiding: onderwijzer, handvaardigheid MOB, Techniek

Heb je zelf techniek gehad? Zelf heb ik nooit techniek op school gehad.

Is er een docent die een groot voorbeeld is voor jou? Eigenlijk is mijn collega Frank Leeman een groot voorbeeld voor mij geweest, want ik had in het begin geen idée wat ik met mijn leerlingen moest doen, omdat ik uit een heel andere hoek het vak techniek ben binnengerold. Hij heeft ervoor gezorgd dat ik plezier in het vak techniek ben gaan krijgen. Hoe ben je er toe gekomen docent Techniek te worden? Ik gaf op twee scholen met heel veel plezier het vak handvaardigheid. Op een gegeven moment liep het aantal uren handvaardigheid terug en móest er techniek gegeven worden. Ik werd gedwong­en tot omscholing tot leraar techniek anders zou ik partieel ontslag krijgen. Hierna raakte ik tot mijn frustratie door een fusie al mijn handvaardigheidsuren kwijt. Collega’s met alleen een bevoegdheid handvaardigheid kregen namelijk al de uren. Wat zou je jouw leerlingen het liefst meegeven? Dat de school ervoor is om samen met de docenten talenten in leerlingen te zoeken Aan welke opdracht/les beleef jij het meest plezier? Een opdracht voor 4 à 5 leerlingen in klas 2: Maak een auto-

maat waarin je een ei doet en waar een gebakken ei uitkomt (automaat hoeft maar één keer te werken). Door observatie leer je heel goed wat leerlingen in hun mars hebben, wie de leiding neemt en wie met de rest meehobbelt. Wat zijn jouw wapenfeiten? Hoewel ik dus min of meer gedwongen ben geweest om mij om te scholen tot techniek­ docent, ben ik wel trots op mijzelf dat ik met hulp van collega’s er een leuk vak voor de leerlingen van heb kunnen maken. Wat hoop je voor de toekomst nu dat je weg bent? Ik hoop van harte dat er binnen de school een mogelijkheid gaat komen dat er kleinere groepen aan het werk kunnen. Meer dan dertig leerlingen met een boek voor zich is duidelijk anders als hetzelfde aantal dat met gereedschap aan het werk is. Wat is het lastigste onderdeel aan het docentschap? Leerlingen halen veel informatie van internet. Ze schrapen van alles bij elkaar en leveren zo een werkstuk in, zonder werkelijk te weten waar het over gaat. Als ik twijfel aan de kennis die ze opgedaan hebben, mondeling het werkstuk bespreken en doorvragen. Wat zou je anders hebben gedaan? -

VEDOTECH | 2013 | 27

VERVOLG

NIEUWKOMER

VERVOLG

Verwacht je docent techniek te blijven voorlopig? Ik verwacht wel een Mens en Techniek docent te blijven. In de toekomst zal ik niet geheel techniekdocent worden denk ik, het beeldende en onderzoekende blijft mij erg trekken. Hoe zie jij de toekomst van het vak bij jou op school? Bij ons heeft het vak wel toekomst in de onderbouw. Voor de bovenbouw voeren wij het vak NLT. Er is tussen deze vakken nog niet een hele goede brug, maar daar wordt aan gewerkt. De school realiseert zich goed dat deze vakken wel nodig zijn voor een aantal HBO of Universitaire studies, waar onze leerlingen ook naartoe kunnen stromen. Heb je al veel te maken gehad met verandering in het onder­ wijs? Hoe ga je hiermee om? Ik heb hiermee niet heel veel te maken gehad. Er veranderen wel zaken, maar niet veel groots.

OUWE Kunnen collega’s iets van jou leren en wat dan? Eindeloos discussiëren vind ik zonde van mijn les. Dus discussie kan, maar in de pauze van de leerling of aan het einde van de dag. Dan neem ik alle tijd voor je. Ik heb nog nooit één leerling gehad die hiervan gebruik maakte.

ROT

Wat is het verschil tussen de nieuwe en de oude garde? Ik denk dat het vooral zit in ervaring. De oude garde heeft meer ervaringen in de klas, maar staat verder van de leerlingen af en vooral van de technologische ontwikkelingen. De nieuwe docenten hebben dit vaak andersom. Zij zijn ook wat flexibeler in de technologische ontwikkelingen.

Wat is denk jij het verschil tussen de nieuwe en de oude garde docenten techniek? De nieuwe garde zal de computer veel meer (gaan) gebruiken. Hoe zie jij de toekomst van het vak bij jou op school? Ik ben bang dat het vak gaat verdwijnen. Heb je veel te maken gehad met verandering tijdens je school carrière en hoe ging je hiermee om? Ouders en leerlingen zijn steeds mondiger geworden en eisen steeds meer van de school en zijn leerkrachten. Bijvoorbeeld: Leerling: “Als ik zak dan is het uw schuld ,want u heeft mij lesgegeven.” Of ouders halen de rechter erbij. Ik heb me niet gek laten maken, want de soep wordt niet zo heet gegeten als ze wordt opgediend.

Sta je op het punt het onderwijs te verlaten of ben je nog maar kort in het techniek­onderwijs werkzaam? Doe mee aan deze rubriek of geef een collega op: [email protected].

28

E

Vervolg artikel van pagina 14 Dit vraagt van de leerkracht om vaardigheid in het onderzoekend en ontwerpend leren. Met onderzoekend leren kan de leerkracht aansluiten bij de natuurlijke neiging tot verkennen en uitzoeken. Bij de methodiek ontwerpend leren ligt het accent van het leerproces op het ontwerpen van een oplossing voor een probleem of een behoefte. Talentontwikkeling TechniekTalent.nu is ervan overtuigd dat techniekonderwijs essentieel is voor talentontwikkeling van kinderen. Ook Jet Bussemaker, minister van OCW deelt die mening. In maart 2014 sprak ze tijdens het symposium van de KNAW over de vaardigheden van de 21ste eeuw en het belang van techniekonderwijs. “Techniek­ onderwijs daagt kinderen uit om een creatieve, onderzoekende houding te ontwikkelen. Een flexibele en open geest. Het nodigt hen uit tot nieuwsgierigheid, tot doordenken en doorvragen. Hoe zit de wereld in elkaar? Wat is het verband tussen a en b? En hoe kan ik dat verband beïnvloeden met wat ik weet, wat ik kan, wie ik ben en in samenwerking met anderen? Het ontwikkelen van niet-cognitieve vaardigheden, of 21st century skills, is geen doel op zich. Deze vaardigheden zijn eerder instrumenteel om jonge mensen in mogelijkheden te leren denken. Hen gevoel te laten ontwikkelen voor de context waarin ze werken, en besef te geven van hun rol en verantwoordelijkheid daarin.” Techniek stelt kinderen in staat oplossingen te vinden voor problemen die ze zelf belangrijk vinden. “Door techniek­ onderwijs op de basisschool krijgen kinderen de kans zich in de breedste zin te ontplooien”, vindt Risseeuw. “Daarmee neemt bovendien de kans toe dat ze later kiezen voor een technische vervolgopleiding. Wij zetten ons in voor een doorlopende leerlijn, te beginnen bij de onderbouw van de basisschool. Dit is niet alleen goed voor de ontwikkeling van jonge kinderen, maar ook voor de technische sector en de toekomst van Nederland.”

TECHNIEK COACHES GEZOCHT Kent u ervaren technische professionals die zich willen inzetten voor stimulering van techniek in het basisonderwijs? Of wilt u zelf deze rol vervullen? Kijk dan voor meer informatie op www.werkenalstechniekcoach.nu. Meer over TechniekTalent.nu en het onderwijs vindt u op www.techniektalent.nu/scholen. VEDOTECH | 2013 | 29

LEERLINGPANEL VAN WIE LEERDE JE MEER DIT JAAR:

EEN BOEK, EEN DOCENT OF INTERNET ?

Joey Lisa

Tessa “Ik leer het meest van mijn klasgenoten. Ik zit in een hele slimme klas.” 30

“Van docenten leer ik het meest. Maar bij praktijk­ vakken hoef je niet zoveel te leren. Er wordt af en toe wat uitgelegd ergens tussendoor.”

“Bij praktische vakken leer je door te doen. Je leert uit jezelf. Verder leer ik alles via internet. Zelfs voor toetsen leer ik via internet, via de sites van de methode.”

Dong Woo “Ik leer het meest van de uitleg van een docent. Dat is ook zo voor de theorievakken.”

Zanna “Van een boek, want de meeste docenten werken uit een boek en daar staan ook de dingen in die je moet leren.”

Jochem “Niet van de docenten, want die lezen alleen voor wat in het boek staat. Bij praktische vakken leer je wel meer via de docent. En als je iets niet snapt is het wel fijn dat ze er zijn.”

Sanne “Voor een praktijkvak hoef je niet te leren. Dat gebeurt vanzelf tijdens de les. Dat is dan ook veel leuker. Het is actief en je mag meer zelf uitmaken.”

Lucas R. “De docent zorgt er wel voor dat je blijft werken, maar verder leer je uit boeken of van internet.”

Samuel “Van de praktijk leer ik het meest. Als een docent iets uitlegt begrijp ik het niet altijd meteen. Als ik het zelf moet doen, of als ik het iemand anders zie doen, dan begrijp ik het wel.”

Lucas B.

Iedere Terugkoppeling geeft een wisselend leerlingpanel anwoord op een vraag. Heb je ook een prangende vraag (of een leerling) voor het leelingpanel? Stel jouw vraag via onze redactie.

“Ik pak eerder een laptop erbij dan een boek uit de kast. Misschien kan het in de toekomst wel helemaal zonder boeken en zonder docenten. Nu kan het internet dat nog niet.”

Alexander “Ik ben niet zo van de boeken. Sommige zijn wel interessant. Het hangt van het onderwerp af, maar dat is met alles wel.” VEDOTECH | 2014 | 31

KNUTSELSCHOOL

B O E K

Gever Gulley heeft zelf geen kinderen, maar heeft wel ideeën over opvoeding en educatie. Hij werkt dagelijks met schoolgaande kinderen en is de schrijver van het boek “50 gevaarlijke dingen”. Hij verzet zich tegen een te beschermende opvoeding en vindt dat jonge kinderen fikkie moeten kunnen stoken, in bomen moeten klimmen en katapulten moeten kunnen maken. Hij brengt dit in praktijk in zijn Tinkering school (vrij vertaald: knutselschool). In de Tinkering School werken kinderen aan grote projecten met allerlei powertools tot hun beschikking in een landelijke omgeving. De leiding gaat een samenwerking aan en houdt in het oog dat een project of bouwwerk dat kinderen zelf bedenken ook daadwerkelijk afkomt. De kinderen bedenken en bouwen de wildste dingen: een rollercoaster, een achtpersoons fiets of deze railboot (zie foto). Je kind naar dit zomerkamp sturen is overigens niet goedkoop. De prijs lijkt aangepast aan de ingenieurs­ salarissen van de San Francisco Bay area, want het kost $ 1500,- per deelnemer. website: www.tinkeringschool.com boek: www.fiftydangerousthings.com lezing: vedote.ch/1qgJXtV

B O E K W E B S I T E

DE JONGE ONTWERPER Kinderen ontwerpen, bouwen, testen, verbeteren en pimpen samen met hun coach, slimme modellen die rijden, vliegen, rollen of tollen. Race met een zelfgebouwde auto met een elektrische motor of maak en lanceer een raket. Deze leerzame activiteiten vind je in De jonge ontwerper. Auteur: Ed Sobey, in opdracht van Uitgeverij Teles vertaald in het Nederlands. Oorspronkelijke titel “Locomotion”.

W E B S I T E

W E B S I T E

APP

OPENSOURCE MEUBELS

ONMOGELIJKE PUZZEL

ROOMSCAN

Open Source kennen we als het gaat om software. Open Desk is een open source platform waar ontwerpers hun zaagschema’s voor meubels uit plaatmateriaal delen. De ontwerpen kunnen zó een CNC-frees in en de onderdelen hoeven alleen nog in elkaar geschoven te worden.

Anders dan de puzzels op pagina 10 is deze puzzel onmogelijk op te lossen en lijkt hij ook onmogelijk te maken. Steve Ramsey heeft een houtbewerkingskanaal waar hij een aantal werkstukken oplost waar je vast al jaren over hebt nagedacht: het blokje in het blokje bijvoorbeeld.

Roomscan is een app die gebruik maakt van de nauwkeurige acceleratiemeter in de smartphone. Wandel langs de wanden van de kamer en laat de app de rest doen. Het resultaat is een maattekening van de ruimte. Je kunt eventueel ook deuren en ramen aangeven via de app.

www.opendesk.cc

vedote.ch/1hFT5W9

vedote.ch/QJ7IP4

G A D G E T

JOINTMAKER PRO Bijna jarig, vaderdag of moederdag? Dit gereedschap wil je op je verlanglijstje hebben staan. De Jointmaker Pro Bridge is een zaagtafel met handbediening die stil en reuze nauwkeurig is. Splinters horen tot het verleden en de meest ingewikkelde houtwerkstukken binnen handbereik. Misschien niet helemaal geschikt voor in de klas, want je moet wel op je vingers blijven letten. Bekijk het filmpje en je bent verkocht: vedote.ch/1j5ZauP

NS_meehechter_GrADAM_v1.indd 2

Eind februari, tijdens de Voorjaarsvakantie, kregen we een overlijdensbericht van Wybe van Midden. Op zaterdag 22 februari is hij overleden. Zo onverwacht als zijn dood was, zo groot was de shock bij ons toen we het bericht hoorden. We kennen Wybe allemaal. Hij was enorm betrokken bij ons vak en leverde een belangrijke bijdrage aan de ontwik­keling van geschikt leermateriaal en aan het promoten van techniek in het onderwijs. Laten we vooral denken aan de vele conferenties, waar hij vanaf de opbouw tot in de late uurtjes bij was. Zelfs op de dansvloer! Wat hebben we een plezier gehad en wat zullen we hem missen.

In memoriam

Wij willen alle Opitec-collega’s en natuurlijk zijn familie een hart onder de riem steken. Vooral ook Frans, veel sterkte! Het valt niet mee om een maat met wie je al zo lang werkt te moeten missen. We leven met je mee.

WORD LID EN MAAK KANS OP 50 GEVAARLIJKE DINGEN NAAM: ADRES: POSTCODE EN WOONPLAATS: MAILADRES:

STUDENT/DOCENT/TOA/SCHOOLLEIDER/ANDERS:

SCHOOL: FUNCTIE: 16-05-13 15:52

Vul het formulier in en stuur het naar LEDENADMINISTRATIE VEDOTECH Korfbalstraat 10, 2492 VB Den Haag. De eerste inschrijving ontvangt dit boek. Via de website inschrijven kan natuurlijk ook.

Het bestuur zoekt de samenwerking op met NVON (de vereniging van docenten natuurwetenschappen). Door samen te gaan met de NVON kunnen we ook in de toekomst de belangen van docenten techniek blijven behartigen.

De voordelen zijn voor het bestuur duidelijk aanwezig: er is een gezonde, solidere financiële basis, er is een krachtiger lobby richting politiek en er is een professionele individuele belangenbehartiging. Tijdens een extra ALV op woensdag 14 mei willen we dit met u bespreken. Binnenkort krijgt u hier persoonlijk bericht. Vragen? Neem contact opvia [email protected].

New Scientist, hét internationaal toonaangevende magazine over wetenschap en technologie is er nu ook in het Nederlands. New Scientist verandert je kijk op de wereld met fascinerende ideeen uit de wetenschap. Laat je verwonderen.

Kijk ook op newscientist.nl voor de laatste (internationale) wetenschapsberichten en opinie.

Vraag nu een gratis proefnummer aan via de antwoordkaart.

NS_meehechter_GrADAM_v1.indd 2

AANKONDIGING 14 MEI EXTRA ALV

VOLGENDE KEER IN TERUGKOPPELING Het volgende themanummer zal gaan over vakoverschrijding. Ga jij wel eens over de grens? Ga je met plezier de samenwerking aan met andere vakken? Moet je wel het vak techniek combineren met een ander vak? Bedenk je nieuwe projecten met collega’s? We horen het graag! Heb jij hier ideeën over of ervaring mee? Neem dan contact op met ons via [email protected]



MAAK NU GRATIS KENNIS MET NEW SCIENTIST

Postzegel niet nodig

Hét internationaal toonaangevende magazine over wetenschap en technologie, nu ook in het Nederlands.

Ja, ik wil een gratis proefnummer van New Scientist! naam en voorletters

m

v

adres

Veen Media Antwoordnummer 40305

postcode woonplaats geboortedatum

3040 VB Rotterdam telefoonnummer

e-mail { Ja, ik ontvang graag informatie van New Scientist op dit e-mailadres { Ja, ik ontvang ook graag de nieuwsbrief van New Scientist 1VCP1305GA

16-05-13 15:52

U ontvangt dit gratis nummer zonder verdere verplichtingen. Deze actie is geldig t/m 31 december 2013, alleen als u in Nederland of België woont en als u de laatste zes maanden geen gratis proefnummer van New Scientist heeft ontvangen. Door het invullen van uw gegevens geeft u toestemming aan Veen Media om u op de hoogte te houden van haar producten en diensten.

VEDOTECH | 2014 | 35

NU G R AT I S PROEFNUMMER

VEDOTECHLEDEN KUNNEN DEZE MAAND EEN GRATIS PROEFNUMMER AANVRAGEN BIJ NEW SCIENTIST. VUL DE BON IN ACHTEROP DEZE PAGINA.