lesbrieven leerlingenbestand Lesbrief 3:
De ontdekking Verhaal deel 1: De laatste ansichtkaart Opdracht 1:
Horizonverfraaiing
Verhaal deel 2: De ontdekking Opdracht 2:
Laat maar draaien
Opdracht 3:
Steentjes hijsen
avonturenpakket de uitvinders en het zonnewiel
Luister eerst naar het verhaal over de laatste ansichtkaart.
2
Lesbrief 3: DE ONTDEKKING
OPDRACHT 1: HORIZONVERFRAAIING
Sibrand en Aisha komen in een prachtig landschap met een oude windmolen en een aantal moderne, nieuwe windmolens. Windmolens bestaan al eeuwen. Toch vinden sommige mensen dat windmolens niet mooi zijn in de natuur. Andere mensen vinden ze juist prachtig! Het hangt er natuurlijk ook vanaf op welke plek de windmolen staat…
Benodigdheden (per leerling) Verf
Stiften
Oude tijdschriften
Potloden
Servetten
Scharen
Inpakpapier
Lijm
Kranten
Papier
Karton
Opdracht Bedenk en bouw een windmolen voor een speciale plek. Of een molen die past bij jullie school. Wat dacht je bijvoorbeeld van een windmolen waarvan de wieken eruit zien als de blaadjes van een boom? Of een windmolen voor je favoriete sportclub... Of een heel mooi kunstwerk...
Vragen Prezenti, Salti en Korodi zijn moderne windmolens die schone energie maken. Kun je ook nadelen bedenken van moderne windmolens?
Er zijn mensen die een windmolen lelijk vinden. Ze noemen het horizonvervuiling. Hoe zou jij het vinden als er een windmolen naast de school wordt gebouwd? En hoe zou die windmolen eruit moeten zien?
Luister nu naar het verhaal over de ontdekking. Lesbrief 3: DE ONTDEKKING
3
OPDRACHT 2: LAAT MAAR DRAAIEN
Deze opdracht doe je met z’n tweeën. Ome Sjors woont in een oude windmolen. Prezenti, Salti en Korodi zijn moderne windmolens met drie wieken. Die worden ook wel rotorbladen genoemd. Nu gaan jullie de rotorbladen onderzoeken.
Benodigdheden (per twee leerlingen) Satéstokje Rietje Kurk 3 cocktailprikkers Stukje karton Liniaal en potlood Schaar Plakband
Opdracht 1. Knip drie stukjes karton van 2 x 5 cm.
5 cm
2 cm
2 cm
2 cm
4
Lesbrief 3: DE ONTDEKKING
2. Plak de stukjes karton op de 3 cocktailprikkers vast met plakband. Plak de bovenzijde van de prikker tegen de bovenkant van het karton. Zorg dat ze alle drie gelijk zijn.
3. Prik de 3 rotorbladen in de kurk volgens de afbeelding.
4. Prik het satéstokje in het midden van de kurk. Je hebt nu een propeller gemaakt. 5. Knip 9 cm van het rietje en schuif
het rietje over het satéstokje.
Lesbrief 3: DE ONTDEKKING
5
6. Houd de propeller vast aan het rietje met een afstand van 15 cm voor je gezicht en blaas tegen de propeller.
7. Waarom gaat de propeller niet draaien? 8. Draai de 3 rotorbladen ieder een kwartslag in dezelfde richting (zie afbeelding). Blaas nu nog een keer.
Vragen Waarom draait de propeller nu wel?
Welke kant draait de propeller op?
Kun je een manier bedenken om de propeller de andere kant op te laten draaien?
6
Lesbrief 3: DE ONTDEKKING
OPDRACHT 3: steentjes HIJSEN
De oude windmolens werden gebruikt om water weg te pompen of om graan te malen. Ze werden ook gebruikt als hijswerktuig. Zo konden ze de zakken gemalen graan naar de zolder takelen. Vandaag gaan jullie steentjes hijsen.
Benodigdheden (per twee leerlingen) De propeller van het eerste gedeelte Stuk karton 50 x 25 cm voor koker Stuk stevig karton 17 x 17 cm dient als voet Plakband Spijker Plastic zakjes met verschillend aantal steentjes Stukje garen of touw Föhn Schaar Liniaal
4 cm
Opdracht 1. Maak een koker van het grote stuk karton.
Rol hem eerst strak op en plak op verschillende
plekken rondom plakband. Houd aan de
onderkant 8 cm vrij.
2. Maak spijker 2 gaten bovenin de koker zodat
het rietje erdoor past (4 cm van de bovenkant).
Let op! De gaten moeten recht achter elkaar zitten.
3. Knip aan het andere uiteinde 5 inkepingen van 5 cm en vouw ze om. 4. Plak de koker met plakband rechtop vast op het stuk karton van 17 x 17 cm.
Lesbrief 3: DE ONTDEKKING
7
5. Steek de propeller met het rietje door de koker, zie afbeelding. TIP
Het rietje moet minstens 5 cm uitsteken aan de voorkant anders lopen de rotorbladen aan tegen de mast.
6. Knoop het touwtje stevig aan de achterkant van het rietje aan het satéstokje vast. Let op! De knoop moet stevig zijn en het knoopje moet net niet tegen het rietje aan zitten. Maak aan de onderkant van het touwtje het zakje met 1 steentje vast. 7. Een persoon blaast met de föhn tegen de wieken en de ander meet de afstand die het steentje omhoog getakeld is. 8. Herhaal dit met de verschillende zakjes steentjes en meet de verschillende hoogtes.
Vragen Hoe hoog kwam het zakje met 1 steentje?
Hoe hoog kwam het zakje met 2 steentjes?
Hoe hoog kwam het zakje met 3 steentjes?
Is het je gelukt om nog meer steentjes omhoog te krijgen? Zo ja hoeveel cm?
8
Lesbrief 3: DE ONTDEKKING
Optioneel
Benodigdheden Föhn Materialen voor de rotorbladen
Opdrachten 1. Ontwerp nu 2, 3 of 4 nieuwe rotorbladen waarmee jij denkt het beste een zakje met steentjes op te kunnen hijsen. Je krijgt van de leerkracht te horen welke materialen je hiervoor mag gebruiken. Je hebt er 20 minuten de tijd voor. 2. Bevestig de rotorbladen op de propeller. Hang het zakje met steentjes eraan. 3. Je kunt nu een föhn gebruiken. Gebruik de föhn steeds van dezelfde afstand.
Vragen Hoeveel steentjes konden jullie hijsen?
Wie hebben de meeste steentjes kunnen hijsen?
Hoe zagen hun rotorbladen eruit?
Waarom denk je dat die rotorbladen de meeste steentjes konden hijsen?
Lesbrief 3: DE ONTDEKKING
9
