LESBRIEVEN LEERKRACHTENBESTAND LESBRIEF 3:
JABALI MAAKT SPEELGOED
AVONTURENPAKKET DE UITVINDERS IN AFRIKA Copyright De Uitvinders
Uitgave 2012 | Versie 2.0
HET VERHAAL
DE UITVINDERS IN AFRIKA JABALI MAAKT SPEELGOED Iris is verhuisd naar Afrika. Daar heeft ze een vriendje leren kennen die heel handig is. Jabali heeft Iris geleerd hoe je zelf speelgoed kunt maken. Samen spelen ze muziek op een bijzondere xylofoon gemaakt van glazen potjes. Samen spelen Iris en Jabali de muziek die ze gisteren in de schuur hebben geoefend. Ze zingen er ook bij. Geen woorden maar klanken dansen door de tuin. Het is net alsof de vogels het liedje meefluiten. Iris pakt de videocamera van tafel en filmt Jabali. Daarna richt ze de camera op zichzelf. ‘Hallo Nederland. Dit is Jabali uit Afrika,’ roept ze, terwijl ze vrolijk verder danst. Bijna struikelt ze over Jeroen die vanachter een struik tevoorschijn komt. Achter zijn kleine fiets hobbelt een speelgoedauto aan een touw. ‘Broem, broem!’ roept Jeroen die plotseling bij de tafel stopt. Vol bewondering kijkt hij naar de vrachtwagen van Jabali. ‘Wauw, die is mooi,’ zegt hij tegen Jabali. Jabali lacht vriendelijk en pakt het touw dat aan zijn zelfgemaakte vrachtwagen is geknoopt. Hij geeft het touw aan Jeroen. ‘Mooi,’ zegt Jeroen, die met de wagen van Jabali door de tuin loopt. ‘Broem, broem.’ Jeroen rent een rondje en stopt naast Jabali. Dan zet hij de vrachtwagen van Jabali naast zijn eigen speelgoedauto en holt weg. Even later komt hij terug met de fiets van Iris. ‘Wedstrijdje?’ Vragend kijkt Jabali naar de fiets van Iris en dan weer naar Jeroen. ‘Broem broem!’ legt Jeroen hem uit. Jeroen bindt het touw van Jabali’s vrachtwagen aan het zadel. Daarna springt hij op zijn eigen fiets. ‘Broem, broem,’ zegt hij nog eens. Jabali kruipt voorzichtig op het zadel.
2
Het verhaal
‘Maar hij kan niet fietsen,’ roept Iris, die Jabali wil helpen. Maar Jabali zet dapper een voet op het pedaal. ‘Go!’ roept hij naar Jeroen terwijl hij hard begint te trappen. De fiets slingert heen en weer maar Jabali houdt zich overeind door nog harder te trappen. De vrachtwagen hobbelt erachter aan. ‘Krak.’ Een wiel van de vrachtwagen breekt af. Jabali kijkt om en verliest bijna zijn evenwicht. Hij geeft een flinke ruk aan zijn stuur maar dat maakt het alleen nog maar erger. De fiets schiet de andere kant op in de richting van een grote struik. Jabali slaat zijn handen voor zijn ogen. Iris ziet hoe hij in de struiken valt. Het is een grappig gezicht. Iris herinnert zich hoe ze gisteren samen door de berm duikelden en begint te giechelen. Jabali krabbelt overeind en kijkt geschrokken om zich heen. Naast hem ligt de fiets. Boven op zijn vrachtwagen die helemaal gedeukt is. Hij trekt de vrachtwagen onder de fiets uit en bekijkt wat er allemaal stuk is. De achterwielen zijn afgebroken en de laadklep is in tweeën gescheurd. Als hij ziet dat ook de voorkant helemaal kapot is, wordt zijn gezicht helemaal strak. Iris stopt meteen met lachen. Ze raapt een wiel op en reikt het aan Jabali. Maar die duwt haar hand weg. Met de kapotte vrachtwagen onder zijn arm rent hij weg. Geschrokken kijkt Iris hem na. ‘Daag!’ roept Jeroen. ‘Zullen we morgen verder racen?’ schreeuwt hij hem na. Iris kijkt haar kleine broertje boos aan; ‘Nee natuurlijk komt hij morgen niet. Jij met je stomme spelletjes. Waarom moet je altijd alles voor mij verpesten?’ Ze raapt haar fiets op. Nu pas ontdekt ze dat haar fiets in tweeën is gebroken. Geschrokken kijkt Iris naar de helften. Precies op de plaats waar de vouwfiets hoort te vouwen, is een bout gebroken. Iris barst in tranen uit. Met een halve fiets onder haar arm sjokt ze naar haar geheime plek.
3
Het verhaal
JABALI MAAKT SPEELGOED OPDRACHT 1: TEKEN DE WAGEN VAN JABALI
Deze opdracht doe je alleen.
Benodigdheden (per leerling) Vel papier Potlood Kleurpotloden en/of stiften
Opdracht Hoe denk je dat de wagen van Jabali eruit ziet? Maak een tekening en leg aan je groepsgenoten uit welke materialen en spullen je gebruikt. De wielen bijvoorbeeld; gebruik je de deksels van potjes of zijn er andere ronde dingen die je kunt vinden? Kijk als je klaar bent naar de tekeningen van de anderen. Welke vind je goed? En waarom?
4
Lesbrief 3: JABALI MAAKT SPEELGOED
OPDRACHT 2: ZELF SPEELGOED MAKEN - HOE MAAK JE EEN HAGEDIS
Deze opdracht doe je in groepjes van 4 Jabali maakt zijn eigen speelgoed. Wil jij ook zelf speelgoed maken? In Afrika wonen veel dieren. Jabali maakt ze graag na! Maak nu je eigen hagedis.
Benodigdheden per mal voor de hagedis (per groepje maak je 1 mal): Een mal is een hulpgereedschap dat je keer op keer kunt gebruiken om precies hetzelfde te maken. Per groepje hoef je dus maar één mal te maken. plankje (ongeveer 30 x 20 centimeter) spijkers hamer spijkermal hagedis (Per groepje de papieren spijkermal van de hagedis op
ware grootte uitprinten. zie bijlage: spijkermal hagedis)
Benodigdheden per hagedis (per groepje maak je 2 hagedissen): 1 stuk ijzerdraad van 125 centimeter (vooraf op maat knippen) verpakkingsmateriaal (ongeveer 25 x 8 x 0,5 centimeter)
bijvoorbeeld: schuimrubber, schuim plastic, bubbeltjes plastic wol of katoendraad (brei of haak garen) knip/buigtangetje schaar stompe naald
Opdracht 1. Leg spijkermal op het plankje en sla met een hamer de spijkers, op de
5
aangegeven kruisjes, in de plank. (Per groepje de papieren spijkermal van
de hagedis op ware grootte uitprinten. zie bijlage: spijkermal hagedis)
Lesbrief 3: JABALI MAAKT SPEELGOED
2. Buig een stuk ijzerdraad van 125 centimeter om de spijkers en volg
de lijnen op de mal. Bedenk vooraf hoe je dit doet. Zorg dat je begint
en eindigt bij de staart.
3. Draai de twee uiteinden bij de staart aan elkaar. Zodat één staart
ontstaat.
4. Buig met een tangetje de puntjes van de staart om, zodat deze niet
meer scherp zijn.
5. Haal nu de uiteinden van de poten los van de spijkers.
Pak de uiteinden van de poten vast met een tangetje en draai deze een
aantal keren rond.
LET OP: laat het lijf van de hagedis nog op de mal zitten. 6. Nu halen we de hagedis van de mal. Buig het ijzerdraad nog wat
mooier in de juiste vorm. Zorg ervoor dat de hagedis helemaal plat op
tafel kan liggen.
7. We gaan het lijf opvullen. Leg je hagedis van ijzerdraad op het
6
verpakkingsmateriaal en teken met een stift de vorm van het lijf over
over op het verpakkingsmateriaal.
Lesbrief 3: JABALI MAAKT SPEELGOED
8. Knip het verpakkingsmateriaal uit. 9. Leg het uitgeknipte verpakkingsmateriaal in de ijzerdraadvorm en naai
deze met naald en draad aan elkaar vast.
Knoop de uiteinden van de draad vast aan het ijzerdraad.
10. Je hagedis is bijna klaar. Buig de poten naar beneden zodat hij op zijn
pootjes staat.
11. Nu kun je je hagedis nog mooi versieren met verf of andere materialen.
Maak het jouw eigen Afrikaans dier.
Gelukt? 1. Je hebt met je groep één of twee hagedissen gemaakt. Nu kun je heel
makkelijk een paar extra hagedissen maken die er precies hetzelfde
uitzien. Dat komt omdat je zelf gereedschap hebt gemaakt.
Hoe noem je dit gereedschap?
Dit gereedschap heet een mal
7
Lesbrief 3: JABALI MAAKT SPEELGOED
COLOFON
Colofon Uitgave 2012 Stichting de Uitvinders | www.deuitvinders.com Concept en realisatie Atelier Vrijdag Uit deze publicatie mag niets worden gekopieerd of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van De Uitvinders
