Lesbrief Ga voor gezond!

Lesbrief Ga voor gezond! “Alle afleveringen van het schooljaar 2006/2007”

Ga voor gezond! Ga voor gezond! is de landelijke scholenactie voor het basisonderwijs van het nationaal gezondheidsinstituut NIGZ. Ga voor gezond! zorgt ervoor dat kinderen, leerkrachten én hun ouders op een speelse en uitdagende manier met gezondheid en veiligheid op school bezig zijn. Een groeiend aantal kinderen is te dik, beweegt te weinig, ontbijt niet of drinkt op steeds jongere leeftijd alcohol. Een zorgelijke ontwikkeling. Veel scholen vinden gezondheid dan ook al jaren een belangrijk thema. Maar niet alle scholen hebben een meerjarig en samenhangend schoolplan over gezondheid. Ga voor gezond! streeft er naar om doormiddel van een bundeling van nieuwe en bestaande materialen een een gezondere leefstijl van kinderen te bereiken. Alle gezondheidsonderwerpen komen aan bod. Deze zijn vertaald naar vijf thema’s die in het lesmateriaal centraal staan: • Voeding • Bewegen • Je lichaam • Lekker in je vel • Binnen en Buiten Doelen van Ga voor gezond!: 1. Gezondheid en veiligheid structureel onder de aandacht van basisscholen brengen. 2. Initiatieven, lesprogramma’s en materialen rondom gezondheid met elkaar verbinden. 3. Kinderen, hun ouders en leerkrachten laten ervaren dat aan de slag gaan met gezondheid vooral ook erg leuk kan zijn. Want een gezonde school werkt en leert beter. Lesbrief: Deze lesbrieven-serie is ontwikkeld naar aanleiding van de televisieprogramma’s die in 2006 zijn uitgezonden bij Jetix als onderdeel van Ga voor Gezond! 2006/2007. In deze 8 uitzendingen zijn verschillende items uitgezonden welke inhoudelijk ondersteuning kunnen bieden bij het lesmateriaal van het schooljaar 2007/2008. De uitzendingen behandelen echter meerdere thema’s, vandaar dat deze lesbrieven-serie u een handreiking biedt, welke onderdelen van welke uitzending bij diverse thema’s aansluiting vinden. Iedere lesbrief behandelt één van de vijf thema’s en biedt handreikingen hoe u het audiovisuele materiaal van de DVD kunt inzetten. De televisieprogramma’s zijn bedoeld voor kinderen van groep 3 t/m 8 van de basisschool. Deze brede doelgroep is uiteraard lastig te bedienen met één lesbrief. Toch hebben we getracht om de opzet van de lesbrieven zo te maken dat er door iedere leerkracht gemakkelijk lessen mee kunnen worden gegeven op het niveau van de eigen klas. Wilt u meer achtergrondinformatie? Kijk dan op onze website www.gavoorgezond.nl

2

Inhoud van de DVD Aflevering 1 Is een algemene introductie op Ga voor gezond! Wat is Ga voor gezond! nu eigenlijk en hoe doe je mee? Onderwerp: Tijdcode: Thema: Aflevering 2 Idee van de week De moestuin 05:38 - 08:34 Eten en drinken Probleem van de week Pesten 02:28 - 05:05 Lekker in je vel Aflevering 3 Idee van de week Probleem van de week

Veilig skaten Astma

02:14 - 04:46 Bewegen 05:00 - 07:41 Je lichaam

Aflevering 4 Probleem van de week Idee van de week Aflevering 5 Probleem van de week Idee van de week

Geluidsoverlast Schoonmaken

06:27 - 08:57 Je lichaam 02:13 - 05:23 Binnen en buiten

Groenten eten Kinderpostzegels

06:00 - 08:30 Eten en Drinken 02:04 - 04:41 Lekker in je vel

Aflevering 6 Probleem van de week Idee van de week

Schoolvoetbal Nationale Poetsweek

05:33 - 08:35 Bewegen 02:03 - 04:44 Je lichaam

Aflevering 7 Probleem van de week Idee van de week

Zieke kinderen Gezond computergebruik

04:56 - 07:57 Eten en drinken 02:08 - 03:46 Je lichaam

Aflevering 8 Idee van de week Probleem van de week

Gehoorschade voorkomen Ventilatie

02:15 - 04:19 Je lichaam 05:01 - 08:00 Binnen en buiten

Karaoke versie Ook vindt u een karaoke versie van het Ga voor gezond!-lied op de DVD. Aan het einde van deze lesbrievenserie vindt u de complete tekst van het lied.

3

Eten en drinken Hieronder vindt u drie items van de DVD die over het thema voeding gaan. Per item is aangegeven waar u deze op de DVD kunt vinden. Ook hebben wij een lesidee toegevoegd voor de verwerking van het item.

De moestuin Aflevering 2

Idee van de week

05:38 - 08:34

Korte omschrijving: Op de J.C. van der Walschool in Maarssen hebben de kinderen hun eigen groentetuin. De kinderen laten Sita zien wat er allemaal groeit in de tuin. Ze zijn er erg enthousiast aan het werk. Sita maakt samen met de kinderen een salade van de groenten uit de tuin. Kijkvraag: Welke groenten groeien er in de groentetuin? Kringgesprek: Welke groenten hebben de kinderen gezien in de uitzending? Wisten ze dat de groenten op die manier groeiden? Zouden ze zelf een groentetuin willen? Zou dat veel werk zijn? Lesidee (tuinieren): Naar aanleiding van dit item is het leuk om met de kinderen na te denken over het maken van hun eigen groentetuin. Door het invullen van het codewoord moestuin op de site van Ga voor gezond! kunnen de kinderen meer informatie vinden over het zelf maken van een moestuin. De kinderen kunnen hun moestuin ontwerpen op papier, maar misschien kunnen ze thuis of op school ook wel echt aan de slag met een stukje grond of een kleine kas.

Groenten eten Aflevering 5

Probleem van de week

06:00 - 08:30

Korte omschrijving: Overblijfmoeder Quinta vindt dat er nog teveel ongezonde dingen worden gegeten in de pauze. Sita heeft wel een idee hoe je kan zorgen dat kinderen meer groenten en fruit eten. Je moet gewoon zorgen dat de groenten en fruit eruit zien als snoep. Dit blijkt niet echt te werken. Gelukkig hebben de kinderen zelf een beter idee: een pizza met groenten dat lusten ze wel. Sita maakt een gezonde pizza van Turks brood.

4

Kijkvraag: Hoe wil Sita zorgen dat kinderen meer groenten en fruit eten? Kringgesprek: Wat vonden de kinderen van de oplossing van Sita? Eten ze zelf veel groenten en fruit? Hoe zouden zij andere kinderen overhalen om meer groenten en fruit te eten? Behalve groenten en fruit, is ook drinken heel belangrijk. Hoe vaak drinken de kinderen zelf? Wat zijn gezonde drankjes? Helpen ze zelf wel eens in de keuken? Wat maken ze dan? Lesidee (taal): De kinderen kunnen naar aanleiding van dit item een kookboek maken met gezonde gerechten die de klas lekker vindt. Voor een aantal recepten kunt u op de site van Ga voor gezond! het codewoord recept invullen. Ook kunt u terecht op de site www.zuivelonline.nl

Zieke kinderen Aflevering 7

Probleem van de week

04:56 - 07:57

Korte omschrijving: Tom van De Klokbeker in Zwolle heeft een probleem: alle kinderen in zijn klas zijn ziek. Behalve Tom dan natuurlijk. Hij sport veel, eet gezond, zou het daar misschien iets mee te maken hebben? Sita gaat samen met Tom op ziekenbezoek. Ze nemen een fruitmand mee, de klasgenootjes blijken eigenlijk gewoon een baaldagje te hebben, schoolziek dus. Kijkvraag: Waarom is Tom niet ziek? Kringgesprek: Hoe kwam het denken de kinderen dat Tom niet ziek was geworden? Waar word je ziek van? Wat kun je doen voor een goede weerstand? Denken de kinderen dat melk goed is voor je weerstand en waarom? Lesidee (tekenen): De kinderen mogen een kaart maken voor iemand die ziek is. Op de beterschap kaart kunnen ze tips zetten hoe je snel weer beter kunt worden. Zo kunnen ze bijvoorbeeld een pop-up kaart maken waar een appel uitkomt.

5

Bewegen Hieronder vindt u twee items van de DVD die over het thema “Bewegen” gaan. Per item is aangegeven waar u deze op de DVD kunt vinden. Ook hebben wij een lesidee toegevoegd voor de verwerking van het item.

Veilig skaten Aflevering 3

Idee van de week

02:14 - 04:46

Korte omschrijving: Op de Montessorischool in Nijmegen, krijgen de kinderen les over veilig skaten. Hierin leren de kinderen remmen en bochten nemen. Sita heeft zo haar eigen idee over veilig skaten, ze pakt een kind helemaal in met kussens. De skateles blijkt echter een beter alternatief. Het belang van bescherming en remmen wordt benadrukt. Ook houding en het verkeer komen ter sprake. Kijkvraag: Welke bescherming moet je gebruiken tijdens het skaten? Kringgesprek: Welke bescherming hebben de kinderen in de uitzending gezien? Waarom is bescherming zo belangrijk? Is bescherming stoer? Of hoeft dat niet? Lesidee (handvaardigheid): Laat de kinderen een skatebaan knutselen van kosteloos materiaal. De kinderen moeten ook een bord maken met regels (welke bescherming is verplicht?).

Schoolvoetbal Aflevering 6

Probleem van de week

05:33 - 08:35

Korte omschrijving: Het schoolvoetbalteam van De Cirkel in Haarlem kan maar geen wedstrijd winnen. De jongens hebben volgens Sita een drill-cursus nodig. Ze pakt de jongens stevig aan. Het draait om tucht en discipline. Gelukkig komt de trainer de jongens helpen. Voor voetballen moet je gewoon veel oefenen met elkaar. Als je echt goed in een sport wilt worden moet je trainen bij een sportvereniging.

6

Kijkvraag: Waarom kan het schoolvoetbalteam maar geen wedstrijd winnen? Kringgesprek: De voetballers van De Cirkel winnen geen wedstrijd. Hoe zou dat komen? Heeft een training zoals Sita die gaf zin? Waarom is het belangrijk om samen te oefenen? Welke kinderen in de klas zijn lid van een sportvereniging? Lesidee (werken met de computer) Op het internet mogen de kinderen op zoek naar een sportvereniging in de buurt waar zij wel op zouden willen. Als ze al op een sport zitten moeten ze op zoek naar een sport die hen ook leuk lijkt. De kinderen maken daarna een posterpresentatie van de sportclub die zij hebben uitgekozen.

7

Je lichaam Hieronder vindt u vijf items van de DVD die over het thema “Je lichaam” gaan. Per item is aangegeven waar u deze op de DVD kunt vinden. Ook hebben wij een lesidee toegevoegd voor de verwerking van het item.

Astma Aflevering 3

Probleem van de week

05:00 - 07:41

Korte omschrijving: Tim heeft astma en heeft daarom wat moeite met sporten. Hij krijgt snel geen lucht. Sita legt door middel van een snorkel uit wat het probleem is van het sporten met astma. Om Tim toch goed mee te laten doen wordt een rouleersysteem ingevoerd, hierdoor wordt Tim gewisseld voordat hij moe wordt. Kijkvraag: Wat voor een ziekte heeft Tim? Kringgesprek: Wat is astma? Waarom is het zo lastig om met astma te sporten? Wie kent mensen die astma hebben? Lesidee (taal): Op de site van het Astma Fonds vindt u een interview met profvoetballer Cocu. De kinderen kunnen dit interview lezen. Nu mogen zij zelf in tweetallen een interview voorbereiden. Wat zouden zij willen weten van iemand die astma heeft. Samen stellen ze de vragen op, als huiswerk opdracht kunnen ze dan daadwerkelijk iemand met astma gaan interviewen.

Geluidsoverlast Aflevering 4

Probleem van de week

06:27 - 08:57

Korte omschrijving: Groep 8 van Het Erf heeft Sita gevraagd om te komen helpen. Zij hebben namelijk in de klas nogal last van de geluidsoverlast van de bouwvakkers rond de school. Sita probeert het probleem op te lossen met oordopjes en een megafoon. Uiteindelijk maakt dit het probleem eigenlijk alleen maar groter. De kinderen gaan samen met Sita met de bouwvakkers praten. Uiteindelijk blijkt dat je problemen kunt oplossen door er samen over te praten.

8

Kijkvraag: Wat is het probleem van groep 8? Kringgesprek: Waar hebben de kinderen in het filmpje last van? Wat vinden ze van de oplossing van Sita? Denken ze dat het probleem nu is opgelost? Lesidee (drama): De kinderen gaan leren problemen op te lossen door erover te praten. In groepjes van 4 mogen de kinderen een toneelstukje bedenken waarbij ze een probleem gaan oplossen door erover te praten. Twee kinderen zijn de veroorzakers van het probleem de andere twee hebben er last van. Om te oefenen is het goed om eerst de verhaallijn uit het item na te laten spelen.

Nationale Poetsweek Aflevering 6 Idee van de week

02:03 - 04:44

Korte omschrijving: Groep 3 van De Cirkel doet mee aan de Nationale Poetsweek. Dit blijkt niets met schoonmaken te maken te hebben, maar met tandenpoetsen. De kinderen vertellen Sita wat ze allemaal al hebben geleerd over het poetsen van je tanden. Je moet twee keer per dag twee minuten poetsen en twee keer per jaar naar de tandarts. Kijkvraag: Waar moet je op letten bij het tandenpoetsen? Kringgesprek: Wat heeft het getal 2 met tandenpoetsen te maken? Poetsen de kinderen iedere dag twee keer hun tanden? Waarom is dit zo belangrijk? Als ze zo’n roze snoepje zouden krijgen, zouden ze dan donker roze tanden hebben? Lesidee (gym): We gaan tikkertje spelen. Alle kinderen in de klas zijn bacteriën. Twee kinderen krijgen twee minuten de tijd om zoveel mogelijk bacteriën te tikken. Als je getikt bent kom je op de bank zitten. Na 2 minuten kijken we hoeveel bacteriën de twee “tandenborstels” te pakken hebben gekregen.

9

Gezond computergebruik Aflevering 7 Idee van de week

02:08 - 03:46

Korte omschrijving: Melanie weet precies hoe je gezond kunt computeren. Ze verteldt waar je op moet letten. Je moet recht zitten, het beeldscherm moet ver van je af staan, je arm helemaal op de tafel liggen en je moet de muis los laten als je hem niet gebruikt. Kijkvraag: Hoe ging het vroeger op de school van Melanie als ze achter de computer zaten? Kringgesprek: Is er veel veranderd aan de computerhouding van de kinderen op de school van Melanie? Waarom zou dat nu zo belangrijk zijn? Hebben zij thuis een goede computer werkplek? Lesidee (tekenen): De kinderen maken een muismat. Op deze muismat schrijven en tekenen ze de tips voor gezond computergebruik.

Gehoorschade voorkomen Aflevering 8 Idee van de week

02:15 - 04:19

Korte omschrijving: Bojana luistert samen met haar klas naar muziek. Doordat iedereen niet meer met koptelefoons opzit is het niet allen gezelliger maar het is ook nog veel beter voor je oren. De kinderen maken nu iedere week een top 10 en de beste nummers worden iedere dag tijdens het eten en drinken beluisterd. Kijkvraag: Waar luistert Bojana samen met haar klas naar muziek? Kringgesprek: Wat is het idee van Bojana haar klas? Wat vinden de kinderen hiervan? Waarom is het zo belangrijk om zuinig te zijn op je oren? Wat vinden de kinderen mooie muziek?

10

Lesidee (muziek): Laat iedere dag één kind in de pauze zijn favoriete nummer afspelen in de klas. Het is de bedoeling dat het kind van tevoren vertelt wat hij zo goed vindt aan het nummer, ook mag hij of zij wat meer over de artiest vertellen.

11

Lekker in je vel Hieronder vindt u twee items van de DVD die over het thema “Lekker in je vel” gaan. Per item is aangegeven waar u deze op de DVD kunt vinden. Ook hebben wij een lesidee toegevoegd voor de verwerking van het item.

Pesten Aflevering 2:

Probleem van de week

02:28 - 05:05

Korte omschrijving: Shema heeft Sita gevraagd om een probleem in zijn klas op te lossen. Er wordt namelijk best wel eens gepest in de klas. Sita stelt vast dat pesten eigenlijk altijd over uiterlijk gaat. Daarom bedenkt ze dat het handig zou zijn als alle kinderen er hetzelfde zouden zijn. Maar dit blijkt wel weer heel saai. Het is juist leuk dat alle kinderen anders zijn. Daarom maakt ze een klassencontract met de kinderen, hierin beloven de kinderen elkaar niet meer te pesten. Kijkvraag: Is het leuk als iedereen hetzelfde zou zijn? Kringgesprek: Wat vonden de kinderen van de eerste oplossing van Sita om het pesten aan te pakken? Is het waar dat het juist leuk is dat we allemaal anders zijn? Zou een klassencontract helpen? Lesidee (sociale omgang): Stel samen met de leerlingen een klassencontract op. Bedenk samen de regels waar de kinderen zich aan moeten houden en stel ook samen consequenties vast. Alle kinderen moeten hun handtekening onder het contract zetten.

Kinderpostzegels Aflevering 5: Idee van de week

02:04 - 04:41

Korte omschrijving: Veel scholen die meedoen met Ga voor gezond! doen ook mee met de Kinderpostzegelactie. Groep 7 van De Korenaar uit Eindhoven heeft een slim systeem bedacht om de kaarten en postzegels die verkocht zijn te bezorgen. Ze delen de bestelling in over de wijken en bezorgen dan ook elkaars bestellingen. Door deze samenwerking besparen ze een hoop tijd.

12

Kijkvraag: Hoe besparen de kinderen op de Korenaar tijd met het bezorgen? Kringgesprek: Kunnen de kinderen uitleggen hoe het bezorgings-systeem werkte? Zou dit echt tijd besparen? Weten de kinderen werk waarbij je veel moet samenwerken? Iedereen heeft zijn of haar talent. Wat is dat van jou? Lesidee (taal/handvaardigheid) Praat samen met de kinderen over talenten. De één is hier goed in een ander weer in iets anders. Laat de kinderen achter elkaars talenten komen, samen kunnen ze manieren verzinnen om geld te verdienen voor een goed doel. Op de site van Ga voor gezond! is hierover meer informatie te vinden en zelfs een online talententest. Hiervoor gebruikt u het codewoord: talent.

13

Binnen en buiten Hieronder vindt u twee items van de DVD die over het thema “Binnen en buiten” gaan. Per item is aangegeven waar u deze op de DVD kunt vinden. Ook hebben wij een lesidee toegevoegd voor de verwerking van het item.

Schoonmaken Aflevering 4

Idee van de week

02:13 - 05:23

Korte omschrijving: Op basisschool Het Erf in Veenendaal helpen de kinderen de conciërge met schoonmaken. Sita wil de kinderen ook wel helpen, maar draaft hier iets te ver in door. Zij maakt van de kinderen heuse Bacterie Rangers. Er wordt stil gestaan bij hygiëne en goede en slechte bacteriën. Uiteindelijk blijkt dat Sita het schoonmaken wel wat te serieus heeft genomen. Gewoon samen goed opruimen is eigenlijk al wel genoeg. Kijkvraag: Wat zijn Bacterie Rangers? Kringgesprek: Wat deden de Bacterie Rangers? Waarom maakt Sita zich zo druk om hygiëne? Wisten de kinderen dat er ook goede bacteriën zijn? Waar vinden de kinderen dat het op dit moment vies is? Lesidee (Natuuronderwijs) Maak samen met de kinderen de omgeving van de school eens goed schoon. Iedereen naar buiten, prikstokken mee en simpelweg opruimen. Daarna kunnen de kinderen kaartjes bij de buurtbewoners door de brievenbus doen. “Wij hebben vandaag de straat schoongemaakt: 50 kilo afval hebben we gevonden. Helpen jullie om de straat nu schoon te houden?”

Ventilatie Aflevering 8

Probleem van de week

05:01 - 08:00

Korte omschrijving: Groep 3 van De Bolster in Amersfoort heeft last van een stinkend gymlokaal. Sita denkt dat ze wel weet hoe ze dit gaat oplossen: luchtverfrissers, maar daar krijgen de kinderen weer een beetje hoofdpijn van en eigenlijk stinkt het alleen nog maar meer. Daarom wordt er een expert

14

bij gehaald, hij plaatst drie ventilatoren. Sita laat met dons van een kussengevecht zien dat de vuile lucht ook echt naar buiten gaat. Maar uiteindelijk vind je buiten natuurlijk de meeste frisse lucht. Kijkvraag: Welk probleem heeft Groep 3 van De Bolster? Kringgesprek: Herkennen de kinderen het probleem? Welke oplossingen bedacht Sita? Wat zou je in de klas kunnen doen als het stinkt? Waarom is frisse lucht zo belangrijk? Lesidee (Tekenen) Laat de kinderen een tekening maken met een bovenaanzicht van hun kamer. Ze kunnen hierin aangeven hoe ze het beste kunnen ventileren. Wat gebeurt er met de luchtstromen?

15

Ga voor gezond! lied De wekker gaat, dit is jouw dag Spring je nest uit met een lach Neem een douche, poets je gebit Voel de power, voel de pit Een goed begin, is een goed ontbijt Vitaminen op z’n tijd Dan naar buiten Voel je wakker en fit Voel de power die in je zit Refrein: Want er is zoveel te doen En er is zoveel te zien Kijk om je heen en hang niet rond Maar kom in actie met die luie kont Zoveel te doen En er is zoveel te zien Kijk om je heen en hang niet rond Maar ga voor, Ga voor gezond! Je body doet Wat jij maar wil Maakt zich druk Of houdt zich stil Je hersens zijn je harde schijf Wat een power Heeft je lijf Refrein Hoe verschillend we ook zijn Dik of dun groot of klein Zoveel kleuren huid en haar Raar maar waar Zijn we allemaal gelijk Arm of rijk Lachebek of mopperkont Ga voor gezond! Ik daag je uit dit is jouw dag Oren open aan de slag Je kunt veel meer dan je vermoedt Wat een power, wat een power Heeft je bloed Refrein

16