Les 2
Periode 2 Kunstgeschiedenis
1
Opdracht Deze Les 2 Wat? 1. Ontwerp je eigen Monogram. Een ontwerp voor je ‘eigen geloof’. Zoek uit wat een Monogram is en maak je eigen monogram/symbool. Maak daar een foto van en voeg deze toe aan je Pedegree:
2. Pedegree van Romeinen (Les1) of Vroegchristelijke Kunst (Deze Les)
Hoe? -uitgeprint in mapje Wanneer? Volgende Les inleveren.
2
Kunst Nu
http://www.streetartutopia.com/?p=5982
3
Overzicht Periode 2 * 3 Pedegrees + opdrachten Les * Perioden/stromingen: -Romeinen -Vroegchristelijk Deze Les 2 -Romaans -Gotiek -Vroeg-Renaissance Pedegrees uitgeprint inleveren in mapje in een volgende Les. 4
Terugblik Les 1 + Opdracht Les 1 inleveren
5
6
7
Terugblik Les 1 + Stof deze Les 2
3. Vroeg christelijke kunst
De Klassieke Oudheid
1. Grieken
2. Romeinen
8
Inleiding: Tijdslijn
0
1000
1600
Klassieke Oudheid 800 v.Chr. – 400 n. Chr.
1800
1900
1950
NU 2012
9
Kernwoorden -Geen godsdienstvrijheid 1. Ichtys symbool
-Christenen in het geheim geloof belijden -Symboliek symbolen -Catacomben (200 km. Totaal!) -313 n. Chr. Godsdienstvrijheid -Keizer Constantijn 1e keizer bekering christendom Een aantal voorbeelden van symbolen: 1. Ichthys = Iesoes Christos Theoe Yios Soter (Jezus Christus Zoon van God, Redder)
2. Chi-Rho monogram
2. Chi-Rho monogram = combinatie van de eerste twee letters van Christus XP in het Grieks 3. Herder en een lam = Christus en het volk
3. Herder en lam
Chi-Rho symbool
Keizer Constantijn 1e keizer bekering tot het christendom. Mythe: Constantin gebruikte symbool voor het eerst na visioen, het teken zou zorgen voor overwinningen.
11
Extra uitleg Griekse woord voor vis is ichthus en in dit woord zitten de beginletters van enkele namen en titels van Jezus verborgen. Iesous CHristos THeou Uios Soter (Jezus Christus, Gods Zoon, Verlosser). De vis was als het ware een wachtwoord, wie de vis tekende, gaf zonder woorden aan dat hij of zij Christen was. Zodoende is het vis-symbool voor de Christenen een (verborgen) belijdenis van hun geloof. Tegenwoordig ziet men het symbool vaak op de achterkant van een auto ten teken dat de eigenaar van de auto een Christen is
Nu?
12
Architectuur A. Vormgeving
Grondvorm Basiliek
Dakconstructie basiliek
Zadeldak Lessenaardak
arcade
De oude Christelijke basiliek
Plattegrond Basiliek
absis Zijbeuken
Middenschip
Arcade =zuilenrij nartex 15
‘Campanile’ Is vrijstaande toren bij de kerk
16
Santa maria maggiore Rome exterieur
17
Terugblik Les 1 Romeinen Forum Romanum
Basilica Julia
Het Forum Romanum (Latijn voor Romeins marktplein) was in de oudheid het centrum van Rome. Het forum was in de gloriedagen van het Romeinse Rijk zowel het politieke en juridische als het religieuze en commerciële centrum van de stad.
18
Reconstructie Forum en basiliek
19
Zuilenrij: Arcade
S. Sabina, Rome 423-32 n. Chr.
Ravenna: Mozaïek stad -noordoosten van Italië -hoofdstad gelijknamige provincie Ravenna -cultuurhistorisch groot belang: gedecoreerde vroegchristelijke bouwwerken met mozaïeken
S. Apollinare in Classe, Ravenna 549 n. Chr.
Mozaïek in onze tijd
22
Ravenna is de mozaïek stad
Ravenna
23
http://www.youtube.com/watch?v=AWFTQZyMCkE
Sant‘ Apollinare Nuovo, Ravenna, 5de eeuw
24
De basiliek van Sant' Apollinare Nuovo is een kerk in Ravenna in het oosten van Italië.
van belang vanwege zijn mozaïeken. Koning Theodorik de Grote bouwde de kerk in het begin van de 6e eeuw. De kerk was direct naast zijn paleis gelegen. De kerk heeft de opzet van een basilica en was aanvankelijk gewijd aan Christus de Verlosser volgens de ariaanse leer. In 561 werd de kerk door Justinianus I opnieuw gewijd: onder Byzantijns gezag kreeg de kerk de naam van de anti-ariaanse heilige Martinus van Tours. Toen de relieken van de heilige Apollinaris, de eerste bisschop van Ravenna, in de 9de eeuw naar deze kerk werden overgebracht, kreeg de kerk zijn huidige naam. 25
Relieken
Relieken - stoffelijke resten van heiligen – zijn eeuwenlang vereerd als voorwerpen van onschatbare waarde.
26
Beroemdste Reliek = Lijkwade van Turijn
27
Schilderkunst A. Voorstelling -Catacomben (onderaardse gangenstelsels, grafruimten) -Fresco’s -Thema’s uit de bijbel
Gang in de catacombe van Pamphilus, Rome. 3e tot 4e 28 eeuw n. Chr.
29
Schilderkunst A. Vormgeving
-Vereenvoudigd -Gestileerd -Geen plasticiteit -Symbolen -Mozaïeken
Mozaïeken in kerken Fresco’s in catacomben
30
Extra uitleg
Vereenvoudigen en Stileren…
Vereenvoudigen: Steeds minder aandacht aan details. Alleen de belangrijkste vormen weergegeven. Stileren: Vorm: Overbodige details weglaten, vereenvoudigen. Alleen de Belangrijkste kenmerken van de vorm. Alle onderdelen worden op dezelfde manier weergegeven (vloeiend of hoekig)
31
Het breken van het brood, 2e eeuw n. Chr. Muurschildering in de catacombe van Priscilla, Rome
Plafond in de Catacombe van St. Pieter en S. Marcellinus, Rome 340 n. Chr.
‘De goede herder’, mozaïek in het Mausoleum van Galla Placidia, Ravenna 425 n. Chr.
Beeldhouwkunst A. Voorstelling
-Taferelen uit de bijbel -Symbolieken
Les Alyscamps, Arles, Laan met sarcofagen
34
Sarcofaag van Junius Bassus, 359 n. Chr. Schatkamer onder de St. Pieter
Beeldhouwkunst B. Vormgeving
-Sarcofagen -Reliëfs -Gestileerd -Niet vrijstaand
-Uit angst voor afgoderij en beeldenverering worden beelden van mensfiguren niet realistisch gemaakt + nietvrijstaand
Sarcofaag van de ‘twee broers’ 330350 n. Chr. Vatciaan
Sarcofaag, Detail 390 n. Chr. Milaan
-Beeldhouwer streeft niet naar realisme. -Hoofddoel is symbolische weergave Van christelijke geloofswaarheden.
‘De goede herder’ = personificatie van Christus
‘De goede herder’ (300) 38
Blz.59
Personificaties
Vrouwe Justitia Personificatie van gerechtigheid
Magere Hein Personificatie van de dood
‘Uncle Sam’ Personificatie van U.S.
Venus is personificatie van de liefde
39
attribuut
‘De apostel Petrus’ Peter Paul Rubens Attribuut = sleutels van de hemel.
40
Personificatie & attribuut in onze tijd
41
Vooruitblik Les 3
De Middeleeuwen: Romaanse Kunst
Opdracht Deze Les 2 Wat? 1. Ontwerp je eigen Monogram. Een ontwerp voor je ‘eigen geloof’. Zoek uit wat een Monogram is en maak je eigen monogram/symbool. Maak daar een foto van en voeg deze toe aan je Pedegree:
2. Pedegree van Romeinen (Les1) of Vroegchristelijke Kunst (Deze Les)
Hoe? -uitgeprint in mapje Wanneer? Volgende Les inleveren.
43
