leren & inspireren primair onderwijs 12 thema s Interactief Praktijkervaringen Zorg voor het kind

leren & inspireren

primair onderwijs

4 4 4

12 thema’s Interactief Praktijkervaringen Zorg voor het kind

Inhoud Download de gratis layar-app, scan de hele poster en bekijk extra info en video.

Cursusaanbod 2014-2015 * Bij de cursussen staan de data vermeld en eventueel het aantal vervolgbijeenkomsten (bijv +11). Kijk op www.onderwijsadvies.nl voor meer informatie, exacte data, tijden en prijzen.

nieuw!

Wegens succes geprolongeerd!

Cursus ‘goed van start’ aan begin nieuwe schooljaar

Taakspel lisse 17 sep 2014 + 2*

13.30-16.00 uur

Gouda 24 sep 2014 + 2*

13.30-16.00 uur

Opleiding specialist Het Jonge Kind

Bekijk video

Gouda 24 sep 2014 + 11*

13.00-17.00 uur 16.00-21.30 uur

13.30 -16.30 uur

Ouderbetrokkenheid & beleid

leiden 8 okt 2014 + 2*

Kanjertraining A

Bekijk casus

Zoetermeer 1 okt 2014 + 2*

pi gedragscentrum 28 okt 2014 + 2*

9.00-16.00 uur

13.30-16.30 uur

Herrie in en uit de klas lisse 10 dec 2014

13.30-16.30 uur

Coöperatief leren en taal/ lezen/ rekenen Hoofddorp 11 feb 2015 + 3*

14.00-16.00 uur

Kanjertraining A lisse 5 mrt 2015 + 2*

9.00-16.00 uur

Basistraining Human Dynamics deel 1 9.00-17.00 uur

Herfstkinderen en de overgang naar groep 3

13.30-16.30 uur

De ondernemende school Gouda 29 okt 2014 + 2*

Flitsbezoeken lisse 5 nov 2014 + 2*

13.30-16.30 uur

13.30-17.00 uur

Taalontwikkeling & meertaligheid Hoofddorp 30 okt 2014 + 10 mrt 2015

15.45-17.30 uur

Ontwikkelingsperspectief (inspectie)

Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong lisse 29 okt 2014

13.30-14.45 uur

De Reflectieve Leraar Gouda 12 nov 2014

13.30-15.30 uur

Zoetermeer 4 feb 2015

13.30-15.00 uur

Voor directeuren en bestuurders 26 mei 2014 14.00-14.45 uur

Zoetermeer 13 jan 2015 + 3*

15.30-17.00 uur

lisse 28 jan en 18 feb 2015

Hoofddorp 22 jan en 12 feb 2015

13.30-15.30 uur

Toepassen in de klas 4 jun 2014

13.30-16.30 uur

13.30-14.30 uur

Voor leraren én leerlingen van groep 7/8 Deel 1: 22 sep 2014 15.00-15.45 uur Deel 2: 29 sep 2014 13.30-14.30 uur

25 sep 2014

13.30-14.30 uur

Verrijkingsonderwijs in groep 3/4 Voor leraren groep 3/4 3 nov 2014

Kijk voor meer informatie, exacte data, tijden en prijzen op www.onderwijsadvies.nl of bel of mail met het cursusbureau: 079 329 56 00 of [email protected]

Hoofddorp

6

12

Excellentie

18

Rekenen, taal en lezen

24

Zorg voor het kind

30

Management en organisatie

36

Leren zichtbaar maken Aan de slag met verkeerseducatie

42

Schoolprofilering

44

Passend Onderwijs

50

Sociaal emotionele ontwikkeling

56

Wat werkt

62

Het Jonge Kind

68

Doelen stellen met groep 7/8

KiVa (ivm week van het pesten) 16.00-18.00 uur

Leerlingbegeleiding

15.45-16.45 uur

professional Capital John Hattie, leren zichtbaar maken

leiden 11 en 18 mrt 2015

Leiden

15.00-15.45 uur

een algemeen overzicht 22 mei 2014

15.30-17.30 uur

Begaafden & gedrag

13.30-15.30 uur

Voor leraren 14 apr 2014

John Hattie, leren zichtbaar maken

15.30-17.30 uur

referentieniveaus & passende perspectieven

5

Opbrengstgericht werken & Handelingsgericht werken

Webinar kalender De lerende leerkracht

leiden 18 nov en 2 dec 2014

social media: kans of bedreiging

Voorwoord

passend onderwijs voor excellente en begaafde leerlingen

Onze accountmanagers in...

Zoetermeer

13.30-15.00 uur 13.30-15.00 uur

Hoofddorp 6 en 27 nov 2014

Doelgericht leren op school

trainingen y Al onze incompan zijn ook voor uw te boeken m of uw hele tea cademie. bes tuursa

Bekijk meer informatie

Hoofddorp 24 sep 2014 Zoetermeer 8 okt 2014

13.30-16.00 uur

plezier in je werk (persoonlijke ontwikkeling)

Hotel nassau in Bergen 6 + 7 okt 2014 Hele dag, met overnachting

Hoofddorp 11 mrt 2015

13.30-16.00 uur


stellen

Bouwcoördinator - De Basis

Hoofddorp 5 + 6 mrt 2015

Zoetermeer 29 sep 2014 + 6*

Gouda 8 okt en 10 dec 2014

Bekijk casus

2014 + 3* Hotel Nassau in Bergen Gouda 16okt + 7/10 2014 13.30-15.30 uur Met overnachting

13.00-16.00 uur

Gouda 24 sep 2014 + 2*

Opleiding begaafdenspecialist

Hoofddorp 24 sep 2014 + 11*

BouwcoördinatorKiJK! - De Basis

Zoetermeer 24 sep 2014

Begrijpend lezen groep 3 t/m 8

Inspiratie workshops

15.00-15.45 uur

Geïnteresse erd in een cursus? Maar is de cursus niet gepland in uw regio? Laat het ons weten! Bij voldoende interesse plannen we de cursus ook elders.

Lisse

Gouda

Dow n de g load laya ratis r en b app ek vi de ijk o’s

Hoe zit het boekje in elkaar? In Groei& staan twaalf thema’s aan de hand waarvan we u (een deel van) ons aanbod presenteren. Naast een inspirerend verhaal uit de praktijk (de casus) lichten wij per thema vier onderwerpen toe. Per thema vindt u ook een mindmap waarop u kunt zien wat we nog meer rond dit thema kunnen doen. Op een aantal pagina’s vindt u het Layar icoon. Door die pagina met de Layar-app te scannen, vindt u filmpjes of andere online media. In Groei& vindt u geen cursussen met open inschrijvingen. Ook zijn de inspiratieworkshops niet langer te

vinden in Groei&. Deze staan op een aparte poster die meegestuurd wordt met Groei&. Door de poster op een centrale plek te hangen, kunt u altijd snel vinden waar en wanneer welke cursussen er zijn. Mocht u nog vragen hebben of iets zoeken dat niet in Groei& staat, neem dan contact met ons op. Alle adressen vindt u achterin Groei&. We wensen u (persoonlijke) groei en inspiratie dit jaar en bovenal fantastische resultaten. Alle medewerkers van OnderwijsAdvies

Plezier op school Onze locaties Onze accountmanagers Colofon en Tot slot

leren & inspireren

80 81

‘Door de observaties is er meer bewustwording bij leraren en is er meer gerichtheid op het leerproces van de leerling’

43 Het aanbod is divers, uitdagend, voor alle groepen beschikbaar en in de meeste gevallen gratis.

74

82

‘Vertrouwen, van elkaar leren, weten dat je er toe doet en het verschil kunnen maken, vormen de basis voor werkplezier’

Voorwoord Voor u ligt al weer de derde jaargang van Groei&

In de afgelopen drie jaar zijn wij zelf, als organisatie, flink gegroeid en dan heb ik het met name over onze persoonlijke groei. Waar we drie jaar geleden nog een organisatie in fusie waren, zijn we nu een bedrijf met meer dan 300 medewerkers die zich dagelijks inzetten om het continue leren en groeien van kinderen te stimuleren en te optimaliseren.

We blijven daarbij op zoek gaan naar de nieuwste inzichten en methodes

Zo is een aantal van onze adviseurs dit jaar getraind in de aanpak ‘visible learning’ van John Hattie: ‘als je wilt weten wat leerlingen leren van jouw onderwijs, moet je zichtbaar maken wat er precies gebeurt’. Onze adviseurs zijn nu gecertificeerd om trainingen en begeleiding op dit onderwerp aan te bieden. Lees hierover meer op pag. 42. Ook hebben twee van onze adviseurs in Finland een uitgebreide KiVa training gevolgd. KiVa is een antipestprogramma dat de kracht van de groep gebruikt om pestproblemen op te lossen. Wilt u meer weten over dit preventieve antipestprogramma? Onze adviseurs delen hun kennis en ervaringen graag met u. Lees meer op pag. 56.

Ondertussen gebeurt er ook veel in de wereld om ons heen

Zo hebben we allemaal te maken met de transitie jeugdzorg die dit jaar plaatsvindt. Passend Onderwijs doet zijn intrede op 1 augustus 2014 en alle scholen krijgen te maken met de verplichte CITO toets. Wij zien het als onze plicht u te informe-

4

OnderwijsAdvies leren & inspireren

GROEI& primair onderwijs

www.onderwijsadvies.nl

ren over wat de wijzigingen voor u betekenen en hoe u deze het beste kunt inbedden op uw school.

OnderwijsAdvies wenst ook u Groei& toe!

Via dit boekje willen wij u inspireren. We laten u zien aan de hand van bestaande casussen wat ook bij u op school allemaal mogelijk is. Hoe kunt u samen met de leerling, de ouders en begeleiders het onderwijs passend maken? (zie pag. 50) of hoe kunt u de opbrengsten verhogen door bijvoorbeeld het stellen van heldere doelen? (zie pag. 12). Het is niet mogelijk alles wat wij kunnen en doen te vermelden in dit boekje. Met Groei& willen u dan ook vooral prikkelen om verder te denken over uw school en het onderwijs. Hoe ziet uw ideale school er uit? Welke stappen moet u nemen om zo ver te komen? Wat betekent dat voor de lange en de korte termijn?

De wensen van de klant zijn ons vertrekpunt

Wij zijn geen dagdromers en wij beseffen dat de ideale school niet bestaat. We zijn wel klantgericht en optimistisch. We zijn ervan overtuigd dat het streven naar verbetering een grote stap is op weg naar Groei&. Onze adviseurs en accountmanagers brainstormen graag met u verder. Maar zijn uiteraard ook in staat kleinere en praktischere thema’s met u uit te werken.

Arie Grandia directeur-bestuurder OnderwijsAdvies

5

Leerlingbegeleiding Aanleiding

de c a s u s

De leerling, ze heet Fien*, heeft extra hulp nodig bij het vak rekenen. Haar leraar heeft het vermoeden dat Fien dyscalculie heeft of zou kunnen ontwikkelen. Ze heeft moeite met het automatiseren van de basis van het optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen. Bovendien begrijpt ze onvoldoende wat de bewerkingen vermenigvuldigen en delen inhouden. Grote getallen zijn voor haar moeilijk te begrijpen. Fien kan onvoldoende meekomen met de overige leerlingen in de klas.

Op de Twe emaster in Leiden begeleidt o nderwijsadv iseur George de Taeye een leerling in groep 6 o p het gebie d van rekenen. D e extra oefe n ingen hebben haa r zichtbaar verder geholpen.

Extra ondersteuning

Meer info rmatie? Of direct a anmelden ? Kijk op ww w.onderwij sadvies.nl/ d

iensten

Fien ontvangt vanaf najaar 2012 extra begeleiding via het oA Leerhuis. Het oA Leerhuis biedt remedial teaching, huiswerkbegeleiding en kinder-coaching. George: “Met de leraar, de IB-er en in overleg met de ouders, heb ik een behandelplan opgesteld met als doel tot een verbetering te komen van de basisvaardigheden. Daarnaast wordt er een keuze gemaakt uit de groep 6 stof die noodzakelijk is om het fundamentele niveau te bereiken. Door het schrappen in de leerstof, blijft er meer tijd over om instructie te geven bij de onderdelen die Fien wél moet leren. Zo kan ze daar ook wat langer mee oefenen. Wekelijks begeleid ik Fien, gedurende drie kwartier. De begeleiding bestaat uit het onderhouden en verbeteren van de basisvaardigheden en uit extra instructie, vaak op een handelend niveau met de onderdelen uit de leerstof waarmee Fien in de klas bezig is.”

6



‘Soms heeft een kind net die andere aanpak nodig om de leerstof te begrijpen’


Goede resultaten Enkele maanden wordt Fien nu begeleid: “De resultaten zijn heel positief tot nu toe”, aldus Mariëlle Duurkoop, de intern begeleider op de Tweemaster. “De extra oefeningen hebben haar zichtbaar verder geholpen. Ze kan weer redelijk meekomen met de overige leerlingen in de klas en haar zelfvertrouwen ten aanzien van het rekenen groeit weer.” Over een paar maanden vindt een evaluatie plaats met George, ouders, leraar en IB-er om het proces te evalueren en het behandelplan indien gewenst bij te stellen.

Het oA Leerhuis George: “Soms heeft een kind net die andere aanpak nodig om de leerstof te begrijpen. Een andere manier van werken, aansluitend bij de leerstijl van een leerling werkt echt.” De remedial teachers van oA Leerhuis zijn gekwalificeerde specialisten zoals dyscalculie- en dyslexiespecialisten, counselers, gedragsspecialisten e.d. *Om privacyredenen is de naam van de leerling gefingeerd.

‘Een andere manier van werken, aansluitend bij de leerstijl van een leerling werkt echt’ 7

Leerlingbegeleiding maatwerk en trainingen

Gedrag Schoolkeuzeonderzoek

Voor wie: leerlingen die zich anders gedragen dan anderen

Inhoud: Sommige kinderen gedragen

Dyslexie Voor wie: voor kinderen met (een vermoeden van) dyslexie

Inhoud: Bij al uw vraagstukken

omtrent dyslexie, zoals dyslexieonderzoek, - behandeling of beleid, kunnen wij u adviseren. Wij zijn aangesloten bij ONL en helpen jaarlijks succesvol veel kinderen op verschillende scholen. Onze behandelaars zijn betrokken en voldoen aan alle strenge kwaliteitseisen die het Kwaliteitsinstituut Dyslexie stelt. Als school hebt u een belangrijke taak in de aanmelding van leerlingen met (het vermoeden van) ernstige, enkelvoudige dyslexie. Wij bieden (in samenwerking met ONL) snel en gedegen onderzoek voor deze kinderen. Behandeling vindt vervolgens plaats op of nabij school. Een goed contact met de school en de ouders is voor ons een voorwaarde voor een geslaagde behandeling.

zich anders dan andere kinderen. Als kinderen niet lekker in hun vel zitten, kan hun gedrag meer aandacht vragen. Wat voor de omgeving misschien ervaren wordt als lastig gedrag, kan voor het kind een uiting zijn van sociaal emotionele problemen. OnderwijsAdvies verzorgt (in samenwerking met ONL) diverse (groeps) behandelingen die zich richten op het behandelen van lichte gedragsproblematiek en sociaal-emotionele problemen. Het gaat om trainingen op het gebied van sociale vaardigheden, weerbaarheid, gedragsregulatie en faalangstreductie.

Resultaat: De kinderen zitten na de training beter in hun vel, beleven meer plezier en hebben meer ‘ruimte’ in hun hoofd.


(Handelings)gerichte diagnostiek Voor wie: leraren, leerlingen en ouders

Inhoud: Handelingsgerichte diagnos-

tiek zou je kunnen omschrijven als: uitgaan van de ontwikkelingsbehoeften van een kind en het gericht daarop ondersteunen van die ontwikkeling. Om daar goed begeleiding aan te geven werken we vanuit observeerbaar gedrag. Dus gedrag dat het kind laat zien. Soms is er verdieping nodig om erachter te komen waar gedrag vandaan komt of welke factoren vooruitgang belemmeren. Dan wordt onderzoek verricht gericht op het kunnen begrijpen en zoeken naar mogelijkheden van dat stukje gedrag. Doel is dus niet het kwalificeren en categoriseren van stoornissen, maar vooruitkijken en werken aan verdere ontwikkelingsmogelijkheden.

Resultaat: Door handelingsgerichte

diagnostiek wordt de samenhang tussen onderzoek en begeleiding vergroot. Het is een proces waarin de leraar en de diagnost samen een sterk team vormen.

Resultaat: Het is wetenschappelijk aangetoond dat de ONL aanpak werkt.

8

Voor wie: leraren groep 7 en 8



Inhoud: Het schoolkeuzeonderzoek is

een onderzoeksprocedure om in groep 7 en begin groep 8 systematisch gegevens te verzamelen over sociaal-emotionele aspecten en de capaciteiten van de leerlingen. Met de NIO worden de capaciteiten van de leerlingen in kaart gebracht. Het gaat om aspecten als inzicht, logisch redeneren en probleemoplossende vaardig-heden. Daarnaast kan met behulp van de SVL informatie worden verzameld over de sociaal-emotionele aspecten van de leerling (motivatie, welbevinden en zelfconcept). Het onderzoek vindt groepsgewijs op school plaats en wordt deels door de eigen leraar (SVL) en deels door een medewerker van OnderwijsAdvies (NIO) op school uitgevoerd.

Resultaat: Het schoolkeuzeonder-

zoek wordt ingezet teneinde een gedegen advies te kunnen geven voor het vervolgonderwijs na groep 8. De verzamelde, objectieve, informatie vormt een aanvulling op de gegevens van het leerlingvolgsysteem van de school.

9

wat onderwijsadvies ook nog doet met ...

Leerlingbegeleiding

10 10




11 11

Opbrengstgericht werken & Handelingsgericht werken de casus

Meer weten? Bekijk hier het filmpje.

Leraren leren vaardigheden die direct zicht geven op het leerproces van de leerling. Op basis van deze kennis kan de leraar zijn keuzes maken. De Eglantier in Delft is vorig jaar gestart, onder begeleiding van een adviseur van OnderwijsAdvies, met het programma Opbrengstgericht observeren.

Wat is Opbrengstgericht observeren? Bij Opbrengstgericht observeren wordt het leren in de klas in beeld gebracht. De systematiek is eenvoudig. Vanuit een gezamenlijke definitie van leren en afspraken over de systematiek wordt er een observatieteam geformeerd. Dit team van drie leraren (soms met een onderwijsbegeleider) bezoekt actief de lessen. Wanneer de leraar geen instructie geeft en de leerlingen aan het werk zijn, worden - zachtjes - aan de leerlingen vragen gesteld die betrekking hebben op hun leerproces zoals: “Wat ben je aan nu het leren?” of “Wat weet je nu wel, wat je aan het begin van de les niet wist?” Op deze manier worden voorbeelden verzameld van hetgeen leerlingen menen te leren. De verkregen informatie wordt direct na het bezoek nabesproken met de leraar: waar in deze les waren de leerlingen aan het leren? Welk leren heeft plaatsgevonden?

Resultaat Door de observaties is er meer bewustwording bij leraren en is er meer gerichtheid op het leerproces van de leerling. Vivian Stribos (leraar groep 8) vertelt: “De leraren weten beter wat er geleerd wordt. Deze informatie helpt bij het maken van nog betere keuzes om leerlingen beter te laten leren.” De directie en leraren geven aan dat de leraren vaker de leerdoelstellingen van een les met de leerlingen bespreken en beter in staat zijn informatie over het leren te verzamelen door het stellen van gerichte leervragen. Vivian: “Er is een omslag in het denken van de leraar gaande: Van het doen en geven van een les naar de focus op het leren van leerlingen!”

Interessant voor elke school Vivian: “Dit traject is voor elke school interessant. Met deze focus op leren maakt de leraar gerichte keuzes in het leerproces en werkt in het proces samen met andere collega’s aan schoolverbetering. Alle leraren en directies worden getraind in het herkennen van leren van kinderen. Ze zijn individueel en als team beter in staat die verbeteracties te formuleren die de beste opbrengsten opleveren in termen van het leren van leerlingen.”

12



‘Door de observaties is er meer bewustwording bij leraren en is er meer gerichtheid op het leerproces van de leerling’


‘Er is een omslag in het denken van de leraar gaande: Van het doen en geven van een les naar de focus op het leren van leerlingen!’

13


Leidinggeven aan OGW organisatie Voor wie: leidinggevenden die willen sturen op leerresultaten

maatwerk en trainingen

Inhoud: De schoolleiding speelt een

Partners in Opbrengstgericht en Handelingsgericht werken: Leerlingen en ouders

beslissende rol ten aanzien van opbrengstgericht werken. Van schoolleiders mag je onder andere verwachten dat ze hulp en ondersteuning bieden die leiden tot een meer opbrengstgerichte attitude en tot effectiever opbrengstgericht werken. We leren u hoe u uw team kunt motiveren, helpen en ondersteunen. En welke interventies u daarvoor kunt gebruiken. U leert ook hoe dit deel van de dagelijkse praktijk op school wordt. Als uitgangspunt gebruiken we hiervoor de onderzoeksresultaten van Marzano’s ‘Wat werkt’.

Voor wie: schoolteams, directie en intern begeleiders

Resultaat: U werkt met uw team continu en bewust aan de opbrengsten.

Meer info rmatie? Of direct a anmelden ? Kijk op ww w.onderwij sadvies.nl/ d

Invoeringstraject HGW

iensten

Voor wie: schoolteams, directie en intern begeleiders

Inhoud: Wat leren we onze leerlingen,

hoe leren onze leerlingen optimaal, wat doen we met leerlingen die moeilijker of juist makkelijker de doelen halen? Deze vragen zijn de kern van handelingsgericht werken. Het draait om planmatig en systematische werken: Wie doet wat op welk moment om zo goed mogelijk tegemoet te komen aan de onderwijsbehoeften van leerlingen. Hiervoor is het nodig dat er wordt samengewerkt met ouders, collega’s, externe partijen en het kind zelf. Ook is er aandacht voor de rol van directie en intern begeleider.

Resultaat: Leraren kunnen in de praktijk en op papier (groepsoverzicht, groepsplan) vorm geven aan HGW. Doelgerichtheid, preventief werken, samenwerken, transparantie door de school heen, positief denken en werken vanuit onderwijsbehoeften zijn zichtbaar in de school. En dit alles door lerende leraren, die kijken, begrijpen, acties plannen, uitvoeren en hierop reflecteren en hun handelen weer bijstellen.

14 14

Inhoud: Opbrengstgerichte scholen

volgen de vorderingen van de leerlingen systematisch en evalueren op basis van deze resultaten de kwaliteit van het onderwijs. Deze informatie wordt benut om het onderwijs zo goed mogelijk af te stemmen op de onderwijsbehoeften van kinderen.

Inhoud: Een betere analyse van

beschikbare bronnen leidt tot betere afstemming op onderwijsbehoeften van leerlingen. Het interpreteren van en rapporteren over toetsen digitale leerlingvolgsysteemgegevens (opbrengsten) is echter complex, zowel op schoolals op groepsniveau. Het betreft hier competenties voor de directie en leraren. Ook de intern begeleider speelt een nieuwe rol in ondersteuning en begeleiding van deze trajecten. Wij ondersteunen u met één of meerdere studiebijeenkomsten om deze nieuwe competenties bij alle betrokkenen te verkrijgen.

intakegesprek wordt de stand van zaken in de school in beeld gebracht, zodat ondersteuning in de juiste fase van ontwikkeling op dit gebied geleverd kan worden.

ouders en leerlingen te betrekken bij dit hele proces ontstaat er draagvlak en gebundelde kracht. OnderwijsAdvies kan u adviseren in het optimaal betrekken van ouders en leerlingen bij OGW en HGW.


Voor wie: leidinggevenden, directies, besturen, schoolteams en intern begeleiders

Resultaat: Door middel van een

Resultaat: Wanneer het goed lukt om


Trendanalyses


15 15



16 16




17 17

Excellentie

Aanleiding Op De Bronckhorst werden voorsprongleerlingen gesignaleerd, leerlingen die ‘extra’ verrijkende leerstof konden gebruiken. Men wilde de praktische aanpak vertalen naar een gedegen beleidsstuk. Meer structuur in plaats van inspringen op ad-hoc-situaties.

de casus De Bronckhorst is een basisschool in Noordwijk. Onderwijsadviseur Judith Janssen heeft De Bronckhorst geadviseerd en begeleid bij de aanzet van een voorsprongleerlingenbeleid, waarbij signalering en begeleiding centraal staan.

Werkgroep Intern begeleiders Jolande Evers en Ine Salman: “We hebben een werkgroep samengesteld en met behulp van Judith Janssen een beleidsplan opgesteld hoe om te gaan met voorsprongleerlingen. In de werkgroep zaten de intern begeleiders en leraren uit verschillende bouwen. Judith heeft ons geadviseerd over welke stappen wij moesten ondernemen om een beleidsplan te realiseren en wat ervoor nodig is om dit beleid vorm te geven.”

‘Het beleidsplan schept voor het team een duidelijk kader’

Bijeenkomsten Judith van OnderwijsAdvies heeft gedurende het traject diverse bijeenkomsten bijgewoond met de werkgroep voorsprongleerlingen. Tijdens deze bijeenkomsten werden thema’s besproken als ‘wat zijn de kenmerken en onderwijsbehoeften van kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong’, ‘welke materialen zijn in de klas voorhanden’ en ‘hoe gaat de signalering plaatsvinden’ etc. De verworven informatie vormde de basis voor het beleidsplan.

Wat houdt het beleidsplan in? In het beleidsplan staat onder meer beschreven ‘wat een voorsprongleerling is’, ‘wat zijn de procedures’, ‘wat gaat de school deze leerlingen aanbieden?’ Ine en Jolande: “We hebben een leerlijn aangeschaft, die de voorsprongleerlingen planmatig verrijkt. Voor de kleuters is dat Talentenlijn en voor leerlingen in groep 3 t/m 8 is dat Levelwerk.” Jolande: “Het beleidsplan is speciaal geschreven voor onze school, De Bronckhorst. Het plan wordt door het gevolgde traject omarmd door alle teamleden. Het schept voor de collega’s een duidelijk kader om te kunnen werken in een doorgaande lijn voor groep 1 tot en met 8. We werken nu nog maar enkele maanden met de aangeschafte leerlijn. Onze leerlingen hebben er ongelofelijk veel plezier in!”

18




19

Excellentie

Meer informatie? Of direct aanmelden? es.nl/diensten Kijk op www.onderwijsadvi


Surplus Signaal Digitaal Voor wie: leraren, intern begeleiders, begaafdencoördinatoren

School aan zet Voor wie: leidinggevenden, intern begeleiders en teams

Inhoud: Om scholen te helpen bij het

verbeteren van de onderwijsopbrengsten is er het programma School aan Zet. In dit driejarig programma worden scholen ondersteund bij het vertalen van de ambities uit het bestuursakkoord naar de eigen organisatie door gesprekken en bijeenkomsten. Voor die vertaling naar de praktijk worden experts ingezet, die meedenken met de school, hun kennis delen en advies geven. Greetje van Dijk, onderwijsadviseur bij OnderwijsAdvies, is één van de 40 experts in het land voor het primair onderwijs. Greetje is expert excellentie, begaafdheid, wetenschap en techniek voor PO en VO.

Resultaat: Na deelname aan het driejarig traject hebben scholen hun onderwijsopbrengsten verbeterd bijvoorbeeld op het gebied van excellentie en hoogbegaafdheid. School aan Zet heeft meerdere instapmomenten.

20 20

Inhoud: Surplus Signaal Digitaal

(SSD) is een webbased signaleringsprogramma, waarmee u de mate en aard van de begaafdheid van uw slimme(re) leerlingen in beeld brengt. Daarnaast biedt Surplus Signaal Digitaal diverse extra’s om uw begeleiding af te stemmen op de onderwijsbehoeften van uw intelligente en begaafde leerlingen. U raakt bij deze training in korte tijd vertrouwd met de technische mogelijkheden van uw SSD-abonnement. Vervolgens krijgt u praktische handreikingen voor de begeleiding van uw begaafde en intelligente leerlingen.

Resultaat:

• U bent in staat om met Surplus Signaal Digitaal uw 10-20% beste leerlingen in beeld te brengen • U bent in staat om de Surplusschets en -tekening te interpreteren • U kent de kansen en bedreigingen bij het begeleiden van begaafde en intelligente leerlingen • U kunt de onderwijsbehoeften formuleren van uw leerlingen in de ‘derde groep (HGW)’.

Kijk voor meer informatie op http://www.onderwijsadvies.nl/ diensten/begaafdencentrum-surplus/



Leren leren Voor wie: leraren, intern begeleiders, begaafdencoördinatoren

Inhoud: Op basis van hun grote

hoeveelheid kennis worden de vaardigheden van slimme kinderen vaak overschat. Een valkuil voor leraren is te veronderstellen dat deze kinderen uit zichzelf wel weten hoe ze taken moeten aanpakken. De praktijk leert echter dat kennis en vaardigheden twee wezenlijk andere aspecten zijn. Vaak gebruiken slimme leerlingen geen of verkeerde strategieën. Ze weten lang niet altijd welke aanpak het meest effectief is bij een bepaalde taak. Het is zeer wenselijk om hen al op de basisschool met verschillende leerstrategieën in aanraking te laten komen, zodat ze goed voorbereid de middelbare school binnenkomen. De bovenstaande zienswijze wordt ondersteund door de theorie over ‘leren leren’, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen informeel en formeel leren.

Resultaat:

• U weet wat leren leren is en welke aspecten hierbij een rol spelen • U weet wat het onderscheid is tussen informeel en formeel leren • U weet globaal hoe het brein werkt en


hoe u van deze kennis gebruik kunt maken in het onderwijs aan slimme kinderen • U bent bekend met diverse strategieën en werkvormen die ingezet kunnen worden bij het leren van teksten en bij het leren van feiten en woordjes uit het hoofd • U hebt met enkele van deze strategieën/ werkvormen praktische ervaring opgedaan • U hebt kennis genomen van praktische materialen en middelen die bij deze begeleiding gebruikt kunnen worden.

Dol-fijn excellent Voor wie: teams

Inhoud: Steeds meer scholen willen

leerlingen met meer dan gemiddelde mogelijkheden een passende begeleiding en een aanvullend onderwijsaanbod bieden. Het Dol-fijn excellent plan biedt structuur om voor deze ‘andere kant van de zorgbreedte’ door passend onderwijs afstemming te realiseren. Het Dol-fijn excellent plan in uw school is opgebouwd in fases. Tijdens dit traject worden onder meer teambijeenkomsten georganiseerd, waarbij er gelegenheid is tot het uitwisselen van ervaringen en het zoeken naar gezamenlijke oplossingen. Behalve praktische informatie krijgt u tijdens deze bijeenkomsten royale toepassingsmogelijkheden voor de praktijk.

Resultaat: U leert concreet om passende begeleiding te geven aan het begaafde en intelligente kind. Tevens wordt u een heldere opzet voor een meerjaren schoolbeleidsplan geboden.

21 21


Excellentie

ee kle n o ute vo ntwi rs met ors kke pro lingsng

22 22




23 23


Aanleiding

de casus

’t Startnest is een Jenaplanschool in Uithoorn. Onderwijsadviseur Annemarie de Graaf heeft ’t Startnest geholpen bij de keuze en implementatie van lees- en taalonderwijsmethodes, die worden toegepast in de groepen 4 t/m 8.

‘Onze teamleden hebben zich de basis van de nieuwe methodes door de deskundige begeleiding snel en vakkundig eigen gemaakt’

Op basisschool ’t Startnest was men al enige tijd bezig met het opzetten van een doorgaande lijn voor taal/ lezen. De methodes op het gebied van taal en lezen waren verouderd. In korte tijd moest een keuze worden gemaakt voor nieuwe methodes. Annemarie heeft verschillende lees- en taalmethodes met elkaar vergeleken en de voor- en nadelen op een rij gezet. Welke methodes passen het best bij het Jenaplanonderwijs? Directeur Jurjen Slootstra: “Wij hebben gekozen voor een methode die aansluit bij ons onderwijs en die aantrekkelijk is vormgegeven.”

Taalonderwijs op meerdere niveaus “Op onze school wordt taal gegeven aan meerdere jaarlagen tegelijkertijd.” Aangezien in iedere groep ook op drie niveaus instructie wordt gegeven, moet een leraar voor de groep de methode inhoudelijk heel erg goed kennen. Annemarie heeft de leraren vaardigheden bijgebracht met betrekking tot de instructie en organisatie op het gebied van lees- en taalonderwijs. Hoe kun je goed de doelen in het oog houden zonder strikt de methode te volgen?

20 weken nadat we met de nieuwe methodes zijn gestart...

‘Hoe kun je goed de doelen in het oog houden zonder strikt de methode te volgen?’

24




...zijn alle teamleden vertrouwd met de nieuwe lees- en taalmethodes. “Annemarie heeft ons goed begeleid bij de invoering; simpel beginnen was haar advies. Tussentijdse observaties en teambijeenkomsten leidden tot aanvullende adviezen en praktische handvatten.”

Gebruikmaken van ervaringen van andere scholen Jurjen: “Door de ondersteuning van OnderwijsAdvies konden wij een gedegen en redelijk snelle keuze maken voor nieuwe lees- en taalmethodes. OnderwijsAdvies heeft ons een brede kijk gegeven op wat de leveranciers bieden. Bovendien zijn de adviseurs goed op de hoogte van ervaringen ‘op andere scholen’.” “Onze teamleden hebben zich de basis van de nieuwe methodes door de deskundige begeleiding snel en vakkundig eigen gemaakt.”

25



Meer informatie? Of direct aanmelden? es.nl/diensten Kijk op www.onderwijsadvi

Woordenschat Voor wie: leraren

Inhoud: Woordenschat is een belang-

rijke basis van de taalontwikkeling van kinderen. Woorden zijn nodig om te kunnen communiceren en om informatie te kunnen verwerken. Onderwijs moet daarom vooral een rijke leeromgeving bieden, waarin kinderen hun Woordenschat kunnen verbreden en verdiepen. Woordenschatontwikkeling is meer dan het leren van nieuwe woorden. Kinderen leren waar een woord in een bepaalde context naar verwijst. Woorden zijn bovendien door het gebruik van een context beter te begrijpen en te onthouden voor kinderen.

Resultaat:

• Kennis van de theorie van Woordenschat • Praktische werkvormen om met Woordenschat aan de slag te gaan • Een handreiking voor het selecteren van de belangrijkste woorden uit de te geven lessen • Kennis omtrent de leerlijn Woordenschat en het toetsen van woorden.

26 26

ICT Voor wie: ICT-coördinatoren, intern begeleiders en leraren

Inhoud: De huidige ontwikkelingen in

het onderwijs leiden ertoe, dat speciale onderwijsbehoeften bij leerlingen sneller en vaker gesignaleerd worden (WSNS 1 zorgroute, Handelingsgericht werken). Waar in het verleden vooral de leerlingen met een achterstand extra aandacht kregen, wordt nu ook de behoefte aan goede begeleiding van begaafde en intelligente leerlingen onderkend. Een structurele aanpak is nodig om zowel absoluut als relatief onderpresteren te voorkomen.

ERWD Voor wie: teams die de zorg rondom rekenen en wiskunde gaan inrichten rond het protocol ERWD

Inhoud: Alle scholen hebben nu het

groene boek ERWD gekregen. Velen hebben er ook al een oriëntatie op gehad. Nu komt de belangrijkste fase: het reken-wiskunde beleid van de school hierop afstemmen. Dat is geen sinecure. Het protocol ERWD is niet specifiek gericht op het ontdekken van de hele kleine groep leerlingen die dyscalculie heeft, maar het gaat veel meer over goed rekenonderwijs. Er wordt gewerkt met verschillende fases en er wordt diep ingegaan op handelingsbekwaamheid van leraren.

Resultaat: Het uiteindelijke resultaat is dat de leeropbrengsten op het gebied van rekenen en wiskunde van de leerlingen hoger worden. Dit wordt bereikt door de zorg voor leerlingen met problemen in te richten volgens het protocol (fases). De afspraken daarover worden op schoolniveau vastgelegd.

Resultaat: Er zijn steeds meer ICTmiddelen en toepassingen die kunnen worden ingezet bij de zorg van kinderen. Deze middelen ondersteunen u bij de signalering, begeleiding en ontwikkeling van (begaafde) leerlingen. U leert op welke wijze ICT aan de kwaliteit van het onderwijs aan (begaafde) leerlingen kan bijdragen.



Methode keuze en implementatie Voor wie: leidinggevenden, leraren en intern begeleiders

Inhoud: Goed taal-/ lees- en reken-

onderwijs staat of valt met een goede keuze en implementatie van de nieuwe methode. Een zorgvuldige keuze voor een methode is van groot belang om de opbrengsten van het taal- en rekenonderwijs op peil te houden of te vergroten. Voorafgaand aan het keuzetraject wordt in kaart gebracht wat de visie van de school is op taal-/ leesonderwijs en welke consequenties dat met zich meebrengt ten aanzien van beschikbare methoden. Het team krijgt actuele informatie over de ontwikkelingen binnen het taal-/ leesonderwijs en stelt aan de hand daarvan een lijst met criteria en prioriteiten op. Na een oriëntatie op enkele methoden wordt een definitieve keuze gemaakt, waarbij onder andere onderwerpen als kerndoelen, didactische werkvormen, toetsen, registratie en remediëring een belangrijke rol zullen spelen. Verder wordt aandacht besteed aan het invoeringstraject. Ervaring wijst uit dat een goede leiding bij het proces, een werkgroep, een startbijeenkomst, inhoudelijke teambijeenkomsten en klassenbezoeken voorwaarden zijn voor een goed implementatieproces.

Resultaat: Met de selectie en zorgvuldige implementatie van de juiste methoden en programma’s kunt u het onderwijs goed vormgeven.


27 27



28




29

oA & MHR Groei& 2012 | 2013

Zorg voor het kind de casus Op de Jozefschool in Aalsmeer zit leerling Zoë die moeite heeft met spellen en lezen. Ze wordt bij ONL behandeld voor ernstige dyslexie. Ook rekenen is lastig voor haar. Een verwijzing naar het speciaal basisonderwijs lijkt onvermijdelijk. ONL behandelaar Gerardine Honig wordt gevraagd om Zoë ook te helpen bij haar rekenen. Samen met de school en de ouders helpt zij Zoë binnen het oA Leerhuis zodat ze op haar eigen school kan blijven.

Zoë (9 jaar, gemiddelde intelligentie) heeft ernstige dyslexie en wordt daarvoor behandeld bij ONL door Gerardine Honig. Het lezen en spellen gaat bijzonder moeizaam, en er wordt gesproken over een verwijzing naar speciaal basisonderwijs. Doordat de school medewerking verleent om Zoë al tijdens de periode van dyslexiebehandeling de mogelijkheid te geven als eerste op school met Kurzweil te gaan werken, komen haar zelfstandigheid, en de lessen in taal, begrijpend lezen en de zaakvakken niet in gevaar en kan ze op school blijven.

Meer problemen Zoë blijkt echter ook moeite te hebben met rekenen. De school en de ouders werken samen met Zoë hard om de achterstand weg te werken en haar zo veel mogelijk bij de klas te houden. Dan wordt gevraagd of Gerardine Honig, de ONL behandelaar/remedial teacher, die Zoë en haar moeder inmiddels goed kennen, in dit rekentraject zou kunnen participeren. De school is al gewend dat Zoë onder schooltijd bij OnderwijsAdvies kwam voor haar ONL dyslexiebehandeling en besloten wordt om na de afgeronde behandeling voor dyslexie, deze uren te gebruiken voor remedial teaching rekenen binnen het oA Leerhuis. Dit wordt bekostigd door de ouders.

“Samen met de school en de ouders helpt Gerardine Zoë binnen het oA Leerhuis zodat ze op haar eigen school kan blijven”

30

30

Aanleiding



“De adviseur van OnderwijsAdvies heeft aangegeven hoe de school Zoë het beste kan helpen gedurende haar laatste half jaar op school’’

Aanpak De school en Gerardine maken een rekenplan: de leraar geeft minimaal twee keer per week individuele instructie aan Zoë, waardoor zij deze stof kan verwerken. Gerardine, de remedial teacher, werkt met Zoë aan de basisvaardigheden en aan een minimumprogramma van het rekenwerk van de klas. Een gedeelte daarvan kan thuis na schooltijd worden uitgevoerd met hulp van de ouders. Bovendien wordt door school een dyscalculieonderzoek aangevraagd en dit wordt uitgevoerd door een rekenspecialist van OnderwijsAdvies.

Twee jaar verder Nu, twee jaar verder, zit Zoë in groep 8. Naar aanleiding van het dyscalculieonderzoek heeft een gesprek plaatsgevonden met de school. De adviseur van OnderwijsAdvies heeft aangegeven hoe de school Zoë het beste kan helpen gedurende haar laatste half jaar op school. Zowel de school als de ouders zijn zeer te spreken over dit plan. Zoë gaat volgend jaar naar VMBO basis/kader. De school, de ouders en Gerardine zijn er van overtuigd dat zij het met haar intelligentie, doorzettingsvermogen, en de aanpassingen waar zij recht op heeft door de verklaringen voor dyslexie en dyscalculie het op deze school zeker zal gaan redden!


31

31

Zorg voor het kind

Generalistische basis GGZ • Ouderparticipatie bij de taalstimulering van kinderen is een belangrijk onderdeel van ons aanbod • Scholingen voor de diverse doelgroepen over de verschillende aandachtsgebieden


Meer in formatie ? Of dire ct aanm e ld en? Kijk op www.on derwijsa dvies.n

l/dienste

Zorgunit

Voor wie: ouders (directeuren, intern begeleiders en leraren)

Inhoud: De Zorgunit van OnderwijsAdvies richt zich

specifiek op de dyslexiezorg en de generalistische basis GGZ (voorheen de eerstelijnspsychologische zorg). Daarnaast is de zorgunit ook het basisdomein voor de logopedische zorg, de onderwijsondersteuning aan zieke kinderen en de remediale zorg en huiswerkbegeleiding. De klantgroep is ouders en kinderen. Ouders melden hun kind aan en samen met hen wordt het ondersteunings-, begeleidings- en behandelingstraject vorm gegeven. Uiteraard is er contact met de school van het kind waar nodig en gewenst. De primaire doelgroep is de basisschoolleerling. De bekostiging gebeurt middels de zorgverzekeringswet en/ of facturatie naar de ouders. Het dienstenaanbod is voornamelijk gericht op de diagnostiek en behandeling van ernstige, enkelvoudige dyslexie, vergoed door de zorgverzekeringswet. Daarnaast is er een breed individueel- en groepsgericht aanbod m.b.t. sociaal/ emotionele problematiek, is er een preventief en curatief aanbod m.b.t. logopedische zorg, wordt er onderwijsondersteuning geboden bij ernstig zieke kinderen en is er een individueel dienstenaanbod m.b.t. remediale hulp en huiswerkbegeleiding.

Resultaat: De resultaten die worden geboekt zijn goed en regelmatig boven verwachting. De hertoets resultaten en de landelijke data-analyses tonen dit keer op keer aan. De klanttevredenheidsonderzoeken geven een stabiele en hoge score aan.

32 32


n

Logopedie Voor wie: kinderen en volwassenen met problemen op het gebied van communicatie

Inhoud: Onze logopedisten houden

zich bezig met diverse aspecten van communicatieve vaardigheden; spraaktaalontwikkeling en meertaligheid, stem, stotteren, gehoor en auditieve vaardigheden en de ontwikkeling van de mondmotoriek; zuigen, kauwen en slikken. Vroegtijdig signaleren en diagnosticeren van spraak- en taalproblematiek kan stagnatie van het leerproces in het basisonderwijs voorkomen. Preventieve logopedie bij OnderwijsAdvies richt zich daarom op de voor- en vroegschoolse periode: • Participatie binnen het CJG en/of consultatiebureau in samenwerking met Jeugdgezondheidszorg • Activiteiten (VVE) peuterspeelzaal en kinderdagverblijf • De logopedische screening en vervolgactiviteiten op de basisschool • Diagnostiek en advies bij meertalige kinderen’


Daarnaast hebben we in Hoofddorp een logopediepraktijk met specialisten op het gebied van spraak en taal, preverbale logopedie, logopedische problematiek bij meertalige kinderen en kinderen met problematiek met de sensorische informatieverwerking. Er wordt onderzoek en behandeling verricht bij spraak- en/of taalproblematiek bij kinderen van alle leeftijden en volwassenen. Kijk voor ons volledige logopedieaanbod en de tarieven en vergoedingsmogelijkheden op www.onderwijsadvies.nl/logopedie.

oA Leerhuis Voor wie: kinderen die extra ondersteuning kunnen gebruiken bij het leren

Inhoud: In aanvulling op de zorg die vanuit de

school wordt gegeven, biedt het oA Leerhuis mogelijkheden voor hulp aan leerlingen die meer aandacht en oefening nodig hebben bij het leren of het ‘leren leren’. Het oA Leerhuis is een praktijk voor remedial teaching die deze extra ondersteuning biedt.

Voor wie: ouders die hun kind willen laten onderzoeken/ behandelen op bijvoorbeeld begaafdheid of gedrag

Inhoud: Wanneer ouders zich zorgen maken over hun kind, op zoek zijn naar psychologische hulp en dat op school met u als leraar/ docent of intern begeleider/ mentor bespreken, kunt u ze doorverwijzen naar onze praktijk voor generalistische basis GGZ.

Onderzoek naar capaciteiten en/ of gedrag

Ons onderzoek kan gericht zijn op het bepalen van de capaciteiten of het analyseren van leerproblemen. Maar ook de sociaal-emotionele ontwikkeling of de beleving van het (school)leven kan onderwerp zijn van onderzoek.

Behandeling

We behandelen kinderen (individueel of in groepen) op het gebied van gedrag (weerbaarheid, faalangstreductie en sociale vaardigheden). Voor begaafde kinderen met gedragsproblemen hebben wij speciale trainingen.

Vergoeding

Onze praktijk heeft contracten afgesloten met een groot aantal zorgverzekeraars. Afhankelijk van de verzekeringsvoorwaarden van de ouders, kan de behandeling (deels) vergoed worden.

Het oA Leerhuis maakt deel uit van OnderwijsAdvies. Hierdoor heeft het oA Leerhuis nauwe contacten met scholen in de regio en behoort samenwerking met de basisschool van uw kind tot de mogelijkheden. Het oA Leerhuis start, waar mogelijk, onder schooltijd en schoolnabij met het aanbieden van de extra hulp/ bijles.


33 33


sbehandelingen hoogbegaafdheid oep Gr

ONL dyslexiebehandelin gen

pi e ra e h t Oplossi ngsgeric hte

basis G GZ

Trans itie

Oplossingsgerichte therapie

jeug dzo rg O

Generalistisch e

gr

Pa s

Curatieve logopedie

Logopedisch spreekuur cjg/ consultatiebu reau

ie Logoped

Screening 5 jarigen

oepen

Cogmed

se nd

Preventieve logop edie

vidueel indi

Psycho-ed uc atie dysle xi e

s rwij e nd

ONL g

r oepsbehandelin g gedrag

Zorg voor het kind

Begeleiding Schakelklas

Leerarrange menten

Taalontwikkeling en voorlezen

Re medial Teaching

n bleme Leren signaleren spraak en taalpr o

lin ge n

Snel leren is leuk leren

lezen r e kenen

tb egeleiding dyscalculie

le er

Traj ec

taal

ie ke

Klassecontact

Freelance-onderwijs Begeleiding school

i erw d n O

a js a

n

RT dyslexie

z

Consultaties

Onderwijs in het ziekenhuis

34




35

Management en organisatie de c a s u s

n de ecteur va ir d , d n ra Karin B te Delft, s Musius li e rn o C RKBS ndere jaar een a e e tw in ft ol hee n op scho e rk e w n a manier v t draait ceerd. He geïntrodu en het de leraar m o r e e nu w p. in de groe lesgeven

36



Aanleiding “We hadden een zwak inspectierapport gekregen. Het heetste hangijzer voor de inspectie waren de eindopbrengsten, die onvoldoende waren. Dat kwam voor een deel omdat de leraren te weinig regie over hun eigen werk hadden, ondanks dat ze vanuit de beste bedoelingen keihard aan het werk waren. Te vaak werd er gezegd dat we hier nu eenmaal met een bepaalde leerlingenpopulatie te maken hebben en dat de resultaten daarmee samen hangen.”

De aanpak “Mijn eerste stap als nieuwe directeur in 2009 was dan ook mijn team te laten inzien, aan de hand van wetenschappelijk onderzoek van Robert Marzano, dat het overgrote deel van de leerresultaten niet door de leerlingen, maar door de leraar bepaald wordt. Daar zijn we op studiedagen, maar ook tijdens ieder ochtendoverleg mee aan de slag gegaan. Onderwijsadviseur Jeroen van Tongeren heeft ons geholpen manieren te vinden om de theorie in de praktijk te brengen. We weten dat de leraar belangrijk is, maar wat kun je als leraar nu op korte termijn doen om de opbrengsten omhoog te krijgen? Daarnaast liep er een taalpilot. Daar zijn we als school erg ingedoken op de instructieniveaus, dus ook weer op leraargedrag. Tijdens spelling zijn we goed gaan kijken naar de leerlijnen en groepsplannen en hebben we veel kunnen oefenen met deze technieken. Hoe maken we keuzes wat we wel doen en wat niet en hoe werken we met drie instructieniveaus? Dit hebben we later ook doorgetrokken naar technisch lezen en begrijpend lezen. OnderwijsAdvies heeft ons daar goed in ondersteund. Ook kijken we nu heel kritisch naar de methode. Vroeger


‘Het mooiste van het hele traject is dat de leraren weer echt aan het lesgeven zijn’

waren we meer methodeslaaf. Nu kijken we vooraf veel meer naar wat een kind moet kunnen en weten aan het einde van het jaar en hoe we daar naar toe kunnen werken. Vooruit kijken en handelingsgericht werken dus.”

Resultaat “Ons doel was duidelijk en mede door de goede samenwerking met OnderwijsAdvies hebben we de focus weten te behouden en het doel bereikt. Het mooiste van het hele traject is eigenlijk dat de leraren weer echt aan het lesgeven zijn. Ze hebben weer controle, ze weten wat ze aan het doen zijn en zij bepalen wat er in de klas gebeurt en niet de methode. Ik ben zelf ook veel meer aan het kijken naar de resultaten en ik stuur daar ook op. Ik houd doelstellingsgesprekken met mijn leraren. Op zulke momenten blijf ik er op hameren dat de leraar de belangrijkste factor voor de resultaten van de groep is. En ik zie nu dus ook dat de resultaten verbeteren en dat is prachtig. Daar mogen we allemaal heel trots op zijn.”

‘Nu kijken we vooraf veel meer wat een kind moet kunnen en weten aan het einde van het jaar en hoe we daar naar toe kunnen werken’ 37

Management en organisatie Professionele Leer Gemeenschap (PLG)


Voor wie: directeuren, adjunct-directeuren, bouwcoördinatoren

Flitsbezoeken Voor wie: directies, intern begeleiders, supervisors

Inhoud: Hoe maak ik van mijn

Inhoud: U wilt het professionele

Human Dynamics Voor wie: leraren, intern begeleiders, leidinggevenden en teams

Inhoud: Hoe communiceren mensen

klimaat op uw school verder ontwikkelen en meer zicht krijgen op de kwaliteit van lesgeven van uw team? Of u wilt werken aan verbetering van de kwaliteit na of voor een bezoek van de inspectie? Maar hebt u te weinig tijd? Dan kunnen flitsbezoeken een oplossing bieden.

Resultaat: U kunt in drie minuten een klassenbezoek afleggen, waardoor u goed op de hoogte bent van de kwaliteit van het lesgeven. U kunt hierop samen reflecteren en legt zo de basis voor een reflectief school klimaat.

met elkaar? Hoe geven ze leiding? Maar ook: hoe werken ze samen? Human Dynamics geeft inzicht in de communicatie- en relatiebehoeften van mensen. Maar het helpt vooral recht te doen aan de kwaliteiten van mensen. Goed omgaan met verschillen, leidt tot beter samenwerken. Wij bieden het trainingsprogramma Human Dynamics. Het programma biedt tal van praktische toepassingsmogelijkheden om het samenwerken te verbeteren.

school een gemeenschap waar leraren gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor het leren van de leerlingen? Hoe stimuleer ik dat teamleden gebruik maken van elkaars kwaliteiten, waardoor 1 plus 1 3 wordt? Hoe verbeter ik ook de vaardigheden van mijn zwakste leraren? Waarom gaan de resultaten niet omhoog ondanks verschillende verbetertrajecten? Vragen of zorgen die u wellicht herkent. Om van uw school een daadwerkelijke leergemeenschap te maken volstaat geen ‘quick fix’ aanpak maar diepgaand leren. Een Professionele Leer Gemeenschap legt de focus op leren en biedt een schoolteam de gelegenheid om met elkaar te onderzoeken hoe het onderwijs effectiever kan en hoe je als leraar daarin het verschil maakt.

Coaching Voor wie: leidinggevenden

Inhoud: Uw manier van leidinggeven

is een belangrijke factor in het bereiken van een gewenst resultaat. Door coaching wordt u zich bewust van uw eigen beroepsmatig handelen en krijgt u inzicht in de onderliggende mentale modellen. Met uw coach verwoordt u de persoonlijke leerdoelen en deze vormen het vertrekpunt voor alle gesprekken.

Resultaat: U geeft effectiever leiding en kunt op uw eigen functioneren reflecteren.

Resultaat: U weet wat een PLG is en Meer informatie? Of direct aanmelde n? Kijk op www.onderw ijsad

hoe u als leidinggevende met uw team kan werken aan het vormen van een PLG.

vies.nl/diensten

Resultaat: De samenwerking verbetert, de efficiëntie gaat omhoog.

38 38




39 39


Management en organisatie

40 40




41 41

John Hattie ontwikkelde het programma ‘Visible Learning Plus’ (Nederlandse vertaling is ‘Leren zichtbaar maken’) voor de toepassing van zijn bevindingen in scholen. Het programma is succesvol gebleken in 24 landen.

OnderwijsAdvies verzorgt verkeerseducatie op een groot aantal scholen. Het aanbod is divers, uitdagend, voor alle groepen beschikbaar en in de meeste gevallen gratis.

™

Actief aan de slag met verkeerseducatie

Leren zichtbaar maken Op grond van een meta-analyse van onderzoeksgegevens (waarbij 240.000.000 leerlingen wereldwijd betrokken zijn), berekende Hattie welk effect bepaalde acties of factoren hebben op het leren van kinderen. De uitkomsten sluiten vaak aan bij wat we al wisten, maar zijn soms verrassend.

De twee belangrijkste conclusies:

Verder lezen?

42

Meet uw eigen impact

1. K ijk naar onderwijs door de ogen van de leerling Focus op leren en niet zozeer op lesgeven. Wat is het effect van uw lessen? Wat gebeurt er bij het kind? Welke feedback is nodig om hem/ haar verder te brengen? 2. Leer kinderen om hun eigen leraar te worden Als het lukt om kinderen liefde en verantwoordelijkheid voor leren bij te brengen, dan vergemakkelijkt dat hun leerproces. Hattie geeft stap-voor-stap beschrijvingen en voorbeelden hoe we daaraan kunnen werken. OnderwijsAdvies leren & inspireren

Zo is er bijvoorbeeld de verkeersleerkracht: een coach die uw school gedurende meerdere jaren ondersteunt en adviseert bij het uitvoeren en organiseren van de praktische verkeerslessen op uw schoolplein en in de omgeving van uw school. De inzet van de verkeersleerkracht richt zich op een structurele aanpak van verkeerseducatie en verkeersveiligheid aan kinderen in de basisschoolleeftijd.

Zoals de titel suggereert leert Hattie leraren ook om hun eigen impact op het leren van de groep zichtbaar te maken. Hij geeft daarvoor praktische handvatten in zijn boek.

Maar ook ouderbijeenkomsten over verkeer, begeleiding bij de keuze van een nieuwe verkeersmethode, leskisten verkeer voor kleuters of dode hoeklessen behoren tot ons aanbod. Kijk op www.onderwijsadvies.nl/verkeer voor het aanbod in uw regio.

Ervaar zelf hoe u het verschil kunt maken en maak kennis met John Hattie. Het komende jaar bieden we verschillende trainingen en (inspiratie) bijeenkomsten rond John Hattie voor zowel leraren als directeuren/ bestuurders.

M aa k van d gebruik it

k aanbo osteloze d met ka

n produ t en klare cten in clu bege leidin sief g

Leren zichtbaar maken is een gezamenlijk project van OnderwijsAdvies, Bazalt, HCO en RPCZ.



43 43

Schoolprofilering

‘We staan goed aangeschreven in de wijk, maar willen dat ook graag zo houden’

Aanleiding

de c a s u s

t Palet in sisschool He a B e k lie o th Ka end jaar bestaat volg Zoetermeer oevoets cteur Hans K 25 jaar. Dire ngrijpen legenheid aa e g e z e d e wild schetsen lijk profiel te e id u d n e e om van oede naam g e D l. o o h c van de s olgende oet ook de v de school m . uden blijven 25 jaar beho

Hans Koevoets nodigde OnderwijsAdvies én een andere partij uit om een intake en een offerte te verzorgen. Hij koos uiteindelijk voor OnderwijsAdvies vanwege de goede inhoudelijke aanpak en het financieel aantrekkelijke plaatje. Adviseur Linda Glebbeek ging aan de slag op de school.

De aanpak Koevoets: “Een vraag van mij was hoe we onze koers, de schoolgids, de nieuwsbrief en alle andere communicatiemiddelen voor het voetlicht kunnen brengen. Linda gaf aan dat daar nog een stap voor gezet moest worden. We moesten eerst de kenmerken van de school duidelijk in beeld hebben en heel expliciet en helder de exacte koers kennen. Toen bleek, al pratende en werkende, dat de directie die wel kende, maar dat het voor het team nog wel eens lastig was. We zijn dus als het ware wakker geschud door Linda om een pas op de plaats te maken en eerst daarmee aan de slag te gaan. We vonden dit zo belangrijk dat we besloten hebben om een ander groot traject (HGW) tijdelijk stop te zetten en met het team eerst dit traject verder uit te werken.

Dus, hoewel het startte als een profileringstraject, staan de schoolcultuur en hoe we als team weer allemaal energie uit ons werk krijgen, nu centraal. Natuurlijk heeft het wel met elkaar te maken, want bij profilering heb je het ook over de sterke punten van de school en over nog wat verbeterd kan worden. Ondertussen ben ik met Linda ook nog bezig met de profilering. Bijvoorbeeld op het gebied van de schoolcommunicatie. Zo wordt de nieuwsbrief digitaal, nemen we de website onder de loep, gaan we de schoolgids aanpakken en komt er op termijn mogelijk ook een naambord op de gevel waar duidelijk op te lezen valt wie we zijn en waar we voor staan.

De volgende stappen Het komende jaar gaan we hard werken aan het gezicht naar buiten. De speelplaats krijgt een opknapbeurt, maar ook de communicatie en de totale uitstraling staan centraal. We weten dat onze school goed staat aangeschreven in de wijk, maar dat willen we ook zo houden, ook voor de volgende 25 jaar. We gaan zeker niet achterover leunen.”

‘We zijn dus als het ware wakker geschud door Linda’ 44




45

Schoolprofilering maatwerk en trainingen Expertisepunt Ouderbetrokkenheid Voor wie: besturen, directie, teams en leraren

Inhoud: Het aanbod van het Expertisepunt Ouderbetrokkenheid richt zich met name op een effectieve communicatie en afstemming tussen school en ouders en het samen met ouders bouwen aan partnerschap, visie, organisatie en beleid. Met educatief partnerschap wordt gedoeld op het proces waarin betrokken partners (school, gezin, gemeenschap) elkaar ondersteunen en samenwerken om de bijdragen zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen om het leren, de motivatie en de ontwikkeling van kinderen/ leerlingen te bevorderen. Ons aanbod is ondergebracht in zes gebieden: educatief partnerschap, communicatie met ouders, programma’s voor ouders en kinderen, informatie voor ouders, ouderbetrokkenheid in de VVE, advies lokale overheden en schoolbesturen.

Resultaat:

Afhankelijk van het gekozen aanbod is het resultaat: • Vergroot schoolsucces en welbevinden van kinderen • Vergrote professionele communicatie en afstemming school en ouders • Vergrote motivatie, (leer)prestaties en welbevinden van leerlingen • Vergroot gezag en respect voor school (en ouders) • Vergroot werkplezier en dat vermindert kans op vroegtijdig schoolverlaten (VO/ MBO).

46 46

Positief effect hangt af van: • Frequentie contacten ouders-school • Professionele omgang en communicatie leraren/ school met ouders • Leeromgeving thuis • Aanpak gericht op gezin, instelling en gemeenschap samen.

Visieontwikkeling Voor wie: teams, directeurenteams

Inhoud: Een goede visie is nood-

zakelijk voor een school. Een goede gezamenlijke visie stimuleert het samenwerken aan onderwijs op alle niveaus. Een goede visie doet bovendien recht aan alle aspecten van goed onderwijs: • Ambitieus • Richtinggevend • Eenduidig • Voor iedereen helder.

Resultaat: Het formuleren van een

visie is één. Een strategie ontwikkelen die het mogelijk maakt de visie tot in de haarvaten van de school zichtbaar te laten zijn is twee. Weten wat je drijft, welke kant je uit wilt, wat voor school je wilt neerzetten als schoolleider en als team, is essentieel om goed onderwijs neer te zetten, om kwaliteit te leveren, om te veranderen. Beide aspecten komen aan de orde bij een visietraject.



Wat gaat goed, wat kan beter

Meer in formatie ? Of dire ct aanm elden? Kijk op www.on derwijsa dvies.n

l/dienste

n

Voor wie: directeuren en leidinggevenden

Inhoud: Scholen hebben in toene-

mende mate te maken met concurrentie van andere scholen. In de toekomst zal dit door het terugnemend aantal leerlingen alleen maar een grotere rol spelen. Scholen moeten zich meer dan ooit weten te profileren naar (toekomstige) ouders en de gemeente. Het is belangrijk dat scholen zich bewust zijn van de waarde en de kracht van een goed imago, zorgvuldig hun imago opbouwen en weten hoe dat moet. Een voorwaarde daarbij is het maken van een gedegen analyse van de eigen school en leerlingenpopulatie. Waar staan wij voor? Hoe dragen wij dat uit? Ervaren ouders en kinderen wat wij als school willen overdragen dat ook zo? Waar zijn wij goed in en waarin kunnen wij ons nog ontwikkelen? OnderwijsAdvies kan helpen bij deze analyse en heeft ruime ervaring in het schrijven en implementeren van marketingplannen.

Resultaat: U zet uw school op de kaart op een wijze waar u zelf voor heeft gekozen en neemt eigen initiatief in het opbouwen en laden van het imago van uw school.


Klanttevredenheidsonderzoek Voor wie: directeuren en leidinggevenden

Inhoud: Scholen maken steeds meer

gebruik van ouder-enquêtes, leerlingtevredenheidsonderzoeken of personeelspeilingen. Dit is niet alleen een wettelijke eis, maar levert vooral een gerichte bijdrage aan: • het kwaliteitsbeleid van de schoolorganisatie • de ouderbetrokkenheid en • de marktpositie van de school. Voor schoolorganisaties is het steeds meer noodzaak om te achterhalen welke toegevoegde waarde ‘klanten’ ervaren. Directies en besturen kunnen klanttevredenheidsonderzoek veel gerichter inzetten dan ze nu al doen. Bij de opzet, organisatie en analyse van resultaten van tevredenheidsonderzoeken biedt OnderwijsAdvies ondersteuning en begeleiding vanuit verschillende invalshoeken: • de onderwijsinhoudelijke en -organisatorische ontwikkeling • de dienstverlening en het imago van de school • de rol van de medewerkers.

47 47


Schoolprofilering

48 48




49 49

Passend Onderwijs de casus Ada Schaap is intern begeleider op de Florisschool te Zoetermeer. Jacqueline Fahrner en Anneke Veraart, onderwijsadviseurs bij OnderwijsAdvies, hebben Ada geholpen bij het begeleiden van een leerling in de middenbouw met hardnekkige rekenproblemen. Met behulp van een OPP werd met leraar, school en ouders afgestemd wat de leerling nodig had om zijn of haar doelen op rekengebied te bereiken.

Aanleiding Op de Florisschool had een leerling al langere tijd moeite met rekenen. Ondanks de extra begeleiding en de aangepaste rekenaanpak die de leerling kreeg, bleven de – hardnekkige – rekenproblemen aanhouden. In groep 5 is men overgestapt op een andere methode. De vaardigheidsscores groeiden maar de problematiek bleef. Inmiddels had de leerling een behoorlijke achterstand van ruim één jaar. In overleg met de ouders en de school werd besloten dat Jacqueline Fahrner van OnderwijsAdvies een onderzoek zou doen waaruit zou blijken welk uitstroomniveau in de toekomst haalbaar is.

Wanneer een ontwikkelingsperspectief (OPP)? Een OPP wordt gemaakt voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, leerlingen die op één of meerdere vakgebieden niet het einddoel 1F gaan halen aan het einde van groep 8 (BAO). In het OPP wordt onder meer de geschiedenis beschreven van de leerling op het gebied van rekenen. Welke handelingsplannen zijn ingezet, welke– externe – onderzoeken hebben plaatsgevonden en wat hebben zij opgeleverd? Wat zijn voor het kind belemmerende en bevorderende factoren? En wat is het toekomstbeeld? Op welk niveau kan de leerling uitstromen en welke materialen en methodes worden daarbij ingezet?

50




‘Samen met de leerling, de ouders, interne en externe begeleiders maken we het onderwijs passend’

Begeleiding van OnderwijsAdvies Anneke Veraart van OnderwijsAdvies heeft de intern begeleider van de Florisschool begeleid bij het gebruik van de OPP. Wat is het, voor welke leerlingen is het bedoeld, hoe stel je het op en welke eisen stelt de inspectie aan het OPP? Door het goed in kaart brengen van de historie van het kind, de belemmerende en bevorderende factoren en de haalbare doelen, in dit geval op het gebied van rekenen, heeft de leerling tot en met groep 8 uitstekend in de groep kunnen functioneren. Hoe ervaart Ada het gebruik van een OPP? Ada: “Samen met de leerling, de ouders, interne en externe begeleiders maken we het onderwijs passend. Door planmatig en doelgericht te werken kunnen we de doelen die in het OPP beschreven staan behalen en de leerling kan gewoon in de groep blijven. De ouders zijn zeer betrokken en kunnen de ontwikkeling van hun kind op deze wijze goed volgen.”

‘De ouders zijn zeer betrokken en kunnen de ontwikkeling van hun kind op deze wijze goed volgen’ 51

Passend Onderwijs maatwerk en trainingen

Opbrengstgericht observeren

Klassenmanagement Voor wie: schoolteams die het klassenmanagement willen verbeteren

zorgt ervoor dat leerlingen actief, betrokken, met plezier en succesvol kunnen leren en werken aan hun ontwikkeling. Een goede instructie, duidelijke afspraken en regels, een goed ingericht lokaal zorgen voor een veilige sfeer. Dit is niet alleen belangrijk voor de leerlingen maar helpt ook de leraar om zijn werk goed te kunnen doen.

Resultaat: U leert gezamenlijk leer-

krachtvaardigheden die leerlingen in staat stellen om actief en met succes binnen de onderwijssituatie te ontwikkelen. Door directe instructie en zelfstandigheid van leerlingen wordt tijd gecreëerd om kinderen individueel of in een groepje te begeleiden. Daarnaast wordt aandacht besteed aan het vastleggen en borgen van gemaakte afspraken.

Inhoud: Hoe kunnen we voor de leer-

lingen en leraren in beeld brengen van wat er tijdens een les allemaal geleerd wordt door de leerlingen. Hoe kunnen we meer leergericht kijken naar leerlingen. Niet over een langere periode, maar op het moment zelf als de feedback het meest effectief is! Het in beeld brengen wat er tijdens een les geleerd wordt, kan op een effectieve en betekenisvolle manier. Tijdens de les die de leerlingen volgen, vragen stellen en scherp observeren. In twintig minuten kan een klein team informatie verzamelen over hetgeen de leerlingen mogelijk geleerd hebben, gekoppeld aan bewijs. Het bespreken van deze informatie met de leraar helpt de leraar zich te richten op wat er echt toe doet: het leren!

Resultaat: Met deze focus op leren

kan de leraar gerichte keuzes in het leerproces maken en werkt hij in het proces samen met andere collega’s aan schoolverbetering. Alle leraren en directies worden getraind in het herkennen van leren van kinderen (Bijvoorbeeld: welke vragen stel je?). Ze zijn individueel en als team op grond van deze informatie beter in staat die verbeteracties te formuleren die de beste opbrengsten opleveren in termen van het leren van leerlingen.



Pedagogisch klimaat Voor wie: schoolteams

Inhoud: Tijdens het traject wordt er

Voor wie: directies, leraren en intern begeleiders (schoolteams)

Inhoud: Een goede leeromgeving

52 52

ie? format Meer in elden? iensten ies.nl/d ct aanm v e d ir a d s ij f O derw www.on Kijk op

Andere Kinderen Voor wie: leraren en intern begeleiders

Inhoud: Het komt regelmatig voor dat

kinderen extra zorg nodig hebben, omdat hun prestaties achterblijven. Oorzaken kunnen leer- of gedragsstoornissen zijn, maar ook psychiatrische stoornissen als ADHD of autisme. Het is belangrijk inzicht in de problematiek van deze kinderen te hebben. Daarmee kunt u, met relatief eenvoudige aanpassingen, deze kinderen helpen beter te functioneren en hun zelfredzaamheid te vergroten.

voortdurend gezocht naar een goede verdeling tussen theorie en wat dit in de praktijk voor de school betekent. De volgende onderwerpen behoren tot de mogelijkheden: • Wat is een pedagogisch klimaat en wat vinden wij belangrijk? • Hoe communiceren wij met elkaar, met kinderen en ouders? • Regels, straffen en belonen • De fysieke omgeving • Sfeer • Groepsprocessen • Welke materialen bestaan er gericht op het bevorderen van het pedagogisch klimaat?

Resultaat:

• Het team heeft kennis van de diverse theoretische achtergronden • Het team is tot uitwisseling met elkaar gekomen over aanpak, signalering en (preventief) beleid omtrent pestproblemen • Het team heeft bestaande materialen verkend gericht op het onderwerp.

Resultaat: U bent in staat adequate

hulp te bieden aan leerlingen met stoornissen als ADHD of autisme, waardoor deze leerlingen zich prettiger gaan voelen, tot hun recht komen in de klas en de gedragsproblemen zullen verminderen.


53 53


Passend Onderwijs

54




55

Sociaal emotionele ontwikkeling de casus Klim-Op is een openbare basisschool in Capelle aan den IJssel. Onderwijsadviseur Pieter de Wit heeft in november een studiedag begeleid over klassenmanagement, afgestemd op wat de leerling nodig heeft om zijn of haar doelen op rekengebied te bereiken.

De aanleiding Directeur Wil Kouwenhoven: “We werken hier volgens de principes van opbrengstgericht werken. Sommige dingen gaan daarbij goed en andere dingen gaan minder goed. En één van de dingen waar ik tijdens flitsbezoeken in een aantal klassen tegenaan liep, was het klassenmanagement. Ik verwachtte dat daar nog rendement behaald kon worden. Met OnderwijsAdvies had ik goede ervaringen, want adviseur Pieter coacht ook een van mijn teamleden. Daarom heb ik hem gevraagd dit vorm te geven.”

De studiedag “Tijdens de studiedag hebben we aandacht gegeven aan meerdere onderwerpen als de leertijd, de positionering van de leraar, dichtbij de groep staan, vooraf leerlingen activeren, maar ook over regels en het er eventueel van afstappen als het functioneel is. We hebben het uiteraard ook over de voorwaarden gehad om klassenmanagement bij ons op school goed te implementeren. Eén daarvan is intervisie. Dat hebben we direct vorm gegeven en nog dit schooljaar gaan leraren bij elkaar in de groep kijken met een kijkwijzer. Ook zijn we gestart met het inzetten van bovenbouw leerlingen in de onderbouw. Ook dat werkt heel goed.”

‘De teamleden kwamen er achter dat ze niet alléén met problemen kampten, maar dat anderen dat ook ondervonden’

56




Pedagogisch klimaat “Daarnaast hebben we het over pedagogisch klimaat gehad en ook daar zijn we direct mee aan de slag gegaan. Door veel nieuwe mensen in het team zakken regels en afspraken weg of zijn niet bekend. Die regels en afspraken zijn we nu opnieuw aan het bekijken en aan het herintroduceren. Zo willen we meer eenheid in de school brengen en meer als team functioneren. Ik ga er vanuit dat er ook op dat vlak winst te boeken valt.”

Resultaat “Ik vind dat we een groot resultaat behaald hebben. Want naast de eerder genoemde interventies, waren collega’s vooral ook ontzettend enthousiast over de dag zelf. Ze vonden het prettig in de ochtend de theorie nog eens te horen, in de middag kregen ze de kans om op vertrouwelijke basis dingen met elkaar te delen waar ze tegenaan liepen. Dat heeft waarschijnlijk nog wel het grootste rendement opgeleverd. Het team kwam er achter dat ze niet alléén met problemen kampten, maar dat anderen dat ook zo ervaarden. Vanuit die hoek is ook de intervisie tot stand gekomen.”

En nu verder “Ik ga zeker met Pieter nog verder op dit thema. Hij wordt positief ontvangen hier op school en voor het aanstaande jaar heb ik ‘effectieve leertijd’ op de agenda staan. Zo blijven we werken aan de opbrengsten.”

57

Sociaal emotionele ontwikkeling maatwerk en trainingen Kanjertraining

Meer in formatie ? Of dire ct aanm elden? Kijk op www.on derwijsa dvies.n

l/dienste

n

Voor wie: leraren en intern begeleiders

Vreedzame school Voor wie: schoolteams

Inhoud: De Vreedzame School is

Een goed begin Voor wie: leraren

Inhoud: Een goed begin is het halve

werk. Dat geldt ook voor het opstarten van het schooljaar met een nieuwe groep kinderen. Investeer aan het begin van het schooljaar in een positieve sfeer in de klas. De aanpak (in het boek) ‘Goed van Start’ biedt een hulpmiddel en berust op vier pijlers: •G ezamenlijk de verantwoordelijkheid nemen voor de regels en routines in de klas •D aarover in de klassenvergadering tot een overeenkomst komen •D it levert u Efficient klassenmanagement op • Waarover Democratisch is besloten.

meer dan een lesmethode. Het is een filosofie, een aanpak waarin de eigen kracht van de kinderen centraal staat. Dat vraagt ook een bepaalde houding van het onderwijzend personeel. Het tweejarig invoeringsprogramma is om die reden altijd een combinatie van het invoeren van de lessenserie en de bijbehorende coaching.

Resultaat: U creëert een positief werkklimaat op school en hebt actieve, zorgzame, initiatiefrijke en verantwoordelijke leerlingen, die met plezier naar school gaan. Het leerrendement neemt toe.

Inhoud: De Kanjertraining is een

methodiek op sociaal-emotioneel gebied, die zich richt op het vergroten van de sociale vaardigheden en het oplossend vermogen van kinderen. U kunt de Kanjer-methode op uw eigen school inzetten. U leert de uitgangspunten, de inhoud en de benodigde vaardigheden om met de methode te kunnen werken.

Resultaat: U kunt de Kanjermethode

in uw eigen school inzetten. U leert alle benodigde kennis en vaardigheden om de Kanjermethode te begeleiden. U verwerft een officiële licentie om met deze methode te mogen werken.



Voor wie: leraren van groep 1 t/m 8 en intern begeleiders

Inhoud: Pratende kinderen tijdens de

uitleg aan andere kinderen verstoren het werken. In iedere groep komt dit en ander ongewenst gedrag voor. Taakspel is een speelse en doelmatige manier om gewenst gedrag te stimuleren. Dit gebeurt tijdens reguliere lessen met de hele klas, zowel bij werkmomenten als bij de instructie. Beloningen en complimenten maken dat leerlingen en u zelf dit spel met veel plezier spelen. En het is onderzocht: Taakspel werkt!

Resultaat: U weet wat Taakspel is en u kunt er in de klas mee werken. De rust keert terug in uw klas. De IB-er wordt gratis opgeleid om Taakspel verder in te voeren en te behouden binnen de school.

Resultaat: In een klas waar een prettige (werk)sfeer hangt, komen kinderen beter tot hun recht en halen het beste uit zichzelf. Dit komt de prestaties ten goede.

58 58

Taakspel


59 59


pesten

moeilijke groep olontwikkeling o h c s Sociaal emotionele ontwikkeling

nt e i a r ext

60



r ve

ie nt

s


61

Wat werkt de casus Directeur Wietse Algera wil werken aan de opbrengsten binnen zijn school. Adviseur Pieter de Kool wordt gevraagd met het team aan de slag te gaan tijdens een studiedag. Hij gebruikt de theorie van Marzano, waarbij leerkrachtvaardigheden centraal staan.

De aanleiding De Josephschool in Bloemendaal is een aantal jaar geleden thematisch gaan werken. De methodes werden gebruikt als leidraad of bronnenboek. Daarbij liep het team tegen een aantal knelpunten aan. Thematisch werken beviel, maar directeur Wietse Algera wilde ook meer gaan werken aan de opbrengsten. Hij vroeg adviseur Pieter de Kool om te helpen de brug te slaan tussen thematisch werken en opbrengsten. Om zo het beste van beide te combineren.

De aanpak Algera: “Pieter heeft mij en het team laten inzien dat thematisch werken ook opbrengstgericht werken is. Het heeft allemaal te maken met leerkrachtvaardigheden en het stellen van heldere doelen (één van de negen vaardigheden die Marzano beschrijft in zijn boek ‘Kunst en Wetenschap van het Lesgeven’). Als je de doelen met de kinderen communiceert, gaan de opbrengsten omhoog, zegt Marzano. In het begin vroeg een enkele leraar zich af wat het zou toevoegen, want we stelden toch al doelen? Na de studiedag met Pieter, weten we pas echt wat het betekent om doelen te stellen en helder te formuleren. Hij heeft het ons zelf laten ervaren. Het was een leerzaam en grappig moment tijdens de studiedag, toen hij ons een spiegel voorhield van hoe een doel, dat duidelijk lijkt, toch op heel veel manieren kan worden uitgelegd. Je moet dus echt heel helder en duidelijk zijn, dat bleek wel. Pieter en ik hebben goede gesprekken gehad over waar we zouden beginnen; bij de zaakvakken of meteen bij taal en rekenen. We zijn uiteindelijk gestart met de zaakvakken. Dat heeft ons veel opgeleverd. De kinderen zijn meer betrokken, doordat de doelen helder zijn en kindvriendelijk. We beschrijven een doel nu met ‘ik kan’ en ‘ik weet’.

62




Het team heeft in de veilige omgeving van de zaakvakken geleerd doelen te formuleren en deze met de kinderen te communiceren. Recentelijk hebben we tijdens een vervolg studiedag het rekenonderwijs van groep 1 tot en met 8 onder de loep genomen. De ervaringen met doelen stellen binnen de zaakvakken komt ons nu goed van pas bij het rekenen.

Resultaat We zijn er in geslaagd het thematisch werken zichtbaar te maken. In alle groepen hangen whiteboards met de structuur van het thematisch werken. Zo is duidelijk wat de start is en wat het einde. We weten nu veel beter wat de kinderen al weten en wat ze willen leren. Als ik nu door de klassen loop, zie ik dat de doelen veel beter zijn geformuleerd, kindvriendelijk en concreet. Ook voor het rekenonderwijs hebben we nu alle doelen uit de methode omgevormd naar kindvriendelijke doelen. De kinderen weten nu beter wat er van ze wordt verwacht, zodat de leraar ook duidelijker feedback kan geven. Nu wordt het tijd om tijdens de klassenbezoeken te gaan meten wat het de leraren en de kinderen daadwerkelijk oplevert.

En nu verder Ik vind het belangrijk om nu in de klassen te blijven kijken en te ervaren of ook echt gebeurt wat we met elkaar hebben afgesproken. In het volgend jaar wil ik met één van de andere leerkrachtvaardigheden aan de slag.”

‘Het heeft allemaal te maken met leerkrachtvaardigheden en het stellen van heldere doelen’ 63

Wat werkt maatwerk en trainingen

Kunst en Wetenschap van het Lesgeven

Wat werkt in de klas Voor wie: leraren, intern begeleiders, remedial teachers en schoolteams

Inhoud: In het boek ‘Wat werkt in de

klas’ van Robert Marzano worden de negen didactische strategieën beschreven waarvan onderzoek laat zien dat ze de leeropbrengst van leerlingen verhogen. Tijdens de begeleiding plaatsen wij alle negen strategieën in een praktijk-context, waarbij de focus ligt op de vertaling naar uw dagelijkse praktijk.

Resultaat: U weet wat de negen strategieën uit Wat werkt in de klas zijn, waar u deze een plek kunt geven in uw onderwijs en welke stappen u kunt zetten in uw school om de strategieën te implementeren.

Voor wie: leraren, intern begeleiders, remedial teachers en schoolteams

Inhoud: De basis voor de begeleiding

vormt het boek ‘Kunst en Wetenschap van het Lesgeven’. We kijken zowel pedagogisch als didactisch naar uw dagelijks lesgeven. We behandelen de theorie rond didactische en pedagogische vaardigheden en passen de inzichten toe in de praktijk om vervolgens daarop te reflecteren. Het boek Kunst en Wetenschap van het lesgeven is het uitgangspunt van dit traject. We gebruiken dit model om samen naar onderwijs te kijken en het te analyseren. De actiestappen uit het boek gebruiken we om in de praktijk aan de slag te gaan. Om de vooruitgang van leraarhandelen te volgen gebruiken we een observatiemiddel waarmee de leraar wordt uitgedaagd zijn eigen handelen kritisch te beoordelen.

Resultaat:

•U heeft meer gereedschap om uw onderwijs goed vorm te geven •U heeft meer vat op pedagogische processen •U heeft inzicht in uw eigen kwaliteit wat betreft pedagogiek, didactiek en klassenmanagement • Het leerlingenresultaat gaat omhoog.

64 64



en e? mati ienst ? r d n / o l e f n . d n ri mel dvies Mee t aan wijsa c r e e r i d .on Of d www p o k j Ki

Pedagogisch handelen en klassenmanagement Voor wie: leraren, intern begeleiders, remedial teachers en schoolteams

Inhoud: In het boek ‘Wat werkt: Peda-

Klaar voor de 21e eeuw Voor wie: leraren, intern begeleiders, remedial teachers en schoolteams

Inhoud: De samenleving verandert

snel. Om alle veranderingen die plaatsvinden in de 21e eeuw te kunnen hanteren, hebben leerlingen méér nodig dan kennis die we ze nu kunnen leren. Leerlingen hebben ook nieuwe vaardigheden nodig. Het boek ´Klaar voor de 21e eeuw´ biedt vele concrete aanbevelingen voor de onderwijspraktijk, gebaseerd op uitgebreid wetenschappelijk onderzoek. De auteurs van het boek ´Klaar voor de 21e eeuw´ presenteren een onderwijsmodel dat is gebaseerd op vijf essentiële vaardigheden, die ze samen ‘21st century skills’ noemen. Ze onderscheiden daarbij cognitieve vaardigen (kennis die leerlingen nodig hebben) en conatieve vaardigheden (goed kunnen omgaan met anderen).

Resultaat: Uw leerlingen zijn uitgerust met vaardigheden die hen voorbereiden op de veranderende wereld.


gogisch handelen & klassenmanagement’ worden de strategieën uitgewerkt die elke leraar tot een pedagogisch/ organisatorisch goede leraar maken. Vaardig worden op het gebied van pedagogisch handelen en klassenmanagement is redelijk snel te leren. Voor de meeste leraren leidt een kleine investering al tot een merkbaar resultaat. Dit werd uitgewezen door zowel onderzoeken in het basisonderwijs als door vergelijkbare onderzoeken in het voortgezet onderwijs. Zaak is uiteraard wel dat de leraar dan daadwerkelijk bezig gaat met de strategieën voor pedagogisch handelen & klassenmanagement die een door research aangetoond effect hebben. De begeleiding vanuit OnderwijsAdvies is gebaseerd op specifieke strategieën op het gebied van pedagogisch handelen en klassenmanagement die aantoonbaar effectief zijn, met aandacht voor: regels & routines, omgaan met ordeverstorend gedrag, relatie leraar-leerlingen, mentale houding van de leraar, verantwoordelijkheid van leerlingen.

Resultaat: U krijgt strategieën aangereikt waarmee u een pedagogisch/ organisatorisch goede (betere) leraar kunt worden.

65 65


De Reflectieve Leraar

Wat werkt

66 66




67 67

Het Jonge Kind

‘Nu kijken we veel beter naar de individuele ontwikkeling en behoefte van zo’n kind’ Aanleiding

de casus Het Baken is een katholieke basisschool in Berkel en Rodenrijs. Het is een groeischool in een nieuwbouwwijk met een jong en enthousiast team. Ze werken handelingsgericht. Onderwijsadviseur Astrid de Ruiter heeft op school één en ander laten zien van KIJK!. Intern begeleider Heleen Stoop werd enthousiast en startte een KIJK!-traject op.

De school was op zoek naar een leerlingvolgsysteem voor kleuters, omdat er verschillen waren tussen de diverse groepen 1-2 en de aansluiting met groep 3 niet altijd even gemakkelijk was. Bij het handelingsgerichte werken zochten we een manier om bijvoorbeeld het clusteren van leerlingen veel overzichtelijker te maken en om steeds systematisch de kleuters te volgen. Kijk! helpt ons daarbij.

Zie je al verschillen sinds jullie met KIJK! werken? Intern begeleider Heleen Stoop vertelt: “Al na vier bijeenkomsten zagen we grote verschillen. Een belangrijk verschil is dat de kleuterjuffen beseffen dat we te veel in groep 1-2 dachten. We kijken nu beter naar het individuele kind en waar het kind zich bevindt in zijn ontwikkeling. We proberen het aanbod voor zo’n kind aan te passen, ongeacht zijn leeftijd. Kijk! maakt voor ons inzichtelijk waar de kinderen op de ontwikkellijnen zitten. Soms loopt een kleuter uit groep 2 bijvoorbeeld wat achter. We waren geneigd zo’n kind toch het groep 2 aanbod te geven, omdat je er vanuit ging dat een kleuter uit groep 2 dat wel moest aankunnen. Nu kijken we veel beter naar de individuele ontwikkeling en behoefte van zo’n kind. Hetzelfde geldt ook voor kleuters die juist wat voorlijk zijn.

68




De overgang naar groep 3 is nu ook veel geleidelijker. Sowieso sluiten de leraren van groep drie nu aan bij onze bouwvergadering (wat voorheen niet zo was), maar daarnaast zijn we er door KIJK! achter gekomen dat onze rekenmethode in groep 3 op een lager niveau start dan de meeste van onze kleuters eind groep 2 behaald hebben. Om te zorgen dat ze uitgedaagd blijven en hun verwachtingen vasthouden is dat belangrijke informatie.”

Wat vind je zelf zo goed aan KIJK! ? “Wat ik zelf zo fijn vind aan KIJK!, is dat de betrokkenheid van een kind een hele belangrijke factor is. We kijken of een kind lekker in zijn vel zit en of het kind er aan toe is om bepaalde dingen op te pakken. En we bespreken wat we kunnen doen als dat niet zo is. Hoe vergroten we dan die betrokkenheid, hoe creëren we de randvoorwaarde om te leren? Ik neem dat als intern begeleider nu ook mee naar de rest van de school. In de midden- en bovenbouw zijn we zo geneigd cognitief te kijken; naar toetsuitslagen en resultaten. Dan vergeet je wel eens naar het kind zelf te kijken. En dat is zo’n grote meerwaarde van KIJK!”

‘In de midden- en bovenbouw zijn we zo geneigd cognitief te kijken; naar toetsuitslagen en resultaten. Dan vergeet je wel eens naar het kind zelf te kijken’ 69

Het Jonge Kind maatwerk en trainingen

Opleiding Specialist Jonge Kind KIJK! Voor wie: leraren en intern begeleiders, die op een school werken, waar Kijk! 1-2 als leerlingvolgsysteem gebruikt wordt, maar die zelf nog geen (volledige) cursus hebben gevolgd

Inhoud: We bespreken de uitgangs-

punten en de werkwijze van het leerlingvolgsysteem Kijk! 1-2. U leert hoe u binnen uw klassenmanagement beter observeert en leerlinggegevens verzamelt, waarna u gaat registreren. Vervolgens worden deze gegevens geïnterpreteerd naar vervolgaanbod en begeleiding. Ook bespreken we hoe vanuit een groepsoverzicht een groepsplan voor de komende periode vastgesteld kan worden, waarin de ontwikkelingsbehoeften van alle kinderen een plaats krijgen.

Resultaat: U kunt vanuit gedragsobservaties van kleuters hun ontwikkeling registreren en analyseren. U kunt op individueel en op groepsniveau een planmatig aanbod vaststellen, passend bij het ontwikkelingsniveau en de onderwijsbehoeften van de kinderen.

Voor wie: deze opleiding is voor leraren primair onderwijs die zich willen specialiseren tot Specialist Het Jonge Kind

Inhoud: De opleiding Specialist Het

Jonge Kind is een brede opleiding, die bestaat uit 12 modules van 4 uur in een periode van anderhalf jaar rondom het onderwijs aan het jonge kind. Hierbij is volop aandacht voor specifieke achtergrondinformatie, kennis en leerkrachtvaardigheden. Er wordt steeds een koppeling gemaakt met de praktijk. Als deelnemer werkt u aan uw persoonlijk ontwikkelplan (POP) middels een portfolio en praktijkopdrachten.

Resultaat: Na het volgen van deze opleiding zullen deelnemers meer competent zijn, meer achtergrondkennis hebben en verbindingen kunnen maken. Dit kunnen ze toepassen in de groepen 1-2 als Specialist Jonge Kind. Kinderen in de groepen 1-2 zullen hiervan profiteren. De visie op het onderwijs voor het jonge kind is aangescherpt.

Meer weten over de opleiding? Bekijk hier het filmpje.

Spel begeleiden Voor wie: leraren van groep 1, 2 (3) en intern begeleiders

Routines geletterdheid en gecijferdheid

Inhoud: Spel is voor jonge kinderen

de basis voor al het leren. Het bouwt mee aan de totale ontwikkeling van een kind. Kinderen hebben voor verbreding en verdieping van spel de specifieke begeleiding van een volwassene nodig. U leert het spel beter te observeren en het ontwikkelingsniveau en de spelkwaliteit in te schatten. U maakt kennis met strategieën om spel te verbreden en te verdiepen. De leeromgeving speelt daarbij natuurlijk ook een essentiële rol.

Resultaat: U kunt door observatie het ontwikkelingsniveau en de spelkwaliteit inschatten. U weet hoe u spel kunt verbreden en verdiepen en bent in staat een uitdagende rijke leeromgeving te creëren. Meer in formatie ? Of dire ct aanm e ld en? Kijk op www.on derwijsa dvies.n

Voor wie: leraren van groep 1, 2 (3) en intern begeleiders

Inhoud: Spelend rekenen met reken-

routines als De Meetmol, of Marius de Meetmuis, Tinus de teltijger, Foto Fien, de verzamelkabouter enz. Gebruik het Leeskastje om vanuit een prentenboek thematisch, betekenisvol verteltafels op te bouwen, interactief voor te lezen, te ‘hakken en te plakken’ met (rijm)werkteksten en met letters bezig te zijn! Gebruik het Wenskastje om de leesschrijfhoek aantrekkelijker te maken, Verteltassen om de ouders te betrekken.

Resultaat: Reken- en taalleerlijnen en tussendoelen krijgen op een speelse maar structurele manier een betekenisvolle plek in groep 1-2.

l/dienste

70 70




n

71 71


Het Jonge Kind

72




73

Plezier op school de c a s u s

ol voor n basisscho e e is rt a H er. roene in Zoeterme s ij OBS Het G rw e d n o ich alleen én regulier omen om z n Montessori e g it lu s e eeft het b omdat hier De school h onderwijs, ri o s s te n o n op M nog te richte slag ligt. am aan de te n ij haar kracht z t e m is derwijs te an Haaren Directeur v ontessorion M t e h p o de visie ialoog gegaan om t elkaar in d e m m a te t Dit in ok is he lafspraken. o o h herijken. O c s e d n sionele werkwijze e n de profes a omtrent de v n e rk te aarden an het vers menlijke) w het kader v a z e (g n a a werken erdeel. cultuur. Het langrijk ond e b n e e ij rb vormt daa

Aanleiding Het team was gemotiveerd om kwaliteit te leveren en de school verder te ontwikkelen, maar niet iedereen deed dat vanuit dezelfde waarden. Onderwijsadviseur Marielle Rumph werd gevraagd mee te denken om de schoolwaarden opnieuw met het team vast te stellen waarbij het belangrijk bleek om stil te staan bij de eigen waarden en de relatie te versterken met de gezamenlijke waarden.

Studiedagen Van Haaren: “Tijdens twee studiedagen hebben we met het team vanuit ieders persoonlijke blik de schoolwaarden opgesteld. Doordat we startten met persoonlijke waarden, was het voor iedereen heel dichtbij en vertrouwd. Daarna hebben we al deze waarden teruggebracht naar een kleiner aantal schoolwaarden. Iedereen heeft zich aan deze waarden gecommitteerd.” “Ook hebben we gekeken naar de verschillen binnen het team. Waarom zijn mensen anders, wat zijn de persoonlijke waarden van de collega’s en hoe kun je daar als team mee omgaan? Daarnaast hebben we de regels en afspraken onder de loep genomen. Wat zijn essentiële regels waar iedereen zich aan moet houden en welke afspraken zijn meer flexibel en kunnen wijzigen per groep of individu?”

Het resultaat “Veel ontwikkelingen staan in het teken van de onderwijskwaliteit waarbij het belangrijk is om stil te staan bij de eigen waarden in relatie tot de gezamenlijke waarden. Van hieruit geven wij gestalte aan de visie en de activiteiten die wij doen. Wij zijn een unieke, moderne Montessorischool. Wij passen moderne leermethoden toe en vertalen deze naar onze moderne Montessorivisie. Hiertoe hebben wij regels en afspraken gemaakt: je doet iets omdat het ertoe doet, niet omdat het moet (citaat van Jan Jutten).” Van Haaren: “Ik merk dat het team heel enthousiast is en er veel zin in heeft. Vertrouwen, van elkaar leren, elkaar feedback kunnen en willen geven en ontvangen, weten dat je er toe doet en het verschil kunnen maken, vormen de basis voor werkplezier. Ik ben trots op onze school en ons team.”

74




‘Doordat we startten met persoonlijke waarden, was het voor iedereen heel dichtbij en vertrouwd’

‘Vertrouwen, van elkaar leren, weten dat je er toe doet en het verschil kunnen maken, vormen de basis voor werkplezier’

75

Plezier op school

Zomerschool


Silly Sports & Goofy Games Voor wie: leraren van alle groepen en teams

Inhoud: Af en toe is de klas toe aan

een dosis nieuwe energie, omdat de aandacht langzaam wegebt. Met activiteiten en spelletjes van Silly Sports en Goofy Games kun je een lusteloze sfeer doorbreken en/ of even plezier met elkaar maken, zowel binnen in de klas als buiten op het plein of in de gymzaal. De spelletjes en activiteiten kennen geen winnaars en verliezers en hebben zo een positieve invloed op de onderlinge verhoudingen en het pedagogisch klimaat en de sfeer in de groep.

Resultaat: U maakt plezier met de

groep en maakt zo de kinderen weer actief en betrokken. Uw groep is weer bij de les.

Persoonlijke ontwikkeling Voor wie: leraren die willen werken aan hun persoonlijke ontwikkeling en zo de oorspronkelijke bevlogenheid voor het vak weer willen terugkrijgen of nog verder willen uitbouwen

Inhoud: Veel trainingen en cursussen

gaan over vaardigheden en kennis van de leraar, maar gaan voorbij aan de persoonlijke ontwikkeling van de leraar. Terwijl een bevlogen leraar, die energie en passie voor zijn vak heeft, die met tegenslagen kan omgaan en performance levert, de leraar is waarvoor kinderen op het puntje van hun stoel gaan zitten (en hun ouders ook). Persoonlijke ontwikkeling betekent leren inzien wat je doet en wat je het liefst wilt bereiken. Dat brengt rust en energie. En als je grip hebt op jezelf, heb je grip op de klas/ de school.

Resultaat: De leraar krijgt onder

meer regie over werk en leven, heeft inzicht in persoonlijke stijlen, werkt vanuit helpende overtuigingen in plaats van persoonlijke belemmeringen.

Voor wie: leraren die zichzelf in de laatste week van de zomervakantie (ma-di-woe) willen professionaliseren en laten inspireren

Inhoud: De professionalisering van

leraren staat hoog op de kwaliteitsagenda. OnderwijsAdvies speelt hierop in door de Zomerschool te organiseren. De Zomerschool van OnderwijsAdvies is bestemd voor leraren die tijdens de laatste week van hun zomervakantie (ma-di-woe) geïnspireerd willen raken en tijd willen vrij maken om zichzelf te professionaliseren. In plaats van een ‘verplichte’ studiedag gedurende het schooljaar, kiest een leraar zelf bewust voor de Zomerschool om uiteindelijk met een koffer vol ideeën en inspiratie het nieuwe schooljaar te starten. Het thema van de eerste Zomerschool van OnderwijsAdvies is ‘Leraar in de 21e eeuw’. Gedurende 1-3 dagen is het mogelijk om modules te volgen die onderscheidend en vooruitstrevend zijn. Naast vakinhoudelijke kennis over bijvoorbeeld het brein en leren staat ook de persoonlijke ontwikkeling van leraren centraal. Er is ruimte voor intervisie en leren van elkaar en de Zomerschool wordt afgesloten met een excursie die past binnen het thema ‘Leraar in de 21e eeuw’.

Meer in formatie ? Of dire ct aanm e ld en? Kijk op www.on derwijsa dvies.n

Resultaat: Met een koffer vol nieuwe ideeën en inspiratie je nieuwe schooljaar ingaan.

Coöperatieve leervormen Voor wie: leraren en teams

Inhoud: Coöperatief leren is een

bijzonder veelzijdig onderwijsmiddel. De inzet van coöperatieve leerstrategieën helpt om efficiënt en effectief leerdoelen te realiseren. Het zorgt in leerprocessen voor een hoge opbrengst en leerlingen leren gaandeweg zonder een apart programma met aparte lessen sociale vaardigheden. Onderwijs wordt afwisselender en vol van energie en activiteit. Coöperatief leren zet samenwerken als drager van leren centraal in de klas. Tafelgroepjes worden teams. Door de werkvormen (structuren genoemd) krijgt de leraar een prachtige gereedschapkist vol met handige, direct inzetbare tools. Spencer Kagan, de ontwerper van deze stijl, heeft door vier basisprincipes de structuren zo in elkaar gezet dat het rendement van het leerproces voor alle kinderen groot is. Hiermee kan de kloof tussen sterke en minder sterke leerlingen verkleind worden. Coöperatief leren brengt daarnaast een positieve en op samenwerking gerichte sfeer in de klas. Dit voorkomt pesten en ander sociaal onwenselijk gedrag.

Resultaat: Kinderen leren samen,

worden sociaal vaardiger en de leerresultaten gaan omhoog. En ... last but not least: leerlingen vinden leren leuker als ze het samen doen!

l/dienste

76 76



n


77 77


Plezier op school

78




79

Onze locaties Hoofdlocatie Van Beeckstraat 62 2722 BC Zoetermeer T 079 329 56 00

nl rwijsadvies. info@onde l n s. e rwijsadvi www.onde

p:

o Volg ons

Zoetermeer

Locatie Gouda Antwerpseweg 2 2803 PB Gouda T 0182 55 65 56


Advies

Onderwijs

Locatie Hoofddorp Planetenweg 115 2132 HL Hoofddorp T 023 510 00 00

Hoofddorp

Locatie Leiden Lorentzkade 15a 2313 GB Leiden T 071 516 47 00

Locatie Lisse Heereweg 258 2161 BS Lisse T 0252 41 91 17

Leiden

Pedologisch Instituut Wassenaarseweg 499 2333 AL Leiden T 071 516 48 00

Lisse

leren & inspireren Gouda

80




81

oA & MHR Groei& 2012 | 2013

Colofon Cursusbureau Wilma van der Leek en Rianne Zwiers [email protected] 079 329 56 00

Vormgeving Vadding / Len Blonk

Oplage 2.400 exemplaren

Redactie

© maart 2014, OnderwijsAdvies

Afdeling Marketing & Communicatie

Fotografie Ruud Slagmolen Bert Boshoven

De foto’s in deze Groei& zijn gemaakt op Montessorischool Nieuw Vreugd & Rust in Voorburg en op de Bowes Primary School in London. We danken alle scholen en collega’s die hebben meegewerkt aan de tot stand koming van Groei&.

Tot slot 82

Het samenstellen van Groei& is voor ons een leerproces. We zijn altijd op zoek naar de beste manier om ons aanbod te presenteren, zodat het voor u helder, makkelijk en inspirerend is. We zijn dan ook benieuwd naar uw reacties. Laat het ons horen als u iets mist of juist waardeert.

[email protected]

83

oA & MHR Groei& 2012 | 2013

Download de gratis layar-app, scan de hele poster en bekijk extra info en video.

Cursusaanbod 2014-2015 * Bij de cursussen staan de data vermeld en eventueel het aantal vervolgbijeenkomsten (bijv +11). Kijk op www.onderwijsadvies.nl voor meer informatie, exacte data, tijden en prijzen.

nieuw!

Wegens succes geprolongeerd!

Cursus ‘goed van start’ aan begin nieuwe schooljaar

Taakspel lisse 17 sep 2014 + 2*

13.30-16.00 uur

Gouda 24 sep 2014 + 2*

13.30-16.00 uur

Opleiding specialist Het Jonge Kind

Bekijk video

13.00-17.00 uur

Hoofddorp 24 sep 2014 + 11*

16.00-21.30 uur

13.30-16.00 uur

13.30 -16.30 uur

Ouderbetrokkenheid & beleid

leiden 8 okt 2014 + 2*

9.00-16.00 uur

Bekijk casus

13.30-16.30 uur

Herrie in en uit de klas lisse 10 dec 2014

13.30-16.30 uur

Coöperatief leren en taal/ lezen/ rekenen Hoofddorp 11 feb 2015 + 3*

14.00-16.00 uur

Kanjertraining A lisse 5 mrt 2015 + 2*

9.00-16.00 uur

Basistraining Human Dynamics deel 1 9.00-17.00 uur

Herfstkinderen en de overgang naar groep 3

13.30-16.30 uur

De ondernemende school Gouda 29 okt 2014 + 2*

Flitsbezoeken lisse 5 nov 2014 + 2*

13.30-17.00 uur

Taalontwikkeling & meertaligheid Hoofddorp 30 okt 2014 + 10 mrt 2015

15.45-17.30 uur

Ontwikkelingsperspectief (inspectie)

lisse 29 okt 2014

13.30-14.45 uur

De Reflectieve Leraar Gouda 12 nov 2014

13.30-15.30 uur

passend onderwijs voor excellente en begaafde leerlingen Zoetermeer 4 feb 2015

13.30-15.00 uur

Voor leraren 14 apr 2014

een algemeen overzicht 22 mei 2014

15.45-16.45 uur

professional Capital Voor directeuren en bestuurders 26 mei 2014 14.00-14.45 uur

leiden 18 nov en 2 dec 2014

15.30-17.30 uur


social media: kans of bedreiging Zoetermeer 13 jan 2015 + 3*

15.30-17.00 uur

referentieniveaus & passende perspectieven lisse 28 jan en 18 feb 2015

Hoofddorp 22 jan en 12 feb 2015

13.30-15.30 uur

Toepassen in de klas 4 jun 2014

13.30-14.30 uur

Doelen stellen met groep 7/8 Voor leraren én leerlingen van groep 7/8 Deel 1: 22 sep 2014 15.00-15.45 uur Deel 2: 29 sep 2014 13.30-14.30 uur

KiVa (ivm week van het pesten) 16.00-18.00 uur

leiden 11 en 18 mrt 2015

13.30-16.30 uur

25 sep 2014

Hoofddorp

13.30-14.30 uur

Verrijkingsonderwijs in groep 3/4 Voor leraren groep 3/4 3 nov 2014

Kijk voor meer informatie, exacte data, tijden en prijzen op www.onderwijsadvies.nl of bel of mail met het cursusbureau: 079 329 56 00 of [email protected]

Leiden

15.00-15.45 uur


15.30-17.30 uur

Begaafden & gedrag

13.30-15.30 uur

Webinar kalender De lerende leerkracht


Zoetermeer

13.30-15.00 uur 13.30-15.00 uur

Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong

Hoofddorp 6 en 27 nov 2014

Doelgericht leren op school

en training ny Al onze pa k incom zijn oo uw en vo or te boek uw m of hele tea ie. em sacad bestuur

Bekijk meer informatie

Hoofddorp 24 sep 2014 Zoetermeer 8 okt 2014

13.30-16.00 uur

Zoetermeer 1 okt 2014 + 2*

pi gedragscentrum 28 okt 2014 + 2*

13.30-16.30 uur

plezier in je werk (persoonlijke ontwikkeling)

Hotel nassau in Bergen 6 + 7 okt 2014 Hele dag, met overnachting

Kanjertraining A

Hoofddorp 11 mrt 2015

Zoetermeer 29 sep 2014 + 6*


stellen

Bouwcoördinator - De Basis

Hoofddorp 5 + 6 mrt 2015

Gouda 24 sep 2014 + 2*

Gouda 8 okt en 10 dec 2014

Bekijk casus

2014 + 3* Hotel Nassau in Bergen Gouda 16okt + 7/10 2014 13.30-15.30 uur Met overnachting

13.00-16.00 uur

Opleiding begaafdenspecialist

Gouda 24 sep 2014 + 11*

BouwcoördinatorKiJK! - De Basis

Zoetermeer 24 sep 2014

Begrijpend lezen groep 3 t/m 8

Inspiratie workshops

Lisse

15.00-15.45 uur

Geïnteressee rd in een cursus? Maar is de cursus niet gepland in uw regio? Laat het ons weten! Bij voldoend e interesse plannen we de cursus ook elders.

Gouda

Dow n de g load laya ratis r en b app ek vi de ijk o’s

84

leren & inspireren

leren & inspireren primair onderwijs 12 thema s Interactief Praktijkervaringen Zorg voor het kind

Recommend Documents