leren en werken:
op de kaart
“
Duurzaamheid op de arbeidsmarkt is juist in economisch onzekere tijden uiterst belangrijk. Door de specifieke aandacht die leerwerkloketten schenken aan het begeleiden van werkzoekenden via scholing naar werk, wordt deze duurzaamheid bereikt. De belangrijkste uitdaging daarbij is de totale arbeidsmarktketen daarvan te overtuigen en erbij te betrekken. Jan Bijvank, Projectleider Leren en Werken Utrecht
2
”
“
“De grootste uitdaging in deze tijden van bezuiniging is om de samenwerking tussen partners zoals bedrijven, gemeenten, UWV en kenniscentra te blijven opzoeken. Elkaar versterken, daar gaat het om! De Leerwerkloketten adviseren hun klanten over scholing en stimuleren EVC en werkend leren. De kenniscentra zijn voor hen een onmisbare partner. De opleidingsadviseurs van de kenniscentra komen dagelijks bij bedrijven over de vloer. Zij hebben inzicht in de behoeften van werkgevers, zicht op beschikbare leerbanen en kennen het regionale en sectorale scholingsaanbod. Het Regionale Adviesteam Kenniscentra ondersteunt de regio bij het maken van regionale sectorale arrangementen gericht op het behalen van mbo-diploma’s, en draagt zo bij aan duurzame oplossingen en levenlang leren.”
“
Het leerwerkloket Utrecht heeft zich de afgelopen jaren bewezen als verbinder en smeerolie tussen de verschillende spelers op het terrein van werken en leren. Dit heeft er toe bijgedragen dat werkgevers, werknemers en werkzoekenden bij elkaar werden gebracht via advies, ondersteuning, arrangementen of een EVC. De grootste uitdaging voor de toekomst is, de samenwerking te bestendigen en in onderlinge afstemming leerwerktrajecten te ontwikkelen die aansluiten bij de toekomstige
Renske Hamstra-Wiebes, Teamleider Regionaal Adviesteam Kenniscentra SBB (stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven, voorheen Colo)
”
arbeidsmarktontwikkelingen.” Betsie Gerrits, Districtsmanager UWV Utrecht/Flevoland
”
Over leerwerkloketten gesproken
“
Het leerwerkloket Fryslân draagt in grote mate bij aan de kennisontwikkeling van de mensen die in de toekomst op de arbeidsmarkt onmisbaar zijn. Daartoe hebben we een breed bestuurlijk netwerk opgericht onder de naam Kennis Ontwikkeling Fryslân. Paul Molenaar, Directeur ROC Friese Poort Bedrijfsopleidingen en voorzitter Kennis Ontwikkeling Fryslân
“
”
“Voor het MBO is het belangrijk om te participeren in de leerwerkloketten. Je ziet dat in elk leerwerkloket wel een of twee ROC’s actief zijn. ROC’s hebben door hun BBL-trajecten van nature al een hechte samenwerking met het regionale bedrijfsleven. Soms is de BBL-route of een volledige BOL opleiding niet het best passende voor een werkzoekende, omdat iemand niet altijd een volledig MBO-diploma wil of nodig heeft. Korte functiegerichte trainingen zijn dan de oplossing. Die kunnen ROC’s vaak aanbieden via hun contractpoot.” Pia Deveneijns, Beleidsadviseur MBO-Raad Renske Hamstra-Wiebes, Teamleider Regionaal Adviesteam
3
Inhoudsopgave
Leerwerkloketten en EVC
Voorwoord
3
4
Sinds medio 2010 functioneren in alle arbeidsmarktregio’s in Nederland een of meer Leerwerkloketten. Deze hebben tot taak de transparantie op de opleidingsmarkt te vergroten en daarbij het gebruik van EVC te stimuleren en werkend leren te bevorderen.
Analyse
Breed bereik Leerwerkloketten
Cijfers
5
Leerwerkloket in beeld Werelden met elkaar verbinden
8
Leerwerkloketten zijn samenwerkingsverbanden tussen partijen die in de regio bij leren en werken zijn betrokken: UWV, gemeenten, onderwijsinstellingen, kenniscentra en intermediairs van werkgevers (zoals Kamers van Koophandel). Zij vormen een netwerkorganisatie met korte lijnen. Leerwerkloketten ontwikkelen leerwerkarrangementen, producten en diensten die aansluiten bij de behoeften van werkgevers, werkzoekenden, werklozen, werkenden of met werkloosheid bedreigden. Als uitvloeisel van het samenwerkingsverband functioneert in elke regio minstens één fysiek Leerwerkloket: een team van leerwerkadviseurs op het werkplein, waar werkenden, werkzoekenden en werkgevers terecht kunnen voor onafhankelijk advies over opleidingen, EVC en werkend leren. Deze leerwerkadviseurs werken samen met de overige professionals van UWV, gemeenten en ROC’s en met andere servicepunten zoals het WerkgeversServicepunt en het Jongerenloket.
Leren en werken
Leren en werken in cijfers
De factor onderwijs in beeld houden
10
Participeren door kwalificeren
12
Gouden kansen pakken
14
Klanten aan het woord EVC-traject: zet je ervaring om in diploma
16
Zichtbaar maken: ik kan wel degelijk iets
18
Een schot in de roos
20
Jezelf opnieuw uitvinden
22
Projecten Wekelijkse workshop leidt jongeren
24
naar school en werk
Welslagen: een tweede carrière in de zorg
26
Aan de slag als fietstechnicus
28
Subsidiecalculator
30
Informatie
Leerwerkloketten: wie, wat, waar?
31
1
Leerwerkloketten toen en nu Wim Zwanenburg, thans Hoofd Sociale Zaken gemeente Leidschendam-Voorburg en tot eind 2010 projectleider van de projectdirectie Leren&Werken: “Zo’n vijf jaar geleden waren leren en werken nog twee heel verschillende werelden. Bedrijven hadden geen idee wat mbo- en hbo-instellingen konden betekenen voor hun personeel. Aanvankelijk waren er tien leerwerkloketten die op experimentele basis aan de gang gingen om partijen bij elkaar te brengen. Ze kregen anderhalve ton voor de initiatiefrol, voor de rest moesten de betrokken instanties het zelf opbrengen. Dat is goed opgepakt. De loketten hebben zich eigenlijk vanzelf in de loop der tijd uitgebreid tot de huidige veertig.” Besloten werd de leerwerkloketten structureel te maken en ze krachtiger te profileren in de regionale dienstverlening aan werkgevers. Positionering op de werkpleinen van UWV was de voor de hand liggende optie. “De economische crisis is voor de loketten gunstig geweest, ze maakte het belang van investeren in scholing eens te meer zichtbaar.” Wim Zwanenburg vindt dat de loketten zich stevig hebben ontwikkeld in de gewenste richting. “Er is veel gebeurd. Overal zijn nu fysieke loketten geopend die stevig verankerd zijn in de regio en gedragen worden door partijen. Er is echt een slag gemaakt naar verdere professionalisering. Wat dat betreft is het anders dan vijf jaar geleden. Er zijn bruggen gebouwd. Nu doet ook de wereld van de scholing mee in het debat over de arbeidsmarkt.”
Foto: Marianne Zoetmulder, Projectmanager Arbeidsmarktprojecten UWV WERKbedrijf
Leren en Werken Het thema ‘levenlang leren’ staat al ruim een decennium op de politieke agenda’s. Allereerst omdat de maatschappelijke wens om de kenniseconomie te verstevigen een hoger opleidingsniveau van de beroepsbevolking vereist. Daarnaast is het vanwege de vergrijzing van belang om meer jongeren te interesseren voor beroepsrichtingen met de hoogste vervangingsvraag. En tenslotte vragen de economische schommelingen om meer mogelijkheden voor om-, bij- en herscholing en om bevordering van intersectorale mobiliteit.
2
Voorwoord
Binnen het thema ‘levenlang leren’ speelt een goede aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt op drie niveaus een rol. Macro gezien (politiek en beleid) zijn transparantie, onafhankelijk advies en adequaat aanbod aan de orde. Op mesoniveau (arbeidsmarktpartijen) is het doel een optimale samenwerking tussen de domeinen scholing, werk en inkomen, gericht op vermindering van uitkeringslasten en op duurzame inzetbaarheid en vacaturevervulling. Op het microniveau (uitvoering) van regio’s en sectoren tenslotte gaat het om de fine-tuning van het scholingsaanbod, om de beschikbaarheid van vacatures en om de kansen van individuen op behoud en vinden van werk. In 2005 initieerde de door de ministeries van OCW en SZW ingestelde Projectdirectie Leren&Werken een stimuleringsregeling op het terrein van leren en werken. Met steun van de Projectdirectie ontstonden in een aantal regio’s samenwerkingsconstructies Leren en Werken. Eind 2009 verzochten de ministeries van SZW en OCW aan UWV WERKbedrijf, deze uit te bouwen tot een landelijk dekkend netwerk van Leerwerkloketten. In alle arbeidsmarktregio’s zijn intussen Leerwerkloketten gerealiseerd. Het zijn gezamenlijke initiatieven van regionale partners op het terrein van onderwijs en arbeidsmarkt, gericht op versterken van de samenwerking tussen de bij scholing en arbeidstoeleiding betrokken instanties. Het leerwerkloket vormt de schakel tussen opleidingen, beroepen, EVC-aanbieders en de vraag vanuit de arbeidsmarkt (werkgevers, werkzoekenden, werkenden en onderwijsvolgenden). De opzet en
inrichting van de Leerwerkloketten zijn aan de regio gelaten, waardoor de samenwerkingsverbanden kunnen aansluiten op de regionale arbeidsmarktsituatie en sociaal-economische infrastructuur. Landelijk faciliteert UWV WERKbedrijf de samenwerkingsverbanden en de Leerwerkloketten op alle mogelijke manieren.
“
In alle arbeidsmarktregio’s zijn nu Leerwerkloketten gerealiseerd
Ook de komende tijd zullen de loketten zich onverminderd blijven inzetten voor de aansluiting onderwijs-arbeid en voor de concrete scholingsvragen van hun klanten. Richting werkgevers zal intensief worden samengewerkt met de regionale WerkgeversServicepunten. De financiering van de loketten blijft in 2012 ongewijzigd gehandhaafd. In deze tijd van noodzakelijke bezuinigingen betekent dat een stevige erkenning van het nut en noodzaak van de Leerwerkloketten. Aandacht voor verduurzaming van hun dienstverlening blijft echter geboden. Marianne Zoetmulder Projectmanager Arbeidsmarktprojecten UWV WERKbedrijf
”
In de twee jaar van hun functioneren hebben de Leerwerkloketten hun meerwaarde in de regio aangetoond. Uit een evaluatie door Berenschot in opdracht van het ministerie van SZW kwam naar voren dat alle betrokken arbeidsmarktpartijen vinden dat de Leerwerkloketten erin slagen op een laagdrempelige wijze informatie en advies aan te bieden. Ook de bediende klantgroepen werkzoekenden, werkenden, scholieren en bedrijven toonden zich tevreden. Als sterke punten van het Leerwerkloket gelden vooral de gebundelde expertise en de slagkracht om een passend aanbod op de vraag te helpen realiseren. In dit boekje vindt u vele aansprekende voorbeelden van de Leerwerkloketten in de praktijk.
3
Analyse
Breed bereik Leerwerkloketten In opdracht van UWV WERKbedrijf verrichtte CINOP een secundaire analyse op de kwalitatieve en kwantitatieve opbrengsten van de Leerwerkloketten en hun samenwerkingsverbanden. Het rapport ‘Zetje in de rug’ gaat dieper in op de doelgroepen en sectoren die met de projecten duaal leren en EVC in 2010 zijn bereikt.
Beleidskader Matthieu Mes, senior manager bij CINOP en een van de onderzoekers: “Wat opviel was, dat de Leerwerkloketten een goed bereik hebben onder laagopgeleiden. Dat is belangrijk omdat het strookt met het grotere beleidskader van waaruit ze zijn opgericht: doorscholing van de beroepsbevolking, in het bijzonder verhogen van het aantal personen met minimaal een startkwalificatie.” Hij vervolgt: “De loketten hebben vooral een bijdrage geleverd aan het bevorderen van werk-naar-werk bemiddeling. Door de crisismaatregelen, met name de deeltijd-WW, was hier ook veel aandacht voor. Bij deze trajecten is veel gebruik gemaakt van EVC. Dit instrument blijkt vooral aan te slaan voor de wat oudere leeftijdsgroepen. Logisch, want die hebben een langere ervaring te ‘verzilveren’. Voor werkzoekenden is de inzet van EVC wat achtergebleven. Een probleem daarbij is natuurlijk vaak, dat die geen werkgever meer achter zich hebben. Het samenstellen van een goed portfolio zonder ondersteuning is geen sinecure.”
4
Laagdrempelig Matthieu Mes vervolgt: “Doordat we geanalyseerd hebben tot op het niveau van crebo-nummers, kunnen we zien dat de spreiding over sectoren en beroepen zeer groot is. Er is dus veel maatwerk geleverd. Vooral in de techniek zien we doorscholing, ook in de vorm van intersectorale mobiliteit. Mensen stappen bijvoorbeeld over van de procesindustrie naar de voedingsindustrie. Verder valt op dat de instroom in de zorg, waar veel werk is, onder jongeren opvallend laag is. Hier zou een nieuw speerpunt van gemaakt kunnen worden. Naar mijn mening worden de leerwerkloketten als laagdrempelige voorziening steeds belangrijker. De voortschrijdende digitalisering van dienstverlening gaat over de hoofden van een behoorlijke groep mensen heen. Denk dan allereerst aan laaggeletterden, maar ook anderen kunnen behoefte hebben aan een plek waar even face-to-face wordt meegedacht.”
Cijfers
Leren en Werken in cijfers
*
12
9
13
scholin eit activit
ov
er i
ge
ten
en
van voorlich
8
tin or gsbijeenkomsg aniseren
ne n rba le e n va ng er vi
w
13
gemen
gsarran
EV C g torin moni en g be geleidin bedrijfsbezoeken
34
ten
ten
tie gs trajec
en
scholin
informa
en
advies
aan
bezoekers
Taken Leerwerkloketten
11
(in percentages)
*) Cijfers ontleend aan: Berenschot (2011). De functie en meerwaarde van de Leerwerkloketten. Evaluatieonderzoek in opdracht van het Ministerie van SZW 5
Cijfers Bereikte doelgroepen
44% 37%
Speerpuntsectoren
met werkloosheid bedreigden Zorg werkzoekenden
Techniek
werkende jongeren zonder startkwalificatie
19%
Financiering Leerwerkloketten 2010
6,0 6,2 Bedrag in miljoen
6
cofinanciering door UWV, gemeenten en ROC’s
Rijksbijdrage
Economie&Dienstverlening
Leerwerkloketten
Leerwerkadviseurs
157
Loketten
44
Samenwerkingsverbanden
36 Resultaten 2010 6.600 EVC- trajecten
37.987 duale trajecten
146.000 Sinds 2005 zijn in totaal ruim 146.000 EVC- en duale trajecten gerealiseerd, 117% ten opzichte van de ambitie (125.000) 7
Regionale arbeidsmarkt Participatiegraad en opleidingsniveau van de Zoetermeerse beroepsbevolking liggen ver boven het landelijk gemiddelde. Het Zoetermeerse werkgelegenheidsbeleid kent als speerpunten: ICT, Leisure, zorgprojecten, belangenbehartiging en biolife sciences. Regionaal zijn de groeisectoren bouw, handel en reparatie, horeca, zakelijke dienstverlening, overheid, onderwijs en zorg.
Samenwerkingsverband Het Leerwerkloket Zoetermeer wordt aangestuurd door een stuurgroep waarin zitting hebben: ROC ID College, gemeente Zoetermeer, UWV WERKbedrijf en Dienst Sociale Werkvoorziening. De activiteiten zijn ingebed in de Sociaal Economische Agenda. Daarin zijn de deelnemende partijen: Raad Voor Ondernemend Zoetermeer, Detailhandel Vereniging Zoetermeer, Kamer van Koophandel Zoetermeer, Vereniging Promotie Stadshart, Koninklijke Horeca Nederland Zoetermeer, UWV WERKbedrijf en Gemeente Zoetermeer.
Foto: Coördinator Herma Derwort (links) en Ronald Roos
De werelden van arbeidsmarkt en onderwijs met elkaar verbinden Coördinator Herma Derwort: “Het Leerwerkloket Zoetermeer is een voortzetting van het project Leven Lang Leren dat sinds september 2008 in de regio Zoetermeer de samenwerking op het gebied van leren en werken een krachtige impuls heeft gegeven. 8
Loket in beeld: Zoetermeer
Het Leerwerkloket is uitstekend ingebed in het netwerk van samenwerkingspartners rond onderwijs en arbeid. Als ze ons nodig hebben, worden we erbij gehaald en andersom werkt het net zo. Iedereen kent elkaar en we weten wat we aan elkaar hebben. Zo gaat adviseur Ronald Roos mee op pad met bedrijfsadviseurs van Werkgeversservicepunt en UWV om met werkgevers afspraken te maken of hen te adviseren rond scholing en EVC en om te kijken of zij mogelijkheden hebben voor stages en BBL-trajecten. We proberen via scholing de talenten van beschikbare werkzoekenden te verbinden met de personeelsvraag van het bedrijf.” Ze vervolgt: “Het Leerwerkloket is gespecialiseerd in alles over opleiden. Hoewel wij als medewerkers afkomstig zijn van ROC ID College, zijn we tevens op de hoogte van het overige onderwijsaanbod en kunnen vanuit wat de vraag is, verbindingen leggen naar concrete opleidingen, EVC-procedures en leerwerktrajecten. Onze expertise wordt erkend en gewaardeerd. De meeste werkcoaches van UWV kennen wel de hoofdlijnen maar verwijzen graag door naar ons of roepen ons erbij, zodra het om maatwerk gaat.”
www.zoetermeer.lerenenwerken.nl
Schakelen Adviseur Leren en werken Ronald Roos: “Mede door onze inzet komen bijzondere BBL-trajecten en leerwerkarrangementen van de grond. Voorbeelden zijn Stichting Nelis, een glazenwassersopleiding op niveau 1 bij een groot schoonmaakbedrijf in Den Haag, waar ook Zoetermeerse jongeren in participeren. Bij ADO is ook zo’n route met leerwerkplekken als sport- en citysteward. Bij een metaalbedrijf in Zoetermeer loopt een BBL-opleiding waarbij de lessen grotendeels op de werkvloer worden gegeven, de praktijkvakken door
“
Steeds weer moeten inspelen op nieuwe ontwikkelingen.
”
Vraagbaak Het Leerwerkloket Zoetermeer functioneert ook als vraagbaak waar werkzoekenden en werkenden terecht kunnen met opleidings- en loopbaanvragen. Herma Derwort: “Ons front-office op het Werkplein is goed te vinden. We hebben uitvoerige documentatie bij de hand over opleidingen, bijzondere beroepen, open dagen en dergelijke, die we waar nodig uit de kast kunnen trekken. Ook hebben we binnenkort de mogelijkheid om zelf beroepskeuzetesten af te nemen. We willen graag dat de klant met een concreet advies de deur uit gaat. Daartoe werken we met een klantformulier, waar we de instanties en adressen op aankruisen die nuttig zijn voor de betreffende klant om stappen te kunnen zetten. Als partijen onderling hanteren we het klantrelatiebeheersysteem CRM om doelgroepen gericht te kunnen benaderen.” Herma vervolgt: “In Zoetermeer is de digitale dienstverlening aan werkzoekenden via e-coaching al vrij ver, waardoor er sinds begin 2011 beduidend minder mensen op het Werkplein komen. We maken ons daarom ook op andere plekken zichtbaar waar we kunnen, onder andere op informatiemarkten, en publiceren in de plaatselijke kranten. Binnenkort worden de UWV-vestigingen PijnackerNootdorp en Leidschendam gesloten, waardoor hier weer meer ‘massa’ komt. Steeds weer moeten inspelen op nieuwe ontwikkelingen zorgt ervoor, dat het een uitdaging blijft.”
mensen uit het bedrijf. Dat vraagt om afstemming met het ROC om te voldoen aan de exameneisen. Dit type trajecten wordt ook georganiseerd in de zorg, waarbij leerlingen les krijgen in het ziekenhuis. Dat voorkomt veel uitval. Verder willen we een leerwerktraject voor fietsenmakers opzetten met meerdere gemeenten, zodat we aan voldoende deelnemers komen. Voortdurend zoeken we naar manieren om de werelden van arbeidsmarkt en onderwijs met elkaar te verbinden. Onze kracht als leerwerkloket is: snel kunnen schakelen. Daardoor blijft het niet bij plannen, maar worden de leerroutes daadwerkelijk gerealiseerd.”
9
Regionale arbeidsmarkt De grote sectoren in Midden-Utrecht zijn de zakelijke dienstverlening, zorg en welzijn, detailhandel, openbaar bestuur en onderwijs. Groei wordt vooral verwacht in zorg en welzijn, zakelijke dienstverlening en horeca. Onder laagopgeleiden is de werkloosheid hoger dan het Nederlands gemiddelde.
Samenwerkingsverband Het Leerwerkloket Utrecht wordt beleidsmatig aangestuurd door een stuurgroep van: gemeente Utrecht, UWV WERKbedrijf, KvK, VNO-NCW, MKB Utrecht, Stichting Bundel, ROC ASA, ROC Midden-Nederland, Hogeschool Utrecht, Wellantcollege, Werkartaal en Colo.
Foto: Jan Bijvank, projectleider Leren en Werken Utrecht
De factor onderwijs in beeld houden Jan Bijvank, projectleider Leren en Werken Utrecht: “Het Leerwerkloket Utrecht opereert in zeer nauwe samenwerking met het regionale WerkgeversServicepunt van het UWV en met Werk030, het werkgeversservicepunt van de gemeente Utrecht, zodat gezamenlijk ingezet wordt op een eenduidige werkgeversbenadering. 10
Loket in beeld: Utrecht
We proberen via duale trajecten werkzoekenden en de personeelsbehoefte van werkgevers aan elkaar te koppelen. De techniek is een sector waarin dat erg goed lukt. Er zijn veel moeilijk vervulbare vacatures. We handelen doorgaans via het model: eerst solliciteren, dan leren. Werkgevers bieden een werkzoekende die hen bevalt vaak eerst een werkervaringsplek aan, die als het goed gaat kan worden doorgezet in een leerwerkovereenkomst. We doen dit zowel voor individuele bemiddelingen als voor groepen. De opleider, vaak het ROC, is ook van meet af aan bij zo’n arrangement betrokken. Voorbeelden zijn trajecten voor cv-monteurs en installateurs. Ook leiden we regelmatig via detacheerder Bikeflex fietsenmakers op. Verder hebben we tijdens de crisis via het mobiliteitsfonds liefst 280 EVC-trajecten kunnen realiseren voor mensen die net werkloos waren of met werkloosheid werden bedreigd.”
Zichtbaar Het Leerwerkloket is gevestigd op de beursvloer van werkplein ‘t Goylaan, en houdt ook zitting op andere werkpleinen in de regio. Op de UWVvestigingen werkt het Leerwerkloket samen met werkcoaches en met de jongerenloketten. Het Leerwerkloket heeft een goede manier gevonden om zichtbaar te zijn voor mogelijke klanten. “Mede dankzij een subsidie van de Provincie publiceren we samen met Werk030, UWV en het ROC regelmatig in huis-aan-huisbladen met actuele informatie over opleidingen en leerwerktrajecten, geïllustreerd met aansprekende ervaringsverhalen. Dit werkt heel wervend. Mensen komen bij ons langs of melden zich bij UWV WERKbedrijf en kaarten aan bij hun werkcoach: is dit misschien iets voor mij? We laten ook voorbeelden zien van
www.leerwerkloketutrecht.nl
werkzoekenden die een heel andere beroepsrichting inslaan. De neiging is om te blijven hangen in de functie en sector waar je uit kwam. Verder staan we regelmatig op beurzen, markten en dergelijke.”
“
Ik hecht sterk aan het in stand houden van het samenwerkingsverband
Het Leerwerkloket Utrecht is een voortzetting van het project Leven Lang Leren Utrecht. Eind 2010 werd de brochure Winst! uitgebracht om de overgang naar het Leerwerkloket te markeren. In de brochure komen verschillende mensen aan het woord. Van strategisch denkende bestuurders tot voormalig werkzoekenden, van onderwijsmensen tot managers en personeel wervende werkgevers. Met praktijkvoorbeelden van personen en bedrijven die dankzij EVC en/of een leerwerktraject hun perspectieven hebben verbeterd.
”
Blijven ontwikkelen Speciaal voor werkgevers organiseert het Leerwerkloket regelmatig het zogeheten EVC-café. “Dat zijn bijeenkomsten waarbij we HR-managers informeren over de mogelijkheden en toepassing van EVC. Er komen werkgevers aan het woord die er inmiddels ervaring mee hebben, zoals Pro-Rail, Vitens en Reynaerde, een grote zorginstelling hier in de regio. Bij sommige grotere werkgevers is EVC al een instrument in de HR-cyclus en wordt het gebruikt voor medewerkers die willen doorleren. Wij geven informatie, adviseren en helpen met zoeken naar de juiste EVC-aanbieder. Jan Bijvank besluit: “Al met al denk ik dat we een maatschappelijk nuttige functie vervullen. Het is ontzettend belangrijk dat de factor onderwijs goed in beeld is als je het over de arbeidsmarkt hebt. Alleen als mensen zich blijven ontwikkelen, benut je hun talenten optimaal en bereik je duurzame resultaten. Daarom hecht ik sterk aan het in stand houden van het samenwerkingsverband.” 11
Regionale arbeidsmarkt In de Twentse werkgelegenheidsstructuur zijn de metaal, energie en chemische sector sterk vertegenwoordigd. Groeisectoren zijn zakelijke dienstverlening, zorg en welzijn en onderwijs. Door vergrijzing krijgt Twente op korte termijn te maken met een dalende beroepsbevolking.
Samenwerkingsverband Het Leerwerkloket wordt aangestuurd door het bestuurlijk platform Onderwijs, Werk en Inkomen (POWI) waarin zijn vertegenwoordigd: de gemeenten Almelo, Enschede en Hengelo, UWV WERKbedrijf, ROC van Twente, Saxion Hogescholen en MKB Nederland/ VNO-NCW.
Foto: Projectleider Marleen Baltussen
Participeren door kwalificeren Projectleider Marleen Baltussen: “Wij als leerwerkloket zijn de verbindende schakel om ‘een leven lang leren’ te realiseren in de regio, een doel waarvoor de partijen gezamenlijk verantwoordelijkheid hebben genomen. Daarbij hebben ‘de drie O’s’: ondernemers, onderwijs en overheid, allemaal een taak.” 12
Loket in beeld: Twente
Eerst was er het project Leven Lang Leren. Het fysieke Leerwerkloket bestaat ruim een jaar. “We hebben ons in de eerste tijd erop gericht om bekendheid te krijgen bij het bedrijfsleven. We werken hier vooral met een sectorale werkgeversbenadering waarbij wordt samengewerkt met de brancheservicepunten en de werkgeversbenadering vanuit het UWV. Het afgelopen jaar hebben we een werkconferentie met partners georganiseerd om samenwerkingsafspraken te maken hoe werkgevers het beste kunnen worden ondersteund bij hun HR-vragen. In Twente bestaat het bedrijfsleven vooral uit MKB. Dat biedt minder mogelijkheden voor het vormgeven van arrangementen. Alleen in de zorg loopt een wat grootschaliger BBL-project via een vereniging van zorginstellingen. We hebben in de regio Twente wel uitstekend samengewerkt om de extra mobiliteitsgelden zo goed mogelijk te benutten. Dankzij deze middelen zijn voor met werkloosheid bedreigde werknemers flinke aantallen EVC’s en omscholingen gerealiseerd.”
Maatwerktrajecten De derde ‘O’ bleef in Twente nog wat onderbelicht. “Op dit moment zijn we ook de aandacht aan het richten op gemeenten. Met de gemeente Enschede en het ROC van Twente loopt sinds oktober een intensieve aanpak voor het WWB-bestand via de zogeheten routekaart naar de arbeidsmarkt. Degenen uit het klantenbestand die hiervoor in aanmerking komen, krijgen het aanbod hun arbeidsmarktprofiel te versterken en worden op het spoor gezet van scholing en werk. Als instap fungeert vaak de AKA (algemene arbeidsmarktkwalificering) op niveau 1, maar we kijken of vervolgens een beroepsopleiding via werkend leren te realiseren is. Ook worden assessments en empowermenttraining gedaan. Om de toegang tot het onderwijsaanbod van het
www.twente.lerenenwerken.nl
“
Het kan immers erg confronterend voor de klant zijn
”
ROC van Twente laagdrempeliger en gedifferentieerder te maken heeft het ROC de P(articipatie)Tool ontwikkeld. Het is een site waarmee werkcoaches bij gemeenten en UWV vanuit een concrete vraag maatwerktrajecten kunnen samenstellen. Het is een soort zoekmachine waarachter de gewone site van het ROC zit en vanwaaruit direct contact gelegd kan worden met de afdeling Maatwerk. De site heet www.kwalificatieladder.nl verwijzend naar de participatieladder van de VNG die gemeenten hanteren bij de activering en toeleiding van hun WWB-klanten. We zetten in op participeren door kwalificeren.”
En de WWB-intake’s leidden maar liefst tot tweehonderd onderwijstrajecten! Ook de AKA-intake bij het ROC werd aangepast om laaggeletterdheid direct op het spoor te komen. Het is wel zaak, dat je dan ook concreet iets te bieden hebt. Scholing, training of wat dan ook. Het kan immers erg confronterend voor de klant zijn. Hoewel wij als leerwerkloket fysiek te vinden zijn op de werkpleinen, hebben we in de praktijk vooral een functie als ‘tweedelijns specialist’. Dus op verwijzing van werkcoaches en andere intermediairs. Zeker nu er minder aanloop naar de werkpleinen is door de nieuwe werkwijze bij het WERKbedrijf. We werken daarom heel hecht samen met alle instanties waar onze potentiële klanten binnenkomen, zodat men ons nog steeds goed weet te vinden.”
Tweedelijns “Ook kennen we in de regio een brede aanpak van laaggeletterdheid. Bij de intake voor de routekaart hebben we enkele opdrachten vervlochten waarmee je problemen met lezen en schrijven direct signaleert. Mensen weten hun laaggeletterdheid vaak slim te verbergen omdat ze zich ervoor schamen. We sluiten dus aan op werkprocessen die er toch al zijn. Als mensen bij ons of bij UWV WERKbedrijf komen, nemen we ze en passant een leestestje af als we denken te maken te hebben met iemand die moeilijk leest en schrijft. UWV heeft haar hele WW-bestand nu gescreend op indicatoren die vaak samenhangen met laaggeletterdheid.
13
Regionale arbeidsmarkt In Rijnmond is een relatief groot deel van de beroepsbevolking laagopgeleid. Het is ook een relatief jonge beroepsbevolking. In de werkgelegenheidsstructuur zijn de sectoren IT en zakelijke dienstverlening, zorg en welzijn, detailhandel, vervoer en telecom sterk vertegenwoordigd. Ook de haven neemt een speciale plaats in. Vooral in de zakelijke dienstverlening, zorg en welzijn en onderwijs neemt de vraag toe.
Samenwerkingsverband Rond het Leerwerkloket Rijnmond is een stuurgroep gevormd van: Gemeente Rotterdam, Jeugd Onderwijs en Samenleving, Sociale Zaken en Werkgelegenheid, UWV WERKbedrijf, ROC Albeda, ROC Zadkine, Hogeschool Rotterdam, Hogeschool InHolland, Scheepvaart- en Transportcollege, Werkgeversservicepunt DAAD, KvK, VNO-NCW Rotterdam en Colo (vanaf 1 januari 2012 stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB).
Foto: Projectleider Theo Wehkamp
Gouden kansen pakken Projectleider Theo Wehkamp: “Als Leerwerkloket monitoren we onze klantcontacten en analyseren welke trends er in zitten. Op dit moment kunnen we terugblikken op zo’n duizend contacten en veertienhonderd vragen.” 14
Loket in beeld: Rijnmond
“De meeste klanten krijgen we via persoonlijk contact: banenmarkten, voorlichtingen, themabijeenkomsten, en mensen die langskomen op de vestigingen. Ook komen er vragen via internet, maar dat zijn er veel minder. Onze vaste fysieke plek is werkplein Schiekade, op de andere werkpleinen houden we spreekuren. Onze bezoekers vinden het prettig dat we de tijd kunnen nemen voor een gesprek, zeker nu de werkcoaches van UWV daar minder ruimte voor hebben.” Als bepaalde vragen terugkeren, organiseert het Leerwerkloket daar activiteiten voor. “Onlangs hielden we een themabijeenkomst over leren en werken in zorg en welzijn. Er kwamen vijfenveertig deelnemers op af. Binnenkort volgt een soortgelijke bijeenkomst over instroom in de techniek.” Het Leerwerkloket bereikt ook potentiële klanten via een twee wekelijkse speciale pagina in Metro regio Rotterdam. “Hier staan vooral rolmodellen in, succesverhalen van mensen die aan de slag kwamen via een leerwerktraject. Daar gaat een wervend effect van uit, we merken het aan een piek in het website-bezoek na verschijning. Deze pagina wordt gesubsidieerd tot eind van 2011 door het Albeda College, ROC Zadkine, Leerwerkloket en Colo; in 2012 gaat de Gemeente Rotterdam net als voorheen weer meesubsidiëren.”
Makelaar In Rotterdam bestaat een gemeenschappelijk werkgeversservicepunt van gemeente en UWV, DAAD. “Vanuit de brede dienstverlening die DAAD biedt komen tal van arrangementen tot stand om
www.rotterdam.lerenenwerken.nl
werkzoekenden te laten instromen op moeilijk vervulbare vacatures. Vrijwel altijd speelt ook scholing een rol. Het Leerwerkloket fungeert dan als makelaar naar het betreffende opleidingsinstituut. Een eigen initiatief van het Leerwerkloket is het convenant dat is gesloten tussen de bouwer van het nieuwe Erasmus Medisch Centrum (BAM en Ballast Nedam) en diverse partners. De bouw loopt nog ruim zeven jaar en biedt veel extra en duurzame stageplekken. We vonden dat echt een gouden kans. Achtereenvolgens bieden de verschillende bouwstadia unieke opleidingsmogelijkheden. De ruwbouw is achter de rug, op dit moment wordt er veel glaswerk uitgevoerd.”
sen en ook hun toezichthouders weg te bezuinigen. Dat scheelt werkervaringsplaatsen voor laagopgeleiden, maar betekent ook juist in zo’n grote stad verlies van een stukje sociale cohesie. De tendens is dat het bedrijfsleven zelf meer moet gaan bijdragen aan scholings- en instroomprojecten. We zien vooral een knelpunt voor werkzoekenden van boven de 27. Omdat ze wat ouder zijn, geven werkgevers hen vaak niet als eerste een BBL-plek. Ook zijn er minder mogelijkheden om een EVCprocedure bekostigd te krijgen. Verhogen van het opleidingsniveau van de beroepsbevolking is een beleidsprioriteit, maar het wordt steeds creatiever zoeken naar mogelijkheden om er handen en voeten aan te geven.”
“
Daar gaat een wervend effect van uit
”
Creatiever Via het Leerwerkloket worden ook EVC-trajecten gerealiseerd. “Een tijdje geleden had ik contact met een gemeentelijke afdeling waar veel ongediplomeerden werken. Die heb ik verwezen naar een passende EVC-aanbieder.” Theo wil nog wel een aandachtspunt kwijt. “Het is jammer dat de financiële mogelijkheden voor het realiseren van leerwerkarrangementen afnemen. We merken dat zowel bij de gemeente als bij UWV. Zo heeft Rotterdam het voornemen de speelplaat-
15
Klanten aan het woord Goed geholpen klanten bewijzen beter dan wat ook, het succes van de Leerwerkloketten. Hieronder volgen enkele ervaringsverhalen.
16
Foto:Maurice van Liempd
Klanten aan het woord
EVC-traject: zet je ervaring om in diploma Maurice van Liempd (32) heeft zijn halve leven als kok bij de marine gewerkt. Hij heeft echter nooit zijn diploma zelfstandig kok behaald. Geen probleem, dacht hij. “Ik kan toch al koken? Wat maakt zo’n papiertje dan nog uit!” Maar nu hij buiten de marine een baan zoekt, blijkt dat gemis hem flink wat kopzorgen op te leveren.
Goede ervaringen Als 15-jarig broekie meldde Maurice zich aan bij de voorselectie van de marine. Net klaar met de mavo, had hij geen idee wat te doen. Tot hij een advertentie in de krant las: kom erbij, bij de marine! Meer had hij niet nodig. Zestien jaar en vijf maanden oud werd hij ingelijfd als matroos logistieke dienst & verzorging. Kok dus, in normale burgertaal. “Verantwoordelijk voor het voeden van een soms wel tweehonderdkoppige bemanning.” Tijdens zijn marinetijd heeft Maurice veel ervaring opgedaan als kok. En, zoals de advertentie beloofde, veel van de wereld gezien. Hij heeft aan boord van mijnenjagers gekookt, negen maanden op de kazerne in Curaçao gezeten en was erbij toen Nederland fregatten naar de Golf stuurde. “Een geweldige tijd. Maar de lange periodes op zee begonnen me op te breken. Dat is leuk als je jong bent. Maar na tien jaar wilde ik iets anders.” Helaas zat dat er niet in. Na een paar maanden op de Van Ghentkazerne kreeg Maurice opnieuw orders om uit te varen. Dat zag hij niet zitten. “Mijn vriendin en ik wilden ons juist gaan settelen. Dan wil ik het haar niet aandoen dat ik maanden op zee zit.” Juli 2011 hakte hij de knoop door. Maurice nam afscheid van Defensie. Vrijwel direct
kreeg hij van het UWV-werkbedrijf een uitnodiging om deel te nemen aan een EVC-traject, wat staat voor Erkenning van Verworven Competenties. “Sommige mensen, zoals ik, kunnen meer dan hun diploma’s aangeven”, legt hij uit. “Bij defensie heb ik vele cursussen gevolgd. Probleem is alleen dat die niet worden erkend in de burgermaatschappij. Kortom, ik heb zestien jaar werkervaring, maar geen officiële documenten om dat te bewijzen.” Tijdens het EVC-traject gaat Maurice bewijsmateriaal van al zijn kennis en ervaring verzamelen in een portfolio. Een beoordelaar, ook wel ‘assessor’ genoemd, kijkt wat daar in zit, of het waar is en vraagt hem soms iets uit zijn werk voor te doen. Vervolgens wordt die kennis en ervaring langs een meetlat gelegd. Bijvoorbeeld één met daarin de eisen die gesteld worden aan een mbo- of hbo-diploma. Hierna kan hij zijn Ervaringscertificaat zelfstandig werkend kok niveau 3 in ontvangst nemen. Dit Ervaringscertificaat zou vervolgens kunnen worden omgezet in een diploma of vrijstellingen opleveren voor de betreffende opleiding. “Zo kun je bij werkgevers aantonen wat je waard bent”, zegt hij. “Het vergroot mijn kansen op de arbeidsmarkt. Zodat ik hopelijk snel als burgerkok aan de slag kan.” 17
Filmpje Bekijk hier het filmpje over het ervaringscertificaat.
18
Foto: Petra Schellekens
Klanten aan het woord
Zichtbaar maken: ik kan wel degelijk iets De kinderkleding-keten waar Petra Schellekens (45) spin in het web was, raakte failliet. Wat nu? Het samenstellen van een EVC-portfolio met haar ervaring en kwaliteiten leverde haar niet alleen het mbo-4 diploma logistiek supervisor op, maar gaf eveneens hernieuwd zelfvertrouwen. Een nieuwe baan heeft ze intussen ook.
Hart onder de riem Petra Schellekens: “Ik ben op mijn vijftiende van school gegaan en gaan werken, zonder enig diploma. Bij kinderkleding-keten Villa Happ ben ik ooit begonnen als uitzendkracht. Op het laatst was ik assistent-productmanager en logistiek manager. Ik verzorgde de logistieke kant van de inkoop. Vanaf het bestellen van monsters bij fabrieken tot en met de leveringen per schip en het bevoorraden van de winkels. Een pittige en veelzijdige baan. Toen Villa Happ in juli 2010 failliet ging, kreeg het personeel via UWV een voorlichting waarbij ook de mogelijkheid van EVC werd aangeboden. Ik heb daar direct ‘ja’ tegen gezegd. Met hulp van Hans Leermakers van het Leerwerkloket in Den Bosch heb ik een portfolio samengesteld. Doordat ik heel veel materiaal had meegenomen van mijn oude werk, kon ik vrij gemakkelijk aantonen wat ik had gedaan. Dit bleek bij de toetsing overtuigend. Ik moest nog examen doen in Nederlands en Engels en daarna kreeg ik in één klap mijn mbo-4 diploma logistiek supervisor. Het duurde overigens vrij lang voordat de procedure startte, pas in december. Jammer, want als je een paar maanden in de WW zit krijg je al gauw een negatief zelfbeeld. Maar het maken van mijn EVCportfolio was echt geweldig om te doen. Je maakt zichtbaar: ik kan
wel degelijk iets. De begeleiding door Hans was heel plezierig. Hij gaf me tips en stak me zonodig een hart onder de riem. Omdat ik zo lang gewerkt heb bij Villa Happ, moet je toch door een soort rouwproces. De EVC-procedure hielp om alles een plek te geven. Ik heb behoorlijk veel gesolliciteerd en inmiddels heb ik een nieuwe baan. Per 1 december 2011 ben ik logistiek coördinator van een nieuwe brillenketen, Eyelove, bij de DA-drogisterijen. Ik werk nu in de outbound, dat wil zeggen wat binnenkomt op de juiste plek brengen, en word ingewerkt om de inkoop over te nemen. Ik vond dus weer iets in de mode, dat vind ik erg leuk.”
19
“
Ik moest er wel even aan wennen, maar durf mezelf nu te verkopen.
”
20
Foto: Alois Menhart (links) en Erica van Tussenbroek
Klanten aan het woord
Een schot in de roos Dankzij goed samenspel tussen het Leerwerkloket Rivierenland en het WAPR (Werkgevers adviespunt Rivierenland) vond Alois Menhart uit Beesd een leerwerkbaan bij Bakker Bart in Culemborg.
Voor de achttienjarige Alois uit Beesd gaat er een nieuwe wereld open. Dankzij bemiddeling van het Leerwerkloket doet hij sinds 30 december 2011 werkervaring op bij Bakker Bart in Culemborg. Hij combineert deze leerbaan met een BBL-opleiding tot verkoopspecialist (niveau 3) aan het ROC Rivor in Tiel. Iedere maandag verruilt hij de toonbank voor de schoolbank. “En dat bevalt ontzettend goed, want ik ben een echte doener”, legt Alois uit. “Ik vind het leuk om in de praktijk bezig te zijn. Hiervoor volgde ik de bol-opleiding tot manager handel en verkoop in Den Bosch. Maar ik ontdekte dat deze uit theorie bestaande leerweg niet bij me paste. Eerder deed ik al eens werkervaring op in de winkel van een tankstation. Dus ik wist al wat er kwam kijken bij verkoop en klantbediening. Bij Bakker Bart heb ik tot nu toe al veel praktische kennis opgedaan. Het is echt leuk en leerzaam om op deze wijze een kijkje te krijgen achter de schermen van een bekende bakkerij en broodverkoper.”
Al veel geleerd Zijn leerwerktraject kwam plotseling tot stand dankzij een ontvangen e-mail. “Die was van het Leerwerkloket”, blikt Alois terug. “Daarin werd ik geattendeerd op deze leerbaan. Vervolgens heb ik gereageerd en mocht ik op gesprek komen. Daarna werd ik uitgenodigd om een dagje te komen proefdraaien. Dit beviel van beide kanten erg goed en zo is mijn leerbaan hier ontstaan.” De werkzaamheden van Alois zijn erg divers. “Dan moet je denken aan klanten helpen, schoonmaken en broodjes beleggen”, somt hij op. “Maar momenteel word ik ook ingewerkt om brood uit te zetten voor de volgende dag. Zo heb ik al geleerd om brood af te bakken
en zaadjes erop te doen. Alles werkt volgens een vaststaand proces. Eerst moet ik de bladen goed leggen. Daarna kan ik de broden laten rijzen. Het is interessant om te zien welke weg het brood aflegt voordat we het kunnen verkopen aan de klant. Tegelijkertijd leer ik nu verschillende broodsoorten kennen. Dus wat dat betreft heb ik hier in een halve maand al veel geleerd.”
Meegroeien Zijn praktijkbegeleidster Erica van Tussenbroek zag hem kort geleden binnenkomen. “Alois is een schot in de roos”, vertelt ze enthousiast. “We zijn erg blij met hem. Hij is hier fluitend aan het werk en past daarbij goed in ons team. Hij is onze eerste BBLer. Zijn bijdrage bevalt goed. We leiden hem allround op. We hopen zo dat hij meegroeit met onze winkel. Maar daar hebben we al een goed gevoel over.” Ook Alois is zeer te spreken over de begeleiding op de werkvloer. “Als Erica er niet is nemen andere collega’s mijn begeleiding over. Die samenwerking verloopt goed. Daarbij kom ik er zelf meestal ook wel uit.” Op de maandagen gaat Alois naar school. “Daar krijg ik vakken over handel en verkoop. Binnenkort komt mijn docent een kijkje nemen op de leerplek. Ik ben benieuwd. Zoals het nu gaat ben ik erg tevreden.”
21
“
Ik ben blij met de face-to-face gesprekken
”
22
Foto: Dennis Alexander (links) en Steven van Rijsbergen
Klanten aan het woord
Jezelf opnieuw uitvinden Door de teruglopende omzet in de grafische industrie zag Steven van Rijsbergen (43) aankomen dat hij zijn baan als offsetdrukker ging verliezen. Ruim voor zijn ontslag begon hij zich al te oriënteren op nieuwe mogelijkheden. Een korte loopbaanbegeleiding door het Servicepunt Leren en Werken Den Bosch gaf hem richting.
Kwaliteiten “Per 1 januari 2012 is mijn baan bij drukkerij De Regenboog hier in Den Bosch komen te vervallen. In de grafische industrie is de omzet enorm gedaald doordat veel wat vroeger via papier gebeurde, nu digitaal gaat. Denk alleen al aan formulieren en enveloppen. Ik dacht: ik sta nu nog aan de goede kant van de 45 en ik moet nog 25 jaar werken. Ik had alleen geen idee wat mijn verdere mogelijkheden zouden kunnen zijn. Een vriend van me kende Dennis Alexander en zo ben ik bij Leren en Werken Den Bosch terecht gekomen. Dennis heeft een paar gesprekken met me gevoerd en enkele tests afgenomen. Daar kwam uit dat ik functioneer op hbo-niveau, wel een opsteker omdat ik een mbo-opleiding heb. Op dit moment ben ik bezig me verder te oriënteren. Ik vind heel veel dingen leuk om te doen, maar heb nog geen scherp zicht op mogelijke beroepen. Dennis heeft me geholpen met een goed CV en met het benoemen van mijn kwaliteiten. Ik moest er wel even aan wennen, maar durf mezelf nu te verkopen. Ik ben nauwkeurig, kan goed organiseren en plannen, omgaan met tegenslag, ben gedreven en heb twee rechter handen. Ook maak ik het mensen graag naar de zin. Bij elkaar tendeert dat naar een facilitaire functie. Omdat ik oorspronkelijk uit de bouw kom, zou interieurbouw misschien ook wel iets voor me zijn.
Ik loop nu een paar weken in de WW en dat is wennen. Ineens de hele dag thuis, met voortdurend het gevoel dat je ‘iets moet’. De contacten met UWV verlopen vooralsnog per mail. Ik ga kijken of er misschien activiteiten van UWV zijn waar ik aan kan meedoen. In elk geval ben ik blij met de face-to-face gesprekken die ik heb gehad bij Leren en Werken waardoor ik wat duidelijkheid heb gekregen. Ik heb dertien jaar geleden voor het laatst gesolliciteerd, dan moet je jezelf toch weer een beetje uitvinden.”
23
Projecten Leerwerkloketten zijn in hun regio initiatiefnemer of partner in specifieke projecten en arrangementen gericht op een betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. In de interviews met projectleiders van de Leerwerkloketten Zoetermeer, Utrecht, Twente Rotterdam kwamen we al enkele voorbeelden tegen, zoals het Utrechtse EVC-café en de door het ROC van Twente ontwikkelde P(articipatie)-Tool . Hieronder nog enkele voorbeelden van regionale initiatieven rond leren en werken.
24
Foto: Sakine el Farissi
Projecten: Noord-Brabant
Wekelijkse workshop leidt jongeren naar school en werk Het Leerwerkloket Brabantse Wal heeft het initiatief genomen om vanaf half april 2011 wekelijkse voorlichtingen te organiseren voor werkzoekende jongeren van 1827 jaar. Leerwerkadviseur Chantal Mulder vertelt.
Workshop “We organiseren deze workshop in het kader van bestrijding van jeugdwerkloosheid. De bijeenkomsten zijn bedoeld voor jongeren die op zoek zijn naar werk, een leerwerkovereenkomst of opleiding. De meesten hebben geen startkwalificatie. In de workshop worden de jongeren ‘op maat’ begeleid bij het vinden van een geschikte opleiding of leerwerkplek of bij het zoeken naar een baan of werkervaringsplaats. In elk geval komen het maken van een CV en het schrijven van een motivatiebrief aan de orde, en verder alles wat de deelnemers richting school of werk kan ondersteunen. Ook worden gastsprekers uitgenodigd. Er is vrije instroom; zolang een jongere nog werkloos is kan hij of zij blijven deelnemen.” Het Leerwerkloket geeft de workshop niet alleen. “We werken in het kader van bestrijding Jeugdwerkloosheid samen met trajectbegeleiders, jobhunters en acquisiteurs van het jongerentaskforce-team van de gemeenten Woensdrecht, Steenbergen en Bergen op Zoom en met UWV WERKbedrijf. Omdat het werkplein als locatie mogelijk drempelverhogend werkt en om de jongeren weer aan een schoolomgeving te laten wennen, wordt de workshop gehouden bij het Markiezaat College in Bergen op Zoom, onderdeel van ROC West-Brabant.” De resultaten zijn positief. “De workshop is in 2011 tussen half april en kerst 24 maal gehouden. In totaal hebben 88 jongeren een of meermalen deelgenomen, en 68 van hen zijn uitgestroomd naar een (leer)baan, opleiding of werkervaringsplaats.”
Sakina el Farissi (24) speelde in de jongerenvoorlichtingen van 2011 een actieve rol als ambassadrice. Ze werkt bij de afdeling Middelen van de gemeente Bergen op Zoom, en heeft haar verkorte BBL-opleiding niveau 4 tot managementassistent bijna afgerond. “Op verzoek van leerwerkadviseur Chantal Mulder heb ik als ambassadrice meegedaan aan de workshops voor jongeren van 18-27 jaar, waarvan de meesten geen startkwalificatie hebben. Ik ben er zelf een voorbeeld van, en heb ervaren dat je dan toch goed terecht kunt komen. Indertijd was ik aan een administratieve opleiding begonnen, maar heb die niet afgemaakt en ben op mijn 21e gaan werken. Onder meer als receptioniste bij een bank en bij een callcenter. Daarna vond ik voor korte tijd werk bij een verzekeringsmaatschappij, maar toen dat ophield ben ik met maar veertien dagen werkloosheid ertussen aan de slag gegaan bij de gemeente Bergen op Zoom. Dit met hulp van de trajectbegeleider en het Leerwerkloket. Ik heb het naar mijn zin, het is erg gevarieerd werk. Een van de workshopdeelnemers, Ayse Kocabaspinar, is nu mijn collega; zij is net met haar BBL-opleiding gestart. Bij de jongerenworkshops heb ik de deelnemers geholpen met het op orde krijgen en houden van hun CV. Ik hield daar ook een archief van bij zodat we hen gericht konden wijzen op binnenkomende vacatures. De bijeenkomsten vond ik erg zinnig. De deelnemers voelden deze als een steuntje in de rug. Ze konden tussendoor ook bellen als ze bijvoorbeeld even advies wilden over een sollicitatiegesprek. Ik weet zeker dat de bijeenkomsten hebben bijgedragen aan de hoge uitstroom.” 25
Filmpje Bekijk hier het filmpje hoe Sjef overstapt naar de zorg.
26
Foto: Ingel Baaijens (bovenste rij 2e van rechts)
Projecten: Zeeland
Welslagen: een tweede carrière in de zorg De Zeeuwse stichting ViaZorg ondersteunt de bij haar aangesloten zorg- en welzijnsorganisaties bij het ontwikkelen van een gezamenlijk arbeidsmarktbeleid. Welslagen is een instroomtraject, ontwikkeld door Calibris en uitgevoerd samen met een groot aantal arbeidsmarktpartijen, om werkzoekenden toe te leiden naar een leerbaan in de ouderen- of gehandicaptenzorg. “Het project heeft de status van een try-out”, vertelt Ingel Baaijens, beleidsmedewerker bij ViaZorg. “Eerder is in West-Brabant een vergelijkbaar project succesvol verlopen. In Zeeland is veel behoefte aan personeel met een diploma verzorgende IG niveau 3. Van de ongeveer 120 vacatures die gemiddeld op de vacaturesite van ViaZorg (www.ZZ.nl) staan, is grofweg de helft voor de functie van verzorgende 3 IG. De opzet van Welslagen is dat werkzoekenden, die gemotiveerd en geschikt lijken voor een functie in de ouderen- of gehandicaptenzorg, via een begeleidingstraject van 20 weken met de functie kunnen kennismaken. Zo kunnen zowel zijzelf als de instelling en het ROC kijken of hierna instroom op een leerwerkplek (BBL) mogelijk is. Als het begeleidingstraject met succes wordt doorlopen is er een garantie voor een leerwerkovereenkomst.”
Divers Door 10 Zeeuwse zorginstellingen werden in totaal 25 stageplaatsen beschikbaar gesteld voor het project. Een intensieve wervings- en selectieperiode was nodig om eenzelfde aantal geschikte kandidaten te vinden. “UWV WERKbedrijf en de gemeenten hebben vooral gekeken naar mensen die geen zorgachtergrond hebben, maar wel geïnteresseerd zijn en over kwaliteiten beschikken waardoor werken in de zorg bij hen zou kunnen passen. De zorg als tweede carrière dus. De leerwerkadviseurs hebben in het selectieproces een actieve rol gespeeld. Zij hebben samen met ViaZorg en de andere partners zowel groepsbijeenkomsten georganiseerd als individuele gesprekken gevoerd. Een leuk bijeffect van het selectieproces was overigens, dat al doende 18 personen direct op een baan in de zorg geplaatst konden worden.” De deelnemers aan Welslagen hebben uiteenlopende achtergronden, van administratief tot postbode.
“Bijzonder was, dat veel kandidaten zelf niet in eerste instantie aan de zorgsector hadden gedacht.” Relatief veel van hen zijn vrouwen tussen de 30 en 50, maar er zijn ook mannen en jongeren. Een zeer diverse groep dus. Daardoor waren vele verschillende regelingen van toepassing. Bij het daadwerkelijk benutten daarvan heeft het Leerwerkloket eveneens een sleutelrol vervuld.”
Succes Op het moment van dit interview is de stageperiode bijna afgerond. “Het project is positief verlopen. Dat vinden zowel de instellingen als de deelnemers zelf, en ook alle partijen eromheen. Er haken wel deelnemers af, maar dat blijft binnen de perken. Er beginnen in februari 18 personen aan een BBL-opleiding.” De samenwerking van de betrokken partijen is mede dankzij het project verstevigd. Ingel Baaijens: “We doen niet aan ellenlang overleg, maar briefen elkaar waar we mee bezig zijn en spreken af waar de komende maanden ons focus ligt. Via het Welslagen-project hebben we ook de zorgorganisaties nog beter leren kennen. Een volgende keer plaatsen we daarom gemakkelijker de juiste kandidaat op de juiste plek. En ook erg prettig: met ROC’s zijn afspraken gemaakt over flexibel instromen.” Alle seinen staan in Zeeland dus op groen voor meer succesvolle instroomprojecten volgens het Welslagen-model. Het Zeeuwse Welslagen-project is een gezamenlijk initiatief van: Calibris, ViaZorg, Servicepunt Zorg en Welzijn, FluenZ, ROC Zeeland, ROC Westerschelde, Hoornbeeckcollege, Leerwerkadvies Zeeland, UWV WERKbedrijf en gemeenten. Ook ontving het project een financiële bijdrage van Start Foundation. 27
“
Ik vind de techniek die in fietsen zit prachtig
”
28
Foto: Bram van Wijk
Projecten: Utrecht
Aan de slag als fietstechnicus Nederland is een echt fietsland. Daardoor is de tweewielerbranche een stabiele, uitdagende en innovatieve beroepssector. In de lente en zomerperiode, die van februari tot en met oktober loopt, hebben veel tweewielerzaken behoefte aan extra medewerkers. Daarom biedt BikeFlex, in samenwerking met Leerwerkloket Utrecht, UWV WERKbedrijf, Werk030 en de gemeente Utrecht, een leerwerktraject tot fietstechnicus aan. Direct na de opleiding worden ze ingezet in de praktijk bij een tweewielerzaak in de regio.
Leerwerktraject BikeFlex is een grote, landelijke personeelsdienst in de fietsenbranche die fietstechnici of verkooppersoneel op flexibele of vaste basis bij tweewielerzaken door heel Nederland plaatst. Om de branche van voldoende goed opgeleide fietstechnici te voorzien, leidt BikeFlex mensen op tot fietstechnicus. Dat doet BikeFlex aan de BikeFlex Academie in Zeist. Binnen de Academie werkt BikeFlex samen met de Accell Group uit Heerenveen, bekend van merken als Batavus, Koga en Sparta. Gedurende één maand worden de deelnemers - mét behoud van uitkering - opgeleid tot vakbekwaam fietstechnicus. Ze volgen een intensief programma met praktijkgerichte lessen en de benodigde theoretische onderbouwing. Na een succesvolle afronding van het leerwerktraject gaan ze als ‘basis-fietstechnicus’ minimaal zes maanden aan het werk bij een dealer van de Accell Group met uitzicht op een vast contract.
Voldoening “Ik vind de techniek die in fietsen zit prachtig”, vertel Bram van Wijk. Hij volgde in 2010 het leerwerktraject aan de BikeFlex Academie en is inmiddels fietstechnicus bij het Banierhuis in Houten. “Veel mensen denken ‘dat het maar een fiets is’, maar een fiets kent ontzettend veel vernuftigheden en precieze technieken”. Vanaf de eerste dag van de opleiding staat Bram hiervan versteld. Hij houdt ervan om met techniek bezig te zijn en is nog steeds erg blij met de bijzondere kans die BikeFlex hem geboden heeft. Een fietstechnicus werkt vooral in de werkplaats, waar aan alle mogelijke modellen fietsen gesleuteld wordt. Afhankelijk van het bedrijf kunnen ze ook op andere taken worden ingezet. Bram bleek al gauw in de wieg gelegd voor de verkoop van fietsen. Daarom heeft het Banierhuis hem minder taken in de werkplaats gegeven, en hem steeds meer verantwoordelijkheid in de winkel toegeschoven. Hier is Bram erg blij mee. “Ik vind het ontzettend leuk om met mensen om te gaan. Ik sta nu 90% van mijn tijd in de winkel en haal veel voldoening uit het helpen en adviseren van klanten”.
29
Noord-Holland Noord
Subsidiecalculator baant weg door regelingenwoud De subsidiecalculator is een instrument waarmee werkgevers snel en overzichtelijk informatie vinden over alle regelingen en subsidies die van toepassing kunnen zijn op een toekomstige of pas in dienst getreden medewerker.
Uitkomst Initiatiefneemster Anita Kerssens van het Leerwerkloket Noord-Holland Noord: “Ik vond het niet handig bij werkgevers te moeten aankomen met een dikke klapper vol teksten en formulieren. Dat moet toch handiger kunnen, dacht ik.” De subsidiecalculator is ontwikkeld door bedrijfsadviseur Ronald van Ammers in samenwerking met Leerwerkloket Noord-Holland Noord en wordt inmiddels landelijk gebruikt. Het is mogelijk ook regionale regelingen en gemeentelijke informatie toe te voegen. In de decembereditie van het UWV-personeelsblad U&UWV meldt Ronald: “De subsidiecalculator is niet alleen een uitkomst voor werkgevers maar ook voor arbeidsdeskundigen, adviseurs werkgeversdiensten, leerwerkadviseurs en werkzoekenden zelf. Zij kunnen op deze manier alvast voorwerk verrichten en de werkgever attent maken op financiële voordelen. Na het invullen van enkele vragen, verschijnen de regelingen in beeld, die van toepassing zijn op een kandidaat of werknemer. In één oogopslag ziet de werkgever wat hij aan premies en subsidies kan ontvangen. De aanvraagformulieren staan erbij en zijn eenvoudig te downloaden.”
30
Leerwerkloketten: wie, wat, waar? De adressen en overige contactgegegevens van de Leerwerkloketten zijn te vinden op www.Lerenenwerken.nl. Ook kunt u hier doorklikken naar de eigen regionale website van elk Leerwerkloket. Bellen naar het Werkplein kan ook. De contactinformatie vindt u op www.werk.nl. Het Klantcontactcentrum van de betreffende UWV-vestiging verwijst bij scholingsvragen door naar het Leerwerkloket.
www.lerenenwerken.nl Leren en Werken is de landelijke publieksgerichte website over leren en werken. Ook op deze site staat een overzicht van alle Leerwerkloketten.
www.kennisbanklevenlangleren.nl Kennisbank vol documenten die leven lang leren tot een succes maken.
www.werk.nl De website van UWV WERKbedrijf. Met alles over werk zoeken en een doorklik naar de digitale zoekhulp Werkblad. Op werk.nl is ook actuele landelijke, regionale en sectorale arbeidsmarktinformatie te vinden. De site heeft een aparte ingang voor werkgevers. Ook op werk.nl zijn de contactgegevens van alle Leerwerkloketten te vinden.
www.s-bb.nl Site van de stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (voorheen Colo). Hier vindt u informatie over de kenniscentra en regionale basiscijfers op het gebied van stages en leerbanen.
www.beroepeninbeeld.nl Deze website, ontwikkeld door de SBB, informeert over alle beroepen op mbo-niveau via filmpjes en beroepsbeschrijvingen. Ook wordt informatie gegeven over de arbeidsmarkt.
www.stagemarkt.nl Deze site biedt 400.000 stageplekken en leerbanen verdeeld over meer dan 223.000 erkende leerbedrijven. Stagemarkt.nl is de gezamenlijke website voor stages in het beroepsonderwijs van de 17 kenniscentra beroepsonderwijs-bedrijfsleven die meer dan veertig verschillende branches vertegenwoordigen.
www.kenniscentrumevc.nl Alles over het Ervaringscertificaat (EVC). Uitgesplitst naar werkenden, werkgevers, werkzoekenden en bemiddelaars. Met register van erkende aanbieders.
www.subsidiecalculator.nl Overzicht van mogelijke subsidies, premiekortingen en afdrachtvermindering voor werkgevers.
31
colofon Uitgave UWV WERKbedrijf Afdeling Communicatie Postbus 58285 1040 HG Amsterdam 32
Tekst Saskia den Broeder Werkende Woorden
Eindredactie Marianne Zoetmulder Danny Schuit
Fotografie Erik Kottier
Vormgeving Kris Kras Design
“
“De Friese leerwerkloketten zijn een voorbeeld van noordelijke nuchterheid. Het netwerk is overzichtelijk, we komen elkaar op meerdere plekken tegen. In het samenwerkingsverband Kennis Ontwikkeling Fryslân vinden we elkaar rond leren en werken. We willen vooral resultaten laten zien: iets gezamenlijk organiseren en elkaar verder helpen om de doelstellingen te realiseren. In 2012 is de uitdaging de samenwerking te handhaven ondanks de bezuinigingen bij alle partijen. Het vinden van nieuwe werkvormen die passen in deze tijd.” Joke Hoftijser, Vestigingsmanager UWV Werkbedrijf Leeuwarden
”
“
“Ik ben vol lof over de samenwerking tussen de O’s bij Leren en Werken in de regio ’sHertogenbosch. Wij richten ons vooral op de gebieden Food, Health en Farma. Maar daarnaast leiden we ook op voor allerlei andere beroepen op MBO-niveau en voor doorstroom naar het HBO. Door goed samen te werken bestrijden we de jeugdwerkloosheid en dat lukt heel aardig. Brabant heeft de laagste jeugdwerkloosheid van de hele EU! Werkloosheidsproblemen kunnen het beste regionaal worden opgelost. Wij doen wat de regio nodig heeft en wat met de instroom van leerlingen mogelijk is. En daar zijn we redelijk succesvol in.” Cor van Gerven, Lid College van Bestuur Koning Willem I College en lid Regiegroep Leren en Werken regio ’s-Hertogenbosch
“
”
Over leerwerkloketten gesproken
“Het Servicepunt Leren en Werken is voor de regio ‘s-Hertogenbosch een aantal jaren geleden het startpunt geweest van de duurzame samenwerking tussen ondernemers, onderwijs en overheid. Nog steeds brengt het servicepunt elke dag de meerwaarde van deze samenwerking in de praktijk. Bijvoorbeeld in scholingsplannen voor werkgevers, arrangementen en de leerbon voor mensen zonder startkwalificatie. De urgentie voor HRM-bewust werken neemt sterk toe. Daar liggen kansen voor werkgevers en gemeente.” Bart Eigeman, Wethouder gemeente ‘s-Hertogenbosch en voorzitter Regiegroep Leren en Werken regio ‘s-Hertogenbosch
”
33
“
“Investeren in de kennisontwikkeling van mensen is van cruciaal belang voor Brabant, nu en in de toekomst. Alleen in nauwe samenwerking kunnen we er met elkaar voor zorgen dat de arbeidsmarkt niet langer Achilleshiel is van de economische ontwikkeling in onze provincie. Daarom hebben ondernemers, onderwijsinstellingen en overheden in oktober 2011 het Brabants Arbeidsmarkt Akkoord gesloten. Voor ‘een Leven Lang Leren’ zijn de Leerwerk-loketten van groot belang. In Brabant ontwikkelen we die loketten tot hrm-servicecentra. De uitdaging is om samen te werken een goed gecoördineerde werkgeversbenadering en geïntegreerde dienstverlening. Die uitdaging ga ik graag aan! Bert Pauli, Gedeputeerde Economische Zaken en Bestuur Provincie Noord-Brabant
”
34
lerenenwerken.nl
