De boer op! Vindplaatsgericht werken: een haalbare kaart? Sessie 29
Donderdag 11/3 – 14u
Doel: Vindplaatsgericht werken, mobiele jongerenwerking, outreachend werken, … Vlaggen met dezelfde lading: kom achter je bureau en treed binnen in de leefwereld van jongeren zelf. Is deze methodiek overal haalbaar, ook in kleine gemeenten? En wat is nu juist de meerwaarde? We bekijken aan de hand van praktijkvoorbeelden verschillende mogelijke invullingen. Opzet: vindplaatsgericht werken een haalbare kaart in kleine tot middelgrote gemeenten. De sessie heeft dus geen betrekking op straathoekwerkers, projecten in samenwerking met professionele organisaties. Op zoek naar de betekenis en toepassingsmogelijkheden. Inhoud: Vindplaatsgericht werken? 1. Jij spreekt! Eigen invulling van het begrip 2. Ervaring spreekt! Filmpjes: de essentie van vindplaatsgericht werken 3. De theorie spreekt! De boer op? 4. Ervaring spreekt! Filmpjes: tips om vindplaatsgericht te werken 5. De praktijk spreekt! enkele praktijkvoorbeelden onder de loep 6. Jij spreekt! Zoeken naar een eigen invulling
29. Vindplaatsgericht werken - p1
1. Vindplaatsgericht Werken in theorie -
-
Gaan daar waar jongeren ook zijn Daardoor contact hebben met jongeren die je anders niet bereikt Je bent te gast in hun wereld Waardoor zij zich veilig voelen Een open houding is noodzakelijk als jeugdwerker Drempel verlagen om een vertrouwensrelatie op te bouwen toeleiden naar een andere plaats of activiteitenaanbod Een netwerk betrekken Ethische/deontologische code speelt een belangrijke rol
Filmpjes: ervaring spreekt Wat verstaan vindplaatsgerichte werkers onder deze methodiek? Frederik (Menen) - Contact hebben met jongeren die je anders niet bereikt - Communicatie vergemakkelijken - Ethische code speelt een belangrijke rol - Werken op het ritme van de jongeren zelf - Je bent te gast in hun wereld Loes en Michael (Turnhout) -
Drempel verlagen Een veilige sfeer creëren want je bent in hun wereld Goede relatie opbouwen De ruimte die je hebt optimaal benutten Buren betrekken Altijd dezelfde persoon die naar de jongeren gaat, zo bouw je een duurzame relatie op Je leert de behoeftes van de kinderen en jongeren kennen Samen een aanbod uitwerken
Marian (Herentals) -
Gaan daar waar jongeren ook zijn Eventueel om hen op lange termijn naar een andere plaats (bv buurthuis) toe te leiden
29. Vindplaatsgericht werken - p2
Vzw Jeugdclubs (Lokeren): -
Op plaatsen gaan waar jongeren zijn Voor jongeren die hun ding niet kunnen vinden in het bestaande aanbod Een open houding is noodzakelijk als jeugdwerker Het uitgangspunt is de leefwereld van de jongeren Luisteren naar jongeren Beroepsgeheim om een vertrouwensrelatie op te bouwen
Mobi Wouter (Roeselare) Onderdrempelig drempels ontwijken, geen druk uitoefenen Vertrouwd milieu voor jongeren op hun plek, veilig, vertrouwd en comfortabel Aanwezig zijn vertrouwen wekken Inspraak van jongeren, hun zegje kunnen doen en verantwoordelijkheid voor hun eigen plek Activiteiten op plaats en maat voor en door jongeren
Theoretisch kader Wat? Vindplaatsgericht werken: de werker verplaatst zijn werkterrein naar het milieu van de doelgroep. Daar gaan waar de jongeren zelf zijn. Semi Vindplaatsgericht werken: werker zoekt milieu van doelgroep op, bouwt relatie op en probeert dan werkterrein terug te verplaatsen naar het terrein van de werker. Vindplaatsgericht werken is een antwoord op bereikbaarheidsproblemen (de gewenste doelgroep is moeilijk te bereiken) en/of hanteringsproblemen (het aanbod is niet aangepast aan de cultuur, waarden en normen van de doelgroep). Vindplaatsgericht werken is niks nieuw, op één of andere manier heeft het altijd bestaan om buiten de muren van de eigen werking te gaan kijken. Denk aan ledenwerving van jeugdbewegingen op scholen. Het is géén straathoekwerk! Straathoekwerk is onvoorwaardelijker, staat enkel en alleen in functie van de gasten.
Kenmerken van vindplaatsgericht werken (i.t.t. straathoekwerk): -
Jeugdwerkers die de straathoekwerkmethodiek toepassen Niet enkel motiveren en emanciperen, ook zelf concrete, laagdrempelige en vrijblijvende invulling bieden ter plaatse Signalisatiefunctie van behoeftes, noden van jongeren
29. Vindplaatsgericht werken - p3
-
-
Niet onvoorwaardelijk ‘Actief’ (werkterrein kan – gedeeltelijk- verplaatst worden), ‘Positief’ (gericht op aanvaarding dan wel verandering) en ‘Integraal’ (kan betrekking hebben op 1 leefgebied), straathoekwerk wel! Vertrekpunt: leefwereld van jongeren, niet preventie
Het doel van vindplaatsgericht werken is: -
Brugfunctie: Jongeren kennis laten maken met maatschappelijke dienstverlening Vertrouwensrelatie opbouwen Vrijetijdsaanbod: Activiteiten opzetten Toeleiding kan een doel zijn, maar ook een mogelijk gevolg Signaalfunctie
Waar gaat het dus in essentie over? -
Gaan daar waar jongeren ook zijn Daardoor contact hebben met jongeren die je anders niet bereikt Je bent te gast in hun wereld Waardoor zij zich veilig en comfortabel voelen Een open houding is noodzakelijk als jeugdwerker Drempel verlagen om een vertrouwensrelatie op te bouwen Eventueel om hen op lange termijn naar een andere plaats (bv buurthuis) toe te leiden of ter plaatse activiteiten te voorzien met/voor hen. Een netwerk betrekken Ethische/deontologische code speelt een belangrijke rol
Beroepsgeheim: In het strafwetboek art 458 staat dat “personen die in hoofde van hun beroep werken met een vertrouwensrelatie en toevertrouwde geheimen geheimhoudingsplicht hebben.” Straathoekwerk wordt geacht bij deze groep te behoren, jeugdwerkers voor zover duidelijk is niet. Zij bevinden zich in een grijze zone. We zouden beroepsgeheim meer willen omschrijven als aandringen tot discretie. Discreet omgaan met vertrouwelijke informatie die je hebt over kinderen en jongeren en hun omgeving, aangezien het vrijgeven van deze informatie de vertrouwensrelatie tussen jou en kind/jongeren bedreigt. Discretie kan opgeheven worden als het voor problemen zorgt voor de kinderen en jongeren, de werker, of de organisatie of indien het wettelijk verplicht is.
29. Vindplaatsgericht werken - p4
Vindplaatsgericht werken als werkmethode Kansen van vindplaatsgericht werken: -
-
-
uitbreiding aanbod en/of doelstellingen: ook de niet-georganiseerde jongeren bereiken informatie verwerven van alle jongeren je kan de methodiek op verschillende manieren invullen. Elke vindplaatsgericht werker zoekt naar een invulling waar hij/zij zich goed bij voelt: buurtsport, buurtspeelpleintjes, mee rondhangen, wat spellekes meenemen, enz. (zie filmpjes) het maakt de jeugddienst toegankelijker het kan een duurzame effect hebben: eens jongeren vertrouwd zijn met de vindplaatsgericht werker, de jeugddienst en in het verlengde de gemeente, vinden ze in de toekomst sneller de weg bij vragen of problemen. Jongeren staan echt centraal.
Knelpunten van vindplaatsgericht werken: -
Er is een lokaal draagvlak nodig, waarbij minstens het college de methode ondersteunt. De verkoopbaarheid is moeilijk, want je kunt resultaten niet becijferen en ze zijn moeilijk te voorspellen Vindplaatsgericht werkers hebben vaak het gevoel alleen te staan. Een of andere vorm van intervisie of opvolging kan wenselijk zijn Mogelijke belangenconflicten als je vaststellingen signaleert die botsen met de andere werking van de jeugddienst De straat optrekken kan verloren gaan tussen het andere werk. Liefst de uren VPW vast inplannen in uurrooster Kan tijdsintensief zijn
2. Vindplaatsgericht Werken in de praktijk Enkele voorstellen die de kansen grijpen en de knelpunten proberen opvangen: -
Opbouwen: geef jezelf en het college de tijd om te wennen aan ‘het idee’. Vindplaatsgericht werken moet niet (meteen) “all the way” te zijn. Elk half uurtje dat je achter je bureau weg kan en daar gaan waar de jongeren zijn, is zinvol. o In kaart brengen van die buurten waar je weinig jongeren van bereikt. o Verhuis op woensdagnamiddag je bureau eens naar de bibliotheek of het jeugdhuis, ontmoetingscentrum: een omgeving die voor jou vertrouwd is maar waar heel wat jongeren passeren.
29. Vindplaatsgericht werken - p5
Loop eens langs de schoolpoort of bushalte waar veel jongeren de bus nemen voor ze naar school gaan om kennis te maken o Ga een namiddag mee rondhangen of activiteiten of projecten opzetten. Heb je echt geen tijd kan je een ambassadeurswerking opzetten. Schakel van monitoren of jeugdraadleden in om de straat op te trekken, en gasten te leren kennen. Een mobiele speelpleinwerking vraagt wel om een specifieke aanpak. Anders dan op een vaste werking, lopen kinderen en jongeren hier immers binnen en buiten naargelang hun zin en interesse. Een open en laagdrempelig speelaanbod biedt meer slaagkansen, dan pakweg in groep spelletjes spelen. Dat vraagt van je animatoren enkele belangrijke vaardigheden: Het makkelijk kunnen inleven, inspelen op elkaar en de kinderen, impulsen geven, flexibel zijn in programmatie, contact leggen met ouders, … Andere diensten (technische dienst die pleintjes onderhoud, politie, …) kunnen straffe informatiebronnen zijn maar pas op met gekleurde informatie. Ze hebben immers steeds een ander uitgangspunt dan jij. o
-
-
Filmpjes: ervaring spreekt Meer tips om vindplaatsgericht te werken - Geen activiteiten doen is ook een activiteit: gewoon wat mee rondhangen en moppen vertellen - Vertrek niet vanuit een probleemsituatie - Zet eventueel animatoren in - Bouw een netwerk uit dat je kan ondersteunen - Doe bestaande activiteiten (Grabbelpas en co) in buurten waar je minder jongeren bereikt - Zet een samenwerking op met bv sportdiensten om buurtsport aan te reiken - Hang even mee rond op weg naar en van het werk, of op elk mogelijk (half)uurtje. Bijvoorbeeld tijdens de middag in de zomer - Neem klein sport- en spelmateriaal mee - Zoek jongeren op met een concreet project dat aansluit bij hun leefwereld - Zoek eventueel lokaal of bovenlokaal middelen (participatiefonds, managers van diversiteit, …) - Engagement en geduld zijn noodzakelijke voorwaarden - Ook bij beleid gedragenheid creëren, eventueel met als argument dat je op die plek een activiteit wil doen met en door de jongeren - Wees vooral jezelf!
Praktijkvoorbeelden Enkele beproefde methodes om vindplaatsgericht werken te implementeren in kleine gemeenten en jeugddiensten met een beperkt budget.
29. Vindplaatsgericht werken - p6
Meestal zijn het perfecte redenen om buiten te komen. Om het echt vindplaatsgericht werken te maken, zijn echter niet de activiteiten het belangrijkste, maar de relatie die je daardoor kan opbouwen met kinderen en jongeren. Jurgen gaat niet te voet naar het werk, maar gaat soms op vrijdagavond wel bewust wat ‘rondhangen’ op o.a. het skateterrein. Daar heeft hij enkele gesprekken gehad met de skaters (waarvan hij ongeveer de helft kende). Jurgen heeft dan inderdaad enkele leuke ideeën van de skaters aangemoedigd, en ze mee gekregen naar de jeugddienst. Die mannen werden dan verder ondersteund vanuit de jeugddienst. Verder zorgen we dat we naar fuifjes gaan, ne keer blijven plakken in ’t café, dat we de fiets nemen zodat we zichtbaar zijn in Hoeilaart… Magic Box heeft ook een eigen facebookpagina : http://www.facebook.com/#!/pages/MAGiC-Box/171760163610?v=info&ref=ts -
Pieto!nk mobiele speelpleinwerking Hamme bestaande uit 4 animatoren. Enkele animatoren van de huidige speelpleinwerking in Hamme willen helpen om de speelstraten meer leven te geven en hebben daarom het idee van een mobiele speelpleinwerking uitgewerkt.
-
Temse: de pretcamionette http://www.vmc.be/thema.aspx?id=3983: De pretcamionette – het mobiele speelplein van Temse – brengt kinderen tijdens schoolvakanties in contact met de werking van speelpleinen en jeugdverenigingen. Met de pretcamionette wil de gemeente: o o o
het jeugdwerk bekend maken bij allochtone jongeren het Nederlands taalgebruik tijdens de vakantiemaanden stimuleren het samenspel tussen kinderen met verschillende culturen (binnen een wijk) stimuleren
De pretcamionette zit vol spel- en foldermateriaal. Ze stopt op vijftien plaatsen in Temse waar veel kinderen bij elkaar komen, in de sociale woonwijken en in het centrum. De stopplaatsen worden onder meer met folders bekend gemaakt in de scholen en de wijken. Als de Pretcamionette ergens halt houdt, kunnen kinderen van 6 tot 12 gedurende twee uur gratis deelnemen aan activiteiten. Ze maken kennis met spelvormen en worden geïnformeerd over activiteiten van de jeugddienst, de kinderopvang en de jeugdverenigingen. Resultaten: Honderden kinderen worden met de pretcamionette bereikt . Er kwamen veel positieve reacties van ouders, scholen, verenigingen. Enkele kinderen hebben zich nadien op het speelplein ingeschreven. Ook de pers besteedde positieve aandacht aan het project.
29. Vindplaatsgericht werken - p7
Partners: Schoolopbouwwerk (OCMW), steunpunt ODiCe, gemeentelijke jeugddienst, gemeentelijke sportdienst, federaal impulsfonds voor migrantenbeleid -
Speelkoffer: Het speelkofferproject is een mobiele speelpleinwerking in de regio Heist-op-den-Berg, Nijlen, Putte en Berlaar. Alle kindjes van 3 tot 14 jaar zijn welkom tijdens onze speelmomenten. In garages wordt een speelkoffer geplaatst…
-
Mobiele receptiekoffer in Hasselt: De jeugddienst pakt van eind mei tot begin september uit met een nieuw initiatief: de mobiele receptiekoffer. Bedoeling is om via dit concept de jongere en oudere generatie weer met elkaar te doen omgaan en te communiceren. “De groene plekken en speeltuintjes zijn ontmoetingsplaatsen voor jong en oud, maar vooral de rondhangende jeugd palmt ze regelmatig in, terwijl de ouderen er wegblijven, omdat ze zich bedreigd voelen door het gedrag van de jongeren. Ze zijn ook niet geneigd om met elkaar te praten,” aldus Latifa Aberzak van de jeugddienst. Probleem is dat beide generaties de communicatie met elkaar vermijden. Daarvoor heeft de jeugddienst een oplossing uitgedokterd in de vorm van een mobiele receptiekoffer. Een leuke manier om communicatie tussen jong en oud te stimuleren en vooroordelen uit de weg te ruimen. “De mobiele receptiekoffer bestaat uit een auto van de jeugddienst, enkele tafeltjes en klapstoelen, drank en nootjes, een draagbare muziekinstallatie en gezelschapspelletjes voor jong en oud,” licht Latifa Aberzak toe. “De medewerkers proberen om mensen met elkaar in contact te brengen door in een ongedwongen sfeer een babbeltje te slaan met mensen van alle leeftijden. De acties gebeuren spontaan zonder aankondiging of uitnodiging zodat niemand op voorhand afgeschrikt wordt.”
-
Mobiele jeugddienst kan ook elke woensdagmiddag ‘bureau houden’ op openbare plaatsen waar jongeren komen: de bibliotheek, jeugdhuis, …
-
Naar fuiven of het jeugdhuis gaan binnen je werkuren
-
Projecten van buurtspeelpleintjes, buurtsport, sociaal-artistieke projecten
Suggesties uit de sessie: -
Minder activiteiten aanbieden van SWAP of tienerwerking en vrij gekomen tijd en budget investeren om de boer op te gaan: je bereikt andere tieners dan diegene die naar de vakantiewerkingen komen.
-
Als niet steeds dezelfde persoon erop uit kan trekken, kan je je vervoersmiddel als herkenningspunt uitbouwen: bakfiets, een herkenbare auto, …
29. Vindplaatsgericht werken - p8
-
Als je de eerste keer de boer op trekt, moet je niet langer dan 5 minuutjes bij de jongeren blijven. Gewoon een korte kennismaking is het belangrijkste. Zeg wel ter afsluiting dat je terug komt.
-
Trek met een ijskar of frietkraam naar een pleintje. De jongeren komen met zekerheid om je af, en je hebt meteen een gespreksonderwerp. Zorg wel dat je geen foute verwachtingen creëert.
-
Plan vindplaatsgericht werken in op een vaste moment. Bv elke woensdag tussen 15u en 16u
Meer lezen? -
Ravesloot, J. ‘ Straathoekwerk en vindplaatsgericht werken. Een visietekst’ obv werkteksten van VLASTROV en LISS
-
Vlaams Straathoekwerk Overleg, Deontologie en beroepsgeheim, www.straathoekwerk.be
-
VDS, Mobiel Speelaanbod. Wat is een mobiel speelaanbod en op welke principes kan je bouwen?
29. Vindplaatsgericht werken - p9
