9/02/2014
Leren en helpen leren op de werkplek: Een LOEP-project in de lerarenopleiding Eline Vanassche Centrum voor Onderwijsbeleid, -vernieuwing en Lerarenopleiding, KU Leuven
Wie is (was) wie? • Opdrachtgever: School of Education, Associatie KU Leuven • Penvoerende instelling: COBV&L, KU Leuven o
Geert Kelchtermans en Eline Vanassche
• Partnerinstellingen: o o o o o
Thomas More KH Leuven KH Limburg CVO LimLo SLO Gedragswetenschappen, KU Leuven
1
9/02/2014
Opzet van het project • 6 lerarenopleiders onderzochten hun eigen praktijk via de self-study of LOEP-benadering (Lerarenopleiders Onderzoeken hun Eigen Praktijk) • Zij werden voor 10% vrijgesteld (4u/week) • En begeleid op basis van: 1. Coachingsessies in groep 2. Individuele coachingsessies 3. On-site coaching • Regelmatige terugkoppeling aan stuurgroep
Inzet van het project 1.
Bijdrage aan de didactiek van werkplekleren (het begeleiden van het leren tijdens stage)
2.
Opzetten, uitvoeren en rapporteren van 6 LOEPonderzoeksprojecten
3.
In kaart brengen van de hefbomen en valkuilen in de begeleiding van LOEP-onderzoeksprojecten
2
9/02/2014
LOEP-onderzoek is… (gebaseerd op Kelchtermans & Vanassche, 2010; Vanassche & Kelchtermans, 2014)
• een vorm van systematisch en intentioneel handelen om, • vertrekkende van een zo goed mogelijk gearticuleerde vraagstelling • en d.m.v. passende methoden, • gegevens te verzamelen over een concrete praktijk en de professionele opvattingen onderliggend aan deze praktijk • met als doel het expliciteren en toetsen van de eigen professionele expertise en het bijdragen aan de kennisbasis van het opleiden van leraren.
Les 1 Het aannemen van een reflectieve houding is niet evident in de veelheid van dagelijkse bekommernissen en taken o
o o
Dubbele inzet: praktijkverbetering en kennisontwikkeling (‘wat’ en ‘waarom’) Formeel onderzoeksmandaat is geen voldoende voorwaarde ‘Er is een heel groot verschil tussen de hele tijd bezig zijn pragmatisch brandjes te blussen en van het ene naar het andere te rennen en echt reflectief leren. … Ook de massiviteit van die andere 90% in je takenpakket werkt gewoon verpletterend. Het is alsof je van de carrousel moet stappen om te kijken hoe de carrousel draait, maar ze moet tegelijkertijd ook wel blijven draaien.’ (Ludo)
3
9/02/2014
Les 2 LOEP-onderzoek heeft onvermijdelijk ook implicaties voor de keuze en het beleid van de opleidingsinstelling o
o
o
Loyaliteitsprobleem: eigen prioriteiten, bekommernissen en opvattingen over een ‘goede’ opleiding versus de opvattingen van de opleidingsinstelling Valkuil ‘ik weet het antwoord al, maar wat was de vraag nu eigenlijk?’ ‘Ik wacht ongeduldig tot heel die trend van competentiegericht opleiden overwaait. Ik zal mijn best doen om het een duwtje in de juiste richting te geven.’ (Jos)
Les 3 Een collegiale sfeer van vertrouwen is een grote hefboom voor LOEP-onderzoek, maar mag de ruimte voor kritische discussie niet verdringen. o
o
o
o
Projectgroep als ‘vluchtheuvel’ (Kelchtermans, Vanassche & Deketelaere, 2014) Collegiale relaties boden ondersteuning, gehoor, bevestiging, aanmoediging… bij het onder de loep nemen van de eigen praktijk Maar waren soms ook fnuikend voor de kritische onderzoekershouding ‘Ze was zeer lief voor me. Misschien net iets te lief.’ (Ludo)
4
9/02/2014
Les 4 Zelfs een begeleidingsstijl die emanciperend bedoeld is, kan als onbedoeld neveneffect hebben dat er onafhankelijkheid ontstaat. o
o
o
Theoretische en technisch-methodologische expertise zijn niet evident voor doorgewinterde practici Onderzoeksexpertise functioneel binnenbrengen zonder het gevoel van eigenaarschap en verantwoordelijkheid voor het eigen LOEPonderzoek te hypothekeren. ‘Wij snapten werkelijk niet goed wat jullie probleem was. Ik weet wel dat jullie wilden dat we zelf meer aan de kar trokken, maar één iemand die de leiding nam was net goed. We merkten dat er vaak niet zo heel veel gebeurde tussen de sessies door. Maar dat was omdat het niet ‘moest’. Er was geen stok achter de deur.’ (Elien)
Meer lezen? Kelchtermans, G., Vanassche, E., & Deketelaere, A. (2014). Lessen uit LOEP: Lerarenopleiders Onderzoeken hun Eigen Praktijk. Leuven: Garant.
Of mail naar:
[email protected]
5
