Lente BUREN VAN DE MARKTEN > P6 DIRK MARTENS, BOSGEUS IN DE STAD STADSCHAP VIJFHOEK > P8 VAN MANSARDEBOER TOT STADSTUINIER

P 3A 9110 afgiftekantoor Brussel X Oude Graanmarkt 5 1000 Brussel

PB- PP B- 06386 BELGIE(N) - BELGIQUE

MAANDBLAD > JAARGANG 40 > NUMMER 3> MAART 2016 (behalve in juli en augustus)

BUREN VAN DE MARKTEN > P6 DIRK MARTENS, BOSGEUS IN DE STAD

STADSCHAP VIJFHOEK > P8 VAN MANSARDEBOER TOT STADSTUINIER

Lente © ARNOUT WILLEMS

DE OPROEP VAN DE MAAND > P9 VOOR EEN VROUWELIJK STADSBEELD

MAART IN DE MARKTEN

TENTOONSTELLING

FOAM TALENT Ieder jaar organiseert Foam (Fotografiemuseum Amsterdam) de Foam Talent Call om jong en internationaal fotografietalent te signaleren.

© ARNOUT WILLEMS

LENTE De redactie van De Vijfhoek kiest deze maand voor de lente als thema. In de rubriek Te Plekke vernemen we dat de Guerilla gardening allerlei acties promoot die het stadslandschap opfleuren. Buur van De Markten Dirk Martens vertelt hoe aangenaam het is om in het bos te werken. De auteur van Stadschap verduidelijkt dat er sinds enkele jaren een nieuwe beweging van stadstuiniers actief bezig is. In de oproep van de maand pleit de auteur voor een vrouwelijker stadsbeeld. Ten slotte blikken we al vooruit op de Zinneke parade met een reportage over de Zinneke kostuumateliers waar sanspapiers aan mee werken.

Uit de in totaal 1208 inzendingen van fotografen uit 67 verschillende landen werden 21 talenten geselecteerd, van wie werk is gepubliceerd in het jaarlijkse Foam Magazine Talent Issue. De tentoonstelling die Foam ontwikkelde met werk uit het laatste Talent Issue brengt een internationale jonge generatie kunstenaars bij elkaar. Iedere fotograaf vertelt op geheel eigen wijze een verhaal met zijn portfolio. Foam presenteert in de tentoonstelling haar visie op de stand van de fotografie op dit moment en creëert daarmee een podium dat opkomend talent introduceert binnen de internationale fotografiewereld. Met werk van: Aaron Blum (VS), Alessandro Calabrese (Italië), Tom Callemin (België), Sara Cwynar (Canada),

2

David Favrod (Zwitserland), Dominic Hawgood (Groot Brittannië), Guo Peng (China), Heikki Kaski (Finland), Matthew Leifheit (VS), Cynthia Talmadge (VS), Mariam Medvedeva (Frankrijk), Abel Minnée (Nederland), Marton Perlaki (Hongarije), Constantin Schlachter (Frankrijk), Sjoerd Knibbeler (Nederland), Justin James Reed (VS), Johan Rosenmunthe (Denemarken), Jean-Vincent Simonet (Frankrijk), Danila Tkachenko (Rusland), Naohiro Utagawa (Japan), Christian Vium (Denemarken) en Manon Wertenbroek (Zwitserland). • De tentoonstelling loopt van 19 maart tot en met 14 april. Dagelijks (behalve maandag) open van 12u tot 18u, op donderdag van 12u tot 20u. Toegang gratis. De vernissage vindt plaats op vrijdag 18 maart om 18u. Info: www.foam.org www.demarkten.be www.deburen.eu

TANDEM 2014

© MANON WERTENBROEK

OPROEP

EERSTE STAMINÉ V VAN 2016

De vrijwilligersbar van De Markten opent op donderdag 10 maart voor het eerst in 2016 de deuren. Al onze hardwerkende vrijwilligers zijn van harte uitgenodigd, maar ook iedereen die interesse heeft in 'vrijwilligen' in De Markten ontvangen we graag en verschaffen we meteen wat toelichting over de mogelijkheden! Menu du jour? Bijpraten, kennismaken en het vrijwilligerswerk van de komende 2 maanden bespreken! Welkom dus op donderdag 10 maart vanaf 18u voor een fijn samenzijn in De Markten. We voorzien een gezellige sfeer met een hapje en een drankje. Afwezigen hebben ongelijk, dus hopelijk tot dan!

SALON DANSANT 63

QUINTETO ASTOR Zondag 13 maart zet Quinteto Astor de Spiegelzaal van De Markten in vuur en vlam met ongebreidelde tango. Kom mee dansen op deze 63ste Salon Dansant en laat u meevoeren door een breed repertoire van oude en nieuwe tango’s. Quinteto Astor bestaat uit vijf bevriende muzikanten: gedreven, eigenzinnig en creatief. Elk met hun eigen achtergrond en interesses, van klassiek, folk, jazz & blues tot rock. Ze lieten zich inspireren door grootmeesters zoals Astor Piazzolla en Horacio Salgán. Het kwintet is steeds op zoek naar een eigen geluid: authentiek en met respect voor de historische achtergrond, maar ook groovy met een eigen kleur. Hoe dat klinkt? Vurig, explosief, maar ook melancholisch en teder. De deuren gaan open om 14u. Quinteto Astor bestijgt het podium om 15u en vanaf 16u30 is het aan dj Oxana om het feest voort te zetten.

THEATER

BORRRIS EXPERIMENTEERT! OPEN GEMEENSCHAPSRAAD VAN DE MARKTEN Tweemaal per jaar organiseert De Markten een open vergadering voor alle geïnteresseerden. Telkens wordt een aspect van de werking en een stedelijk thema belicht.

Theatercollectief Borrris experimenteert op de Witte Zolder met nieuwe formats voor improvisatietheater. De toeschouwers zorgen voor de suggesties, de spelers van Borrris puren er een mooi en uniek verhaal uit. Niets is voorbereid, niets ligt vast. De verrassing is dus even groot voor het publiek als voor de spelers! Borrris is een Nederlandstalig improvisatiegezelschap in Brussel. De groep gaat niet voor scoren op een podium, maar voor het vertellen van verhalen via doordachte scènes en geloofwaardige personages, geïnspireerd op suggesties uit het publiek. • Dinsdag 1, 8, 15 en 22 maart om 21u in De Markten Gratis inkom

© QUINTETO ASTROR

• Wil je meer weten over vrijwilligerswerk in De Markten, maar kan je er op 10 maart niet bij zijn? Neem contact op met [email protected], of kom een keer langs in ons onthaal.

LEZING

• Zondag 13 maart om 15u (deuren 14u) Toegang gratis. Vanaf 5 personen reserveren we een tafeltje. Ben je met minder dan 5, kom dan goed op tijd!

Organisatie en info: De Markten, 02 512 34 25, www.demarkten.be, [email protected]

Om 19u30 is er Algemene Vergadering voor de leden met presentatie van het voortgangsrapport 2015 en goedkeuring van balans en rekeningen 2015. Aansluitend, om 20u, is iedereen welkom voor de open gemeenschapsraad. Sarah Avci nodigt uit voor een workshop terugspeeltheater over de recente gebeurtenissen die in Brussel heel wat beroering veroorzaakten: terreurdreiging en lockdown. Terugspeeltheater is theater op basis van persoonlijke ervaringen uit het publiek. Dat kan om alledaagse gebeurtenissen gaan, maar ook om grote (levens)verhalen, bv. radicalisering, weerbaarheid/ geweld (intrafamiliaal geweld, eergerelateerd geweld), migratie, racisme, sociale wantoestanden, vluchtelingen, mensenhandel, tsunami, oorlogsslachtoffers, enz.. Het is improvisatietheater. Alle scènes ontstaan ter plekke. De spelleider (conductor) nodigt het publiek uit om een persoonlijke ervaring te vertellen. De spelers (niet noodzakelijk professionelen) brengen het direct in beeld en gebruiken daarbij uiteenlopende spelvormen. Een boeiende ervaring! Welkom om mee te doen of om mee te maken op donderdag 26 maart. • Info: [email protected] 02 512 34 25

POËZIECAFÉ Muchos Somos (Wij zijn velen) De Poëzie van Zuid-Amerika

Onze centrale gast is Pablo Neruda, één van de meest tot de verbeelding sprekende dichters van de twintigste eeuw. Hem niet lezen is onvergeeflijk. Deze Nobelprijswinnaar is en blijft een levend monument in de literatuurgeschiedenis. Wie heeft nog nooit gehoord van zijn Canto General of van zijn Twintig Liefdesgedichten en een Wanhoopszang? U krijgt ze vast te horen in het poëziecafé. Zijn leven, zijn liefdes en zijn gedichten bieden stof te over om met de nodige peper en het nodige zout te bespreken. En dan hebben we het nog niet gehad over die andere grootmeesters van dit continent zoals Jorge Luis Borges en Octavio Paz. Tal van anderen staan klaar om hun stem te laten horen. Als inleiding beluisteren we enkele gedichten van Ivo van Strijtems dorpsgenoten Hubert van Herreweghen en Bert Decorte. • Woensdag 16 maart van 14u tot 16u Brussels Ouderenplatform, Zaterdagplein 6, 1000 Brussel 02 210 04 60 [email protected] Deelnameprijs: 5/2 euro Organisatie: Bop 3

CURSUS

TE GAST

DE NAAM VAN DE STRAAT Voor de vijf laatste delen nestelen we ons in De Markten. De uiterst gedocumenteerde Roel Jacobs haalt er in de warmte van ons huis kleurrijk beeldmateriaal bij om de geschiedenis tot leven te wekken. De Putterij en de Kunstberg De ondergrondse spoorverbinding tussen Noord- en Zuidstation is een van de grootste stedenbouwkundige ingrepen in de moderne geschiedenis van Brussel. Onderbroken door twee wereldoorlogen ligt de bouwwerf een halve eeuw lang als een gapende wonde in het hart van de stad. Daarna duurt het nog even lang voordat het stadsweefsel bovengronds terug dicht gebouwd wordt. Behalve de gerecupereerde straatnamen herinnert alleen de geschiedenis nog aan de vele generaties stedelingen die

hier voordien gewerkt en gewoond hebben. In 1899 neemt Karel Buls, de sympathiekste burgemeester uit de geschiedenis van Brussel, ontslag. Een van zijn beweegredenen is zijn onvrede met de plannen van koning Leopold II in verband met de wijk aan de voet van het Koningsplein. Het duurt daarna nog meer dan vijftig jaar voor de Kunstberg definitief bijna alle herinneringen aan een belangrijke Brusselse volkswijk verdringt. Maar dat wil niet zeggen dat de geschiedenis van deze wijk moet vergeten worden. • Dinsdag 15 maart van 19u tot 21u De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel Deelnameprijs: 8/7 euro KUNSTBERG 1937

© LE SOIR

CLOSE UP DE ONTMOETING Mangoo Pickle is een jong collectief van kunstliefhebbers uit Brussel en de Rand die opkomende artiesten willen verbinden en stimuleren tot samenwerking. Met het project Close up wil Mangoo Pickle een verscheidenheid aan talenten en disciplines op één dag samenbrengen rond een centraal thema. Het resultaat is een dynamische, interactieve en crossdisciplinaire reeks tentoonstellingen. Het thema van dit project kadert volledig binnen het seizoensthema Zinnema Zwerft: reizen en onderweg zijn. De kunstenaars verkennen ongeziene horizonten en dagen de bezoeker uit tot reflectie. Daarnaast is er ook ruimte voor amusement en verwondering. Mangoo Pickle nodigt je uit op een interactief vernissagemoment waar je tegelijk bezoeker en deel van het spektakel bent! Na een vruchtbare aftrap bij Zinnema in Anderlecht en LaVallée in Molenbeek, zet Mangoo Pickle haar zwerfavontuur voort in De Markten in het hart van Brussel. • Zatrerdag 12 maart om 15u in De Markten Tickets: vrije toegang (bijdrage voor de artiesten is welkom) Meer info: www.zinnema.be [email protected] 02 555 06 00

4

THEMADAG BRUSSELSE PLEINEN Publieke ruimtes als voetgangersverbinding: het Sint-Katelijneplein ]pyblik[* organiseert dit jaar 4 themadagen rond Brusselse pleinen. De derde themadag heeft als invalshoek “Inrichting” en zal het Sint-Katelijneplein onder de loep nemen. Het Sint-Katelijneplein maakt deel uit van het masterplan "Wegen van de stad" en is omringd door vele andere pleinen en de centrale lanen. Het plein zelf verschijnt als een evidentie en wordt gebruikt door een gevarieerd publiek dat zich makkelijk verplaatst in dit netwerk van pleinen, straten en steegjes. Deze themadag onderzoekt het belang van "leegte" op het niveau van ontwerp, gebruik en verplaatsing. Vertrekkende van de casestudy van de dag, het Sint-Katelijneplein, zullen de sprekers die in het kader van deze dag worden uitgenodigd zich buigen over vraagstellingen rond beheer, mobiliteit, inrichting en leefmilieu. De theorie wordt gekoppeld aan de praktijk tijdens een sitebezoek, er is nadrukkelijk ruimte voorzien voor gesprek en debat. *]pyblik[ werd in 2007 opgericht door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, met als doel de knowhow en expertise inzake publieke ruimte te centraliseren. • De Markten, vrijdag 25 maart van 9u tot 16u30. Gratis toegang, inschrijving verplicht. Info: [email protected] 02 645 56 43 www.pyblik.be

© SYBONTWERP

VOOR DE LEZERS VAN DE VIJFHOEK

KINDERTHEATER EITJE 3+ EN EIERENRAAP Met Pasen in het achterhoofd trakteert De Markten haar Vijfhoek­lezers. Beter ei­ genlijk: trakteert De Markten de kinderen van de lezers. Op zaterdag 26 maart programmeert De Markten de nagelnieuwe theatervoorstelling van het Nederlandse Maastheater: Eitje 3+. De voorstellingen vinden plaats om 11u en om 15u30 en worden gevolgd door een paaseierenraap. Eitje 3+ is een bloedstollend saaie actievoorstelling voor kinderen van 3 tot 8 jaar. Stel je voor: een actiefilm, maar dan in het echt. Met één van de saaiste actiefiguren ooit. Een eitje waar niemand aan mag komen. Een saai eitje dus. Een saai eitje bewaakt door twee oersaaie suppoosten in een museum. En net als het zo saai begint te worden dat je in slaap valt, zitten we middenin een achtervolging. Twee droogkomische, saaie mimers bewaken de actieheld: Eitje. Met minimale middelen en veel huis-, tuin- en keukenmagie toveren ze zichzelf, elkaar en het eitje weg. Gevaarlijk wordt het zeker, dus probeer dit zeker ook thuis. Spel van Dwayne Toemere en Lisa Groothof, naar een idee van Willemijn Zevenhuijzen. • Zaterdag 26 maart om 11u en om 15u30 Voorstelling: ’30, paaseierenraap: ‘45 Reservatie: 02 512 34 25 of demarkten@ demarkten.be Maximum 25 kinderen en 1 ouder per voorstelling

TER PLEKKE >GEWRONGEN TUSSEN STENEN EN BETON? GOOI ER EEN BOM OP! Op websites en in publicaties presenteert Brussel zich graag als groene metropool met grote biodiversiteit. De aanwezigheid van het Zoniënwoud op het Gewestelijk grondgebied verklaart die gunstige groencijfers. De Vijfhoek zelf kleurt grotendeels droevig grijs. Redenen genoeg voor groene zielen om zelf de handen uit de mouwen te steken, in plaats van wanhopig te wachten op de overheid. Guerrilla gardening promoot allerlei acties die het stadslandschap opfleuren. Zaadbommen bijvoorbeeld: balletjes uit klei en potgrond gevuld met bloemenzaad die je overal in de stad op stukjes (braak)grond gooit. Maar ook andere projecten, individueel en collectief, drukken de arcadische verlangens uit van de stadsbewoner. Balkontuintjes, zaktuintjes, terrastuinen, raamtuintjes, daktuinen, pop-uptuintjes: licht, water en geen te slechte grond creëren her en der mini-oases van groen. Stadsbewoners tuinierden al tijdens de 19e eeuw in volkstuintjes buiten het stadscentrum. Vaak moesten ze strijd leveren tegen de oprukkende bouwdrift. Dat is in de 21e eeuw niet anders. Actiegroepen vochten enkele jaren geleden tegen de bulldozers voor het behoud van de collectieve tuinen op de grens van Watermaal en Elsene. Urban farming zit nochtans in de lift. Het gedachtegoed is niet nieuw maar de ijver ervoor piekt jaar na jaar. De transitiebeweging predikte weerbaarheid tegen de effecten van milieuvervuiling en energieschaarste. Voedsel moet uit de eigen omgeving gehaald worden. De principes van de biolandbouw zijn gemeengoed geworden en de zorg voor de ecologische voetafdruk was op de jongste klimaatconferentie prioritair. Naast de nostalgie naar het plattelandsleven en de romantiek van het back to nature spelen ook economische en sociale factoren een rol. Productie ter plaatse zorgt voor een korte keten en evidente

werkgelegenheid. En samen tuinieren blijkt een uniek middel om contacten te leggen en de wijkcohesie te verbeteren. Vierkante meters In heel wat Brusselse gemeenten kwamen interessante urban farming- en guerrilla gardening-initiatieven van of uit de grond. Soms begint iets als een spontane groene improvisatie, zoals het verder beplanten van de vierkante meter snelheidsvertrager waarin de stad een boompje plaatste. In Schaarbeek groeide dat buurtinitiatief uit tot het project ‘ Incroyables Comestibles’, oorspronkelijk een Brits idee om in de publieke ruimte, in bakken, perken en op ronde punten, collectief groenten en fruit te kweken voor vrije oogst. Eens zo’n guerrilla gardening vorm krijgt en mensen mobiliseert, weet men ook vaak subsidies binnen te rijven en worden perceeltjes grond toegewezen en teeltbakken aangekocht. De guerrilla wordt dan salonfähig. De trotse tuiniers

posten foto’s met hun pompoenoogst en frambozenopbrengst op sociale media. Mensen ontdekken hoe wonderbaarlijk het is om zaden in de grond te stoppen die metamorfoseren tot sla of Oost-Indische kers. Daarenboven is het gezellig om samen bezig te zijn met planten, wieden en oogsten. Collectief Meer omvangrijke initiatieven zijn de vzw ‘La Ferme du Chant des Cailles’ in Watermaal-Bosvoorde, met een groentenveld, een schapenhouderij, een kruidentuin, een wijkwerking en een collectieve moestuin waar liefhebbers kunnen komen tuinieren. In Molenbeek is er ‘La Petite Senne’, de stadsboerderij van Atelier Groot Eiland die mikt op sociale tewerkstelling en groenten levert aan het sociale restaurant ‘De Heksenketel’. Binnen de vijfhoek zelf is er weinig plaats om aan wilde of georganiseerde stadstuinbouw te doen. Er zijn nochtans creatieve initiatieven. In het kader van het wijkcontract ‘Bloemenhofplein’ subsidieerde de Stad 3 jaar de groenprojecten ‘Aux arbres Citoyens’. Eind april organiseert Leefmilieu Brussel de week ‘’t Groeit in de stad’. De Brusselse Haard beheert samen met andere partners collectieve moestuinen aan de Papenvest, Brussel-Congres (‘Mr and Ms Potager’), de esplanade bij de ‘Visitandinen’ (‘Plantation’) en aan het sociale wooncomplex in de Marollen (vzw Caria). Het gaat hier telkens om sociaal-pedagogische projecten waarbij men de wijkbewoners

probeert te mobiliseren voor groenwerk. Bij deze sociale projecten zijn begeleiding en opvolging belangrijk. Ook Velt (vereniging voor ecologische leef- en teeltwijze) houdt zich in Brussel bezig met workshops, praktijklessen en begeleiding van collectieve stadstuinen. Zoals ‘Le Début…’ willen ze met hun expertise initiatieven ondersteunen zodat deze op termijn op eigen kracht verder kunnen. Zo werken ze samen met ‘De Overmolen’ op de St.-Jorissite, waar men het project samenhuizen wil combineren met samentuinen.

van minituintjes, balkon- en muurbeplanting, kleine kippenrennen en compostverwerking. De filosofie achter deze sociaal inclusieve boerderij die 140 personen met een handicap tewerkstelt: het geluk zit niet in een gemillimeterde haag, maar in het rustgevende contact met de natuur.

Groenten kopen op het dak ‘Le Début des Haricots’ baat sinds 2012 een stadstuin uit van 350 m² op het dak van de Albertina-bibliotheek. De groenten en het fruit worden gekweekt in zakken van geotextiel en ter plaatse verkocht. Er wordt regenwater opgevangen en een pomp op zonne-energie zorgt voor de bevloeiing. Leefmilieu Brussel steunde het project financieel. Tijdens de zomer is dit dakterras een uitgelezen plaats om te lunchen, met zicht op de Grote Markt en de Kunstberg. Wie groene jeuk voelt in zijn vingers maar niet goed weet hoe het moet, kan naar ‘Nos Pilifs’ in Neder-Over-Heembeek om voorbeelden gerealiseerd te zien

Bruxelles se présente volontiers comme la métropole verte et le haut-lieu de la biodiversité, mais le Pentagone est en grande partie d’une triste grisaille. Raison de plus pour les particuliers de mettre la main à la pâte au lieu d’attendre désespérément l’initiative des pouvoirs publics. Guerilla Gardening (le jardinage guérilla) encourage toutes sortes d’actions visant à embellir le paysage urbain. Les jardins de balcon, les jardins de poche, les jardins de terrasse, les jardins hydroponiques, les jardins sur le toit et les jardins pop up ont besoin de lumière, d’eau et de bonne terre pour créer des mini-oasis de verdure.

Marleen Janssens

Résumé en français

5

BUREN VAN DE MARKTEN Dirk Martens, bosgeus in de stad de definitie van een park. De heraanleg van de Barthélémylaan vind ik ook niet bijster geslaagd, er is zelfs geen fietspad. Dat getuigt toch van slechte wil. En aan de kant van Molenbeek laveer je tussen de geparkeerde wagens. Meer dan een kilometer in het rond is het hier één stenen woestijn. We missen toch veel groen. © ARNOUT WILLEMS

Met de lente in het vooruitzicht hadden we een gesprek met Dirk Martens, die van één van zijn hobby's zijn beroep gemaakt heeft. We ontmoeten Dirk in zijn ruim appartement in côtéKaNaL. Het project côtéKaNal was een van de eerste gezamenlijke vastgoedaankopen in de vijfhoek. Het was een industrieel pand dat verbouwd werd tot een 20-tal woningen en werkruimten. De initiatiefnemers wilden deze vorm van stedelijk wonen promoten. En inderdaad, hoe je deze vorm van samenwonen ook noemt, de formule wint aan populariteit. De Vijfhoek: Dirk, je bent net terug van een lang weekend wandelen in de Hoge Venen, mogen we je een natuurfreak noemen? Dirk Martens: Jawel hoor. Ieder jaar, rond carnaval organiseert een groep vrienden een trektocht voor een drietal dagen door de Hoge Venen. Door weer en wind aan "hiking" doen, een stukske “grande randonnée” doen, kamperen in de open lucht … het trekt me nog altijd geweldig aan. De Marokkaanse zuidkust, de Pyreneeën, de Ardennen of het Zoniënwoud, het zijn allemaal heel intense en ongelooflijk mooie ervaringen. Ben je afkomstig van "den buiten"? Mijn roots liggen in de Vlaamse Ardennen, in Oudenaarde. 6

Vandaar je drang naar de natuur? Veel blijft daar niet van over, Vlaanderen is ondertussen zo verstedelijkt geworden. Alles is er zodanig volgebouwd dat we niet eens meer van “platteland” kunnen spreken. De ronduit slechte ruimtelijke ordening is een typisch Belgische ziekte. In Brussel is het helaas niet veel beter. Alle commotie en heisa over het plan om de Brusselse kanaalzone leefbaarder te maken, is toch iets waar men zich vragen bij kan stellen. Bijvoorbeeld, aan de Ninoofsepoort zou er eindelijk een park komen. Maar men is van plan om er ook een woontoren en sociale woningen neer te poten bovenop een complexe verkeersknoop. Wat blijft er dan nog van over ? Een graspleintje en enkele boompjes: dat is tegenwoordig

25 jaar in Brussel Je bent van Oudenaarde meteen naar Brussel verhuist? Na mijn studies licentiaat Arabisch in Gent, heb ik een jaar als reisbegeleider in Caïro gewerkt. In 1991, als gevolg van de invasie in Koeweit, stuikte de toeristische sector in elkaar en was ik mijn job kwijt. Na nog wat rondzwervingen vestigde ik mij op de Vlaamsesteenweg, niet zo ver van café Daringman. De gezamenlijke aankoop van mijn huidige verblijfplaats vond plaats in 1999, ik woon toch al zo' n 25 jaar in Brussel. Je hebt hier in de buurt de gentrificatie dus zien toeslaan? Op vijftien jaar tijd zijn de huur- en aankoopprijzen hier meer dan verdrievoudigd. Voor kleine woningen is het nog veel erger. Vandaar dat veel jonge mensen in Brussel aan "samenhuizen" doen. Het is eenvoudigweg onbetaalbaar geworden om als alleenstaande een appartement te huren en zeker om te kopen. Het is hier wel erg rustig waar je woont, moet ik zeggen. Inderdaad, dat komt vooral omdat ik aan

een binnenkoer woon. De muren houden al het verkeerslawaai en -stof tegen. Met de weelderige begroeiing heeft het veel weg van een oase.

het gebergte, is er in zijn element. Het is niet de bedoeling dat je op zo een groendak loopt. Niet onbelangrijk is ten slotte dat je er subsidies van de overheid voor krijgt.

Groendak Je hebt hier in huis veel planten en in de gezamenlijke ruimte met je buren treffen we eveneens veel groen aan. Jullie hebben ook een daktuin? Onze gemeenschappelijke daktuin bestaat uit een ruim houten terras en plantenbakken. We hebben nog zeer heftig gepalaverd over de beplanting. Het ging tussen ecologen en conceptuelen, frambozen en meidoorn tegen bamboe en rododendron. Het compromis oogt niet echt harmonisch… Er zijn ondertussen nog een paar bakken met kruiden, aardbeien en tomaten bijgekomen. Daarnaast hebben we ook een groendak.

Werk Je werkt als bosarbeider in het Zonïenwoud. Wat moeten we ons daarbij voorstellen? Ik werk voor het Agentschap voor Natuur en Bos (Vlaams gewest), dat meer dan de helft van het Zoniënwoud beheert. Van de ene uithoek naar de andere is het bijna twintig kilometer. Je hoeft er niet bang te zijn voor claustrofobie. We hebben een zeer divers takenpakket: gevaarlijke of hinderlijke takken en bomen verwijderen, zwerfvuil opruimen, zorgen voor veilige amfibieoversteken in de lente. Boswegen, grachten, beken en vijvers onderhouden … Maar het meeste werk gaat naar de aanplantingen: planten in de winter en vrijstellen in de zomer. Het Zoniënwoud is eigenlijk al meer dan twee eeuwen een beukenplantage (meer dan 70% beuk) en levert hout van uitstekende kwaliteit, onder meer voor fineer. Er wordt zelfs hout geëxporteerd naar China. De beuken groeien nog steeds goed, maar monoculturen zijn kwetsbaar. Daarom wordt tegenwoordig weinig beuk geplant. In plaats daarvan komen onder meer eik, linde, esdoorn en ook veel struiken (meidoorn, Gelderse roos,…) voor de randen. Dit past ook in een groene beleidsvisie (waarvoor we het ecologische FSC-label krijgen) die ook het Brussels Gewest

Kan je dat voor de leken onder ons uitleggen? Bij groendaken komt er bovenop de dakbedekking (meestal roofing) een laagje grond (minder dan 10 cm), meestal is dat lavasubstraat, poreuze steenkorrels die niet wegspoelen of -waaien. Er groeien plantensoorten op die goed bestand zijn tegen wind, hitte, vorst en uitdroging zoals muurpeper en vetkruid en ook tijm en bieslook. Groendaken hebben heel wat voordelen voor het leefmilieu: het isoleert de woning, het buffert de neerslag en brengt een beetje natuur in de stad. De zwarte roodstaart, een vogeltje uit

© ARNOUT WILLEMS

toepast op haar stuk van het woud. Zo’n omvorming duurt decennia maar nu al zijn er mooie resultaten, vooral een spectaculaire toename van de biodiversiteit . Is de job voor iedereen weggelegd? Neen, het is zwaar, vuil en gevaarlijk werk in vaak penibele omstandigheden. Ook bij regen, vorst of hittegolf. Vroeger was het ook vaak een werk voor marginalen, maar nu zijn de werkomstandigheden en het statuut veel verbeterd. Het niveau ligt ook vrij hoog, onder meer door het gebruik van machines. Men verwacht nu ook enige kennis van bos en ecologie. Je moet het graag doen. In de land- en tuinbouwschool van Vilvoorde is er nu een bosbouwafdeling van waaruit regelmatig studenten bij ons stage komen lopen. Competente opvolging is dus verzekerd. Bij mijn aanwerving kon ik mij beroepen op mijn ervaring als tuinman en vrijwilligerswerk in natuurgebieden. En ik had al een paar keer als interim gewerkt voor het Agentschap voor Natuur en Bos. Ik werk hier nu al bijna twee jaar en doe het nog graag hoor. Onze ploeg bestaat uit 12 man. Hoe bereik je je werk? Aangezien ik geen wagen heb, doe ik mijn verplaatsingen in de stad te voet of met de fiets. Ik fiets ook naar het werk. Onze centrale loods bevindt zich in Groenendaal, 15

kilometer van waar ik woon. Ik doe daar 's morgens een klein uurtje over en 's avonds als het meer bergaf is iets minder. Brussel is heuvelachtig, maar met de fiets ben ik er meestal even snel als met het openbaar vervoer of de auto. Ik heb helemaal geen stress om te laat op het werk te komen en het stoort me niet om in regen, sneeuw of wind naar mijn werk te fietsen. Ons werkgebied strekt zich uit van Sint-Genesius-Rode tot het park van Tervuren, maar we vertrekken elke morgen vanuit de centrale loods. Schijnbare stilte in het bos? Kunnen we de stilte nog opzoeken in het bos? Op de geluidskaart voor Brussel van het BIM valt het op dat vooral in parken en bossen de lawaaivervuiling het sterkst is. Wat wil je, de meeste liggen in de nabijheid van drukke verkeersaders. Bomen bufferen namelijk amper het lawaai. In de binnenstad houdt gesloten bebouwing gemakkelijker het geluid tegen dan een rij bomen. Een muur van één baksteen dik isoleert het geluid even goed als 30 meter bos. Wie dus het bos bezoekt voor de stilte moet het zoeken in de dalen en valleien, bijvoorbeeld het Vuilbeekpad, de Eikendalweg of de Vijverweg. Wat wel een functie is van een groot bos in de nabijheid van een stad is de afkoe-

ling. In de stad houden de dakroofing, de stenen, het asfalt en het beton de warmte vast. Groen koelt daarentegen af. Brussel heeft dat groen nodig om de stadstemperatuur draaglijk te houden. Het bos functioneert ook als luchtzuivering en fijnstoffilter. Dirk, hoe is het met de dieren in het woud gesteld? Door ecologische beleidsmaatregelen is het er serieus op vooruit gegaan. Maatregelen ten voordele van dood hout, bijvoorbeeld, geven duidelijk gunstige resultaten voor spechten en vleermuizen. De reeën staan onder druk, ze worden te vaak opgejaagd door loslopende honden. Hondenverzorgers die met een meute van meer dan 10 honden op stap zijn laten die zomaar (onbewust?) rondjagen.

”

een muur van één baksteen dik isoleert het geluid even goed als 30 meter bos Binnenkort begint men met de werken voor een ecoduct over de ring tussen Groenendaal en Waterloo. Het verkeer op de Ring en de andere wegen in het bos is moordend en de huidige situatie verdeelt het bos in praktisch van elkaar

afgesloten stukken. Met zo’n ecoduct hoopt men meer dynamiek in de vele dierenpopulaties te brengen en nieuwe bewoners aan te trekken zoals de das. De everzwijnen zijn al terug, weliswaar quasi onzichtbaar, maar ze zijn aanwezig. Omdat het zulke schuwe beesten zijn, zullen we ze niet zo snel aantreffen. De insecten doen het ook zeer goed, ook al omdat er geen pesticiden meer gebruikt worden. Als bosarbeider word je trouwens vaak gestoken of gebeten door allerlei insecten, waaronder dazen, knijten, wespen en hoornaars. De gevaarlijkste zijn de teken, die geven de ziekte van Lyme soms door. Niet altijd merkt men dat men gestoken is geweest door een teek en het is ook niet evident om de symptomen van een besmetting met Lyme te herkennen. Dankzij routinematig bloedonderzoek werd bij mij al twee keer een besmetting tijdig vastgesteld en ben ik er telkens van afgeraakt met een antibioticakuur. Na de stormen volgt de lente Is het niet gevaarlijk om tijdens storm in het bos te werken? Inderdaad, in het voorjaar van 1990 werd België geteisterd door een aantal zware stormen in een tijdspanne van iets meer dan een maand. Tijdens die stormen werden er in het Zonïenwoud 10.000 bomen ontworteld. Een bosarbeider die de ravage van kortbij meemaakte, liep een trauma op en durfde daarna zijn werk in het bos niet meer aan. Maar binnenkort verwachten we de lente, iedereen en alles snakt daarnaar. In

het bos beleef je dan een explosie van groen en bloesems.

”

Iedereen en alles snakt naar de lente, in het bos beleef je dan een explosie van bloesems Voel je je nog steeds goed in Brussel? Jawel, ik heb helemaal geen verhuisplannen en doe mijn werk nog steeds graag. Ik vind het een ideale combinatie, overdag in het bos vertoeven en 's avonds tot rust komen in de stad. Résumé en français

Dirk Martens est originaire de Oudenaarde et habite depuis 25 ans à Bruxelles. C’est un fan de la nature. Il aime partir en randonnée, de préférence dans les Hautes Fagnes et est ouvrier forestier dans la Forêt de Soignes. Les tâches des ouvriers forestiers sont l’entretien des chemins forestiers, l’évacuation des arbres tombés et le soin des plantations. Il exerce ce travail depuis deux ans environ et reste motivé et passionné. Il a trouvé la synthèse idéale: travailler en forêt le jour, vivre en ville le soir.

7

STADSCHAP VIJFHOEK >VAN MANSARDEBOER TOT STADSTUINIER In 1896 werd de vereniging “Het Werk van den Akker en den Haard” gesticht, de eerste “volkstuin” bevond zich in Sint Joost ten Node. Het werk van de volkstuintjes was een katholiek initiatief dat naast de productie van groenten voor eigen gebruik vooral als doel had om de arbeiders ver van de verderfelijke invloeden van het stadsleven te houden.

het anders kan. Hoe men biologisch en duurzaam te werk kan gaan, helpen bij het zelf telen van eigen groenten en via dit alles bijdragen tot een betere samenleving.

theek beheerd door de vzw Potage-Toit (spin off van “Le début des Haricots”). Maar ook in elk duurzaam wijkcontract dat zichzelf respecteert, worden er gemeenschappelijke en experimentele tuintjes aangelegd.

De bakken met sla, tomaten en pompoenen zien er niet altijd even deskundig onderhouden uit. Het oorspronkelijke enthousiasme kan niet altijd volgehouden worden en uiteraard vormen deze lokale initiatieven geen alternatief voor onze voedselproductie. Het is pas wanneer deze initiatieven de link kunnen leggen met lokale netwerken van duurzame voedselproductie en distributie dat ze zullen bijdragen tot noodzakelijke verandering.

De volkstuintjes langs spoorwegen en achterstraten werden langzaam zeldzamer en de tuiniers ouder en meer gepensioneerd, maar sinds enkele jaren ontstaat er een nieuwe beweging van stadstuiniers. Op braakliggende lapjes grond, op daken, terrassen, balkons en op pleinen midden in de stad verschijnen experimentele groenten- en kruidenbakken. In de vijfhoek ontstonden meer dan tien initiatieven. Het meest bekende is misschien wel de tuin op het dakterras van de Koninklijke Biblio-

De doelstellingen van deze beweging zijn meervoudig en gesteund op een groeiend ecologisch bewustzijn. Zij wil de stedeling terug in contact brengen met de natuur, inzicht geven in het functioneren van de voedselketen, leren hoe

Urban Farming Onder de noemer “Urban Farming” ontstaan vandaag vele uiteenlopende initiatieven. Zo plant de abattoir in Anderlecht een "Urban Farm" op het grote dak van zijn nieuwe Foodmet, 40 are groot. Zij sloten hiervoor een overeenkomst af met een Brussels innovatief studiebureau en Duitse bedrijven gespecialiseerd in hydro- en aquacultuur (het kweken van vis en groenten in een gesloten hightech omgeving). Op het vlak van energiegebruik en korte voedselketen is dit lovenswaardig, over de maatschappelijke effecten van zo'n voedselfabriek valt nog na te denken. Aan de andere kant zien we ook in Brussel tuinbouwbedrijven ontstaan die 8

functioneren volgens het principe van de gemeenschapsgedragen tuinbouw. Gebruikers die samen met tuin- of landbouwers een samenwerking opzetten waarbij de gebruikers een aandeel nemen in het bedrijf en als ‘dividend’ kunnen beschikken over een deel van de opbrengst. “Les Maraichers du Chant des Cailles” in Bosvoorde werken zo, op een terrein van 48 are eigendom van de sociale huisvestingsmaatschappij Le Logis kweken zij groenten voor hun aangesloten leden. De leden komen zelf de groenten oogsten en kunnen eventueel ook als vrijwilliger meewerken. “Les Maraichers” maken deel uit van een groter geheel “La Ferme du Chant des Cailles”, waar naast het tuinbouwproject nog een schapenboerderij met kaasmakerij en een kruidentuin functioneert. Er is toekomst voor deze vele diverse initiatieven als de kleine stedelijke wijkinitiatieven kunnen gelinkt worden met duurzame en leefbare projecten van voldoende schaal, die zich noodzakelijk aan de Rand van de stad of in de periferie zullen bevinden. En indien er tussen stad en het nabije platteland een vruchtbare synergie wordt ontwikkeld met respect voor mens en natuur. Marcel Rijdams

Meer informatie: www.potage-toit.be/?lang=nl www.haricots.org/nl/nl/presentatie www.abattoir.be/nl/urban-farm-als-pilootproject-voor-abattoir www.chantdescailles.be/

Résumé en français

Le nouveau mouvement des jardiniers urbains s’est développé depuis quelques années. Sur des lopins de terre en friche, sur des toits, des terrasses, des balcons et sur les places au milieu de la ville surgissent des bacs de culture expérimentale de légumes ou de plantes (fines herbes, thym, sauge, etc.). Ce mouvement poursuits divers objectifs et s’appuie sur une prise de conscience éologique. Ces nombreuses et multiples initiatives ont le vent en poupe dans la mesure où elles se rattachent à des petites initiatives urbaines liées à des projets durables et viables.

DE OPROEP VAN DE MAAND >VOOR EEN VROUWELIJKER STADSBEELD

De schepen van Nederlandstalige aangelegenheden van onze stad maakte zich onlangs erg druk over de Brusselse stripmuren. Blijkt dat van de 50 stripmuren geen enkele getekend werd door een vrouw. Zelf zouden we niet onmiddellijk op het idee komen om onze Brusselse stripmuren te onderwerpen aan een gendertelling, maar het is wel even schrikken als ze je de naakte cijfers onder de ogen wrijven. En als we ook de afgebeelde vrouwenfiguren in rekening nemen, blijkt op de koop toe dat de meeste van die stripvrouwen ook nog op een nogal stereotiepe manier in beeld werden gebracht: té sexy of té sletterig, té wulps, té braaf … Dat zijn geen tekeningen meer maar vertekeningen! En dat uitgerekend in een stad die de pretentie heeft striphoofdstad van Europa te zijn. Deze discriminatie is inderdaad een rel waard en we verheugen ons dat aan die machostripcultuur binnenkort paal en perk wordt gesteld. Nu, er zijn wel meer zaken in Brussel die een fikse rel waard zijn, maar het lijkt mij een goed idee om te beginnen met de stripmuren: dat zijn immers zaken waar we greep op hebben. Maar het plan is om écht werk te maken van een vrouwvriendelijkere stad: er zijn wel meer aspecten in het stadsbeeld die wat vrouwelijker mogen zijn. Een oproep dringt zich op, zeker in het licht van de internationale vrouwendag. Het is een oud zeer en James Brown legde in de jaren 1960 de vinger al op de wonde: it’s a man’s world. Neem nu bijvoorbeeld – en ik neem gemakshalve het eerste wat mij nu te binnenschiet want ik heb even geen zin om over dit genderthema heel rationeel of systematisch te denken – de aanwezigheid van Belgische soldaten in onze straten. Heeft u al veel vrouwelijke para’s in onze straten zien patrouilleren? Ik niet. Of het moet zijn dat ik het al vergeten ben. Of wegens het effect van haar schutkleur.

Window of opportunity Officieel telt ons leger ongeveer 8% vrouwen. Dat is dus toch 8% meer dan het aantal door vrouwen getekende stripmuren in Brussel. Maar is het werkelijk té veel gevraagd dat onze generaals gebruik maken van de grootste pr- campagne die ons Belgische heir ooit heeft mogen organiseren om onze vrouwelijke soldaten wat meer in de verf te zetten? Dat er nog geen enkele militaire adviseur onze bevelhebbers in hun beste jargon heeft duidelijk gemaakt dat je zo’n window of opportunity met beide handen moet aangrijpen voor een radicale image shift … Finesse Want geef nu toe: die mannelijke soldaten die zo nonchalant en met een vermoeide of verveelde blik – of beide – rondlummelen over onze straten, met niet zelden zo’n sigaret loshangend in hun mond. Is dat de manier waarop wij het veiligheidsgevoel en de veiligheid tout court in onze hoofdstad willen verzekeren? Het is toch niet omdat niveau 3

heerst, dat het niet met wat stijl kan? En met wat finesse? Mag het wat minder kaki en wat fleuriger? Mensbeeld Met welk vastgeroest mensbeeld moeten onze Brusselse meisjes opgroeien? Dat alles wat te maken heeft met bescherming en veiligheid typisch mannenwerk is? Om nog te zwijgen over het ouderwets machobeeld waarmee onze Brusselse jongens vandaag in onze vertrouwde Brusselse straten geconfronteerd worden. Ik weet dat de Grieken de laatste tijd geen goede indruk maken, maar er is toch een aspect waarin we van hen kunnen leren: de klederdracht van hun soldaten! Ik denk dan spontaan aan de soldaten die het Griekse Parlement bewaken. Dát is de weg die het Belgische leger moet inslaan. De weg van zwarte pompons en witte plissérokjes. Griekse genderbending op zijn best. Dat is de manier waarop we die would-be jihadi's een hak zetten! Straatnamen Maar er zijn nog heel wat andere elementen uit het stadsbeeld die dringend wat meer vervrouwelijking kunnen gebruiken. Een tiental jaren geleden kondigde het stadsbestuur aan dat een rits nieuwe straatnamen zouden verwijzen naar beroemde vrouwen: Anne Frank, Simone de Beauvoir, … Het plan moet door een of andere macho in de doofpot zijn ge-

stopt want het is tevergeefs zoeken naar Brusselse straten met deze vrouwennamen. Oké, er is de Rosa Luxemburgdreef, maar dat is maar een dreef en bovendien aan beide zijden begrensd door de Stalingradlaan. Als symbool van destructief machogeweld kan dat tellen. En er is de Marie Popelinstraat in Sint-Joost, zullen sommigen opperen, genoemd naar de eerste Belgische vrouw die de titel van doctor in de rechten mocht dragen. Maar heeft u dat zielige, zielloze achterafstraatje tussen de spoorwegberm en de Belfiustoren ooit bezocht? Het is een regelrechte schande… Maar u heeft misschien nog betere ideeen voor een feminiener, zeg maar feministischer Brussel? Stuur uw idee per mail of op een gele briefkaart naar uw favoriete gemeenschapscentrum. Wij zullen het doorgeven aan de bevoegde instanties. U kan op ons rekenen.

Résumé en français

L' Echevine des Affaires néerlan­ dophones de la Ville de Bruxelles s’est offusquée du fait qu’aucune des 50 fresques murales n’a été dessinée par une femme. De plus, les femmes représentées sur les fresques murales correspondent à des stereotypes. Mais d’autres facettes du paysage urbain pourraient également être plus féminines ou respectueuses de la femme. Pensez par exemple à la présence militaire masculine ou au projet de donner aux rues le nom de femmes célèbres. Faites-nous parvenir vos suggestions.

Stefan Moens 9

>ZINNEKE KOSTUUMATELIERS MET SANS-PAPIERS © MARJORIE GOFFART

Op zaterdag 21 mei dendert de Zinneke Parade weer vrolijk door de straten van het Brusselse stadscentrum. Het bonte allegaartje van artiesten, activisten, sympathisanten en figuranten hijst zich die dag in de meest opzichtige kostuums. Maar door wie worden die kostuums eigenlijk gemaakt? De tweejaarlijkse parade vormt het orgelpunt van een breder stadsproject, Zinneke genaamd. Met dat project schept de stad ruimte voor ontmoeting, samenwerking en creativiteit. Zo wil men de artistieke en sociale dynamiek versterken tussen kunstenaars, inwoners, scholen en verenigingen uit de stad en ver daarbuiten. Terwijl de parade geldt als apotheose, ligt het zwaartepunt van het Zinnekeproject eigenlijk in de ateliers. Maandenlang verzamelt men daar om te overleggen en te werken, soms meermaals per week. Het is in de ateliers dat bruggen worden gebouwd, ideeën uitgewerkt en solidariteitsacties op touw gezet. De verschillende deelnemers verenigen zich in diverse groepen die elk een aparte naam en werking hebben, zinnodes. Binnen de zinnodes, die allen bestaan uit een artistieke ploeg en tientallen stadsbewoners, worden de taken netjes verdeeld. Iedere zinnode beschikt over ateliers voor muziek, dans, kostuums en eventueel voertuigbouw. De zinnodes worden doorgaans ondersteund door sociaal-culturele verenigingen en organisaties zoals gemeenschapscentrum De Markten, dat mee 10

zijn schouders zet onder zinnode 'Pas de deux'. De Markten organiseert het dansatelier en stelt daarvoor zijn ruimten ter beschikking. Naast een dansatelier beschikt zinnode Pas de deux natuurlijk ook over een muziek- en een kostuumatelier. Comité des femmes sans-papiers Het bijzondere aan het kostuumatelier van Pas de deux is dat het voornamelijk bevolkt wordt door vrouwen zonder papieren. Deze vrouwen maken deel uit van het 'Comité des femmes sans papiers', dat in de zomer van 2015 werd opgericht. Zij verenigden zich om uit de schaduw te treden en samen te zoeken naar manieren om in onze maatschappij te overleven met een minimum aan middelen en rechten.

zinnode Pas de deux voor hun kostuumatelier aanklopten bij Kloster-Eck. De ontmoeting die daar plaatsvond tussen de zinnode en het comité van vrouwen zonder papieren leidde tot een samenwerking. Via de Zinneke Parade kan het comité haar zichtbaarheid vergroten, haar zaak bepleiten en het stereotiepe beeld doorbreken dat doorgaans van sans-papiers geschetst wordt. Naast mannen leven immers ook veel vrouwen zonder papieren in ons land, vaak reeds jarenlang, alleenstaand met kinderen. De specifieke problematiek waar zij dagelijks mee te kampen hebben, wordt zelden weergegeven in de media. Zinnode Pas de deux verschaft hen materiaal en stelt de expertise van een heuse kostuumontwerpster ter beschikking. Iedere vrijdag wordt verzameld, gebrainstormd en gecreëerd.

HANNE GEERTS

des werken, is "FRAGIL". Wanneer we het atelier binnenkomen presenteert Hanne net het prachtige moodboard dat ze maakte voor deze editie. Daaruit blijkt dat er zal gewerkt worden met veelkleurige vlinderprints en -patronen, verwijzend naar de broosheid van de vlinder die uit de cocon komt. Hanne vertelt dat vandaag gestart wordt met het knippen van patronen. Verder heeft ze het bevlogen over baleinen, elastieken, stoffen, cirkels, contouren, vezels, plooien en lycra. De grote tafel wordt leeggemaakt. Sara, Mariam, Dudu, Fatiha, Safi en Moctar zijn er klaar voor. Zij komen uit Kameroen, Guinee, Congo, Gambia en Marokko. Ook Nicole is aanwezig. Zij is Française maar woont al jaren in Brussel en ondersteunt het comité. Later op de dag zullen ook anderen het gezelschap vervoegen.

Eén van hun strategieën is het organiseren van allerhande ateliers, waar talenten aangewend en vaardigheden ontwikkeld worden. Zo proberen de vrouwen hun dagen zinvol door te brengen in gezelschap. Voor hun breien naaiateliers konden zij terecht in Kloster-Eck, de ontmoetings- en vergaderruimte van de Begijnhofkerk.

Professioneel kostuumontwerp De artistieke leiding over het kostuumatelier berust bij Hanne Geerts, die in 2011 afstudeerde als kostuumontwerpster aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen. Binnen de zinnode coördineert Hanne alles wat met kledij en het vervaardigen ervan te maken heeft. Zij is steeds van de partij op vrijdagvoormiddag, wanneer de vrouwen zonder papieren afzakken naar het atelier.

Tailles worden gemeten, afmetingen genoteerd. De stof wordt op tafel gelegd, net zoals de lintmeters, scharen, speldenkussens en naaimachines. Een passer wordt gemaakt met touw en potlood. Daarmee wordt een halve cirkel getrokken op een stuk textiel. We leren van Hanne dat een schaar die dient om stof te snijden nooit gebruikt mag worden voor het knippen van papier.

Zinneke Het toeval wil dat ook de mensen van

Het algemene thema van de Zinneke Parade 2016, waarrond alle zinno-

De eerste cirkel wordt geknipt om er een rok van te maken. Met diezelfde

MOODBOARD

vorm kunnen ook andere kledingstukken gemaakt worden, pofbroeken bijvoorbeeld. Er mag naar hartenlust geëxperimenteerd worden. Eerst geeft Hanne een kleine demonstratie, daarna mogen de anderen hun lap katoen uitkiezen. In een latere fase zal de nu nog fletse stof fleurig geschilderd worden. Na verloop van tijd horen we enkel nog het geluid van scheurend textiel en het geratel van naaimachines. Fashion design uit Syrië Ook Ahmad zit rond de tafel, observerend en een tikkeltje verlegen met een schetsboek voor zijn neus. Ahmad (22) woonde zes maanden geleden nog in Syrië. Daar studeerde hij modeontwerp aan de Faculteit Schone Kunsten van de Universiteit van Aleppo. Ahmad besloot te vluchten en belandde in Brussel. Hij verbleef hier eerst een tijdje in een opvangkamp, voor hij de nodige documenten kreeg. Zijn familie bleef in Syrië. "Ik heb nog regelmatig contact met hen, vooral via WhatsApp. Uiteraard maak ik me grote zorgen om de situatie daar. Omdat het er zo onveilig is, kon ik er geen les meer volgen. Maar ik zit reeds in het derde jaar en wil graag verder bouwen aan mijn toekomst. Ik hoop daarom mijn studie af te kunnen maken in België. De komende maanden wil ik eerst de taal leren, zodat ik vanaf september kan instromen in het onderwijs. Via via kwam ik te weten dat hier een kostuumatelier georganiseerd wordt, wat ik natuurlijk interessant

TE GAST

AHMAD

© MARJORIE GOFFART

vond. Ik ben benieuwd hoe Hanne alles aanpakt en hoop zelf ook mijn steentje bij te dragen." Mariam, Fatiha en Safi Na de middag worden de vlinderpatronen opgeborgen en gaan de vrouwen verder met een aantal andere creaties, los van het project met Zinneke. Mariam vertelt dat ze in het atelier heeft leren breien. Ze werkt momenteel aan haar eerste sjaal, voor haar zoontje. Naast haar bezigheden in het atelier volgt ze ook Franse les, drie voormiddagen per week. Maar dat zou gerust wat meer mogen zijn, zegt ze. Ze is immers graag de hele dag bezig. Vrienden of familie heeft ze hier in Brussel niet. Wel heeft Mariam twee kennissen in Luik en Charleroi, maar veel contact heeft ze niet met hen. "Ik ken de Zinneke Parade nog niet, maar dit jaar ga ik zeker kijken en meedoen, ik dans graag." Fatiha is een gediplomeerd verpleegster uit Marokko. Ze zou graag werken in België, maar wacht nog op de juiste papieren en de erkenning van haar diploma. Het liefst zou ze 's avonds of 's nachts werken, zodat ze zich overdag nog kan engageren voor het goede doel. Ook voor haar is het de eerste keer dat ze kleren maakt. "Ik vind naaien en breien best interessant. Het is in ieder geval beter dan thuis zitten, waar ik niets om handen heb." Safi is druk bezig met het breien van een

tasje, maar weet nog niet of ze iedere week zal komen. "Het hangt ervan af of ik tijd heb. Ik volg ook al twee voormiddagen per week Nederlandse les. Mijn beide zonen, van 17 en 6, gaan immers naar school in het Nederlands en ik vind het belangrijk om de taal te leren." Manifestatie De vrouwen werken gezapig verder met een kop thee of koffie bij de hand. Er heerst een huiselijke sfeer in Kloster-Eck, waar iedereen welkom lijkt. Het is er een komen en gaan van mensen die van ver of van dichtbij betrokken zijn bij de parochie of het comité. Het is ook de plek waar druk vergaderd en gepland wordt. Momenteel worden de voorbereidingen getroffen voor de eerstvolgende grote manifestatie van het comité van vrouwen zonder papieren op zondag 6 maart, in samenwerking met de 'Coordination des sans-papiers de Belgique'. Dan wordt een optocht gehouden van het Brusselse Centraal Station tot het Bethlehemplein in Sint-Gillis. Meer info daarover vind je via: Facebook: Comité des femmes sans-papiers E-mail: comitedesfemmessanspapiers@ riseup.net Hans Moyson

TRY-OUT KIEKEBISCH

MAKE A CHANGE

GIEBUS Animatie-Mimegroep bestaat al meer dan 15 jaar. Dit jaar werd de regisseur Frederic Ruymen onder de arm genomen om een clownesk spektakel in elkaar te boksen.

Zondag 6 maart organiseren enkele studenten van de KU Leuven in samenwerking met Link=Brussel het evenement #makeachange. Dit evenement heeft als doel het verbeteren van de gemeenschap en het creëren van aandacht voor onze gemeenschappen in Brussel die onze hulp nodig hebben. Ook u kan ons helpen! Er zullen die dag artikelen te koop zijn gemaakt door en ten voordelen van de leden van Link=Brussel. Ook kan u zelf meedoen aan de workshops die die dag georganiseerd worden, zo leert u zelf om iets te maken. Maar het belangrijkste dat die dag aanwezig zal zijn, is een fijne sfeer en mensen die bereid zijn om elkaar te helpen. Op de blog van pimp up je vaardigheden kan je meer lezen over de missie van Link=Brussel, het project pimp up je vaardigheden en de voorbereidingen voor het evenement.

Doen mee: Werner De Bus en Yves Farah, vaste leden van de groep. Er werd ook een beroep gedaan op buitenstaanders die een uitdaging wilden aangaan met clownerie: Bruno Van Der Meersen, Sophie Tiberghien en David Trembla. Na 10 repetities willen ze het publiek laten kennis maken met hun productie “Kiekebisch”. De naam staat voor kippenvel of de emoties die de acteurs voelen juist voor het begin van de voorstelling. Het is een try out en dus gratis. Kom ze aanmoedigen! In het voorprogramma brengt de getalenteerde zanger Marc François country- en bluesmuziek.

• De Markten, vrijdag 4 maart om 20u Reservatie: [email protected] 02 512 34 25 • De Markten, zondag 6 maart van 13u tot 16u Info: [email protected] www.linkbrussel.be pimpjevaardigheden.wordpress.com

KRISTAL KLAAR PIANO VEELHANDIG Van alle muziekinstrumenten is de piano misschien wel het veelzijdigst. De beroemdste componisten waren bijna allemaal pianisten, waardoor het repertoire voor dit instrument enorm groot, verscheiden en kwaliteitsvol is geworden. Hiroko Fukushima, Barbara Baltussen en Ilse De Zutter, pianodocenten aan de Kunsthumaniora Brussel, presenteren samen met hun getalenteerde studenten Simon-Pierre Pollin, Séphora Pollin en Yentl Tijssens een mooie bloemlezing uit dit repertoire.. Met ‘Ma Mère L’Oye’ van Maurice Ravel en de ontroerende ‘Fantasie’ van Franz Schubert maken we kennis met enkele pareltjes voor quatre-mains. Dat er achter het klavier zelfs plaats is voor 3 pianisten bewijzen de musici in de ‘Romances voor 6 handen’ van Sergei Rachmaninov. Eén piano, zes pianisten, twaalf handen en vele bladzijden topmuziek: de garantie op een afwisselende, verrassende concertavond. • De Markten, donderdag 10 maart om 20u. Info en reservatie: 02 474 06 41 [email protected] www.brosella.be Kristal Klaar geeft 5x2 vrijkaarten weg, waarvoor je kan mailen naar [email protected] met vermelding "vrijkaart Kristal Klaar Piano De Markten" 11

BERICHTJES VAN HIER EN GINDER

20 MARS 2016 BRUXELLES-NORD14H

20 MAART 2016 14U BRUSSEL-NOORD

OTE E DE GR AND R G LA

VERENIGINGEN EN ACTIVITEITEN Perfect People Have No Stories. Van 7 tot 26 maart zet Muntpunt samen met tal van Brusselse en Vlaamse partners het thema mentale gezondheid op de voorgrond. De strijd tegen het taboe hierover en tegen het achterliggende alomtegenwoordige ideaal van perfectie dat voor heel wat mensen te veel druk creëert. De focus ligt op activiteiten waarbij de schoonheid en de scheppende kracht van imperfectie (en onze kwetsbaarheid) de rode draad zijn. De tentoonstelling "Fruitful and fragile minds" en de interactieve installatie "De bokaal van emoties" zijn doorlopend te bezoeken. Op 25 maart om 20u is er de literaire avond "Sehnsucht" met Ruth Joos en gasten. • Info: [email protected] www.muntpunt.be/perfectpeople De Gezinsbond Brussel organiseert een tweedehandsbeurs voor (zomer)kinderkleding tot 12 jaar, boeken, speelgoed en babyuitzet op zaterdag 5 maart van 13u tot 16u in De Rinck, Dapperheidsplein 7 te 1070 Anderlecht • Ino: [email protected] 0495 281 670 [email protected] Club Raval gaat met zijn allen op zondag 13 maart naar het Salon Dansant 63 in De Markten met het optreden van de tangogroep Quintete Astor. Afspraak 12

om 14u30 in de Spiegelzaal. Zondag 27 maart staat de tentoonstelling over Egyptische sarcofagen, Sarcophagi, onder de sterren van Noet in het Jubelparkmuseum op het programma. Afspraak om 14u30 in de inkomhal van het museum, Jubelpark 10, 1000 Brussel. • Info: [email protected] 02 465 98 40 www.raval.be De Stad Brussel organiseert een voordracht voor de Brusselse senioren over successierechten en schenkingen. Notaris Olivier De Clippele zal op alle vragen een pasklaar antwoord geven. Woensdag 16 maart om 14u30 in de Militiezaal van het Stadhuis, Grote Markt. Gratis toegang, inschrijven noodzakelijk en vervoer enkel op aanvraag. • Info: Dienst Senioren van de Stad Brussel, 02279 34 95 [email protected] De Vlaamse Club voor Kunst, Wetenschap en Letteren organiseert op maandag 21 maart om 19u45 een lezing in De Markten "Hoe modern is China?" door Jeanne Boden, doctor in de Oosterse talen en culturen. In 1978 opende China de deuren. Sindsdien is het land getransformeerd van een ontwikkelingsland naar een prominente globale speler die technologisch veel sterker staat dan Europa. Enerzijds is China ultramodern. Anderzijds ligt de klemtoon

sterk op de traditionele Chinese cultuur met het confucianisme en het taoïsme. • Info: www.vlaamseclubbrussel.be, [email protected] Het Ensemble Querelle brengt teksten en muzieknoten uit 17de eeuwse handschriften. In dit concert treden vier zangers aan met stemmen waar dit repertoire aan vastkleeft. De twee violen, twee altviolen en basviool en de luxueuze continuo-groep staan in voor een rijk coloriet. Ensemble Querelle staat onder de gedreven artistieke leiding van de internationaal bekende tenor Vincent Lesage. • Zondag 20 maart om 16u, Sint-Lambertuskerk, (Sint-Lambertusplein), Laken Info & reservatie: www.laken.davidsfonds.be, 0479 10 22 89 Op zondag 20 maart van 14u30u tot 18u verwelkomen de leden van de zanggroep "De Zingende Brug" in De Markten de nieuwe lente door het zingen van soms eeuwenoude maar immer frisse liederen, gekozen uit hun uitgebreid repertorium volksliederen (ruim 2500!) in alle talen van de regenboog. Ook jij kan komen meezingen! Deelnameprijs: 8 euro. • Info: www.dezingendebrug.be

LA GRA ND DE GR OTE E

Nous ne sommes pas à contre-courant, Nous sommes le courant. Pour demain, vos alternatives sont un plus WWW.TOUTAUTRECHOSE.BE

Wij zijn de stroom Een stroom van alternatieven Voor een samenleving met een plus WWW.HARTBOVENHARD.BE

COLOFON Werkten aan dit nummer mee: Nora De Kempeneer, Etienne Philips, Hilde Van Geel, Simon Vandewalle, Ruth Flikschuh, Marcel Rijdams, Arnout Willems, Marleen Janssens, Stefan Moens, Hans Moyson, Werner De Bus en Charles Six. Foto’s: De Markten en ingezonden Lay-out en druk: Drukkerij Atlanta Schaffen Oplage: 6.350 Advertentiewerving: De Markten, 02 512 34 25, [email protected] Verantwoordelijke uitgever: Isolde Boutsen De Vijfhoek is het maandblad van De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel, 02 512 34 25, [email protected], www.demarkten.be Met de steun van de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

De Markten maakt deel uit van Cultuurcentrum Brussel. Steun De Vijfhoek: Uw steun blijft welkom op rekeningnummer BE62-433-1147061-61 van De Markten met vermelding "steun De Vijfhoek". Voor het aprilnummer van De Vijfhoek zijn teksten en aankondigingen welkom tot uiterlijk 11 maart. Openingsuren onthaal: maandag tot donderdag van 9 tot 20u, vrijdag van 9 tot 17u en zaterdag van 9 tot 13u (behalve tijdens de schoolvakanties) Tijdens de Paasvakantie is het onthaal open van 9u tot 17u. De Markten is gesloten op maandag 28 maart.