Leiden in de 21 e eeuw bevolkingsontwikkeling

Leiden in de 21e eeuw bevolkingsontwikkeling 2001-2011

Deze publicatie is ook beschikbaar op www.leiden.nl/statistiek

Colofon Serie Statistiek 2006/13 Gemeente Leiden Concernstaf BOA (Beleidsinformatie, Onderzoek en Advies) Postadres: Bezoekadres: Telefoon: E-mail:

Postbus 9100, 2300 PC Leiden Stadhuisplein 1 071 – 516 51 22 [email protected]

Druk:

Stadsdrukkerij, gemeente Leiden

2

Leiden in de 21e eeuw – bevolkingsontwikkeling

Voorwoord Uiteindelijk zijn we als gemeente Leiden altijd in touw voor de burgers. Heel veel activiteiten van de gemeente zijn gericht op de bevolking. Denk aan allerlei voorzieningen, welzijnsactiviteiten, woningen, werkgelegenheid, en sociale zekerheid. Maar weten we eigenlijk wel genoeg over die bevolking, over de ontwikkeling in het verleden en mogelijke ontwikkelingen in de toekomst? Realiseren we ons altijd dat de omvang en de samenstelling van de bevolking van wezenlijk belang is bij de bepaling van ons beleid? BOA, het bureau voor Beleidsinformatie, Onderzoek en Advies binnen de gemeente Leiden, wijdt een uitgave aan de Leidse bevolking. Hoe is de bevolkingsontwikkeling geweest de afgelopen vijf jaar en wat verwachten we voor het jaar 2011? De ontwikkeling van een bevolking is de resultante van verschillende processen: geboorte en sterfte, vestiging en vertrek, immigratie en emigratie: in deze publicatie beschrijven we deze processen om te begrijpen waarom de Leidse bevolking is zoals hij is (en mogelijk wordt zoals we denken dat hij wordt). Inzicht leidt tot uitzicht! In de ontwikkeling van de laatste vijf jaar is duidelijk te zien dat het vooral gezinnen met jonge kinderen zijn die per saldo uit Leiden vertrekken. Voor personen in de studentenleeftijd is de vestiging juist hoger dan het vertrek. In elke prognose zijn altijd een aantal aannamen over (ontwikkelingen in) de toekomst opgenomen. Aannamen over ontwikkelingen in geboorte, sterfte en migratie en aannamen aangaande woningbouwplanning. In deze uitgave zijn voor de woningbouwplanning tot 2011 drie scenario’s doorgerekend: 1. nulscenario: per saldo (nieuwbouw minus sloop) nul woningen erbij tot 2011. 2. scenario2000: per saldo tweeduizend woningen erbij tot 2011. 3. scenario4000: per saldo vierduizend woningen erbij tot 2011. Het eerste scenario is een referentiescenario; in dat scenario wordt duidelijk dat als Leiden niet bouwt de bevolking in de nabije toekomst in aantal zal afnemen; de afname bedraagt dan zo’n 2,3 duizend personen. In de andere scenario’s neemt de bevolking tot 2011 nog wel toe, afhankelijk van het scenario met 1,7 à 4,6 duizend personen. Het percentage 65-plussers in 2011 varieert van 11,6% tot 12,1%, nog niet veel hoger dan de 11,6% op 1 januari 2006. Wel neemt (onafhankelijk van het scenario) het aantal 60- tot en met 64-jarigen de komende vijf jaar sterk toe: met zo’n tweeduizend personen. Het percentage Leidenaren van Nederlandse herkomst (74,0% op 1 januari 2006) neemt in de nabije toekomst zeer licht af, afhankelijk van het scenario met 1,0 à 1,2 procentpunt tot 72,8% à 73,0%. Verder stijgt zowel het percentage Leidenaren van niet-westerse herkomst (van 14,2% tot ongeveer 14,9%) als het percentage Leidenaren van westerse herkomst (van 11,7% tot ongeveer 12,3%).

U ziet het, veel belangrijke informatie is in deze uitgave beschikbaar. Opmerkingen en suggesties zijn van harte welkom. Hanny Zalme, Onderzoeksadviseur BOA.


3

4


Inhoudsopgave

Voorwoord

3

Inhoudsopgave

5

Inleiding

7

1

De Leidse bevolking van 1 januari 2001 tot 1 januari 2006

8

1.1 1.2 1.3 1.4

Samenvatting Inleiding Ontwikkeling van de verschillende herkomstgroepen Ontwikkeling van de verschillende leeftijdsgroepen Leeftijd en herkomst op 1 januari 2006

9 9 10 11 13

1.5 1.6

Geboorten Sterfte

14 15

1.7 1.8

Binnenlandse migratie Buitenlandse migratie

16 18

2


20

2.1

Samenvatting Inleiding

20 21

2.2 2.3 2.4

Ontwikkeling van de verschillende herkomstgroepen Ontwikkeling van de verschillende leeftijdsgroepen Leeftijd en herkomst op 1 januari 2011

23 24 26

Bijlagen Bronnen, definities begrippen en prognosemodel

27

Ontwikkeling van de Leidse bevolking, 2001 tot en met 2005 Kenmerken van de Leidse bevolking, 1 januari 2001 tot 1 januari 2006 Ontwikkeling groepen naar herkomst (geboorteland) in Leiden, 2001 t/m 2005

28 29 30

Geboorten in Leiden 2001 tot en met 2005 Sterfte in Leiden 2001 tot en met 2005

31 31

Vestiging en vertrek (binnenland) in Leiden naar herkomst, jaren 2001 t/m 2005 Immigratie en emigratie (buitenland) in Leiden naar herkomst, jaren 2001 t/m 2005 Externe migratie (binnenland en buitenland), verhuizingen en personen, 2001 t/m 2005

32 33 34

Prognose ontwikkeling van de Leidse bevolking, totaal jaren 2006 t/m 2010 Leidse bevolking naar herkomst en leeftijd, 2006 en 2011 (3 scenario’s) Kenmerken Leidse bevolking bij de drie scenario’s vergeleken met 1 jan 2006

35 35 36


5

6


Inleiding Dit rapport gaat over de bevolkingsontwikkeling van Leiden in het begin van de 21e eeuw. In dit rapport wordt een beeld gegeven van diverse kenmerken van Leidse bevolking zoals hun leeftijdsopbouw, in welk land zijzelf of hun ouders zijn geboren, waar zij vandaan komen en waarnaar zij vertrekken als ze verhuizen uit Leiden. In het eerste hoofdstuk gaat het over de ontwikkeling in de afgelopen periode van vijf jaar, van 1 januari 2001 tot en met 1 januari 2006. Het tweede hoofdstuk kijkt vijf jaar vooruit in drie prognoses voor 1 januari 2011.

Terugblik 2001-2006 Voor de terugblik van de demografische ontwikkeling in Leiden wordt gebruik gemaakt van gegevens uit de Gemeentelijke BasisAdministratie (GBA) van Leiden. Hierin zijn zeer veel gegevens voorhanden over alle inwoners van Leiden en over geboorte, sterfte en migratie.

Bevolkingsprognose 2006-2011 In de bevolkingsprognose worden vooruitberekeningen gemaakt aangaande de toekomstige groei en samenstelling van de Leidse bevolking. Deze vooruitberekeningen zijn gebaseerd op ontwikkelingen in het verleden en op aannames over ontwikkelingen in de toekomst. Dit betreft zowel demografische kenmerken als samenstelling van de bevolking naar leeftijd, sekse, (geboorte-)land, geboorte, sterfte en migratiepatronen als woningbouwvoorraad en woningbouwplanning. Voor de historische demografische gegevens vormt het GBA van de gemeente Leiden weer de bron, voor de historische woningvoorraadgegevens is de bron de Onroerend Goed Kartotheek (OGK). Een prognose maken blijft altijd een ‘als … dan’ verhaal: als de aan de prognose ten grondslag liggende aannamen voor de toekomst niet uit komen, dan zal ook de prognose niet bewaarheid worden. Als bijvoorbeeld een gepland woningbouwprogramma niet of later wordt gehaald, zal ook de bevolking in de periode waarop de woningbouwplanning betrekking had, niet zo snel groeien als voorspeld. Ook ontwikkelingen op landelijk of mondiaal niveau, waarop een gemeente geen invloed kan uitoefenen spelen hierbij een rol. Te denken valt bijvoorbeeld aan het asielbeleid van Nederland en de ontwikkeling van immigratie en emigratie.

Bijlagen Deze publicatie bevat een groot aantal bijlagen. Allereerst is er een kort overzicht van de definitie van alle in de publicatie gehanteerde begrippen. Verder staan er in de bijlagen een groot aantal cijfermatige tabellen met verdere uitsplitsingen van in de hoofdstukken genoemde cijfers.


7


1


Samenvatting 1. Op 1 januari 2006 woonden er in Leiden ruim 118 duizend inwoners, ongeveer duizend meer dan vijf jaar daarvoor. 2. • • •

Voor de verschillende herkomstgroepen in de bevolking is de ontwikkeling: Nederlandse herkomst: van 89,9 duizend naar 87,4 duizend Î afname met 2,4 duizend niet-westerse herkomst: van 14,4 duizend naar 16,8 duizend Î toename met 2,5 duizend westerse herkomst: van 12,8 duizend naar 13,8 duizend Î toename met duizend

3. Voor de verschillende leeftijdsgroepen is er vooral een zeer grote toename in de groep 55- t/m 59 jarigen: van 5,2 duizend naar 7,3 duizend Î toename met 2,2 duizend 4. Grote migratiebewegingen: ongeveer een derde van de bevolking in de afgelopen vijf jaar vertrokken of hier komen wonen. 5. Geboorten: ruim 7,2 duizend in de totale periode, gemiddeld 1.445 per jaar; Leiden volgt landelijke trend: afname aantal geboorten per jaar. 6. Sterfte: 4,5 duizend personen, gemiddeld negenhonderd per jaar; gestorven mannen voor grootste gedeelte onder de tachtig (59%), gestorven vrouwen voor grootste gedeelte boven de tachtig (61%). 7. Binnenlandse migratie: • alleen in 2003 zijn er meer vestigers uit andere Nederlandse gemeenten dan vertrekkers, in de andere jaren een vertrekoverschot. • meer vestigers dan vertrekkers in de groep alleenstaanden in de leeftijd van vijftien tot en met vierentwintig jaar: saldo over vijf jaar +5,7 duizend personen • meer vertrekkers dan vestigers in de groep gezinnen met kinderen onder de vijftien: saldo over vijf jaar -4,1 duizend personen. 8. Buitenlandse migratie: • Leiden volgt landelijke trend: in de jaren 2001 tot en met 2003 meer immigratie dan emigratie, in 2004 en 2005 meer emigratie. • meer immigratie dan emigratie van alleenstaanden. • meer emigratie dan immigratie van paren en gezinnen met of zonder kinderen.

117.732

118.745

118.598

118.070

80.000

117.183

100.000

117.031

De Leidse bevolking van 1 januari 2001 tot en met 1 januari 2006

2001

2002

2003

2004

2005

2006

60.000 40.000 20.000 0

8



1.1

Inleiding

Dit hoofdstuk gaat over de ontwikkeling van de Leidse bevolking in de periode 2001 tot en met 2005. Hier worden ontwikkelingen in geboorte en sterfte en migratiepatronen besproken en hoe door deze ontwikkelingen de samenstelling van de bevolking is veranderd. Op 1 januari 2006 had Leiden 118.070 inwoners, zo’n duizend inwoners meer (+1.039) dan in 2001. Toen woonden er 117.031 mensen in Leiden. Tussen 2001 en 2004 nam de bevolking toe, in 2004 en 2005 was er sprake van een afname. Van 2001 tot en met 2005 werden er in totaal 7.226 kinderen geboren (gemiddeld 1.445 per jaar) en stierven er 4.505 Leidenaren (gemiddeld 901 per jaar). Het verschil tussen geboorte en sterfte was alle jaren positief; in totaal werden er in die vijf jaar 2.721 meer kinderen geboren dan er inwoners overleden. Verder kwamen er in deze periode 38.007 personen in Leiden wonen en vertrokken er 39.610 personen uit Leiden; er vertrokken dus 1.603 mensen meer dan er kwamen wonen. De totale omvang van de bevolking is in de afgelopen vijf jaar dus maar licht toegenomen; de samenstelling van de bevolking is in dezelfde periode sterker veranderd. Dat komt vooral door de grote aantallen mensen die in Leiden zijn komen wonen en de grote aantallen die uit Leiden zijn vertrokken: een derde (32,3%) van de inwoners op 1 januari 2006 woonde vijf jaar geleden nog niet in Leiden, en een derde (33,7%) van de inwoners op 1 januari 2001 woonde er vijf jaar later niet meer. In de eerste grafiek hieronder zijn duidelijk de grote migratiebewegingen te zien. Vooral het aantal vestigingen uit en vertrek naar andere gemeenten in Nederland is elk jaar opnieuw hoog. De onderste grafiek toont alleen de saldi van de verschillende componenten van de bevolkingsontwikkeling. Daarin is onder andere te zien dat in de eerste drie jaren (2001 t/m 2003) er meer mensen immigreerden dan emigreerden terwijl in 2004 en 2005 er juist meer mensen emigreerden dan immigreerden.

7.500 +1.013

2.500

+549

5.000 +152

bij

Ontwikkeling bevolking in Leiden, 2001 tot en met 2005

2001 geboorte - sterfte

2002

2003

2.500

-528

-147

0

5.000

af

7.500

immigratie - emigratie

2004 2005 vestiging - vertrek (binnenland) saldo totale ontwikkeling

af

2001 2002 s aldo geboorte - s terfte s aldo im m igratie - em igratie (buitenland)


-528

+1.013

-147

+549

1.500 1.000 500 0 500 1.000 1.500

+152

bij

Ontwikkeling bevolking in Leiden, 2001 tot en met 2005, saldi (andere schaal dan hierboven!!)

2003 2004 2005 s aldo ves tiging - vertrek (binnenland) s aldo totale ontwikkeling

9


1.2

Ontwikkeling van de verschillende herkomstgroepen

Hiervoor ging het over de verschillende aspecten van de ontwikkeling van de totale Leidse bevolking van jaar tot jaar. Hier volgt een bespreking van de bevolkingsontwikkeling in de periode van 2001 tot en met 2005 van de wat geboorteland betreft verschillende groepen in Leiden. Op basis van dit criterium worden vijf groepen onderscheiden: 1. Leidenaren van wie beide ouders in Nederland zijn geboren (= Leidenaren van Nederlandse herkomst). 2. Leidenaren van wie minimaal een ouder in het buitenland is geboren en die zelf in een niet-westers land zijn geboren (= Leidenaren van niet-westerse herkomst van de eerste generatie). 3. Leidenaren die zelf in Nederland zijn geboren en van wie een of beide ouders in een niet-westers land zijn geboren (= Leidenaren van niet-westerse herkomst van de tweede generatie). 4. Leidenaren van wie minimaal een ouder in het buitenland is geboren en die zelf in een westers land zijn geboren (= Leidenaren van westerse herkomst van de eerste generatie). 5. Leidenaren die zelf in Nederland zijn geboren en van wie een of beide ouders in een westers land zijn geboren (= Leidenaren van westerse herkomst van de tweede generatie). Alleen in de groep Leidenaren van Nederlandse herkomst is er een afname in de bevolking geweest in de laatste vijf jaar, gemiddeld was die afname jaarlijks 5,6 personen per duizend. Op 1 januari 2001 vormden zij 76,8% van de totale bevolking, op 1 januari 2006 was dat 74,0%. In de grafieken hieronder staan voor de verschillende bevolkingsgroepen alle aspecten van hun bevolkingsontwikkeling: geboorte, sterfte en (binnen- en buitenlandse) migratie. De eerste grafiek toont de absolute aantallen, de tweede de aantallen per duizend per jaar van de betreffende bevolkingsgroep. In de grafieken valt vooral de hoge immigratie en emigratie op van Leidenaren van westerse herkomst van de eerste generatie.

+212

+884

+1.187

-2.481

+1.237

20.000 16.000 12.000 8.000 4.000 0 4.000 8.000 12.000 16.000 20.000 24.000

NED geboorte - s terfte

af

bij

Ontwikkeling diverse Leidse bevolkingsgroepen, totaal 2001 t/m 2005 – absolute aantallen

nWES 1e

nWES 2e WES 1e WES 2e ves tiging - vertrek (binnenland)

im m igratie - em igratie

s aldo totale ontwikkeling

+6,2

50

+27,4

100

+40,5

150 +25,5

bij

Ontwikkeling diverse Leidse bevolkingsgroepen, totaal 2001 t/m 2005 – per duizend per jaar

0 -5,6

50 100

af

150 NED geboorte - sterfte

nW ES 1e

immigratie - emigratie NED=Nederland

nWES=niet-westerse herkomst

nW ES 2e W ES 1e W ES 2e vestiging - vertrek (binnenland) saldo totale ontwikkeling WES=westerse herkomst

1e en 2e: generatie

Leesvoorbeeld: Per duizend Leidenaren van westerse herkomst van de eerste generatie kwamen er jaarlijks gemiddeld 27,4 personen bij in de periode 2001 tot en met 2005 (+27,4).

10



De uiteenlopende ontwikkeling van de wat geboorteland betreft verschillende bevolkingsgroepen in Leiden, heeft geleid tot: • een afname van bijna 2,5 duizend Leidenaren van wie beide ouders zijn geboren in Nederland (Nederlandse herkomst). • een toename van ruim 2,4 duizend Leidenaren met geboortewortels in een niet-westers land (niet-westerse herkomst). • een toename van bijna 1,1 duizend Leidenaren met geboortewortels in een westers land (westerse herkomst). Inwoners Leiden op 1 januari 2001 en 1 januari 2006, naar herkomst

89.908

14.370 12.753

16.794 13.849

2001 Nederland

totaal : 118.070

87.427

totaa l : 117.0 31

100.000 80.000 60.000 40.000 20 .0 00 0

2006

niet-westers land

westers land

totaal

Ontwikkeling inwoners Leiden 2001 t/m 2005, naar herkomst +3.000 + 2.000 + 1.000 0 -1.000 -2.000 -3.000

Nederland

1.3

+2.424 +1.096 totaal : +1.039

-2.481

niet-westers land

westers land

totaal

Ontwikkeling van de verschillende leeftijdsgroepen

Ook voor de verschillende leeftijdsgroepen zijn er grote verschillen in de ontwikkeling geweest in de laatste vijf jaar: • De grootste toename is er geweest in de groep van 55- tot en met 69-jarigen, waarvan velen zijn geboren in de na-oorlogse geboortegolf. Begin 2006 zijn er 3,1 duizend meer inwoners in deze groep dan vijf jaar eerder. Binnen deze groep zijn het dan weer de 55- tot en met 59-jarigen die het meest in aantal zijn gegroeid, namelijk met bijna 2,2 duizend; vanaf 2010-2011 bereiken zij de pensioengerechtigde leeftijd. • Daarnaast nam het aantal veertigers toe met zo’n negenhonderd personen, het aantal 15- tot en met 24-jarigen met bijna achthonderd personen en het aantal 80-plussers met zo’n honderd personen. • De grootste afname vond plaats in de leeftijdsgroep rond de dertig, de leeftijd waarop veel mensen beginnen aan gezinsvorming. Zoals besproken in het vorige hoofdstuk verlaten veel gezinnen met jonge kinderen Leiden. In de leeftijd van 25 tot en met 34 jaar zijn er daardoor in 2006 bijna 2,7 duizend minder mensen dan begin 2001. De afname in de groep kinderen onder de vijftien is in de afgelopen vijf jaar bijna vijfhonderd personen. • Daarnaast nam het aantal zeventigers af met ruim driehonderd personen en het aantal 35- tot en met 39-jarigen nam af met een kleine driehonderd personen.


11


65-69

60-64

60-64

55-59

55-59

50-54

50-54

45-49

45-49

40-44

40-44

35-39

35-39

30-34

30-34

25-29

25-29

20-24

20-24

15-19

15-19

m anne n

Nederland

7,5

7,5

6,0

4,5

3,0

1,5

0

1,5

00-04

3,0

00-04

4,5

05-09

6,0

10-14

05-09

7,5

10-14

vrouw e n

niet-westers

m anne n

westers

Nederland

7,5

65-69

6,0

70-74

4,5

75-79

70-74

3,0

80-84

75-79

1,5

85-89

80-84

0

85-89

1,5

95+ 90-94

3,0

95+ 90-94

4,5

Bevolkingsopbouw 1 januari 2006 (* 1.000)

6,0

Bevolkingsopbouw 1 januari 2001 (* 1.000)

vrouw e n

niet-westers

westers

Bevolkingsontwikkeling Leiden in de jaren 2001 tot en met 2005, per vijfjaarsgroep +2.172 +2.000

+18

+14

+38

+34

80-84

85-89

90-94

95+

+298

+400

+273

+107

+800

+630

+671

+1.200

+602

+1.600

-800 -1.157

-1.200

-119

-213

-324

-268

-90

-197

-400

-189

0

-1.261

Nederlandse herkomst

12

niet-westerse herkomst

75-79

70-74

65-69

60-64

55-59

50-54

45-49

40-44

35-39

30-34

25-29

20-24

15-19

10-14

05-09

00-04

-1.600

westerse herkomst

totaal



1.4

Leeftijd en herkomst op 1 januari 2006

In Leiden was op 1 januari 2006 een van elke negen inwoners (11,6%) een 65-plusser. Dit aandeel is relatief laag. Lager dan gemiddeld in Nederland waar een van de zeven inwoners 65-plus (14,3%) is; en ook lager dan in de meeste overige gemeenten van het Grotestedenbeleid, alleen in Lelystad (9,4%), Utrecht (10,6%) en Amsterdam (11,3%) is het percentage 65-plussers lager. Verder is Leiden in de afgelopen vijf jaar gemiddeld wel ouder geworden, dat ligt dat vooral aan de grote toename van het aantal 55- tot en met 59-jarigen. Het aandeel 65-plussers is in de laatste vijf jaar ongeveer gelijk gebleven en is afgerond op een cijfer achter de komma nog steeds 11,6%. Ook het aandeel Leidenaren onder de twintig is relatief laag: in 2006 is een op de vijf (21,2%) inwoners zo jong. Landelijk is dat een op de vier inwoners (24,3%). Van de gemeenten van het Grotestedenbeleid hebben Groningen (19,6%), Maastricht (19,8%), Heerlen (20,4%), Eindhoven (21,0%) en Amsterdam (21,1%) een lager percentage. Het aandeel 20-minners in Leiden is in de laatste vijf jaar iets gedaald want begin 2001 was 21,3% van de inwoners onder de twintig. De zeer karakteristieke leeftijdsopbouw van Leiden is het gevolg van de vele studenten die in de stad wonen; van de totale bevolking maken zij relatief een groot deel uit (zie ook de bevolkingspiramiden). Het gegeven dat Leiden een studentenstad is verklaart echter niet volledig de bevolkingsopbouw. Dat het aandeel 65-plussers zo laag is, is ook een gevolg van de leeftijdsopbouw van de Leidenaren van buitenlandse herkomst en met name van de Leidenaren met geboortewortels in een niet-westers land. Begin 2006 is slechts drie van de honderd Leidenaren in deze groep (3,1%) 65+ en een op de drie (33,0%) is jonger dan twintig. Van de Leidenaren van Nederlandse herkomst is een veel groter aandeel 65+: een op de zeven (13,8%) en een veel lager aandeel is jonger dan twintig: 19,8%.

2001

Bevolkingsgroepen in Leiden naar drie leeftijdsgroepen, 1 jan 2001 en 1 jan 2006, aantallen

NED nWES

2020-64 65+

WES

NED

2006

nWES WES 0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

2006

2 0 01

Bevolkingsgroepen in Leiden naar drie leeftijdsgroepen, 1 jan 2001 en 1 jan 2006, percentages totaal

21,3%

NED

19,5%

nWES

36,7%

WES

15,9%

totaal

21,2%

NED

19,8%

nWES

33,0%

WES

15,8% 0%

20-

20-64

NED=Nederland

11,6%

67,1%

13,8%

66,7%

2,2%

61,1%

7,4%

76,8%

11,6%

67,2%

13,8%

66,3%

3,1%

63,9%

7,8%

76,4% 10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

65+


WES=westerse herkomst

Leesvoorbeeld: Op 1 jan 2006 is van de Leidenaren van niet-westerse herkomst 3,1% 65+.


13


1.5

Geboorten

In de afgelopen vijf jaren werden er ruim 7,2 duizend Leidse kinderen geboren, gemiddeld 1.445 per jaar. Vanaf 2002 is daarbij het aantal geboorten per jaar steeds verder afgenomen. Leiden volgt daarmee de landelijke trend. Ook als je kijkt naar de leeftijd van de moeders ten tijde van de geboorte is het Leidse beeld gelijk aan het landelijke. Bij de geboorte van hun kind is een van elke negen moeders (10,4%) jonger dan 25, twee van elke drie (64,8%) moeders zijn tussen de 25 en 35, en een van elke vier (24,8%) is ouder dan 35. De meeste moeders zijn dus rond de dertig bij de geboorte van hun kind. Omdat er minder vrouwen rond de dertig zijn neemt het aantal geboorten af. Dit effect wordt nog versterkt doordat vrouwen rond deze leeftijd minder kinderen krijgen; in 2003 werden 118 (117,8) van elke duizend vrouwen van 30 tot en met 34 moeder, in 2005 waren het er nog maar 108 (108,2) per duizend. Geboorten naar leeftijd van de moeder, 2001 tot en met 2005 1.500

1.515

1.412

1.472

1.429

1.398

311

326

586

548

329

40 t/m 49

593

636

299 640

351 137

332 171

338 148

331 148

329 145

2001

2002

2003

2004

2005

292

1.000 500 0

35 t/m 39 30 t/m 34 25 t/m 29 15 t/m 24

Leesvoorbeeld: In 2002 waren er 636 geboorten waarbij de moeder tussen de 30 en 35 was; in 2005 waren het er 548. Vrouwen in de vruchtbare leeftijd (15 t/m 49 jaar), 2001 tot en met 2005 (aantallen * 1.000) 34,1

34,1

34,3

34,4

34,1

30

8,1

8,2

8,3

8,4

8,5

20

4,8 5,6

4,8 5,5

4,8 5,4

4,7 5,3

4,7 5,1

6,1 9,5

6,0 9,7

5,9

5,8

5,8

10,0

10,1

10,1

2001

2002

2003

2004

2005

10 0

40 t/m 49 35 t/m 39 30 t/m 34 25 t/m 29 15 t/m 24

Leesvoorbeeld: In 2001 waren er 11,7 duizend vrouwen rond de dertig (6,1 duizend 25 t/m 29 en 5,6 duizend 30 t/m 34 jaar); in 2005 waren het er 10,9 (5,8 + 5,1) duizend. Geboorten per 1.000 vrouwen per leeftijdsgroep, 2001 tot en met 2005 30 t/m 34: 114,9

30 t/m 34: 117,8

30 t/m 34: 111,0

30 t/m 34: 108,2

41,4

44,4

42,9

41,6

41,0

2001

2002

2003

2004

2005

30 t/m 34: 106,4

100 80 60 40 20 0

15 t/m 24

25 t/m 29

30 t/m 34

35 t/m 39

40 t/m 49

totaal: 15 t/m 49

Leesvoorbeeld: In 2002 waren er 44,4 geboorten per duizend vrouwen in de leeftijd van 15 tot en met 49; in 2005 waren dat er 41,0 per duizend vrouwen in die leeftijdsgroep. 14



1.6

Sterfte

In de afgelopen vijf jaar stierven er 4.505 inwoners van Leiden, gemiddeld ruim negenhonderd personen per jaar; van het totaal aantal overledenen waren er 2.107 man en 2.398 vrouw. Van alle gestorvenen is meer dan de helft (52%) ouder dan tachtig, hier zijn grote verschillen tussen mannen en vrouwen; meer dan drie van elke vijf gestorven vrouwen (61%) behoren tot deze leeftijdsgroep, van de gestorven mannen zijn het er ruim twee van elke vijf (41%). Vrouwen worden dus duidelijk ouder dan mannen. Dat zie je ook aan de verschillende leeftijdsopbouw van mannen en vrouwen: 2,1% van de mannen is ouder dan tachtig, 4,5% van de vrouwen. In deze periode stierven er jaarlijks gemiddeld 7,9 vrouwen per duizend vrouwen en 7,3 mannen per duizend mannen. Sterfte in Leiden naar sekse en leeftijdsgroep, totaal 2001 tot en met 2005 m annen

262

vrouwen

210

totaal

902

859 = 41%

667

1.467 = 61%

472

0

2.107 2.398

1.569

500

1.000

0-39

1.500

40-59

4.505

2.326 = 52%

2.000

60-79

2.500

3.000

3.500

4.000

4.500

80+

Leesvoorbeeld: 41% van de gestorven mannen en 61% van de gestorven vrouwen is tachtig of ouder geworden. Bevolking in Leiden naar sekse en leeftijdsgroep, gemiddeld 2001 tot en met 2005 (* 1.000) m annen

34,3

15,5

6,5

1,2 dzd ♂ 80+ = 2,1%

57,6

vrouwen

34,9

15,1

7,6

2,7 dzd ♀ 80+ = 4,5%

60,4

totaal

69,3

0

30,6

c

10

20

0-39

40-59

30

40

50

60-79

60

70

3,9 118,0

14,1

80

90

100

110

120

80+

Leesvoorbeeld: Er zijn 2,7 duizend vrouwen van tachtig jaar of ouder, dat is 4,5% van het totaal aantal vrouwen.

144,7

Sterfte per 1.000 inwoners, naar sekse en leeftijdsgroep, gemiddeld 2001 tot en met 2005

0-39 106,9

100

118,3

125

75

60-79

50 25

40-59

80+ 7,3

7,9

7,6

mannen

vrouwen

totaal

0

alle leeftijden

Leesvoorbeeld: Per duizend vrouwen stierven er gemiddeld 7,9 vrouwen per jaar, per duizend mannen 7,3 mannen.


15


1.7

Binnenlandse migratie

Alleen in het jaar 2003 kwamen er in Leiden meer mensen vanuit elders in Nederland wonen dan er vertrokken naar andere gemeenten. In de andere jaren van 2001 tot en met 2005 vertrokken er juist meer mensen naar andere Nederlandse gemeenten. Het totaal over die vijf jaar is negatief: er vertrokken 2.855 mensen meer naar andere gemeenten in Nederland dan er vanuit andere gemeenten in Leiden kwamen wonen. Voor de verschillende herkomstgroepen is het beeld gelijk: alleen een vestigingsoverschot in 2003, in de andere vier jaren een vertrekoverschot. Ongeveer zeventig procent van de vestigers vanuit andere Nederlandse gemeenten is van Nederlandse herkomst, evenals ongeveer zeventig procent van de vertrekkers naar andere gemeenten van Nederlandse herkomst is.

4.173

5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000

-4695

vertrek

ves tiging

Vestiging en vertrek (binnenland) van verschillende herkomstgroepen in Leiden, 2001 t/m 2005

NED

nWES 1e

2001

2002

nWES 2e 2003

WES 1e 2004

WES 2e 2005

saldo +

Saldo vestiging en vertrek van de verschillende herkomstgroepen in Leiden, 2001 t/m 2005 Let op: andere schaal 1.000 500

-522

0

saldo -

500 1.000 NED

2001 NED=Nederland

nWES 1e

2002


nWES 2e

2003

WES 1e

2004


WES 2e

2005 1e en 2e: generatie

Leesvoorbeeld: In 2005 kwamen vanuit elders in Nederland 4.173 personen van Nederlandse herkomst in Leiden wonen en vertrokken 4.695 personen van Nederlandse herkomst uit de stad. Indat jaar was er derhalve een vertrekoverschot naar andere gemeenten in Nederland van 522 personen van Nederlandse herkomst.

16



Behalve naar de herkomst van verhuizende personen kun je ook kijken naar een ander belangrijk aspect van migratie: zijn het alleenstaanden of gezinnen die zich in Leiden vestigen of die vertrekken uit Leiden? Er is als je zo kijkt een zeer duidelijk patroon waarneembaar: Jaar in jaar uit voor alle vijf jaren van 2001 tot en met 2005 is er een vestigingsoverschot voor eenpersoonsverhuizingen, jaar in jaar uit is er een vertrekoverschot voor gezinsverhuizingen.

+824

+47 8

2.000

+1 .1 72

4.000

+70 1

6.000 +48 2

ves tiging

Binnenlandse migratie een- en meerpersoonsverhuizingen per jaar, 2001 tot en met 2005

2001

2002

2003

2004

2005

0 -1.543

-1.283

-94 1

-1.351

-1.397

vertrek

2.000

2001

2002

2003

2004

2005

4.000 6.000

eenpersoonsverhuizingen s aldo ves tiging - vertrek (pers onen)

meerpersoons- =gezinsverhuizingen

Het gaat om het aantal personen betrokken bij de verhuizingen Dit patroon hangt voor een groot deel samen met het feit dat in Leiden zoveel instellingen voor (hoger) onderwijs zijn gevestigd. Er is jaar in jaar uit een grote stroom van alleenstaanden in de studentenleeftijd de stad in; in de vijf jaar waarover deze publicatie gaat kwamen er 12,3 duizend alleenstaanden in deze leeftijdscategorie van elders in Nederland in Leiden wonen . Wanneer zij na een aantal jaren beginnen aan gezinsvorming vormen zij een belangrijk deel van de vraagzijde van de woningmarkt. Een deel van hen zal binnen Leiden willen blijven wonen maar vanwege hun grote aantallen zal niet iedereen een woning binnen de stad kunnen vinden; van deze groep verhuist een groot deel naar een gemeente in de buurt. Een ander deel zal uit de stad verhuizen omdat zij elders in het land een baan krijgen. Het bovenstaande proces zie je terug in het vertrekoverschot voor gezinnen met jonge kinderen onder de vijftien; in vijf jaar vestigden zich in deze groep weliswaar bijna 3,8 duizend personen in Leiden maar er vertrokken 7,9 duizend personen, 4,1 duizend meer.

10.000

40-49

50+

-342

7.934

-181

6.652

-1.650

3.784

-4.150

vertrek

5.000

12.335

-210

0

-103

5.000

-1.661

10.000

-192

+5.683

15.000

-52

ve stiging

Binnenlandse migratie een- en meerpersoonsverhuizingen, totaal 2001 tot en met 2005

40-49

50+

15.000 00-14

15-24

25-39

eenpersoonsverhuizingen

00-14

15-24

25-39

meerpersoons- = gezinsverhuizingen

s aldo ves tiging - vertrek (pers onen)

Bij meerpersoonsverhuizingen zijn alle personen meegeteld in de leeftijdsgroep van de jongste meeverhuizende van het gezin met of zonder kinderen.


17


1.8

Buitenlandse migratie

In de jaren 2001 tot en met 2003 was er in Leiden nog een immigratie-overschot, in 2004 en 2005 was net als in heel Nederland ook in Leiden de emigratie groter dan de immigratie. In de immigratie en emigratie van de verschillende herkomstgroepen zijn overeenkomstige patronen te herkennen als voor heel Leiden al zijn er onderling wel verschillen. • Voor de Leidenaren van Nederlandse herkomst is er in alle vijf jaren meer emigratie dan immigratie; in 2005 was dit emigratie-overschot het hoogst van alle jaren. • Voor Leidenaren van niet-westerse herkomst van de eerste generatie is er in alle jaren weliswaar meer immigratie dan emigratie maar het saldo wordt steeds kleiner. • Ook voor Leidenaren van westerse herkomst van de eerste generatie is tot en met 2004 het saldo tussen immigratie en emigratie steeds kleiner met in 2004 zelfs meer emigratie dan immigratie; in 2005 was er weer meer immigratie dan emigratie. • Voor Leidenaren van niet-Nederlandse herkomst van de eerste generatie is er net iets meer emigratie dan immigratie en het verschil neemt in de loop van de tijd toe. • Voor Leidenaren van niet-Nederlandse herkomst van de tweede generatie is zowel de emigratie als de immigratie gering; alle jaren is de emigratie net iets hoger dan de immigratie.

1.000 500 257

immigr atie

Immigratie en emigratie van de verschillende herkomstgroepen in Leiden, 2001 t/m 2005

emigratie

-545

0 500 1.000 NED

nWES 1e

2001

2002

nWES 2e 2003

WES 1e 2004

WES 2e 2005

saldo +

Saldo immigratie en emigratie van de verschillende herkomstgroepen in Leiden, 2001 t/m 2005 1.000 500

-2 88

0

saldo -

500 1.000 NED

2001 NED=Nederland

nWES 1e

2002


nWES 2e

2003

WES 1e

2004


WES 2e

2005 1e en 2e: generatie

Leesvoorbeeld: In 2005 kwamen vanuit het buitenland 257 personen van Nederlandse herkomst in Leiden wonen en er vertrokken 545 personen van Nederlandse herkomst naar het buitenland. In dat jaar was er derhalve een emigratie-overschot van 288 personen van Nederlandse herkomst.

18



Ook bij de migratie van en naar het buitenland is een duidelijk verschil waarneembaar tussen eenpersoons- en meerpersoonsverhuizingen. Voor alle vijf jaren van 2001 tot en met 2005 is er meer immigratie dan emigratie voor eenpersoonsverhuizingen; voor gezinsverhuizingen is de emigratie juist hoger dan de immigratie. Wel neemt het immigratie-overschot van eenpersoonsverhuizingen af in deze periode en het emigratie-overschot van meerpersoonsverhuizingen neemt toe; daardoor is in de laatste twee jaren in totaal de emigratie uit Leiden naar het buitenland groter geworden dan de immigratie.

+186

2002

+222

2001

1.000

+331

+708

1.500

+750

2003

2004

2005

500

2002

2003

-324

2001

1.000

-356

-119

500

-122

0 -21

emigratie

immigratie

Buitenlandse migratie een- en meerpersoonsverhuizingen per jaar, 2001 tot en met 2005

2004

2005

1.500

eenpersoonsverhuizingen s aldo im m igratie - em igratie (pers onen)

meerpersoons- =gezinsverhuizingen

Het gaat om het aantal personen betrokken bij de verhuizingen Net als bij de binnenlandse migratie is het vestigingsoverschot het hoogst bij de leeftijdsgroep van 15 tot en met 24 jaar: er immigreerden in deze groep 1,3 duizend personen meer dan er emigreerden. Het totale emigratie-overschot van gezinnen met kinderen onder de vijftien was in de afgelopen vijf jaar 0,3 duizend.

15-24

-72

00-14

-63

-25

1.500

-412

emigratie

500

-95

500

-300

1.500

+39

2.500

+721

+1.300

3.500

+162

immigratie

Buitenlandse migratie een- en meerpersoonsverhuizingen, totaal 2001 tot en met 2005

40-49

50+

2.500 3.500 00-14

15-24

25-39

40-49

50+

eenpersoonsverhuizingen

25-39


s aldo im m igratie - em igratie (pers onen)

Bij meerpersoonsverhuizingen zijn alle personen meegeteld in de leeftijdsgroep van de jongste meeverhuizende van het gezin met of zonder kinderen.


19


2

De Leidse bevolking van 1 januari 2006 tot 1 januari 2011 Samenvatting In dit hoofdstuk worden prognoses gemaakt voor de periode tot 1 januari 2011 voor drie scenario’s van woningbouw: 1. referentiescenario: geen extra woningen erbij tot 2011 (scen0) 2. per saldo 2.000 woningen erbij tot 2011 (scen2000) 3. per saldo 4.000 woningen erbij tot 2011 (scen4000) • Bevolking neemt af als er niet wordt gebouwd en neemt toe als er wel wordt gebouwd 1jan2006 2011-scen0 20112011scen2000 scen4000 inwoners 118,1 dui115,8 dzd 119,8 dzd 122,6 dzd zend ontwikkeling Elk Elk

staat voor een afname van 300 personen. staat voor een toename van 300 personen.

• Aantal 60- tot en met 64-jarigen tamelijk onafhankelijk van woningbouwprogramma: in alle scenario’s neemt aantal toe met 1,9 à 2,0 duizend personen • aantal 55- tot en met 59 jarigen neemt in alle drie scenario’s licht af • ontwikkeling van andere leeftijdsgroepen is wel afhankelijk van woningbouw: 1jan2006 2011-scen0 20112011scen2000 scen4000 0 t/m 14 18,2 dzd 15 t/m 24 18,3 dzd 25 t/m 39 31,2 dzd 40 t/m 54 24,6 dzd 55 t/m 59 7,3 dzd 60 t/m 64 4,8 dzd 65+ 13,7 dzd • Als er niets wordt gebouwd neemt vooral het aantal Leidenaren van Nederlandse herkomst af. • Het aantal Leidenaren van niet-westerse herkomst neemt inelk scenario vooral toe in de tweede generatie. 1jan2006 2011-scen0 20112011scen2000 scen4000 NED 87,4 dzd nWes 16,8 dzd e 1 gen 10,3 dzd e 2 gen 6,5 dzd WES 13,8 dzd 1e gen 6,9 dzd e 2 gen 7,0 dzd • Leidenaren van buitenlandse herkomst zijn gemiddeld jonger dan die van Nederlandse herkomst; het totale percentage 65-plussers in Leiden is daardoor lager dan wanneer er alleen Leidenaren van Nederlandse herkomst in de stad zouden wonen • Als er meer wordt gebouwd is het percentage 65-plussers lager omdat dan minder gezinnen met kinderen de stad verlaten

20



2.1

Inleiding

Dit hoofdstuk gaat over de ontwikkeling van de Leidse bevolking in de periode 2006 tot en met 2011. Hier worden prognoses gegeven voor drie verschillende woningbouwscenario’s: 1. nul-scenario (scen0): prognose als er (per saldo: nieuwbouw minus sloop) geen nieuwe woningen bij komen tot 2011. Dit scenario dient als referentie wat er gebeurt met de omvang en samenstelling van de bevolking als er niets gebouwd zou worden. 2. prognose als er (per saldo) tweeduizend nieuwe woningen bij komen tot 2011 (scen2000). 3. prognose als er (per saldo) vierduizend nieuwe woningen bij komen tot 2011 (scen4000). De omvang van immigratie en emigratie is vooral afhankelijk van mondiale ontwikkelingen en nationale weten regelgeving en niet van woningbouwprogramma’s. Daarom is er bij alle drie scenario’s van uitgegaan dat Leiden, net als in de jaren 2004 en 2005 een emigratieoverschot heeft. In 2004 en 2005 was het emigratieoverschot gemiddeld 136 personen per jaar, voor de komende vijf jaren is de aanname dat er jaarlijks honderd personen meer emigreren dan immigreren, dus voor de totale periode ligt de emigratie vijfhonderd personen hoger dan de immigratie. In het nulscenario zal de Leidse bevolking in de komende vijf jaar verder teruglopen, van 118,1 duizend personen op 1 januari 2006 tot 115,8 duizend personen op 1 januari 2011. Dit ligt vooral aan het binnenlandse vertrekoverschot dat hoog blijft als er geen woningen bij komen. De prognose is dat in dat geval jaarlijks circa 750 (3,8 duizend voor de totale periode) mensen meer zullen vertrekken naar andere Nederlandse gemeenten dan er jaarlijks bijkomen. Het totale migratiesaldo komt daarmee voor dit scenario in de komende vijf jaar op min 4,3 duizend. Omdat er wel tweeduizend mensen meer worden geboren dan er overlijden is de totale afname van de bevolking 2,3 duizend. In de andere twee scenario’s neemt de Leidse bevolking wel toe tot 2011. In scenario2000 komt dat vooral doordat er meer kinderen worden geboren dan er mensen overlijden; in dat scenario is de binnenlandse vestiging maar zo’n honderd personen hoger dan het binnenlandse vertrek. In scenario4000 neemt de bevolking ook toe doordat meer mensen in Leiden komen wonen dan er vertrekken. Prognose bevolkingsomvang Leiden in 2011 voor de drie scenario’s (aantallen * duizend) 125 100 75 50 25 0

115,8

119,8

122,6

scen0

scen2000

scen4000

Saldo ontwikkeling Leidse bevolking van 2006 tot 2011 voor de drie scenario’s (* duizend) +5 +4 +3 +2 +1 0 -1 -2 -3

+4,6 +1,7

-2,3 2006 scen0

2007

2008

scen2000


2009

2010

2011

scen4000

21


Prognose ontwikkeling bevolking in Leiden, totaal 2006 t/m 2010 (aantallen * duizend) 40

20

8,2

6,6

-2,3

4,7

10

+1, 7

10 0

31,4

29,6

27,0

+4,6

bij

30

6,8

8,3

4,7

8,7

8,5

6,9 4,7

8,9

9,0

af

20 28,6

29,5

30,8

30 40

scen0

scen2000

scen4000

geboorte - sterfte

vestiging - vertrek (binnenland)

immigratie - emigratie (buitenland)

saldo totale ontwikkeling

Leesvoorbeelden: In scen4000 worden er in de jaren 2006 t/m 2010 6,9 duizend kinderen geboren en overlijden in diezelfde periode 4,7 duizend personen. De totale binnenlandse vestiging in de jaren 2006 t/m 2010 is voor de drie scenario’s respectievelijk 27,0 duizend, 39,6 duizend en 31,4 duizend personen.

bij

Prognose ontwikkeling bevolking in Leiden, totaal 2006 t/m 2010 - saldi (aantallen * duizend) 6 +4,6

4 2

+2,1

+2,0

0

-0,5

2 af

-3,8

+1,7 +0,1

+2,2

-0,5

+2,9

-0,5

-2,3

4 scen0 saldo geboorte - sterfte saldo immigratie - emigratie (buitenland)

scen2000 scen4000 saldo vestiging - vertrek (binnenland) saldo totale ontwikkeling

Leesvoorbeelden: In scen4000 is het verschil tussen geboorte en sterfte van 2006 t/m 2010 2,2 duizend personen. Het totale binnenlandse migratiesaldo in de jaren 2006 t/m 2010 is voor de drie scenario’s respectievelijk -3,8 duizend, +0,1 duizend en +2,9 duizend personen.

22



2.2

Ontwikkeling van de verschillende herkomstgroepen

De prognose voor de ontwikkeling tot 2011 van het aantal Leidenaren van Nederlandse herkomst hangt sterk samen met de woningbouw: in scen0 neemt de omvang van deze groep af met 3,0 duizend personen, als er vierduizend woningen worden gebouwd neemt hun aantal toe met 1,8 duizend personen. Voor Leidenaren van niet-westerse herkomst is dit verband met de woningbouw veel minder sterk; voor degenen onder hen die zelf in het buitenland zijn geboren (eerste generatie) is de aanname dat er minder immigratie zal zijn dan in voorgaande jaren. Deze groep zal in omvang derhalve ongeveer gelijk blijven in de drie scenario’s. Het aantal niet-westerse Leidenaren in Nederland geboren (tweede generatie) zal wel toenemen, met ongeveer achthonderd personen in scen0 tot 1,3 duizend personen in scen4000. Voor Leidenaren van westerse herkomst is er weer wel een direct verband met de woningbouw; velen van de eerste generatie van hen komen hier een paar jaar werken of studeren en kunnen alleen in de stad komen wonen als er ook genoeg woningen beschikbaar zijn; hun aantal zal de komende vijf jaar toenemen met driehonderd tot achthonder personen, afhankelijk van het scenario. Het aantal Leidenaren van westerse herkomst van de tweede generatie neemt licht toe in de scenario’s scen2000 en scen4000, met drie- à vijfhonderd personen. Prognose bevolkingsomvang in 2011 van de verschillende herkomstgroepen 87,4 84,5 87,2 89,2

NED

10,3 9,8 10,2 10,5

nWES 1e

nWES 2e

6,5 7,3 7,7 7,8

WES 1e

6,9 7,2 7,4 7,7

WES 2e

7,0 7,0 7,3 7,4 0

NED=Nederland

2006 2011-s cen0 2011-s cen2000 2011-s cen4000

10

20

30

40


50

60

70

80


90

1e en 2e: generatie

Leesvoorbeeld: In scen4000 heeft Leiden in 2011 7,7 duizend inwoners van westerse herkomst van de eerste generatie.


23


2.3

Ontwikkeling van de verschillende leeftijdsgroepen

De ontwikkeling van het aantal 60-plussers in de komende vijf jaar is een tamelijk autonome ontwikkeling die vooral het gevolg is van de naoorlogse geboortegolf, daarom is de prognose voor deze leeftijdsgroep in alle drie scenario’s ongeveer gelijk: over vijf jaar zijn 2,2 à 2,5 duizend Leidenaren zestig jaar of ouder. In de afgelopen periode van vijf jaar steeg als gevolg van de geboortegolf van zo’n zestig jaar geleden het aantal 55- tot en met 59-jarigen zeer sterk, in de komende vijf jaar neemt het aantal mensen in die leeftijdsgroep weer af (want iedereen wordt immers ieder jaar een jaar ouder) en stijgt juist het aantal 60- tot en met 64-jarigen zeer sterk, met ongeveer 1,9 à 2,0 duizend personen. Ook eind 2010 heeft het grootste gedeelte van deze geboortegolf nog niet de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, het aantal 65-plussers zal vanaf 2011 sterk gaan toenemen. Een beeld dat goed bij dit proces past is dat van een knikker die door een nauwe tuinslang wordt geduwd: steeds zie je aan de buitenkant die knikker een stukje verder zitten totdat hij aan de andere kant de slang uitrolt, als de mensen geboren in de naoorlogse geboortegolf zijn overleden. De ontwikkeling van het aantal inwoners onder de vijftien is niet alleen afhankelijk van hoe de geboortepatronen zich ontwikkelen maar ook van het aantal woningen dat wordt gebouwd: als er niet wordt gebouwd de komende vijf jaar (scen0) zullen er eind 2010 zo’n negenhonderd minder kinderen zijn dan begin 2006, als er tweeduizend woningen worden gebouwd zijn er vierhonderd minder kinderen en ook als er vierduizend woningen bijkomen (scen4000) daalt het aantal kinderen onder de vijftien nog met zo’n honderd personen. Ook de ontwikkeling van het aantal inwoners in de leeftijd van 25- tot en met 39 jaar - de leeftijdsgroep waarin veel mensen beginnen met gezinsvorming - is sterk afhankelijk van de woningbouw: in scen0 zijn er over vijf jaar 2,8 duizend inwoners minder in deze leeftijdsgroep, en in scen4000 zijn er zo’n honderd minder. Tenslotte is ook het aantal inwoners in de studentenleeftijd (15- tot en met 24-jarigen) afhankelijk van de woningbouw: vijfhonderd minder in scen0, 1,6 duizend meer in scen4000.

+1,9

Scen0 Bevolkingsontwikkeling Leiden van 2006 tot en met 2010, per vijfjaarsgroep (* duizend)

+2,0 +1,6

0,0

+0,3

+0,4

+0,2

+0,4

+0,8

+0,4

+1,2

-0,1

-0,0

-0,0

80-84

85-89

90-94

-0,2

-0,4


westerse herkomst

95+

75-79

70-74

65-69

60-64

55-59

35-39

-1,2 30-34

25-29

-1,0

-0,6


50-54

-0,3 20-24

00-04

-1,6

45-49

-0,2 15-19

-0,5

-0,2 10-14

-1,2

40-44

-0,2

-0,8

-0,5

-0,4

05-09

0,0

totaal

Leesvoorbeeld: In scen0 neemt in de periode 2006 tot en met 2010 het aantal inwoners van 15 tot en met 19 jaar af met tweehonderd (0,2 duizend) personen.

24



+1,9

scen2000: Bevolkingsontwikkeling Leiden van 2006 t/m 2010, per vijfjaarsgroep (* duizend)

+2,0 +1,6

+0,0

+0,3

+0,4

+0,3

+0,4

+0,1

+0,1

+0,8

+0,5

+0,6

+1,2

-0,0 85-89

-0,0

-0,1

-0,2

-0,3

80-84

-0,6 35-39

-0,3 -0,6

-0,1 10-14

-0,8

30-34

-0,1 05-09

-0,4

-0,3

0,0

-1,2



westerse herkomst

95+

90-94

75-79

70-74

65-69

60-64

55-59

50-54

45-49

40-44

25-29

20-24

15-19

00-04

-1,6

totaal

Leesvoorbeeld: In scen2000 neemt in de periode 2006 tot en met 2010 het aantal inwoners van 15 tot en met 19 jaar toe met honderd (0,1 duizend) personen.

+2,0

scen4000: Bevolkingsontwikkeling Leiden van 2006 t/m 2010, per vijfjaarsgroep (* duizend)

+2 ,0 +1,3

+1,6

-0,0

-0,0

+0,0

90-94

95+

-0,1

-0,2

+0,3

+0,5 -0,2

-0,2

85-89

-0,8

-0,4

-0,3

-0,4

+0,4

+0,6 +0,3

+0,0 05-09

-0,0

-0,1

0,0

00-04

+0,8 +0,4

+0,6

+1,2

-1,2



westerse herkomst

80-84

75-79

70-74

65-69

60-64

55-59

50-54

45-49

40-44

35-39

30-34

25-29

20-24

15-19

10-14

-1,6

totaal

Leesvoorbeeld: In scen4000 neemt in de periode 2006 tot en met 2010 het aantal inwoners van 15 tot en met 19 jaar toe met driehonderd (0,3 duizend) personen.


25


2.4

Leeftijd en herkomst op 1 januari 2011

Wat geldt voor Leiden in 2006 geldt ook nog steeds in 2011: doordat de Leidenaren van niet-westerse herkomst zo jong zijn, is de gehele Leidse bevolking jonger. Verder is er ook een verband tussen de relatieve leeftijdsopbouw en het woningbouwprogramma: omdat het met name gezinnen met kinderen zijn die per saldo vertrekken als er niet of minder wordt gebouwd is de bevolking relatief jonger in de scenario’s met woningbouw. Zo blijft het aandeel 65plussers 11,6% bij het scenario waarin vierduizend woningen worden gebouwd en stijgt dit percentage tot 12,1% als er niets zou worden gebouwd. In de grafieken hieronder staan de percentages voor de drie scenario’s, de drie herkomstgroepen en drie leeftijdsgroepen. scen0:

Bevolkingsgroepen in Leiden naar drie leeftijdsgroepen in 2011, percentages

totaal

20,7%

NED

19,0%

nW ES

32,7%

W ES

16,3% 0%

67,2%

12,1%

66,6%

14,4% 63,6%

3,8%

75,0% 10%

20-

20% 20-64

8,7% 30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

65+

Leesvoorbeeld: In scen0 is in 2011 14,4% van de Leidenaren van Nederlandse herkomst 65+. scen2000: Bevolkingsgroepen in Leiden naar drie leeftijdsgroepen in 2011, percentages totaal

20,6%

NED

18,9%

nW ES

32,7%

W ES

16,3% 0%

67,5%

11,8%

67,0%

14,1% 63,7%

3,6%

75,3% 10%

20-

20% 20-64

8,5% 30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

65+

Leesvoorbeeld: In scen2000 is in 2011 14,1% van de Leidenaren van Nederlandse herkomst 65+. scen4000: Bevolkingsgroepen in Leiden naar drie leeftijdsgroepen in 2011, percentages totaal

20,6%

NED

18,9%

nW ES

32,6%

W ES

16,2% 0% 20-

67,8%

11,6%

67,3%

13,8% 63,9%

3,6%

75,4% 10%

20% 20-64

8,4% 30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

65+

Leesvoorbeeld: In scen4000 is in 2011 13,8% van de Leidenaren van Nederlandse herkomst 65+.

26


Bijlagen

Bijlagen Bron historische gegevens De bron van alle gegevens van de jaren 2001 tot en met 2005 is de Gemeentelijke BasisAdministratie (GBA) van de gemeente Leiden.

Definities begrippen Herkomst Iedereen van wie minstens één ouder in het buitenland is geboren is van buitenlandse herkomst (CBS-definitie). Als de persoon zelf ook in het buitenland is geboren, gaat het om iemand van de eerste generatie, anders om iemand van de tweede generatie. Bij de verdeling in niet-westerse en westerse herkomst, wordt de classificatie van het CBS aangehouden. Tot de westerse landen horen in deze classificatie: • alle Europese landen • alle landen van het Noord-Amerikaanse continent • Australië en Nieuw Zeeland • Japan en Indonesië Deze definitie is belangrijk voor de prognose van het aantal geboorten van Leidenaren van niet-Nederlandse herkomst: • als een man en een vrouw van buitenlandse herkomst van de tweede generatie (dus zelf in Nederland geboren) kinderen krijgen dan zijn deze kinderen volgens de definitie van Nederlandse herkomst (want beide ouders zijn dan in Nederland geboren) • als iemand van buitenlandse herkomst van de tweede generatie kinderen krijgt met iemand van buitenlandse herkomst van de eerste generatie (dus zelf in het buitenland geboren en naar Nederland geïmmigreerd) dan zijn die kinderen per definitie van buitenlandse herkomst van de tweede generatie.

Migratie In deze publicatie gaat het om externe migratie, dat is migratie van personen die verhuizen en daarbij de gemeentegrenzen van Leiden overschrijden. Hierbinnen wordt nog een onderscheid gemaakt in: • binnenlandse externe migratie, dat is migratie binnen de grenzen van Nederland; de bijbehorende begrippen in deze publicatie zijn vestiging en vertrek. • buitenlandse externe migratie, dat is migratie van en naar het buitenland; de bijbehorende begrippen in deze publicatie zijn immigratie en emigratie.


Migratiesaldo Het verschil tussen het aantal mensen dat zich in de loop van een periode heeft gevestigd en het aantal dat in dezelfde periode is vertrokken. Bijbehorende begrippen: • vestigingsoverschot: er komen meer mensen vanuit andere Nederlandse gemeenten in Leiden wonen dan er vertrekken naar andere gemeenten. • vertrekoverschot: er vertrekken meer mensen uit Leiden naar andere Nederlandse gemeenten dan er vanuit andere gemeenten in Leiden komen wonen • immigratie-overschot: de immigratie vanuit het buitenland is groter dan de emigratie naar het buitenland • emigratie-overschot: de emigratie naar het buienland is groter dan de immigratie vanuit het buitenland. Natuurlijke aanwas De groei of afname van de bevolking in een bepaalde periode op basis van het verschil tussen het aantal geboren en het aantal overleden personen in die periode.

Model voor de prognoses De bevolkingsprognoses zijn gemaakt met het in opdracht van de Vereniging van Statistiek en Onderzoek door Pronexus gemaakte prognosemodel GBPRO. Dit model is gebaseerd op de cohort-componenten methode. Hierbij worden mutatiefactoren afgeleid uit een aantal jaren historische opbouw van de bevolking naar leeftijd en geslacht. Met deze historische gegevens en een aantal aannamen over toekomstige ontwikkelingen zijn eerst de stadsprognoses en vervolgens de prognoses naar herkomst gemaakt. Scenario voor drie prognoses In deze publicatie worden drie scenario’s doorgerekend voor wat betreft de woningbouw: • scen0: referentiescenario als er geen nieuwe woningen bij zouden komen tot 2011. • scen2000: scenario als er (per saldo) tweeduizend nieuwe woningen bij komen tot 2011. • scen4000: scenario als er (per saldo) vierduizend nieuwe woningen bij komen tot 2011. Afronding op een honderdtal Om schijn-exactheid te vermijden worden de prognose-aantallen afgerond op een honderdtal, weergegeven als een duizendtal met een cijfer achter de komma. Doordat subtotalen en totalen ieder apart worden afgerond is een afgerond totaal niet altijd precies gelijk aan de som van de afgeronde subtotalen.

27

Bijlagen

Ontwikkeling van de Leidse bevolking, 2001 tot en met 2005 totaal 2001-2005 aantal

% in 5 jaar

1.398 819 +579

7.226 4.505 +2.721

6,1% 3,8% +2,3%

7.395 8.056 -661

7.671 8.728 -1.057

38.007 39.610 -1.603

32,3% 33,7% -1,4%

migratie binnenland: van / naar andere gemeente vestiging 5.354 5.686 6.094 vertrek 6.415 6.268 5.863 saldo -1.061 -582 +231

5.635 6.162 -527

5.905 6.824 -919

28.674 31.532 -2.858

24,4% 26,8% -2,4%

migratiebuitenland: van / naar buitenland immigratie 2.006 1.938 emigratie 1.277 1.352 saldo +729 +586

1.863 1.651 +212

1.760 1.894 -134

1.766 1.904 -138

9.333 8.078 +1.255

7,9% 6,9% +1,1%

2001

2002

2003

2004

2005

1 januari

117.031

117.183

117.732

118.745

118.598

geboorte sterfte saldo

1.412 965 +447

1.515 956 +559

1.472 882 +590

1.429 883 +546

migratie totaal vestiging vertrek saldo

7.360 7.692 -332

7.624 7.620 +4

7.957 7.514 +443

adm. correcties ontwikkeling 31 december

+37

-14

-20

-32

-50

-79

+152

+549

+1.013

-147

-528

+1.039

117.183

117.732

118.745

118.598

118.070

+0,9%

Leesvoorbeeld: In de vijf jaren van 2001 tot en met 2005 vestigden zich in totaal 38.007 mensen in Leiden: 28.674 van hen kwamen uit een andere gemeente in Nederland en 9.333 mensen kwamen uit het buitenland. Uitgedrukt als percentage van het gemiddelde aantal inwoners van Leiden is de totale vestiging in die vijf jaar 32,3%.

28


Bijlagen

Kenmerken van de Leidse bevolking, 1 januari 2001 tot 1 januari 2006 ontwikkeling 2001-2006 kenmerk

2001

2002

2003

2004

2005

2006

aantal

%

inwoners

117.031

117.183

117.732

118.745

118.598

118.070

+1.039

+0,9%

sekse man vrouw

57.067 59.964

57.263 59.920

57.548 60.184

57.934 60.811

57.798 60.800

57.538 60.532

+471 +568

+0,8% +0,9%

herkomst – land en generatie Nederland 89.908 88.973 niet14.370 14.987

88.452 15.739

88.515 16.402

88.029 16.815

87.427 16.794

-2.481 +2.424

-2,8% +16,9% +13,6% +22,5%

1e gen. e 2 gen.

9.102 5.268

9.513 5.474

9.997 5.742

10.343 6.059

10.505 6.310

10.339 6.455

+1.237 +1.187

westers

12.753

13.223

13.541

13.828

13.754

13.849

+1.096

+8,6%

1e gen. e 2 gen.

6.011 6.742

6.499 6.724

6.796 6.745

6.940 6.888

6.793 6.961

6.895 6.954

+884 +212

+14,7% +3,1%

leeftijd op 1 januari 0 t/m 4 6.696 5 t/m 9 6.097 10 t/m 14 5.917 15 t/m 19 6.163 20 t/m 24 11.319 25 t/m 29 12.319 30 t/m 34 11.577 35 t/m 39 9.999 40 t/m 44 8.516 45 t/m 49 7.767 50 t/m 54 7.722 55 t/m 59 5.153 60 t/m 64 4.152 65 t/m 69 3.568 70 t/m 74 3.302 75 t/m 79 2.879 80 t/m 84 2.071 85 t/m 89 1.228 90 t/m 94 478 95+ 108

6.662 5.935 5.933 6.238 11.214 12.099 11.432 9.988 8.672 7.798 7.456 5.866 4.348 3.531 3.225 2.869 2.097 1.261 444 115

6.726 5.819 5.930 6.559 11.295 11.820 11.298 10.016 8.807 7.767 7.300 6.497 4.465 3.554 3.190 2.781 2.098 1.242 441 127

6.740 5.917 5.929 6.877 11.376 11.749 11.117 9.944 8.947 7.869 7.341 6.801 4.614 3.654 3.161 2.743 2.154 1.196 495 121

6.689 5.901 5.955 6.910 11.418 11.393 10.706 9.834 9.078 7.928 7.367 7.067 4.780 3.745 3.138 2.753 2.110 1.198 499 129

6.507 5.900 5.827 6.834 11.426 11.162 10.316 9.731 9.146 8.040 7.398 7.325 4.754 3.866 3.089 2.760 2.089 1.242 516 142

-189 -197 -90 +671 +107 -1.157 -1.261 -268 +630 +273 -324 +2.172 +602 +298 -213 -119 +18 +14 +38 +34

-2,8% -3,2% -1,5% +10,9% +0,9% -9,4% -10,9% -2,7% +7,4% +3,5% -4,2% +42,2% +14,5% +8,4% -6,5% -4,1% +0,9% +1,1% +7,9% +31,5%

Leesvoorbeeld: Van 1 januari 2001 tot 1 januari 2006 nam het aantal 55- tot en met 59-jarigen in de Leidse bevolking toe met 2.172 personen, ofwel met 42,2%.


29

Bijlagen

Ontwikkeling groepen naar herkomst (geboorteland) in Leiden, totalen jaren 2001 t/m 2005 Nederland

aantallen 1 jan 2001 % van totaal

niet-westerse landen

westerse landen

totaal

totaal

totaal

1e gen

2e gen

totaal

1e gen

2e gen

117.031

89.908

14.370

9.102

5.268

12.753

6.011

6.742

100,0%

76,8%

12,3%

7,8%

4,5%

10,9%

5,1%

5,8%

a

a

698 307 +391

a

186 -186

698 a 121 +577


7.226 4.505 +2.721

4.911 4.079 +832

1.617 119 +1.498

106 -106

1.617 13 +1.604


38.007 39.610 -1.603

21.412 24.730 -3.318

8.703 7.700 +1.003

6.928 5.470 +1.458

1.775 2.230 -455

7.892 7.180 +712

5.729 4.647 +1.082

2.163 2.533 -370

migratie binnenland: van / naar andere gemeente vestiging 28.674 20.199 4.836 vertrek 31.532 22.504 5.211 -2.858 -2.305 -375 saldo

3.284 3.391 -107

1.552 1.820 -268

3.639 3.817 -178

1.651 1.659 -8

1.988 2.158 -170

3.867 2.489 +1.378

3.644 2.079 +1.565

223 410 -187

4.253 3.363 +890

4.078 2.988 +1.090

175 375 -200

migratie buitenland: van / naar buitenland immigratie 9.333 1.213 emigratie 8.078 2.226 +1.255 -1.013 saldo -79

+5

-77

-115

+38

-7

-12

+5

ontwikkeling

+1.039

-2.481

+2.424

+1.237

+1.187

+1.096

+884

+212

31 dec 2005

adm. correcties

118.070

87.427

16.794

10.339

6.455

13.849

6.895

6.954

% van totaal

100,0%

74,0%

14,2%

8,8%

5,5%

11,7%

5,8%

5,9%

% in vijf jaar geboorte sterfte saldo

6,1% 3,8% +2,3%

5,5% 4,6% +0,9%

10,4% 0,8% +9,6%

1,1% -1,1%

27,6% 0,2% +27,4%

5,2% 2,3% +2,9%

2,9% -2,9%

10,2% 1,8% +8,4%


32,3% 33,7% -1,4%

24,1% 27,9% -3,7%

55,9% 49,4% +6,4%

71,3% 56,3% +15,0%

30,3% 38,0% -7,8%

59,3% 54,0% +5,4%

88,8% 72,0% +16,8%

31,6% 37,0% -5,4%

migratie binnenland: van / naar andere gemeente 24,4% 22,8% 31,0% vestiging 26,8% 25,4% 33,4% vertrek saldo -2,4% -2,6% -2,4%

33,8% 34,9% -1,1%

26,5% 31,1% -4,6%

27,4% 28,7% -1,3%

25,6% 25,7% -0,1%

29,0% 31,5% -2,5%

24,8% 16,0% +8,8%

37,5% 21,4% +16,1%

3,8% 7,0% -3,2%

32,0% 25,3% +6,7%

63,2% 46,3% +16,9%

2,6% 5,5% -2,9%

+15,6%

+12,7%

+20,3%

+8,2%

+13,7%

+3,1%

migratie buitenland: van / naar buitenland 7,9% 1,4% immigratie 6,9% 2,5% emigratie saldo +1,1% -1,1% ontwikkeling a

+0,9%

-2,8%

In Nederland geboren kinderen van wie minimaal een van de ouders in het buitenland is geboren zijn per definitie van de tweede generatie.

Leesvoorbeeld: Van 2001 tot en met 2005 vestigden zich 5.729 mensen van westerse herkomst van de 1e generatie in Leiden. Uitgedrukt als percentage van het gemiddelde aantal inwoners van westerse herkomst van de 1e generatie is die vestiging in die vijf jaar 88,8%.

30


Bijlagen

Geboorten in Leiden 2001 tot en met 2005, naar leeftijd ten tijde van geboorte van de moeder aantal geboorten

per duizend vrouwen in leeftijdsgroep

leeftijd moeder

2001

2002

2003

2004

2005

2001

2002

2003

2004

2005

totaal 15-24 25-29 30-34 35-39 40-49

1.412 137 351 593 292 39

1.515 171 332 636 329 47

1.472 148 338 640 299 47

1.429 148 331 586 311 53

1.398 145 329 548 326 50

41,4 14,4 57,5 106,4 60,8 4,8

44,4 17,7 55,7 114,9 69,0 5,7

42,9 14,8 57,6 117,8 62,9 5,7

41,6 14,6 56,8 111,0 65,8 6,3

41,0 14,3 57,1 108,2 69,2 5,9

Het gaat om de leeftijd die de moeder had toen haar kind werd geboren Leesvoorbeeld: In 2005 werden er in Leiden 548 kinderen geboren waarvan de moeder tussen de 30 en 34 was; dat is 108,2 kind per duizend vrouwen in die leeftijdsgroep. Sterfte in Leiden 2001 tot en met 2005, naar sekse en leeftijd bij overlijden sterfte - aantal

per duizend in leeftijdsgroep

leeftijd

2001

2002

2003

2004

2005

2001

2002

2003

2004

2005

totaal 2020-39 40-59 60-79 80+

965 7 19 109 329 501

956 14 23 90 326 503

882 12 19 94 304 453

883 4 20 91 310 458

819 5 15 88 300 411

8,2 0,3 0,4 3,7 23,6 128,4

8,1 0,6 0,5 3,0 23,3 128,6

7,5 0,5 0,4 3,1 21,6 115,1

7,4 0,2 0,5 2,9 21,7 115,9

6,9 0,2 0,3 2,8 20,8 103,7

man 2020-39 40-59 60-79 80+

441 3 14 57 181 186

442 9 15 55 178 185

416 6 11 58 172 169

418 3 10 46 180 179

390 1 12 46 191 140

7,7 0,2 0,6 3,8 28,7 158,6

7,7 0,7 0,7 3,6 27,8 156,6

7,2 0,5 0,5 3,7 26,4 141,6

7,2 0,2 0,5 2,9 27,0 150,4

6,8 0,1 0,6 2,9 28,1 116,7

vrouw 2020-39 40-59 60-79 80+

524 4 5 52 148 315

514 5 8 35 148 318

466 6 8 36 132 284

465 1 10 45 130 279

429 4 3 42 109 271

8,7 0,3 0,2 3,6 19,4 115,4

8,6 0,4 0,4 2,4 19,5 116,4

7,7 0,5 0,4 2,4 17,4 103,5

7,6 0,1 0,4 2,9 17,1 101,1

7,1 0,3 0,1 2,7 14,2 98,1

Leesvoorbeeld: In 2005 stierven er 140 mannen in Leiden van tachtig jaar of ouder; dat is 116,7 manmen per duizend mannen in die leeftijdsgroep.


31

Bijlagen

Vestiging en vertrek (binnenland) in Leiden naar herkomst, jaren 2001 t/m 2005 2001

2002

2003

2004

2005

totaal 5 jaar

5.354 6.415 -1.061

5.686 6.268 -582

6.094 5.863 +231

5.635 6.162 -527

5.905 6.824 -919

28.674 31.532 -2.858

3.763 4.669 -906

4.110 4.535 -425

4.246 4.210 +36

3.907 4.395 -488

4.173 4.695 -522

20.199 22.504 -2.305

896 969 -73

903 967 -64

1.037 1.006 +31

1.003 1.027 -24

997 1.242 -245

4.836 5.211 -375

niet-westerse landen - 1e generatie vestiging 644 vertrek 636 saldo +8

634 646 -12

705 665 +40

659 652 +7

642 792 -150

3.284 3.391 -107

niet-westerse landen - 2e generatie vestiging 252 vertrek 333 saldo -81

269 321 -52

332 341 -9

344 375 -31

355 450 -95

1.552 1.820 -268

westerse landen – totaal vestiging vertrek saldo

695 777 -82

673 766 -93

811 647 +164

725 740 -15

735 887 -152

3.639 3.817 -178

westerse landen - 1e generatie vestiging vertrek saldo

308 316 -8

314 327 -13

376 287 +89

326 331 -5

327 398 -71

1.651 1.659 -8

westerse landen - 2e generatie vestiging vertrek saldo

387 461 -74

359 439 -80

435 360 +75

399 409 -10

408 489 -81

1.988 2.158 -170

totaal vestiging vertrek saldo Nederland - totaal vestiging vertrek saldo niet-westerse landen - totaal vestiging vertrek saldo

Leesvoorbeeld: In 2001 was het saldo van vestiging vanuit en vertrek naar elders in Nederland voor personen van niet-westerse herkomst van de eerste generatie +8, in 2005 was dit saldo -150.

32


Bijlagen

Immigratie en emigratie (buitenland) in Leiden naar herkomst, jaren 2001 t/m 2005 2001

2002

2003

2004

2005

totaal 5 jaar

2.006 1.277 +729

1.938 1.352 +586

1.863 1.651 +212

1.760 1.894 -134

1.766 1.904 -138

9.333 8.078 +1.255

Nederland - totaal immigratie emigratie saldo

238 395 -157

205 447 -242

237 413 -176

276 426 -150

257 545 -288

1.213 2.226 -1.013

niet-westerse landen - totaal immigratie emigratie saldo

782 374 +408

852 333 +519

811 486 +325

726 580 +146

696 716 -20

3.867 2.489 +1.378

niet-westerse landen - 1e generatie immigratie 740 emigratie 320 saldo +420

812 282 +530

770 420 +350

672 473 +199

650 584 +66

3.644 2.079 +1.565

42 54 -12

40 51 -11

41 66 -25

54 107 -53

46 132 -86

223 410 -187

westerse landen - totaal immigratie emigratie saldo

986 508 +478

881 572 +309

815 752 +63

758 888 -130

813 643 +170

4.253 3.363 +890

westerse landen - 1e generatie immigratie emigratie saldo

954 437 +517

837 507 +330

781 675 +106

726 809 -83

780 560 +220

4.078 2.988 +1.090

westerse landen - 2e generatie immigratie emigratie saldo

32 71 -39

44 65 -21

34 77 -43

32 79 -47

33 83 -50

175 375 -200

totaal immigratie emigratie saldo

niet-westerse landen - 2e generatie immigratie emigratie saldo

Leesvoorbeeld: In 2001 immigreerden er 420 personen van niet-westerse herkomst van de eerste generatie meer dan er emigreerden; in 2005 was dit saldo 66.


33

Bijlagen

Externe migratie (binnenland en buitenland), verhuizingen en personen, 2001 tot en met 2005

jaar en


1-persoonsverhuizingen

verhuizingen

(personen = verhuizingen)

personen

1

vest

vert

saldo

2001-05 00-14 15-24 25-39 40-49 50+

3.809 1.630 755 954 103 367

6.402 2.872 772 1.954 222 582

-2.593 -1.242 -17 -1.000 -119 -215

2001 00-14 15-24 25-39 40-49 50+

806 310 166 209 20 101

1.328 588 172 428 40 100

2002 00-14 15-24 25-39 40-49 50+

724 284 151 211 20 58

2003 00-14 15-24 25-39 40-49 50+

leeftijd

vest

vest

vert

totaal

vert

saldo

saldo

saldo

9.739 17.196 5.072 9.522 1.751 2.038 1.934 3.996 207 451 775 1.189

-7.457 -4.450 -287 -2.062 -244 -414

28.268 22.414 +5.854 416 306 +110 14.732 7.749 +6.983 9.996 10.936 -940 1.562 1.626 -64 1.562 1.797 -235

-1.603

-522 -278 -6 -219 -20 +1

2.030 962 372 418 40 238

3.594 2.013 431 868 82 200

-1.564 -1.051 -59 -450 -42 +38

5.330 93 2.609 2.059 293 276

4.098 +1.232 65 +28 1.346 +1.263 2.071 -12 259 +34 357 -81

-332

1.213 534 131 401 51 96

-489 -250 +20 -190 -31 -38

1.832 905 342 428 40 117

3.237 1.798 326 818 102 193

-1.405 -893 +16 -390 -62 -76

5.792 92 3.088 2.006 302 304

4.383 +1.409 66 +26 1.489 +1.599 2.219 -213 273 +29 336 -32

+4

795 372 129 195 21 78

1.189 521 140 367 34 127

-394 -149 -11 -172 -13 -49

2.093 1.180 309 406 42 156

3.153 1.732 348 748 71 254

-1.060 -552 -39 -342 -29 -98

5.864 77 3.160 1.974 312 341

4.361 +1.503 65 +12 1.491 +1.669 2.138 -164 337 -25 330 +11

+443

2004 00-14 15-24 25-39 40-49 50+

703 311 155 151 20 66

1.275 571 160 393 43 108

-572 -260 -5 -242 -23 -42

1.778 947 354 304 40 133

3.485 1.855 499 805 86 240

-1.707 -908 -145 -501 -46 -107

5.617 79 2.919 1.997 308 314

4.571 +1.046 48 +31 1.600 +1.319 2.216 -219 355 -47 352 -38

-661

2005 00-14 15-24 25-39 40-49 50+

781 353 154 188 22 64

1.397 658 169 365 54 151

-616 -305 -15 -177 -32 -87

2.006 1.078 374 378 45 131

3.727 2.124 434 757 110 302

-1.721 -1.046 -60 -379 -65 -171

5.665 75 2.956 1.960 347 327

5.001 +664 62 +13 1.823 +1.133 2.292 -332 402 -55 422 -95

-1.057

1

Bij meerpersoonsverhuizingen zijn alle meeverhuizende personen meegeteld bij de leeftijdsgroep van de jongste meeverhuizende. Leesvoorbeeld: In 2005 vertrokken er in totaal 1.057 meer mensen uit Leiden dan er kwamen wonen. Dit saldo is het totaal van het saldo van +664 personen voor eenpersoonsverhuizingen en het saldo van -1.721 personen voor meerpersoonsverhuizingen.

34


Bijlagen

Prognose ontwikkeling van de Leidse bevolking, totaal jaren 2006 t/m 2010 aantallen (* duizend)

percentage in vijf jaar

scen0

scen2000

scen4000

scen0

scen2000

scen4000

118,1

118,1

118,1


6,6 4,7 +2,0

6,8 4,7 +2,1

6,9 4,7 +2,2

5,7% 4,0% +1,7%

5,7% 3,9% +1,8%

5,8% 3,9% +1,8%


35,2 39,5 -4,3

37,9 38,4 -0,4

39,9 37,5 +2,3

30,1% 33,8% -3,7%

31,9% 32,3% -0,4%

33,1% 31,2% +1,9%

migratie binnenland: van / naar andere Nederlandse gemeente vestiging 27,0 29,6 31,4 vertrek 30,8 29,5 28,6 saldo -3,8 +0,1 +2,9

23,1% 26,3% -3,2%

24,9% 24,8% +0,1%

26,1% 23,7% +2,4%

migratie buitenland: van / naar buitenland immigratie 8,2 8,3 emigratie 8,7 8,9 saldo -0,5 -0,5

8,5 9,0 -0,5

7,0% 7,4% -0,4%

7,0% 7,4% -0,4%

7,0% 7,5% -0,4%

ontwikkeling

-2,3

+1,7

+4,6

-2,0%

+1,4%

+3,8%

31 dec 2010

115,8

119,8

122,6

1 jan 2006

Leesvoorbeeld: Volgens scen4000 vestigen zich in totaal in jaren van 2006 t/m 2010 39,9 duizend mensen in Leiden; uitgedrukt als percentage van het gemiddelde aantal inwoners van Leiden is de totale vestiging in die vijf jaar 33,1%. Leidse bevolking naar herkomst en leeftijd, 2006 en 2011 (3 scenario’s) aantallen (* duizend)

kolompercentage

leeftijdsgroep

totaal

NED

nWES

WES

totaal

NED

nWES

WES

stand 2006 2020-64 65+

118,1 25,1 79,3 13,7

87,4 17,3 58,0 12,1

16,8 5,5 10,7 0,5

13,8 2,2 10,6 1,1

100,0% 21,2% 67,2% 11,6%

100,0% 19,8% 66,3% 13,8%

100,0% 33,0% 63,9% 3,1%

100,0% 15,8% 76,4% 7,8%

2011-scen0 2020-64 65+

115,8 23,9 77,8 14,0

84,5 16,0 56,3 12,2

17,1 5,6 10,9 0,6

14,2 2,3 10,6 1,2

100,0% 20,7% 67,2% 12,1%

100,0% 19,0% 66,6% 14,4%

100,0% 32,7% 63,6% 3,8%

100,0% 16,3% 75,0% 8,7%

2011-scen2000 2020-64 65+

119,8 24,7 80,9 14,2

87,2 16,5 58,4 12,3

17,9 5,8 11,4 0,6

14,7 2,4 11,1 1,2

100,0% 20,6% 67,5% 11,8%

100,0% 18,9% 67,0% 14,1%

100,0% 32,7% 63,7% 3,6%

100,0% 16,3% 75,3% 8,5%

2011-scen4000 2020-64 65+

122,6 25,3 83,1 14,3

89,2 16,8 60,0 12,4

18,3 6,0 11,7 0,7

15,1 2,5 11,4 1,3

100,0% 20,6% 67,8% 11,6%

100,0% 18,9% 67,3% 13,8%

100,0% 32,6% 63,9% 3,6%

100,0% 16,2% 75,4% 8,4%

Leesvoorbeelden: Voor de Leidenaren van westerse herkomst geldt: • In 2006 waren 1,1 duizend van hen 65+, 7,8% van het totaal (13,8 duizend). • In scen4000 zijn 1,3 duizend van hen 65+, 8,4% van het totaal (15,1 duizend).


35

Bijlagen

Kenmerken Leidse bevolking bij de 3 scenario’s vergeleken met 1 januari 2006 1 jan 2011 (* 1.000)

ontw. 2006-2011 (* 1.000)

kenmerk

2006

sc0

sc2000

sc4000

sc0

sc2000

sc4000

inwoners

118,1

115,8

119,8

122,6

-2,3

+1,7

+4,6

sekse man vrouw

57,5 60,5

56,3 59,4

58,3 61,5

59,7 63,0

-1,2 -1,1

+0,7 +1,0

+2,1 +2,5

herkomst – geboorteland en generatie Nederland 87,4 84,5 niet-westers 16,8 17,1 1e gen. 10,3 9,8 2e gen. 6,5 7,3 westers land 13,8 14,2 1e gen. 6,9 7,2 2e gen. 7,0 7,0

87,2 17,9 10,2 7,7 14,7 7,4 7,3

89,2 18,3 10,5 7,8 15,1 7,7 7,4

-3,0 +0,3 -0,5 +0,8 +0,4 +0,3 +0,1

-0,3 +1,1 -0,1 +1,2 +0,9 +0,5 +0,3

+1,8 +1,5 +0,1 +1,3 +1,3 +0,8 +0,5

leeftijd op 1 januari 0 t/m 4 5 t/m 9 10 t/m 14 15 t/m 19 20 t/m 24 25 t/m 29 30 t/m 34 35 t/m 39 40 t/m 44 45 t/m 49 50 t/m 54 55 t/m 59 60 t/m 64 65 t/m 69 70 t/m 74 75 t/m 79 80+

6,3 5,8 5,7 6,9 12,1 11,2 9,7 9,1 8,8 8,6 7,7 7,1 6,7 4,3 3,4 2,6 3,9

6,5 5,9 5,8 7,1 12,7 11,8 10,0 9,3 9,0 8,7 7,8 7,1 6,7 4,3 3,4 2,6 3,9

-0,5 -0,2 -0,2 -0,2 -0,3 -0,6 -1,2 -1,0 -0,5 +0,4 +0,2 -0,4 +1,9 +0,4 +0,3 -0,2 -0,1

-0,3 -0,1 -0,1 +0,1 +0,6 +0,1 -0,6 -0,6 -0,3 +0,5 +0,3 -0,3 +1,9 +0,4 +0,3 -0,2 -0,1

-0,1 +0,0 -0,0 +0,3 +1,3 +0,6 -0,3 -0,4 -0,2 +0,6 +0,4 -0,2 +2,0 +0,5 +0,3 -0,2 -0,1

6,5 5,9 5,8 6,8 11,4 11,2 10,3 9,7 9,1 8,0 7,4 7,3 4,8 3,9 3,1 2,8 4,0

6,0 5,7 5,6 6,6 11,2 10,5 9,2 8,7 8,6 8,4 7,6 7,0 6,6 4,3 3,4 2,6 3,8

Leesvoorbeeld: In scenario-2000 zijn er in 2011 1,9 duizend 60- t/m 64-jarigen méér dan in 2006. Kenmerken Leidse bevolking bij de 3 scenario’s vergeleken met 1 jan 2006 1 jan 2011 (* 1.000)

kolompercentage

kenmerk

2006

sc0

sc2000

sc4000

2006

sc0

sc2000

sc4000

inwoners

118,1

115,8

119,8

122,6

100%

100%

100%

100%

herkomst – geboorteland Nederland 87,4 niet-westers 16,8 westers land 13,8

84,5 17,1 14,2

87,2 17,9 14,7

89,2 18,3 15,1

74,0% 14,2% 11,7%

73,0% 14,8% 12,3%

72,8% 14,9% 12,3%

72,8% 14,9% 12,3%

leeftijd op 1 januari 0 t/m 19 20 t/m 64 65+

23,9 77,8 14,0

24,7 80,9 14,2

25,3 83,1 14,3

21,2% 67,2% 11,6%

20,7% 67,2% 12,1%

20,6% 67,5% 11,8%

20,6% 67,8% 11,6%

25,1 79,3 13,7

Leesvoorbeeld: In scenario-2000 zijn er in 2011 14,2 duizend 65-plussers, 11,8% van de bevolking.

36


Leiden in de 21 e eeuw bevolkingsontwikkeling

Recommend Documents