Leerplan. Docentenopleiding hbo-docent medisch-biologische vakken

Leerplan Docentenopleiding hbo-docent medisch-biologische vakken 2016-2017

© Vrije Universiteit Amsterdam 2016

Inhoudsopgave Leerplan Hoofdstuk 1: Competentieprofiel Docentenopleiding hbo medisch biologische vakken 1.1 1.2 1.3 1.4

Inleiding Visie op ontwikkeling, leren en opleiden Missie Competentieprofiel

1 1 2 2

Hoofdstuk 2: Opleiding algemeen 2.1 De Docentenopleiding hbo medisch biologische vakken in vogelvlucht 2.2 Profiel 2.3 Achtergrond van de Docentenopleiding hbo medisch biologische vakken

5 5 5

Hoofdstuk 3: Het studieprogramma 3.1 Globale structuur en verdeling van de studielast 3.2 Organisatie van de opleiding 3.3 Uitwerking van het opleidingsprogramma

7 7 8

Hoofdstuk 4: Toelatingsbeleid en inschrijvingsreglement 4.1 Toelatingseis 4.2 Aanmelding en plaatsing 4.3 Betaling

10 10 10

Hoofdstuk 5: Evaluatiebeleid

11

Hoofdstuk 6: Toetsbeleid 6.1 Toetsbeleid 6.2 Afronden van de Docentenopleiding 6.3 De selectieve beoordeling

12 13 13

Hoofdstuk 7: Bijzondere regelingen 7.1 Studieproblemen 7.2 Vrijstellingen 7.3 Alternatieve opdrachten


hbo medisch biologische vakken

16 16 16

Leerplan Docentenopleiding hbo-docent medisch biologische vakken, 2016-2017 1

Hoofdstuk 1: Competentieprofiel Docentenopleiding hbo-docent medisch-biologische vakken

1.1 Inleiding Het doel van de Docentenopleiding hbo-docent medisch-biologische vakken (Docentenopleiding hboMB) is deelnemers voldoende ervaring te geven om docenttaken binnen het hoger beroepsonderwijs (hbo), die aansluiten bij het onderwijsprogramma van de master Bewegingswetenschappen, Gezondheidswetenschappen, Biomedische Wetenschappen en aanverwante studies, naar behoren te kunnen vervullen. Dit betekent dat deelnemers na het voltooien van de Docentenopleiding hboMB over competenties beschikken die hen in staat stellen als beginnend docent op een hbo-instelling te doceren (primair proces). Daarnaast zijn afgestudeerden in staat hun taken en taakuitvoering kritisch te evalueren en eventueel te veranderen op basis van die evaluatie (eigen ontwikkeling). Tot slot kunnen afgestudeerden goed samenwerken binnen een docententeam en een waardevolle bijdrage leveren aan onderwijsinnovaties (functioneren in een onderwijsorganisatie). 1.2 Visie op ontwikkeling, leren en opleiden Leren en ontwikkelen is optimaal als de deelnemer adequaat gedrag toont in zijn werk als docent. De deelnemer kan beter presteren als de opleiding aansluit bij datgene wat de hem of haar inspireert, motiveert en als het aanbod aansluit bij de leerwensen en reeds ontwikkelde vermogens. Daarnaast wordt leren gezien als een sociaal en actief proces en is leren zinvol als er sprake is van een doelgericht en contextgebonden proces. Tijdens de opleiding wordt daarom van de deelnemer gevraagd ervaringen op te doen in de onderwijspraktijk en in interactie met anderen een relatie te leggen tussen bestaande en nieuwe kenniselementen. Daarbij is het belangrijk dat de deelnemer eigen doelen voor ogen heeft. Al deze aspecten leiden ertoe dat een deelnemer effectief en efficiënt kan leren en dat hij gemakkelijk een transfer kan maken van de leersituatie naar de werksituatie. Vanuit deze sociaal-constructivistische visie biedt de Docentenopleiding hbo-MB een competentiegerichte cursus aan. De cursus, waarin de deelnemer zelf centraal staat en de beroepspraktijk en multi-professionele samenwerking een belangrijke rol spelen, daagt uit tot leren en is deels aanbod-, deels vraaggestuurd. Uitgangspunt voor het leren zijn de eerder verworven competenties, motivatie, eigen verantwoordelijkheid voor het leerproces en de eigen visie op het docentschap. Rekening houdend met het onderwijsaanbod en de eigen leergeschiedenis worden competenties van de deelnemer vastgesteld en formuleert de deelnemer leerwensen. De gegeven kaders van de opdrachten bieden ruimte voor eigen (inhoudelijke) invulling en de deelnemer heeft de mogelijkheid alternatieve opdrachten te laten fiatteren. Naarmate de deelnemer zich verder ontwikkelt neemt de sturing vanuit de opleiding af en zal de deelnemer meer zijn eigen leersituaties gaan creëren. De praktijk geldt daarbij als de meest krachtige leeromgeving, omdat deze leeromgeving realistisch en uitdagend is. Van de deelnemer wordt verwacht dat men aangeeft hoe men competenties wil verwerven. De eerder verworven competenties, de leerwensen, het leerproces en de behaalde resultaten met bewijslast uit de cursus en de stage worden zichtbaar gemaakt in een digitaal portfolio. Hierbij krijgt de deelnemer ondersteuning van een supervisor. De deelnemer oefent docentgedrag in


2

Leerplan Docentenopleiding hbo-MB, 2016-2017

verschillende situaties en staat open voor feedback. Door middel van professionaliseringsbijeenkomsten met intervisie en supervisie en door middel van individuele reflectieactiviteiten formuleert de deelnemer nieuwe leerwensen, waarmee een nieuwe leercyclus start. Belangrijk is dat de deelnemers van en met elkaar het leren en de leerresultaten willen onderzoeken. Een veilige leeromgeving, de wil tot samenwerken en respect voor alle betrokkenen zijn voor het leren essentieel. Docenten en supervisoren van de Docentenopleiding hbo-MB staan de deelnemers bij in de professionele ontwikkeling tot docent. Zij vervullen een voorbeeldfunctie en laten deelnemers beroepsinhoudelijke kennis en vaardigheden integreren in hun onderwijs. Daarbij baseren de docenten en supervisoren zich bij voorkeur op resultaten uit wetenschappelijk onderzoek. Supervisoren ondersteunen deelnemers bij het vinden en verwerken van leerstof, bij het oefenen van didactische vaardigheden, zij geven feedback en initiëren reflectie op het leerproces. Bij de begeleiding van het leerproces van de deelnemer is ook aandacht voor eventuele studiebelemmerende factoren als bijvoorbeeld motivatieproblematiek, planning van activiteiten en prestatieangst. De supervisor heeft dan vooral een stimulerende, voorwaarden scheppende en ondersteunende rol. Zo nodig adviseert een supervisor om passende hulpverlening te zoeken. Bij het opdoen van ervaringen in het docentschap spelen zowel de vakinhoudelijke kennis en vaardigheden als de didactische kennis en vaardigheden samen met de eigen attitude een rol bij het ontwikkelen van de diverse competenties. Binnen de Docentenopleiding hbo-MB zal de nadruk liggen op de didactische elementen, omdat er vanuit gegaan wordt dat de deelnemers de vakinhoud vanuit de bachelor en mastervakken binnen de BW of aanverwante Master op het juiste niveau heeft gehad. Om te stimuleren dat de vakinhoud goed geïntegreerd wordt met de didactische inhoud zullen er op diverse momenten in de cursus wel vakdidactische beoordelingen plaatsvinden. 1.3 Missie Docenten aan hbo opleidingen leiden studenten competentiegericht op. Hun studenten of toekomstige beroepsbeoefenaren leren kennis, vaardigheden en attitude in samenhang te gebruiken in de beroeps-context. Van beroepsbeoefenaren wordt een grote mate van flexibiliteit en professionaliteit verwacht, de huidige informatiemaatschappij vraagt om een leven lang leren. Grenzen vervagen. Er wordt vaker en intensiever multi-professioneel gewerkt. Patiënten, klanten en leerlingen zijn mondig en stellen eisen aan zorg en opleiding. Bovenstaande punten vereisen een competentiegerichte opleiding voor docenten. De Docentenopleiding hbo-MB biedt dit in een kleine en compacte vorm aan. In opleidingen in het hbo worden onderwijs, leertrajecten en assessments steeds meer in samenspraak met het werkveld vormgegeven. Er bestaat een grote verscheidenheid aan didactische werkvormen waarin actief leren gevraagd wordt en er ligt nadruk op begeleidings- en beoordelingsvaardigheden. Docenten vervullen een voorbeeldfunctie en leiden deelnemers op tot zelfstandige en verantwoordelijke beroepsbeoefenaren. Ook van onze toekomstige docenten wordt dus een hoge mate van flexibiliteit en professionaliteit verwacht.

1.4 Competentieprofiel De afgestudeerde van de Docentenopleiding hbo-MB dient over de volgende competenties te



beschikken op het niveau van een beginnend hbo-docent met betrekking tot het primair proces, de eigen ontwikkeling en het functioneren in een onderwijsorganisatie. Primair proces Ontwikkelen van onderwijs De docent is in staat onderwijs te ontwikkelen dat binnen het beroepsprofiel past en dat aansluit op de visie, wensen en mogelijkheden van de opleiding. Toelichting Het ontwikkelen van onderwijs heeft zowel betrekking op de voorbereiding van lessen als het ontwerpen of herzien van een lessencyclus. De voorbereiding van een les is een circulair proces dat in vier aspecten kan worden opgedeeld. Het eerste aspect bestaat uit het vaststellen van de basisgegevens zoals het onderwerp, de beroeps- en onderwijsvisie, de structuur van de opleiding, de beginsituatie van de studenten en randvoorwaarden. Bij het tweede aspect worden inhoud en cursus- en lesdoelstellingen in relatie tot de eindtermen vastgesteld. Bij het derde aspect wordt de onderwijsleersituatie vorm gegeven in relatie tot de basisgegevens en de doelstellingen (werkvormen, mediagebruik, studiebelastinguren, procesgericht opleiden). Bij het laatste aspect bepaal je hoe proces- en productevaluatie in relatie tot de basisgegevens en de doelstellingen zal plaatsvinden. Aan de hand van de evaluatiegegevens kun je een lessencyclus verantwoord ontwerpen of wijzigingen doorvoeren die noodzakelijk zijn (herziening). Begeleiden van studenten De docent is in staat om studenten zodanig te begeleiden zodat zij gestimuleerd worden in hun leerproces. Toelichting De begeleiding van studenten heeft betrekking op zowel de inhoud als het proces van het leren van de student. Het leren van de student kan plaatsvinden in een grote groep, een kleine groep of individueel. Onder deze competentie vallen zowel de uitvoering als evaluatie van de leersituatie waarbij gebruik wordt gemaakt van verschillende werkvormen. Bij de uitvoering van een lessituatie staan presentatievaardigheden en begeleidingsvaardigheden centraal. Bij een begeleidingsgesprek zal er specifiek een beroep worden gedaan op je begeleidingsvaardigheden. Je zal als docent, om studenten op een open, heldere en correcte wijze te kunnen begeleiden, de basis gesprekstechnieken en interventiestrategieën moeten beheersen. Tot slot dient een proces- en productevaluatie na een begeleidingsmoment plaats te vinden. Beoordelen De docent is in staat om het leerproduct en -proces van de student te beoordelen in relatie tot wat opleiding en beroep vraagt. Toelichting Het beoordelen bestaat uit verschillende aspecten namelijk: constructie, afname, analyse en


4


evaluatie van de beoordelingssituatie. Hierbij wordt gebruik gemaakt van verschillende toets en evaluatievormen. Belangrijke toetseisen zijn betrouwbaarheid, validiteit, doorzichtigheid en bruikbaarheid. Eigen ontwikkeling Professionaliseren van eigen handelen De docent is in staat zich als professional met verschillende rollen te ontwikkelen zowel op vakinhoudelijk als didactisch gebied en verdiept zich beroepsinhoudelijk. Toelichting Tijdens de Docentenopleiding hbo MB verwerft men bekwaamheden die nodig zijn om als docent te functioneren. Daarbij kan men verschillende rollen hebben zoals docent, begeleider, teamlid en onderwijsontwikkelaar. De opleiding kan echter niet op alle mogelijke situaties voorbereiden, daarom is het ook van belang dat de deelnemer leert om te gaan met nieuwe of onverwachte situaties. Naast het gebruik maken van feedback en evaluaties is reflectie een zinvolle manier. Dat wil zeggen begrijpen wat er in die situatie aan de hand is en van daaruit je gedrag bepalen. Het onderwijs is voortdurend in ontwikkeling. Dit vraagt van de docent dat hij in staat is zich aan te passen aan de nieuwe omstandigheden. Door (zelf-)beoordelingen kan de docent leren van zijn eigen werk en door bewuste keuzes te maken kan hij zijn eigen ontwikkeling sturen. Functioneren in een onderwijsorganisatie Signaleren en integreren van ontwikkelingen De docent is in staat relevante onderwijskundige-, vakinhoudelijke en beroepsveld-ontwikkelingen te signaleren en integreren in het onderwijs. Toelichting Het onderwijs, het vak en het beroep ontwikkelen zich in deze tijd snel. Dat vraagt van de docent deze ontwikkelingen bij te houden door best evidence based informatie te selecteren. Desgewenst kan deze informatie in het eigen onderwijs ingebed worden of in afstemming met mededocenten een plek krijgen in de opleiding. Het is belangrijk voor een docent een actieve bijdrage te leveren aan de onderwijsorganisatie en kritisch te blijven ten aanzien van ontwikkelingen. Samenwerken in een team De docent is in staat als lid van een team samen te werken met collega's, denkend vanuit gemeenschappelijke belangen. Toelichting Een docent maakt onderdeel uit van een team van docenten die gezamenlijk de opleiding verzorgen. Regelmatig zal men samen met andere collega's uit het team werken aan een gemeenschappelijk doel. Het vraagt specifieke vaardigheden om te kunnen samenwerken met collega's. Het samenwerken vereist het kunnen omgaan met bijvoorbeeld verschillende belangen, geschreven en ongeschreven regels en verschillende omgangsvormen. Daarnaast zal een docent in staat moeten zijn op een open, heldere en correcte wijze met collega’s te communiceren. Onder communiceren wordt



zowel de verbale als de non-verbale communicatie verstaan. Daarnaast valt onder communicatie het op schriftelijke wijze overbrengen van een boodschap en het geven en ontvangen van feedback.


6


Hoofdstuk 2: Opleiding algemeen Hoofdstuk 2 beschrijft kort de Docentenopleiding hbo MB en gaat in op de ontstaansgeschiedenis van de opleiding en de benoembaarheidseisen voor docenten. 2.1 De Docentenopleiding hbo-MB in vogelvlucht Relatief veel afgestudeerde Bewegingswetenschappers die de docentenopleiding met succes hebben afgerond vinden een werkkring als docent binnen het hbo, zoals aan de studierichtingen Fysiotherapie, Lichamelijke Opvoeding, en Bewegingstechnologie. Daar geven zij, afhankelijk van hun afstudeerrichting, les in "steunvakken" als anatomie, (inspannings-) fysiologie, kinesiologie, (sport-) psychologie, methodologie, gezondheidskunde en antropologie. Het functioneren als docent in het hbo vergt kennis, vaardigheden en attituden waarover iemand slechts bij uitzondering van nature beschikt. De Docentenopleiding hbo-MB beoogt de deelnemers een deel van de vereiste kennis, vaardigheden en attituden te laten verwerven, zodanig dat zij over voldoende startcompetentie beschikken om met succes een taak als docent in het hbo op zich te nemen. De Docentenopleiding hbo-MB is toegankelijk voor afgestudeerde Masters Bewegingswetenschappen, Geneeskunde, Gezondsheidswetenschappen, Biomedische wetenschappen en aanverwante Masters. De opleiding wordt verzorgd door het Universitair Centrum Gedrag en Bewegen, verbonden aan de Faculteit Gedrags- en Bewegingswetenschappen (FGB) van de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam. De totale studielast bedraagt 24 ECTS (één studiepunt is 28 uur). 2.2 Profiel Deelnemers van de Docentenopleiding hbo docent MB hebben allen een wetenschappelijke achtergrond, georiënteerd op medisch biologische vakken. Dankzij deze academische achtergrond zijn zij goed in staat om bij het ontwikkelen, uitvoeren en evalueren van onderwijs, te onderbouwen, te analyseren, te selecteren en te onderzoeken. Tevens maakt dit de toekomstige docenten goed inzetbaar voor taken op organisatorisch niveau en het signaleren en aanpakken van onderwijskundige vraagstukken binnen de opleiding. De docentenopleiding hbo docent MB is "op maat" gemaakt voor deze studenten. Zij leren om hun kennis “over te dragen” aan studenten in het Hoger gezondheidszorgonderwijs (HGZO) of aan de academie voor lichamelijke opvoeding (ALO) en vergelijkbare opleidingen en zijn in staat deze te stimuleren tot “evidence based” handelen. Daarnaast worden de deelnemers goed toegerust om studenten te begeleiden binnen probleemgestuurd of projectonderwijs, stage of scriptie en hun studie in het algemeen. 2.3 Achtergrond van de Docentenopleiding hbo-MB Om deelnemers didactisch voor te bereiden op het docentschap heeft de afdeling BW in samenwerking met het Onderwijs Adviesbureau en de toenmalige Lerarenopleiding van de VU in 1981 een docentenopleiding ontwikkeld. Sinds 1981 wordt jaarlijks een opleiding verzorgd waaraan ongeveer 25 tot 30 deelnemers deelnemen. Aan het merendeel van de aanstaande hbo-docenten werden tot 1 augustus 1986 geen eisen gesteld



ten aanzien van een didactische opleiding. Afgestudeerden van de BW vormden wat dat betreft een uitzondering. Zij dienden namelijk wel over een verklaring van pedagogisch-didactische scholing te beschikken om bevoegd te zijn tot het geven van onderwijs in het hbo. Het volgen van de Docentenopleiding BW gaf recht op een dergelijke verklaring. Met de invoering van de Wet op het Hoger Beroepsonderwijs, per 1 augustus 1986, kwam er formeel een eind aan de situatie dat docenten aan hbo-instellingen benoemd konden worden zonder dat zij over een bewijs of verklaring van voldoende didactische voorbereiding beschikten. In april 1990 heeft het Ministerie van OC&W nieuwe regelingen opgesteld inzake de benoembaarheideisen voor docenten hbo. Een docent hbo dient in het bezit te zijn van een bewijs/verklaring van voldoende didactische voorbereiding. De benodigde didactische vaardigheden dient de docent zich eigen te maken door het volgen van een didactische scholing ("hbo-didactische cursus") nadat hij is aangesteld als docent. Het Universitair Centrum voor Gedrag en Bewegen (UCGB) biedt de Docentenopleiding hbo-MB aan als een aparte opleiding samen met de Docentenopleiding BeW in het Masterprogramma van de afdeling BW.


8


Hoofdstuk 3: Het studieprogramma De uitgangspunten en de competenties bepalen samen de uiteindelijke inrichting, opbouw en uitvoer van het studieprogramma. In dit hoofdstuk wordt de concrete invulling van het studieprogramma beschreven. De globale structuur van de opleiding en de verdeling van de studielast komen eerst aan bod. Daarna komt de organisatie van de opleiding aan de orde en wordt een uitwerking van het programma gegeven. Informatie over de stage is te vinden in de stagehandleiding. 3.1 Globale structuur en verdeling van de studielast Onder studielast wordt verstaan: de hoeveelheid tijd die een deelnemer in totaal kwijt is aan het volgen van de opleiding. D.w.z. de uren dat men aanwezig is in de lessen en op de stage (contacturen) én het aantal uren dat besteed wordt aan het voorbereiden (zelfstudie-uren). De totale studielast van de Docentenopleiding hbo-MB bedraagt 24 ECTS (672 uur studielast). In de opleiding worden vier (vak)didactische cursusonderdelen verzorgd waarin de competenties met betrekking tot het primair proces centraal staan. Het ontwikkelen van deze competenties in de onderwijspraktijk gebeurt in de stage en via het onderwijsinnovatieproject. De studielast is als volgt verdeeld: 8 studiepunten voor de (vak)didactische cursusonderdelen, ongeveer 4 studiepunten voor het onderwijsinnovatie-project, 8 studiepunten voor de stage, 4 studiepunten voor het professionaliseringstraject. 3.2 Organisatie van de opleiding De Docentenopleiding hbo docent MB start jaarlijks in september en wordt begin juni afgesloten. De deelnemers zijn in deze periode gedurende 28 weken intensief bezig met de opleiding (gemiddeld 25 uur per week), 2 weken minder intensief (3 a 4 uur per week) en tussendoor zijn er weken waarin de geen onderwijs wordt verzorgd. De (vak)didactische cursussen worden afhankelijk van hun inhoud in blokvorm en als doorlopende leerlijn gegeven. De volgorde van de blokken is afgestemd op de vaardigheden die de deelnemers in de loop van de stage nodig hebben. De lessen aan de VU lopen parallel aan de stage. De deelnemer dient zelf de stageactiviteiten te plannen in overleg met de stagebegeleider vanuit de stage-instelling.



3.3 Uitwerking van het opleidingsprogramma Overzicht totale programma

Figuur 1: globale verdeling van de studielast- (sbu) binnen de opleiding

(Vak)didactiek De (vak)didactische cursusonderdelen zijn er op gericht de deelnemers kennis, inzichten, vaardigheden en attituden te verschaffen die nodig zijn voor het arrangeren van onderwijsleersituaties (voorbereiden, uitvoeren en evalueren van onderwijs). Hierbij gaat het vooral om het doceren en ontwikkelen van de steunvakken en het leveren van een bijdrage aan het ontwikkelen van het curriculum van de hbo-opleiding. De vier cursussen die onder (vak)didactiek zijn opgenomen lopen tot en met begin maart. Professionaliseringstraject Het professionaliseringstraject biedt ondersteuning bij de ontwikkeling van de deelnemer tot beginnend hbo-docent. De basis van dit traject wordt gevormd door de professionaliseringsbijeenkomsten. Onder begeleiding van een supervisor gaan de deelnemers elkaar binnen hun professionaliseringsgroep helpen met het formuleren van persoonlijke leerdoelen en het opstellen van actieplannen, het reflecteren op het leerproces, het zoeken naar oplossingen voor lastige situaties op de stage en het oefenen met intervisiemethodieken. Daarnaast vormt de doorlopende opdracht, het maken van een digitaal portfolio in de vorm van zowel een ontwikkelingsportfolio als een beoordelingsportfolio, een belangrijk onderdeel van het professionaliseringstraject. Meer informatie over het professionaliseringstraject en het portfolio zijn te vinden in de handleiding “professionaliseringstraject”.


10


Onderwijsinnovatie-project Dit project heeft onder andere ten doel dat de deelnemer inzicht verwerft in de organisatie van een opleiding en in het functioneren daarvan en dat men zich oriënteert op problemen die binnen zo’n onderwijsinstelling aan de orde zijn. De deelnemer verschaft inzicht in de voor een docent relevante ontwikkelingen in het hbo. De deelnemers zullen een opdracht van een hbo-instelling op een projectmatige manier uitwerken. Stage De stage is er op gericht de deelnemers kennis en inzicht te verschaffen in de onderwijs- en lesgeefpraktijk op een hbo-opleiding alsmede vaardigheid op te laten doen in het geven van onderwijs. De stage is het onderdeel van de Docentenopleiding hbo-MB waarin integratie van theorie en praktijk plaatsvindt: vrijwel alle cursussen lopen vooruit op of grijpen terug naar activiteiten die deelnemers in de stage ondernemen. Een groot deel van de stage bestaat uit observeren, voorbereiden en geven van lessen.



Hoofdstuk 4: Toelatingsbeleid en inschrijvingsreglement In dit hoofdstuk komt aan de orde voor wie de Docentenopleiding hbo docent MB bedoeld is, hoe de aanmelding en plaatsing verloopt en op welke wijze de betaling geschiedt. 4.1 Toelatingseis Vanwege het niveau waarop de vakken in het hbo veelal gedoceerd worden dienen de deelnemers de Masteropleiding afgerond te hebben. Het Masterdiploma Bewegingswetenschappen, Geneeskunde, Gezondheidswetenschappen, Biomedische Wetenschappen of aanverwante Masters is voorwaarde om deel te kunnen nemen. Gezien de zwaarte van de Docentenopleiding hbo-MB, en studielast van ongeveer 25 uur per week, strekt het tot de aanbeveling de andere activiteiten goed naast de opleiding te plannen. 4.2 Aanmelding en plaatsing Aanmelding voor de Docentenopleiding hbo-MB dient schriftelijk te gebeuren. Het inschrijfformulier dient uiterlijk 21 juni in het jaar van aanvang van de opleiding in het bezit te zijn van de opleiding. Uitgangspunt voor de opleiding is jaarlijks 40 deelnemer of meer toe te laten. Het definitieve aantal opleidingsplaatsen wordt bepaald door het aantal beschikbare stageplaatsen en beschikbare onderwijsfaciliteiten. De opleiding kent daarom een flexibele bovengrens voor het aantal toe te laten deelnemers. Bij meer aanmeldingen dan opleidingsplaatsen, volgt een plaatsing op basis van matchen en loten. Geplaatste deelnemers dienen hun deelname schriftelijk te bevestigen. In geval van loting wordt een wachtlijst samengesteld. Indien een ingelote deelnemer afziet van de opleiding benadert de opleiding, in volgorde van de wachtlijst, kandidaten per stageadres. De kosten hiervoor zijn vastgesteld op € 4995,- te voldoen aan het begin van de opleiding. 4.3 Betaling De Docentenopleiding hbo-MB schaft de benodigde boeken en cursushandleidingen aan voor de studenten. In september zal de een nota voor het boekengeld (ongeveer € 250,-) verstuurd worden. De betaling dient voor het einde van oktober voldaan te zijn.


12


Hoofdstuk 5: Evaluatiebeleid Evalueren is het verzamelen van informatie over gerealiseerde onderwijsleerprocessen ten dienste van te nemen beslissingen over cursus(onderdelen) of elementen van het leerplan. Het achterliggende doel is kwaliteitsbewaking en verbetering van het onderwijsprogramma. De Docentenopleiding hbo-MB evalueert op cursusonderdeel en cursusniveau. Op cursusonderdeelniveau komen onder meer aan de orde:  de waardering van inhoudelijke en didactische aspecten van de cursus als geheel, het gebruikte materiaal, en de vaardigheden van de docent;  de werkelijke studiebelasting (in relatie tot de opgegeven studiebelasting);  de zinvolheid van de gestelde doelen, de mate waarin zij behaald zijn;  de geschiktheid van de vorm en inhoud van de cursus om de gestelde doelen te behalen. De resultaten van de evaluaties worden met de docenten doorgesproken waarna er, indien dit nodig blijkt, een wijzigingsplan wordt opgezet. Cursusevaluatie vindt plaats aan het einde van de opleiding. Hierbij worden vragen gesteld naar:      

de waardering van de cursus “Docentenopleiding hbo medisch biologische vakken” als geheel; relevantie van de verschillende cursusonderdelen binnen het geheel van de cursus; de waardering van het professionaliseringstraject en portfoliogebruik; afstemming van de verschillende cursusonderdelen op het toekomstige beroep; afstemming en programmering van de verschillende cursusonderdelen op elkaar; de kwaliteit van de begeleiding;

De resultaten van deze evaluatie kunnen aanleiding zijn tot het bijstellen van het curriculum.



Hoofdstuk 6: Toetsbeleid en selectieve beoordeling In dit hoofdstuk staat beschreven hoe studievorderingen van deelnemers worden vastgesteld en beoordeeld. Eerst komt het doel van dit beleid aan de orde, daarna wordt de procedure beschreven. In de laatste paragraaf wordt de selectieve beoordeling uitvoerig beschreven. 6.1 Toetsbeleid De toetsvorm die bij de Docentenopleiding hbo-MB gehanteerd wordt is het portfolio in combinatie met een beoordelingsgesprek. Kenmerkend voor deze toetsvorm is dat de verantwoordelijkheid meer bij de student komt te liggen, aangezien deze deels zelf bepaalt hoe en waarmee hij de verschillende competenties onderbouwt. Een aantal bewijsstukken moet verplicht worden opgenomen en met een voldoende zijn beoordeeld om de Docentenopleiding hbo-MB af te ronden. De bewijsstukken kunnen verschillend zijn en bestaan uit één of meerdere hieronder te noemen toetsen beoordelingsvormen: I Aanwezigheid Indien een deelnemer bij een bijeenkomst niet aanwezig kan zijn, dient hij dit vooraf te bespreken met de betreffende docent en coördinator van de opleiding. II Beoordeling van verplichte opdrachten Iedere verplichte opdracht wordt beoordeeld met een cijfer (van 1 t/m 10, afgerond op halve cijfers) of met een 'voldaan' of een ‘niet voldaan’. Het inleveren van de opdrachten is gebonden aan een datum die de docent heeft vastgesteld. Indien de student zonder opgaaf van reden de datum overschrijdt, resulteert dit in een onvoldoende beoordeling. De toetsprocedure, wijze van beoordeling en de sanctionering van de diverse verplichte onderdelen staan beschreven in de handleidingen van de diverse cursusonderdelen. III Sanctionering Mogelijke beoordelingen voor de verplichte opdrachten zijn:  

voldoende (een 5,5 of hoger of een 'voldaan'); onvoldoende (ieder cijfer lager dan een 5,5 of een 'niet voldaan'). Verplichte opdrachten (zie tabel 1) moeten allemaal voldoende zijn, omdat het voorwaardelijke items zijn om deel te nemen aan het beoordelingsgesprek van de selectieve beoordeling. IV Herkansingsbeleid Per verplichte opdracht is maximaal één herkansing mogelijk. Bij een onvoldoende stelt de betreffende docent in overleg met de student een herkansingsdatum vast. Indien de student zonder opgaaf van reden de herkansingsdatum overschrijdt, resulteert dit in een onvoldoende. Als de herkansing geen voldoende heeft opgeleverd, dient de student de Docentenopleiding hbo-MB te verlaten. Bij de selectieve beoordeling (zie paragraaf 6.3) mag alleen worden deelgenomen aan het


14


beoordelingsgesprek, als de student aan de voorwaardelijke items heeft voldaan. Indien een student niet aan de voorwaardelijke items heeft voldaan òf na het beoordelingsgesprek geen voldoende scoort, krijgt hij eenmalig de kans zijn beoordelingsportfolio te herzien. In overleg met de student, stelt de assessor een nieuwe datum vast voor het inleveren van het beoordelingsportfolio. Wanneer opnieuw niet aan de voorwaardelijke items wordt voldaan of een tweede beoordelingsgesprek geen voldoende resultaat oplevert, sluit de student de Docentenopleiding hbo-MB af met een onvoldoende. Er worden dan geen studiepunten toegekend aan de student.

Tabel 1: een overzicht van de verplichte opdrachten

Onderdeel opleiding Didactische basisprincipes Onderwijs aan groepen Toetsen en beoordelen Studentbegeleiding Professionaliseringstraject

Onderwijsinnovatieproject Stage

Verplichte opdrachten DBP (Lesvoorbereidingsformulier+ kwaliteit feedback) Module-opdracht Eindopdracht: miniles Doorlopende opdracht: toetsanalyse Stageopdracht t.b.v. Student Begeleiding Acteurgesprek + reflectie Presentatie Beroepsoriëntatie (PB7) Presentatie ontwikkelingsportfolio (PB 8) 360°feedback Presentatie beoordelingsportfolio (PB 13) Product: rapport (+ presentatie) Opdracht Stageoriëntatie Opdracht Verzorgen van 20 lesuren (door stagebegeleider afgetekend) Opdracht Lesbezoek supervisor Opdracht voorafgaand aan Onderwijs Aan Groepen Opdracht t.b.v. Toetsen & Beoordelen Stage opdracht t.b.v. Student Begeleiding Beoordeling samenwerkingsvaardigheden

Indien gewenst kan in plaats van een verplichte opdracht een alternatief product in het portfolio geplaatst worden. Dit moet dan wel van tevoren met de supervisor overlegd en schriftelijk overeengekomen zijn. 6.2 Afronden van de Docentenopleiding hbo-MB De Docentenopleiding hbo-MB wordt met goed gevolg afgesloten indien het:  beoordelingsportfolio en  beoordelingsgesprek met een voldoende is beoordeeld. De procedure voor, tijdens en na de beoordeling wordt in de volgende paragraaf beschreven.



6.3 De selectieve beoordeling De selectieve beoordeling is de afsluiting van de Docentenopleiding hbo-MB. Deze beoordeling bestaat uit twee delen: het beoordelingsportfolio en het beoordelingsgesprek. Het beoordelingsportfolio De assessor beoordeelt de competenties in het beoordelingsportfolio met behulp van de competentietabel (zie handleiding professionaliseringstraject). In de competentietabel staat per competentie beschreven op welke items er beoordeeld wordt. Aan de hand van deze beoordelingsitems wordt per competentie bepaald op welk niveau men deze competentie heeft behaald. Er wordt onderscheid gemaakt tussen drie niveaus:  Basisniveau: de competentie is behaald op het niveau van een beginnend docent  niveau 1: de competentie is behaald op het niveau van een bovengemiddeld docent  niveau 2: de competentie is behaald op het niveau van een goede docent Niveau 1 en 2 kun men alleen aantonen met bewijsmateriaal dat op de stage is verzameld. Op basis van het beoordelingsportfolio scoort de assessor de beoordelingsitems in de competentietabel met een plus een min of een vraagteken. De beoordelaars beginnen bij de items van niveau 1. Indien de minder dan de helft van de items op dit niveau behaald zijn scoor je het basisnivau. Indien niveau 1 ruim wordt behaald, gaan de beoordelaars door naar de items van niveau 2. Dit betekent dus dat men zich niet alleen op de items van niveau 2 moet richten, zonder naar de items of de voorgaande niveaus te kijken, die hieraan voorwaardelijk zijn. Indien de assessor twijfelt of het resultaat van het assessmentgesprek wel een voldoende zal opleveren, dan zal een tweede assessor ingeschakeld worden. Het kan dan voorkomen dat er twee assessoren bij het beoordelingsgesprek aanwezig zijn. Het beoordelingsgesprek Indien aan de voorwaardelijke items is voldaan (zie competentietabel), neem de deelnemer deel aan het beoordelingsgesprek. Het doel van het gesprek is een zo duidelijk mogelijk beeld te krijgen van het niveau van de behaalde competenties. Het gesprek dient als extra mogelijkheid om de vaardigheden te tonen, dus de assessor(en) gaat(/gaan) niet expliciet op zoek naar de “zwakke plekken”. De assessor zal verschillende soorten vragen stellen. Een deel van de vragen is gericht op de ervaringen die zijn opgedaan en een deel is erop gericht om inzicht, visie en vaardigheden in beeld te krijgen. Dit laatste kan d.m.v. een klein rollenspel (bijvoorbeeld laten zien hoe de deelnemer feedback geeft) of een vraag in de zin van “hoe zou je … aanpakken” gedaan worden. Het gesprek duurt maximaal 45 minuten. Na het beoordelingsgesprek Op basis van het beoordelingsgesprek kunnen de niveaus die de beoordelaar(s) vooraf aan het gesprek aan de hand van het beoordelingsportfolio aan de competenties hebben toegekend, nog aangepast worden. Indien de assessor twijfelt, of de assessor en de tweede assessor komen niet tot consensus, dan wijst de coördinator een extra beoordelaar aan, die de eindbeslissing neemt. Het cijfer en de onderbouwing daarvan worden uiterlijk twee weken na het gesprek aan de deelnemer


16


bekend gemaakt. Indien de deelnemer de beoordeling wil nabespreken, dan kun dit tot uiterlijk een week na het verkrijgen van de beoordeling kenbaar gemaakt worden bij de beoordelende assessor. Er wordt dan een individueel nabesprekingsmoment gepland. Score-cijfertransformatie Hieronder staat beschreven hoe de assessoren tot het eindcijfer komen voor de Docentenopleiding hbo-MB. Hiermee willen we onderscheid maken tussen de voldoende en de goede deelnemer. Het eindcijfer is het gemiddelde van het cijfer voor het portfolio en het gewogen gemiddelde cijfer voor de opdrachten van de opleiding. Opdrachten Per cursus krijgt men een eindcijfer (DBP, OAG, SB, T&B, OIP). Alle opdrachten dienen met minimaal een 5.5 te worden afgesloten te worden. Per opdracht is één herkansing mogelijk. In de handleiding van de cursus staat beschreven hoe het eindcijfer van die cursus tot stand komt. De beoordeling van het lesbezoek telt als een cursus. Het gemiddelde cijfer over alle cursussen telt voor 50% mee in het eindcijfer voor de Docentenopleiding hbo-MB. De cursus Professionaliseringstraject (PT) kent verplichte opdrachten en het portfolio. De verplichte opdrachten moeten voldaan zijn en de beoordeling van het portfolio staat hieronder beschreven.

Portfolio Het eindcijfer voor het portfolio komt als volgt tot stand. Per competentie kun men drie niveaus scoren. (Basisniveau, niveau 1 en niveau 2). Niveau 1 en 2 leveren respectievelijk een 1 of 2 punten op. Voor de competenties “Ontwikkelen van onderwijs” en “Begeleiden van studenten” dient men minimaal niveau 1 te behalen, de overige competenties dienen minimaal op basisniveau behaald te worden. De totaalscore is de som van de punten per competentie. De scores van de competenties met betrekking tot het primaire onderwijsproces tellen dubbel, dat zijn de competenties “Ontwikkelen van onderwijs”, “Begeleiden van studenten” en “Beoordelen”. Voor een voldoende moeten minimaal 4 punten gescoord worden. Aangezien het niet binnen de studiebelasting van de Docentenopleiding hbo-MB past om alle competenties op niveau 2 te behalen, wordt men gestimuleerd alleen niveau 2 na te streven op die competenties waarmee men affiniteit heeft. Dit betekent dat het cijfer 10 al wordt behaald bij een score vanaf 16 punten. In tabel 2 wordt aangegeven hoe de scores van het beoordelingsportfolio en portfoliogesprek worden omgerekend naar eindcijfers. Het eindcijfer van het portfolio telt voor 50% mee in het eindcijfer voor de Docentenopleiding hboMB.

Tabel 2: Scoretabel Totaalscore 4-6 7-9 10-12 13-15 16-18

Cijfer 6 7 8 9 10



Hoofdstuk 7: Bijzondere regelingen Er kunnen zich situaties voordoen waarin kan worden afgeweken van de in de vorige hoofdstukken beschreven regels. In dit laatste hoofdstuk komen twee situaties aan de orde. In gevallen waarin het leerplan niet voorziet beslist de coördinator. 7.1 Studieproblemen Deelnemers kunnen door studie/werk- of privéomstandigheden problemen krijgen. Indien dit het geval is zal in overleg met de coördinator naar een oplossing worden gezocht. Daarbij dient wel bedacht te worden dat de omvang van de opleiding geen onderwerp van bespreking is. 7.2 Vrijstellingen In principe worden er geen vrijstellingen voor delen uit het studieprogramma verleend. Als deelnemers desondanks in aanmerking menen te komen voor vrijstellingen dan kunnen zij deze vóór aanvang van het betreffende studieonderdeel schriftelijk aanvragen bij de coördinator. De coördinator bespreekt de aanvraag met de docent en kan de deelnemer voor een mondelinge toelichting uitnodigen. In overleg met de docent zou de deelnemer ook bepaalde bijeenkomsten binnen een cursus kunnen overslaan, als het niet bijdraagt aan de verdere ontwikkelingen tot docent. 7.3 Alternatieve opdrachten Indien gewenst kan de deelnemer in plaats van een verplichte opdracht een alternatief product in het portfolio plaatsen. Dit moet dan wel van tevoren met de supervisor overlegd en schriftelijk overeengekomen zijn.


Leerplan. Docentenopleiding hbo-docent medisch-biologische vakken

Recommend Documents