Leerlingenprognoses in vogelvlucht Herman Rake Jelmer Dekker
Adviseur Planning & Prognose Analist Planning & Prognose
Inhoudsopgave • De bevolkingsprognose – Theorie – Het wat, waar en waarom van een prognose – Bekende prognoses
• De leerlingenprognoses PO en VO – Het wat, waarom en hoe van een leerlingenprognose
• Krimp in kaart • Contact 2
De bevolkingsprognose
De theorie achter de bevolkingsprognose De betrokken factoren Economische, beleidsmatige en sociaal-culturele factoren
Natuurlijke groei
Binnenlandse vestiging
Geboorte
Buitenlandse migratie
Binnenlandse migratie
Immigratie Binnenlands vertrek
Sterfte 4
Emigratie
De theorie achter de bevolkingsprognose(2) De demografische transitie
Bevolking
Geboorte Sterfte
5
De theorie achter de bevolkingsprognose(3) Geboorte en sterfte in Nederland, 1800 - 2000 40
1e transitie
2e transitie
35
Geboorte
Rater (per 1000)
30
25
20
15
10
5
Sterfte 0 1800
1820
1840
1860
1880
1900
6
1920
1940
1960
1980
2000
Het wat, waar en waarom van een bevolkingsprognose
• Wat is een bevolkingsprognose?
• Waar komt de bevolkingsprognose vandaan?
• Waarom maakt men bevolkingsprognoses?
7
Wat is een bevolkingsprognose?
• Een bevolkingsprognose is: de verwachte ontwikkeling van de bevolking van de toekomst (CBS, 2014)
• Hierbij aandacht voor de ontwikkeling van de omvang en de structuur van de bevolking over tijd
8
Waar komt het idee van een prognose vandaan? • Uit theorieën • De eerste bekende theorie over bevolking: Malthus (1798) “Essay on the Principle of Population”
9
Waarom een bevolkingsprognose? • Doel: Inzicht verkrijgen in de omvang en de samenstelling van de toekomstige bevolking • Invloed bevolkingsontwikkeling op beleid door: - Vergrijzing kosten pensioenen en zorg - Krimp leefbaarheid • “Ruimtelijk beleid kan niet zonder demografische analyse” Oratie prof. dr. D. Manting 10
De theorie achter de prognose: Update Economische, beleidsmatige en sociaal-culturele factoren Woningbouw
Natuurlijke groei
Geboorte
Buitenlandse migratie
Binnenlandse migratie
Binnenlandse vestiging
Immigratie
Ontwikkeling bevolking Binnenlands vertrek
Sterfte 11
Emigratie
Bekende prognoses • Verenigde Naties • Eurostat • Centraal Bureau voor de Statistiek (icm Planbureau van de Leefomgeving)
• ABF Research: PRIMOS
12
Bekende prognoses(2) Verenigde Naties
13
Bekende prognoses(3) Verenigde Naties
14
Bekende prognoses(4) Eurostat
15
Bekende prognoses(5) CBS/PBL
16
Bekende prognoses(6) ABF Research: PRIMOS
17
De leerlingenprognose
Wat is een leerlingenprognose? • Een leerlingenprognose is een prognose van het te verwachten aantal leerlingen (artikel 75, lid 3 WPO) • én: – Geeft inzicht in het te verwachten aantal leerlingen voor elk jaar van het tijdvak waarop de prognose betrekking heeft; – Is gebaseerd op statistische gegevens over een tijdvak van vijf jaar; – Vermeldt de berekeningen die tot de uitkomsten hebben geleid (VNG, programma van eisen).
19
Waarom een leerlingenprognose? • Inzicht in de ontwikkeling van het toekomstig aantal leerlingen • • • •
Aanvraag van huisvesting, stichting, fusie en verplaatsing Als onderbouwing van financieel beleid Als onderbouwing van de begroting/formatie Instandhouding a.d.h.v. berekening gemiddelde schoolgrootte, opheffings- en stichtingsnormen
• “Een goed doordacht meerjarenbeleid begint bij een gedegen leerlingenprognose”
20
Ontwikkeling aantal scholen in Nederland
21
Ontwikkeling aantal scholen en leerlingen PO in Nederland • 1998 - nu: 700 scholen gesloten • Nu: - 590 basisscholen < 100 leerlingen - 19 basisscholen < 23 leerlingen sluiten • CBS: 4 t/m 12: -96.000 komende 8 jaar • Primos: Basisgeneratie PO 2013-2021: -100.559 • BG PO= 4 t/m 11-jarigen + 30% 12-jarigen
22
De leerlingenprognose PO • Wijk en buurtniveau als uitgangspunt in de prognoses. – Bepaling van het voedingsgebied
• Afstand afgelegd door leerling naar de school – 17 % < 500 meter – 46% 500 - 1500 meter (Van Goeverden&De Boer, 2008)
• Dataverzameling PO: – Demografische + woningbouwgegevens opvragen bij gemeenten – DUO of school(bestuur) informatie leerlingenaantallen
23
De leerlingenprognose PO(2) Bepaling voedingsgebied
24
De leerlingenprognose PO(3) Methode: stap 1 1. Op basis van de demografische- en woningbouwgegevens wordt een prognose gemaakt van het aantal 4 t/m 11-jarigen en 30% van de 12-jarigen. De zogenoemde basisgeneratie.
25
De leerlingenprognose PO(4) Methode stap 2
2. Uit de basisgeneratie wordt, met behulp van deelname- en belangstellingspercentages, het leerlingenaandeel van de school in het voedingsgebied berekend. • Definities: – Deelnamepercentage: De verhouding tussen het totaal aantal leerlingen op alle scholen en de basisgeneratie. – Belangstellingspercentage: De verhouding tussen het aantal leerlingen op één school en het totaal aantal leerlingen op alle scholen. 26
De leerlingenprognose PO(5) Denominatie in Nederland Aantal scholen naar denominatie Overig 805
Aantal leerlingen naar denominatie Overig 179919
RK 2026
RK 495084 OPB 448855
OPB 2241 PC 1732
School eensprong tweesprong driesprong viersprong vijfsprong zessprong zevensprong
PC 351795
Plaats Barneveld Barneveld Barneveld Barneveld Barneveld Barneveld Barneveld
Denominatie GEV REF REF RK PC PC OPB
27
Aantal leerlingen 91 381 706 111 162 306 94
De leerlingenprognose PO(6) Het eindresultaat
28
De leerlingenprognose PO(7) Het eindresultaat(2)
29
Ontwikkeling aantal leerlingen VO in Nederland • Daling van het aantal leerlingen VO vanaf 2015 (Bron: DUO, 2013)
30
De leerlingenprognose VO • Voedingsgebied vele malen groter dan PO • Eén of meerdere gemeenten als uitgangspunt
• Dataverzameling VO: – Input van demografische PRIMOS prognoses per gemeente – School(bestuur) informatie leerlingenaantallen en herkomst naar gemeente
31
De leerlingenprognose VO(2) Bepaling voedingsgebied • Aan de hand van de herkomst van leerlingen naar gemeente • Via school (bestuur) en/of DUO
SCHOOL Willekeurige VO school Willekeurige VO school Willekeurige VO school Willekeurige VO school Willekeurige VO school Willekeurige VO school Willekeurige VO school Willekeurige VO school Willekeurige VO school Willekeurige VO school Willekeurige VO school
GEMEENTE Enschede Enschede Enschede Enschede Enschede Enschede Enschede Enschede Enschede Enschede Enschede
POSTCODE LEERLING 7425 7443 7447 7481 7482 7491 7511 7512 7513 7514 7521
32
PLAATSNAAM LEERLING Deventer Nijverdal Hellendoorn Haaksbergen Haaksbergen Delden Enschede Enschede Enschede Enschede Enschede
GEMEENTENAAM LEERLING Deventer Hellendoorn Hellendoorn Haaksbergen Haaksbergen Hof van Twente Enschede Enschede Enschede Enschede Enschede
De leerlingenprognose VO(3) Methode: stap 1 1. Uit de beschikbare demografische gegevens wordt de VO instroom berekend.
33
De leerlingenprognose VO(4) Methode: stappen 2 en 3 2. Voor de instroom VO wordt per gemeente het deelnamepercentage vastgesteld. Op basis hiervan wordt de instroom voor de school in de komende jaren berekend.
3. Afhankelijk van het type voortgezet onderwijs wordt het aantal leerjaren dat een leerling gemiddeld op de school verblijft berekend.
34
De leerlingenprognose VO(5) Het eindresultaat
Jaartal 08\09 09\10 10\11 11\12 12\13 13\14 14\15 15\16 16\17 17\18 18\19 19\20 20\21 Totaal instroom 27 59 46 59 56 96 96 96 93 91 91 89 89 Totaal schoolbevolking 31 92 141 206 258 359 510 530 535 545 545 534 534 Jaartal 21\22 22\23 23\24 24\25 25\26 26\27 27\28 28\29 29\30 30\31 31\32 32\33 33\34 Totaal instroom 87 87 87 86 86 86 86 86 86 86 85 83 91 Totaal schoolbevolking 523 523 523 517 517 517 517 517 517 517 512 501 501
35
Krimp in kaart Een ruimtelijke analyse van demografische ontwikkelingen in Nederland
Krimp in kaart
37
Krimp in kaart (2)
38
Krimp in kaart (3)
Bevolkingsontwikkeling per buurt; 2002-2012 Utrecht
Amsterdam
39
Bedankt voor uw aandacht!
40
Heeft u nog vragen en/of opmerkingen?
41
Verus voor u? • Neem gerust contact met ons op!
• Contactgegevens Herman Rake
[email protected] 0348 - 74 44 41
Jelmer Dekker
[email protected] 0348 - 74 44 26
42
