!"#
2
INHOUD Van de voorzi,er Voorjaarsreis Interview Lydia Repková Stedenbanden EU-‐uitbreiding: zegen of vloek Kort Nieuws Jaar van de Tsjechische Muziek Bibliotheken in Praag Cultuur Literatuur Agenda
3 4 9 11 12 13 14 16 17 18 19
Bij de voorpagina: Deelnemers aan de VNTS-‐voorjaarsreis Zie pagina 4 Helaas heeft Rianne Tieben vlak voor het verschijnen van deze ledenbrief aangegeven de redactie en opmaak niet langer te kunnen doen. Zij blijft wel schrijven voor Ahoj!. Het bestuur bedankt haar voor haar inzet de afgelopen maanden.
Kopij voor de nieuwsbrief van juni kan worden ingeleverd tot 15 juni. Graag digitaal aanleveren in Word. Foto's mogen niet zijn ingesloten in de tekst! COLOFON Ahoj!, de ledenbrief van de VNTS, verschijnt ^en keer per jaar. In juli en december is er geen ledenbrief. Uitgever: VNTS, Ranonkelstr. 123, 2565 BC Den Haag Redac5e-‐adres ledenbrief: Ahoj!, p/a Ingeborg Kriegsman Kleefsehoek 220, 6711 SJ Ede
[email protected] Adverten5es: Adverten^etarieven kunnen worden opgevraagd bij de redac^e. Bestuur: Gert Bosscher, voorzi,er Calvercamp 29, 1141 RT Monnickendam E-‐mail:
[email protected]
Bert Marcus, secretaris Ranonkelstraat 123, 2565 BC Den Haag Tel. 0628 048408, E-‐mail:
[email protected] Joost Koch, penningmeester E-‐mail@
[email protected] Ingeborg Kriegsman, communica^e en stedenbanden E-‐mail:
[email protected] Bozena Kooy-‐Volfova, evenementen E-‐mail:
[email protected] Ledenadministra5e: Bozena Kooy-‐Volfova, Salamander 130, 1187 BS Amstelveen E-‐mail:
[email protected] Contribu5e: Lidmaatschap loopt per kalenderjaar: A-‐leden (alleenstaanden): € 27,50 G-‐leden (gezin): € 35,00
Buitenlandleden: € 38,50 Donateurs (organisa^es): min. € 45,00 Opgeven als lid of donateur via de website of schrihelijk naar de ledenadministra^e. Opzeggen uitsluitend schrihelijk voor 1 november van het lopende jaar. IBAN: NL56INGB0000379543 BIC: INGBNL2A
Drukwerk: Print Service Ede, Ede © Copyright: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotokopie, internet of welke andere wijze dan ook, zonder toestemming van de uitgever. ISSN: 1383-‐0899
3
VOORZITTER Beste VNTS-‐vriend(inn)en, Met een uitzicht over de bergen van Noord-‐Bohemen is het een genoegen een voorwoord te schrijven voor het mei nummer van Ahoj!. In de wetenschap dat de deelnemers aan de tradi^onele VNTS voorjaarsreis zich ook in het noorden van Tsjechië bevinden, deel ik mijn indrukken in gedachten met gelijkgestemden. Deze maand vierde de bekende Praagse St. Vitus kathedraal de 85e verjaardag van haar voltooiing en inwijding met een speciale hoogmis. Hoewel met de bouw, onder de regering van Jan van Luxembourg, al in 1344 werd gestart, werd de bouw sterk vertraagd door een frequent gebrek aan middelen. Met een laatste krachtsinspanning werd de kathedraal in 1929 voltooid ter gelegenheid van de herdenking van de 1000ste sterfdag van St. Wenceslas. Eveneens in Praag star,e deze maand het lentefes^val met een serie van circa 50 concerten. Het zal u niet verrassen dat de eerste voorstelling werd verzorgd door het Tsjechisch Filharmonisch orkest, met een uitvoering van Smetana's Ma Vlast. Zoals u eerder hebt kunnen lezen in Ahoj!, is 2014 het jaar van de Tsjechische muziek. Het fes^val legt dit jaar dan ook, tot en met 3 juni, de nadruk op de Tsjechische muziek. Onlangs ontving ik van de Slowaakse Ambassade een uitnodiging tot het bijwonen van een lezing van de Slowaakse Minister van Buitenlandse zaken. De Minister zal hierin zijn visie geven over een aantal onderwerpen betreffende de Europese integra^e. Hoewel ik de bijeenkomst niet zal kunnen bijwonen, zullen we u via Ahoj! op de hoogte brengen van de inhoud van deze lezing. Door tussenkomst van Klaas Kleine, een van de boegbeelden van de stedenband Hoogeveen-‐Mar^n, ontving ik een e-‐mail met daarin een nieuwe site met reisideeën in Slowakije. Wanneer u de site h,p:// slovakia.travel bezoekt zult u worden verrast door de varia^e in aanbod in vakan^ebeleving in dit land. Het kan haast geen toeval zijn, deze maand ook een uitnodiging van Czech Tourism tot het bijwonen van een presenta^e, nu over de regio Pilsen. Het zal u niet verbazen, na afloop Tsjechisch bier en hapjes. De bijeenkomst was al op 27 mei, maar u kunt zich zeker nog laten informeren op www.czechtourism.com. Veel leesplezier in deze Ahoj!
4
Voorjaarsreis 2014 Op zaterdag 3 mei star,e de Voorjaarsreis 2014 naar Noord Bohemen en Dresden. Vroeg in de middag konden de vliegers in Praag en de mensen die daar al op andere wijze naar toe gekomen waren, verwelkomd worden door Janka Fečková van Tsjechië Tours (www.tsjechietours.nl/) die alweer voor de 13e keer de voorjaarsreis organiseerde. Het was een geanimeerd weerzien, iedereen was al eerder mee geweest, alleen de chauffeur Přemysl Obšil uit Brno was nieuw voor ons. We ze,en koers naar Teplice, onze eerste overnach^ngsplaats. We rijden via een mooie landelijke route naar de berg Řip (456 m.). Deze berg speelde op verschillende momenten een rol in de geschiedenis van de Tsjechen. Een aantal reizigers klimt omhoog om zich bij het uitzicht net als oervader Čech te voelen, anderen (het zijn al^jd dezelfden) voelen zich onmiddellijk thuis in het dorpscafé. Janka wijst ons onderweg op de berg Milešovka (837m.), de hoogste berg van het Middengebergte, waarvan de ontdekkingsreiziger Alexander von Humboldt (1769-‐1859) gezegd heeh dat men daar het 3e mooiste uitzicht ter wereld heeh en waar men het IJzergebergte, het Reuzengebergte, het Ertsgebergte, Praag en (bij goed weer) de 300 km verderop gelegen Alpen kan zien. Dan naar ons hotel (Antoine(a) in Teplice, een heerlijk klein hotel, waar we na het diner lekker kunnen uitrusten van zo‘n al^jd drukke reisdag. De volgende dag maken we eerst even kort kennis met Teplice, een charmante plaats waar je je, ook zonder dat je er gaat kuren, prewg voelt. Vervolgens staat Litoměřice op het programma, een stad met een mooi plein, een beschermd stadsgezicht. Hier kunnen we twee uur lang ons eigen gang gaan, lunchen en lekker rondkijken, of het museum in... Elck wat wils. Verwelkomd door tal van pauwen in het park bezoeken we vervolgens het kasteel Ploskovice, een bijzonder gebouw waar tal van films opgenomen zijn. (Voor geïnteresseerden, kijk op www.zamek-‐ploskovice.cz/). Ook ditmaal wordt er gewerkt aan een nieuwe film en we lopen een beetje in de weg. Het huidige barokkasteel, ooit het zomerkasteel van een Habsburgse keizer, dateert uit de 18e eeuw en is rijk versierd met wandschilderingen en sculpturen. In 1918 is het kasteel gena^onaliseerd en werd sindsdien door het ministerie van Buitenlandse Zaken gebruikt; vele prominente binnen-‐ en buitenlandse gasten hebben er gelogeerd. Sinds 1945 is het een museum. We krijgen een korte rondleiding en gaan ons dan verbazen in de gro,o, een kunstma^ge grot die zijn oorsprong vindt in een oude Griekse en Romeinse tradi^e om de watergoden te eren, en die eveneens rijk versierd is. Heel apart. Momenteel wordt elke cen^meter van de gro,o gerestaureerd.
5
Na dit bijzondere gebouw bekijken we een ander bijzonder bouwsel: de vogelhuisjes van Úštěk. Op de ulice 1. máje ziet men kleine huisjes die soms zo laag zijn dat men de dakgoot kan aanraken. Bekijkt men de achterkant, de straat gaat daar steil naar beneden, ziet men hoe de huisjes met houten delen en balkons zijn uitgebouwd, als vogelnestjes op een steile rotswand. De verschillende niveaus zijn met elkaar verbonden door in rotsen uitgehouwen kelders. De huisjes werden in de 19e eeuw gebouwd door Italiaanse arbeiders die hier de spoorlijn aanlegden. Úštěk is sinds die ^jd een centrum van de hopteelt, dan is een spoorweg ook reuze handig. We hebben nog net ^jd voor een kort bezoek aan het openluchtmuseum van Zubrnice, het jongste openluchtmuseum van Tsjechië. Het museum ontstond in de jaren zeven^g op ini^a^ef van het Regionaal museum uit Ús} nad Labem toen de Maria Magdalenakerk van Zubrnice, die dateert uit het begin van de 18e eeuw, dreigde afgebroken te worden. Men slaagde er bovendien in om ook een aantal andere authen^eke gebouwen in het museum op te nemen of daarnaartoe te verplaatsen. Wij wandelen naar de watermolen uit 1803, het enige overgebleven exemplaar van de 20 molens die ooit langs de beek gestaan hebben. Hier werd graan gemalen en het is nu een klein museumpje. De dag is al bijna om als wij ons voor ons diner terug naar Teplice haasten. Gepakt en gezakt vertrekken we op maandagochtend naar onze volgende verblijfplaats in het Reuzengebergte. Voordat we daar arriveren bezoeken we eerst Boheems Zwitserland en maken bij Hřensko een prach^ge wandeling langs de rivier de Kamenice. We zien hier en daar een dode boom met van die karakteris^eke zwammen, zoals bijv. de tondelzwam waarover we twee jaar geleden in het Chodské museum geleerd hebben dat die vroeger gebruikt werden om vuur mee te maken en waarmee in sommige Midden-‐Europese landen nog steeds handschoenen en mutsjes gemaakt worden. We varen met een bootje door de Edmundskloof, echt een hoogtepunt van deze reis, vond iedereen.
6
Wat verderop, bij pension Růžák in Růžová, een rus^ge plek in een mooi landschap, staat de lunch voor ons gereed. Daarna worden we rondgeleid en voorgelicht over de eigen zeepmakerij, de Mýndlárna Rubens, waar we getest worden op ons vermogen om geuren van kruiden en vloeistoffen te herkennen. Het kiezen van een lekker zeepje om mee naar huis te nemen (lavendel of rozemarijn of toch iets anders?) kost wel wat ^jd voordat we verder gaan naar Kryštofovo údolí, een klein dorp met een paar honderd inwoners. Hier bouwde men een paar jaar geleden een voormalig transformatorsta^on om tot een klok waar net als bij het orloj in Praag, op het hele uur figuurtjes tevoorschijn komen. We waren net op ^jd om dat mee te maken. Kryštofovo údolí heeh ook een klein museum met kerststallen en speelgoed dat wat langer voor ons open blijh zodat we er nog een kijkje kunnen nemen. Onderweg hadden we al het imposante gemetselde spoorwegviaduct tussen Kryštofovo údolí en Novina gezien, een technisch monument uit 1900 van 230 m. lang en 29 m. hoog met 14 steunpilaren.
groepsfoto gemaakt.
Ons overnach^ngsadres voor de komende dagen is in Velká Úpa (deel van Pec pod Sněžkou) in het Reuzengebergte. We logeren in pension U Modřínu dat vlakbij de skipiste blijkt te liggen, een fantas^sche plek.... Hier wordt de tradi^onele
Dinsdag mogen we uitslapen. De techneuten onder ons nemen een kijkje in de “machinekamer” van het pension waar een ecologisch systeem zorgt voor het gebruik van bodemwarmte en dan gaan we met bus naar de opstapplaats van de gondel naar de hoogste berg van het Reuzengebergte de Sněžka (1603 m.). Er was nog wat onzekerheid of de lih vanwege de sterke wind zou kunnen werken (en of we terug zouden kunnen) maar dat risico namen we en er waren uiteindelijk geen problemen. De gondel brengt ons bijna helemaal naar boven, nog een klein klauterpar^jtje over grote keien en dan genieten we van een prach^g vergezicht. Na de lunch is er nog ^jd voor een kort bezoek aan Janské Lazně, een klein maar fijn kuuroord. De dag wordt nabij ons pension, in de open lucht afgesloten met een kampvuur en er worden worstjes gebakken. Als de wind te koud wordt, verkassen we naar de bar van het pension. Woensdag is iedereen om 7 uur paraat voor het ontbijt. Het wordt immers een drukke dag. De
7
schoonmoeder van de pensionhouder die meehelpt met de maal^jden, vraagt of we een onderdeel van het leger zijn, dat we zo vroeg moeten ontbijten.... Vandaag is het thema “glas” en zullen we Jičin en Jablonec nad Nisou bezoeken. Onderweg naar Jičin zien we langs de weg een bord “Bitva u Trutnov”, men kan zich levendig voorstellen dat dit uitgestrekte heuvelach^ge landschap zich goed voor een heroïsche strijd leent. De bloedige slag vond plaats op 27 en 28 Juni 1866 toen Pruisen in oorlog was met de Habsburgers en eindigde met de terugtocht van de Pruisische manschappen. In Jičin bezoeken we de glasfabriek Hon, een par^culiere fabriek waar handgeblazen kerstversieringen gemaakt worden. We krijgen een rondleiding in de werkplaats, showroom en in de winkel kunnen de mooie dingen kopen. Maar hoe krijg je ze heel thuis? Dan naar het centrum van Jičin waar we 3 kwar^er (het is nu 11 uur) de ^jd hebben voor koffie met gebak in een kavarna aan de overkant van het plein. Dan verder door het Boheems Paradijs naar Jablonec nad Nisou waar we enthousiast rondgeleid worden op een school voor toegepaste kunst waar men zich heeh gespecialiseerd op het ontwerpen van munten, stempels en bijouterie. Voor het diner heeh Janka een hele speciale plek uitgezocht op een bergtop op 1150 m. hoogte in Špindlerův Mlýn: de Erlebachova Bouda. De boch^ge weg leidt ons steeds verder omhoog en het wordt alsmaar mis^ger. Wel een beetje eng, er zijn al mensen die terug willen gaan lopen. Gaandeweg, na enkele flinke regenbuien, klaart de lucht echter op, elke ^en minuten konden we weer verder kijken en zo nog uitgebreid genieten van het prach^ge uitzicht vanuit dit restaurant, mèt als toegih een prach^ge dubbele regenboog. De volgende dag (donderdag) nemen we afscheid van het Reuzengebergte met een bezoek aan Harrachov. Een aantal reisgenoten wandelt naar de Mumlava-‐ waterval, anderen nemen een kijkje in het leuke bos-‐ en jachtmuseum Šindelka Harrachov (vlakbij het bussta^on). Hier wordt middels video’s gedemonstreerd hoe de houten dakbedekkingen (schindels) gemaakt worden, hoe het hout getransporteerd wordt enz. en zijn er voor de jeugd leuke spelletjes met de voetsporen die men in het bos kan tegenkomen. Na de lunch in de brouwerij van Harrachov gaan we naar Rumburk voor een bezoek aan de rijk gedecoreerde Loreta
8
kapel uit het begin van de 18e eeuw waarin zich een kopie bevindt van de zwarte Madonna van Loreto. Dat was vandaag de laatste stop in Bohemen. We gaan de grens over bij Ebersbach. Het valt op dat de plaatsnamen die we vervolgens tegenkomen, tweetalig zijn: in de eerste plaats Duits en in de tweede plaats een naam die doet denken aan Tsjechische of Pools. De rivier de Spree die hier ontspringt heet ook Sprjejawa en een rich^ngaanwijzer naar de stad Bautzen vermeldt ook de naam Budyšin. Dat is geen wonder, we rijden immers langs de Opper-‐Lausitz waar de Sorbische minderheid, een van oorsprong Slavisch volk met een eigen taal en tradi^e, woont. We logeren op enige afstand van het centrum van Dresden in een aangenaam hotel Zum Nussbaum in de wijk Breisnitz. Sommige reisgenoten waren al eerder in Dresden en volgden hun eigen interesse. Anderen kregen op een stadsrondrit wat meer algemene impressies van de binnenstad en buitenwijken en werden geïnformeerd over een typische Dresdener lekkernij: de Eierschecken. Meteen uitgeprobeerd natuurlijk. Naderhand kon de prach^g heropgebouwde binnenstad bezocht worden. Hoogtepunt van de wederopbouw was natuurlijk de Semper Oper waar, voorafgaande aan de opera La Bohème, een rondleiding door het gebouw plaatshad. Veel te snel was het alweer de laatste dag. Op de terugweg naar het vliegveld stond Ús} nad Labem op het programma. Allereerst werden de Masaryksluizen bezocht, technisch erfgoed uit de jaren 1923-‐1936, in die ^jd het grootste waterbouwwerk in Bohemen. Ook bezochten we een klein museum, het Muzeum civilní obrany, dat een paar jaar geleden in voormalige schuilkelders uit de Tweede Wereldoorlog is ingericht. In de rotsen zijn des^jds gangen uitgehouwen om een deel van de bevolking tegen luchtaanvallen te kunnen beschermen. Er was ruimte voor 2500 inwoners. Met een gondel werd vanuit het centrum een tochtje gemaakt naar het kasteelrestaurant Větrušy, boven op een berg aan de overkant van de Elbe. Met een prach^g uitzicht over de vallei van de Elbe, genoten we daar van een gezellige afscheidslunch met een prijswinnende svíčková alvorens we in Praag op het vliegtuig stapten en huiswaarts keerden. Niet zonder vertragingen door de stormwind boven Schiphol, maar uiteindelijk kwamen we toch weer thuis. Het was weer een gevarieerde en boeiende reis. Bedankt Janka! We kijken al uit naar elkaars foto’s en hopen elkaar op de reünie weer te zien. Tot later! Paulien Plaisier
9
Een Slowaakse vrouw in de Nederlandse bouw Tien jaar geleden kwam een Slowaaks gezin uit Prešov naar Nederland toe. De vader begon bouwbedrijf Bastel, en de rest van de familie werkte al snel mee binnen het bedrijf. Een zoon keerde liever terug naar Slowakije, de drie dochters bleven hier. Omdat hun moeder hier toch niet kon aarden, vertrokken beide ouders twee jaar geleden weer naar Slowakije, naar hun eigen huis. Vader begon daar een verhuurbedrijf in gereedschappen. Het Nederlandse bedrijf werd overgenomen door de middelste dochter, Lydia Repková, nu 28 jaar. Ahoj zocht deze jonge Slowaakse vrouw op en sprak met haar over haar leven en werk. Taal Bastel heeh 1 jongen in dienst die voor alle materialen zorgt. Verder huurt het bedrijf zelfstandige Slowaakse aannemers in. Deze mannen werken steeds een paar maanden achter elkaar hier in Nederland, gaan dan een paar weken naar Slowakije en keren vervolgens weer terug om hier te werken. Het bedrijf is geves^gd in Wateringen, onder de rook van Den Haag. Daardoor heeh Bastel al verschillende verbouwingen op ambassades mogen uitvoeren. Zo heeh men gewerkt aan de verbouw van de ambassade van Azerbeidzjan, en waren de Slowaken onlangs nog aan het werk op de Tsjechische ambassade. ,,Hier hadden wij zeker geen last van een taalbarrière”, glimlacht Lydia, die zelf behoorlijk goed Nederlands spreekt. ,,In eerste instan^e sprak ik vooral Engels, maar een paar jaar geleden ben ik toch Nederlands gaan leren in verband met de zaak. Ik heb geen cursus of zo gevolgd, maar heb het gewoon in de prak^jk geleerd. Ik lees mijn kinderen nu in het Slowaaks en in het Nederlands voor. De kinderen hebben wel een voorkeur voor het Slowaaks, als ik daar in lees kan ik er meer gevoel in leggen en dat hebben ze liever.” Lydia heeh een dochter van zes en een zoontje van vier. Zij worden tweetalig opgevoed, Slowaaks leren ze van hun moeder, en Nederlands van hun vader, Lydia's ex-‐man. ,,Als mijn zussen en ik aan tafel Slowaaks met elkaar spreken, spelen de kinderen ondertussen in het Nederlands met elkaar. Maar vraag je ze iets in het Slowaaks, dan antwoorden ze ook in die taal.” 120% inzet Het is hard werken om het bedrijf goed draaiend te houden, zeker als alleenstaande moeder. ,,Je moet al^jd gaan als je gevraagd wordt, iedere klant is belangrijk. Mijn jongste zusje helpt ook mee binnen het
10
bedrijf, en moet dan nog wel eens op de kinderen passen. Ik zeg al^jd: we moeten ons nu voor 120% inze,en, zodat we later 100% kunnen werken. Het was misschien wel gemakkelijker geweest om achter de kassa bij de Albert Heijn te gaan zi,en, maar dit is veel leuker. Je hebt steeds contact met andere mensen.” Dat de hele familie Repka de handen uit de mouwen steekt, blijkt wel uit de ac^viteiten die diverse gezinsleden ontplooien. Lydia runt Bastel, haar vader verhuurt gereedschap in Slowakije, haar zus heeh samen met haar Slowaakse man ook een klein aannemersbedrijf hier in Nederland, en toen haar broer nog in Nederland woonde, runde Lydia samen met hem een Slowaakse bar in Den Haag. ,,Dat was een leuke ^jd. Er kwamen ook veel Tsjechen en vooral bij ijshockeywedstrijden was het er erg gezellig. Het werd echter te druk naast het werk.” Nederland Lydia gaat in de zomer al^jd met haar kinderen op familiebezoek in Slowakije. ,,Slowakije is een prach^g land, en als ik daar ben, ben ik blij dat ik bergen zie in plaats van de grote stad. Als ik in mijn ouderlijk huis in Slowakije ben, voel ik me op die 300 m² grond thuis, maar daarbuiten helaas niet. De eerste week in Slowakije wordt ik al^jd gek van de mensen daar. Dat ligt niet aan de mensen zelf, maar aan het systeem. Personeel in winkels is vaak niet vriendelijk tegen de klanten en service hoef je er niet te verwachten. Maar een gemiddeld salaris daar is 300 euro per maand, daar zou ik ook chagrijnig van worden. Ook is er veel corrup^e. Privé zijn de Slowaken juist wel heel gastvrij. Ik blijf met mijn hart Slowaakse, maar ik hoor in Nederland. Mijn kinderen zijn hier geboren en hebben ook de Nederlandse na^onaliteit. Hun vader en Nederlandse grootouders wonen hier en zij hebben hier gewoon een betere toekomst dan in Slowakije. Daarom heb ik ook de Nederlandse na^onaliteit aangevraagd. Het is hier niet perfect, maar hard werken heeh hier tenminste wel zin, omdat het meer oplevert.” Rianne Tieben
Gastgezin(nen) gezocht
Voor het seizoen 2014-‐2015 heeh de voetbalclub ADO te Den Haag zijn jeugdselec^e versterkt met twee voetballers uit Senica (bij Banská Bystrica). Om de overgang van Slowakije naar Nederland te vergemakkelijken zoekt ADO voor deze jongens voor het komende voetbalseizoen vanaf augustus één of twee gastgezinnen waar Slowaaks (of wellicht Tsjechisch) gesproken wordt. Voor nadere inlich^ngen en voorwaarden kan men contact opnemen met Jack Boven, teammanager voor teams onder 16 jaar, telefoon 06-‐43191145
11
Stedenbanden Swalmen -‐ Nepomuk Op donderdagochtend 24 april jl. vertrok gemengd koor A Capella uit Swalmen voor een concertreis naar Nepomuk. Het gezelschap van ca. 70 personen werd over twee hotels verdeeld. De grootste groep verbleef in het Svejk-‐hotel in Nepomuk en een kleinere groep in hotel Zahradka in de buurt van Nepomuk. Na de avondmaal^jd in Hotel Svejk werd de rest van de avond in ontspannen sfeer samen doorgebracht. De vrijdag werd door het koor een bezoek gebracht aan de stad Blatna en aan het kasteel in Zinkovy, even buiten Nepomuk. 's Avonds was er in de zaal van het hotel een concert, verzorgd door A Capella en het plaatselijke koor uit Vrcen. Een concert dat in goede aarde viel bij de plaatselijke bevolking en uitmondde in een gezellige avond vol spontane Nederlandse en Tsjechische gezangen. Op zaterdag werd een bezoek gebracht aan de stad Plzen met een bezoek aan de immense kelders onder de stad. 's Avonds was er een concert in een zaal van het conservatorium. Allereerst presenteerde A Capella een keur van Europese liederen. Met de Europese verkiezingen in het vooruitzicht een bijzonder geslaagde repertoirekeuze. Het koor werd terecht beloond met een staande ova^e. Een student van het conservatorium speelde diverse muziekstukken van Bach op de piano. Daarna was het de beurt aan het engelenkoor van Plzen onder leiding van Jana Korbelova, die dit concert had georganiseerd. Sinds 2012 bestaat er samenwerking tussen het koor A Capella en deze sopraan en muziekpedagoge. Haar koor, grotendeels bestaande uit kinderen en enkele volwassenen bracht een geweldig mooi programma met onder andere bekende musical liederen. Diverse kinderen zongen prach^ge solo's. (zie ook h,p://www.korbelova.cz/) Met deze uitvoeringen werd een geslaagde concertreis afgesloten. Namens de S^ch^ng Swalmen-‐Nepomuk was ook een afvaardiging bij deze concertreis aanwezig. Hun doel om de contacten tot stand te brengen was bereikt en daarom gingen zij als geïnteresseerden mee en woonden uiteraard de concerten bij. Verder hadden zij een eigen programma als gast bij de gezinnen van hun vrienden. Op de vrijdag en de zaterdag maakten zij, met hun Tsjechische vrienden als gids, uitstapjes naar de burcht in Rabí en de stad Horazdovice, maakte een mooie boswandeling met een bezoek aan een uitkijktoren en bezochten een in Sumava gelegen openluchtmuseum (Schanzen). Na dit heerlijke bezoek werd op zondag teruggereisd naar Swalmen. Fotoreis In mei ondernam een aantal Swalmer (amateur)fotografen een fotoreis naar Nepomuk. In dit weekend werd de sterfdag van de Heilige Johannes van Nepomuk herdacht. Het doel van de fotografen was om te komen tot een exposi^e van fotobeelden van elkaars woonplaats gezien door de ogen van de gast. Omdat
12
hotel Svejk helemaal vol zat, verbleven zij in een prima pension in Nepomuk. Er werden vele foto’s geschoten in en rond Nepomuk o.a. bij het oorlogsmonument, de oude stadsmuur, de vele meertjes, de bekende rode brug, maar ook in Pilzen werd er gefotografeerd. De fotografen werden ^jdens dit weekend begeleid door Pavel Jiran, lid van de Skupina Nepomuk –Swalmen en Milan Demela, professioneel fotograaf uit Nepomuk. Met deze twee heren werd afgesproken dat de fotografen in september terug komen om foto's te maken van Nepomuk in de herfst, met al zijn bonte kleuren die de natuur in deze prach^ge omgeving dan heeh. Bezoek aan Kemnath en PlaTng De werkgroepen van Nepomuk en van Swalmen zullen elkaar in augustus ontmoeten in Kemnath. Daar zullen de beide werkgroepen hun jaarvergadering houden. Tevens zal een bezoek gebracht worden aan Pla,ling, evenals Kemnath ook een partnerstad van Nepomuk. De Nepomukvereniging van Pla,ling bestaat 150 jaar. Tradi^oneel zal daar dit jaar wederom een waterprocessie worden gehouden. Werkgroep Swalmen-‐Nepomuk www.swalmen-‐nepomuk.com
EU-‐uitbreiding: zegen of vloek
Op de dag dat in Nederland gestemd kon worden voor de Europese verkiezingen, kwam in Den Haag een bont gezelschap van hoge rechters, oud-‐ministers, ambassadeurs en journalisten bijeen om te discussiëren over de uitbreiding van de Europese Unie. De hoofdspreker was Miroslav Lajčák, de Slowaakse minister van Buitenlandse Zaken. Hij nam zijn publiek mee in een bezielend betoog met als thema ‘EU-‐uitbreiding, een zegen of vloek?’ Miroslav Lajčák is na allerlei diploma^eke posten te hebben bekleed in onder meer Japan en verschillende landen op de Balkan, voor de tweede maal minister van Buitenlandse Zaken in Slowakije. Ook was hij enkele jaren de Hoge Vertegenwoordiger voor Bosnië en Herzegovina bij de Europese Unie. Een man die dus gepokt en gemazeld is in Europese aangelegenheden. Tijdens zijn toespraak ging hij onder meer in op de zegeningen die een lidmaatschap van de EU met zich mee brachten voor bijvoorbeeld de voormalige Balkanlanden en zijn eigen land. ''Voor de Centraal-‐ en Oost-‐Europese landen was na 1989 het lidmaatschap van de EU en de NAVO een
13
lichtpuntje aan het einde van een donkere tunnel. Onlangs vierde Slowakije het ^enjarige lidmaatschap van de Europese Unie. In 2009 waren we het eerste postcommunis^sche land dat mee ging doen aan de Euro. Wat mij betreh een succesverhaal. Slowakije heeh ervaring aan beide kanten, zowel als land in de wachtkamer als lid. We willen andere landen ook gunnen wat Slowakije heeh bereikt, en snappen tegelijker^jd als geen ander dat daar hard voor gewerkt moet worden. Maar hard werken levert uiteindelijk wel een beloning op.” Ook voor de lidstaten die al langer tot de EU behoren is uitbreiding een zegen in de ogen van Lajčák. ,,Elke uitbreiding zorgt voor een frisse wind door de lidstaten. En bovendien heeh iedereen baat bij poli^eke stabiliteit, veiligheid en sociale interac^e tussen de inwoners van verschillende landen. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar de situa^e op de Balkan. Hoe had het er daar uitgezien zonder EU-‐ bemoeienis? Uitbreiding van de EU moet niet gezien worden als einddoel, maar als een begin. Ieder goed voorbereid land is een unieke kans voor de rest van Europa.” Rianne Tieben
KORT NIEUWS IJshockey
De Tsjechische ijshockeyploeg heeh afgelopen maand de halve finale bereikt van het WK in Wit-‐Rusland. De 12-‐voudig wereldkampioen bleef ten koste van de Verenigde Staten (4-‐3) op ^telkoers in Minsk. In de halve finale vond Tsjechië vervolgens Finland tegenover zich. Met 3-‐0 was Finland helaas te sterk, en stond dit land tegenover Rusland in de finale. De zesentwin^gvoudig kampioen Rusland was uiteindelijk in de finale te sterk voor Finland: 5-‐2. Tijdens het WK kondigde de Tsjechische ijshockeylegende Jaromir Jagr (42 jaar) zijn afscheid aan. "Dit was mijn laatste duel voor Tsjechië. Ik blijf nog een jaar in de NHL spelen, maar niet meer in de na^onale ploeg." "Volgens mij heb ik de afgelopen jaren meer wedstrijden gespeeld dan welke speler ook en ik ben geen 21 meer", aldus Jagr. Hij is een van de zeer weinige ijshockeyers die met zijn NHL-‐club de Stanley Cup heeh gewonnen en ook met zijn land wereld-‐ en olympisch kampioen werd. In de ranglijst van topschu,ers aller ^jden staat Jagr als eerste niet-‐Canadees op de zevende plaats. Hij was 705 keer trefzeker in 1473 wedstrijden.
14
Alcoholdoden
De rechtbank in het Tsjechische Zlín heeh twee mannen tot levenslange celstraf veroordeeld voor hun rol bij het schandaal met zelfgestookte alcohol in 2012. Toen kwamen 47 mensen om het leven door het gihige methanol dat in de drank zat. Ook werden meer dan 70 mensen blind of liepen andere gezondheidsschade op door vergihigde wodka of vergihigde jenever. Acht andere verdachten kregen celstraffen oplopend tot 15 jaar. Criminele bendes hadden in 2012 duizenden liters gihige sterke drank in omloop gebracht in Tsjechië.
Puppies
Eind mei is een illegaal hondentransport vanuit Tsjechië naar België tegengehouden. Aan boord waren 45 puppies die in veel te kleine kooien vervoerd werden om daarna verkocht te worden. Toen Tsjechische agenten de kofferbak van de Skoda Octavia openden, stelden ze vast dat in een paar kleine kooien maar liefst 45 puppies zaten. De 56-‐jarige Tsjechische bestuurder bekende aan de poli^e dat hij onderweg was naar België om de honden daar te verkopen. In het voertuig werden blanco vaccina^edocumenten tegen hondsdolheid gevonden, wat vermoedelijk betekent dat geen van de honden ingeënt was. De dieren werden meteen in beslag genomen. Ze werden ondergebracht in een dierenasiel in de buurt. De bestuurder van de wagen wordt beschuldigd van het overtreden van de wet op de dierenbescherming.
Jaar van de Tsjechische Muziek Ervin Schulhoff Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn enkele componisten gestorven in een concentra^ekamp. Zo ook de Tsjechische componist Ervin Schulhoff. Schulhoff werd op 8 juni 1894 geboren in Praag. Al op 10-‐jarige leehijd werd hij opgenomen in de pianoklas van het Praags conservatorium, nadat Antonin Dvořák zijn talenten had ontdekt. De jonge student was muzikaal zeer begaafd en had grote interesse in alles wat nieuw was op het gebied van muziek. Zijn studie werd vervolgd aan het Horák Muziekins^tuut in Wenen, de Felix Mendelssohnschool in Leipzig en de Rheinische Musikhochschule in Keulen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij soldaat in het Oostenrijkse leger. Er werd geen uitzondering gemaakt voor begaafde muzikanten. In 1916 raakte hij gewond aan zijn hand door een granaatscherf. Hij kwam gedesillusioneerd terug uit het leger en nam afstand van de composi^es die hij voor die ^jd had geschreven. Hij veranderde zijn denkwijze en werd een pacifist.
15
Na de oorlog werkte hij in Dresden, Saarbrücken en Berlijn, waarna hij als freelance kunstenaar en pianovirtuoos weer terugkeerde naar zijn geboortestad. Hij werd medewerker bij de Praagse omroep en werkte daarnaast als muziekcri^cus voor het Praagse avondblad en het ^jdschrih Auhakt. Door de nieuwe vrienden die hij kreeg na de oorlog werd zijn muzieks^jl anders, moderner met invloeden van rag^me en jazz. Het werk van Schulhoff wordt geschaard onder het Dadaïsme en expressionisme. Vanuit zijn communis^sche idealen componeerde hij in 1932 ‘Das Kommunis^sche Manifest’ (opus 82), naar Karl Marx en Friedrich Engels. Door deze idealen was hij vanaf 1933 niet meer welkom in Duitsland. De geplande première van zijn opera ‘Flammen’ in Berlijn, werd om poli^eke en racis^sche redenen verhinderd. Begin 1941 verzocht hij om de na^onaliteit van de Sovjet-‐Unie. Inmiddels waren de Duitsers ook in oorlog met de Sovjet-‐Unie en op 23 juni 1941 werd hij in Praag opgepakt als Russische staatsburger en niet vanwege zijn Joodse a•omst. Hij werd naar het concentra^ekamp Kasteel Wülzburg gebracht. Dit behoort thans tot de gemeente Weiβenburg in Beieren. Hij overleed daar op 18 augustus 1942 aan tuberculose. De muziek van Ervin Schulhoff behoort tot de Entartete Kunst, kunst die verboden was ^jdens het Derde Rijk in Duitsland, van 1933-‐1945. Deze term werd voornamelijk gebruikt voor avant-‐garde kunst, niet vallend onder de esthe^sch en moreel juist beoordeelde Arische kunst. Andere Tsjechische componisten die werden gerangschikt onder Entartete Kunst waren onder andere Pavel Haas, Gideon Klein, Gustav Mahler, Jaroslav Ježek, Vítězslava Kaprálová en Hans Krása. Ingeborg Kriegsman
16
Twee bibliotheken in Praag Iedere boekenlie‘ebber komt waarschijnlijk graag in een bibliotheek. Iedere lie‘ebber van Tsjechië komt waarschijnlijk graag in Praag. En wat doe je dan als lie‘ebber van boeken en van Praag? Dan bezoek je twee prach^ge bibliotheken in Praag.
KlemenAnum
De eerste bibliotheek die wij jaren geleden ontdekten is die van het Klemen^num. In dit prach^ge gebouw, verscholen achter een dikke muur aan de drukke toeris^sche Karlova-‐straat, huisde sinds 1556 de jezuïetenuniversiteit. Nog eerder was het complex in handen van de Orde der Dominicanen. Tegenwoordig is het de zetel van de Na^onale Bibliotheek met leeszalen, de Staatstechnische bibliotheek en de Slavische bibliotheek (met circa 6 miljoen boeken). De hele dag door worden er rondleidingen gegeven in verschillende talen, waarbij de spiegelkapel, de barokke bibliotheek, de meridianenhal (met astronomische instrumenten) en het uitkijkpunt in de astronomische toren bezocht kunnen worden. Naast de prach^ge bibliotheek is ook het uitzichtpunt vanaf de toren zeer de moeite waard, voor weer een keer een ander perspec^ef op de stad. Bereikbaar via de Karlova en het Mariánské Náměs}. Zie www.klemen^num.com
Strahovklooster
De tweede mooie bibliotheek in Praag is wat minder verscholen, het Strahov-‐klooster op de Petrinheuvel is al van veraf te zien. Ondanks de strategische ligging tussen de rijk beboste Petrinheuvel en de Praagse Burcht, vinden maar weinig toeristen de weg naar dit klooster (tram 22, halte Pohořelec brengt u voor de deur). Zonde, want ook hier wacht een prach^ge bibliotheek. In de filosofische zaal staan vooral historische boeken, de theologische zaal herbergt vooral veel Bijbels. De plafondschilderingen in de Strahov bibliotheek toont Mozes met de tafelen der wet en de apostel Paulus predikend voor een altaar. Zeven^ende-‐eeuwse fresco's op de muren laten zien hoe het bestuderen van Gods woord leidt tot wijsheid. In het midden van de zaal pronken Nederlandse globes, ook uit de zeven^ende eeuw. Rianne Tieben
17
CULTUUR Tentoonstelling Antonín Dvořák
2014 is het jaar van de Tsjechische muziek en dat wordt deze zomer in de Grote Kerk van Beverwijk gevierd met een bijzondere tentoonstelling over het leven van Antonín Dvořák. Met prach^ge striptekeningen vertelt Renata Fučíková het bewogen levensverhaal van één van de grootste Tsjechische componisten. De exposi^e is gebaseerd op een zeer succesvol boek van Renata Fučíková en is ook heel geschikt voor kinderen. De tentoonstelling wordt zaterdag 14 juni om 15.00 uur geopend door de heer Jaroslav Horák, ambassadeur van de Tsjechische Republiek. Vervolgens spelen jazzmusici onder leiding van Bas Kisjes een bewerking van De nieuwe wereld, de bekendste composi^e van Dvořák. Georganiseerd in samenwerking met de S^ch^ng Cultureel Dorp Wijk aan Zee en het Tsjechisch Centrum. Kijk voor meer informa^e op h,p://www.cultural-‐village.com/ Plaats: Grote Kerk, Kerkstraat 37A, 1941 GC Beverwijk Datum: 14 juni t/m 16 juli 2014 Toegang: gra^s
Fes5val Oude Muziek
Muziek uit het Habsburgse Rijk is dit jaar het centrale thema van het befaamde Fes^val Oude Muziek (29 augustus -‐ 7 september) in Utrecht en Tsjechische musici en componisten spelen daar vanzelfsprekend een belangrijke rol in. Václav Luks van het Praagse ensemble Collegium 1704 heeh als één van de ar^sts in residence een belangrijke stem in de programmering gehad en treedt ook zelf drie keer op met zijn gezelschap. Met o.a. optredens van: Collegium 1704 (29 augustus/20.00, 1 september/20.00, 2 september/22.30); Tibur^na (30 augustus/ 20.00); Collegium Marianum (31 augustus/17.00); Schola Gregoriana Pragensis (1 september/15.00); Capella Mariana (2 september/17.00); Ensemble Tourbillon (7 september/11.00) Kijk voor meer informa^e en kaartverkoop op: www.oudemuziek.nl In het randprogramma zijn de volgende films te zien: Der Golem, wie er in der Welt kam (1920 R: Paul Wegener) 2 september/16.30; Enkele korte films van Jan Švankmajer (3 september/16.30); Baron Prásil (1962 R: Karel Zeman) 5 september/16.30); Pupendo (2003 R: Jan Hřebejk) 6 september/16:30. Plaats: diverse loca^es in Utrecht Georganiseerd in samenwerking met het Tsjechisch Centrum
18
LITERATUUR Tylda
Tylda is het waargebeurde verhaal van een jonge vrouw, die samen met haar moeder, grootmoeder en zoon wordt gedeporteerd van Olomouc naar Theresienstad (Terezin). In totaal werden 277.000 inwoners van Tsjechoslowakije gedeporteerd naar dit kamp. Velen van hen overleefden de oorlog niet. Zij overleden in Theresienstadt of elders, nadat ze waren overgeplaatst naar andere kampen. Het boek is geschreven door Fran^sek en Richard Pachman, vader en zoon. Fran^sek Pachman is de zoon die Theresienstadt overleefde, samen met zijn moeder. Zijn grootmoeder s^erf daar en zijn overgrootmoeder s^erf in Estland. Het boek is verkrijgbaar in de Tsjechische taal. Meer informaXe: www.tylda.cz. In Nederland kan het boek besteld worden via www.manova-‐nederland.nl. Prijs: € 12,95. 304 pagina’s. ISBN 978-‐80-‐87362-‐20-‐4
Sir Nicholas Winton krijgt hoogste Tsjechische onderscheiding
Onlangs werd Sir Nicholas Winton, de Engelsman die 669 kinderen uit de handen van de nazi's redde, 105 jaar. Die dag heeh hij te horen gekregen dat Tsjechië hem de hoogst mogelijke onderscheiding zal geven voor wat hij in 1938 heeh gedaan. Winton zal toetreden tot de Orde van de Wi,e Leeuw. In oktober van dit jaar zal president Zeman de onderscheiding uitreiken aan de 105-‐jarige Brit, die om gezondheidsredenen helaas niet naar Praag kan komen. Vieren deed hij zijn verjaardag overigens met 100 gasten, vooral kinderen en kleinkinderen van de jongens en meisjes die 76 jaar geleden de treinreis naar Londen ondernamen. Volgens de Britse krant The Guardian zijn er wereldwijd 6.000 mensen die vandaag nog leven, dankzij de moedige daad van Winton. "Ik handel volgens het mo,o dat als niets onmogelijk is, er al^jd een manier moet zijn om het te doen", zei hij vorige maand nog in een interview met CBS News. Sir Nicholas Winton wordt in zijn eigen land de "Britse Schindler" genoemd. In 1938 trok de effectenhandelaar van Londen naar Praag. De jonge Brit slaagde er na maanden van voorbereiding in om in totaal acht treinen met (vooral Joodse) kinderen van Praag naar Londen te laten reizen. Hij hield zijn reddingsac^e lange ^jd voor zich, tot de BBC in 1988 het opmerkelijke verhaal wist op te diepen. Eind mei kwam een biografie over Sir Winton uit, geschreven door zijn dochter Barbara. Het Engelstalige boek heet If it's not impossible...The life of Sir Nicholas Winton. ISBN 9781783065202
AGENDA
Tot 4 januari 2015: Tentoonstelling ‘Van Buiten leren -‐ Comenius en de schoolplaten van Koekkoek’ Comenius Museum, Kloosterstraat 33, 1411 RS Naarden 8 juni t/m 13 juli: Tentoonstelling Bře5slav Novák jr. -‐ Patrik Hábl-‐ Broh/vanderHorst Galleries, Noordeinde 51, 2514 GC Den Haag 14 juni t/m 16 juli: Tentoonstelling Antonín Dvořák-‐ Beverwijk. Zie voor meer informa^e elders in dit nummer. 6 juni: De engel, de duivel en het meisje -‐ Tsjechisch Centrum (gebouw Goethe-‐Ins^tut), Westersingel 9, Ro,erdam 21 juni: docudrama Haus Tugendhat -‐ Meer informa^e op www.chabotmuseum.nl
NUTTIGE ADRESSEN GTSM: Genootschap voor Tsjechische en Slowaakse Muziek Hans Wallin, voorzi.er Prins Bernhardlaan 21, 2264 CA Leidschendam, tel/fax: 070 3278706 e-‐mail:
[email protected] Jacques de Coo, e-‐mail :
[email protected] Tsjechische Ambassade, Paleisstraat 4, 2514 JA Den Haag. Tel: 070 3130031 ; e-‐mail:
[email protected]; URL: www.mfa.cz/hague Tsjechisch Centrum, Westersingel 9, 3014 GM Ro.erdam. Tel.: 010 2251713, e-‐mail:
[email protected]; URL: www.czechcentres.cz/hague Postadres: Paleisstraat 4, 2514 JA Den Haag, Tsjechisch Bureau voor Toerisme/CzechTourism, Gatwickstraat 11, 1043 GL Amsterdam, Tel.: 0615 696 875; e-‐mail:
[email protected]; URL: www.czechtourism.com CzechTrade Brussel, Rue du Trône 60, 1050 Brussel. Tel: +32 22139460; e-‐mail:
[email protected]; URL: www.czechtrade.be Tsjechisch Centrum Brussel, 60, Rue du Trône, 1050 Brussel Tel: +32 22139430; e-‐mail:
[email protected]; URL: www.czechcentres.cz/brussels Nederlands-‐Tsjechische Kamer van Koophandel, Anděl City, Plzenska 5b / Radlická 1c, 150 00 Praha 5 – Smichov Tel. +420 257 474740; e-‐mail:
[email protected] Slowaakse ambassade, Parkweg 1. 2585 JG Den Haag. Tel. 070 4167777, e-‐mail:
[email protected]; URL: www.mzv.sk/hague Nederlandse Ambassade in Tsjechië, Go.hardska 6/27, 160 00 Praag 6 Tel.: 00420 233 015200, e-‐mail:
[email protected] Nederlandse Ambassade in Slowakije, Frana Krala 5, 811 05 BraIslava 1 Tel.: 00421 2 5262 5081, e-‐mail:
[email protected]