! "#$
2
INHOUD Van de voorzi,er Comenius herdenking Jan Henneman Studyvisit Podêbrady, Tsjechië Alice Herz-‐Sommer Het jaar van de Tsjechische muziek Stedenbanden Cultuur Agenda
3 4 5 9 10 11 12 14 18
Bij de voorpagina: Gedicht van Jana Beranova, onthuld in Naarden. Zie pagina 4.
Kopij voor de nieuwsbrief van april kan worden ingeleverd tot 15 april. Graag digitaal aanleveren in Word. Foto’s mogen niet zijn ingesloten in de tekst! COLOFON Ahoj!, de ledenbrief van de VNTS, verschijnt Wen keer per jaar. In juli en december is er geen ledenbrief. Uitgever: VNTS, Ranonkelstr. 123, 2565 BC Den Haag Redac5e-‐adres: Ahoj!, Kleefsehoek 220, 6711 SJ Ede Tel. 0646 322097, E-‐mail:
[email protected]
Bert Marcus, secretaris Ranonkelstraat 123, 2565 BC Den Haag Tel. 0628 048408, E-‐mail:
[email protected] Joost Koch, penningmeester E-‐mail@
[email protected] Ingeborg Kriegsman, communicaWe E-‐mail:
[email protected] Bozena Kooy-‐Volfova, evenementen E-‐mail:
[email protected]
Adverten5es: AdvertenWetarieven kunnen worden opgevraagd bij de redacWe.
Ledenadministra5e: Bozena Kooy-‐Volfova, Salamander 130, 1187 BS Amstelveen E-‐mail:
[email protected]
Bestuur: Gert Bosscher, voorzi,er Calvercamp 29, 1141 RT Monnickendam E-‐mail:
[email protected]
Contribu5e: Lidmaatschap loopt per kalenderjaar: A-‐leden (alleenstaanden): € 27,50 G-‐leden (gezin): € 35,00
Buitenlandleden: € 38,50 Donateurs (organisaWes): min. € 45,00 Opgeven als lid of donateur via de website of schrigelijk naar de ledenadministraWe. Opzeggen uitsluitend schrigelijk voor 1 november van het lopende jaar. IBAN: NL56INGB0000379543 BIC: INGBNL2A
Drukwerk: Print Service Ede, Ede © Copyright: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotokopie, internet of welke andere wijze dan ook, zonder toestemming van de uitgever. ISSN: 1383-‐0899
3
VOORZITTER Beste VNTS-‐vriend(inn)en, Bij het schrijven van dit voorwoord resteren nog een paar dagen tot onze algemene ledenvergadering 2014. Bij het verschijnen van het maart nummer van Ahoj! is deze gelegenheid tot ontmoeWng van leden met leden al achter de rug. Ik hoop in de volgende ledenbrief te kunnen schrijven dat er een grote opkomst was met veel geanimeerde contacten. Voor u en ons een beetje onverwacht, vindt deze ALV plaats op een voor ons nieuwe locaWe in Leerdam. We hebben er alles aan gedaan om alle leden Wjdig op de hoogte te stellen. Mocht dit bij u niet zijn gelukt controleert u even of uw email adres bij ons bekend is, en bezoek eens onze Facebook pagina. Met ingang van het april nummer van Ahoj! neemt Rianne Tieben de redacWe over van Ingeborg Kriegsman. De uitgave van Ahoj! blijg de verantwoordelijkheid van het bestuur. Rianne heeg zich kort voorgesteld op de ALV, we wensen haar veel succes. Ingeborg blijg doorgaan als bestuurslid, nu met een focus op de contacten met de stedenbanden Op 22 mei heeg een delegaWe van de VNTS de tradiWonele Comenius dag in Naarden bijgewoond. Na kransleggingen in het mausoleum en bij het monument naast de Grote kerk werd op een naast de kerk gelegen woonhuis een gedicht van mevrouw Jana Beranová onthuld door de Tsjechische ambassadeur Jaroslav Horák. Aansluitend vond in de kerk een gevarieerd programma van zang, muziek en voordrachten plaats. Meerdere culturele acWviteiten met verschillende accenten werden de afgelopen maand uitgevoerd, vaak zeer de moeite waard. Volg het overzicht in Ahoj! of op de site van het Tsjechisch Centrum. In Slowakije woedt een intensieve verkiezingsstrijd voor een nieuwe president. Na een eerste ronde vindt op 29 maart de tweede ronde plaats tussen de twee overgebleven kandidaten Robert Fico en Andrej Kiska. Alle 3 de voorgaande presidenten van Slowakije riepen in een gezamenlijke verklaring op te stemmen op een ervaren en internaWonaal bekend poliWcus. Het spreekt bijna vanzelf dat we in dit jaargeWjde uw reis-‐ en vakanWe Wps en ervaringen weer graag in Ahoj! zien verschijnen. Laat uw VNTS medeleden genieten van uw geheime trips en favoriete plaatsen. Veel leesplezier in deze Ahoj!
4
Comenius herdenking Op 22 maart vond de Comenius herdenking plaats in de Grote kerk in Naarden. Onderstaand een foto-‐ impressie. De Comeniuslezing, die dit jaar werd uitgesproken door René Gude, kunt u downloaden via de website van het Comenius museum: www.comeniusmuseum.nl.
5
Ambassadeur in het land van zijn voorouders Jan Henneman over zijn laatste plaatsing in Praag Na bijna 40 jaar in de diplomaWe werkzaam te zijn geweest, ging ambassadeur Jan Henneman anderhalf jaar geleden met pensioen. Hij is nu, zoals hij het zelf noemt, op permanent verlof, en geniet samen met zijn vrouw volop van zijn drie kinderen en acht kleinkinderen, in leegijd variërend van 1 tot 11 jaar. Zijn loopbaan sloot hij af als ambassadeur in Praag. Jan Henneman studeerde poliWeke wetenschappen, en schreef onder andere een scripWe over Tomáš Masaryk, en hoe er over hem werd geschreven in de communisWsche periode in Tsjechoslowakije. Na een jaar in het zogeheten diplomatenklasje van Buitenlandse Zaken te hebben gezeten, werd hij uitgezonden naar Australië. Zijn vrouw Lydia en zijn twee zonen gingen met hem mee. In Australië werd zijn derde zoon geboren. Omdat beginnende diplomaten toen in hun eerste drie jaar op twee verschillende ambassades moesten dienen, vertrok het gezin na anderhalf jaar al naar Algerije. Daarna volgt een indrukwekkend rijtje: Denemarken, Sovjet-‐Unie en zes jaar in Den Haag op Economische Zaken en als hoofd bureau asielzaken op Buitenlandse Zaken. “Onze kinderen bezochten in ieder land de Franse school, omdat die meer conWnuïteit in leerstof bood dan Engelstalige scholen. Nu nog spreken zij vloeiend Frans. Ze vonden het niet alWjd even gemakkelijk om afscheid te nemen van hun vriendjes, maar kinderen zijn daar gelukkig best flexibel in." In Nederland gingen de jongens naar Jan’s oude middelbare school, en toen de jongste naar de universiteit ging en op zichzelf ging wonen, vertrokken Jan en Lydia naar Geneve, “uitgeleend” aan het Hoge Commissariaat voor Vluchtelingen (UNHCR). Daarna werd hij consul-‐generaal in Sint Petersburg, en vervolgens twee jaar de tweede man op de Nederlandse ambassade in Moskou. Daarna ze,e hij een ambassade in de nieuwe staat Slovenië op. Vervolgens werkte Henneman weer vier jaar in Den Haag op het ministerie van Buitenlandse Zaken, en toen kwam de post in Praag vrij. ,,In al die jaren was het nog nooit eerder voorgekomen dat Praag beschikbaar was op een moment dat ik ook beschikbaar was. Toen wel, en het is de eerste post in al die veerWg jaar waar ik zelf om gevraagd heb en die ik ook kreeg." Hij werkte de laatste drie jaar voor zijn pensioen in Praag. Voor hemzelf een bijzondere afsluiWng van zijn carrière, zijn moeder was namelijk avomsWg uit Tsjechoslowakije. Familie ,,Mijn moeder Jarmila Kyjovska kwam in 1936 naar Nederland, om hier te werken op de handelsafdeling van de Tsjechoslowaakse ambassade." Trots haalt hij een foto tevoorschijn waarop zijn moeder in
6
Moravische klederdracht poseert in het mausoleum van Comenius in Naarden. ,,De foto is genomen bij de inauguraWe van het mausoleum op 8 mei 1937. In 1939 is ze met mijn vader getrouwd. Zij sprak alWjd in het Tsjechisch tegen ons, en ik antwoordde dan in het Nederlands. Voor mijn funcWe in Praag was het natuurlijk handiger geweest als ik toen had geleerd in het Tsjechisch te antwoorden. In 1948 en 1968, toen groepen Tsjechoslowaakse vluchtelingen naar Nederland kwamen, vertaalde zij vaak hun officiële documenten." Jarmila Henneman-‐Kyjovska werd vorig jaar ook al genoemd in de Ahoj!, toen Jiřina Duivenvoorden-‐ Křížková haar noemde als haar steun en toeverlaat Wjdens de eerste jaren in haar nieuwe vaderland. De appel valt bij Jan Henneman niet ver van de boom. Niet alleen zijn moeder, maar ook zijn grootvader was werkzaam in de diplomaWe. Jan Kyjovský was honderd jaar geleden een man uit de kringen rond Tomáš Garrigue Masaryk, die later de eerste president van een ona{ankelijk Tsjechoslowakije zou worden. ,,Een groep van ongeveer 75 man, waaronder mijn grootvader, had zich aangesloten bij Masaryk, om te strijden voor ona{ankelijkheid. Door Oostenrijk-‐ Hongarije werden zij de Tsjechoslowaakse maffia genoemd. Het verhaal gaat dat mijn moeder als peuter een keer bij Masaryk op schoot heeg gezeten. Gezien haar geboortejaar, 1913, en gegevens in allerlei archieven, zou dat goed mogelijk kunnen zijn." In Praag kwam Henneman in contact met ambassadeur Jiri Kudela op het Tsjechische ministerie van Buitenlandse Zaken. Als historicus was Kudela geïnteresseerd in Jan Kyjovský. Hij heeg allerlei archieven uitgeplozen en het verhaal van Jan Kyjovský gereconstrueerd. En weer staat Henneman op om even later terug te komen met een foto en een boek. Op de foto staan zijn grootouders en zijn moeder, poserend in Zurich, waar zijn grootouders in 1911 heen trokken. Het boek heet Messages home, Stories of Czechs who went abroad (emigraWon and exile 1848-‐1989) en bevat de levensverhalen van allerlei Tsjechen die in de loop der jaren hun toevlucht hebben gezocht in het buitenland. Zijn grootvader moest als waarnemend consul-‐generaal in New York het consulaat-‐generaal in 1950 sluiten. Zijn dochter Jarmila bezwoor hem vanuit Nederland niet naar Praag terug te keren, bang als zij was dat hij dan gearresteerd zou worden. Jan Kyjovsky vroeg en kreeg toen poliWek asiel in de Verenigde Staten. Dit staat in de bijdrage van Jiri Kudela aan Messages home. ,,Mijn moeder correspondeerde jarenlang met een schoolvriendin. Zij leeg nog steeds en is bijna honderd. Haar schoonzoon en zijn vrouw hebben een huisje in het Reuzengebergte, waar mijn ouders graag naar toe
7
gingen. In 1967 zijn Lydia en ik voor de eerste keer mee geweest naar Tsjechoslowakije." Bedrijfsleven Veel mensen die in een ander land wonen, kennen de ambassade van hun land vooral als de plek waar ze hun paspoort kunnen vernieuwen. Maar een ambassadeur en zijn medewerkers doen veel meer. Op de Nederlandse ambassade in Praag werken naast de ambassadeur en zijn tweede man, mensen op de economische afdeling, de culturele afdeling en de consulaire afdeling. De ambassadeur en zijn plaatsvervanger zijn Nederlander, de andere medewerkers zijn Tsjechen die indien mogelijk wel Nederlands spreken. Zij werken op de kanselarij, de ambassadeur woont met zijn gezin in de residenWe, die ook gebruikt wordt voor ontvangsten. Zo wordt er jaarlijks een KoninginnedagrecepWe gegeven, tegenwoordig KoningsdagrecepWe uiteraard. ,,Nederlanders die in Tsjechië wonen hoeven zich niet te registreren, dus precieze aantallen kan ik niet noemen. Maar op deze recepWe komen meestal tussen de vier-‐ en vij{onderd mensen. Ook boden wij op de residenWe ruimte aan de Nederlandse Vereniging in Tsjechië om er Sinterklaasfeest te vieren met ongeveer 60 kinderen. Zo blijven bepaalde Nederlandse tradiWes ook behouden voor hen die in Tsjechië wonen. Deze Nederlanders wonen door het hele land heen, met toch wel een hoge concentraWe in en rondom Praag en het Reuzengebergte." Henneman probeerde in de drie jaar dat hij in Praag werkte Nederlandse bedrijven te bezoeken. “Als u me uitnodigt dan kom ik graag langs op uw bedrijf." Zo bezocht hij in de buurt van Ostrava de Tsjechische vesWging met toen 450 medewerkers van Huisman Konstrukce, dochter van de wereldmarktleider zware offshore industrie in Schiedam. Maar ook de Nederlander Frits van Everdingen, die in de buurt van de Duitse grens een bedrijf runt met 1000 runderen. In het televisieprogramma Hoe heurt t eigenlijk werd onlangs aandacht aan dit bedrijf besteed. In een oude Tatra-‐fabriek produceert een Nederlands bedrijf fietsen en in Dolni Brusnice runt een Nederlands paar Hotel pod Zvicinou, een voormalig kuuroord. Ook nu staat Henneman weer op, om terug te komen met een stuk chocolade met de a€eelding van het hotel er op. Gekregen van zijn zoon, die er onlangs nog op vakanWe was. ,,Ik heb veel bewondering voor al die Nederlanders. Ze hebben een grote ondernemingszin, en doen het toch maar even gewoon, een bedrijf opstarten in een ander land." Omgangsvormen Door al deze bezoeken en zijn contacten met Tsjechen door de jaren heen, ziet Henneman ook verschillen, vooral in de omgangsvormen. ,,Als ambassadeur mocht ik onze toenmalige kroonprins en de minister van Buitenlandse Zaken vergezellen naar de requiemmis voor Vaclav Havel in de Sint Vituskathedraal op de Praagse Burcht. Een indrukwekkende bijeenkomst. Vooral de speech van Madeleine Albright sprak mij erg aan. Haar boek
8
Praagse Winter beschrijg de geschiedenis van Tsjechoslowakije en loopt bijna synchroon met het levensverhaal van mijn opa Jan. In Praag heb ik Vaclav Havel nooit ontmoet, maar wel een keer in Nederland. In Assen werd in 2006 een tentoonstelling geopend van een vriend van hem, architect en ontwerper Bořek Šípek. Ook Wim Kok was daar aanwezig, en toen viel mij een wezenlijk verschil op tussen de beide landen. Havel werd, ook al was hij al enkele jaren geen president meer, nog keurig aangesproken met meneer de president. Voormalig minister-‐president Wim Kok werd niet meer bij zijn Wtel genoemd, maar was daar gewoon als de heer Kok. Nederlanders zijn veel directer in dit soort zaken. Tsjechen werken sowieso veel meer met Wtels dan Nederlanders." Nu Henneman geen ambassadeur meer is, geniet hij samen met Lydia volop van alle Wjd die hen nu ten deel valt. De twee maken graag lange fietstochten, onlangs nog fietsten ze 750 kilometer van Pamplona naar SanWago de Compostela, op een Tsjechische elektrische fiets. Ook geniet hij van de kleinkinderen, die nu wat gemakkelijker kunnen komen logeren. De jongste kleinzoon heet Pepik, naar zijn vader. Twee van zijn drie kinderen wonen in Den Haag, de derde vlak boven Amsterdam in de Zaanstreek, maar dat is vergeleken met Praag en eerdere posten maar een kleine afstand. Foto en tekst: Rianne Tieben
9
Studyvisit Podêbrady, Tsjechië Ik ben wél blij met de Europese Unie. Al zou het alleen maar zijn vanwege de mogelijkheid om aan een Studyvisit deel te nemen. (Helaas was dit wel de laatste ronde). Jaren geleden heb ik als directeur bij ROC Leiden een studyvisit naar Turkije meegemaakt, nu als, bij het onderwijs betrokken, zelfstandig ondernemer en adviseur. In de week van 2 tot 7 maart was ik met 12 deelnemers uit Spanje, Portugal, Roemenië, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, Denemarken, Duitsland, Estland en IJsland in Podêbrady, een stadje zo’n 50 kilometer ten oosten van Praag. Het thema van dit bezoek was de verbinding tussen (beroeps-‐)onderwijs en het bedrijfsleven, voor mij vroeger en nu een boeiend en alWjd actueel onderwerp. We leren van elkaar door allerlei voorbeelden uit de diverse landen, maar ook van de scholen die we in Podêbrady, Lysa nad Labem, Kutna Hora en Praag hebben bezocht. Opvallend was de wijze waarop deze, voor onze begrippen, kleine scholen goede kwaliteit weten te leveren in soms maWge omstandigheden, door een zeer goede teamgeest. Omdat ik er al een dag eerder was, heb ik enorm kunnen genieten van de zondag in Podêbrady. Deze 2e maart was de eerste echte lentedag, stralend blauwe lucht en prachWg weer. En ik geniet van de manier waarop veel Tsjechen zo’n dag beleven. Kuieren, wandelen, fietsen, skeeleren langs de Labe. En natuurlijk heerlijk zi,en, deze dag zelfs buiten in het zonnetje met een biertje. Tsjechen weten, ook vaak met beperkte middelen, hoe van zo’n dag te genieten. Wat mij verder opviel in de contacten, is dat wij denken dat we een band hebben met Tsjechië, maar dat veel Tsjechen meer aandacht besteden aan Frankrijk, Duitsland, Spanje en het Verenigd Koninkrijk, al was het maar in verband met de talen. Willen we die band met Tsjechië, dan moeten we er wel acWef aan werken. Het is wel een fijn gevoel om meerdere talen redelijk te kunnen spreken en verstaan. Goed Engels beheersen is bijna noodzakelijk, Duits en Frans is toch wel makkelijk, een beetje Spaans en Papiamento leuk, en Tsjechisch in Tsjechië nuƒg, maar nog o zo moeilijk.
10
De organisaWe door Eva Svobodova van de Hotelschool in Podêbrady, de gastschool van deze studyvisit, was voortreffelijk en de groep van 13 willekeurige mensen uit Europa was posiWef, enthousiast en gedisciplineerd. Als dit de doorsnee zou zijn, komt het wel goed met Europa. Ik heb er enorm van genoten en weet wel zeker: Na Shledanou! Foto en tekst: Hugo Snabilie
Alice Herz-‐Sommer, de pianiste van Theresienstadt, overleden op 110-‐jarige leeTijd Op 23 februari overleed in Londen op 110-‐jarige leegijd Alice Herz-‐Sommer, de oudste overlevende van de Holocaust, en tevens ook de oudste Tsjechische vrouw. Zij sWerf in een ziekenhuis waar ze twee dagen eerder was opgenomen. Herz-‐Sommer werd op 26 november 1903 in Praag geboren. Door haar zus leerde ze piano spelen. Haar ouders runden een culturele salon, waar ze belangrijke figuren als Gustav Mahler en Franz Kava leerde kennen. In 1931 trouwde ze met Leopold Sommer. Samen met hem kreeg ze een zoon, Stephan. In 1943 werd het gezin naar Theresienstadt gebracht. In dit 'modelkamp' mochten gevangenen optredens verzorgen. Door haar pianospel ontliepen zij en haar 6-‐jarige zoon de transporten naar Auschwitz. Haar echtgenoot Leopold Sommer had minder geluk, hij werd naar Dachau gedeporteerd, waar hij in 1944 aan tyfus overleed. Haar toewijding aan de piano en haar zoon hebben haar door de kampjaren gesleept, zo zei ze zelf. Het plezier in het maken van muziek hield veel mensen in het kamp op de been. 'De concerten waren voor de mensen in het kamp ons voedsel. Door het maken van muziek werden we in leven gehouden', zo zei ze ooit. De pianiste van Theresienstadt behoorde samen met haar zoon tot de minder dan 20.000 joden die na de oorlog door het Sovjetleger werden bevrijd uit het beruchte kamp. Naar schaƒng 140.000 joden werden naar Theresienstadt gebracht, van wie er 33.430 daar sWerven. Zo'n 88.000 kampbewoners werden naar Auschwitz en andere vernieWgingskampen gebracht, waar de meesten om het leven werden gebracht. Ook haar moeder overleefde de oorlog niet. Over haar leven verscheen in 2012 het boek De pianiste van Theresienstadt, dat zij samen met Caroline Stoessinger schreef. De film "The Lady in Number 6. Music Saved My Life", die gaat over haar leven, won begin maart een Oscar voor Beste Korte Documentaire. Rianne Tieben
11
Het jaar van de Tsjechische muziek Sylvie Bodorova Sylvie Bodorova is een hedendaagse componiste. Zij is geboren op 31 december 1954 in České Budějovice en valt daardoor nog net binnen de marge van het Tsjechische jaar voor de muziek. Haar werk klinkt klassiek, ook al is zij een moderne componiste. Zij studeerde composiWe aan de Janáčkova akademie múzických uměni (JAMU) in Brno en aan de Hudební a taneční fakulta Akademie múzických uměni (HAMU) in Praag. Daarna volgden studies en cursussen in Gdansk, Siena en Amsterdam. Ze heeg lesgegeven aan de JAMU en in de jaren negenWg was ze docente aan de University of CincinnaW College-‐ Conservatory of Music. Haar veelzijdigheid als componiste is goed te merken in het grote aantal composiWes die zij op haar naam heeg staan en haar werk is uitgevoerd op alle conWnenten op aarde, inclusief AntarcWca, waar haar ‘Homage to Columbus’ werd uitgevoerd in 1997. Ze schreef werken voor orkest, kamermuziek, voor gitaar, harp en orgel en vocale en vocale-‐muzikale stukken. Ook heeg ze speciale muziekstukken gecomponeerd voor kinderen. Eén van haar meest indrukkende composiWes is het ‘Terezin Ghe,o Requiem’ voor bariton en strijkkwartet, dat zij in 1997 schreef in opdracht van het Warwick fesWval. Het bevat delen uit zowel de Joodse als de Katholieke liturgische teksten en duurt ruim een kwarWer. Het bestaat uit drie delen, lacrymosa, Dies irae en Libera me. Zij heeg ook andere composiWes in opdracht gemaakt, zoals ‘Silberwolke’ voor Camerata Bern in 2005; ‘Vivat Mozart!’ voor het 48e InternaWonale Smetana muziekfesWval in Litomyšl in 2002 en de ‘Karlovarská předehra’ (Karlsbader Ouverture) voor het 50e FesWvalu Dvořákův Karlovarský in 2008. De Carmina Lucemburgiana (ter herinnering aan Jan de Blinde, koning van Bohemen van 1310-‐1346) in opdracht van het Groothertogdom Luxemburg in 2009. Sylvie Bodorova behoorde ooit bij Qua,ro, een groep van vier belangrijke hedendaagse Tsjechische componisten. De drie andere leden Otmar Mácha, Luboš Fišer en Zdeněk Lukáš, waren allemaal wat ouder
12
en zijn inmiddels overleden, zodat deze groep niet meer bestaat. Zij is ook betrokken bij de restauraWe van de geboorteplaats van Gustav Mahler in Kaliště, vlakbij Humpolec. Veel van haar composiWes zijn verschenen op cd, onder andere bij het label ArcoDiva. Sylvie Bodorova is getrouwd met muziekuitgever Jiři ŠWlec. Haar zoon Marek ŠWlec is dirigent en heeg regelmaWg te maken met het werk van zijn moeder. Ingeborg Kriegsman
STEDENBANDEN ‘Dutch houses’ te koop in Louny
Vrienden van de SWchWng Stedenband Barendrecht -‐ Louny hebben een blok van 7 huizen gebouwd in een rusWg deel van Louny, op ca 45 km van Praag. Deze huizen worden ‘Dutch Houses’ genoemd omdat het ontwerp geïnspireerd werd door de Barendrechtse bouwkundige Juten. Het zijn eengezinswoningen met een klein tuintje. Op de 2e verdieping zijn 3 kamers en een badkamer; de 3e verdieping is een open zolder. De prijzen variëren van € 72.000 (kaal) tot € 110.000 (hier kan men direct in). Voor gedetailleerde informaWe kunt u contact opnemen met
[email protected] (Engels). Op de site www.mulouny.cz doorklikken op infocentrum krijgt u een indruk van de stad Louny. SWchWng Stedenband Barendrecht – Louny Coby van der Schee/secretaris
[email protected]
Congres 'Burgers in de samenleving'
Op 20 en 21 september 2013 heeg het bestuur van de SWchWng Oost-‐West Kontakten (OWK) in Roden een congres georganiseerd, dat in het teken stond van 'Burgers in de samenleving'. Dit congres is bijgewoond door 25 deelnemers uit het Tsjechische Litomyšl, die van donderdagavond 19 september tot en met zondagmorgen 22 september te gast zijn geweest bij derWen gastgezinnen in Roden en Nietap. Ook hebben 25 Nederlanders deelgenomen. De samenstelling van beide groepen is zeer gemêleerd naar geslacht en
13
leegijdscategorieën. De drie hoofdthema's van het congres worden gevormd door de jeugdwerkloosheid, de ouderenzorg zowel in verpleeg-‐ en verzorgingshuizen als in de thuissituaWe en tenslo,e de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Naast leden van de Litomyšl Europa Club respecWevelijk het OWK-‐bestuur bestaan de beide groepen deelnemers uit representanten van publieke en private partners, werkzaam in de sfeer van de drie genoemde thema's. Willy de Boer (gemeente Noordenveld) verzorgt 20 september 's ochtends een uitstekende lezing over de aanpak van de jeugdwerkloosheid. De uitgebreide informaWe levert een levendig vraag-‐ en antwoordspel op. Ook wordt een uiteenzeƒng gegeven van het Tsjechische beleid. De ouderenzorg staat centraal in de middag in het zorgcentrum De Hullen te Roden. Anneke Brandsma en Boukje Benthem (beiden van De Hullen) respecWevelijk Ines Tuinstra (gemeente Noordenveld) geven een inkijkje in het wonen met zorg en behandeling en de wijkzorg respecWevelijk in de toekomsWge parWcipaWesamenleving annex mantelzorg voor thuiswonenden. De drie inleidingen roepen vele vragen op over de toekomsWge bekosWging van deze zorgvormen. De bijeenkomst wordt afgesloten met een excursie in groepen door het zorgcentrum De Hullen. De zorg voor mensen met een beperking staat op het programma voor 21 september 's ochtends, dat zich afspeelt in Het Trefpunt aan de Schoolstraat te Roden. Vanwege Promens Care, de organisaWe van de Thomashuizen en de OrganisaWe MEE worden informaWeve inleidingen gehouden door achtereenvolgens Marianna van der Velde (GeerWes Hoes), Peter Kraakman (Thomashuis) en Rietje Holterman (MEE). De deelnemers zijn zeer geïnteresseerd in de werkwijzen, de werkprojecten en de dagbestedingen van de cliënten. Aan het einde van het officiële programma is een bezoek gebracht aan het Thomashuis aan het Oosteinde te Roden. De data van 20 en 21 september zijn vooral gekozen om onze Tsjechische gasten op hun uitdrukkelijk verzoek kennis te laten maken met de RodermarkŽeestweek. Daarin is de organisaWe goed geslaagd, want zowel de vrijdagavond als de zaterdagavond hebben de gasten en sommige gastgezinnen zich uitstekend in
14
het centrum van Roden vermaakt. Buitengewoon verrast worden de gasten door de Rodermarktparade van de zaterdagmiddag. Na de parade hebben zij de opening kunnen bijwonen van een exposiWe bij Galerie Bart-‐art van glaskunst van Svoboda uit Litomyšl. Naast de goede verzorging door de gastgezinnen hebben de deelnemers ook kunnen genieten van lunches en diners die door OWK zijn besteld bij De Hullen, de pizzeria in Nieuw-‐Roden en de Golfclub Holthuizen. Bijzonder is de lunch in Het Trefpunt, geheel en uitstekend verzorgd door cliënten van Promens Care. De kosten van het totale bezoek bedragen bijna € 6000. Een in 2014 ontvangen bijdrage in deze kosten uit het relevante EU-‐fonds van € 5000 moet worden verdeeld over de eigen organisaWe en het vervoer van onze Tsjechische gasten. Al met al kan worden teruggezien op een uitstekend verlopen congres, dat deel uitmaakte van een prima geslaagd vierdaags bezoek van onze vrienden uit Litomyšl, mede dankzij de gastgezinnen, die daarvoor hartelijk zijn bedankt. Het Centrum voor Maatschappelijke Ondersteuning Groningen heeg een bemiddelende rol gespeeld bij het verkrijgen van de Europese subsidie. Tenslo,e mag niet onvermeld blijven de medewerking en deelname aan onderdelen van het programma van de burgemeester en twee wethouders van de gemeente Noordenveld. Jan Kunst Bovenstaand bericht handelt over een congres dat heeJ plaatsgevonden in september 2013. Gezien de inhoud, die andere stedenbanden kan inspireren, heeJ de redacQe besloten dit bericht toch op te nemen in Ahoj!.
CULTUUR -‐ ALGEMEEN ARTIST IN RESIDENCE: VLADIMÍR TURNER De Tsjechische kunstenaar Vladimír Turner is momenteel in Nederland in het kader van een uitwisselingsprogramma tussen de Ro,erdamse instelling Het Wilde Weten en het Praagse centrum voor eigenWjdse kunst Futura. Vladimír Turner (1986) studeerde aan de beroemde Praagse film-‐ en tv-‐academie FAMU en aan de 'Studio for intermedia confrontaWon' van de Academie voor Kunst, Architectuur en Design in Praag. In zijn werk combineert hij documentaires, kunst in publieke ruimtes en acWvisme. Dit zijn voor hem geen gescheiden werelden, maar onderdeel van wat hij als het leven van een acWeve burger ziet. Zijn werk is te zien op
15
straat, op het beeldscherm en in galerieën. Kijk voor werk van Vladimír Turner op: www.flickr.com/photos/signaler, h,p://whiteblack.gnwp.cz/? page_id=52, www.sgnlr.com Datum: t/m 30 april 2014 Georganiseerd in samenwerking met het Tsjechisch Centrum. DE BRAVE SOLDAAT ŠVEJK De beroemdste soldaat die nooit gevochten heeg: onder deze Wtel blikt de Opleiding Slavische Talen en Culturen terug op Jaroslav Hašeks 'De lotgevallen van de brave soldaat Švejk', één van de klassiekers van de Tsjechische literatuur. Programma: M. van Duijkeren -‐ Švejk en Hašek trekken ten oorlog; E. Metz -‐ Het postume leven van Švejk; K. Mercks -‐ Van Hašek naar Hrabal: larvatus prodeo; Prijsuitreiking vertaalwedstrijd Hrabal 100; PresentaWe van de bibliofiele uitgave van drie verhalen van Jaroslav Hašek in vertaling van Kees Mercks, ter gelegenheid van de 70e verjaardag van de vertaler Toegang graWs, zaal open vanaf 19:30 uur. Plaats: Universiteitsbibliotheek UvA (Doelenzaal), Singel 425, Amsterdam Datum: 11 april, aanvang 20:00 uur Georganiseerd in samenwerking met het Tsjechisch Centrum TURIEC FOLKLORE FESTIVAL Het Turiec Folklore FesWval (TSF) viert in 2014 zijn 30ste verjaardag, dit is het feest van de hele regio Turiec. Het belangrijkste doel van het fesWval voor de binnenlandse folkgroepen is om hun acWviteiten te presenteren aan bezoekers en het moWveren van teams voor verdere acWviteiten. Beide bevorderen en het waarborgen van de tradiWonele Turiec regio cultuur. Het openluchtmuseum in MarWn is sfeervol ingericht om een presentaWe van de tradiWonele gebruiken aan de bezoekers te tonen De voorbereiding voor het 30 jarig jubileum zijn in volle gang. De organisatorische en implementaWeteams van het TSF hebben ten doel om nieuwe groepen/belangstellenden van het FesWval aan te trekken door middel van evenementen in het centrum van de stad MarWn, aan het Theaterplein op zaterdag 21 juni 2014 en door het tonen van de tradiWonele cultuur van de regio in zijn natuurlijke bestaan in het grootste Slowaakse openluchtmuseum op zondag 22 juni 2014. Het programma en de bijbehorende gebeurtenissen georganiseerd door TSF zijn bedoeld voor alle leegijden. De samenstelling van het programma bevat workshops voor kinderen en een tradiWonele ambachtenmarkt. Het bezoek aan het openluchtmuseum is op deze dag dan ook een plek waar kinderen, volwassenen en senioren kunnen genieten. Meer informaWe: www.tks.sk
16
CULTUUR -‐ EXPOSITIES BRILLIANT BY DESIGN IN DESIGN MUSEUM GENT Brilliant by Design, zo heet de tentoonstelling van Tsjechisch glas en porselein die tot begin juni in het Gentse Design Museum zal plaatsvinden, met als doelstelling kwaliteit en verscheidenheid in het werk van de Tsjechische ontwerpers in de kijker te stellen. De tentoonstelling die op touw werd gezet door de Tsjechische Centra plaatst de stukken met een modern design in het perspecWef van de historische voorgangers ervan waarbij ze de verschillende kanten van de ontwikkeling binnen de Tsjechische glas-‐ en porseleintradiWe in het licht brengt. Sedert het midden van de 19de eeuw stelden de producenten van Tsjechische glas bij internaWonale tentoonstellingen werken voor waarvan het ontwerp toevertrouwd werd aan de handen van kunstenaars die een universitaire opleiding hadden genoten. Zelfs nu maken kunstenaars en ontwerpers integraal deel uit van het volledige fabricageproces. Tsjechisch glas en porselein nemen een vooraanstaande plaats in onder de door de Tsjechische Republiek meest uitgevoerde arWkelen omdat een jarenlange fabricagetradiWe tot hun hoge en uitmuntende kunstkwaliteit heeg bijgedragen. De tentoongestelde voorwerpen zijn het werk van: FranWšek Vízner, Jiří Pelcl, Olgoj Chorchoj studio, MarWn Žampach, Matěj Chabera, Vanda Mocová, MarWn Fait, René Roubíček, Arik Levy, Rony Plesl, Zdeněk Lhotský, Jiří Laštovička, Viktor Chalepa en Daniel Piršč. Curator van de tentoonstelling is Petr Nový, directeur en hoofdcurator van het Glas-‐ en Juwelenmuseum in Jablonec nad Nisou. De architectuur van de tentoonstelling werd verzorgd door designbureau Olgoj Chorchoj. Wanneer: tot 1 juni 2014; Design Museum Gent, Jan Breydelstraat 5, 9000 Gent Web: h,p://www.designmuseumgent.be/
CULTUUR -‐ FILM FILMCLUB: HLEDÁ SE PREZIDENT LET OP: VERPLAATST VAN 16 NAAR 15 APRIL Vorig jaar werd de nieuwe president van Tsjechië voor het eerst rechtstreeks door de bevolking gekozen. De documentaire 'Hledá se prezident' (President gezocht) van Tomáš Kudrna volgt de belangrijkste kandidaten en biedt een kijkje achter de schermen van de harde verkiezingsstrijd die het hele land maanden in zijn greep hield. Hledá se president (Tsjechië 2013) R: Tomáš Kudrna. 110m. Met Engelse onderWtels. Toegang: € 4,-‐ Plaats: Tsjechisch Centrum, Westersingel 9, Ro,erdam Datum: 15 april, aanvang 19:30 uur
17
CULTUUR -‐ MUZIEK THE BEATLES REVIVAL De Tsjechische coverband The Beatles Revival uit Kladno gaf al vele honderden concerten in heel Europa waarbij ze de jaren zesWg laten herleven. Met dezelfde kleding, instrumenten en zelfs microfoonstandaards als de Fab Four zelf. Op 5 april treden ze op in Veendam. Kaarten kosten € 19,50 en zijn te koop via www.vanberesteyn.nl. Kijk voor meer informaWe over de band op h,p://thebeatles.cz Plaats: Cultureel Centrum Van Beresteyn, Museumplein 5a, 9641 AD Veendam Datum: 5 april, aanvang 20:15 uur ZEMLINSKY KWARTET Het Tsjechische Zemlinsky kwartet is vernoemd naar de Oostenrijkse componist, dirigent en docent Alexander von Zemlinsky (1871-‐1942), die jarenlang in Praag woonde en het culturele leven daar enorm heeg beïnvloed. 15 april treedt het ensemble op in De Doelen met muziek van Dvořák, Beethoven en natuurlijk de man naar wie het kwartet vernoemd is. Zemlinsky Quartet: FranWšek Souček, viool; Petr Střížek, viool; Petr Holman, altviool; Vladimír ForWn, cello. Kaartverkoop via www.dedoelen.nl Plaats: De Doelen, Schouwburgplein 50, 3012 CL Ro,erdam Datum: 15 april, aanvang 20:15 uur BRUNDIBÁR -‐ CURSUS EN OPERA Tweedelige cursus over de kinderopera Brundibár van Hans Krása en Adolf Hoffmeister, die Wjdens de Tweede Wereldoorlog in het doorgangskamp Theresienstadt werd opgevoerd. Het Nederlands Theaterorkest en het Nieuw Amsterdams Kinderkoor werken aan een nieuwe uitvoering, die op 4 mei in het Compagnietheater in Amsterdam wordt opgevoerd. Brundibár werd voor het eerst opgevoerd in 1942 door kinderen uit het Joodse weeshuis van Praag. Het schijnbaar onschuldige sprookje heeg een diepere laag. Brundibár (brombeer), een verwijzing naar Hitler, wordt overwonnen door de kinderen. September 1943 werd de opera opnieuw opgevoerd, nu in Theresienstadt waar de componist en de kinderen uit het weeshuis elkaar weer troffen. De opera was ook een van de 'hoogtepunten' Wjdens het bezoek van het Rode Kruis aan Theresienstadt en onderdeel van de nazi-‐propaganda.
18
Theaterorkest, niet alleen in op de opera en alle aspecten daarvan, ook andere componisten die ondanks (of misschien dankzij) het nazibewind tot arWsWeke prestaWes kwamen, komen aan bod, zoals Hans Gal, Viktor Ullmann, Gideon Klein en Leo Smit. Data: 23 en 30 april 2014, Wjd: 20.00-‐22.00 uur Kosten: € 56,-‐ Kijk voor meer informaWe op h,p://www.crescas.nl/site/cursus/zoz/Brundibar/. Naast enkele besloten voorstellingen voor scholen vinden er op 4 mei twee voor publiek toegankelijke voorstellingen plaats in het Compagnietheater in Amsterdam. Meer informaWe vindt u op h,p://ntho.nl/ porŽolio/kinderopera-‐brundibar-‐compagnietheater-‐amsterdam/
AGENDA Tot 30 april: Ar5st in Residence – Het Wilde Weten, Ro,erdam (www.hetwildeweten.nl). Tot 1 juni: Briljant by Design -‐ Design Museum Gent, Jan Breydelstraat 5, 9000 Gent. 5 april: The Beatles Revival -‐ Cultureel Centrum Van Beresteyn, Museumplein 5a, Veendam, aanvang 20.15 uur. 6 april: Mar5nu kwartet -‐ Protestantse Gemeente Warmond, Herenweg 82, Warmond, aanvang 15.00 uur. 11 april: De brave soldaat Švejk -‐ Universiteitsbibliotheek UvA (Doelenzaal), Singel 425, Amsterdam, aanvang 20.00 uur. 15 april: Filmclub 'Hledá se prezident' -‐ Tsjechisch Centrum, Westersingel 9, Ro,erdam, aanvang 19.30 uur. 15 april: Zemlinsky kwartet -‐ De Doelen, Schouwburgplein 50, Ro,erdam, aanvang 20.15 uur 23 april en 30 april: Brundibár cursus – Amsterdam (zie h,p://www.crescas.nl/site/cursus/zoz/Brundibar) 4 mei: Brundibár opera – Compagnietheater, Kloveniersburgwal 50, Amsterdam, aanvang 16.00 en 21.00 uur (www.compganietheater.nl)
NUTTIGE ADRESSEN GTSM: Genootschap voor Tsjechische en Slowaakse Muziek Hans Wallin, voorzi,er Prins Bernhardlaan 21, 2264 CA Leidschendam, tel/fax: 070 3278706 e-‐mail:
[email protected] Jacques de Coo, e-‐mail :
[email protected] Tsjechische Ambassade, Paleisstraat 4, 2514 JA Den Haag. Tel: 070 3130031 ; e-‐mail:
[email protected]; URL: www.mfa.cz/hague Tsjechisch Centrum, Westersingel 9, 3014 GM Ro,erdam. Tel.: 010 2251713, e-‐mail:
[email protected]; URL: www.czechcentres.cz/hague Postadres: Paleisstraat 4, 2514 JA Den Haag, Tsjechisch Bureau voor Toerisme/CzechTourism, Gatwickstraat 11, 1043 GL Amsterdam, Tel.: 0615 696 875; e-‐mail:
[email protected]; URL: www.czechtourism.com CzechTrade Brussel, Rue du Trône 60, 1050 Brussel. Tel: +32 22139460; e-‐mail:
[email protected]; URL: www.czechtrade.be Tsjechisch Centrum Brussel, 60, Rue du Trône, 1050 Brussel Tel: +32 22139430; e-‐mail:
[email protected]; URL: www.czechcentres.cz/brussels Nederlands-‐Tsjechische Kamer van Koophandel, Anděl City, Plzenska 5b / Radlická 1c, 150 00 Praha 5 – Smichov Tel. +420 257 474740; e-‐mail:
[email protected] Slowaakse ambassade, Parkweg 1. 2585 JG Den Haag. Tel. 070 4167777, e-‐mail:
[email protected]; URL: www.mzv.sk/hague Nederlandse Ambassade in Tsjechië, Go,hardska 6/27, 160 00 Praag 6 Tel.: 00420 233 015200, e-‐mail:
[email protected] Nederlandse Ambassade in Slowakije, Frana Krala 5, 811 05 BraWslava 1 Tel.: 00421 2 5262 5081, e-‐mail:
[email protected]
