Le guide complet du CPAS De volledige OCMW-gids Comment s’organise la solidarité à Ixelles :
N° 1 - juin / juni 2012
- Pour qui - Comment - Sur quels critères - Avec quels financements
Of... de organisatie van solidariteit in Elsene : - Voor wie - Hoe - Volgens welke criteria - Met welke financiële tegemoetkomingen
Quiz
Connaissez-vous vraiment votre CPAS ? Kent u uw OCMW wel ? On parle souvent du CPAS et beaucoup ont des certitudes ou des idées bien arrêtées sur le sujet. Mais connaissez-vous vraiment ce service public ? N’hésitez pas à vous prêter au jeu de ce petit quizz concernant le CPAS d’Ixelles, vous pourriez être surpris en vérifiant vos réponses… Men praat vaak over het OCMW en nogal wat mensen hebben stereotype ideeën over de instelling. Maar, kent u zelf die openbare dienst wel ? Doe mee aan onze kleine quiz over het OCMW van Elsene. Misschien zullen de correcte antwoorden u wel verbazen…
1
Les services du CPAS d’Ixelles sont réservés aux Ixellois les plus pauvres. ¨ Vrai ¨ Faux
5
Il n’y a aucune contrepartie à l’attribution d’un Revenu d’Intégration. ¨ Vrai ¨ Faux
6
3
7
4
S’inscrire au CPAS permet de toucher automatiquement le RIS (ex MINIMEX). ¨ Vrai ¨ Faux
8
1
5
Les étrangers en situation irrégulière bénéficient d’une aide financière du CPAS. ¨ Vrai ¨ Faux
2
De diensten van het OCMW van Elsene zijn er uitsluitend voor de armste inwoners.
¨ Juist ¨ Fout Ik mag tegelijkertijd werkloos-
heidsuitkeringen en OCMW-steun ontvangen.
6
¨ Juist
Niet geregulariseerde vreemdelingen ontvangen financiële hulp van het OCMW.
¨ Juist
Wie zich inschrijft bij het OCMW ontvangt automatisch het Leefloon (vroeger Bestaansminimum)
8
¨ Juist
3 4 2
¨ Fout
¨ Fout
¨ Fout
1 - Faux, tous les Ixellois peuvent 5 - Faux, sauf si pour des raisons de
demander de l’aide à leur CPAS. 2 - Vrai et Faux, elles peuvent être Le CPAS d’Ixelles possède un complémentaires mais pas cumulables dans leur intégralité. Pour en savoir plus parc immobilier social. allez voir notre dossier page 6. ¨ Vrai ¨ Faux 3 - Faux, le CPAS a seulement pour Le CPAS d’Ixelles est obligation d’attribuer une aide médicale intégralement à la charge de d’urgence et un devoir d’information. la Commune. Pour tout savoir sur l’aide sociale, lisez notre dossier page 9. ¨ Vrai ¨ Faux 4 - Faux, il existe de nombreuses Le CPAS d’Ixelles propose de formes d’aides possibles, et le CPAS l’aide aux étudiants. d’Ixelles ne les attribue qu’après une enquête sociale sur le demandeur. Tout ¨ Vrai ¨ Faux cela est expliqué pages 6 à 9.
2
Je peux cumuler des indemnités de chômage avec celles du CPAS. ¨ Vrai ¨ Faux
Réponses
7
Ontvangers van het Leefloon moeten geen enkele tegenprestatie leveren.
Antwoorden
1 - Fout, alle inwoners van Elsene mogen steun aanvragen bij hun OCMW. 2 - Juist en Fout, ze kunnen elkaar ¨ Juist ¨ Fout aanvullen, maar ze zijn niet integraal Het OCMW van Elsene beschikt over cumuleerbaar. Voor meer uitleg kan u onroerend goed dat voor sociale terecht op bladzijde 6 van onze brochure. doeleinden gebruikt wordt. 3 - Fout, het OCMW moet enkel dringende medische hulp geven en informatie ¨ Juist ¨ Fout De kosten die het OCMW van Elsene verstrekken. Wenst u meer te weten, blader dan door naar blz. 9 van onze brochure. maakt worden integraal door de 4 - Fout, er zijn tal van soorten Gemeente gedragen. hulpverlening mogelijk en het OCMW ¨ Juist ¨ Fout geeft enkel steun na een maatschappelijk Het OCMW van Elsene biedt onderzoek bij de aanvrager. Meer hulp aan studenten. informatie vindt u in ons artikel op bladzijden 6 tot 9 van deze brochure. ¨ Juist ¨ Fout 5 - Fout, behalve indien de steunaanvrager om gezondheids- of om billijkheidsredenen
- Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
santé ou d’équité le demandeur ne peut travailler, le RIS est un revenu lié à une démarche active de retour à l’emploi. De plus, certaines aides sont remboursables. 6 - Vrai, le CPAS d’Ixelles possède un parc immobilier locatif constitué en grande partie grâce à des legs. Pour plus d’informations lisez notre dossier page 12. 7 - Faux. Seuls 34 % des fonds du CPAS d’Ixelles proviennent de la Commune. 8 - Vrai, Ixelles est une des rares communes à disposer d’un CPAS doté d’une Cellule Etudiants. Pour plus d’informations n’hésitez pas à lire notre dossier page 16.
niet kan werken, is het Leefloon afhankelijk van actieve stappen die gezet worden om weer aan de slag te gaan. Bovendien zijn sommige vormen van steunverlening terugbetaalbaar. 6 - Juist, het OCMW van Elsene bezit onroerende goederen die verhuurd worden en grotendeels teruggaan op legaten. Meer informatie vindt u op bladzijde 12 van onze brochure. 7 - Fout. Slechts 34 % van de kosten die het OCMW maakt worden door de Gemeente Elsene gedragen. 8 - Juist, Elsene is een van de weinige gemeenten waar het OCMW een studentencel heeft. Wenst u hierover meer te weten, aarzel dan niet om door te bladeren naar bladzijde 16 van onze brochure.
Edito
Hoofdartikel
Un service public pour tous les Ixellois… Een openbare dienst voor alle Elsenaren… Les Centres Publics d’Action Sociale (CPAS) ont pour mission d’assurer aux personnes et aux familles l’aide due par la collectivité. Chaque commune de Belgique possède son propre CPAS et Ixelles ne fait pas exception à la règle. Cependant, si le sigle CPAS paraît familier à la plupart d’entre vous, nombreux sont ceux qui ne connaissent que très superficiellement ces établissements publics et leurs actions au quotidien. A quoi servent vraiment les CPAS ? À quel public s’adressent-t-ils ? Comment fonctionnent-ils ? Comment sont-ils financés ? Certains pensent que seuls ceux qui sont dans la misère la plus profonde et sans aucun revenu peuvent bénéficier de l’aide du CPAS, d’autres qu’il s’agit d’un simple système d’assistanat se contentant d’octroyer passivement un revenu d’intégration. Ce sont pourtant des idées fausses, des impressions erronées souvent entendues et répétées. La loi organique qui régit les CPAS affirme clairement que « Toute personne a droit à l’aide sociale. Celle-ci a pour but de permettre à chacun de mener une vie conforme à la dignité humaine » et chaque Ixellois sans distinction de classe, de statut ou de couleur de peau peut s’adresser à son CPAS pour tenter d’y trouver une solution à ses problèmes. Le CPAS est le lieu où s’organise la solidarité entre les citoyens. Ceux qui ne disposent plus de moyens nécessaires pour parvenir à vivre dignement pourront éventuellement faire valoir leur droit à un revenu d’intégration, d’autres solliciter des conseils, une aide financière ou matérielle occasionnelle afin de faire face à des difficultés particulières. En 2011, votre CPAS est ainsi venu en aide à plus de 3500 Ixellois, dans des domaines aussi variés que le logement, l’insertion professionnelle, la formation, la médiation de dette, la prise en charge de frais hospitaliers, l’accueil d’enfants en rupture de famille, l’aide aux étudiants, l’accès à la culture, l’hébergement des seniors, etc. Plus que jamais en période de crise économique, face à un marché de l’emploi de plus en plus dur, tous les agents du CPAS d’Ixelles sont en première ligne pour porter les valeurs d’écoute, d’aide, d’accueil et d’accompagnement des personnes qui sont au cœur du CPAS, de votre CPAS.
De Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW’s) werden opgericht om aan personen en gezinnen de hulp te verlenen die de gemeenschap verschuldigd is. Elke Belgische gemeente heeft een eigen OCMW en Elsene vormt hierop geen uitzondering. Alhoewel men over het algemeen wel weet wat de afkorting OCMW betekent, zijn er toch heel wat burgers die maar een zeer oppervlakkige kennis hebben over de dagelijkse werking van deze openbare instelling.
Philippe Brunelli Président du CPAS d’Ixelles
Philippe Brunelli, Voorzitter van het OCMW van Elsene
Waartoe dient het OCMW ? Tot welk publiek richt het zich ? Hoe zit de werking ervan in elkaar ? Wie zorgt voor de financiering ? Vaak wordt gedacht dat alleen mensen die in bittere armoede leven en geen enkel inkomen hebben, hulp mogen vragen aan het OCMW. Anderen denken dan weer dat het OCMW er alleen is om het leefloon uit te keren. Dat zijn wijd verspreide misvattingen. De organieke wet op de OCMW’s stelt duidelijk dat “Elke persoon recht heeft op maatschappelijke dienstverlening. Deze heeft tot doel om eenieder in de mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid.” Het betekent dat elke Elsenaar, ongeacht zijn maatschappelijke klasse, status of huidskleur een beroep mag doen op het OCMW om een oplossing te vinden voor zijn problemen. Het OCMW is dus de plaats waar solidariteit tussen burgers vorm krijgt. Personen die niet meer over voldoende inkomsten beschikken om een waardig bestaan op te bouwen kunnen er hun recht op het leefloon laten gelden. Anderen kunnen er terecht voor raadgevingen, maar ook voor tijdelijke financiële of materiële steun om moeilijke situaties te boven te komen. In 2011 bood uw OCMW aan meer dan 3500 Elsenaren hulp op zeer diverse gebieden zoals huisvesting, beroepsinschakeling, opleiding, schuldbemiddeling, het dragen van kosten voor opname in het ziekenhuis, kinderopvang bij gezinsproblemen, hulp aan studenten, toegang tot cultuur, huisvesting van bejaarden, enz. In deze tijden van economische crisis, met een steeds moeilijker toegankelijke arbeidsmarkt, staan alle personeelsleden klaar om te luisteren naar Elsenaren die bij het OCMW aankloppen, om hen te helpen, op te vangen of te begeleiden. Het OCMW is er dus voor u.
Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 3
Sommaire
Inhoud p. 5 Présentation / Presentatie
Le Conseil de l’Action Sociale
De Raad voor Maatschappelijk Welzijn
p. 22 Pratique / Praktisch
Plan du CPAS d’Ixelles Plattegrond van het OCMW van Elsene
p. 40 Le personnel / Het personeel
p. 2 Quiz
Connaissez-vous vraiment votre CPAS ? Kent u uw OCMW wel ?
p. 3 Edito / Hoofdartikel
Un service public pour tous les Ixellois… Een openbare dienst voor alle Elsenaren…
Dossiers :
Le CPAS d’Ixelles : de nombreux métiers au service des usagers Het OCMW van Elsene : een hele reeks beroepen ten dienste van steunaanvragers
p. 43 Le budget du CPAS / Het OCMW-budget
Financement du CPAS : Organiser la solidarité en gérant au mieux l’argent public De financiering van het OCMW : solidariteit door de publieke middelen optimaal te gebruiken
p. 24 Coordination Sociale / Sociale Coördinatie
p.6 L’Action sociale / De Sociale Actie
p. 24 Coordination sociale : un lieu de dialogue, de réflexion et d’action De Sociale Coördinatie biedt plaats voor dialoog, reflectie en actie
p. 06 Le CPAS : pour qui, comment, pour quoi ? Het OCMW : voor wie, hoe en waarom ?
p. 26 Dettes & Energie / Schulden & Energie
p. 10 CAP Emploi : objectif retour à l’emploi durable Tewerkstellingsdienst : het doel is de terugkeer naar duurzaam werk
p. 26 Médiation de dettes : un accompagnement ouvert à tous Schuldbemiddeling : begeleiding voor iedereen
p. 12 Logement / Huisvesting
p. 28 La cellule énergie : de l’aide aux usagers à la prévention De Energiecel : hulp via preventie
p. 12 Service social et Cellule logement : tenter de faire face à la crise de l’hébergement
p. 30 Santé / Gezondheid
De Sociale Dienst en het Huisvestingsteam: helpen het hoofd bieden aan het woonprobleem
p. 16 Jeunes & Etudiants / Jongeren & Studenten p. 16 L’accueil des jeunes : une priorité pour bien démarrer dans la vie active Jongerenonthaal : goed begonnen is half gewonnen p. 18 La Maison de la Jeunesse : un lieu d’accueil pour les mineurs Het Jongerentehuis : een opvangplaats voor minderjarigen
p. 20 Socioculturel / Sociaalcultureel p. 20 Cellule socioculturelle : une bulle d’air pour sortir des tracas quotidiens De Sociaal-culturele Cel : even ontsnappen aan de problemen van elke dag
p. 30 Santé et frais hospitaliers : garantir à chacun de pouvoir se soigner Gezondheid en kosten voor opname in het ziekenhuis: aan iedereen de garantie bieden op verzorging
p. 34 Seniors / Bejaarden p. 34 Services liés aux personnes âgées : accompagner, accueillir et soigner Dienstverlening aan bejaarden : begeleiden, opvangen en verzorgen p. 36 Aide aux familles et aux personnes âgées : un véritable service de proximité De Dienst voor Gezins- en Bejaardenhulp : nabije dienstverlening p. 38 Van Aa et Les Heures Douces : des résidences différentes mais complémentaires Van Aa en Uren van Geluk : residenties die verschillend zijn, maar elkaar wel aanvullen
Action Sociale n°1 / Sociale Actie n°1 – Juin 2012 / Juni 2012 : une publication du CPAS d’Ixelles / een publicatie van het OCMW van Elsene Chaussée de Boondael, n°92 – 1050 Ixelles / Boondaalse Steenweg, n°92 – 1050 Elsene
Editeur responsable / Verantwoordelijke uitgever : Jacques Rucquoi, Secrétaire du CPAS d’Ixelles / Secretaris van het OCMW van Elsene Rédacteur en chef / Hoofdredacteur : Philippe Brunelli, Président du CPAS d’Ixelles / Voorzitter van het OCMW van Elsene Rédaction / Redactie : Jérôme Bohbot Ont collaboré à ce numéro / Werkten mee aan dit nummer : Geert Leenders, Catherine Patris et tous les services du CPAS d’Ixelles / en alle diensten van het OCMW van Elsene Conception graphique et réalisation / Grafish ontwerp en realisatie: Jérôme Bohbot Impression / Druk : Corelio Printing, imprimé à 50.000 exemplaires / gedrukt op 50.000 exemplaren.
4
- Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
Le Conseil de l’Action Sociale De Raad voor Maatschappelijk Welzijn Le CPAS d’Ixelles est administré par un Conseil de l’Action Sociale. Il est constitué de 13 membres* élus par le Conseil communal d’Ixelles. Le Président, élu par le Conseil de l’Action Sociale, dirige les activités du Centre. Le Secrétaire instruit les affaires et dirige l’Administration sous l’autorité du Président. Les autorités de tutelle du CPAS se composent du Collège des Bourgmestre et Echevins de la Commune d’Ixelles et du Collège Réuni de la Commission Communautaire Commune de la Région de Bruxelles Capitale. La première vérifie que l’intérêt communal n’ait pas été lésé, la seconde contrôle le respect de la légalité et de l’intérêt général. Het OCMW van Elsene wordt bestuurd door een Raad voor Maatschappelijk Welzijn, samengesteld uit 13 leden* en gekozen door de Gemeenteraad van Elsene. De Voorzitter, die gekozen wordt door de Raad voor Maatschappelijk Welzijn, leidt de activiteiten van het Centrum. De Secretaris leidt het vooronderzoek van de dossiers en staat, onder het gezag van de Voorzitter, aan het hoofd van de Administratie. De voogdijoverheden van het OCMW zijn enerzijds het College van Burgemeester en Schepenen van de Gemeente Elsene dat controleert of het gemeentelijke belang niet geschaad wordt en het Verenigd College van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest dat nagaat of de wetten nageleefd zijn en of het algemeen belang geen schade ondervond.
(*) Plus un membre néerlandophone surnuméraire Plus een Nederlandstalig overtallig lid
Président / Voorzitter : Philippe Brunelli (LB-PS)
Secrétaire / Secretaris : Jacques Rucquoi
Membres du Conseil de l’Action Sociale Leden van de Raad voor Maatschappelijk Welzijn
Anne Herscovici (Ecolo)
Pierre Vanderlinden (MR)
Hassan Chegdani (LB-PS)
André Vanderstraeten (CDH)
Béatrice de Spirlet (MR)
Monique Paulus (Ecolo)
Serge Mousset (LB - PS)
Jean-Francis Delpérée (FDF)
Patrick Vanderheyde (MR)
Isabelle Kempeneers (MR)
Julie Moulia (MR)
Dominique Wautier (Ecolo)
Mohammed Abdennahi (CD&V)
Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 5
L’Action Sociale
Le CPAS :
Pour qui, comment, pour quoi ? La mission visant à « permettre à chacun d’être en mesure de mener une existence conforme à la dignité humaine »* qui définit les CPAS depuis leur création en 1976, demeure inchangée, cependant, leurs usagers et leurs problèmes ont, eux, considérablement évolués. Face aux difficultés que rencontrent de plus en plus de personnes, l’accueil et l’accompagnement individualisés vers un retour à l’autonomie et à l’emploi constituent le cœur de l’action sociale.
E
n moins de 30 ans, les CPAS ont dû s’adapter à de nombreux changements, notamment à l’arrivée massive d’un public de plus en plus jeune, d’étudiants, de demandeurs d’asile et d’usagers d’origine étrangère (y compris de l’Union Européenne), mais aussi depuis cinq ans à une population de travailleurs pauvres. Des phénomènes liés à deux facteurs : une dégradation des conditions de vie d’une part, qui touche en priorité les femmes, les parents seuls avec enfants dépendants, les plus de 65 ans et les jeunes ainsi que des flux migratoires intra et extra européens d’autre part.
Het OCMW : voor wie, hoe en waarom ? Ook al blijft de opdracht van het OCMW sinds 1976 ongewijzigd « eenieder in de mogelijkheid stellen om een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid »*, toch zijn zowel het publiek dat een beroep doet op het OCMW, als de aard van de problemen die zich stellen, ingrijpend veranderd. De opvang en individuele begeleiding van het toenemend aantal hulpbehoevenden is zoveel mogelijk gericht op terugkeer naar zelfredzaamheid en het vinden van een job. In minder dan 30 jaar hebben de OCMW’s zich aan talrijke veranderingen moeten aanpassen. Zo was er ondermeer de massale instroom van een steeds jonger publiek bestaande uit studenten, asielaanvragers en steunzoekers van vreemde oorsprong (ook uit de Europese Unie). Bovendien kloppen sinds een vijftal jaar ook arme werkenden, die nochtans werken, bij het OCMW aan. Twee factoren helpen om deze fenomenen te verklaren: een verslechterde levenskwaliteit met name voor vrouwen, alleenstaande ouders met kinderen ten laste, 65-plussers en jongeren enerzijds en de migratiestromen, zowel van binnen als van buiten Europa, anderzijds. Onze maatschappelijke assistenten moeten zich dus in zeer verschillende probleemsituaties inwerken en hun verbeeldingskracht aanspreken. In de volgende artikelen van deze brochure zal u ontdekken op welke gebieden het OCMW van Elsene hulp biedt. Indien iemand onvoldoende inkomsten heeft om een waardig leven te leiden en zich tot het OCMW wendt, dan komt hij terecht bij een maatschappelijke assistent die een onderzoek uitvoert en de best mogelijke oplossing zal trachten te vinden. Elke hulpaanvrager kan op individuele begeleiding rekenen. Centraal staat de terugkeer naar financiële zelfstandigheid, waarin het vinden van duurzaam werk een cruciale rol speelt. 6
- Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
De Sociale Actie
Le droit à l’intégration sociale Chaque personne qui se présente au guichet d’un CPAS a des droits. L’aide sociale en fait partie, elle a pour but de permettre à chacun de mener une vie conforme à la dignité humaine. Ce principe qui figure dans la loi organique des CPAS est aussi repris dans la Constitution belge. La notion de dignité humaine est certes subjective, elle réfère à des besoins matériels et immatériels, mais aussi curatifs ou préventifs. Quoiqu’il en soit, c’est une des missions fondamentales du CPAS. Une personne en difficulté dispose ainsi d’un droit à l’intégration sociale dont l’objectif est Recht op maatschappelijke integratie Wie zich aandient bij een OCMW-loket heeft bepaalde rechten. Maatschappelijke hulp is een van die rechten met als doel om alle burgers een leven te laten leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid. Dit uitgangspunt is niet alleen terug te vinden in de organieke wet op de OCMW’s, maar ook in de Belgische Grondwet. Uiteraard is “menselijke waardigheid” een erg subjectief begrip dat verwijst naar materiële en immateriële behoeften, maar ook naar de nood aan geneeskundige verzorging en preventieve zorg. Het gaat hoe dan ook om een van de hoofdopdrachten van het OCMW. Personen in moeilijkheden hebben dus recht op maatschappelijke integratie met als bedoeling om hun opname in de maatschappij te bevorderen. Het OCMW van Elsene beschikt over verschillende middelen om dat doel te bereiken, namelijk werkverschaffing, toekenning van het leefloon (Ll.) via een geïndividualiseerd project voor maatschappelijke inschakeling. Het OCMW moet eveneens informeren, steunzoekers begeleiden en hen psychosociale hulp aanbieden opdat ze zelfredzaam zouden worden en een duurzame job zouden vinden, kortom weer zouden aansluiten bij een actief maatschappelijk leven.
La pauvreté en Belgique
U
n Belge sur sept vit sous le seuil de pauvreté, soit 14,6 % de la population selon les chiffres publiés en 2011 par le SPF Economie. Cette étude est basée sur des données récoltées en 2010 et ne tient donc pas encore compte des effets de la crise économique et financière actuelle qui s’est accentuée en 2011. 20% des personnes considérées comme pauvres ont un emploi. Ce seuil est estimé à 973 euros pour une personne seule et à 2.044 euro pour un ménage de deux adultes et deux enfants. De plus, selon une récente enquête de la KUL, six personnes sans abri sur dix et neuf personnes en séjour irrégulier sur dix vivent avec moins de 450 euros par mois (soit la moitié du seuil de pauvreté).
© stock.xchng
Face à des cas aussi différents les uns des autres, les travailleurs sociaux doivent s’adapter en permanence et faire preuve d’imagination. Le CPAS d’Ixelles peut de fait intervenir dans de nombreux domaines que vous découvrirez au fil des dossiers de ce magazine. Reste que lorsqu’une personne qui n’a pas de revenus suffisants pour vivre dignement s’adresse au CPAS, elle est orientée vers un assistant social qui va procéder à une enquête et chercher à trouver la solution la mieux adaptée. Le suivi de chacun est individualisé : l’objectif est un retour à l’autonomie financière, notamment via un emploi durable.
de favoriser son intégration dans la société. Pour cela le CPAS d’Ixelles peut recourir à différents outils, notamment l’attribution d’un emploi et/ou d’un revenu d’intégration (RIS), via un projet individualisé d’insertion sociale. Le CPAS doit également informer, accompagner les usagers dans leurs démarches et leur proposer une guidance psychosociale. L’objectif de ces mesures est de permettre à chacun d’acquérir une autonomie et un emploi durable, bref, de se réinsérer dans une vie sociale active. Le CPAS est donc un service public de première ligne en contact direct et quotidien avec ses usagers. Pour mener à bien ses missions, il s’appuie sur le service social qui joue un rôle clé. Ses agents d’accueil servent d’interface avec chaque personne qui se présente aux
guichets. Ils répondent à leurs questions et les orientent vers les assistants sociaux qui assurent un suivi individualisé de chaque demandeur.
Het OCMW is dus een openbare dienst die aan eerstelijnszorg doet en dagelijks rechtstreeks contact heeft met hulpaanvragers. De sociale dienst speelt een cruciale rol in de succesvolle realisatie van die opdracht. Aan de loketten worden steunzoekers eerst geholpen door het personeel dat instaat voor onthaal. Dat personeel zal hun vragen beantwoorden en zorgen voor doorverwijzing van de hulpbehoevende naar een maatschappelijke assistent die zorgt voor een geïndividualiseerde behandeling.
tegen te gaan. Maatschappelijke assistenten mogen bankrekeninguittreksels opvragen, de kruispuntbank voor sociale zekerheid raadplegen (het gaat om de samenvoeging van gegevens omtrent prestaties verstrekt door verschillende instellingen) en ze leggen ook huisbezoeken af om na te gaan of de steunaanvrager daar daadwerkelijk woont en of hij alleenstaande, samenwonende of iemand met personen ten laste is. Op basis van de resultaten verkregen door de enquête, stelt de maatschappelijke assistent een verslag op over de aanvrager. Vervolgens beslist het Bijzonder Comité van de Sociale Dienst (B.C.S.D.) collegiaal of de hulp al dan niet toegekend wordt. Betrokkene krijgt nadien de gemotiveerde beslissing toegestuurd.
Elke steunaanvraag leidt tot een maatschappelijke enquête om de persoonlijke situatie van de hulpbehoevende te onderzoeken, zodat de beste manier kan gevonden worden om hulp te verstrekken en fraude
Armoede in België
Een Belg op zeven, hetzij 14,6% van de bevolking leeft, volgens cijfers bekendgemaakt door de FOD Economie in 2011, onder de armoedegrens. Het gaat om gegevens over 2010 die geen rekening houden met de gevolgen van de huidige economische en financiële crisis die zich in 2011 duidelijk aftekende. Binnen de bevolkingsgroep die als arm beschouwd wordt, heeft 20% een job. De
« Toute demande d’aide déclenche une enquête sociale destinée à vérifier la situation de la personne » Toute demande d’aide déclenche une enquête sociale destinée à vérifier la situation de la personne, ce qui permettra de trouver la meilleure façon de lui venir en aide tout en évitant d’éventuelles fraudes. Les assistants sociaux peuvent ainsi demander des extraits de banque, interroger la Banque-Carrefour de la sécurité sociale (il s’agit d’une base
armoedegrens is vastgesteld op 973€ voor een alleenstaande en 2.044€ voor een gezin bestaande uit twee volwassenen en twee kinderen. Een recente studie van de KUL toonde aan dat zes daklozen op tien en negen personen op tien die onwettig in het land verblijven, moeten rondkomen met minder dan 450€ per maand (d.w.z. de helft van het bedrag waarop de armoedegrens vastgesteld is).
Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 7
L’Action Sociale de données émanant notamment des différentes institutions de la Sécurité Sociale), ils effectuent des visites à domicile afin de vérifier la résidence de la personne et son statut (si elle vit seule, si elle cohabite avec quelqu’un ou si elle a des personnes à charge). A partir de son enquête, l’assistant social rédige un rapport sur le demandeur. Il est transmis au Comité Spécial du Service Social (CSSS) qui décide de manière collégiale d’attribuer ou non une aide. La décision motivée est alors envoyée à la personne concernée. Des aides encadrées et adaptées Le diagnostic précis établi par l’enquête sociale a pour but de définir les besoins de la personne en difficulté et de déterminer les moyens les plus appropriés d’y faire face. L’aide peut être matérielle, sociale, médicale, médico-sociale ou psychologique, palliative, curative ou préventive. L’aide matérielle peut prendre diverses formes : une aide financière périodique ou occasionnelle comme des avances sur prestations sociales, le versement d’une garantie locative, des prestations de services (aide ménagère ou soignante à domicile, etc.), mais aussi une aide en nature (fourniture de mobilier, etc.) . Certaines des aides peuvent également être remboursables dès lors que la situation de leur bénéficiaire s’est rétablie. Aangepaste hulp en begeleiding
Tous ces éléments soulignent donc l’obligation Le Revenu d’Intégration d’établir un parcours individualisé pour Sociale (RIS) chaque usager du CPAS. epuis 2002, le MINIMEX a
« L’idée que l’on peut cumuler sans limite différentes indemnités est totalement erronée » L’aide la plus fréquemment attribuée est le Revenu d’Intégration Sociale (RIS). Son versement est strictement encadré et lié à un parcours actif de retour à l’emploi orchestré à Ixelles par la cellule Cap Emploi du CPAS. Il peut toutefois y avoir des exceptions si la personne ne peut travailler pour des raisons de santé, mais aussi d’équité (des études, certaines situations de mères isolées, etc.). Par ailleurs, par souci d’une gestion au plus juste de l’argent public, le CPAS d’Ixelles aide ses usagers à faire valoir en priorité toutes les prestations sociales auxquelles ils ont droit hors du CPAS. Autre élément important, les aides du CPAS peuvent venir en complément d’autres prestations sociales. Mais attention : l’idée que l’on peut cumuler sans limite différentes indemnités est totalement erronée. Le RIS peut par exemple compléter des allocations de chômage si ces dernières ne permettent pas au bénéficiaire d’atteindre un revenu minimum permettant de vivre dignement. Het Leefloon (Ll.)
D
été remplacé par le Revenu d’Intégration Sociale (RIS). Il s’agit d’une aide sociale financière accordée par les CPAS et n’est octroyé, sous conditions, qu’au demandeur qui ne disposent pas de revenus suffisants. Cette prestation est réservée aux Belges, aux étrangers inscrits au registre de la population, aux apatrides et aux réfugiés politiques reconnus. Il faut également avoir 18 ans ou plus pour y prétendre, résider en Belgique et être disposé à travailler sauf ci cela s’avère impossible pour des raisons d’équité ou de santé. Au 1er février 2012, les montants mensuels du RIS, selon les barèmes actuels sont de :
- 523,74 € pour une personne cohabitante - 785,61 € pour une personne isolée - 1047,48 € pour une personne avec famille à charge. Le RIS est remboursé à 65% par l’Etat fédéral. Les personnes qui ne remplissent pas les conditions pour l’obtenir peuvent sous certaines conditions bénéficier d’une aide financière équivalente au Revenu d’Intégration Sociale (ERIS). Les dispositions concernant les citoyens de l’Union Européenne ont été modifiées par la Loi du 19 janvier 2012.
De nauwkeurige diagnose die de maatschappelijke In 2002 werd het Bestaansminimum Volgens de huidige barema’s, gelden enquête is, heeft als doel om de noden van de persoon vervangen door het Leefloon (Ll.). Het gaat om op 1 februari 2012 volgende Leefloonbedragen: in moeilijkheden precies te omschrijven en om de beste financiële maatschappelijke hulp die onder 523,74 € voor een samenwonende, 785,61 € bepaalde voorwaarden toegekend wordt voor een alleenstaande, 1.047,48 € voor een oplossingen te vinden. Hulp kan zowel van materiële, door het OCMW aan hulpbehoevenden die persoon met familieleden ten laste. sociale, medische, medisch-sociale, psychologische, over onvoldoende middelen beschikken. De Federale Overheid betaalt 65% van paliatieve, verzorgende als preventieve aard zijn. De hulp is voorbehouden aan Belgen, aan het Leefloon terug. Personen die niet Materiële hulp kan verschillende vormen aannemen: vreemdelingen die ingeschreven staan in aan de voorwaarden voldoen om het regelmatige of occasionele financiële hulp, zoals het bevolkingsregister, aan staatlozen leefloon te ontvangen kunnen in bepaalde voorschotten op sociale prestaties, de betaling van een en aan erkende politieke vluchtelingen. omstandigheden toch genieten van een met Tevens moet men minstens 18 jaar oud het Leefloon gelijkgesteld bedrag (G.Ll.). huurwaarborg, dienstverlening (huishoudelijke hulp of zijn, in België verblijven en werkwillig De Wet van 19 januari 2012 veranderde de thuisverzorging, enz.), maar eveneens hulp in natura zijn, behalve indien dit om gezondheids- of regelingen voor burgers afkomstig uit de (levering van meubilair, enz.). Wanneer de toestand van billijkheidsredenen onmogelijk is. Europese Unie. de ontvanger het toelaat, kan voor sommige vormen van onze Tewerkstellingsdienst. Toch zijn uitzonderingen Een ander belangrijk gegeven is dat de hulpverlening hulpverlening terugbetaling gevraagd worden. mogelijk, indien betrokkene niet kan werken omwille vanwege het OCMW aan andere maatschappelijke Uit het voorgaande volgt dat voor elke hulpaanvrager het van gezondheids- of billijkheidsredenen (studies, prestaties kan toegevoegd worden. Maar opgelet: het is OCMW een geïndividualiseerd traject moet uitwerken. sommige situaties van alleenstaande moeders, enz.). volstrekt onjuist te veronderstellen dat men verschillende Het Leefloon (Ll.) is de hulp die het vaakst verstrekt Het OCMW van Elsene helpt steunaanvragers opdat uitkeringen ongebreideld mag samenvoegen. Zo kan wordt. De uitbetaling ervan is aan strikte voorwaarden ze prioritair hun rechten zouden laten gelden op het Leefloon bijvoorbeeld als aanvulling dienen voor gebonden, waaronder het volgen van een actief sociale prestaties buiten het OCMW. Dit beleid kadert ontoereikende werkloosheidsuitkeringen die niet inschakelingstraject binnen het arbeidsproces, via in het correcte gebruik van de openbare middelen. toelaten om op een waardige manier te leven. 8 - Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
De Sociale Actie
S’adapter à la situation : le plan grand froid
© stock.xchng
Le CPAS d’Ixelles s’est logiquement inscrit dans la mise en place, cet hiver, du plan grand froid, relayée par la RTBF. Le but est non seulement de pérenniser ce type de dispositif, mais plus généralement de mettre en place une structure capable de faire face à des situations exceptionnelles ou de catastrophe qui pourraient toucher les habitants de la Commune. De nombreux Ixellois sont venus déposer spontanément des dons, d’autres, qui ne pouvaient se déplacer, ont contacté le CPAS pour que l’on vienne chez eux récupérer couvertures, vêtements, radiateurs, etc. Tout a été redistribué selon les demandes faites aux CPAS et les besoins urgents de ses usagers. Plus que jamais dans ce genre de situation les dons constituent une aide capitale pour faire face aux difficultés et à la précarité.
Les étrangers et le CPAS
L
es étrangers disposent du même droit à l’aide sociale que tout un chacun, sauf lorsque la loi en dispose autrement. La mission du CPAS se limite ainsi à l’octroi de l’aide médicale urgente, à l’égard d’un étranger qui séjourne illégalement dans le Royaume. Elle est aussi limitée à l’égard d’un étranger illégal séjournant avec son enfant de moins de 18 ans en Belgique. Dans ce cas, le CPAS informe le demandeur que son enfant peut, avec sa famille, obtenir l’aide sous forme matérielle dans un centre fédéral d’accueil (FEDASIL). En ce qui concerne les demandeurs d’asile, ils ne peuvent en principe prétendre qu’à une aide en nature dans une structure d’accueil, sur base d’un lieu obligatoire d’inscription.
Répartition du RIS accordé par le CPAS d’Ixelles en fonction de l’origine du demandeur Europe Sur 1632 personnes aidées l’année passée (chiffres de novembre 2011), 964 étaient belges. Voici ensuite le top 5 des pays les plus représentés au CPAS d’Ixelles : - Maroc 99 personnes - France 91 personnes - Congo 41 personnes - Pologne 26 personnes - Espagne 24 personnes
Notes (*) Article 1er de la Loi organique des CPAS du 8 juillet 1976
Zich aanpassen aan noodgevallen: het plan tegen de koudegolf Deze winter heeft het OCMW van Elsene deelgenomen aan het plan om de gevolgen van de koudegolf op te vangen, een plan waaraan de RTBF trouwens veel aandacht schonk. Het was niet enkel de bedoeling om aan dit initiatief een blijvend karakter te geven, maar ook om een structuur op te zetten voor hulp wanneer er zich uitzonderlijke situaties of rampen voordoen die de bevolking van de Gemeente treffen. Heel wat Elsenaren hebben spontaan giften binnengebracht. Anderen die het moeilijk hadden om zich te verplaatsen, hebben aan het OCMW gevraagd om dekens, kleding, verwarmingstoestellen enz… bij hen thuis te komen ophalen. Alle goederen werden door het OCMW keurig herverdeeld, naargelang van de noden van de hulpbehoevenden. Meer dan ooit vormen giften een belangrijk middel in de strijd tegen armoede.
Op vijf jaar is het aantal personen die hulp ontvangen aanzienlijk gestegen Het aantal personen in België dat recht heeft op Maatschappelijke Integratie bedroeg in 2005 85.000. In 2010 waren het er 105.000. Het aantal personen dat van het Leefloon geniet steeg van 75.000 naar 95.000 gedurende dezelfde periode en 30% van hen is jonger dan 25 jaar. n
Infos
En cinq ans le nombre de personnes aidées s’est accentué Les nombre de personnes pouvant prétendre au Droit à l’Intégration Sociale en Belgique était de 85.000 en 2005, il est passé à 105.000 en 2010. Quant aux bénéficiaires du RIS, ils sont passés de 75.000 à 95.000 sur la même période et 30% d’entres eux ont moins de 25 ans n
12 % Belgique 59 %
Autres 27 %
Réfugiés politiques 1 %
iaale Dienst Service Social / Soc - 1050 Ixelles Rue Jean Paquot, 63b - 1050 Elsene 63b , aat str Jean Paquot Tel. : 02.641.54.59 Fax : 02.641.54.74 lles.irisnet.be Web : www.cpasixe ne.irisnet.be lse we cm www.o
Vreemdelingen en het OCMW Vreemdelingen genieten van dezelfde rechten op maatschappelijke hulpverlening als andere mensen, behalve indien de wet andere voorzieningen voor hen trof. Zo beperkt de opdracht van het OCMW zich tot het verlenen van dringende geneeskundige hulp aan vreemdelingen die onwettig in het Koninkrijk verblijven. Hetzelfde geldt voor vreemdelingen die, samen met een minderjarige (jonger dan 18) onwettig in België zijn. In dergelijke gevallen deelt het OCMW aan de betrokkene mee dat het kind, samen met zijn familie, materiële hulp kan krijgen in een federaal opvangcentrum (FEDASIL). Ook asielaanvragers kunnen alleen maar, op grond van een verplichte inschrijvingsplaats, aanspraak maken op hulp in natura verstrekt in een opvangstructuur. Door het OCMW van Elsene toegekend Leefloon volgens de oorsprong van de aanvrager 1.632 Personen werden vorig jaar geholpen (cijfers van november 2011), waarvan 964 Belgen (59%), uit Europa komen 12%, politieke vluchtelingen vormen 1% en de anderen 27 %. De top 5 van landen die het best vertegenwoordigd zijn op het OCMW van Elsene ziet er als volgt uit : Marokko (99 personen), Frankrijk (91 pers.), Congo (41 pers.), Polen (26 pers.), Spanje (24 pers).
(*) Artikel 1 van de organieke Wet op de OCMW’s van 8 juli 1976. Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 9
L’Action Sociale
CAP Emploi : objectif retour
© stock.xchng
à l’emploi durable D
Cap Emploi est le nom de la cellule d’insertion socioprofessionnelle du CPAS d’Ixelles. Elle travaille en collaboration avec ACTIRIS et le Fonds Social Européen. Cette structure s’adresse à toutes les personnes qui bénéficient du revenu d’intégration ou de son équivalent et s’inscrit dans une véritable prise en charge individualisée qui vise à placer l’usager en situation de retrouver, dans les meilleurs délais, une autonomie et un emploi durable.
Tewerkstellingsdienst : het doel is de terugkeer naar duurzaam werk De Tewerkstellingsdienst is de naam van het team dat zich op het OCMW van Elsene bezighoudt met maatschappelijke- en beroepsinschakeling. De Tewerkstellingsdienst werkt nauw samen met ACTIRIS en met het Sociaal Europees Fonds en richt zich tot al diegenen die het Leefloon of het Gelijkgestelde Leefloon ontvangen. Personen die van een dergelijk vervangingsinkomen genieten krijgen individuele begeleiding met als doel om zo snel mogelijk zelfredzaam te worden en duurzaam werk te vinden. Zodra men het leefloon ontvangt en werkbekwaam is, krijgt men verplichte begeleiding door de Tewerkstellingdienst. Het gaat om een van de speerpuntacties van het OCMW. In Elsene krijgen ongeveer 65% van de Leefloonontvangers begeleiding vanwege de Tewerkstellingsdienst, hetgeen dubbel zoveel is als het Brusselse gemiddelde. 10
ès lors que l’on touche un revenu d’intégration et que l’on est apte à travailler, le passage à CAP Emploi est obligatoire. C’est une dimension importante de l’action du CPAS. A Ixelles, environ 65% des bénéficiaires du RIS sont suivis par Cap Emploi, ce qui est près du double de la moyenne bruxelloise. Le parcours au sein du CPAS, entre le moment où une personne se présente et celui où elle repart avec un travail, doit être le plus bref et le plus efficace possible. Plus vite elle acquiert une situation et une autonomie financière durables, moins elle se trouve à la charge de la communauté et plus grande est la réussite du CPAS. Pour ce faire, Cap Emploi tente de construire un plan d’action personnalisé avec chacun, encadré par des agents d’insertion qui établissent un contrat avec l’usager. Leur rôle est de déterminer un projet viable, un parcours individualisé, souvent accompagné de formations. La définition de ce projet constitue ainsi un des moments clés dans la relation qui unit l’usager au CPAS, car il va déterminer les conditions du contrôle que l’administration va devoir mener tout au long du processus de réinsertion. Chaque semaine, Cap Emploi reçoit entre 10 et 15 nouveaux dossiers de personnes de plus de 25 ans, plus une dizaine d’autres concernant les moins de 25 ans. Une distinction est faite entre ces deux
Het tijdsbestek tussen het ogenblik waarop iemand bij het OCMW aanklopt en het moment waarop hij vertrekt omdat hij werk vond, moet zo kort mogelijk zijn en zo doelmatig mogelijk verlopen. Het OCMW is in zijn opzet geslaagd wanneer iemand blijvend financieel zelfredzaam wordt en niet langer ten laste valt van de gemeenschap. Om dat doel te bereiken trachten de inschakelingsagenten van de Tewerkstellingsdienst, samen met de steunaanvrager, een geïndividualiseerd actieplan uit te werken dat uitmondt in een contract. Het dient
om een levensvatbaar project te gaan, aangepast aan de steunaanvrager en zonodig voorzien van opleidingen. De omschrijving van dit contract is een van de sleutelmomenten in de samenwerking tussen het OCMW en de steungenieter. Het project vermeldt immers ook de controlemiddelen waarover het OCMW beschikt tijdens het inschakelingsproces. Elke week behandelt de Tewerkstellingsdienst tussen 10 en 15 nieuwe dossiers van personen ouder dan 25 jaar. Daarbovenop komen nog eens een tiental dossiers voor personen die jonger zijn dan 25 jaar.
Artikel 60 § 7
Voor dit type indiensttreding ontvangt het OCMW een maandelijkse subsidie van 1026,91 €, uitgekeerd door de Federale Overheid en een volledige vrijstelling van werkgeversbijdragen. Over het algemeen hangt de duur van de aanwerving af van het aantal werkdagen dat betrokkene moet presteren om recht op werkloosheidsuitkeringen te verwerven. Op dit ogenblik zijn er in het Brussels Gewest 2752 personen tewerkgesteld met een arbeidscontract Artikel 60§7. Het OCMW van Elsene telt iets meer dan 200 werknemers met dergelijk contract.
Door Artikel 60§7 van de organieke wet van 1976 op de OCMW’s is het mogelijk om steunaanvragers in dienst te nemen, zodat ze recht verwerven op werklozensteun of werkervaring opdoen die nodig is om een job te vinden. Het arbeidscontract wordt ofwel binnen het OCMW, ofwel in een andere organisatie uitgevoerd (gemeente, V.Z.W., bedrijf met een maatschappelijk doel, een openbaar ziekenhuis, een erkend initiatief voor sociale economie, partenariaat waarmee een overeenkomst gesloten werd, enz.).
- Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
De Sociale Actie De l’article 60 à un emploi au CPAS : trois exemples de parcours réussis
L’article 60 § 7 L’article 60, §7 de la loi organique de 1976 définissant les CPAS, les autorise à engager sous contrat de travail une personne afin de lui permettre d’ouvrir le droit aux allocations de chômage ou d’acquérir une expérience professionnelle nécessaire pour retrouver un emploi. Le contrat de travail est exécuté soit au sein du CPAS soit auprès d’un tiers (commune, ASBL, société à finalité sociale, hôpital public, initiative agréée d’économie sociale, partenaire ayant conclu une convention, etc.) Cet engagement bénéficie d’une subvention mensuelle de 1026,91 € de l’Etat fédéral ainsi que d’une exonération totale des cotisations patronales. En général, la durée d’engagement est liée au nombre de jours de travail que la personne doit prester afin d’ouvrir son droit aux allocations de chômage. Il y a actuellement 2752 personnes mises sous emploi au titre de l’article 60 § 7 à Bruxelles. Le CPAS d’Ixelles en emploie un peu plus de 200.
Pierre Tkac est arrivé au CPAS d’Ixelles après à une faillite. Il était scénographe et décorateur indépendant. Aujourd’hui il est chauffagiste, conseiller en chauffage PEB et formateur à l’Espace Formation PME. Il a bénéficié d’un contrat article 60, le temps de commencer une formation de trois ans et de passer des examens pour être nommé au CPAS. Il a depuis obtenu son diplôme d’accès à la profession, huit autres certifications dont trois agréments et il continue à se former régulièrement. Laurence Duret s’est tournée vers le CPAS après son licenciement de l’Institut Saint-André suite à une restructuration de personnel. Salariée à mi-temps, elle n’avait droit qu’à des allocations partielles de chômage. Cap Emploi lui a proposé un poste article 60 d’assistante administrative à la Résidence Van Aa. A l’issue de son contrat, elle a passé avec succès des examens de recrutement et obtenu un emploi au sein du secrétariat du CPAS. Elle est désormais statutaire au service du Personnel.
d’un permis de conduire, etc. nécessaires à un retour à l’emploi et à l’acquisition de l’autonomie. Pour pérenniser le retour à la vie active, Cap Emploi peut s’appuyer également sur certains leviers efficaces comme l’article 60 § 7 de la loi organique de 1976 (voir l’encadré ci-dessus) et un véritable réseau d’économie sociale constitué de partenaires externes aux CPAS comme des ASBL, la Commune d’Ixelles, des sociétés à finalité sociale, des entreprises d’insertion, etc. n
Er bestaat een duidelijk onderscheid tussen die twee leeftijdsgroepen. Ook al is het de bedoeling dat beide categorieën weer aan de slag gaan, toch verschilt de problematiek die ermee gepaard gaat sterk. Jongeren hebben striktere begeleiding nodig. Bovendien ontbreekt het hen vaak aan opleiding en ervaring. Oudere steunaanvragers hebben dikwijls reeds een beroep uitgeoefend en ze beschikken over duidelijke technische vaardigheden. Daarentegen beschikken ze vaak niet over de nodige sociale vaardigheden zoals taalkennis, het bezit van een rijbewijs enz., competenties die noodzakelijk zijn om weer werk te vinden en zelfredzaam te worden. Om de terugkeer naar het actief leven te bestendigen, beschikt de Tewerkstellingsdienst ook over een aantal wettelijk geregelde hulpmiddelen zoals het statuut artikel 60§7 van de organieke wet van 1976 (zie kadertje) en over een echt netwerk van externe partners voor sociale economie zoals V.Z.W.’s, de Gemeente Elsene, ondernemingen met een maatschappelijk doel, inschakelingsbedrijven, enz. n
rkstellingsdienst Cap Emploi / Tewe Macau, 45 Avenue Guillaume aan, 45 Guillaume Macaul ne 1050 Ixelles / Else 2 6.2 1.5 .64 02 : l. Te 6 Fax : 02.641.54.7 .be
[email protected] lo mp p.e ca : Mail isnet.be .ir es ell six pa w.c Web : ww lsene.irisnet.be www.ocmwe
Infos
populations : si l’objectif de mise à l’emploi demeure le même, les problématiques à régler sont différentes. Les jeunes demandeurs ont besoin d’être plus encadrés et surtout plus strictement. Ils souffrent aussi souvent d’un manque de formation et d’expérience. Les personnes plus âgées ont, elles, souvent déjà exercé un métier. Leurs compétences techniques sont déjà en grande partie acquises. Ce qui leur manque, ce sont des compétences sociales comme l’apprentissage de la langue, l’obtention
Zouhir Badaoui travaille au CPAS d’Ixelles depuis plus de 4 ans en tant qu’électricien. Avant, il était chauffeur de taxi indépendant et s’est retrouvé sans emploi et sans droits au chômage lorsque son activité a dû s’arrêter. C’est comme cela qu’il est arrivé au CPAS. On lui a alors proposé une formation d’électricien bâtiment et industriel à plein temps pendant six mois, ensuite un contrat article 60 de 18 mois, à l’issue desquels il a été définitivement embauché au CPAS.
Van het statuut artikel 60 naar een job bij het OCMW: drie voorbeelden van geslaagde trajecten. Sinds meer dan 4 jaar werkt Zouhir Badaoui als elektricien bij het OCMW van Elsene. Voordien was hij zelfstandig taxichauffeur en als gevolg van de stopzetting van dat beroep kwam hij niet alleen zonder job te zitten, maar had hij evenmin recht op werkloosheidsuitkeringen. Hij klopte dus aan bij het OCMW. Men stelde hem voor om gedurende zes maanden een voltijdse opleiding te volgen als elektricien voor bouw en industrie. Na een arbeidscontract gedurende 18 maanden als artikel 60 werd hij definitief aangeworven door het OCMW. Pierre Tkac trad in dienst bij het OCMW van Elsene na een faillissement. Hij is scenograaf en onafhankelijk decorateur. Vandaag is hij verwarmingstechnicus, verwarmingsadviseur EPB en opleider bij “ l’Espace Formation PME ” (opleidingscentrum voor kleine en middelgrote ondernemingen). Hij had gedurende enkele maanden een contract als artikel 60 in afwachting van zijn driejarige opleiding. Hij legde examens af en raakte benoemd op het OCMW. Ondertussen behaalde hij het diploma dat hem toelaat om het beroep uit te oefenen. Hij beschikt over niet minder dan acht getuigschriften waarvan drie aggregaties. Toch blijft hij nog andere opleidingen volgen. Laurence Duret kwam, na haar ontslag als gevolg van herstructureringen van het personeelsbestand op het Institut Saint-André, terecht bij het OCMW. Als halftime weddetrekkende had ze slechts recht op gedeeltelijke werkloosheidsuitkeringen. De tewerkstellingsdienst bood haar een job aan als administratief assistent, statuut artikel 60 in de Residentie Van Aa. Op het einde van haar contract slaagde ze voor het wervingsexamen en verwierf ze meteen een baan op het Secretariaat van het OCMW. Nu heeft ze een vaste job op de Personeelsdienst. Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 11
Logement
Service social et Cellule logement :
Tenter de faire face à la crise de l’hébergement
Si Bruxelles demeure, comme Berlin, une des capitales européennes les moins chères en termes de loyer, s’y loger lorsque l’on est en difficulté ou en situation de précarité demeure un problème souvent insoluble face auquel les CPAS sont eux aussi démunis. S’ils peuvent dans certains cas apporter des aides sociales, le nombre de logements disponibles reste très inférieur aux demandes des foyers modestes et les listes d’attente s’allongent d’année en année.
D
ans ce cadre difficile, le CPAS d’Ixelles peut intervenir de différentes manières pour aider les familles en difficulté. Le Service social général peut attribuer des aides financières ou matérielles (mobilier, électroménager, etc.) pour aider les personnes à se loger dignement, et le centre d’action sociale dispose également d’un parc immobilier géré par la Cellule logement. Il se compose de 70 logements répartis en deux catégories : 45 d’entre eux sont des logements à caractère social et 25 sont loués au « prix du marché ». Des appartements supplémentaires sont par ailleurs actuellement en cours de rénovation. Les logements à caractère social sont des habitations qui ont fait l’objet de rénovations financées via des subsides de la Région de Bruxelles-Capitale
De Sociale Dienst en het Huisvestingsteam: Helpen het hoofd bieden aan het woonprobleem Ook al behoort Brussel, samen met Berlijn, tot de Europese hoofdsteden met de laagste huren, toch is het huisvestingsprobleem duidelijk aanwezig voor mensen met beperkte bestaansmiddelen. OCMW’s kunnen weliswaar maatschappelijke hulp geven, maar het aantal beschikbare woningen voor gezinnen met een eerder gering inkomen, blijft ontoereikend. Daardoor groeien de wachtlijsten elk jaar opnieuw. Het OCMW van Elsene kan op verschillende manieren hulp bieden aan gezinnen die kampen met woonproblemen. De Algemene Sociale Dienst kan financieel of materieel (meubilair, huishoudapparaten, enz…) bijspringen om ervoor te zorgen dat mensen correcte huisvesting krijgen. Ons OCMW beschikt vandaag over 70 woningen die beheerd worden door het Huisvestingsteam. Daarvan vallen 45 woningen in de categorie sociale huisvesting, terwijl de 25 andere woningen tegen “marktprijzen” aangeboden worden. Bovendien vindt op dit ogenblik de renovatie plaats van een aantal bijkomende appartementen. Sociale woningen zijn woningen waarvoor de financiering van herstellingswerken gebeurde via subsidies, toegekend door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, op voorwaarde dat die woningen tegen bescheiden huurprijzen op de markt aangeboden worden, zodat gezinnen met een gering inkomen er terechtkunnen. Voor die woningen gelden huurcontracten van respectievelijk een, vervolgens twee en tenslotte zes jaar. Bij elke vernieuwing van het contract vindt er een maatschappelijk onderzoek plaats om na te gaan over welke inkomsten de bewoners beschikken en of ze nog steeds aan de voorwaarden voldoen om er gehuisvest te blijven. 12
- Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
Huisvesting moyennant leur mise sur le marché à un tarif locatif modéré et réservé à des familles à faibles revenus. Ces habitations sont d’abord louées pour un bail d’un, puis de deux, et enfin de six ans. A chaque renouvellement de contrat, une enquête sociale détermine les revenus de ses habitants et vérifie ainsi s’ils remplissent toujours les conditions pour y demeurer.
« Seuls 10 % des locataires occupant un logement appartenant au CPAS d’Ixelles reçoivent une aide financière de ce dernier » Les logements loués au « prix du marché » par le CPAS affichent, eux, des tarifs plus élevés, mais qui restent tout de même relativement plus bas qu’un logement privé. Ils sont réservés aux personnes bénéficiant de D’où vient le parc immobilier du CPAS d’Ixelles ? Une partie des logements dont dispose le CPAS d’Ixelles provient de dons, de legs ou de baux à nourriture. Avec cette dernière formule, une personne âgée propriétaire cède son bien au CPAS qui s’engage en contrepartie à prendre en charge ses frais liés à la vie quotidienne. Cela inclut notamment le séjour dans une maison de retraite, les frais médicaux, etc.
Les ADIL, une aide pour quitter les logements insalubres
L
es Allocations de déménagement, d’installation et de loyer (ADIL) sont des aides financières régionales destinées aux locataires dont les revenus ne dépassent pas un certain montant et qui quittent un logement non conforme (insalubre, surpeuplé, inadapté aux personnes à mobilité réduite, etc.) pour un logement conforme. Les ADIL sont des allocations de deux types qui peuvent être cumulables. Elles se composent d’une part d’une aide au déménagement et à l’installation (jusqu’à 1014 euros*) accordée une seule fois, et d’autre part, si son nouveau loyer est supérieur à l’ancien, le locataire peut bénéficier d’une allocation allant de 150 à 225 euros* par mois pendant cinq ans pour payer la différence. Le CPAS d’Ixelles propose des avances sur les ADIL pour faciliter le relogement. C’est un système qui fonctionne parfaitement avec des personnes isolées ou des familles de taille modeste qui ne recherchent pas de grands logements car dans ce cas, le montant des ADIL reste trop faible par rapport au prix d’un loyer. (*) les sommes allouées sont déterminées en fonction de la composition du ménage.
revenus moyens. Enfin, pour briser une idée reçue, il convient de souligner que seulement 10 % des locataires occupant un logement appartenant au CPAS d’Ixelles reçoivent une aide financière de ce dernier. La gestion locative constitue ainsi une partie importante du travail de la Cellule logement : tâches administratives, mise en location des logements, états des lieux, perception des loyers, travaux à effectuer, procédures d’expulsion lorsque les locataires ne payent pas ou n’entretiennent pas correctement leur habitat, s’ajoutent à la
gestion des dossiers de candidatures pour obtenir un logement. Des listes d’attente de plus en plus longues En effet, plus de 800 dossiers sont en attente et le parc immobilier du CPAS est modeste. Le délai pour obtenir un de ces logements est actuellement de 7 à 10 ans. La Cellule logement encourage donc les candidats à s’inscrire auprès de tous les autres bailleurs sociaux et également à faire valoir toutes les aides dont ils pourraient bénéficier pour se loger (ADIL, etc.).
Waar komt het onroerend van het Huisvestingsteam : administratieve Groeiende wachtlijsten bezit van het OCMW van verrichtingen, plaatsbeschrijvingen, verhuring van Zoals gezegd bezit het OCMW maar een beperkt woningen, inning van huur, uit te voeren werken, aantal woningen, maar toch zijn er niet minder dan Elsene vandaan? De woningen die het OCMW van Elsene bezit komen gedeeltelijk voort uit schenkingen, legaten of onderhoudscontracten. Bij deze laatste schikking geeft een bejaarde zijn eigendom aan het OCMW, terwijl het OCMW vanaf dat ogenblik instaat voor de kosten van dagelijks levensonderhoud van de bejaarde. Onder die kosten verstaat men verblijf in een rusthuis, geneeskundige kosten, enz.
Voor woningen die door het OCMW tegen « marktprijzen » verhuurd worden, gelden nog altijd tarieven die een stuk voordeliger zijn dan de huur die men op de privémarkt aanrekent. Ze zijn bestemd voor personen die over een bescheiden inkomen beschikken. We wijzen erop dat, ondanks hetgeen vaak gedacht wordt, slechts 10% van de huurders die een sociale woning van het OCMW betrekt ook daadwerkelijk financiële steun ontvangt van dat OCMW. Het beheer van de verhuurde woningen vormt een belangrijk deel van het takenpakket
uitzettingsprocedures indien de huurders niet betalen of hun woning niet correct onderhouden en natuurlijk het beheer van dossiers van kandidaten die op zoek zijn naar een woning.
800 dossiers van kandidaten die op de wachtlijst staan. Dat verklaart meteen waarom het 7 tot 10 jaar kan duren vooraleer men een woning toegekend krijgt. Het Huisvestingsteam dringt er
VIBH helpt bij het verlaten van ongezonde woningen De Verhuizing- en Installatietoelages met Bijdragen in het Huurgeld (VIBH) zijn vormen van gewestelijke financiële steun die huurders met inkomsten die niet hoger liggen dan een bepaald bedrag de mogelijkheid moeten bieden om een niet conforme woning (ongezond, overbevolkt, onaangepast voor mensen met een beperkte mobiliteit, enz…) in te ruilen voor degelijke huisvesting. Er bestaan twee soorten VIBH-premies die bovendien samengevoegd kunnen worden. Enerzijds is er de eenmalige uitkering bij verhuizing en vestiging (tot 1014euro*) en anderzijds kan de huurder van een maandelijkse steun genieten schommelend tussen 150 en 225 euro, indien de huur voor de nieuwe woning hoger ligt dan die betaald voor de oude. Het is een vorm van hulp die vijf jaar kan blijven duren. Het OCMW van Elsene geeft voorschotten op VIBH-premies om het betrekken van een nieuwe woning te vergemakkelijken. Het systeem werkt uitstekend voor alleenstaanden of kleine gezinnen die geen grote woning zoeken. Gaat het om grotere woningen, dan is de inbreng van de VIBH te gering in verhouding tot de betaalde huur. (*) de toegekende sommen hangen af van de gezinssamenstelling. Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 13
Logement Des logements de transit pour les situations d’urgence
© stock.xchng
Le CPAS d’Ixelles dispose de quatre logements de transit. Leur attribution est gérée directement par le Service social. Ils sont destinés à des personnes qui se retrouvent sans logement pour des raisons indépendantes de leur volonté ou suite à des situations accidentelles comme un incendie, un logement frappé d’insalubrité, un retour imprévu de l’étranger, des violences conjugales, etc. Il s’agit dans tous les cas d’un d’hébergement temporaire court destiné à laisser le temps aux personnes de se reloger.
Des permanences pour répondre aux questions La Cellule logement tient des permanences deux demi-journées par semaine ou reçoit sur rendez-vous. L’accès est ouvert à toute personne ayant des questions liées à la problématique du logement. Le service peut, soit directement répondre à leurs interrogations, soit les orienter vers différents services compétents, mais aussi des asbl, des partenaires sociaux, etc.
Des aides via le Service social En termes d’hébergement, le Service social peut par ailleurs intervenir de diverses façons pour aider les personnes en situation précaire à se loger et à s’acquitter de leurs charges. La première aide possible peut se faire au niveau du loyer. Dans ce cas, si la personne est aidée financièrement par le CPAS, un prélèvement direct sur son RIS ou ses aides sociales peut être mis en place pour pérenniser le paiement de son loyer, ce qui rassure également les propriétaires.
dus bij de kandidaten op aan om zich ook op andere wachtlijsten voor sociale woningen in te schrijven en om alle vormen van hulp waarop men recht heeft te laten gelden (VIBH, enz…). Heeft u vragen… kom dan naar de zitdagen Het Huisvestingsteam organiseert twee keer per week een halve zitdag en ontvangt ook na afspraak. Iedereen die vragen heeft omtrent huisvesting is welkom. Ofwel geeft de dienst onmiddellijk een antwoord op uw vragen, ofwel wordt er doorverwezen naar bevoegde diensten, maar eveneens naar v.z.w.’s, sociale partners, enz. Hulpverlening via de Sociale Dienst De Sociale Dienst kan op verschillende manieren interveniëren om mensen die zich op het vlak van huisvesting in een noodsituatie bevinden onderdak te verschaffen en te steunen bij de betaling van lasten. Reeds op het vlak van de betaling van huur kan de Sociale Dienst een rol spelen. Indien het gaat om een persoon die OCMW-steun krijgt, dan kan er een
rechtstreekse afhouding gebeuren op het Leefloon of op de Sociale Hulp, zodat ook de eigenaar van de woning zeker is dat hij zijn huur ontvangt. Onder bepaalde voorwaarden kan het OCMW de huurwaarborg voorschieten voor een nieuwe woning. Dat bedrag is echter beperkt en de terugbetaling ervan hangt af van het budget waarover de geholpen persoon kan beschikken. Indien een maatschappelijk assistent na een huisbezoek vaststelt dat huurders een tekort hebben aan huisraad (meubels, beddengoed, enz…) of aan onmisbare huishoudtoestellen (verwarmingselementen, enz.), dan kan hij waardebonnen geven aan de huurder die bij sociale partners en bepaalde instellingen inwisselbaar zijn tegen uitrusting, en waarop geen beslag kan gelegd worden. Afhankelijk van de toestand van de steungenieter kan het zijn dat waardebonnen voor huisraad terugbetaald moeten worden. Acties voor daklozensteun Bij hun zoektocht naar onderdak, kan het OCMW
14
- Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
Le CPAS peut, sous certaines conditions, avancer la garantie locative pour une personne ou une famille entrant dans un nouveau logement. Cette somme est toutefois plafonnée et remboursable en fonction du budget de la personne aidée. Lorsqu’un assistant social constate après une visite à domicile que ses locataires manquent de mobilier (meubles, literie, etc.) ou de matériel (électroménager, radiateurs, etc.) de première nécessité, il peut fournir des bons échangeables contre ces équipement ne pouvant faire l’objet de saisie, auprès de partenaires sociaux et d’enseignes sélectionnées. Notez que selon la situation du bénéficiaire, les bons mobiliers peuvent être remboursables. vestigingspremies geven aan daklozen die het leefloon krijgen of slechts een zeer beperkt inkomen hebben. Ook tussenkomsten in huisvestingskosten voor daklozen (personen of gezinnen) in opvangtehuizen behoren tot de mogelijkheden. n
Overgangswoningen in noodsituaties Het OCMW van Elsene beschikt over vier overgangswoningen. De toewijzing ervan gebeurt door de Sociale Dienst. Ze zijn bestemd voor personen die, buiten hun wil om, geen woning hebben, of te maken kregen met ongelukken zoals brand, een ongezond verklaard huis, onvoorziene terugkeer uit het buitenland, willen ontsnappen aan geweld binnen het gezin, enz. Het verblijf in de overgangswoning is beperkt tot de tijd die nodig is om mensen in staat te stellen een nieuwe woning te vinden.
Huisvesting
Les Agences Immobilières Sociales (AIS) Pour tout propriétaire désireux de confier la gestion locative d’un bien immobilier privé de façon sûre, les agences immobilières sociales (AIS) sont des partenaires incontournables. En effet, ces dernières se chargent non seulement de choisir les locataires et de conclure les baux, mais vont également superviser d’éventuels travaux, garantir le paiement des loyers, entretenir le bien… En outre, en cas de rénovations importantes, l’AIS confère au propriétaire le droit au bénéfice d’une aide à la rénovation octroyée par la Région de Bruxelles-Capitale. En échange de la sécurité et la tranquillité offertes par cette formule, le loyer fixé doit être inférieur au prix du marché, afin que le bien puisse être donné en location à une personne, un couple ou une famille à revenus modestes.
De Sociale Huisvestingsmaatschappijen Voor eigenaren die op een veilige manier hun onroerend goed willen laten beheren, zijn de sociale huisvestingsmaatschappijen erg handig. Ze houden zich niet enkel bezig met het zoeken van huurders en het afsluiten van huurovereenkomsten, maar oefenen ook toezicht uit op eventuele werken, waarborgen de betaling van huur, onderhouden het pand en bij belangrijke renovatiewerken aan het onroerend goed kan de sociale huisvestingsmaatschappij ervoor zorgen dat de eigenaar in aanmerking komt voor renovatiesteun vanwege het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In ruil voor de veiligheid en zekerheid die deze formule biedt, moet de vastgestelde huur lager liggen dan het bedrag dat men op de gewone markt kan krijgen, omdat het onroerend goed verhuurd wordt aan een persoon, een echtpaar of een gezin met een bescheiden inkomen.
Un coup de jeune pour l’ancienne résidence Van Aa...
A
près le déménagement de la maison de soins et de repos du CPAS dans un bâtiment neuf et plus adapté, s’est posé la question de la réaffectation du bâtiment qui l’abritait. Soucieux de consacrer cet immeuble à sa mission d’insertion professionnelle, et sensible à la pénurie croissante de logements destinés aux étudiants dans la Région de Bruxelles-Capitale, le CPAS a entamé des travaux de rafraîchissement en vue d’aménager le bâtiment en kots étudiants destinés à servir d’appui à un projet de réinsertion socioprofessionnelle par de la formation de type HORECA. A cet effet, le CPAS projette de confier la gestion et l’exploitation du bâtiment à un concessionnaire agréé en qualité d’initiative d’économie sociale disposant des moyens d’encadrement adaptés, qui lui-même collaborera avec un établissement d’enseignement supérieur. A moyen terme, le CPAS a projet de transformer ce bâtiment en Centre d’hébergement international pour étudiants, chercheurs et professeurs étrangers, tout en maintenant sa vocation de support à des activités de réinsertion socioprofessionnelle. De grosses transformations et une extension seront alors réalisées. Dans cette perspective, un dossier a été déposé auprès de la Région pour obtenir un financement Beliris.
Travaux internes et partenariat public/privé Le CPAS d’Ixelles dispose d’un Service des travaux qui a la charge des rénovations et de l’entretien de son parc immobilier. Un large éventail de corps de métier y est représenté, améliorant ainsi la réactivité et l’efficacité du service, face à des situations parfois urgentes. Pour la création de nouveaux logements sur l’îlot Paquot-Borrens-Cuissez-Boondael, qui constitue un projet plus ambitieux, le CPAS prévoit un partenariat public/privé qui lui permettra de limiter les dépenses.
nt Cellule Logeme am Huisvestingste , 65A Rue Jean Paquot at, 65A ra st ot qu Jean Pa sene El s 1050 Ixelle 0 5.4 1.5 Tel. : 02.64 1 Tel. : 02.641.55.1 0 6.2 1.5 .64 02 : Tel. .be ixelles.irisnet Web : www.cpas t.be ne is .ir ne se el www.ocmw
Infos
Des actions pour soutenir les sans-abris Le CPAS a la possibilité de verser une prime d’installation aux sans-abris bénéficiaires du revenu d’intégration ou d’un faible revenu qui retrouvent un logement. Il est aussi possible d’intervenir dans les frais d’hébergement en maison d’accueil de personnes ou de familles sans-abri. n
Een tweede jeugd voor de oude Residentie Van Aa… Door de verhuizing naar het nieuwe en beter geëquipeerde rust- en verzorgingstehuis van het OCMW, stelde zich de vraag welke de nieuwe bestemming zou worden van het oude gebouw. Enerzijds wil het OCMW zijn steentje bijdragen in het zoeken naar oplossingen voor het huisvestingsprobleem dat zich stelt voor studenten binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Daarom zullen studentenkamers ingericht worden. Anderzijds komt er ruimte vrij voor de ontwikkeling van een maatschappelijk en professioneel opleidingsen inschakelproject van het horeca-type. Het gebouw zal in concessie gegeven worden
aan een concessiehouder uit de sector van de sociale economie. Dat bedrijf zal dan zelf samenwerking zoeken met een instelling uit het hoger of universitair onderwijs. Op middellange termijn wil het OCMW het gebouw inrichten als Internationaal Verblijfscentrum voor buitenlandse studenten, vorsers en professoren. De activiteiten uit de maatschappelijke en beroepsinschakeling zullen behouden blijven. De realisatie van dit project zal ingrijpende veranderingen met zich meebrengen en ook leiden tot de uitbreiding van het gebouw. In dit kader werd er bij het Gewest een dossier ingediend om financiering te verkrijgen vanwege Beliris.
Partnership tussen de openbare en de privésector voor de realisatie van belangrijke werken In het OCMW van Elsene is er een Dienst Werken die zich bezighoudt met onderhoud en herstelling van onroerende eigendom. Binnen de dienst zijn er tal van gespecialiseerde ambachten actief, zodat soepel en efficiënt ingespeeld kan worden op noodsituaties. Voor het ambitieuze project inzake de inrichting van nieuwe woningen in het huizenblok Paquot-Borrens-Cuissez-Boondaal, voorziet het OCMW samenwerking tussen de openbare en de privésector, zodat de kosten beperkt blijven. Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 15
Jeunes & Etudiants
L’accueil des jeunes : Une priorité pour bien démarrer dans la vie active
En Europe, les moins de 25 ans sont de plus en plus exposés à la précarité. Situation familiale difficile, accès à l’autonomie, coût des études, apprentissage et recherche d’un travail, sont autant de difficultés qui peuvent se révéler insurmontables quand on n’est pas accompagné pour faire ses premiers pas vers la vie active. Le Service Jeunes du CPAS d’Ixelles peut, dans certains cas, aider les jeunes à assurer leur autonomie et encourager leur prise de responsabilité. e Service Jeunes accueille et accompagne les 18 à 25 ans : un public varié confronté à des problématiques très diverses. Quelles que soient leurs situations, les jeunes en difficulté doivent être plus encadrés et soutenus, car ils sont plus vulnérables. Ils peuvent se retrouver plus vite et plus profondément marginalisés que les adultes. Dédier un service spécifiquement aux moins de 25 ans permet à chaque travailleur social de se concentrer sur un nombre réduit de personnes. Il assure ainsi un accompagnement plus adapté à l’intégration des jeunes et travaille plus en profondeur à la responsabilisation de ses interlocuteurs. Le travailleur social vérifie également si ces derniers peuvent bénéficier d’aides ou d’allocations extérieures au CPAS et les faire valoir. On ne travaille cependant pas de la même manière avec un étudiant, un jeune déscolarisé, en rupture de projet ou déjà marginalisé. Dans tous les cas il faut déterminer avec chacun un projet viable. Si le jeune peut travailler, une collaboration s’établit alors avec Cap Emploi. Si pour des raisons de santé ou d’équité il ne peut
L
Jongerenonthaal : Goed begonnen is half gewonnen Steeds vaker worden Europese jongeren van minder dan 25 jaar geconfronteerd met onzekerheden die te maken hebben met complexe gezinssituaties, problemen om op eigen benen te staan, studiekosten, leermoeilijkheden of het vinden van een job. Zonder de nodige begeleiding, kunnen de eerste stappen in het actieve leven ervaren worden als onoverkomelijke hindernissen. De Jongerendienst van het Elsense OCMW kan jongeren bijstaan op hun zoektocht naar zelfstandigheid en hen aanmoedigen bij het nemen van verantwoordelijkheden.
© stock.xchng
De Jongerendienst zorgt voor onthaal en begeleiding van jonge volwassenen in de leeftijd van 18 tot 25 jaar. Het gaat om een erg gevarieerd publiek dat met zeer diverse probleemsituaties in aanraking komt. Welke ook hun persoonlijke achtergrond moge zijn, jongeren in moeilijkheden hebben behoefte aan begeleiding en steun omdat ze een kwetsbare groep vormen. Men stelt inderdaad vast dat ze, sneller dan volwassenen, in de marginaliteit kunnen terechtkomen. De oprichting van een bijzondere dienst die zich specifiek bezighoudt met mensen die jonger zijn dan 25 jaar, maakt het mogelijk dat elke maatschappelijke assistent zich met een beperkt aantal dossiers kan bezighouden. Zo blijft een goede opvolging van het recht van jongeren op maatschappelijke integratie gevrijwaard en wordt er ook bijgedragen tot de responsabilisering van de gesprekspartners waarmee jongeren te maken krijgen. De maatschappelijke assistent gaat na of jongeren recht hebben op hulp of uitkeringen, maar onderzoekt ook hoe ze op die tegemoetkomingen aanspraak kunnen maken. Toch verloopt de samenwerking niet identiek met studenten, jongeren die hun scholing of opleiding niet voltooiden of jongvolwassenen die reeds in de marginaliteit terechtkwamen. Hoe dan ook is het nodig om met elke jongere een realistisch project (werken of een opleiding volgen) tot stand te brengen in samenwerking met de Tewerkstellingsdienst. Indien de jongere om gezondheids- of billijkheidsredenen niet kan werken, dan kan de Jongerendienst voor aangepaste opvolging zorgen.
16
- Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
Jongeren & Studenten L’aide à l’autonomie : une Les jeunes et le chômage particularité du CPAS d’Ixelles En Belgique, près d’un tiers de la population a Lorsqu’un jeune Ixellois souhaite accéder à moins de 25 ans. Le taux de chômage moyen l’autonomie, que ce soit lié à des tensions des 18-24 ans se situe au-dessus des 20%1 2 familiales, par manque de moyens ou pour (contre un taux moyen de chômage de 7,2% ). Plus d’un jeune sur cinq est ainsi sans emploi échapper à l’autorité parentale, il peut et à la recherche d’un travail dans le Royaume. s’adresser à la Cellule Jeunes du CPAS d’Ixelles. Le taux d’emploi des jeunes était de 32,5%2 Selon la demande, un entretien est organisé en 2010 en Belgique (contre 42,6% pour la moyenne des 17 pays de la zone euro). Ce avec ses parents en présence de travailleurs chiffre s’explique en partie par les nombreux sociaux. Il ressort souvent de cette réunion jeunes qui étudient au-delà de 18 ans. Disposer d’autres thématiques que la simple ainsi d’une population jeune et qualifiée est plutôt un atout futur, mais cela n’explique volonté d’accéder à l’autonomie. Un conflit pas complètement le faible taux d’emploi. générationnel n’est pas forcément un conflit Les jeunes peu qualifiés et ceux soumis à de rupture et parfois, un terrain d’entente est l’obligation scolaire à temps partiel sont fortement touchés par le chômage. Ils risquent encore possible. d’être poussés vers la marginalité et doivent Si les désaccords ou les souffrances sont trop donc être soutenus dans leurs parcours importants, le CPAS peut apporter une aide d’intégration vers la vie active. (1) Sources Eurostat. Le taux moyen en mars 2011des 17 pays de la au jeune. C’est toujours un équilibre délicat à zone euro est de 19,8%. Il dépasse 30% dans certains pays. trouver. Quelle que soit la solution envisagée (2) Sources Eurostat. par le CPAS, elle ne pourra toutefois jamais offrir le cadre de vie que des parents peuvent cel normalement apporter. es / Jongeren Service Jeun 60 5. .5 Tel. : 02.641 Reste alors à déterminer les besoins du jeune. 1050 Ixelles quot, 63b Rue Jean Pa 1050 Elsene Lorsqu’ils en ont les moyens, les parents sont straat, 63b Jean Paquot net.be is pasixelles.ir mis à contribution pour participer à la mise Web : www.c welsene.irisnet.be m www.oc en autonomie de leur enfant. Après étude du dossier, le Service Jeunes rédige un rapport social assorti d’un avis qui est soumis au CSSS. n
Een bijzondere aanpak voor studenten Op het grondgebied van de gemeente bevinden er zich tal van scholen en universiteiten, hetgeen zorgt voor een groot aantal dossiers met betrekking tot studenten. Daarom ontstond er binnen de Jongerendienst een Cel voor Studentenbegeleiding. Een team, waar ook psychologen deel van uitmaken, onderzoekt studieprojecten. Daarbij ligt de klemtoon op de deugdelijkheid ervan, de motivatie van de student, zijn bekwaamheid om het project tot een goed einde te brengen en de aard van het beroep waarvoor hij een opleiding wenst te genieten. Op grond van het verslag neemt het Bijzonder Comité van de Sociale Dienst (BCSD) een collegiale beslissing over het al dan niet toekennen van hulp. In 2011 ontvingen bijna 320 studenten hulp. De contractuele verbintenis die de student aangaat met het OCMW geldt voor de studietijd. Bij mislukking wordt zijn situatie herbekeken. De opvolging vindt gedurende het ganse traject plaats. Hij moet niet alleen zijn resultaten voorleggen, maar ook gedurende een vakantiemaand een studentenjob aanvaarden zodat hij ook op financieel vlak zijn bijdrage levert. Als tegenprestatie steunt het OCMW de jongere zodat hij alle slaagkansen krijgt. Die steun kan bestaan uit de betaling van het inschrijvingsgeld en het volgen van een taal- of inhaalcursus.
Hulp op de weg naar zelfstandigheid : een bijzondere dienstverlening op het OCMW van Elsene Indien een jonge Elsenaar zelfstandig wil gaan wonen omdat de spanningen binnen het gezin onhoudbaar worden of om aan het gezag van de ouders te ontkomen, dan kan hij, indien de middelen ontbreken of onvoldoende zijn, aankloppen bij de Jongerendienst van het Elsense OCMW. Als blijkt dat het verzoek ontvankelijk is, dan wordt er, in het bijzijn van een gezinsbemiddelaar en een maatschappelijk assistent, een gesprek geregeld met zijn ouders. Vaak blijkt uit dat gesprek dat er buiten de wens om zelfstandig te gaan wonen, nog andere aspecten een rol spelen in de keuze die de jongere maakt. Generatieconflicten hoeven niet automatisch tot een definitieve breuk te leiden en soms is het best nog mogelijk om tot een vergelijk te komen. Indien de tegenstellingen schrijnend zijn of het om pijnlijke situaties gaat, dan kan het OCMW de jongere te hulp schieten. Het gaat altijd om een delicate evenwichtsoefening. Het OCMW weet bovendien maar al te goed dat het nooit de ouders kan vervangen. Nadat de behoeften van de jongere vastgesteld zijn, worden de ouders, indien ze daartoe de mogelijkheden hebben, aangesproken om bij te dragen om hun
Infos
travailler, le Service Jeunes peut faire en sorte de mettre en place un suivi adapté. Les étudiants : un cas spécifique En raison du nombre d’écoles et d’universités présentes sur la commune, de nombreux étudiants y résident. Le CPAS d’Ixelles doit ainsi traiter de nombreux dossiers de ce type. Leur suivi est assuré par la Cellule Etudiants au sein du Service Jeunes. Chaque projet d’étude est examiné par un groupe d’agents, dont des psychologues. Ils se focalisent sur sa pertinence, la motivation de l’étudiant, son aptitude à mener son projet à bien, et le type de métier visé. Le rapport ainsi constitué est soumis au Comité Spécial du Service Social (CSSS) qui décide de manière collégiale d’attribuer ou non une aide. La Cellule est venue en aide à près de 320 étudiants en 2011. Quand un étudiant s’engage avec le CPAS, il le fait par contrat, pour la durée de ses études. S’il est en échec, sa situation est réexaminée. Le suivi se fait toute l’année. Il doit présenter ses notes et s’engager à jobber pendant un mois de vacances afin de participer au financement de ses besoins. En contrepartie, le CPAS intervient pour que le jeune ait toutes les possibilités de réussite en l’aidant par exemple à s’acquitter de frais de scolarité, à suivre des cours de rattrapage ou encore de langue.
kind zelfstandig te laten worden. Na bestudering van het dossier, stelt de Jongerendienst een sociaal verslag met een advies op dat aan het BCSD voorgelegd wordt. n
Jongerenwerkloosheid In België is bijna een derde van de bevolking jonger dan 25. De werkloosheidsgraad binnen de leeftijdscategorie van 18 tot 24 jaar bedraagt meer dan 20%(1) (tegenover een gemiddelde werkloosheidsgraad van 7,2%)(2). Dit betekent dat binnen het Koninkrijk een jongere op vijf werkloos en dus werkzoekend is. In België bedroeg de tewerkstellingsgraad van jongeren 32,5%(2) in 2010 (tegenover 42,6% als gemiddelde voor de 17 landen van de Eurozone). Dit cijfer valt gedeeltelijk te verklaren door het groot aantal jongeren dat na 18 jaar nog verder studeert. Het is voor de toekomst uiteraard een belangrijke troef om te beschikken over goed geschoolde jongeren, maar toch valt hiermee de lage tewerkstellingsgraad niet volledig te verklaren. Laaggeschoolde jongeren die deeltijds leerplichtig zijn worden zwaar door werkloosheid getroffen. Ze lopen het risico om in de marginaliteit te belanden en dienen dus volop gesteund te worden op hun integratieparcours naar het actieve leven. (1) Bron Eurostat. In maart 2011 bedroeg het gemiddelde voor de 17 landen van de Eurozone 19,8%. In sommige landen ligt het cijfer hoger dan 30%. (2) Bron Eurostat.
Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 17
Jeunes & Etudiants
La Maison de la Jeunesse :
Un lieu d’accueil pour les mineurs
A
ujourd’hui, la Maison de la Jeunesse a pour mission principale d’aider les jeunes et les familles en difficulté, avec comme outil possible un hébergement. Deux groupes de 12 enfants (de 3 à 12 ans et de 12 à 18 ans) cohabitent dans des lieux de vie distincts, accueillants et à taille très familiale. L’institution dispose d’une équipe pluridisciplinaire de travailleurs sociaux qualifiés et deux médecins généralistes sont de plus chargés du suivi médical des enfants. De fait, le service de la Maison de la Jeunesse travaille 24 heures sur 24 et chaque jour de l’année.
© stock.xchng
« Un des services du CPAS qui fonctionne 24 heures sur 24, toute l’année »
En matière d’aide à la jeunesse, la compétence du CPAS d’Ixelles ne débute pas avec les seuls étudiants et jeunes actifs, il est également l’un des trois CPAS bruxellois à gérer un Service d’Accueil et d’Aide Educative (SAAE). Cet établissement subsidié par la Fédération Wallonie Bruxelles est destiné à accueillir des enfants de 3 à 18 ans en rupture de famille. Il s’inscrit dans la lignée d’une longue histoire dont les racines remontent à la création d’un orphelinat dans la commune en 1874.
Het Jongerentehuis : Een opvangplaats voor minderjarigen De hulp aan jongeren, geboden door het OCMW van Elsene, begint niet bij studenten of jongvolwassenen die actief worden op de arbeidsmarkt. Het OCMW van Elsene is immers een van de drie Brusselse OCMW’s die zorgen voor opvang en hulp bij het opvoedingsproces. De instelling ontvangt subsidies van de Federatie Wallonië-Brussel en zorgt voor opvang van kinderen tussen 3 en 18 jaar die uit gebroken gezinnen komen. Daarmee wordt er een lange traditie voortgezet, want reeds in 1874 richtte de gemeente een weeshuis op. De belangrijkste opdracht van het Jongerentehuis bestaat er vandaag in om jongeren en gezinnen in moeilijkheden te helpen. Het aanbieden van huisvesting is daarbij een hulpmiddel. Twee 18
groepen van 12 kinderen (van 3 tot 12 jaar en van 12 tot 18 jaar) wonen er weliswaar onder hetzelfde dak, maar toch gescheiden, waardoor een gezinssituatie gecreëerd wordt. Een multidisciplinair team, bestaande uit gekwalificeerde maatschappelijke werkers en twee huisartsen, staat in voor de begeleiding van de kinderen. Het Jongerentehuis draait dus elke dag van het jaar, 24 uur op 24, op volle toeren. Indien de “Service d’Aide à la Jeunesse” (van de Federatie Wallonië-Brussel) en de Jeugdrechtbank daartoe opdracht geven, kunnen zowel jongens als meisjes er geplaatst worden. Ze komen dan terecht in een veilige omgeving die structuur biedt. In de mate van het mogelijke gebeurt de opvang van jongeren in nauwe samenwerking met hun gezin, maar ook met psycho-medische en sociale diensten. Daarmee wenst het Jongerentehuis zo ruim mogelijke hulp te bieden.
- Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
Garçons et filles sont accueillis, sous mandat du Service d’Aide à la Jeunesse et du Tribunal de la Jeunesse, dans un cadre structurant et sécurisant. La prise en charge des jeunes s’effectue, dans la mesure du possible, en collaboration étroite avec leurs familles mais aussi avec tous les services psycho-médico-sociaux intervenant dans leur situation. La Maison de la Jeunesse a ainsi le souci d’inscrire ses interventions dans le réseau d’aide le plus large qui soit. Wederopname in het gezin Het Jongerentehuis zorgt niet enkel voor onthaal en opvang van kinderen, maar geeft ook sociaal-pedagogische steun, met name op het vlak van school- en studieprestaties. Bovendien wordt alles in het werk gesteld, voor zover dat mogelijk is, om de terugkeer naar het gezin te bevorderen. In principe moet het verblijf van de jongere zo kort mogelijk zijn. Opvang voor langere tijd kan alleen wanneer terugkeer naar het gezin niet tot de mogelijkheden behoort. In alle andere situaties bereiden een opvoeder en een maatschappelijke assistent de geleidelijke wederopname in het gezin voor. Zodra de jongere de instelling verlaat, kan hij op blijvende begeleiding rekenen.
Jongeren & Studenten Vous pouvez aider la Maison de la Jeunesse ! En effectuant des dons vous aiderez à améliorer la vie quotidienne des enfants de la Maison de la Jeunesse. Vous pouvez effectuer des dons en nature (jouets, vêtements, livres, jeux de sociétés, etc.) mais aussi des dons pécuniaires qui serviront à financer des vacances, des activités diverses et des équipements. Les dons de plus de 40 euros attribués au CPAS sont déductibles de vos impôts.
Réinsertion familiale
L’asbl La Ramure
C
ette association, créée il y a plus de 20 ans, est composée de membres du personnel de la Maison de la Jeunesse et de membres de l’ancien 19ème Régiment d’artillerie à Cheval (une unité parrainée par la Commune d’Ixelles). Les objectifs de l’asbl sont d’apporter plus de bien-être aux enfants qui y séjournent, de perpétuer un lien entre ses anciens pensionnaires, d’aider l’équipe éducative, mais aussi les jeunes à la réalisation de leurs buts sociaux ou scolaires et de promouvoir, sous toutes leurs formes, des activités socioculturelles et sportives, l’organisation de fêtes, vacances, séances récréatives, culturelles, cinématographiques, expositions, etc. Pour financer ses objectifs, l’asbl organise ainsi chaque année au mois de septembre une grande Brocante sur la chaussée de Boondael et l’avenue Macau. Elle participe également au Marché de Noël de la Commune d’Ixelles et met en place, tous les ans, un spectacle de Saint-Nicolas pendant lequel se déroule une grande Tombola organisée grâce au sponsoring de nombreuses personnes et sociétés. Ces actions ont, notamment, permis à l’association de faire installer une plaine de jeux dans le jardin de la Maison de la Jeunesse. Elle a été réalisée avec l’aide des enfants eux-mêmes qui ont participé à la conception de chacun des éléments.
En plus de l’accueil des enfants, qui assure à la fois une prise en charge éducative, mais également un accompagnement socio-pédagogique du jeune, un soutien et un suivi scolaire, la Maison de la Jeunesse travaille, quand cela est possible, à retisser les liens familiaux. Tout est mis en œuvre pour organiser un retour en famille. Le séjour d’un enfant doit en effet s’envisager comme le plus court possible. C’est un aspect essentiel du travail de la Maison de la Jeunesse. Et si l’option d’un retour dans sa famille s’avère irréalisable, il y a une possibilité de prise en charge à long terme. Autrement, la réinsertion familiale est préparée progressivement par un éducateur référent ainsi qu’une assistante sociale et fait l’objet d’un accompagnement extra-muros une fois que le jeune quitte l’institution. Acquérir une pré-autonomie A l’adolescence, les jeunes qui n’ont pas pu profiter d’un cadre de vie en famille ont besoin d’acquérir un certain nombre de notions et de compétences afin d’être autonomes lorsqu’ils quitteront la Maison de la Jeunesse. Des ateliers cuisine, linge, entretien, vie
quotidienne (logement, emploi, gestion de son budget, démarches administratives, santé, etc.) sont organisés pour leur permettre d’acquérir un minimum d’autonomie. A partir de 17 ans, sous certaines conditions, avec l’accord du mandant, et sur base d’un contrat relatif à la gestion budgétaire, à la fréquentation scolaire, etc. le jeune peut accéder à un logement autonome avec un soutien et un encadrement à la fois pédagogique et social. n
Op weg naar zelfstandig wonen Adolescenten die niet op het referentiekader van een gezin kunnen terugvallen, moeten een aantal begrippen en competenties verwerven waardoor ze, na het verlaten van het Jongerentehuis, op eigen benen kunnen staan.
Daarom leren ze niet alleen koken, poetsen en wassen, maar ook een aantal vaardigheden die nodig zijn in het dagelijkse leven (i.v.m. woning en werk, budgetbeheer, administratieve verplichtingen, gezondheidszorg, enz.). Vanaf 17 jaar kan de jongere onder bepaalde
U kan het Jongerentehuis helpen ! Door giften kan u het dagelijkse leven van de kinderen uit het Jongerentehuis aangenamer maken. U kan zowel in natura doneren (speelgoed, kleding, boeken, gezelschapsspelletjes, enz.) als financieel bijdragen om vakanties en uitrusting te betalen of diverse activiteiten te bekostigen. Giften aan het OCMW van meer dan 40 euro komen in aanmerking voor belastingaftrek.
Contact :
A.S.B.L. / V.Z.W. La Ramure Chaussée de Boondael, 102 - 1050, Ixelles Boondaalse Steenweg, 102 - 1050 Elsene Tél. : 02/641.56.54 - Fax. : 02/641.54.80 E-mail :
[email protected]
Infos
e euness de la J s n o s i a La M ehui gerent l, 102 Het Jon oondae 102 B e d e é , s g s e u w Cha een alse St Boonda lles / Elsene e 1050 Ix 6.50 et.be 02.641.5 s.irisn : . Tel sixelle .irisnet.be a p .c w w e w n Web : ww.ocmwelse w
voorwaarden zelfstandig gaan wonen. Hij kan wel op sociale en pedagogische omkadering blijven rekenen en krijgt een contract voorgelegd waarin een aantal verplichtingen staan (zoals leerplicht, budgetbeheer, enz.) n
De V.Z.W. « La Ramure » Deze vereniging bestaat reeds meer dan 20 jaar en is samengesteld uit personeelsleden van het Jongerentehuis en leden van het voormalige 19e Artillerieregiment te paard (waarmee de Gemeente Elsene verbroederde). De doelstelling van de VZW bestaat erin om het welzijn van de kinderen die er verblijven te verbeteren, het contact tussen voormalige bewoners te behouden, opvoeders bij te staan, maar ook om jongeren te helpen bij de realisatie van hun sociale of studieobjectieven. De realisatie van die doelstelling gebeurt concreet door de organisatie van sociaal-culturele en sportactiviteiten, feestjes, vakanties, ontspanning, bezoek aan culturele manifestaties zoals tentoonstellingen, bioscoopbezoek, enz.
Om over financiële middelen te kunnen beschikken organiseert de V.Z.W. elk jaar tijdens de maand september een grote rommelmarkt op de Boondaalse Steenweg en op de Macaulaan. Elk jaar verzorgt de vereniging ook een stand op de kerstmarkt georganiseerd door de Gemeente Elsene en vindt er een Sinterklaasfeest plaats. Tijdens dat feest is er een grote tombola die enkel kan plaatsgrijpen dankzij de sponsoring van talrijke personen en verenigingen. Door al die activiteiten kon er in de tuin van het Jongerentehuis een speelplein ingericht worden. De kinderen hebben trouwens zelf aan de realisatie van dat initiatief meegewerkt. (Contactadres zie hierboven) Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 19
Socioculturel
Cellule socioculturelle : une
bulle d’air pour sortir des tracas quotidiens
L
© stock.xchng
a Cellule socioculturelle du CPAS d’Ixelles a été créée pour permettre à ses usagers qui n’en ont pas les moyens d’accéder à des activités sportives, culturelles, ou à des services qui ne sont pas pris en charge par l’aide sociale traditionnelle. Sortir au théâtre, au cinéma, pouvoir s’acheter un livre, s’inscrire à un club de sport ou permettre à son enfant de le faire ne constituent pas des besoins vitaux. Ils revêtent néanmoins une grande importance sur le plan psychologique. Participer à une activité est un moyen d’échapper à une certaine forme d’isolement dans laquelle la précarité a tendance à enfermer les individus et cela joue grandement sur le moral.
Quand on est dans une situation difficile, on se concentre essentiellement sur les nécessités quotidiennes. Essayer de s’en sortir avec son logement, sa nourriture, la recherche d’un travail et un budget modeste sont des tâches qui occupent à plein temps. De cette situation naît souvent une forme d’isolement qui pèse lourdement sur le moral. Loisirs et sorties sont mis de côté par manque de moyens et trouver un peu de temps pour prendre soin de sa personne est une mission quasi impossible...
De Sociaal-culturele Cel : Even ontsnappen aan de problemen van elke dag Wie problemen heeft, is vaak een volledige dag bezig met het zoeken naar oplossingen. De zoektocht naar een woning, voedsel en werk, of het beheer van een bescheiden budget vergen heel wat tijd. Er blijven geen financiële middelen over voor ontspanning of extraatjes. Daardoor slaat vereenzaming toe en komt het persoonlijk welbevinden zwaar onder druk te staan. De sociaal-culturele Cel van het OCMW van Elsene werd opgericht met als doel om mensen die een beroep doen op het OCMW toegang te verlenen tot sport, cultuur of andere diensten waarvoor de traditionele maatschappelijke dienstverlening niet tussenkomt. Een toneelvoorstelling bijwonen, naar de bioscoop gaan, een boek kopen, zichzelf of zijn kind aansluiten bij een sportclub, zijn natuurlijk geen 20
levensnoodzakelijke behoeften. Toch spelen ze een belangrijke rol op psychologisch vlak. Door deel te nemen aan de een of andere activiteit breekt men uit de eenzaamheid waarin onzekerheid mensen kan doen terechtkomen. Is het nodig te zeggen dat eenzaamheid een erg negatieve invloed heeft op de geestelijke gezondheid ? Individuele hulp De sociaal-culturele Cel kan individuele hulp bieden. Zo bestaan er tussenkomsten (100 euro voor een volwassene en 150 euro per kind) voor sportabonnementen bij een club, aansluiting bij een creatief of kunstenatelier, vakantiestages, aankoop van sport- of kunstuitrusting (verf, borstels) enz. Dankzij de samenwerking tussen het OCMW en de vereniging Artikel 27 kunnen steungenieters ook maandelijks tegen de prijs van 1,25 euro een entreebiljet kopen voor bioscoop- of theaterbezoek, of een bezoek brengen aan een tentoonstelling of museum. Jaarlijks kan men een boekenbon krijgen
- Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
Des aides individuelles La Cellule socioculturelle peut proposer pour cela différentes aides individuelles, tout d’abord par le biais d’une prise en charge (à hauteur de 100 euros pour un adulte et de 150 euros pour un enfant) d’un abonnement à un club sportif, à un atelier créatif ou artistique, pour des stages de vacances, l’achat de matériel de sport ou culturel comme de la peinture, des pinceaux, etc. Grâce à une collaboration du CPAS avec l’association Article 27, les usagers peuvent également, une fois par mois, obtenir un ticket pour une entrée à 1,25 euros au cinéma, au théâtre, à une exposition ou au ten bedrage van 20 euro. Daarnaast bestaan er ook welzijnscheques die in de zorgsector kunnen gebruikt worden : bijvoorbeeld bij de kapper, voor hand- of voetverzorging. Voor sommige mensen is dat erg belangrijk… en niet enkel ter voorbereiding van een sollicitatiegesprek. Het is simpelweg belangrijk dat mensen zich verzorgen, met name op het vlak van persoonlijke hygiëne. Voetverzorging bijvoorbeeld is dikwijls niet alleen een kwestie van comfort. Via de Tewerkstellingsdienst en de Sociale Dienst is het ook mogelijk om, onder bepaalde voorwaarden, een bon te krijgen die men bij de aangesloten verenigingen tegen een computer kan inruilen. De sociaal-culturele Cel werkt samen met verschillende diensten van het OCMW van Elsene zoals het Jongerentehuis, de Dienst voor Gezins- en Bejaardenhulp (D.G.B.H.), de Residenties Van Aa en Uren van Geluk. Uit die samenwerking ontstaan activiteiten waaraan verschillende generaties
Sociaalcultureel musée. Il existe aussi des chèques livres d’une valeur L’asbl Article 27 de 20 euros que l’on peut utiliser une fois par an. artant du constat que des freins économiques, Dans un tout autre domaine, les chèques bien-être psychologiques, sociologiques, etc. éloignent servent à bénéficier d’un soin : coiffeur, manucure ou une partie de la population de l’espace culturel, encore pédicure. C’est très important pour certaines l’association Article 27* s’est donné pour but de personnes, et pas seulement pour se préparer à un contribuer à la démocratisation culturelle. entretien d’embauche. Cela fait simplement du bien Après avoir, dans un premier temps, obtenu des pouvoirs publics la réduction de pouvoir s’occuper de soi. De plus, on est parfois plus des prix d’achat des places, Article 27 s’est tissé un large réseau de partenaires proche du soin que du confort comme avec une séance sociaux en contact avec les personnes vivant une situation économique et/ou de pédicure par exemple. sociale difficile, ainsi qu’un important réseau de partenaires culturels afin de Via Cap Emploi et le Service social il est également diversifier au maximum l’offre de manifestations. possible, sous certaines conditions, d’obtenir un bon Actuellement, Article 27 collabore avec 934 partenaires dans la Fédération destiné à être échangé contre un ordinateur complet Wallonie-Bruxelles (dont 160 à Bruxelles) permettant aux utilisateurs, inscrits dans l’une des associations conventionnées avec Article 27, d’avoir accès tant à chez des partenaires associatifs. La Cellule socioculturelle collabore aussi avec des spectacles d’Arts de la Scène (théâtre, danse, cirque, théâtre de rue) ou de différents services du CPAS d’Ixelles, comme la Maison musique (classique, opéra, jazz, rock, musiques folkloriques…), qu’au cinéma de la Jeunesse, le Service d’Aide aux Familles et aux (films, documentaires, exploration du monde…) ou à des expositions d’Arts Personnes Âgées (SAFPA), les résidences Van Aa ou des plastiques (peinture, sculpture, architecture, arts contemporains…). Heures Douces en proposant par exemple des activités Pour plus d’infos : www.article27.be intergénérationnelles, notamment des sorties ou (*) Référence à l’article 27 de la Déclaration Universelle des Droits de l’Homme portant sur le droit à la culture. des activités régulières avec des partenaires comme Le Comité invite des acteurs culturels Culturelles. Chacun de ses membres est libre d’y l’asbl Activ’Dog qui offre de passer un peu notamment des responsables de prendre la plume pour témoigner, donner son avis de temps avec des animaux de théâtres, de musées, etc. Les lieux sur une activité, débattre d’un sujet et surtout compagnie. culturels développent, en effet, se faire plaisir en participant à ce projet et en le Le Comité Culturel de plus en plus de programmes réalisant. Ce journal vise également à donner pour toucher un public plus l’envie aux autres usagers du CPAS de participer Décidé à ne pas proposer que large et varié et n’hésitent aux activités du Comité Culturel. n des d’aides individuelles, le CPAS plus à aller vers un public d’Ixelles a créé, depuis juin 2011, oculturelle Cellule Soci rele Cel dit « fragilisé ». Lors de un Comité Culturel en collaboration tu ul lc aa Soci ses réunions, le Comité Boondael, 92 avec l’asbl Article 27. Il regroupe des Chaussée de eenweg, 92 St Culturel reçoit ainsi des usagers et se réunit environ une fois Boondaalse / Elsene 1050 Ixelles intervenants extérieurs, par mois. Le but est double : il s’agit de 57.56 Tel. : 02.641. 55.44 passe en revue les partir de leurs demandes pour organiser Tel. : 02.641. risnet.be pasixelles.i snet.be activités qui ont été des activités culturelles, plutôt que ri Web : www.c .i ne se www.ocmwel faites et en propose d’imposer des sujets, et de les impliquer de futures. Le Comité réalise et édite dans une activité où ils rencontrent et aussi un journal trimestriel intitulé Découvertes dialoguent avec d’autres personnes.
Infos
P
deelnemen, zoals uitstapjes of het doorbrengen van enkele gezellige ogenblikken met gezelschapsdieren (georganiseerd door de v.z.w. Activ’Dog). Het Cultuurcomité Vastbesloten om niet alleen hulp op individuele basis te geven, richtte het OCMW van Elsene in juni 2011 het Cultuurcomité op dat nauw samenwerkt met de v.z.w. Artikel 27. Het Comité brengt eens per maand steungenieters samen. Het doel van de organisatie is tweeledig : enerzijds rekening houden met de verwachtingen van de deelnemers bij het organiseren van culturele activiteiten in plaats van activiteiten op te leggen en anderzijds steungenieters betrekken bij allerlei evenementen waardoor ze andere mensen ontmoeten en met hen de dialoog aangaan. Het Cultuurcomité inviteert personen uit de culturele wereld (toneel, musea, enz…). In de cultuursector worden er ten andere meer en meer programma’s uitgewerkt die voor een breed
en gevarieerd publiek bestemd zijn. Binnen de sector neemt de schroom om zich te richten op « kwetsbare » doelgroepen duidelijk af. Tijdens de vergaderingen nodigt het Cultuurcomité buitenstaanders uit, evalueert het voorbije activiteiten en stelt het evenementen in het vooruitzicht. De vzw Artikel 27 Men stelt vast dat economische, psychologische, sociologische en andere remmen een gedeelte van de bevolking ervan weerhouden om deel te nemen aan cultuurevenementen. De vereniging Artikel 27* (www.article27.be) stelde zich tot doel om actief bij te dragen tot de democratisering van cultuur. Bij de publieke overheden werd er op de allereerste plaats prijsreductie bedongen. Artikel 27 stelde een breed platform van sociale partners samen die contact onderhouden met personen die moeilijkheden ondervinden op sociaal en economisch vlak. Om het aanbod aan manifestaties zo verscheiden mogelijk te maken werd er tevens contact gezocht met spelers uit de culturele sector.
Bovendien geeft het Comité een driemaandelijks tijdschrift uit. Elk lid kan er getuigenissen, adviezen over activiteiten of zijn mening in kwijt. De realisatie van zo’n project is trouwens al een plezier op zich. Het tijdschrift moet steungenieters ertoe aanzetten om deel te nemen aan de activiteiten die het Cultuurcomité organiseert. n Op dit ogenblik werkt Artikel 27 samen met 934 partners in de Federatie Wallonië-Brussel (waarvan 160 in Brussel), zodat steungenieters die ingeschreven zijn bij een van de aangesloten verenigingen bij Artikel 27, zowel toegang krijgen tot opvoeringen (toneel, dans, circus, straattheater), muziekuitvoeringen (klassiek, opera, jazz, rock, volksmuziek…), bioscoop (film, documentaires waaronder natuurdocumentaires…) en tentoonstellingen van plastische kunsten (schilderkunst, beeldhouwkunst, architectuur, hedendaagse kunst). (*) Verwijzing naar artikel 27 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens betreffende het recht op cultuurbeleving.
Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 21
Le CPAS d’Ixelles
EG NW TEE ES
x roi eC n int lei Sa uisp ce Kr Pla eilig H
DE GA VLE TSE UR STE GA EN T WE G UR
CH A VLE USSÉE
A
Rue
du
Belv
eA
Ru
lph
Genera ue en
Av
n laa ren Spo en oud r -G d’O rons Epe des nue Ave
n
aullelaa
al de G
ETANGS D’IXELLES VIJVERS VAN ELSENE
La Maison de la Jeunesse / Het Jongerentehuis Tel. : 02.641.56.50
du ral né
Gé
Dalstraat
au lle raa
Rue de la Vallée -
ne Ge
7
au eG
ld an
llela
Résidence Van Aa / Residentie Van Aa Tel. : 02.641.56.10 Fax : 02.641.54.82 Service d’Aide aux Familles et aux Personnes Âgées (SAFPA) / Dienst Gezins-en Bejaardenhulp (DGBH) Tel. : 02.641.56.53 Fax : 02.641.57.44 Du lundi au vendredi 8h00 - 16h00 Van maandag tot vrijdag 8u00 - 16u00
G de
CPAS - Chausée de Boondael, 104 - 1050 Ixelles OCMW - Boondaalse steenweg, 104 - 1050 Elsene
ir en uv So du are u Sq
Rue Vilain XIIII - Vilain XIIII-straat
CPAS - Rue Victor Greyson, 53 - 1050 Ixelles OCMW - Victor Greysonstraat, 53 - 1050 Elsene
Résidence Les Heures Douces / Residentie Uren van Geluk Tel. : 02.627.35.30 Fax : 02.515.60.54
Web : www.cpasixelles.irisnet.be www.ocmwelsene.irisnet.be 22
NS LSE
Cap Emploi / Tewerkstellingsdienst Tel. : 02.641.56.22 Fax : 02.641.54.76 Mail :
[email protected] Du lundi au vendredi 8h00 - 12h30 / 13h30 - 15h30 (fermé le jeudi après-midi) Van maandag tot vrijdag 8u00 - 12u30 / 13u30 - 15u30 (gesloten op donderdagnamiddag)
-E
CPAS - Avenue Guillaume Macau, 45 - 1050 Ixelles OCMW - Guillaume Macaulaan, 45 - 1050 Elsene
81 83
e Gaulle
Tel. : 02.641.55.60 Service des Frais Hospitaliers / Dienst voor Ziekenhuiskosten Tel. : 02.641.54.17 Tel. : 02.641.54.14 Tel. : 02.641.54.13 Du lundi au jeudi 7h30 - 11h45 / 13h45 - 15h30 Le vendredi 7h30 - 11h45 Van maandag tot donderdag 7u30 - 11u45 / 13u45 - 15u30 Vrijdag 7u30 - 11u45
81 83
ral d
Service Jeunes / Jongerencel
71
Gén é
Cellule Logement / Huisvestingsteam Tel. : 02.641.55.40 Tel. : 02.641.55.11 Tel. : 02.641.56.20 Permanence mercredi et jeudi 8h30 - 11h00 Openingsuren op dinsdag en woensdag 8u30 - 11u00 Service de médiation de dettes / De Schuldbemiddelingsdienst Tel. : 02.641.55.58 Fax : 02.641.55.92 Coordination Sociale / Sociale Coördinatie Tel. : 02.641.56.21 Cellule Energie / Energiecel Tel. : 02.641.55.58 Service de médiation et de gestion des plaintes / Dienst Fax : 02.641.55.92 voor bemiddeling en klachtenbeheer Permanences médiation de dettes et Energie : Mail :
[email protected] /
[email protected] Lundi 8h00 - 12h00 / 13h30 - 15h30 Fax : 02 641 55 55 Openingsuren van de Schuldbemiddelingsdienst en Energie : Maandag 8u00 - 12u00 / 13u30 - 15u30 Permanence Mazout : Mercredi 9h00 - 11h00 CPAS - Rue Jean Paquot, 63b - 1050 Ixelles Openingsuren voor Stookolie : OCMW - Jean Paquotstraat, 63b - 1050 Elsene Woensdag 9u00 - 11u00 Service Social / Sociale Dienst Tel. : 02.641.54.59 Fax : 02.641.54.74 Du lundi au vendredi 8h00 - 11h45 / 13h15 - 15h30 CPAS - Chaussée de Boondael, 102 - 1050 Ixelles Van maandag tot vrijdag 8u00 - 11u45 / 13u15 - 15u30 OCMW - Boondaalse Steenweg, 102 - 1050 Elsene
PLACE EUGÈNE FLAGEY FLAGEYPLEIN
R. Lesbroussart Lesbroussartstr.
venu e du
CPAS - Siège Administratif /OCMW - Zetel Tel : 02.641.54.59 Fax : 02.641.55.55 Cellule Socioculturelle / Sociaalculturele Cel Tel. : 02.641.57.56 Tel. : 02.641.55.44 Du mardi au vendredi 9h00 - 11h45 Van dinsdag tot vrijdag 9u00 - 11u45
S LLE
Rue Jean Paquot, 65A - 1050 Ixelles Jean Paquotstraat, 65A - 1050 Elsene
IXE
CPAS - Chaussée de Boondael, 92 - 1050 Ixelles OCMW - Boondaalse Steenweg, 92 - 1050 Elsene
es C
Rue d
38 59 60
’ ED SSÉ AU
Diensten, openingsuren, adressen en contacten
59 CH
Het OCMW van Elsene
Rue
Services, horaires, adresses et contacts
Ma libra n
R De ue Ve de rg Ve ni rg es ni tra es at
- Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
0
100 m
Rue
du B
uisso
n-B
raa
mb
osst
raa
t
a ed -G
UR O
C
uik en aa rss tra at
LA NN O E
iég
N
eo is
-L
AA NL O RO
-K
ed es L
de la
Ru
ams traa t
DE
Digu e-D
UE
Rue
EN
t tta lp -A ho e ns
ra
ed
a tra ts tta
Ho
at
lfr
G
-A
ed
G
iro
ns
tra
at
tra
an Je
at
e Ru
ov ies xB Fe li xB
t aa Str ot qu Pa
ov ie
an Je
Fe li
eg nw ee
e
n laa din Ro e st gu Au
din Ro ste gu u A ue en Av
ot qu Pa
st se el da
Ru
95
t
iro
at
el
at
A
stra
Kuip
on
-
Ho
st ist
uv la C
Bo
ère
éd
elv
e
lfr
da
tra
res
dè
é Belv
e ns
-G
de
Rue
on
ho
e
r vu
Bo
Ru
n
e-
de
lp A
Le
e
la
ssé
59
de
au
la
e
e Ru
Ch
de
81 83
e Ru
59 t
raa rijst
ouw
- Br
81 83
Spiraalbuisstraat
Rue
erie
ss Bra
AV
Rue du Serpentin
raat
anenst
nes - Zw
s Cyg
y ra G
raat Rue Wery - Weryst
e Ru
tr. ys ra -G
ot qu Pa
t
raa
stst
Ne
an Je
-
an Je
id -
e Ru
uN
ed
Ru ns
rre
De Wit
Ch da
on
Bo
t aa str an sm yt .W -J
g
ba La ne
eA
we
en
Ru
ste
59
an sm yt W
lse
nt
oi
ae
3
tte lie Ju
nd
u ca Ma me u illa Gu ue en Av
an ula ca Ma e um uilla -G
e Ru
oo
aat otstr aqu an P t - Je Paquo
-B
at
HOPITAL D’IXELLES VERHAEREN (HIS)
1
el
tra
tes
an Rue Je
ba
La
de
Wit rre
e
De nt
-A
ssé
se
on e
n oi
Place Adolphe Sax Adolphe Sax Plaats
H
au
lph
-A
at
tra
s rre
A v. M .Y ou ce na r-
te
Rue Lanfray - Lanfraystraat
M .Y ou rc en ar la an
t aa str ot qu Pa
Bo
se
on
ph
e Ru
t
raa
sst
en
rr Bo
2
5 ssé
au Ch
4
e
me S
- Gu
e Sto
cqst
nd
- Guilla ume St ocqstra at
lse
ae
Rue Gui llaume Stocq
o Bo
raat
l-
illaum
ae
tocq
re ua Sq nis hte c da
nd
uillau
o Bo
Rue G
de
71
ste g
we en
71
6 e
Ru
ETANGS D’IXELLES VIJVERS VAN ELSENE
Ru e
Vi ct or
G re ys on
-V ict or
on
Lé
Cu
iss
ez
on
Lé
C
t
aa
str
ez
s uis
e
av
e-
o
Bi
G
Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 23
t
traa
au
Ch
an
nla aa
nb
Re
Avenue de
ens
pen che
rom
s-S
od
ipp
evin
l’H
e
Ru
t us
G t-
ve
ta
us
7
Ech
de
des
ue
en
Rue
Av
G re ys on str aa t
at
sra
ot
Bi
Coordination sociale
Coordination sociale :
Un lieu de dialogue, de réflexion et d’action La Coordination sociale d’Ixelles rassemble des associations et services dans le but d’identifier et d’articuler des actions à caractère social ou psychosocial vers la population ixelloise. C’est un lieu de rencontre, de réflexion et d’orientation des politiques sociales au niveau local. Les acteurs qui y sont regroupés participent à la lutte contre toutes les formes d’exclusion et à la promotion d’une citoyenneté active et responsable. La Coordination est également un interlocuteur des instances communales dans la mise en place d’une politique sociale cohérente.
L
a Coordination sociale a été créée en 1986 à l’initiative de travailleurs du terrain associatif qui souhaitaient sortir de leur isolement relatif en créant un espace de rencontre et de discussion où chacun pourrait présenter sa structure, ses actions sur le terrain et créer des rencontres thématiques sur des projets. Le but : apporter des réponses plus adaptées aux besoins identifiés au quotidien sur le terrain.
De Sociale Coördinatie biedt plaats voor dialoog, reflectie en actie De Sociale Coördinatie van Elsene brengt verenigingen en diensten samen om maatschappelijke of psychosociale acties, bedoeld voor de Elsense bevolking, te identificeren en te organiseren. Het is een forum voor ontmoeting, reflectie en oriëntatie van sociale politiek op plaatselijk vlak. De deelnemers kanten zich tegen iedere vorm van uitsluiting en bevorderen verantwoordelijke burgerinitiatieven. De Coördinatie is een bevoorrechte gesprekspartner van de gemeentelijke overheden voor de uitwerking van een samenhangende sociale politiek op plaatselijk vlak. De Sociale Coördinatie zag het daglicht in 1986 toen maatschappelijke assistenten uit het verenigingsleven hun relatief isolement wilden doorbreken en een ontmoetingsplaats wilden creëren waarin elke vertegenwoordiger de mogelijkheid krijgt om de structuur van zijn organisatie en de ondernomen acties toe te lichten. De bedoeling is om thematische ontmoetingen rond projecten te organiseren, zodat gepaste 24 - Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
En 2002, en application de l’art. 62 de la loi organique de 1976 réglementant les CPAS permettant de créer des concertations avec les acteurs sociaux qui les entourent et via un financement de la Commission communautaire commune (COCOM), le CPAS d’Ixelles a proposé de formaliser la structure existante en lui apportant des moyens de fonctionnement : un bureau, un coordinateur et la mise en place d’une charte
antwoorden kunnen gezocht worden voor problemen die zich dagelijks stellen. In toepassing van artikel 62 van de organieke wet op de OCMW’s van 1976, waarin staat dat het OCMW overleg kan organiseren met sociale spelers uit de omgeving en dankzij werkingsmiddelen vanwege de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC), heeft het OCMW van Elsene in 2002 beslist om de bestaande structuur een formeel karakter te geven. Dat gebeurde door werkingsmiddelen ter beschikking te stellen (zoals een kantoor), de aanstelling van een coördinator en de uitwerking van een Handvest waarin de voornaamste principes en doelstellingen van de Sociale Coördinatie vermeld staan. Vandaag telt men in de gemeente Elsene 90 partners die talloze acties organiseren. De Sociale Coördinatie zorgt er voor dat alle verenigingen goed geïnformeerd worden en dat regelmatig algemene vergaderingen plaatsgrijpen (ongeveer tweemaal per trimester). Over alle onderwerpen wordt uitvoerig gecommuniceerd, zodat de informatie een maximaal aantal mensen bereikt. Tijdens de vergaderingen worden de partners uitgenodigd om voorstellen ter tafel te leggen en om na te denken over oplossingen. Indien blijkt dat meerdere spelers belangstelling tonen voor hetzelfde onderwerp, dan gaat men over tot de oprichting van een werkgroep die voor coördinatie zorgt. Zo bestaat er bijvoorbeeld een werkgroep “Bejaarden” die zich vanzelfsprekend bezighoudt met bejaardenproblematiek en
Sociale Coördinatie
Les Midis de la Coordination sociale
Les Midis sont des moments de convivialité organisés plusieurs fois par an autour d’une visite sur les lieux de travail des équipes d’un des partenaires de la Coordination. Cela permet de montrer et d’expliquer ce que fait chacun de manière beaucoup plus efficace. Il y a aussi des Midis « spécial culture » car de plus en plus de partenaires et de services sociaux développent des projets culturels et/ou socioculturels en is er een werkgroep “huisvesting in Elsene” die de onbewoonbaarheid van sommige panden aankaart.
De Middagen van de Sociale Coördinatie Verschillende keren per jaar zijn er, in een gemoedelijke sfeer, bezoeken gepland aan plaatsen waar partners van de Sociale Coördinatie werken. Het is een efficiënte manier om uit te leggen hoe iedere partner functioneert. Steeds vaker zijn er ook culturele middagen, omdat er, met mensen uit de sector, een groeiend aantal culturele projecten opgestart worden. Zo was de Sociale Coördinatie in 2011 te gast bij de Elsense Bibliotheek, de Preventie Elsene, het Sociaal Dienstencentrum Zuid-oost Brussel, CIRE, Atoll, de Elsense Haard voor nieuwe woningen in de Ernottewijk en het Variatheater. Partnership met de Gemeente De Sociale Coördinatie van Elsene werkt ook regelmatig samen met andere partners zoals SETIS Brussel, een partner die voor tolken en vertaaldiensten zorgt voor verenigingen met een sociaal karakter, maar ook voor de gemeente Elsene. De campagne “Nooduitgang” die gericht was
2011, les sujets suivants ont été abordés : • Bas salaires, source de tensions dans le travail social ? • Vous avez dit « Egalité des Chances » ? • Le décrochage scolaire sur Ixelles. • La Coordination Sociale d’Ixelles, un réseau, des projets, des échanges… et de la convivialité. • L’habitat groupé pour personnes âgées. • La rencontre entre la culture et le social sur la place publique. tegen partnergeweld en geweld binnen het gezin, vond plaats in samenwerking met de gemeentelijke Dienst voor Gelijkheid van Kansen. Brochures werden verspreid om mensen gevoelig te maken voor de problematiek van het huiselijk geweld, maar tevens om slachtoffers toegang tot hulpverlening te verschaffen. In de Elsense scholen vonden er rond dit thema verschillende preventieacties plaats. Dit jaar ligt de klemtoon op de campagne ter bestrijding van geweld tegen vrouwen, gesymboliseerd door het witte lintje. n
Les journées d’action de la Coordination sociale
C
haque année depuis 2010, la Coordination sociale d’Ixelles organise une journée d’action sur un thème donné. L’intérêt est double puisque cela permet à la fois de toucher un public plus large, mais aussi de travailler sur des thématiques particulières autour de chacun de ces projets. Voici les différentes journées d’action organisées : 2010 – « La lutte contre la pauvreté » 2011 – « L’accès à la culture » 2012 étant l’année européenne du vieillissement actif, le thème de la journée d’action de la Coordination sociale sera : « Le vieillissement actif et la solidarité intergénérationnelle ».
à des informations pratiques pour trouver de l’aide. Des actions de prévention sur ce thème ont également été menées sous différentes formes au sein des écoles d’Ixelles. Cette année, l’accent est mis sur la campagne du ruban blanc contre les violences faites aux femmes. n le Coordination Socia e ati din ör Co le cia So el, 92 Chaussée de Boonda 92 g, we en Ste e als da on Bo e en Els / s lle Ixe 0 105 Tel. : 02.641.56.21 les.irisnet.be Web : www.cpasixel isnet.be www.ocmwelsene.ir
Infos
fixant les principes et objectifs fondamentaux partenariat avec des acteurs du secteur. de la Coordination sociale. En 2011, la Coordination Sociale a ainsi été reçue à la bibliothèque d’Ixelles, à Ixelles « La Coordination sociale regroupe Prévention, dans les asbl Centre de Service aujourd’hui plus de 90 partenaires sur Social de Bxl Sud-est, CIRE, Atoll, au Foyer la Commune d’Ixelles » Ixellois pour les nouveaux logements du quartier Ernotte et au Théâtre Varia. Aujourd’hui, elle regroupe plus de 90 partenaires sur la Commune d’Ixelles et Des partenariats avec la Commune mène de nombreuses actions. Elle permet la La Coordination sociale d’Ixelles travaille circulation de l’information entre les différents régulièrement en collaboration avec des acteurs qui la composent, organise des acteurs extérieurs comme le SETIS Bruxelles assemblées générales régulières (environ deux qui propose des services d’interprètes et de fois par trimestre). Chaque sujet y est abordé traduction en milieu social pour les associations, de la manière la plus transversale possible pour mais aussi avec la Commune d’Ixelles. La que l’information serve et soit relayée par le campagne « Issue de Secours » contre les plus grand nombre. violences entre partenaires et intrafamiliales Au cours des assemblées, les partenaires sont a été ainsi menée avec le service de l’Egalité invités à faire des propositions et à réfléchir à des chances de la Commune. Des brochures ont des éléments de réponses. Lorsque plusieurs été créées et imprimées pour sensibiliser les d’entre eux sont intéressés par un même personnes aux violences domestiques, mais sujet, cela débouche sur un groupe de travail aussi permettre aux victimes d’avoir accès destiné, notamment, à coordonner les actions de chacun. Il existe, par exemple, un groupe Les AG de la Coordination « Personnes âgées » qui travaille sur les besoins sociale en 2011 des seniors et un groupe « Logements sur Le CPAS d’Ixelles et ses partenaires Ixelles » qui se penche sur la problématique de abordent des thématiques lors de chacune de leurs assemblées. Ainsi en l’insalubrité.
De Actiedagen van de Sociale Coördinatie
Sinds 2010 organiseert de Sociale Coördinatie van Elsene een actiedag rond een bepaald thema. Daarbij speelt een dubbel belang : een breder publiek bereiken en werken rond deelaspecten van projecten. De voorbije actiedagen zagen er als volgt uit: 2010 – « Armoedebestrijding » 2011 – « Toegang tot cultuur » 2012 – Is uitgeroepen tot het Europese jaar van actief ouder worden. Het thema van de Sociale Coördinatie luidt dan ook « Actief ouder worden en solidariteit tussen generaties ».
De Algemene Vergaderingen van de Sociale Coördinatie in 2011 Samen met de partners, snijdt het OCMW van Elsene tijdens de algemene vergaderingen telkens een apart thema aan. Zo stonden in 2011 volgende thema’s op het programma : • Lage lonen, een bron van spanning binnen het maatschappelijk werk ? • Zei u « Gelijke Kansen » ? • Schoolverzuim in Elsene • De Sociale Coördinatie van Elsene : een netwerk, projecten, uitwisselingen… en gezelligheid. • Gegroepeerd wonen voor bejaarden • De ontmoeting tussen de sociale en de culturele sector in de openbare ruimte. Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 25
dettes & énergie
Médiation de dettes :
Un accompagnement ouvert à tous
De plus en plus de personnes se retrouvent confrontées à des difficultés lorsqu’il s’agit de boucler leur budget mensuel. Un phénomène qui s’est accentué avec la crise économique actuelle. Le surendettement touche désormais de nombreux salariés qui ne parviennent plus à financer des dépenses essentielles comme les charges quotidiennes et les soins de santé. C’est pour cela que le Service de médiation de dettes est ouvert à tous les Ixellois qui rencontrent des difficultés financières et ne peuvent plus faire face à leurs débiteurs. Le Service intègre également une cellule qui se concentre plus spécifiquement sur les problèmes d’énergie.
L
es personnes surendettées et qui ne parviennent plus à s’acquitter de leurs paiements sont souvent très démunies pour faire face à ce problème et à le surmonter. Essayer de s’en sortir par à-coups ou en tentant de recourir à de nouveaux crédits pour payer les créanciers les plus menaçants, sans tenir compte de ses charges courantes, est alors une erreur très répandue. Pour tenter de se sortir de ce cercle vicieux, il faut, au contraire, être capable de prendre du recul afin de réussir à évaluer, chaque mois, quelle somme accorder à ses créanciers et négocier avec eux un plan de remboursement. C’est la raison pour laquelle, depuis 1994, il existe des services de médiation de dette dans les CPAS bruxellois.
Schuldbemiddeling : begeleiding voor iedereen
© stock.xchng
Voor steeds meer mensen is het moeilijk om, iedere maand opnieuw, rond te komen. De economische crisis is daar zeker niet vreemd aan. Zelfs nogal wat loontrekkenden kreunen onder schulden en slagen er niet in essentiële facturen, bijvoorbeeld op het vlak van gezondheidszorg, te betalen. Daarom staat de Schuldbemiddelingsdienst open voor alle Elsenaren die met financiële moeilijkheden kampen en met schuldeisers te maken krijgen. Binnen de dienst werd er ook een cel opgericht die zich specifiek bezighoudt met energieproblematiek. Mensen die een belangrijke schuldenlast hebben, staan dikwijls alleen en hebben het moeilijk om uit die probleemsituatie te geraken. Een shockbehandeling, bijvoorbeeld door het opnemen van nieuwe kredieten om de lastigste schuldeisers tot bedaren te brengen, zonder evenwel rekening te houden met lopende uitgaven, is een veelgemaakte fout. Om uit die vicieuze cirkel te geraken is het nodig om zijn problemen te objectiveren en om elke maand na te gaan welk bedrag men aan de schuldeisers kan afbetalen. Men kan met hen een afbetalingsplan opstellen. Daarom bestaan er sinds 1994 schuldbemiddelingsdiensten binnen de Brusselse OCMW’s. De Schuldbemiddelingsdienst van het OCMW van Elsene leidt onderhandelingen tussen schuldeisers en de persoon die schulden heeft, met als bedoeling om een realistisch afbetalingsplan uit te werken. Het OCMW zelf biedt geen enkele financiële hulp, maar analyseert de financiële toestand van de schuldenaar. Daarbij spelen heel wat aspecten een rol : Welke behoeften heeft hij om waardig te leven ? Hoe kan men zijn inkomsten verhogen (door na te gaan of betrokkene aanspraak kan maken op bepaalde rechten 26
-Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
Schulden & Energie
« La médiation intervient essentiellement comme un conseiller et un négociateur » Le service gère actuellement plus de 350 dossiers. Chaque fois, une véritable relation de confiance doit s’instaurer entre le médiateur et le médié, car il s’agit ici de mettre en place un accompagnement sur le long terme. Accomplir cette démarche demande souvent un effort énorme pour le demandeur. Il n’est pas seulement question de chiffres et de négociation, mais d’une véritable remise en question au quotidien de son mode de vie. La médiation peut of door te controleren of bepaalde schulden niet verjaard zijn ?) Hoe uitgaven terugdringen waardoor middelen vrijkomen om een afbetalingsplan uit te werken waarmee de schuldeisers het eens kunnen zijn ? Op dit ogenblik behandelt de dienst 350 dossiers. Omdat de begeleiding lang kan duren, moet er telkens een vertrouwensrelatie opgebouwd worden tussen de bemiddelaar en de persoon die een beroep doet op de dienstverlening. Het is voor de aanvrager niet altijd makkelijk om de procedure op te starten. Het gaat immers niet alleen om cijfers en bemiddeling, maar om verregaande reflectie over de eigen manier van leven. De bemiddeling kan ook op psychosociaal vlak een rol spelen, bijvoorbeeld door de betrokkene te helpen om zijn toestand te leren aanvaarden. Indien blijkt dat de schuldenlast te omvangrijk en een realistisch afbetalingsplan onmogelijk is, dan schieten er nog twee oplossingen over: een aanvraag indienen voor hulp bij de Sociale Dienst van het OCMW en, voor de moeilijkste gevallen, een collectieve schuldregeling vragen bij de beslagrechter. n
Le surendettement en Belgique
L
© stock.xchng
Le Service de médiation de dettes du CPAS d’Ixelles intervient comme un négociateur entre les créanciers et la personne endettée afin de trouver un plan viable d’apurement des dettes. Il n’y a aucune aide financière du CPAS dans cette médiation. Il faut chaque fois analyser la situation financière de la personne endettée, déterminer quels sont ses besoins pour vivre dignement, comment augmenter ses ressources (grâce à des aides auxquelles la personne pourrait avoir droit ou en vérifiant si certaines dettes ne sont pas prescrites, par exemple) et comment diminuer ses dépenses afin de calculer quelle somme reste disponible pour proposer un plan de remboursement à l’amiable aux créanciers.
’endettement des Belges augmente nettement depuis 2009, et ce surendettement est de plus en plus lié à la pauvreté. Ainsi, selon la Centrale des crédits, 365.374 particuliers, soit 4,4% de la population majeure, se sont retrouvés en défaut de paiement en 2010, pour un montant total des arriérés de 2,4 milliards d’euros. Près de 18.000 personnes ont demandé, la même année, un règlement collectif de dettes, soit près de deux mille de plus qu’en 2009. Les dettes des ménages ne sont plus autant liées au crédit qu’avant, mais bien souvent aux simples dépenses du quotidien : téléphonie, loyer, mais aussi frais médicaux et d’hospitalisation deviennent autant de dépenses que des revenus structurellement trop bas ont de plus en plus de mal à assumer. Cette tendance du surendettement devient de plus en plus préoccupante. Selon l’Observatoire du crédit et de l’Endettement, entre 2001 et 2007, la proportion des dossiers comprenant exclusivement un endettement non lié au crédit est passée, de manière plus ou moins linéaire, d’environ un cinquième à plus d’un quart, en outre, plus les revenus des ménages surendettés sont faibles, plus l’endettement non lié au crédit est fréquent. Cela révèle ainsi les difficultés des ménages à accéder à des biens et services vitaux et nécessaires à une vie digne (notamment ; eau, énergie, soins de santé).
ainsi jouer un rôle psychosocial important afin d’amener la personne à accepter sa situation. S’il s’avère, au final, que la personne soit trop endettée pour pouvoir établir un plan d’apurement de ses dettes, deux solutions restent possibles : il peut introduire une demande d’aide au Service social du CPAS ou, pour les cas les plus difficiles, introduire une demande en règlement collectif de dettes auprès d’un juge des saisies. n
Le règlement collectif de dettes : un ultime recours Il s’agit d’une procédure judiciaire ayant pour objectif de rétablir la situation financière du débiteur, notamment, de lui permettre, dans la mesure du possible, de payer ses dettes tout en lui garantissant, à lui et sa famille, de pouvoir continuer de vivre dignement.
Individuele schuldenlast in België Door armoede neemt sinds 2009 de schuldenlast van Belgen gestaag toe. Volgens gegevens van de Kredietcentrale zijn er 365.374 particulieren, of 4,4% van de volwassenen, die in 2010 betalingsmoeilijkheden kenden. Het gaat om achterstallen ten bedrage van 2,4 miljard euro. Tijdens datzelfde jaar waren er 18.000 personen die een collectieve schuldregeling vroegen, d.w.z. 2000 meer dan in 2009. De schulden van huishoudens hebben, veel minder dan vroeger, te maken met kredietopname, maar met eenvoudige dagelijkse uitgaven voor telefoon, huur, medische kosten of kosten voor hospitalisatie. Mensen die dus structureel een te laag inkomen hebben, kunnen de eindjes niet meer aan elkaar knopen. Die tendens tekent zich steeds vaker af en is ronduit verontrustend. Volgens het Observatorium voor Krediet en Schuldenlast, is het aandeel van schulden dat niet voortkomt uit kredietopname, tussen 2001 en 2007 min of meer lineair gestegen van 1 op 5 naar 1 op 4. Daaruit valt op te maken dat schuldenlast die niet ontstaat uit kredietopname toeneemt naarmate het inkomen verlaagt. Voor huishoudens wordt het steeds moeilijker om toegang te krijgen tot goederen en diensten die noodzakelijk zijn om waardig te leven (met name: water, energie en gezondheidszorg).
Collectieve schuldenregeling : een uiterste redmiddel Het betreft een gerechtelijke procedure met als doel de financiële situatie van de debiteur te herstellen door hem de mogelijkheid te geven om enerzijds alle nodige maatregelen te treffen voor de betaling van schulden en anderzijds voor zichzelf en zijn gezin nog een waardig bestaan te hebben.
Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 27
dettes & énergie
La Cellule énergie :
De l’aide aux usagers à la prévention L
a Cellule énergie est intégrée au Service de médiation de dettes. Les deux structures travaillent de concert sur des problématiques qui sont proches : les personnes en situation de surendettement ne parviennent en général pas à s’acquitter de leurs factures énergétiques. La Cellule énergie, notamment en application de la loi du 4 septembre 2002 (visant à confier aux CPAS la mission de guidance et d’aide sociale financière dans le cadre de la fourniture d’énergie aux personnes les plus démunies), est ouverte à tous : à ceux qui ont des difficultés ponctuelles, qui craignent une coupure ou font l’objet d’un limiteur de puissance et pas uniquement aux personnes déjà aidées par le CPAS.
« Demander une aide implique la mise en place d’une enquête sociale » Lorsque l’on se retrouve dans une situation financière difficile, s’acquitter de ses factures de fourniture d’énergie est souvent un véritable casse-tête, d’autant que les tarifs du gaz, de l’électricité et du mazout de chauffage sont en augmentation constante depuis plusieurs années. La Cellule énergie du CPAS d’Ixelles peut, dans ce cas, apporter une aide au niveau du paiement de ses charges. Elle joue également un rôle en matière de prévention.
De Energiecel : Hulp via preventie Wanneer men het op financieel vlak moeilijk heeft, dan kunnen energiefacturen kopzorgen teweegbrengen. Sinds meerdere jaren stijgen de tarieven voor gas, elektriciteit en stookolie onafgebroken. De Energiecel van het OCMW van Elsene kan hulp bieden op het vlak van betaling, maar speelt ook een rol op het gebied van preventie. De Energiecel is geïntegreerd in de schuldbemiddelingsdienst. De twee structuren werken nauw samen omdat het om een verwante problematiek gaat: mensen met een grote schuldenlast hebben het over het algemeen moeilijk om hun energiefacturen te betalen. De wet van 4 september 2002 zegt dat de Energiecel er voor iedereen is (OCMW’s hebben de taak om begeleiding en financiële maatschappelijke steun te verstrekken in het kader van energielevering aan 28
personen met betalingsmoeilijkheden) : voor mensen met sporadische problemen, personen die afsluiting van de toevoer vrezen of een stroombegrenzer hebben en dus niet enkel voor personen die reeds OCMW-hulp krijgen. In tegenstelling tot de bemiddeling die enkel een intermediaire rol speelt bij schuldaflossing, kan de Energiecel een gedeelte van energiefacturen ten laste nemen, met name via het Energiefonds van de Belgische Commissie voor Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG), het Sociaal Stookoliefonds en het Sociaal Fonds voor Verwarming. Zoals voor elke hulp die men aan het OCMW vraagt, vindt er vooraf een maatschappelijk onderzoek plaats. Dat onderzoek moet nagaan welke noden de aanvrager heeft en welke mogelijkheden er bestaan om uit de problemen te geraken. Kan men een saneringsplan voor schulden uitwerken ? Bezit de aanvrager het statuut van beschermde klant ?
- Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
Contrairement à la médiation qui joue uniquement un rôle d’intermédiaire dans l’apurement des dettes, la Cellule énergie peut prendre en charge tout ou partie des factures énergétiques du demandeur, notamment, via le Fonds Energie de la Commission belge autonome de Régulation de l’Electricité et du Gaz (CREG), le Fonds social mazout de chauffage et le Fonds social Chauffage. Cela implique donc la mise en place d’une enquête sociale complète au même titre que pour toute aide réclamée au CPAS. Cette enquête vise notamment Kan men de energiefactuur verlagen ? Enz. Preventie De Energiecel beschikt nog over een andere bevoegdheid : preventie. De maatschappelijke assistenten mogen personen doorverwijzen naar een Raadgever of een dienst die helpt om tot een rationeler energieverbruik te komen, begeleiding geeft bij administratieve stappen, een energiediagnose stelt, enz. Dankzij het Energiefonds En het water ? Via het Sociaal Waterfonds kan het OCMW interveniëren in de betoelaging van waterfacturen, zodat de stopzetting van waterbevoorrading kan vermeden worden. Het OCMW kan ook tussenkomen voor de financiering van herstellingswerken aan een installatie. Indien men een tussenkomst wil, dan moet men daartoe een aanvraag indienen bij de Sociale Dienst.
Schulden & Energie L’énergie en Belgique : des prix parmi les plus élevés d’Europe.
S
Les clients protégés en forte hausse
elon le dernier rapport de la DG Energie, la Belgique figure à la 4ème place des pays de la zone euro qui ont enregistré la © stock.xchng plus forte hausse du prix de l’électricité lors du premier semestre de 2011. La moyenne est de 3,5% pour les ménages européens sur les six premiers mois de l’année, en Belgique la hausse dépasse les 8%. Une récente enquête de Test-Achats montre qu’un ménage belge qui consomme 3 500 kWh d’électricté par an paie de 700 à 900 euros, c’est jusqu’à 40% plus cher que dans les pays voisins (la même facture en France et au Royaume-Uni est de 500 euros). En ce qui concerne le gaz, les Belges le payent 60% plus cher qu’en Angleterre. Pourtant, on ne paye pas l’énergie brute plus
cher, ces écarts de prix viennent surtout du coût de distribution qui atteint 40% du prix de la facture. Il a augmenté de 14 % à Bruxelles depuis la libéralisation du marché de l’énergie en 2007, ce qui est supérieur à la hausse du coût de la vie. Selon une enquête du journal De Morgen, le prix du mégawattheure a augmenté d’environ 34% en Belgique entre 2007 et 2011. Une hausse qui n’est imputable qu’à concurrence de 10% à la composante énergie. Les 90% restants résultent de l’augmentation des coûts de distribution et de transport (70%) et des taxes et prélèvements (20%). Quant au mazout de chauffage, selon le SPF Economie, son prix est passé en moyenne de 0,71 euro par litre en 2007 (pour une commande de plus de 2000 l) à plus de 0,92 euro en 2012. Soit une augmentation sur 5 ans de plus de 18%. Sur les six derniers mois, les tarif ont augmenté de plus de 10%.
Un client protégé est une personne bénéficiant d’une aide sociale ou d’une allocation (RIS, allocation pour handicap, aide aux personnes âgées, etc.) et qui bénéficie d’un tarif social pour l’électricité et le gaz naturel. C’est un tarif minimum pratiqué par chaque fournisseur. Selon la Commission de Régulation de l’Electricité et du Gaz (CREG), le nombre de clients protégés est en forte augmentation : depuis 2009 leur nombre est passé de 158.000 à 220.000 pour le gaz et de 256.000 à 420.000 pour l’électricité. Cela s’explique en partie par la hausse constante du prix de l’énergie en Belgique. Les tarifs sociaux ne sont d’ailleurs pas épargnés : selon le Régulateur Bruxellois pour l’Energie (BRUGEL) le tarif social du gaz a ainsi augmenté de 10,7% en aout 2011 et celui de l’électricité de plus de 16%.
à déterminer l’état de besoin du demandeur et à chercher quelles sont les possibilités pour sortir de cette situation : peut-on mettre en place un plan d’assainissement de ses dettes ? A-t-il un statut de client protégé ? Peut-on faire baisser sa facture énergétique ? Etc.
niveaux très divers pour améliorer la situation de l’usager. On peut ainsi envisager de petits travaux (réparation d’une fenêtre cassée, installation de panneaux réfractaires derrière les radiateurs...),
diverses interventions afin d’améliorer la situation et trouver des solutions à une surconsommation énergétique. n
La Prévention C’est ici qu’entre également en ligne de compte l’autre compétence de la Cellule énergie : la prévention. Ses travailleurs sociaux peuvent orienter une personne vers un conseiller ou un service pour l’aider à adopter une consommation plus rationnelle de l’énergie, l’accompagner dans des démarches administratives, établir un diagnostic énergétique, etc. Grâce au Fonds Energie, il est aussi possible d’intervenir à des
Le CPAS peut intervenir via le Fonds social de l’Eau sur le paiement des factures d’eau afin d’éviter notamment une coupure. Il peut aussi financer des réparations sur une installation défectueuse. Pour cela, une demande doit être déposée auprès du Service social.
is het eveneens mogelijk op zeer verschillende terreinen tussen te komen om de toestand van de verbruiker te verbeteren. Zo kan men kleine werken in het vooruitzicht stellen (herstelling van een
gebroken ruit, installatie van warmtereflecterende platen achter radiatoren …) verschillende interventies om de toestand te verbeteren en overconsumptie van energie te voorkomen. n
Infos
© stock.xchng
Quid de l’eau ?
Energieprijzen in België : onder de hoogste van Europa. Volgens het laatste Energierapport staat België, binnen de Eurozone, op de 4e plaats van landen die tijdens het eerste semester van 2011 de grootste prijsstijgingen voor energie kenden. Voor de Europese huishoudens ligt het gemiddelde op 3,5% voor de eerste zes maanden van het jaar, terwijl de stijging in België hoger ligt dan 8%. Uit een recent onderzoek van Testaankoop blijkt dat een Belgisch gezin met een jaarlijks elektriciteitsverbruik van 3500 kwh 700 tot 900 euro betaalt, hetgeen zowat 40% meer is dan in de buurlanden (In Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk betaalt men voor hetzelfde verbruik 500 euro). Gasverbruik kost in België 60% meer dan in het Verenigd Koninkrijk. Toch liggen de bruto prijzen niet hoger. Het is vooral de distributiekost die 40% van de prijs uitmaakt.
es iation de dett Service de méd t ns ie sd ng iddeli De Schuldbem 5.58 Tel. : 02.641.5 5.92 .5 41 .6 02 : x Fa e / Energiecel gi Cellule Ener 5.58 Tel. : 02.641.5 5.92 Fax : 02.641.5 elles , 65A - 1050 Ix ot qu Pa an Rue Je Elsene 50 10 raat, 65A Jean Paquotst be t. ne is asixelles.ir Web : www.cp t.be ne is ir e. en ls mwe www.oc
Sinds de vrijmaking van de energiemarkt in 2007, was er in Brussel een stijging met 14%, hetgeen meer is dan de toename van kosten voor levensonderhoud. Volgens een onderzoek van de krant De Morgen, is de kost per megawattuur tussen 2007 en 2011 met zowat 34% toegenomen. Die toename valt slechts voor 10% toe te schrijven aan de factor energie. De overblijvende 90% zijn het gevolg van de stijging van verdelings- en transportkosten (70%) alsook taksen en heffingen (20%). Wat huisbrandolie betreft, berekende de FOD Economie dat de prijs, die in 2007 gemiddeld 0,71 euro per liter bedroeg (voor een bestelling van meer dan 2000 liter), in 2012 toegenomen was tot 0,92 euro. Dit betekent over een periode van 5 jaar een stijging met meer dan 18%. Gedurende de laatste zes maanden stegen de tarieven met ruim 10%.
Het aantal « beschermde klanten » neemt fors toe Een beschermde klant is iemand die maatschappelijke hulp krijgt of van een uitkering leeft (leefloon, uitkering voor handicap, bejaardenhulp, enz.) en die geniet van het sociaal tarief voor elektriciteit en aardgas. Het gaat om een minimumtarief dat afhankelijk is van de leverancier. Volgens de Commissie voor Regulering van Elektriciteit en Gas (CREG) stijgt het aantal beschermde klanten sterk: sinds 2009 nam hun aantal toe van 158.000 naar 220.000 voor gas en van 256.000 naar 420.000 voor elektriciteit. De constante stijging van energieprijzen in België helpt een en ander te verklaren. Ook de sociale tarieven ontsnapten niet aan prijsstijgingen. Volgens de Brusselse Energieregulator (BRUGEL) steeg het sociaal tarief voor gas in augustus 2011 eveneens met 10,7%, terwijl het sociaal tarief voor elektriciteit zelfs met meer dan 16% toenam.
Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 29
Santé
Santé et frais hospitaliers :
Garantir à chacun de pouvoir se soigner L’accès aux soins est un droit pour tous. Pourtant, face à la précarité ou aux difficultés financières qui touchent de nombreux foyers, les soins de santé font souvent partie des premières dépenses à faire les frais d’un budget serré, comme s’il s’agissait d’un confort ou de quelque chose de superflu. Une des missions du CPAS d’Ixelles est donc de garantir à ses usagers de pouvoir se soigner dans les meilleures conditions possibles.
S
i l’aide sociale octroyée par les CPAS constitue souvent le dernier filet en matière de protection sociale, permettre aux personnes en situation de pauvreté d’accéder aux soins de santé est donc une de leurs principales missions. D’autant que lorsque l’on aborde le sujet de santé, il n’y a pas que les soins à prodiguer dans l’urgence qui doivent entrer en ligne de compte. Une prise en charge efficace des personnes doit intégrer la notion de prévention. Elle joue un rôle de premier plan à la fois pour éviter de devoir faire face à des pathologies qui se sont aggravées faute d’être intervenu plus tôt, mais également parce qu’une médecine préventive correctement appliquée limite les dépenses qui pèsent sur les finances publiques et les systèmes de sécurité sociale.
Gezondheid en kosten voor opname in het ziekenhuis: aan iedereen de garantie bieden op verzorging
© stock.xchng
Iedereen heeft recht op verzorging. Toch zijn het dikwijls de kosten voor gezondheidszorg waarop als eerste beknibbeld wordt wanneer mensen in financiële moeilijkheden geraken. Volstrekt ten onrechte veronderstelt men al te vaak dat het enkel om comfort of overbodige uitgaven gaat. Daarom bestaat een van de OCMWopdrachten erin om steunaanvragers de garantie te geven dat ze zich in de beste omstandigheden kunnen laten verzorgen. Daar waar toekenning van maatschappelijke hulpverlening door het OCMW dikwijls het laatste vangnet is in de sociale bescherming, bestaat een andere belangrijke opdracht van onze instelling erin om aan arme mensen toegang te verlenen tot gezondheidszorg. Wanneer men het over gezondheid heeft, dan gaat het niet alleen om dringende hulpverlening. Preventie staat evenzeer op de agenda, zodat de ontwikkeling van ziektes tijdig verhinderd kan worden, hetgeen meteen zorgt voor een uitgavenbeperking met een gunstige invloed op het budget voor sociale zekerheid. Zodra iemand aanklopt bij het OCMW van Elsene bestaat een van de eerste stappen erin om de betrokkene in regel te stellen met zijn ziekteverzekering. Dat is zowel in het belang van de steunaanvrager als van het OCMW zelf, omdat zo verhinderd wordt dat het OCMW moet opdraaien voor kosten die de verzekeringsinstelling normalerwijze vergoedt.
30
- Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
Gezondheid Afin de permettre la meilleure prise en charge possible, la priorité du CPAS d’Ixelles lorsqu’un nouvel usager se présente consiste à mettre en ordre son affiliation vis-à-vis d’une mutuelle. Il en va de l’intérêt de la personne aidée et de celui du CPAS qui risque, en cas de non affiliation, de devoir payer des frais normalement couverts par un organisme assureur. Des soins gratuits mais contrôlés Passé cette première étape, une partie importante du travail du CPAS en matière de Les Hôpitaux Iris-Sud (HIS)
Le réseau HIS fonctionne comme un hôpital multi-sites qui s’étend sur quatre communes Bruxelloises. Il se compose des établissements suivants : Etterbeek-Ixelles, Joseph Bracops à Anderlecht, MolièreLongchamps à Forest et Baron Lambert à Etterbeek. Il regroupe au total près de 700 lits, a admis en 2010 plus de 26.000 patients en hospitalisation et assuré près de 305.000 consultations. Les Hôpitaux Iris-Sud font partie du réseau IRIS qui regroupe les hôpitaux publics bruxellois.
La carte médicale
L
a carte médicale permet à son titulaire de bénéficier de la gratuité des soins dans les hôpitaux publics du réseau HIS, les maisons de soins et chez les médecins agréés par le CPAS d’Ixelles. En cas d’urgence, la gratuité des soins peut également être accordée, sous conditions, dans d’autres établissements hors de ce réseau. Les critères d’octroi d’une carte médicale varient d’un CPAS à l’autre. A Ixelles, elle est attribuée automatiquement à toute personne dont l’état de besoin est établi par l’enquête sociale. Si après qu’une personne ait payé son loyer et ses charges d’énergie, le solde disponible du revenu est inférieur à 11 euros par jour et par personne, cet état de besoin est reconnu automatiquement. Sinon, la décision d’octroi est prise au cas par cas, après une enquête sociale approfondie portant sur l’état de besoin de la personne qui tient notamment compte de l’importance de la charge des frais médicaux dans le budget. Notons par ailleurs que le ticket modérateur restant à charge du patient en statut OMNIO* avoisine 1 euro pour une visite chez un généraliste et est d’environ 3 euros pour des visites chez les spécialistes.
(*) Le statut OMNIO est une mesure de protection qui étend le droit au tarif préférentiel appliqué pour les soins médicaux aux assurés issus de ménages à faibles revenus.
prise en charge des soins consiste à déterminer si un usager remplit les conditions pour recevoir une carte médicale. Elle donne accès à la gratuité des soins dans les hôpitaux publics du réseau des Hôpitaux Iris-Sud (HIS) ainsi qu’auprès des maisons de soins
et des médecins agréés. Pour tous les autres établissements de soins publics ou privés il faut au préalable demander un réquisitoire. Les réquisitoires, sortes de cartes médicales ponctuelles, constituent un moyen de paiement octroyé par le CPAS à l’usager
De medische kaart De bezitter van de medische kaart kan genieten van gratis verzorging in de openbare ziekenhuizen van het IZZnetwerk, in verzorgingsinstellingen en bij geneesheren die erkend werden door het OCMW van Elsene. In noodsituaties en onder bepaalde voorwaarden kan het gebeuren dat er gratis verzorging toegekend wordt in instellingen buiten het IZZ-netwerk. De criteria voor toekenning van een medische kaart variëren van het ene OCMW tot het andere. In Elsene wordt de kaart automatisch toegekend aan al diegenen waarvoor het maatschappelijk onderzoek uitwees dat ze zich in een noodsituatie bevinden. Indien, na aftrek van de huur en de energiekosten, het dagelijks besteedbaar saldo (DBG)
lager ligt dan 11 euro per dag, dan gebeurt de erkenning als noodsituatie automatisch. Voor mensen die een DBG hebben dat hoger ligt dan 11 euro wordt er, geval per geval, een beslissing genomen. Die beslissing valt pas na een grondig sociaal onderzoek omtrent de behoeften van de persoon, waarbij vooral gekeken wordt naar de weging van de medische uitgaven in het budget. Het remgeld dat ten laste valt van patiënten met een Omniostatuut, bedraagt voor een bezoek bij de huisarts 1 euro en voor een bezoek bij de specialist 3 euro. (*) Het OMNIO-statuut is een beschermingsmaatregel die het voorkeurtarief voor geneeskundige kosten uitbreidt tot gezinnen met geringe inkomsten.
De Iris-Ziekenhuizen Zuid (IZZ) Het IZZ-netwerk is opgevat als een ziekenhuis met diverse sites op het grondgebied van de vier volgende Brusselse gemeenten nl. Etterbeek-Elsene, Joseph Bracops in Anderlecht, Molière-Longchamps in Vorst en Baron Lambert in Etterbeek. Het samenwerkingsverband telt bijna 700 bedden, nam in 2010 26.000 patiënten op en kreeg bovendien 305.000 bezoekers voor raadpleging over de vloer. De Ziekenhuisvereniging IRIS-Zuid maakt deel uit van het IRIS-netwerk, dat alle Brusselse openbare ziekenhuizen verenigt. Action Sociale - juin / juni 2012 - 31
Santé les soins, à condition qu’ils soient au tarif de l’Institut national d’assurance maladie-invalidité (INAMI), sont directement payés par le CPAS. Si toutefois le patient souhaite avoir recours à des honoraires privés en demandant notamment une chambre individuelle lors d’une hospitalisation, même en « one day » (clinique de jour) ou en se rendant dans une clinique privée, le remboursement de ses soins ne se fera qu’au tarif INAMI, le complément restant à la charge de l’usager. Il en va bien évidemment de même en cas d’hospitalisation pour des suppléments (TV, téléphone, thermomètre, eau minérale, etc.).
« Le Service des frais hospitaliers assure le paiement des factures médicales des usagers, mais a aussi charge de récupérer l’argent ainsi avancé... » avec lequel ce dernier obtient gratuitement des soins, tout en offrant, comme la carte médicale, au prestataire la garantie d’être payé par le CPAS. Les réquisitoires sont délivrés aux médecins généralistes et aux spécialistes, aux pharmaciens, dentistes, hôpitaux, paramédicaux, etc. Ils sont aussi nécessaires lorsqu’il s’agit de prendre en charge des frais médicaux pour une hospitalisation programmée.
Les personnes qui ne bénéfient pas de la carte médicale, mais qui suivent un traitement, peuvent, suite à l’accord préalable du Comité Spécial du Service Social (CSSS), demander la prise en charge de leurs soins. La tâche de délivrer des réquisitoires incombe au Service des frais hospitaliers. Des lors qu’une personne dispose d’une carte médicale ou d’un réquisitoire,
Le Service des frais hospitaliers du CPAS d’Ixelles se trouve au cœur de ce système et y joue un rôle crucial. Il ne se contente pas d’établir les réquisitoires, il assure aussi, d’une part, le paiement ainsi que le traitement de toutes les factures médicales de ses usagers et a charge, d’autre part, de récupérer auprès de tous les débiteurs possibles l’argent ainsi avancé par le centre d’action sociale.
Gratis verzorging ? Jazeker, maar niet zonder controle Na deze eerste fase bestaat een belangrijk deel van het werk van het OCMW erin om na te gaan of de aanvrager aan de voorwaarden beantwoordt voor het verkrijgen van een geneeskundige kaart. De kaart geeft recht op gratis verzorging in de openbare ziekenhuizen van het samenwerkingsverband Iris Ziekenhuizen Zuid (IZZ), medische huizen en bij erkende geneesheren. Voor alle andere openbare of private verzorgingsinstellingen moet vooraf een betalingsverbintenis gevraagd worden. Betalingsverbintenissen zijn geneeskundige kaarten waarmee de steunaanvrager zich gratis kan laten verzorgen en die garanderen dat het OCMW instaat voor de kosten. Ze worden verstrekt aan huisartsen, specialisten, apothekers, tandartsen, ziekenhuisinrichtingen, paramedische instellingen enz. Ze zijn ook nodig wanneer het gaat om het dekken van geneeskundige kos-
ten voor geplande ziekenhuisopname in het IZZ-samenwerkingsverband. Hetzelfde geldt ten andere voor al diegenen die zich buiten dat netwerk willen laten verzorgen. Personen die geen recht meer hebben op de medische kaart, maar die in behandeling zijn, kunnen mits voorafgaande instemming van het Bijzonder Comité van de Sociale Dienst (BCSD) vragen dat de betaling van hun verzorging voortgezet zou worden. Het is de Dienst voor Ziekenhuiskosten die instaat voor de uitreiking van betalingsverbintenissen. Het OCMW betaalt dus rechtstreeks, tegen de tarieven die vastgelegd zijn door het Rijksinstituut voor Ziekte en Invaliditeit (RIZIV), de kosten voor verzorging van personen die over een medische kaart of over een betalingsverbintenis beschikken. Indien de patiënt een eenpersoonskamer wenst tijdens zijn opname in het ziekenhuis, zelfs in een « one day clinic » of in een privéziekenhuis, en de honoraria dus hoger liggen, dan blijft de
terugbetaling van verzorging toch beperkt tot de RIZIV-tarieven. Het verschil dient de patiënt uit eigen zak bij te passen. Hetzelfde geldt uiteraard voor supplementen bij ziekenhuisopname (voor televisie, telefoon, thermometer, mineraalwater, enz.) De Dienst voor Ziekenhuiskosten van het OCMW van Elsene staat centraal in het ganse verhaal. De Dienst reikt niet alleen betalingsverbintenissen uit, maar staat ook in voor de controle en betaling van facturen voor geneeskundige verzorging van patiënten en houdt zich bovendien bezig met de terugvordering van het geld dat het OCMW voorschoot bij alle mogelijke debiteuren. Er kunnen zich verschillende situaties voordoen. Zo kan het OCMW aan de patiënt vragen om een deel of alle geneeskundige kosten terug te betalen die hij door zijn ziekenfonds uitbetaald kreeg, terwijl het OCMW de uitgave verrichtte. In bepaalde gevallen, met name wanneer hij daarvoor de financiële draagkracht heeft, kan
32
- Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
Gezondheid
L
’aide médicale urgente est une intervention financière du CPAS dans les frais médicaux d’une personne qui séjourne illégalement en Belgique. Ce n’est pas une aide versée directement à la personne. Elle a pour but d’assurer aux illégaux l’accès aux soins médicaux en payant le médecin, l’hôpital, la pharmacie, etc. Cette aide, contrairement à son nom, n’est pas uniquement réservée aux situations d’urgences comme un accident, elle peut également couvrir un examen médical, un traitement chez un kinésithérapeute, ou même une visite chez le © stock.xchng médecin généraliste. L’urgence de l’aide médicale est exclusivement déterminée par un médecin, et non par le patient ou le CPAS. L’aide médicale urgente est généralement la seule forme d’aide sociale à laquelle les étrangers illégaux ont droit. Elle est prévue par l’article 57§2 de la loi organique des CPAS. En 2011, le CPAS d’Ixelles a accordé l’aide médicale urgente à près de 600 personnes.
Il y a pour cela plusieurs cas de figure. Tout d’abord, le CPAS peut demander à l’usager de rembourser tout ou partie des frais médicaux si celui-ci a perçu un remboursement de sa mutuelle en lieu et place du CPAS ou si ses revenus lui permettent d’intervenir dans le montant de ses frais médicaux. Dans certains cas, le Service des frais hospitaliers peut également se tourner vers les débiteurs alimentaires de l’usager (ses parents, grands-parents, enfants, petits-enfants, etc.), si ces derniers ont suffisamment de moyens.
Les remboursements peuvent aussi être directement perçus auprès des mutuelles des usagers ou des assurances (dans le cas d’un accident par exemple). Pour ce qui est des frais médicaux liés à l’aide médicale urgente dont bénéficient les étrangers qui séjournent illégalement en Belgique, ils sont pris en charge par le SPF Santé Publique qui doit donc rembourser les sommes avancées par le CPAS. Le Service des frais hospitaliers prend également en charge les frais d’hospitalisation et de
transport en ambulance des pensionnaires des maisons de retraite gérées par le CPAS d’Ixelles (Résidence Van Aa et Résidence « Les Heures Douces »), ainsi que de ceux qui résident dans des homes en dehors d’Ixelles mais qui demeurent à la charge du CPAS de la Commune. Lunettes, orthodontie, etc. : des prises en charge ponctuelles Le Service social peut, de plus, intervenir de façon ponctuelle, après enquête et accord du CSSS dans les frais de lunettes, de prothèses dentaires, d’orthodontie, voire aussi de semelles orthopédiques, minerves, prothèses et appareils auditifs. n spitaliers Service des frais ho uiskosten nh ke Zie or Dienst vo
Infos
L’aide médicale urgente (AMU)
Tel. : 02.641.54.17 Tel. : 02.641.54.14 Tel. : 02.641.54.13 Rue Jean Paquot, 63B 63B Jean Paquotstraat, e en Els / s lle Ixe 1050 les.irisnet.be Web : www.cpasixel ne.irisnet.be lse we cm www.o
Dringende geneeskundige hulp Onder dringende geneeskundige hulp verstaat men een financiële tegemoetkoming vanwege het OCMW in medische kosten voor personen die onwettig in België verblijven. Het gaat duidelijk niet om betalingen aan de patiënt zelf, maar het is de bedoeling van de maatregel om illegalen geneeskundige verzorging te geven door de gemaakte kosten aan de geneesheer, het ziekenhuis, de apotheker, enz… rechtstreeks te vergoeden. In tegenstelling tot wat de titel doet vermoeden, gaat het niet uisluitend om de betaling van kosten ingevolge noodsituaties (bvb. na een ongeval), maar ook om geneeskundig onderzoek, behandeling bij een fysiotherapeut of zelfs raadpleging bij een huisarts. Het is de arts die autonoom beslist of dringende geneeskundige hulp nodig is en niet de patiënt, noch het OCMW. Krachtens artikel 57§2 van de organieke wet op de OCMW’s, is dringende medische hulp meestal de enige vorm van steun waarop illegale vreemdelingen recht hebben. In 2011 werd deze vorm van hulpverlening aan meer dan 600 personen toegekend.
de patiënt verzocht worden om gedeeltelijk in te staan voor geneeskundige kosten. En, tenslotte, kan de Dienst voor Ziekenhuiskosten zich wenden tot bepaalde onderhoudsplichtigen van de patiënt (zijn ouders, grootouders, kinderen, kleinkinderen, enz.) indien deze laatsten over voldoende financiële middelen beschikken. Terugbetalingen zijn ook rechtstreeks inbaar bij ziekenfondsen van steunaanvragers of bij hun verzekeringsinstellingen (naar aanleiding van
een ongeval bijvoorbeeld). Voor wat dringende geneeskundige hulpverlening aangaat, verstrekt aan vreemdelingen die illegaal in België verblijven, worden de voorgeschoten kosten verhaald op de FOD voor Volksgezondheid. De Dienst voor Ziekenhuiskosten staat niet alleen in voor hospitalisatiefacturen en vervoer in ziekenwagens van rusthuisbewoners uit residenties beheerd door het OCMW van Elsene (Van Aa en Uren van Geluk), maar ook
voor gelijkaardige prestaties ten voordele van rusthuisbewoners buiten Elsene die nog altijd ten laste vallen van het OCMW of de Gemeente. Brillen, orthodontie, enz. : bijzondere betalingen Na uitvoering van een onderzoek en na instemming door het BCDS kunnen uitgaven voor brillen, gebitsprotheses, orthopedische zolen, halskragen, hoorapparaten en gehoorprotheses eveneens, meestal gedeeltelijk, betaald worden. n
Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 33
SEniors
Services liés aux personnes âgées :
Accompagner, accueillir et soigner
En vieillissant, le besoin d’aide peut davantage se faire sentir. On ne vieillit pas tous en famille, en bonne santé et avec suffisamment de moyens pour ne pas s’inquiéter des dépenses quotidiennes, loin de là. De plus en plus de personnes âgées se retrouvent, soit isolées, soit malades ou avec de faibles moyens et cumulent même souvent les trois situations. Pour les soutenir, le CPAS d’Ixelles peut proposer différentes solutions, allant d’une aide à domicile au placement en maison de repos et de soins.
A
vec une espérance de vie en constante augmentation, la population vieillit. On compte ainsi 20.000 seniors en plus chaque année en Belgique. La part des 80 ans et plus est environ 40% plus importante aujourd’hui qu’en 1991 et représente près de 5% des Belges. Cela modifie en profondeur nos sociétés et nous oblige à réfléchir à la façon dont elles doivent s’adapter pour intégrer ces mutations et inventer de nouvelles façons d’organiser la solidarité. D’ailleurs, pour le Parlement Européen, 2012 est l’année du « vieillissement actif et de la solidarité intergénérationnelle » et de nombreux services du CPAS d’Ixelles y participent naturellement.
Dienstverlening aan bejaarden : Begeleiden, opvangen en verzorgen
© stock.xchng
Ouder wordende personen hebben meer hulp nodig. Niet iedereen kan van een oude dag genieten in de familiekring, heeft een goede gezondheid en hoeft zich geen zorgen te maken over dagelijkse uitgaven. Steeds vaker wonen bejaarden alleen, zijn ze ziek en is hun inkomen onvoldoende. Een combinatie van deze drie probleemsituaties is niet ongewoon. Het OCMW van Elsene kan op verschillende manieren helpen en dat kan gaan van hulp in het huishouden tot plaatsing in een rusthuis. Als gevolg van de constante stijging van de levensverwachting veroudert de bevolking. Zo komen er in België ieder jaar 20.000 bejaarden bij. Het aantal mensen ouder dan tachtig ligt vandaag ongeveer 40% hoger dan in 1991 en bedraagt bijna 5% van de Belgische bevolking. Daardoor verandert onze maatschappij ingrijpend en worden we gedwongen om grondig na te denken over de manier waarop we met deze wijzigingen zullen omgaan en hoe we de solidariteit tussen generaties binnen de samenleving zullen organiseren. Het Europees Parlement riep 2012 uit tot het jaar dat in het teken staat van “actief ouder worden en solidariteit tussen generaties”. Verschillende diensten van het OCMW van Elsene zullen uiteraard aan acties deelnemen die in het teken staan van dit thema. Door de veroudering wordt de overheid geconfronteerd met tal van vragen. Hoe omgaan met zelfstandig wonen ? Hoe eenzaamheid bestrijden als men vaststelt dat gezinnen vaak uiteenvallen en bejaarden alleen komen te staan ? Hoe rondkomen met een al
34
- Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
Bejaarden Belgique : des pensions parmi les plus basses d’Europe Selon l’atlas belge des pensions 2010, publié à la demande du SPF Sécurité Sociale qui s’appuie sur des données datant de 2007, le montant de la pension moyenne générale brute en Belgique est de 1220 euros. De plus, selon l’Institut de Développement Durable, 20% des pensionnés vivaient en 2010 sous le seuil de pauvreté en Belgique et le taux d’emploi des plus de 60 ans était de 35% (contre 22% en 1997). Les pensionnés avec une simple pension de retraite perçoivent en moyenne 1.290 euros, contre 1.018 pour ceux ayant une pension de survie et 742 pour ceux qui touchent une garantie de revenus
pour personnes âgées (GRAPA). Les hommes perçoivent en moyenne 1.444 euros contre 1.037 euros pour les femmes et les 60 - 64 ans bénéficient en moyenne de 1.537 euros, contre à peine 1.160 euros pour les plus de 80 ans. Ces moyennes cachent cependant de nombreuses disparités. Ainsi, un retraité percevant une simple pension en tant que travailleur salarié touche par exemple 1030 euros en moyenne, contre seulement 569 euros pour un indépendant. Notez également que 35 % des retraités reçoivent en plus une pension complémentaire de leur ancien employeur.
De fait, face au vieillissement, de nombreuses questions se posent pour les pouvoirs publics. Comment gérer l’autonomie ? Comment lutter contre l’isolement dans un contexte où l’éclatement du noyau familial fait que de plus en plus de personnes âgées se retrouvent seules ? Comment faire face à des pensions souvent modestes ? Avec le vieillissement de la population, les places dans les maisons de repos et de soins se font de plus en plus rares. Que faire donc pour renforcer l’assistance sociale et veiller à ce que les seniors restent le plus longtemps possible chez eux, dans leur
environnement familier, selon leur souhait ?
te bescheiden pensioen ? Daarenboven leidt de veroudering van de bevolking tot krapte van het aantal opvangplaatsen in rust- en verzorgingstehuizen. De vraag stelt zich hoe de maatschappelijke dienstverlening versterkt kan worden zodat bejaarden zo lang mogelijk thuis in hun vertrouwde gezinssituatie kunnen blijven wonen. Dat is alvast hetgeen de meeste senioren echt wensen. Een uitstekende samenwerking tussen drie diensten : Om zo doeltreffend mogelijk te antwoorden op de uitdagingen die de bejaardenzorg stelt, beschikt het OCMW van Elsene over drie diensten die in elkaars verlengde liggen : De Dienst voor Gezinsen Bejaardenhulp (DGBH), de Residentie Uren van Geluk en de Residentie Van Aa. De DGBH tracht ervoor te zorgen dat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen en draagt bij in de strijd tegen vereenzaming door het verstrekken van diensten en verzorging thuis.
De dienst gaat ook na wanneer opname in een rusthuis onafwendbaar is. De Residentie Uren van Geluk is een instelling die over flats beschikt waar bejaarden zelfstandig
Trois services : une synergie Afin de répondre le plus efficacement possible à ces problématiques, le CPAS d’Ixelles a organisé l’aide qu’il peut apporter aux seniors autour de trois différents services complémentaires qui travaillent de concert : le Service d’aide aux familles et aux personnes âgées (SAFPA), la Résidence Les Heures Douces et la Résidence Van Aa . Le SAFPA intervient en amont pour essayer de maintenir les personnes chez elles le
plus longtemps possible et lutter contre l’isolement, en apportant des services et des soins individuels à domicile. Ce service gère également l’entrée en maison de repos lorsque cela devient nécessaire. La Résidence Les Heures Douces est un établissement qui propose des studios destinés à accueillir des résidents autonomes. Enfin, la Résidence Van Aa est une maison de repos et de soins qui peut héberger des personnes valides et non valides. n
kunnen verblijven. De Residentie Van Aa tenslotte, is een rust- en verzorgingstehuis waarin zowel valide als invalide personen terechtkunnen. n
In België behoren de pensioenen tot de laagste van Europa Volgens de Belgische pensioenatlas 2010, die op vraag van de FOD Sociale Zekerheid gepubliceerd werd en gebaseerd is op gegevens uit 2007, bedraagt het gemiddelde bruto-pensioen in België 1.220€. Het Instituut voor Duurzame Ontwikkeling meldde dat 20% van de Belgische gepensioneerden in 2010 onder de armoedegrens leefde en de tewerkstellingsgraad onder bejaarden ouder dan 60 jaar 35% bedroeg (tegenover 22% in 1997). Gepensioneerden met een eenvoudig rustpensioen ontvangen gemiddeld 1.290€, terwijl bejaarden met een overlevingspensioen 1.018€ krijgen en senioren die tot de inkomensgarantiegroep voor ouderen (IGO) behoren het met 742€ moeten stellen. Mannen ontvangen gemiddeld 1.444€ tegenover 1.037€ voor vrouwen. Bejaarden in de leeftijdsgroep van 60 tot 64 jaar krijgen gemiddeld 1.537€, tegenover nauwelijks 1.160€ voor mensen ouder dan 80 jaar. De gemiddelden verbergen nochtans tal van ongelijkheden. Een bezoldigde werknemer krijgt bijvoorbeeld gemiddeld 1.030€, terwijl een zelfstandige 569€ ontvangt. 35% Van de gepensioneerden trekken een bijkomend pensioen van hun voormalige werkgever. Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 35
SEniors
Aide aux familles et aux personnes âgées :
Un véritable service de proximité
© stock.xchng
L
Le Service d’aide aux familles et aux personnes âgées du CPAS d’Ixelles (SAFPA) propose des services destinés à permettre aux personnes âgées, aux malades et ceux qui souffrent de difficultés d’ordre social, psychologique et psychiatrique de rester à domicile dans les meilleures conditions possibles et de lutter contre l’isolement.
De Dienst voor Gezins- en Bejaardenhulp : Nabije dienstverlening De Dienst voor Gezins- en Bejaardenhulp van het OCMW van Elsene (DGBH) verleent diensten waardoor bejaarden, zieken en mensen die te kampen hebben met sociale, psychologische en psychiatrische problemen toch in de best mogelijke omstandigheden thuis kunnen blijven wonen, zonder dat ze vereenzamen. De DGBH is er niet alleen voor bejaarden, maar verstrekt ook hulp aan gehandicapten, gezinnen en mensen die te maken krijgen met problemen van voorbijgaande aard. Het gaat niet om dienstverstrekking die voorbehouden blijft aan mensen die reeds OCMW-steun krijgen en de hulp is evenmin gratis. De aangerekende tarieven hangen af van het inkomen. De DGBH geeft, naargelang van de behoeften, hulp aan gezinnen, steun in het huishouden en verpleegkundige verzorging. Op dit ogenblik worden er zowat 180 Elsenaren geholpen, waaronder een overwegende groep bejaarden, een dertigtal gehandicapten, enkele alleenstaanden en gezinnen. De huishoudelijke en gezinshelpers van de DGBH voeren dagelijkse taken uit die de steungenieters niet meer zelf kunnen doen. Het is de 36
- Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
e SAFPA ne s’adresse pas uniquement aux personnes âgées. Il propose aussi ses services aux personnes handicapées, aux familles et à ceux qui éprouvent des difficultés passagères. Ces prestations ne sont pas seulement réservées à ceux qui sont déjà aidés par le CPAS d’Ixelles et ne sont pas gratuites. Les tarifs sont calculés en fonction du revenu de chacun. Le SAFPA intervient sous forme d’un soutien à domicile par le biais d’aides familiales, d’aides ménagères ou d’infirmières. Près de 180 Ixellois bénéficient actuellement de ces services, dont une grande majorité de personnes âgées isolées auxquelles s’ajoute une trentaine de personnes handicapées, quelques familles et une poignée d’adultes vivant seuls. Les aides ménagères et familiales du SAFPA remplissent les tâches quotidiennes que l’état de santé de ses usagers ne permet plus d’accomplir. Le but est de maintenir les personnes à domicile dans les meilleures conditions possibles, car il est particulièrement important de permettre à chacun de vivre chez soi, d’évoluer dans son environnement habituel en toute sécurité et de garder la plus grande indépendance possible.
bedoeling om het mensen mogelijk te maken om in de best denkbare omstandigheden in hun vertrouwde omgeving en in alle veiligheid zelfstandig thuis te laten blijven wonen. Verpleegkundigen zorgen, in samenwerking met de behandelende artsen, voor geneeskundige begeleiding en kunnen ook assistentie geven bij opname in het ziekenhuis. Door hun aanwezigheid zorgen hulpverleners en verpleegkundigen voor een discreet, luisterend oor zodat vereenzaming tegengegaan wordt. Ieder jaar voorziet de DGBH een aantal activiteiten voor personen en gezinnen die hulp krijgen, waaronder de organisatie van een kerstdiner, een uitstapje, verjaardagsfeestjes voor honderdjarigen met een fotoreportage, enz. n
Een toekomstplan : de opening van een dagcentrum De OCMW vatte het plan op om een dagcentrum te openen waar, zij die het wensen, opgevangen kunnen worden en waar ze een praatje kunnen slaan, samenkomen, maaltijden en activiteiten kunnen organiseren.
Bejaarden Les infirmières assurent, pour leur part, un suivi médical des usagers en collaboration avec leurs médecins traitants et peuvent aussi les accompagner lors d’une hospitalisation. Aides et infirmières apportent également une présence, un réconfort, une écoute attentive et discrète qui permet à chacun de rompre avec la solitude et l’isolement. Le SAFPA organise chaque année des activités pour les personnes et familles aidées : goûter de noël, excursions, fêtes d’anniversaires pour les centenaires avec un petit reportage photo à la clé, etc. n Un projet de centre de jour
Infos
Le CPAS a pour projet d’ouvrir un centre de jour pour accueillir ceux qui le souhaitent et leur offrir un lieu où ils pourront discuter, se réunir, organiser des repas ou des activités. Familles et Service d’Aide aux (SAFPA) ées Âg es nn rso aux Pe rdenhulp jaa be en Dienst Gezins(DGBH) Tel. : 02.641.56.53 Fax : 02.641.57.44
Rue Jean Paquot, 104 104 Jean Paquotstraat, e en Els / s 1050 Ixelle les.irisnet.be Web : www.cpasixel ne.irisnet.be lse we cm w.o ww
Le Carnet Relais : une initiative interservice originale face à la maladie d’Alzheimer
L
e Carnet Relais* est un projet développé en collaboration avec le SAFPA et la Résidence Van Aa. C’est un outil de communication au quotidien pour les personnes atteintes de la maladie d’Alzheimer ou d’une maladie apparentée et qui vise à favoriser leur intégration. Il s’agit de constituer un carnet de mémoire que la personne débute lorsqu’elle occupe encore son domicile et qu’elle commence à oublier. Dans un premier temps il constitue une aide à l’autonomie pour soutenir sa mémoire et vivre au quotidien. On peut y inscrire des informations pratiques : trajet pour aller et revenir de chez son boulanger, agenda, plan du quartier, numéros de téléphone, itinéraires habituels, photos de sa maison, etc. Le carnet permet aussi de rester en relation avec son entourage. On peut y tracer un arbre généalogique et y coller des clichés de ses enfants et de ses proches avec leur nom et des informations pratiques. Le carnet est la propriété exclusive de la personne qui le réalise. Chacun y note ce qu’il veut et se l’approprie à sa façon. Certains rédigent l’histoire de leur vie, d’autres n’y inscrivent
que leurs souvenirs importants. Cette partie, souvent intime, peut être ou non partagée avec ses proches. Le Carnet Relais se révèle aussi très utile, lorsque plus tard, son auteur arrive en maison de repos et de soins. Il est en effet important de connaître la personne, sa façon de vivre et ce qu’elle aime pour respecter son mode de vie. La mise en place d’un carnet permet également de créer une relation privilégiée entre soignants et résidents. Depuis la mise en place de ce dispositif, une amélioration de la qualité des soins a été constatée. Reste que ce projet rencontre certaines limites. Il est ainsi difficile de travailler avec des personnes qui sont à un stade avancé de la pathologie. Cela demande également un investissement en termes de temps et de compétences rédactionnelles pour le personnel soignant. Adopté par la Résidence Les Heures Douces, cet outil est en passe d’être élargi au niveau communal et un carnet pré-rédigé est en préparation pour en faciliter l’écriture. (*) Ce projet est réalisé avec le soutien de la Fondation Roi Baudouin
Het verbindingsboekje : een origineel initiatief van verschillende diensten in de strijd tegen de ziekte van Alzheimer Het verbindingsboekje* is een project dat ontstond uit de samenwerking tussen de DGBH en de Residentie Van Aa. Het is een dagelijks communicatiemiddel bestemd voor Alzheimerpatiënten of personen met een daaraan verwante ziekte. Integratiebevordering staat centraal in het project. Het bijhouden van het verbindingsboekje begint reeds wanneer de persoon nog thuis woont maar tekenen van vergeetachtigheid vertoont. Aanvankelijk is het een dagelijks geheugensteuntje. Men kan er praktische informatie in kwijt zoals de heen- en terugweg naar de bakker, een agenda, een plattegrond van de buurt, telefoonnummers, gebruikelijke trajecten, foto’s van het huis, enz. Door het verbindingsboekje onderhoudt men contact met de omgeving. Men kan er een stamboom in opnemen of foto’s van kinderen en verwanten met hun naam en praktische informatie. Het verbindingsboekje is het uitsluitende eigendom van de samensteller die erin opneemt wat hij zelf wil en onder de vorm die zijn voorkeur wegdraagt. Sommigen vertellen hun leven, anderen vermelden alleen hun belangrijke herinneringen. De vaak vertrouwelijke gegevens kunnen al dan niet gedeeld worden met intimi.
Het verbindingsboekje kan later ook erg nuttig zijn wanneer men terechtkomt in een rust- en verzorgingstehuis. Om de levenswijze van iemand te begrijpen is het belangrijk om die persoon te kennen en te weten waarvan hij houdt. De samenstelling van het verbindingsboekje maakt het ook mogelijk dat er een bevoorrechte relatie ontstaat tussen zorgverstrekkers en rusthuisbewoners. Sinds de invoering van het verbindingsboekje stelde men een verbetering van de kwaliteit van de zorgverstrekking vast. Toch kent dit project een aantal beperkingen. Zo is het moeilijk om te werken met personen die zich in een gevorderde fase van de ziekte bevinden. Aan het verzorgend personeel wordt gevraagd dat het flink investeert in het project zowel qua tijd als inzake competenties. De Residentie Uren van Geluk voerde het verbindingsboekje ook in, terwijl er eveneens uitbreiding voorzien is op gemeentelijk vlak. Er wordt gewerkt aan een aangepaste versie die het invullen van het verbindingsboekje moet vergemakkelijken. (*) Dit project kan op de steun rekenen van de Koning Boudewijnstichting Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 37
SEniors
Van Aa et Les Heures Douces :
Des résidences, différentes mais complémentaires
L
Le CPAS d’Ixelles gère deux établissements destinés à accueillir en priorité les Ixellois âgés de 60 ans et plus. Ces deux résidences fonctionnent différemment et sont complémentaires. Tout comme le Service d’aide aux familles et aux personnes âgées (SAFPA), elles partagent une même philosophie quant à l’accueil et à l’aide à apporter aux seniors mais aussi des services et des activités.
a période 2011-2012 marque un tournant pour le CPAS d’Ixelles en ce qui concerne l’accueil et l’hébergement des personnes âgées. Tout d’abord, la Résidence Van Aa a fait peau neuve en quittant le vieux bâtiment situé au 94, chaussée de Boondael pour un bâtiment flambant neuf, construit spécifiquement pour accueillir le home, plus grand, plus confortable et surtout plus adapté. Ensuite, depuis le premier janvier dernier, la gestion de la Résidence Les Heures Douces, qui dépendait de la Commune, a été transférée au CPAS dont le personnel s’est ainsi retrouvé augmenté de 54 agents ! Ce regroupement se justifie parfaitement. Les deux établissements, ainsi que le SAFPA peuvent ainsi travailler de concert et partager un projet de vie institutionnel qui met en avant l’intégration sociale des personnes âgées pendant les différentes phases de leur vie de senior, qu’elles vivent encore à domicile ou qu’elles soient à la recherche d’un hébergement en maison de repos. Cela permet également d’organiser des synergies entre les services du CPAS en proposant des formations communes pour le personnel et des activités partagées comme des sorties, des animations ou des ateliers intergénérationnels avec les enfants de la Maison de la Jeunesse par exemple.
Van Aa en Uren van Geluk : Residenties die verschillend de DGBH daardoor kunnen samenwerken binnen het kader van een leefproject in residenties dat oog heeft voor maatschappelijke integratie zijn, maar elkaar wel aanvullen Het OCMW van Elsene beheert twee instellingen waar bij voorkeur Elsenaren van meer dan zestig terechtkunnen. De twee residenties werken op een verschillende wijze, maar vullen elkaar wel aan. Ze verdedigen, net zoals de Dienst voor Gezins- en Bejaardenhulp (DGBH) dezelfde filosofie inzake opvang en hulpverlening aan senioren en bieden soms, gemeenschappelijke diensten en activiteiten aan. De periode 2011-2012 was voor het OCMW van Elsene een keerpunt in de opvang en huisvesting van bejaarden. Zo was er de verhuizing van de Residentie Van Aa. De oude gebouwen aan de Boondaalse Steenweg werden ingeruild voor een fonkelnieuwe infrastructuur die niet alleen ruimer, comfortabeler, maar vooral beter aangepast is aan de opvang van bejaarden. Sinds de eerste januari nam het OCMW het beheer over de Residentie Uren van Geluk over van de Gemeente. Daardoor groeide het aantal personeelsleden van het OCMW in een klap met 54 ! De hergroepering is volstrekt verantwoord omdat de twee instellingen en 38
- Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
van bejaarden gedurende de verschillende fases van het ouder worden, zowel tijdens de fase waarin ze nog thuis wonen, als tijdens de fase waarin ze op zoek gaan naar opvang in een bejaardentehuis. Daardoor ontstaat de mogelijkheid om samenwerking te organiseren tussen verschillende OCMW-diensten zoals bijvoorbeeld op het vlak van gemeenschappelijke personeelsopleidingen, gezamenlijke uitstapjes, animatie of activiteiten samen met kinderen van het Jeugdhuis. Uren van Geluk : zelfstandig wonen
Uren van Geluk heeft een opvangcapaciteit van 88 bedden verdeeld over gemeubelde flats, eenpersoonskamers en tweepersoonskamers. De infrastructuur is perfect aangepast aan personen met een beperkte mobiliteit. Steeds zijn er een badkamer en een kookhoek voorzien. Als erkend rusthuis wonen er in de Residentie vooral validen en semivaliden. Wanneer iemand na verloop van tijd afhankelijker wordt, dan dient men uit te kijken naar beter aangepaste opvang. Een maatschappelijke assistent zal dan nagaan welke de beste oplossing is
Bejaarden
voor de betrokkene. Op zulke ogenblikken blijkt de samenwerking met de Residentie Van Aa cruciaal te zijn. De Residentie Uren van Geluk biedt een dynamische en veilige woonomgeving. Het restaurant straalt niet alleen gezelligheid uit, maar men kan er ook elke dag kiezen uit twee ter plaatse bereide menu’s. Dagelijks vinden er activiteiten en animaties plaats. Van Aa : een rust- en verzorgingstehuis
Het nieuwe gebouw dat 11.500 m2 beslaat en speciaal ontworpen is voor de huisvesting van bejaarden, behoort tot de top inzake moderniteit en comfort. Er kunnen 180 bejaarden verblijven en er is een aangepaste verdieping voor de huisvesting van personen die verward gedrag vertonen. Niet alleen geniet het rust- en verzorgingstehuis erkenning, maar het beschikt bovendien over
Une formule « tout inclus »
Infos
Pour une facturation plus claire et sans ambiguïté, les résidences Van Aa et Les Heures Douces proposent une formule qui inclut tous les frais du résident : logement, soins, médecin, médicaments, repas, collations, pédicure et manucure, etc. Le Résidence Van Aa inclut également dans son forfait le linge, la télévision et le coiffeur. Seuls sont exclus les frais de prothèses dentaires, auditives et d’opticiens, ainsi que les abonnements individuels (téléphone et Internet), assurances, biens et prestations que les résidents souhaitent acquérir à titre privé en dehors du cadre de leur résidence. Résidenc e Van Aa / Residen Tel. : 02 tie Van A .6 a Fax : 02 41.56.10 .641.54.8 2 Chausée de Boon dael, 10 Boondaa 4 lse stee nweg, 10 1050 Ixe 4 lles / Els ene Web : ww w.cpasix ww w.ocmwe elles.irisnet.be lsene.ir isnet.be
s Douces Résidence Les Heure Geluk van n Ure ie ent sid Re 30 Tel. : 02.627.35. Fax : 02.515.60.54 53 Rue Victor Greyson, t, 53 Victor Greysonstraa ene Els / s lle Ixe 1050 les.irisnet.be Web : www.cpasixel ne.irisnet.be www.ocmwelse
Infos
Les Heures Douces : vivre en autonomie Les Heures Douces ont une capacité d’accueil de 88 lits répartis en studios équipés de chambres simples et doubles. Parfaitement adaptés aux personnes à mobilité réduite, ils disposent tous d’une salle de bain et d’un coin cuisine. Etant agréé comme Maison de Repos, l’établissement accueille principalement des résidents valides ou semi-valides. C’est une notion importante, car lorsque l’un d’entre eux n’est plus autonome, il faut trouver une structure d’hébergement plus adaptée. Un assistant social prend alors son dossier en charge afin de déterminer la meilleure solution possible pour la personne. Dans ce cas, la collaboration avec la Résidence Van Aa revêt un intérêt tout particulier. Les Heures Douces offrent un cadre de vie dynamique et sécurisant. Le restaurant de la
résidence est un lieu convivial où l’on peut chaque jour choisir entre deux menus préparés sur place. Des ateliers et animations sont organisés quotidiennement. Van Aa : une maison de repos et de soins Avec son nouveau bâtiment de 11.500 m2 spécialement conçu pour l’accueil des seniors, la Résidence Jean Van Aa est au top de la modernité et du confort. Elle peut recevoir 180 résidents et dispose d’un étage adapté à l’hébergement des personnes désorientées. Elle est agréée Maison de Repos et de Soins, et dispose d’un effectif supérieur aux normes minimales exigées par l’INAMI et la COCOM. Plus de 130 personnes dont 62 infirmières et aides soignantes, ainsi que des kinésithérapeutes, ergothérapeutes, un logopède et un psychologue se relaient pour offrir un accompagnement individualisé visant notamment au maintien de l’autonomie et au bien-être des résidents. Les repas sont élaborés et préparés sur place par une équipe de 10 cuisiniers et commis. De nombreuses activités sont proposées pour permettre aux résidents de rester actifs quel que soit leur âge, leurs soucis de santé ou leurs centres d’intérêts. Par ailleurs, un conseil des résidents fait un lien entre les pensionnaires, leurs proches et la direction de la Résidence. n
Een formule « alles inbegrepen » Om duidelijke facturen te kunnen voorleggen opteerden de residenties Van Aa en Uren van Geluk voor een formule die alle kosten dekt zoals verblijf, verzorging, artsenhonoraria, geneesmiddelen, maaltijden, versnaperingen, voetverzorging, handverzorging enz. In de Residentie Van Aa zijn eveneens linnengoed, televisie en kapper in het forfaitaire bedrag begrepen. Volgende kosten zijn niet inclusief: tandprotheses, hoorapparaten, optisch materiaal, individuele abonnementen, (bvb. op de telefoon en het internet), verzekeringen, goederen en prestaties die de bejaarde wenst te krijgen en die de residenties niet verstrekken.
een omkadering die de minimale criteria van het RIZIV en van de GGC overstijgt. Meer dan 130 personeelsleden, waaronder 62 verplegers en bejaardenhelpers, fysiotherapeuten, ergotherapeuten, een logopedist en een psycholoog zorgen voor geïndividualiseerde begeleiding die gericht is op behoud van maximale zelfstandigheid. De bereiding van maaltijden gebeurt ter plaatse door een team
dat bestaat uit 10 koks en keukenhelpers. De Residentie organiseert tal van activiteiten zodat de bewoners actief blijven, ongeacht hun leeftijd, hun gezondheidsproblemen of hun belangstellingssferen. Er bestaat overigens een bejaardenraad die ervoor zorgt dat de contacten tussen bejaarden, hun verwanten en de directie behouden blijven. n
Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 39
Le personnel du CPAS
Le CPAS d’Ixelles :
De nombreux métiers au service des usagers Le CPAS d’Ixelles, c’est plus de 700 personnes oeuvrant au bon fonctionnement des différents services évoqués dans ce journal. Un ensemble de métiers variés, parfois inattendus, qui permet de répondre aux besoins du CPAS lui-même (gestion interne, défense de ses intérêts, travaux, etc.) et surtout aux besoins des personnes qui s’y adressent au quotidien.
L
’effectif du CPAS s’élève à plus de 500 personnes, dont près de 30% sont des agents statutaires nommés, auxquels s’ajoutent plus de 200 travailleurs « article 60 ». En effet, animé par la volonté d’offrir la possibilité d’accéder à la stabilité d’un emploi statutaire à un maximum de ses travailleurs, le CPAS organise régulièrement des examens de promotion et de recrutement. Parmi ces salariés se décline un large éventail de métiers. Car, au-delà des assistants sociaux et agents administratifs, travailleurs fondamentaux sans lesquels le CPAS perd son essence, ce dernier compte dans ses rangs des architectes, des juristes, des éducateurs, des infirmiers, ergothérapeutes et logopèdes, une coiffeuse, etc. qui œuvrent tous ensemble à la réalisation des missions du CPAS.
Het OCMW van Elsene : een hele reeks beroepen ten dienste van steunaanvragers Het OCMW van Elsene telt bijna 700 personeelsleden die instaan voor de kwaliteit van de dienstverlening waarvan sprake in deze krant. Het gaat om tal van, soms onvermoede, beroepsgroepen, die zorgen voor de goede werking van het OCMW zelf (intern beheer, belangenbehartiging, werken, enz…) maar vooral om werknemers die dagelijks oplossingen zoeken voor de noden van het doelpubliek. Het OCMW telt meer dan 500 personeelseden, waarvan bijna 30% vastbenoemden. Daarbovenop komen meer dan 200 werknemers met het statuut « artikel 60 ». Het is steeds de bedoeling geweest van het OCMW om zoveel mogelijk werknemers een vaste baan te geven. Daarom worden regelmatig wervings- en bevorderingsexamens georganiseerd. Binnen onze instelling onderscheidt men een heel gamma beroepsgroepen. Essentieel zijn uiteraard de maatschappelijke assistenten en de administratieve krachten, maar er zijn eveneens in het OCMW architecten, juristen, opvoeders, verplegers, ergotherapeuten, logopedisten, een kapster enz… actief, die er allen samen voor zorgen dat het OCMW erin slaagt om zijn opdrachten te vervullen. 40
- Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
Het OCMW-Personeel Le service médiation
Jobelix : une entreprise comme les autres ?
Nouvellement créé au sein du CPAS d’Ixelles, le service de médiation et de gestion des plaintes, vise à prévenir, apaiser ou régler des conflits opposant les usagers au CPAS. Le médiateur est un tiers neutre, impartial et sans pouvoir de sanction qui crée ainsi un espace d’écoute et de dialogue où tout échange avec les parties concernées est confidentiel.
N
Un important contingent de travailleurs « article 60 » Aux 500 agents précités, s’ajoutent des travailleurs engagés sous contrat « article 60 », membres à part entière du personnel du CPAS, une quarantaine travaillant en son sein, le reste se répartissant entre la Commune (environ 40 personnes), des asbl (près de 100 personnes) et d’autres employeurs publics ou privés. Il est important de souligner que, si ce type d’emploi a été initialement conçu afin de permettre la réouverture des droits aux allocations de chômage, la philosophie actuelle tend plus à réellement réinsérer les bénéficiaires d’un contrat « article 60 » dans le
ée en 2008 à l’initiative du Président et de Conseillers du CPAS, l’asbl Jobelix se distingue des employeurs « classiques » en ce qu’elle est une entreprise d’économie sociale qui accompagne ses travailleurs de manière permanente et individualisée, tant sur le plan formatif que social, avec pour objectif l’insertion durable sur le marché de l’emploi de groupes fragilisés (objectif rencontré pour près de 75% des travailleurs passés chez Jobelix). Si Jobelix destine prioritairement ses services aux plus fragiles d’entre nous, à ceux dont la santé ou la détresse socio-économique transforment les petits tracas en de véritables problèmes, il n’en reste pas moins que cette association est au service de tous les Ixellois. Elle propose, en effet, des prestations peu rencontrées sur le marché : Mobil assist (assistance à la mobilité), Move team (petits déménagements, montage et démontage de mobilier), Distri Service (distribution de documents), Clean team (entretien et nettoyage) et Micro dépan (petits travaux de bricolage). Contact : Jobelix a.s.b.l. - www.jobelix.be Rue Malibran, 84 - 1050 Ixelles - Tél. : 02.641 55 36
milieu du travail en aboutissant à un emploi stable ou un poste statutaire. Par ailleurs, la diversité de métiers évoquée plus haut se retrouve aussi largement chez les travailleurs « article 60 » parmi lesquels on rencontre des infographistes, des réalisateurs, des couturiers, des coiffeurs et des esthéticiennes, des architectes… et bien d’autres professions encore !
« Artikel 60 » een belangrijke groep werknemers In de categorie werknemers met een statuut « artikel 60 » telt men een 40-tal mensen die voor het OCMW zelf werken. Bij de Gemeente zijn er ook een 40-tal tewerkgesteld. De overigen werken bij v.z.w.’s (ongeveer 100) en bij andere openbare of privéwerkgevers. Het is belangrijk om weten dat dit type job aanvankelijk bedacht werd om mensen weer in staat te stellen aanspraak te maken op werkloosheidsuitkeringen. Vandaag is het uitgangspunt veranderd omdat men er nu naar streeft om werknemers met een arbeidscontract artikel 60 te laten
Des services 24h/24, 7j/7 Certains services du CPAS ne s’arrêtent jamais. C’est le cas notamment des Résidences Van Aa et Les Heures Douces, où le personnel ne relâche pas, de jour comme de nuit, l’attention portée aux résidents. La Maison de la Jeunesse est également un service fonctionnant 24h/24, tous les jours de la semaine. n
doorstromen naar stabiel werk of een vaste job. Ook bij werknemers met dit type arbeidscontract, valt er een grote verscheidenheid aan beroepen vast te stellen : infografici, modeontwerpers, kappers, architecten, schoonheidspecialisten… en nog tal van andere beroepen ! Sommige diensten werken 24 uur op 24 en 7 dagen per week Sommige OCMW-diensten werken onafgebroken dag en nacht. Dat geldt met name voor de instellingen zoals de Residentie Van Aa, de Residentie Uren van Geluk en het Jeugdhuis. Het personeel van de instellingen is elke dag opnieuw, 24 uur op 24, voor de bewoners in de weer. n
De bemiddelingsdienst Onlangs richtte het OCMW van Elsene een dienst voor bemiddeling en klachtenbeheer op met als doel om conflicten tussen steunaanvragers en het OCMW te verhinderen, te kalmeren of op te lossen. De bemiddelaar is een neutrale onafhankelijke derde zonder bevoegdheid tot sanctioneren die ruimte laat voor vertrouwelijke gesprekken met de betrokken partijen. Kortom, mensen met klachten kunnen bij de bemiddelaar hun verhaal kwijt.
Jobelix : een onderneming als een andere ? In 2008 namen de Voorzitter en de Raadsleden van het OCMW het initiatief om de v.z.w. Jobelix op te richten. Jobelix is geen gewone onderneming, maar een bedrijfje dat tot de sociale economie behoort. Dat houdt in dat de werknemers permanente en individuele begeleiding krijgen, zowel op het vlak van opleiding als op sociaal vlak. Het is de bedoeling om kwetsbare groepen aan een job met een blijvend karakter te helpen (dit objectief werd overigens bereikt voor 75% van de werknemers die bij Jobelix in dienst waren).
de zwakken in onze samenleving, en dan denken we aan mensen met gezondheidsproblemen of personen met sociaal-economische moeilijkheden waarvoor kleine probleemsituaties vaak onoverkomelijk zijn, toch is Jobelix er voor alle Elsenaren door het aanbieden van een serie diensten waar de privésector niet of nauwelijks op inspeelt. We denken daarbij aan Mobil Assist (bijstand in geval van mobiliteitsbeperking), Move Team (kleine verhuizingen, in elkaar steken en uit elkaar halen van meubilair) Distri Service (verdeling van documenten), Clean team Ook al richt de dienstverlening van Jobelix zich hoofdzakelijk tot (onderhoud en reiniging) en Micro Depan (klusjesdienst).
Contact : V.Z.W. Jobelix a.s.b.l. - www.jobelix.be / Malibranstraat, 84 - 1050 Elesene - Tel. : 02.641 55 36 Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 41
Le budget du CPAS
Financement du CPAS :
Organiser la solidarité en gérant au mieux l’argent public 64.838.650 €, tel est le montant des dépenses estimé dans le budget 2012. Un chiffre qui peut sembler impressionnant mais qu’il faut mettre en regard de ce qu’il comprend et des moyens mis en œuvre pour le financer. eux Maisons de repos accueillant jusque 268 résidents, une Maison de la Jeunesse, un parc immobilier de plus de 70 logements, des services sociaux, de réinsertion professionnelle, de médiation de dettes, d’aides à domicile, etc. soit plus de 3500 personnes aidées et conseillées en 2011. Des moyens humains à la mesure des missions remplies, des financements divers pour un budget réfléchi Une part importante de ces financements provient des interventions du pouvoir fédéral, qui subsidie notamment les revenus d’intégration et équivalents ainsi que la réinsertion socioprofessionnelle. Région, Fédération Wallonie-Bruxelles et pouvoir bicommunautaire (COCOM) interviennent également dans différents domaines, via les fonds « eau » et « énergie » par exemple. Quant au subside communal, il couvre 34% des dépenses du CPAS, ce qui représente une charge annuelle par habitant ixellois d’environ 250 euros. Pour de plus complètes informations sur les finances du CPAS, vous pouvez consulter et télécharger la Note de Politique Générale 2012 qui reprend et commente son budget sur le site du Centre (www.cpasixelles.irisnet.be). n
D
De financiering van het OCMW : solidariteit door de publieke middelen optimaal te gebruiken 64.838.650€. Dat is de uitgavenraming op de begroting van 2012. Het bedrag mag dan wel indrukwekkend lijken, maar men moet toch goed kijken wat het precies omvat en op welke manier de financiële middelen samengebracht werden. Twee rusthuizen met maximaal 268 bewoners, een jeugdhuis, onroerend goed dat bestaat uit 70 woningen, sociale diensten voor inschakeling, schuldbemiddeling, hulp aan huis, enz… oftewel 3.500 personen die in 2011 hulp of advies kregen. Een personeelsbestand dat de opdrachten aankan en diverse financieringsbronnen voor een doordacht budget. Een belangrijk deel van de financiële middelen wordt ingebracht door de Federale Overheid die leeflonen, gelijkgestelde leeflonen evenals kosten voor maatschappelijke en beroepsinschakeling betaalt. Ook het Gewest, de Federatie Wallonië-Brussel en de bicommunautaire overheid (GGC) dragen op verschillende gebieden hun steentje bij, bijvoorbeeld door betoelaging van het water- en energiefonds. De Gemeente dekt de OCMW-uitgaven à rato van 34%, hetgeen per inwoners van Elsene neerkomt op ongeveer 250 euros. Indien u meer informatie wenst over de financiën van het OCMW, dan kan u het Algemeen Beleidsprogramma 2012 downloaden op de site van het Centrum (www.ocmwelsene.be). De cijfers die u er vindt zijn van commentaar voorzien. n 42
- Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012
Spreiding van de OCMW-uitgaven in 2012 9,8 %
Allerlei
40,0 % Personeelsuitgaven 50,2 % Herverdelingsuitgaven
Het OCMW-budget Répartition des dépenses du CPAS en 2012
Répartition des subsides du CPAS en 2012
9,8 %
Divers
16,2 % Divers
40,0 % Dépenses de personnel
2,5 % COCOM
34,7 % Commune
50,2 % Prestations sociales
46,6 % Fédéral
Soyez solidaires ! Faites des dons au CPAS d’Ixelles
S
i vous souhaitez soutenir les actions du CPAS d’Ixelles et ainsi renforcer la solidarité envers les plus fragiles d’entre nous, il est possible de faire un don en faveur du Centre Public d’Action Sociale. Il vous est par ailleurs loisible d’affecter votre libéralité à un domaine particulier. Cette faculté vous permet ainsi d’apporter votre soutien à des activités du CPAS qui vous touchent plus particulièrement, telles que par exemple, l’aide au logement et aux SDF, la scolarité des enfants et des étudiants, l’aide aux personnes atteintes de maladies graves et incurables, ou encore les interventions permettant aux personnes de garder leur animal de compagnie malgré leurs difficultés financières.
Verdeling van de betoelaging aan het OCMW in 2012
16,2 % Allerlei 34,7 % Gemeente
46,6 % Federale Overheid
2,5 % GGC
Cette donation est fiscalement déductible à partir d’un montant de 40 euros par an, comme prévu par le Code des impôts sur les revenus pour une série de libéralités parmi lesquelles celles faites en faveur des CPAS. En pratique, il suffit d’effectuer le versement sur le compte général du CPAS, au numéro IBAN BE67 0910 0088 8587, en mentionnant qu’il s’agit d’un don en faveur du Centre et en précisant, le cas échéant, la destination souhaitée de la somme. Pour des donations importantes, immobilières ou financières, n’hésitez pas à nous contacter. Wenst u solidair te zijn ? Doe dan een schenking aan het OCMW van Elsene Indien u de acties van het OCMW van Elsene wil steunen en solidariteit met de zwakken in de samenleving een warm hart toedraagt, dan is het mogelijk om een schenking te doen aan het Openbaar Centrum voor Maatschappelijke Welzijn. Het staat u vrij om aan uw gift een bepaalde bestemming te geven. Daardoor steunt u activiteiten van het OCMW die u meer in het bijzonder aanspreken, zoals bijvoorbeeld hulp bij huisvesting of hulp aan daklozen, het leerproces bij kinderen en studenten, hulp aan mensen met ernstige en ongeneeslijke ziektes of interventies waardoor personen, ondanks hun financiële moeilijkheden, hun gezelschapsdier kunnen behouden. Vanaf 40€ per jaar genieten giften aan het OCMW van fiscale vrijstelling, zoals voorzien in de belastingcode op inkomsten. In de praktijk komt het hierop neer dat men een bedrag kan storten op de algemene rekening van het OCMW (IBAN BE67 0910 0088 8587), met vermelding dat het om een gift gaat. Indien gewenst, dan kan men ook de bestemming van het bedrag aangeven. Wenst u belangrijke onroerende of financiële schenkingen te doen, aarzel dan niet om met ons contact op te nemen. Action Sociale / Sociale Actie - juin / juni 2012 - 43
