Landschapsbeheer Groningen Roderwolderdijk 60 9744 TH Groningen (Hoogkerk) telefoon: (050) 5345199, fax: (050) 5340137
[email protected] www.landsschapsbeheergroningen.nl
Beeldverslag Open Buitenlokaal
We zijn bij Staatsbosbeheer erg blij met deze prachtige educatievorm. De jeugd die kennis maakt met de natuur en ontdekt dat 'buiten' spannend is. Ze leren ook dat de mens een plek heeft in een landschap dat al sinds mensenheugenis door de mens gebruikt en gevormd wordt. De interesse die gewekt wordt is van groot belang om de toekomst van ons landschap veilig te stellen, niet alleen voor planten, dieren e.d. maar zeker ook voor ons zelf. In onze maakbare wereld raken we los van de kwaliteiten die de natuur ons biedt. Schoon water, veilig eten, ontstressing, lijken zo vanzelfsprekend, maar zijn producten uit een complex ecosysteem. Het is van levensbelang dat toekomstige generaties meer dan tot dusver zich verbonden voelen met de natuur. Jan Dommerholt, SBB beheerseenheid Sellingen
‘De Groningse natuur in eigen omgeving ontdekken en leren beheren’; dat is wat wij met het project ‘Open Buitenlokaal’ de leerlingen van het basisonderwijs in Oost Groningen hebben kunnen bieden. Dankzij financiële ondersteuning gedurende de afgelopen 3 jaar hebben wij als samenwerkende organisaties jaarlijks op 15 basisscholen een jaarprogramma kunnen introduceren en uitvoeren. Met de natuur als centraal onderwerp konden meer dan 3500 leerlingen aan de slag. Dit beeldverhaal laat zien met hoeveel plezier en enthousiasme de leerlingen, hun docenten, en soms ook ouders en onze vakkrachten aan het Buitenlokaal hebben beleefd. In het kort: Met je school een nabij natuurgebied ‘adopteren’? Ieder jaar een handzame leskist ontvangen met daarin alles wat je nodig hebt om naar buiten te gaan, zonder voorbereiding? Naar buiten onder de deskundige leiding van natuurbeheerders en excursieleiders? Vervolgens als gids van je eigen “Buitenlokaal” je ouders, jongere mede leerlingen, en de gastdocenten rondleiden? Het kon allemaal in het kader van ‘Open Buitenlokaal’ ! Alle scholen kregen een eigen plek als ‘Buitenlokaal’. De school kon een jaar lang gebruik maken van de leskist van IVN-Heemtuin; Groep 7 en 8 deden onder leiding van natuurbeheerders licht onderhoudswerk; gingen op excursie en bovendien functioneerden zij als ‘leerkracht’ voor groep 5 en 6 ! Later in het jaar liet je met de klas jullie buitenlokaal aan ouders en omwonenden zien; met ondersteuning van medewerkers van Landschapsbeheer Groningen en De Heemtuin werden de leerlingen voor deze gelegenheid opgeleid tot natuurgids Natuur leren doen. In het buitenlokaal gaan leren en beheren hand in hand. Elk jaar is een nieuw thema gekozen: ‘Vogels in je buitenlokaal’ (1); ‘Wat groeit er in jouw Buitenlokaal’ over inheemse flora (2) en ‘Paddenstoelen in het Buitenlokaal’ (3). De thema leskisten zijn voorzien van buiten- en binnen opdrachten. De opdracht ‘Wie is jou Idol?’ (onder de vogels) leverde gloedvolle betogen op voor de kraai, de buizerd en de tjiftjaf. De leskist over de inheemse flora zette zowel leerkrachten als leerlingen aan tot het bedenken van opdrachten. De kleurrijke paddenstoelenpresentatie op de leerkrachtenbijeenkomst leverde een applaus op voor de leerlingen. Ouders konden de vondsten van excursies en foto’s van de activiteiten bewonderen en leerkrachten vonden 1 keer zagen en snoeien per jaar soms te weinig. Kortom:Natuur, leren en doen maakte iedereen enthousiast.
Eigen omgeving verkennen In Oost Groningen zijn 23 verschillende lokaties voor het Open Buitenlokaal beschikbaar gesteld door terreineigenaren. Ze liggen op loop- of fietsafstand van de scholen. Elke locatie weerspiegelt de geschiedenis waarin het landschap oorspronkelijk is gevormd door ijstijden, wind, water en later door mensen. Sporen van vuurplaatsen vertellen van eerste menselijke activiteiten. Arme zandgronden, moeras en veengronden boden vroeger weinig om van te leven. De turfwinning, ons bruine goud uit de Gouden Eeuw en de latere verbouw van graan op de vruchtbare zeeklei van bijvoorbeeld het Reiderland brachten langzamerhand welvaart in de regio; bovendien een nieuwe toekomst voor strokarton- en aardappelindustrie. Natuur en cultuurlandschap zijn in Oost Groningen nog volop zichtbaar. Dankzij het Buitenlokaal en daarvoor het scholenproject ‘Je school kan de boom in’ van Landschapsbeheer Groningen, zijn al meer dan 10 jaar scholen actief met onderhoud van bijvoorbeeld heide en vennen op oude zandruggen van Westerwolde. In het gebied van de Golden Raand grenzend aan de Blauwe Stad voelen scholen zich verbonden met de nieuwe natuurgebieden bij Beerta en Finsterwolde. In de Veenkoloniën zijn scholen rondom Veendam enorm enthousiast over de mogelijkheden die het Buitenlokaal hen biedt om de eigen omgeving te verkennen. Landschap en woonomgeving zijn nu meer in beweging dan ooit. Groene ruimte wordt steeds belangrijker en economische ontwikkelingen spelen een steeds grotere rol in huidige maatschappij. Om onze natuur en het landschap te bewaren en de historie levend houden willen we samen investeren in de jeugd. ‘Buitenlokalen’ laten zien welke rol natuur, recreatie en de groene ruimte in onze eigen omgeving speelt. De reikwijdte van het Buitenlokaal beslaat niet alleen natuur maar ook haar historie en het karakteristieke van het gebied. Succesvolle samenwerking Het succes van het project Open Buitenlokaal is te danken aan de goede contacten met partners en eigenaren van natuurterreinen en openbaar groen (gemeenten, Staatbosbeheer en Natuurmonumenten); de betrokkenheid en het enthousiasme van de leerkrachten van de scholen in deze regio en de onderlinge samenwerking van organiserende partijen: NME-Muntendam, IVN Groningen en Landschapsbeheer Groningen als trekker van het project.
Het Gebint - Sellingen De jongens en meisjes maken de mooiste vogelnesten!
Sinds 2004 zorgt de school voor het ven vlak bij het Theater van de Natuur van Staatsbosbeheer. Elk jaar worden berken, wilgen en larixen weggezaagd en vooral heel veel bramen weggetrokken! Een prikkelig karwei maar het ven ziet er prachtig uit. Leerkrachten zien het belang van de buitenlessen en enthousiasmeren ook ouders om mee te gaan. Leren en beheren gaan hand in hand. Iedereen kan zijn ei hier kwijt en is trots op de omgeving.
De Baldakijn – school voor speciaal basisonderwijs - Stadskanaal
De meeste leerlingen van de Baldakijn zijn buitenkinderen. Niet bang voor een regenbui of een beetje kou. Rondom de poelen in het Vledderbos hebben ze de hoge bomen weggezaagd. De zon schijnt nu weer op het water. Noodzakelijk want kikkers, salamanders en libellen hebben warmte nodig. De conciërge ving er soms wat visjes.
OBS De Linde - Nieuwe Pekela
Nieuwe Pekela, een vroegere veenkolonie met strokartonindustrie en turfschepen in kanalen met stinkend water. Boer Veninga verkocht zijn grond voor veel bos ....en een buitenlokaal! Tussen eiken en berken komt een wandelpad voor de meester, dat loopt tot de akkerrand en het weidse landschap. Reigers - of misschien een vos – spugen kikkerdril: ‘sterrenschot’. Je ziet er reeën, roofvogels, rauwvliegen en gekke galappels………….
OBS De Bouwsteen - Finsterwolde
In 2002 fietsten de leerlingen met hun meester Bakker naar het Ambonezenbos bij de zeedijk. In 2007 adopteerden ze de knotwilgen en hebben ze met de burgemeester nestkasten opgehangen in natuurgebied de Tjamme, waar hekrunderen en vele soorten vogels te zien zijn. Ze knotten er jaarlijks de wilgen en bouwden hutten met hun ouders. In 2009 hielpen ze mee met een europees onderzoek naar tuinslakken. En in 2011 droegen ze de natuur een Warm Hart toe.
OBS Beukenlaan – Winschoten
Een grote school met grote ambities. Een groen schoolplein met besdragers, fruitbomen,water, bladeren, dood hout , klimboom en wilgenhut. In het Sterrebos vlakbij vinden de leerlingen van alles. De bosbodem krijgt een schoonmaakbeurt, alle opslag wordt verwijderd. In het voorjaar komen de Stinzenplanten weer tevoorschijn. De oudere leerlingen helpen de jongere bij het maken van een paspoort van de planten bij de school. De juf en de leerlingen maken hier allemaal een powerpoint over. (Jaarthema ‘Wat groeit en bloeit er in je Buitenlokaal’). (Met dank aan bijdragen van Oobo (Omgevingsricht Omgevingsgedragen Biologie onderwijs)
PASPOORT
Het was de bedoeling dat de leerlingen een plant gingen zoeken en daar de eigenschappen van op gingen schrijven. Hier zie je hoe de leerlingen te werk gingen tijdens de opdracht.
OBS De Vlonder – Wedde
Wedde; lopend vanuit de school over het Bospad en de Swienekoge kom je langs houtwallen en zie je het bos. De akkers glooien tot aan de lager gelegen weidelanden waar de Westerwoldse Aa door de Hoorndermeeden stroomt. Als je stil bent, hoor je in het bos winterkoninkjes, roodborstjes en staartmezen. De kinderen lopen kletsend door ritselende bladeren. Ze knippen en zagen de veldiepen weg en hebben veel lol. Van de bladeren worden vogelfiguren bedacht. (Jaarthema ‘vogels in het Buitenlokaal’)
OBS De Regenboog en Mr.M.J. Langeveldschool – Onstwedde
In de bossen bij Sellingen, Smeerling en de Tichelberg liggen mooie bosvennen en heideterreintjes waarvan enkele werden geadopteerd door de 2 scholen in Onstwedde die in 2011 gefuseerd zijn onder de nieuwe schoolnaam ‘De Rank’. Zonder hun jaarlijkse zaag- en snoeiwerk zouden wilgen en elzen de heide al overwoekerd hebben en zouden de vennen dichtgroeien. Hier en daar vindt je er nog zonnedauw, een vleesetend plantje dat van deze zure grond houdt. Dankzij het snoeiwerk van de leerlingen en leerkrachten behouden amfibieën, libellen, andere insecten en vogels er hun eigen biotoop....en mensen een prachtige omgeving om te wandelen en fietsen.
.
Ds. W. Oosterheertschool – Midwolda
Vakmensen van Landschapsbeheer laten zien hoe ze hoog in bomen klimmen om daar takken weg te snoeien.
Een koude winterdag in Midwolda, 2010. Bij het kantoor en de werkschuur van Staatsbosbeheer liggen een aantal mooie bosjes waar altijd werk te doen is. De essen en beuken moeten hier en daar gedund. Elk jaar worden de bomen dikker en het werk zwaarder. Op deze koude wintermiddag kost het enige moeite om warm te worden maar na het eerste zaag- en sleepwerk beginnen sommigen al te zweten. De takken worden in mooie rillen gelegd en over de sloot komt een bruggetje. Op de open plekken valt weer licht voor kruiden en struiken. Afval hoort er niet en wordt opgeruimd. Staatbosbeheer is blij met deze schoonmakers. In de werkschuur is er tenslotte chocolademelk en vertellen de boswachters over hun werk. (In 2011 is de school Oosterheerstschool opgeheven en gefuseerd.)
Het Baken - Westerlee
Het gebied de Garst ligt op een stuwwal bij Westerlee. Je vindt er kleine perceeltjes grasland, omgeven door zeer oude houtwallen. Het is een prachtig Buitenlokaal waar in elk seizoen iets te beleven valt. Delen van het terrein zijn onder natte omstandigheden slecht begaanbaar. Het woord Garst betekent "hoogte in lager terrein”, er werd vroeger gerst op geteeld, want gerst houdt niet van natte voeten. In de herfst zijn er veel paddenstoelen en de leerlingen gaven een geslaagde presentatie voor de leerkrachten van de andere Buitenlokaal scholen. (Jaarthema ‘Paddo’s in het Buitenlokaal’) De mooie wintersneeuw maakte het snoeiwerk tot een bijzondere belevenis.
OBS De Zaaier - Nieuwolda .
Deze 8 leerlingen namen in 2009 afscheid van hun buitenlokaal omdat hun school werd opgeheven. Sinds 2007 werd jaarlijks met veel plezier gewerkt in dit stukje van het Nieuwolder bos.
OBS Letterwies - Nieuwolda
Naar buiten is het fijnste wat er is. Ook de leerkracht heeft er veel zin in. Dus de klompen aan! De jongens werken hard, maar onderschat de meiden niet! Vele staken voor een mooie takkenril dat dient als uitkijkpost over het veld: , misschien zie je nog een ree! De ‘gemeente’ is komen kijken. Zo zou het moeten: elke week een keer naar buiten en lekker warm worden van het werk.
OBS Plaggenborg - Jipsinghuizen
De leerlingen mogen het bos naast de school zelf als Buitenlokaal onderhouden van Natuurmonumenten. Een unieke kans want de school heeft hart voor de natuur.
Door het bos komt een ontdek pad en daarom moet er een grote boom omgelierd: spannend werk en iedereen kijkt mee!
De school heeft ook al meegeholpen met het aanleggen van een knuppelpad voor het Ruiten-A project. Iedereen is hier trots op deze mooie omgeving!
‘t Haimstee – Veendam
Woonwijk De Rietgors in Veendam heeft een prachtig uitzicht over de veldjes en het water dat vele watervogels trekt. Het is er heel geschikt voor allerlei dieren die kunnen schuilen en nestelen in struiken, rietkraag of bomen. Op loopafstand van school is dit een ideaal Buitenlokaal om de handen uit de mouwen te steken en allerlei planten en dieren te ontdekken. Na de klassikale instructie gaan de leerlingen naar buiten voor het echte werk. De gemeente waardeert de enthousiaste hulp: zo zorg je er samen voor dat de woonomgeving mooi blijft voor mens en dier!
OBS de Sleutel - Wildervank
Nieuw, maar gelijk al enthousiast zijn ze op de fiets uit Wildervank gekomen! Net als leerlingen van de Haimstee gaan ze ook aan de slag in de Rietgors in Veendam. Hard werkend met zweet op hun voorhoofd. Dat maakt niet uit! Alle elzen en berken moeten weg, hiervan maken we een takkenril. Nuttig voor de dieren. Ook redden wij zo het zonnedauw en de rietorchis. Kinderen hebben lol en docenten helpen hard mee. Heerlijk buiten. Dit is nog leuker dan een schoolreis. Volgend jaar weer?
OBS Heiligerlee – Heiligerlee
Het natuurgebied de Hoogte bij Westerlee is een mooi parkbos met oude bomen en fraaie lanen. Staatsbosbeheer wil ook hier een avontuurlijk slingerpad; de leerlingen uit Heiligerlee zijn enorm enthousiaste helpers! Met lint wordt een deel van het pad uitgezet; enkele dikke bomen moeten helaas worden omgezaagd. Langs het pad worden paaltjes geheid. Techniek en samenwerken geeft resultaat! Iedereen helpt een handje mee. Het monument van Graaf Adolf biedt dankbare zitplekken voor een welverdiende pauze.
OBS Uilenburcht - Beerta
Bomenkappen, een verslag. Het was woensdag 3 november 2010. Groep7/8 ging bomen kappen. Dat deden ze om het stukje heide te laten blijven groeien. Daardoor is de Beerster-plas een beetje uniek geworden. De dag voordat er werd gekapt kregen ze les waarom ze eigenlijk gingen kappen. Ze mochten met 3 soorten zagen werken: de takkenschaar, de pistoolzaag en de beugelzaag, ze waren teleurgesteld dat ze niet met een kettingzaag mochten werken. Ze gingen op de fiets naar de Beersterplas. Eerst moesten ze een helm op en handschoenen aan, daarna gingen ze op de foto. De kinderen werkten heel hard. Radio Noord was er ook. Er werden ook vragen gesteld aan de kinderen, ze waren heel zenuwachtig. Tussendoor kregen ze een koekje en warme chocolademelk. Groep 6/7 was er ook,op paddenstoelenjacht. Na de koekjes en de chocomelk mochten de groepen kiezen wat ze gingen doen. Sommigen kozen voor paddenstoelen zoeken, de meeste kinderen waren zó enthousiast dat ze nog verder wouden met bomen-kappen. Op het einde deden ze hun helm af en hun handschoenen uit. Toen gingen ze trots naar huis. Wil je meer foto’s zien? Ga dan naar ons fotoalbum.
Bron: website School, verslag leerling
De Beertsterplas is een prachtig natuurgebied geworden waar inwoners van Beerta en de kinderen van de Uilenburcht trots op zijn. Samen met de Stichting Beertsterplas, de gemeente, ouders en leerkrachten trekken ze er jaarlijks op uit om het pad rondom de plas te onderhouden; ook worden berken en wilgen uit het heideveld verwijderd. De heide is hier spontaan gaan groeien toen hier zand werd gewonnen voor de A7. De zaadjes kunnen wel honderd jaar in de bodem bewaard blijven omdat ze een beschermend olielaagje hebben. In november 2010 ging een reporter van RTV-Noord mee naar dit mooie buitenlokaal. Met een groot spandoek maakten de leerlingen reclame voor de Nationale Natuurwerkdag en voor hun eigen Buitenlokaal.
OBS de Zuidvenne - Veelerveen
Hallo, Ik ben de moeder van het jongetje van de mollen. Raymond was die dinsdagmiddag al enthousiast thuis gekomen, en had al verteld dat hij het over mollen had gehad en dat jullie er weinig verstand van hadden in die zin mbt tot hooien ed. Hobbymatig houden wij een paar paarden. Altijd is er de angst dat een paard ineens met zijn been in een molsgang trapt en daardoor mogelijk ten val komt of veel erger een been breekt. Ook halen wij hooi van de wei ,zoals Raymond al vertelde geven molshopen vervuiling van het hooi. In hooi wil je zo min mogelijk zand en stof ten aanzien van de kwaliteit. Veel zand is vervuiling en geeft eerder verderf. Vooral bij paarden moet je hiermee oppassen. Denk aan zandkoliek ed. Ook wil het wel eens voorkomen dat er een mol in de maaimachine terecht komt daar word je ook niet blij van en dat hooi is onbruikbaar. Mollen zijn lang niet zo gevoelig voor bepaalde trillingen als men denkt..En een dode mol stinkt behoorlijk. Tevens veel zand geeft extra slijtage aan machines. Dat zijn de voornaamste redenen dat we liever geen mollen in de wei hebben. Oh ja sommige paarden houden ervan om te graven en molshopen geven daar nog meer aanleiding toe. Krijg je veel meer zandplekken in de wei. Kortom de mol op zich hij hoort erbij, maar in de wei liever niet. Ik ben van mening dat men overal meer de voor en nadelen van bepaalde dieren moet laten zien. Zo krijg je een ander beeld en ook een ander soort respect voor de natuur want dat ontbreekt nog veels te veel. De natuur is niet alleen lief ook keihard en dat mag ook worden gezegd . Kinderen kunnen veel meer hebben dan men denkt als het maar de waarheid is. Ook ten met opzichte van de dieren. Vooral het waarom. Het was de bedoeling dat Raymond zelf zou reageren , maar hij stelt het steeds uit en is veels te druk met buiten spelen. Ik wens jullie veel succes jullie projecten en wie weet komen jullie elkaar nog weer eens tegen. Raymond is een echt natuur kind, en vond het erg leuk ook dat jullie zijn "gesnater" over de mollen hebben onthouden.
De kleine gezellige school staat in een mooie omgeving. Direct achter het gebouw ligt een heel spannend bos. Voor leerkrachten en leerlingen een ideale plek om te ontdekken wat er allemaal groeit, bloeit, vliegt, kruipt, sluipt en noem maar op. De kinderen mogen het van de gemeente ook als buitenlokaal gebruiken; als stimulans om buiten te spelen en actief te zijn. . De kinderen stapelen een takkenril zodat ze zich er achter kunnen verschuilen en de fazanten kunnen bespieden. In de herfst staan de berken er geheimzinnig bij. Ze ontdekken er een grote heksenkring die bij navraag waarschijnlijk van de schijnridderzwam is. Spannend om te zien of de kring er een volgend jaar ook zal staan ….
OBS De Ommewending – Veendam
Het Lutjebos is een prachtig Buitenlokaal vlakbij de school. De leerlingen hebben zelf de naam bedacht. Ze mogen het van de gemeente als buitenlokaal gebruiken. Het is er spannend met heuvels, slootjes en donkere paadjes. De stamgroep van de ‘Valken en Uilen’ helpen altijd naar hartenlust met snoei- en zaagwerk. Ze helpen de jongere kinderen met opdrachten uit de leskist. Ze ontwerpen een vogelnest voor hun vogelproject . In de pauze en ook na schooltijd spelen ze er vaak. Ze hebben een keer heel veel zwerfvuil verzameld waar de gemeente erg dankbaar voor was!.
Feicko Clockschool – Oude Pekela
Winter 2010-2011. Een nieuwe school in het project Open Buitenlokaal. ‘t Is een heel gedoe met zoveel leerlingen tegelijk aan de slag te gaan in het Pekelderbos van Staatsbosbeheer. Gelukkig een groot bos voor een grote school!. De pauze is bijna een happening en tot slot moet iedereen nog op een foto. In april 2011 is de school gastschool voor een geslaagde Inspiratiebijeenkomst met de leerkrachten en de mensen van NMEMuntendam.
Buitenlokaal op de kaart. 1. Winschoten, Sterrebos (Gem.Oldambt) 2. Schoolplein (eigen terrein van de Beukenlaanschool) 3. Nieuwe Pekela, Veningabos (Staatsbosbeheer) 4. Westerlee, De Garst (Staatsbosbeheer) 5. Veendam, Lutjebos (Gem.Veendam) 6. Nieuwolda, Nieuwolderbos (Staatsbosbeheer) 7. Veendam, Rietgors (Gem.Veendam) 8. Oude Pekela, Pekelderbos (Staatsbosbeheer) 9. Wedde, bosje bij Hoorndermeeden (Staatsbosbeheer) 10. Finsterwolde, De Tjamme (Staatsbosbeheer) 11. Stadskanaal, Vledderbos (Staatsbosbeheer) 12. Veelerveen, bosje (Gem.Oldambt) 13. Midwolda, bosjes (Staatsbosbeheer) 14. Heiligerlee, De Hoogte (Staatsbosbeheer) 15. Jipsinghuizen, schoolbos (Natuurmonumenten) 16. Beerta , Beertsterplas (Stichting Beertsterplas) 17. Onstwedde, Tichelberg (Staatsbosbeheer) 18. Smeerling, poel (Natuurmonumenten) 19. Onstwedde, Dr. Hommesbos (Groninger landschap) 20. Terwupping, poel (Staatsbosbeheer) 21. Ellersinghuizen, terreintje Winselweg (Natuurmonumenten) 22. Sellingen, vennen Dennenweg (Staatsbosbeheer) 23. Sellingen, vennen Lageweg (Staatsbosbeheer)
‘Natuuronderwijs kan niet zonder de natuur zelf te laten ervaren door de kinderen. De beheerwerkzaamheden worden door de kinderen met veel plezier uitgevoerd. Ze ontwikkelen zo besef voor de levende natuur in hun directe omgeving’ (Alfred Geerts, Bernard Bunskoek van respectievelijk Prof. M.J. Langeveldschool en CBS De Regenboog Onstwedde, jan. 2011) ‘D.m.v. verschillende activiteiten die in het buitenlokaal plaatsvinden raken de leerlingen zich bewust van de natuur in hun omgeving . Dat willen we graag zo houden.’ (Agnes Konijn, leerkracht van OBS De Linde te Nieuwe Pekela, jan.2011.) ‘We wonen in een prachtig gebied. We willen dat dat zo blijft en vinden dat onze kinderen moeten weten dat ze ‘rentmeesters’ of hoeders zijn van hun leefomgeving. We vinden het belangrijk dat kinderen weten dat ze grote invloed hebben op hun leefomgeving. Dat leren ze het beste door in de praktijk te ervaren hoe rijk maar ook hoe kwetsbaar de natuur om ons heen is. Het ‘Open Buitenlokaal’ is daarbij onmisbaar.’(Ed Panman, directeur en Suzan Walvius, leerkracht van CBS Het Gebint te Sellingen; jan. 2011.)
Landschapsbeheer Groningen heeft dit project kunnen realiseren dankzij de financiële steun van:
