Landensheet Argentinië. Theater Instituut Nederland. 24 juli 2008

Landensheet Argentinië Theater Instituut Nederland 24 juli 2008

Dans en theater in Argentinië: een inleiding Argentinië, en dan voornamelijk Buenos Aires staat bekend om zijn brede aanbod van theater- en dansvoorstellingen. Eveneens voor internationale producties biedt de stad een uitgebreid scala aan mogelijkheden. Voor zowel groot- als kleinschalige producties bestaan vele mogelijkheden. De culturele technische infrastructuur is echter beperkt, waardoor het voor kleinschalige creatieve theater-en dansgroepen wellicht makkelijker is toe te treden tot de Argentijnse theatersector dan theater en dansgroepen die veel technische ondersteuning vragen. Ontwikkelingen in het culturele klimaat Argentinië staat bekend om zijn rijke culturele leven. Kenmerkend voor de Argentijnse cultuur is natuurlijk de tango, maar het land heeft veel meer te bieden dan deze gepassioneerde dans. Zowel op het gebied van muziek, dans, theater als beeldende kunst biedt het land een divers, inspirerend en toegankelijk aanbod. De Argentijnse cultuur kenmerkt zich door een geschakeerd scala aan culturele uitingen, waarbij zowel Europese invloeden, afkomstig van Europese voorouders, als invloeden van de cultuur van inheemse volken duidelijk waarneembaar zijn. Ten tijde van het regime van dictator Videla (1976-1981) werd de vrije expressie en het culturele leven jarenlang onderdrukt. Censuur werd op grote schaal toegepast en alleen het officiële theater mocht stukken ten uitvoer brengen, eveneens onder streng toezicht. Kunst kwam zowel op kwantitatief als kwalitatief niveau onder druk te staan. Met de terugkeer van de democratie, de afgelopen decennia, is het culturele leven van Argentinië weer opgebloeid. Vanuit de overheid is eveneens de belangstelling voor kunst sterk toegenomen. Uit onderzoek uitgevoerd door de UBA (universiteit Buenos Aires) in samenwerking met Asociación Argentina de Empresarios de Teatro (vakbond theaterbedrijven) bleek het aantal theaterbezoekers tussen 2001 en 2006 met 40% te zijn gestegen. Humor en ironie keerden terug in de theaterstukken. Poppenkast werd een geliefde theatervorm en eveneens ging men steeds meer gebruik maken van marionetten. De jaren negentig kenmerkten zich door bezuinigingen, waarbij de sociaal-economische crisis van 2001 als dieptepunt kan worden beschouwd. Argentijnen staan echter bekend om hun creativiteit en vindingrijkheid en dit leidt ondanks de financiële beperkingen tot originele en kwalitatieve kunst, toegankelijk voor een groot publiek. De belangstelling van het Argentijnse publiek voor Europese kunst is daarbij onverminderd groot. In het land is een duidelijke onderverdeling waarneembaar in officiële theaters (teatro oficial), commerciële theaters (teatro comercial) en alternatief theater (teatro alternativo). Het theaterbeleid van de overheid (La Nación) richt zich op de officiële theaters; zij ontvangen dan ook de meeste overheidssubsidie. Commerciële theaters zijn over het algemeen in handen van vermogende individuen en houden zich bezig met grootschalige populaire producties. Kenmerkend voor het alternatieve theater zijn kleinschalige innovatieve producties. Door de lage entreeprijzen toegankelijk voor een breed publiek. Ondersteuning vindt plaats door de stad Buenos Aires, Instituto Nacional del Teatro (Nationaal Theater Instituut) of door particuliere stichtingen. Alternatieve theaters hebben het over het algemeen financieel niet makkelijk. De onzekere economische situatie in het land is hierbij een grote belemmering. Vergaande autonomie Het Argentijnse cultuurbeleid kenmerkt zich door vergaande autonomie. De nationale regering, La Nación stelt een kunstbeleid op. De autoriteiten van de 23 provincies en de

federale hoofdstad Buenos Aires hebben echter eveneens ieder hun eigen kunstbeleid. Het zelfbestuur wat betreft kunstbeleid heeft er toe geleid dat de stad Buenos Aires en de staat Argentinië op sommige aspecten zelfs concurreren. La Secretaría de Cultura is het overkoepelende Argentijnse overheidsorgaan voor cultuur en kan worden beschouwd als het Nederlandse Ministerie van Cultuur. Het cultuurbeleid van de overheid is enerzijds gericht op de bijdrage aan sociale ontwikkeling en anderzijds op de ondersteuning van culturele industrieën en het stimuleren van culturele diversiteit. Hierbij wordt met name aandacht besteed aan het stimuleren en verspreiden van kunstuitingen van minderheidsgroeperingen. De verschillende provincies hebben programma’s waarop kunstenaars een beroep kunnen doen. De laatste jaren wordt tevens, zowel binnen nationaal als regionaal beleid, steeds meer aandacht besteed aan het behoud van cultureel erfgoed, waarbij speciale aandacht is voor inheemse culturen. Culturele industrieën (kunst, literatuur, design, dans etc.) nemen een belangrijke plaats in het nationale cultuurbeleid. Verschillende instituties werden hiertoe in het leven geroepen zoals het Laboratorio de Industrias Culturales (http://www.cultura.gov.ar/lic/). Het laboratorium houdt zich bezig met marktonderzoek in de kunstsector en beschikt over een virtuele database met informatie over culturele bedrijven en hun geografische spreiding over het land. Mogelijkheden voor buitenlandse theater- en dansgroepen De Argentijnse theatersector reageert over het algemeen zeer enthousiast op de komst van buitenlandse theatergroepen. Een grote waardering leeft voor Europese culturen; het feit dat veel Argentijnen Spaanse of Italiaanse voorouders hebben is hierin bepalend. Het gastvrije land kent een zeer bloeiend theaterleven, waarbij de mogelijkheden voor buitenlandse artiesten divers zijn. Het land kenmerkt zich door een grote verscheidenheid aan internationale festivals welke worden gehouden op verschillende plaatsen. Vooral binnen de alternatieve sector bestaan veel mogelijkheden voor innovatieve en creatieve theatergroepen. Het poppentheater is daarbij zeer geliefd. Eveneens voor jeugdtheatergroepen bestaan diverse plekken om te spelen. De regionale samenwerking tussen de Zuid-Amerikaanse landen onderling biedt voor artiesten een goede mogelijkheid verschillende landen aan te doen. Vooral met het oog op op de lange reisafstand naar het continent is een tournee door Zuid-Amerika, ook wel ‘Conosur’ genoemd, aan te raden. Eveneens op muzikaal gebied zijn dit soort tournees heel gebruikelijk. De decentralisatie in het cultuurbeleid kan belemmerend werken tijdens het contact leggen met belangrijke spelers in de theatersector. Hoewel er een aantal nationale instituten zijn en een overkoepelend orgaan, is de culturele infrastructuur beperkt en bestaan grote verschillen in cultureel klimaat tussen de verschillende steden. Geografie en demografie De Republiek Argentinië heeft een oppervlakte van ruim 2,7 miljoen km2 en ligt tussen de 22ste en de 55ste graad zuiderbreedte. Het land heeft een lengte van circa 3700 km in vogelvlucht. Argentinië grenst in het noorden aan Bolivia en Paraguay, in het westen aan Chili, waarmee de natuurlijke grens wordt gevormd door het Andesgebergte, en in het oosten aan Brazilië, Uruguay en de Atlantische Oceaan. In het zuiden wordt het begrensd door het Beagle-kanaal. Argentinië bestaat uit de hoofdstad Buenos Aires en 23 provincies, onder andere: Buenos Aires, Córdoba, Mendoza, Tucumán, Santa Fé, en San Juan. In de provincie Buenos Aires

woont bijna een derde (12 miljoen) van de Argentijnse bevolking en vormt het economisch en cultureel centrum van het land. In Argentinië wonen 37 miljoen mensen. Het land is zeer dun bevolkt, met slechts 12 inwoners per vierkante kilometer. De bevolking bestaat voor 97% uit blanke mensen, 2% is van indiaanse afkomst. Van de blanke bevolking is ruim 33% van Italiaanse en 24% van Spaanse afkomst. Tevens is een aanzienlijk gedeelte van de bevolking afkomstig uit Frankrijk, Duitsland, Engeland, Oost Europa, Libanon en Syrië.

Kansen voor de Nederlandse podiumkunsten in Argentinië Argentinië heeft een bloeiend cultureel leven. De culturele oriëntatie van de Argentijnse bevolking is voor een groot deel op Europa gericht. Europa staat hoog aangeschreven op het kunst en culturele vlak. Buenos Aires biedt een breed scala aan mogelijkheden voor internationale podiumproducties. Artiesten dienen echter ook rekening te houden met een aantal praktische zaken wanneer ze de theatersector willen gaan betreden. Het is een potentiële en veelbelovende afzetmarkt, er wachten echter ook een aantal uitdagingen. Kansen Zowel het officiële, als het commerciële, als het alternatieve theater staan open voor internationale programmering. De culturele belangstelling voor Europa is groot. Waar landen als Frankrijk, Spanje en Italië altijd al een redelijk aandeel hebben op de Argentijnse markt, zijn Nederlandse artiesten maar zeer beperkt vertegenwoordigd. Nederlandse groepen kunnen hierdoor op extra belangstelling rekenen. De verbintenis van de Prins van Oranje met de Argentijnse Máxima heeft de belangstelling voor Nederland extra doen toenemen. Sprake is van een groeiende wederzijdse interesse, die vooral waarneembaar is in de toeristische en de culturele sector. De technische culturele infrastructuur is echter beperkt, waardoor het voor kleinschalige creatieve theater-en dansgroepen wellicht makkelijker is toe te treden tot de Argentijnse theatersector dan theater-en dansgroepen die veel technische ondersteuning vragen. Zowel voor modern en vernieuwend theater als voor klassieke werken bestaat een levendige belangstelling. Argentinië heeft zelf een groot aanbod op het gebied van klassieke werken. Het alternatieve theater biedt voor Nederlandse groepen meer mogelijkheden. Het alternatieve theater kan rekenen op een groot intellectueel en progressief publiek. Op het Argentijnse toneel kan en mag veel. Onderwerpen als euthanasie, homoseksualiteit en abortus komen veelvuldig terug in toneelstukken. Naakt op het toneel vormt eveneens geen taboe meer. Enige voorzichtigheid is echter geboden op het gebied van seks, openlijke seksscènes weet het algemene publiek minder te waarderen. Het Argentijnse theater kenmerkt zich daarnaast door lange dialogen. In het maken van ‘fysiek theater’ zijn de Argentijnen minder sterk. Dit biedt kansen voor Nederlandse theatergroepen, die uitblinken op het non-verbale vlak. Het acrobatisch theater in Argentinië is van hoge kwaliteit. De vele parken van Buenos Aires bieden de ideale plek voor zowel clowns, acrobaten als jongleurs hun kunsten te vertonen aan het publiek. Gezien deze expertise aan de Argentijnse kant zouden Nederlanders zich dan ook beter niet op deze niche kunnen richten. Op het gebied van straattheater kunnen Nederlandse groepen nog wel een duidelijke bijdrage leveren. De parken vormen daarbij een ideale gelegenheid bekendheid te verwerven bij het Argentijnse publiek. Voor Nederlandse jeugdtheatergroepen biedt de Argentijnse markt voldoende kansen. Hoewel hiervoor wel degelijk belangstelling bestaat, staat het Argentijnse jeugdtheater nog in de kinderschoenen en beperkt het zich tot het meer simpele kleurige kindertheater. Maatschappelijk gevoelige onderwerpen worden maar zelden aangeraakt. Nederlandse groepen zouden zich hiermee kunnen onderscheiden. Internationale festivals vormen een uitstekende manier voor Nederlandse producenten om zich in de Argentijnse theaterwereld te presenteren. Per jaar worden verschillende internationale festivals georganiseerd in de verschillende provincies zie speelplekken: theaters

en festivals. Op festivals zijn vooraanstaande personen uit de Argentijnse theatersector aanwezig. Festivals vormen hiermee een uitgelezen mogelijkheid een netwerk op te bouwen in de theatersector en op deze manier ook op eenvoudigere wijze een plaats te vinden bij vaste podia in Argentinië. Voor met name kleine groepen bieden de festivals een goede toegangspoort, gezien de afwezigheid van goede agenten voor kleinschalige producties. Voor grote commerciële producties bestaan wel deskundige agenten (Alejandro Romay, Javier Faroni). Theaterartiesten in Argentinië combineren de optredens vaak met het geven van workshops. Vrijwel op iedere festival zijn enkele dagdelen gereserveerd voor workshops. Waarop gelet dient te worden is de segmentatie van het cultuur beleid. De provincies hebben een autonoom cultuur beleid en samenwerking op dit gebied vindt maar op beperkte wijze plaats. Het culturele klimaat kan hierdoor per provincie of stad erg verschillen. Buenos Aires vormt daarbij het mondaine culturele hart van het land. Wat een goede mogelijkheid is voor theater-en dansgroepen is het maken van een internationale tournee door Zuid-Amerika.Vooral tussen de landen die deel uitmaken van Mercosur (Argentinie, Brazil, Uruguya, Paraguya en Venezuela), een economisch samenwerkingsverband, vindt ook veel culturele uitwisseling en samenwerking plaats. Het subdirectoraat, behorende tot la Nación, Cooperación Internacional Mercosur Cultural biedt ondersteuning en advies bij regionale Zuid-Amerikaanse samenwerking (zie Advies en informatie). Uitdagingen Voor alsnog is het aantal Nederlandse theatergroepen dat in Argentinië heeft opgetreden beperkt. Spelen op de Argentijnse afzetmarkt kan echter zeer succesvol zijn, mits met een aantal zaken rekening wordt gehouden. De Argentijnse mentaliteit verschilt in bepaalde aspecten van de Nederlandse mentaliteit. Tact en doorzettingsvermogen zijn vereist! Tijdshorizon Rekening moet worden gehouden met de langere tijdshorizon in dit land. Het organiseren van activiteiten duurt over het algemeen langer dan men in Nederland gewend is. Besluitvorming bij zowel het overheidswezen als bij organisaties kent een ander ritme dan bijvoorbeeld in Nederland. Ondanks het langere tijdsbestek zijn de Argentijnen door hun inventiviteit wel goed in staat veel op het laatste moment te regelen. Vooral wanneer sprake is van politieke wil kan in een korte tijd veel bereikt worden. De programmering van de zalen is eveneens vaak tot het laatste moment zeer flexibel. Festivals hanteren daarentegen wel duidelijke sluitingsdata voor inschrijving. Door de geringe samenwerking tussen de verschillende instituten verloopt het gericht doorverwijzen naar andere organisaties nog wel eens problematisch. Het in contact komen met de juiste contactpersoon kan eveneens enige moeilijkheden opleveren. Het tijdverschil en de onregelmatige openingstijden van theaters of instanties hebben hierbij een nadelige uitwerking. Gedurende de gehele samenwerking is het belangrijk het proces goed te blijven volgen en een vinger aan de pols te houden. Ten alle tijden kan contact gezocht worden met de Nederlandse ambassade in Buenos Aires. Deze beschikt over contactgegevens van zowel instituties, theaters als van programmeurs. Communiceren en organiseren Maar een beperkt gedeelte van de Argentijnse bevolking beheerst het Engels. Kennis van de Spaanse taal vergemakkelijkt doorgaans het opereren op de Argentijnse markt. Het aantal mensen dat kennis heeft van de Engelse taal neemt wel toe, theaters met een internationale programmering kunnen dan ook vaak benaderd worden in het Engels. Het opbouwen van een netwerk is zeer belangrijk, wanneer men de juiste personen kent kan veel bereikt worden. Bij

het leggen van contact dient rekening te worden gehouden met non-response: zowel schriftelijke als digitale communicatie wordt niet altijd beantwoord. Het advies is om het meerdere malen te proberen, wellicht via een andere weg, nabellen werpt eveneens zijn vruchten af. De Nederlandse ambassade kan theatergroepen ondersteunen in het leggen van contact. Financiën In Argentinië is het heel gebruikelijk sponsoring aan te vragen. Beurzen en subsidies worden echter voornamelijk verstrekt aan nationale groepen. Voor buitenlandse groepen is het in zeer beperkte mate mogelijk subsidie te ontvangen van de Argentijnse overheid of andere instituties. De Argentijnse kunstsector kenmerkt zich door een groot enthousiasme voor Europese kunst, maar voor sponsoring kunnen beter Nederlandse/ Europese fondsen benaderd worden. Zie financieringsmogelijkheden.

Speelplekken: theaters en festivals Wat zijn de internationaal programmerende podia en festivals in Argentinië? Podia met een internationale programmering Argentinië heeft een groot aanbod internationale festivals en de meeste Argentijnse podia staan positief tegenover een internationale programmering. Een uitwisseling van Europese en Zuid-Amerikaans cultuur vormt voor velen een drijfveer Europese groepen uit te nodigen. De vergaande autonomie in kunstbeleid heeft er toe geleid dat de stad Buenos Aires en de staat Argentinië ieder een verschillend kunstbeleid vormen en hierbij op sommige aspecten zelf concurreren. Met name in de festivalsector heeft de stad Buenos Aires de meeste organisatiecapaciteit. Grote Podia Buenos Aires kent een grote verscheidenheid aan theaters en sfeervolle locaties. Onderstaande podia zijn slechts een greep uit het rijke aanbod. Vooraanstaande podia voor theater en muziek in Buenos Aires zijn Teatro Colón (www.teatrocolon.org.ar), één van s’ werelds grootste concertgebouwen, theater Gran Rex (www.mundoteatral.com.ar), theater ND/Ateneo (www.ndateneo.com.ar) en Teatro Nacional Cervantes (www.teatrocervantes.gov.ar/sitio/site/teatro/historia.php). In 2000 heeft de Argentijnse overheid el Complejo Teatral de Buenos Aires opgericht (www.teatrosanmartin.com.ar) Het complejo is een samenwerkingsverband van vijf grote theaters: San Martín, Presidente Alvear, Teatro de la Ribera, Regio en Sarmiento. Middels het complejo brengt de regering het stedelijke theaterbeleid ten uitvoer. In Buenos Aires zijn tevens diverse culturele centra te vinden, die naast tentoonstellingen en cursussen ook podia ter beschikking stellen. Bijvoorbeeld Centro Cultural Borges (www.ccborges.org.ar) en Centro Cultural Recoleta (www.centroculturalrecoleta.org) Teatro alternativo Naast de zojuist genoemde grote toonaangevende podia heeft Buenos Aires een grote verscheidenheid te bieden aan alternatieve theaters. Hoewel deze theaters kleiner zijn en over weinig eigen budget beschikken vindt veel internationale programmering plaats. Normaliter wordt de artiest gevraagd een voorstel in te dienen bij het theater waarna verder overleg plaatsvindt. De Nederlandse Ambassade in Argentinië beschikt over gegevens van contactpersonen van diverse alternatieve theaters. De bekendste alternatieve theaters met een internationale programmering zijn: • Teatro Payró ([email protected]) • Teatro Elkafka (www.elkafkaespacioteatral.blogspot.com) • El Camarín de las musas (www.elcamarindelasmusas.com.ar) • El Callejón (www.callejonteatro.com.ar) • Sala Beckett (www.alternativateatral.com/ficha_teatro.asp?codigo_teatro=1096 - 24k) • Abasto Social Club (www.abastosocialclub.com) Internationale festivals Door het gehele land worden internationale festivals georganiseerd, de meest toonaangevende festivals zijn echter te vinden in Buenos Aires. Een suggestie is het Teatro del mundo (www.intpresenta.gov.ar/[email protected]), georganiseerd door het Instituto Nacional del Teatro. Een selectie van internationale groepen doet zeven verschillende festivals aan en trekt gedurende een maand door Argentinië. De afgelopen jaren was Europa

hierbij goed vertegenwoordigd. De groepen ontvangen subsidie van het Instituto Nacional del Teatro. Binnen de disciplines theater, jeugd-jongerentheater en dans worden de volgende internationale festivals georganiseerd: Theater • • • • • • •

Festival Internacional de Buenos Aires - Buenos Aires (Toneel, dans, muziektheater) www.festivaldeteatroba.gov.ar Festival Internacional de teatro Mercosur - Córdoba (Toneel, dans) www.0351grupo.com/teatro/index.html Festival Estival de la Patagonia - San Martin de los Andes, Bariloche, Santa Rosa (Toneel, dans, muziektheater, straatheater, circus) www.festivalespatagonia.com.ar Festival Internacional de Títeres - Posados (Poppenspel) www.kossanostra.com.ar Festival Andino Internacional de Teatro - Mendoza (Toneel) www.faitargentina.com.ar Teatro del mundo - Geen vaste locatie (Toneel) www.inteatronea.com.ar Festival Experimenta - Rosario (Toneel, dans, muziektheater, straattheater) www.elrayomisterioso.org.ar

Jeugd en jongerentheater • •

Festival Atina - Buenos Aires (Jeugd en jongerentheater) www.atinaonline.com.ar Festival Internacional de teatro para niños y jóvenes - Córdoba (Jeugd en jongerentheater) www.guiacultural.com/guia_estud/3fest_teat.htm

Dansfestivals • •

Festival de danza independiente - Buenos Aires (Dans) www.danzaindependienteargentina.blogspot.com Festival de danza independiente Cocoa Datei - Buenos Aires (Dans) www.cocodatei.com.ar

Advies en informatie De volgende organisaties geven advies en informatie over internationaal werken in Argentinië. Nederlandse ambassade te Buenos Aires De Nederlandse ambassade voert een actief beleid ter bevordering van culturele samenwerking tussen Argentinië en Nederland. De afdeling Culturele samenwerking, die valt onder de afdeling Pers-en Culturele Zaken, bevordert Nederlandse kunstuitingen en onderhoudt contacten met diverse culturele instellingen en media. Daarnaast kan de ambassade behulpzaam zijn bij het genereren van media-aandacht. Op de website van de ambassade is een evenementenagenda opgenomen waarop aankomende Nederlandse culturele activiteiten worden vermeld. •

Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden in Buenos Aires Edificio Porteño II, Olga Cossenttini 831, piso 3 C1107BVA Buenos Aires Argentina Tel.: + 54-11 4338-0050 Fax.: + 54-11 4338-0060/70 www.mfa.nl/bue [email protected]

Ambassade van de republiek Argentinië in het koninkrijk der Nederlanden Deze ambassade is verantwoordelijk voor het stimuleren van Argentijnse culturele activiteiten in Nederland. Met specifieke vragen over de Argentijnse cultuur kunt u bij hen terecht. •

Ambassade van de republiek Argentinië in het koninkrijk der Nederlanden Javastraat 20 2585 AN Den Haag Tel: 070-3118411 Fax: 070-3118410 www.embassyargentina.nl [email protected]

Secretaría de Cultura La Secretaría de Cultura is het overkoepelende Argentijnse overheidsorgaan voor cultuur. Zij organiseren festivals en subsidiëren diverse musea en theaters. Het Secretaría de Cultura bestaat uit vijf subdirectoraten, waaronder het directoraat voor cultuurbeleid en internationale samenwerking: ‘La Cooperación Internacional Mercosur Cultural’. Dit departement komt op voor culturele belangen in politieke kwesties, waarbij ze nauw samenwerkt met andere landen in Zuid-Amerika. Meerdere malen trad zij op als organisator van congressen ter stimulatie van internationale uitwisseling op cultureel gebied. Het Secretaría de Cultura verstrekt tevens beurzen en subsidies aan studenten, kunstenaars en gemeenschappen. Ook buitenlandse theatergroepen kunnen zich tot het instituut richten voor subsidieaanvragen. Gezien het grote aantal Argentijnse theatergroepen wat afhankelijk is van subsidie en het beperkte budget vindt sponsoring van Europese theatergroepen op kleine schaal plaats. •

Secretaría de Cultura, Presidencia de la Nación Av. Alvear 1690

C1014 AAQ Ciudad de Buenos Aires. Argentina. T: +54 11 4129-2400 [email protected] www.cultura.gov.ar/home Gobierno de la ciudad de Buenos Aires Ook de stad Buenos Aires heeft een secretariaat Cultuur. Onder dit secretariaat vallen een aantal instituten die over nuttige informatie voor artiesten beschikken die willen optreden in de provincie Buenos Aires (http://www.buenosaires.gov.ar/areas/cultura/?menu_id=3). Met name Proteatro (Instituto para la Protección y Fomento de la Actividad Teatral no oficial de la Ciudad de Buenos Aires (Proteatro) is interessant voor theatergroepen. Aan dit instituut zijn theaters verbonden die onafhankelijk zijn van de overheid. Eveneens is op de site een overzicht te vinden van de culturele activiteiten die de stad Buenos Aires ontplooit, waarbij ook de festivals zijn opgenomen. •

Dirección General de Promoción Cultural Av. de Mayo 575 4° piso Of. 403 T: +54 11 4323-9677 http://www.buenosaires.gov.ar/areas/cultura/?menu_id=3

Instituto Nacional del Teatro Het instituut is opgericht naar aanleiding van de nationale wet van het theater (nº24.800) en stimuleert en ondersteunt theateractiviteiten in het gehele land op zowel locaal, regionaal en nationaal gebied. Het instituut is verbonden met la Secretaría de Cultura en vormt een belangrijke toegangspoort naar de wereld van het Argentijnse theater. De organisatie is een aanspreekpunt in de Argentijnse theaterwereld. Waar het Secretaría de Cultura het officiële theater subsidieert, ondersteunt dit instituut alternatieve, kleinere theaters. De organisatie brengt culturele uitingen onder de aandacht, ondersteunt en organiseert festivals en cursussen. Daarnaast deelt zij beurzen uit aan projecten en vinden er jaarlijks prijsuitreikingen plaats. De subsidies zijn alleen voor nationale groepen. •

Instituto Nacional del Teatro Av. Santa Fe 1243 - 7º Piso Ciudad de Buenos Aires Argentina T.: +54 11 4815-6661 www.inteatro.gov.ar [email protected]

El Centro Latinoamericano de Creación e Investigación Teatral Dit centrum richt zich op het behoud, het stimuleren, integreren en verspreiden van ZuidAmerikaanse theaterkunst. Zij organiseert diverse samenwerkingsinitiatieven met als doel het bevorderen van creativiteit en culturele uitwisselingen onder kunstenaars in Zuid-Amerika. De organisatie heeft een drietal hoofdkantoren die gevestigd zijn in Argentinië, Venezuela en Spanje. Daarnaast zetten zij zich in voor een uitwisseling van theaterkunsten op mondiaal niveau. Zowel in Europa, Azië en de VS heeft de organisatie filialen. Het instituut staat open voor allerhande samenwerkingsinitiatieven met Nederlandse kunstenaars.

•

CELCIT Moreno 431 1091 Buenos Aires Argentina Tel.: +5411 4342-1026 www.celcit.org.ar/index.php [email protected]

Centro Argentino del Instituto Internacional del Teatro Dit instituut vormt de Argentijnse vertegenwoordiging van The International Theatre Institute (ITI) (www.iti-worldwide.org), ([email protected] , +54 11 412 582) Argentores Argentores is een belangenvereniging, die opkomt voor de rechten van acteurs, actief op het gebied van radio, theater of televisie. Zij zijn internationaal georiënteerd, eveneens buitenlandse acteurs, werkzaam in Argentinië, kunnen zich in geval van bijvoorbeeld een juridisch conflict tot hen richten (www.argentores.org.ar). Sites Op de volgende sites zijn contactgegevens te vinden van organisaties actief in de theaterwereld zoals theaters, theatergroepen, opleidingen en onderzoekscentra. • •

www.teatroenbuenosaires.com.ar/listado.htm www.sibmas.org/idpac/south-america/arb002.htm

Vakbladen Een bron van informatie biedt het vakblad Teatro XXI, wat halfjaarlijks wordt uitgegeven door GETEA, een onderzoeksgroep van de Universiteit van Buenos Aires op het gebied van Zuid-Amerikaanse kunst. In het vakblad wordt zowel de geschiedenis van de Argentijnse theaterkunst behandeld als de moderne theaterkunst, waarbij er veel aandacht is voor actuele ontwikkelingen in Zuid-Amerika. Er kan een abonnement worden aangevraagd, de nummers zijn echter ook los te koop.Voor meer informatie: [email protected] Teatro al Sur, revista latinoamerica, is het maandelijkse theatervakblad voor Latijns-Amerika opgericht ter bevordering en uitwisseling van de theatercultuur. Naast de algemene uitgave waarin allerlei onderwerpen en ontwikkelingen worden behandeld, worden er eveneens speciale thema-edities uitgegeven. Zowel losse verkoop als abonneren is mogelijk. Voor meer informatie: www.treatroalsur.com.ar Het Instituto Nacional del Teatro heeft een eigen een maandblad, Cuadernos de Picadero, waarin aandacht wordt besteed aan alternatieve theaterkunst en kleinere theatergroepen. Voor meer informatie: [email protected]

Financieringsmogelijkheden Zoals eerder vermeld zijn de financiële middelen beperkt van Argentijnse theaters en fondsen beperkt. Met afkoopsommen wordt nauwelijks gewerkt. Wanneer interesse bestaat voor een Nederlandse groep wordt doorgaans een zaal, basisapparatuur, hotel en lokaal transport beschikbaar gesteld door het festival of theater. Om vergoeding van internationale reiskosten, dagvergoedingen etc. te verkrijgen tonen zij zich vaak bereid aanvragen in te dienen bij Nederlandse fondsen of sponsoren. Het aanvragen van sponsoring is in Argentinië zeer gebruikelijk. Tijdens het contact leggen overleggen theaters of festival vaak een auspiciënbrief van de ambassade. Nederlandse ambassade in Argentinië De Nederlandse Ambassade (www.mfa.nl/bue) houdt zich actief bezig met de promotie van culturele activiteiten met een Nederlands accent in Argentinië. De ambassade beschikt echter niet over een cultuurbudget. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken heeft middelen voor internationale samenwerking met Argentinië ondergebracht bij verschillende gespecialiseerde fondsen zoals het Nederlands Fonds voor Amateur en Podiumkunsten. Argentijnse overheid De financieringsmogelijkheden die er zijn voor buitenlandse theatergroepen is beperkt. Het ministerie van cultuur, la Secretaría de la Cultura, heeft een budget en verstrekt beurzen aan Argentijnse theatergroepen. Onder bepaalde voorwaarden vergoedt de Argentijnse overheid reiskosten voor buitenlandse theatergroepen. Een overzicht van beurzen die worden verstrekt vanuit de overheid is te vinden op de volgende site:www.cultura.gov.ar/becas/?info=detalle&id=4. Stad Buenos Aires De stad Buenos Aires heeft een budget dat besteed wordt aan de promotie van kunstuitingen in de stad Buenos Aires. Buitenlandse groepen komen in beperkte mate in aanmerking. Meer informatie is te vinden op de volgende site: http://www.buenosaires.gov.ar/areas/cultura/prom_cultural/?menu_id=5540. Het instituut dat zich specifiek richt op de theatersector is Proteatro. (http://www.buenosaires.gov.ar/areas/cultura/teatro/convocatoria2008.php?menu_id=12578) Instituto Nacional del Teatro Dit instituut heeft een subsidieprogramma voor nationale alternatieve theatergroepen. Buitenlandse groepen komen alleen in aanmerking voor subsidie en onkostenvergoeding bij deelname aan het festival ‘Teatro del Mundo’. Zie voor meer informatie over dit festival ‘speelplekken: theaters en festivals’. (www.inteatro.gov.ar/subsidios_becas.php?session_status=ok&session_user=&session_perfil =) Mozarteum Argentino Dansgezelschappen kunnen zich eveneens richten tot Mozarteum Argentino, een privéinstituut wat bekend staat om haar promotie en ondersteuning van de muziekcultuur in Argentinië en Zuid-Amerika. In het verleden werkte zij samen met diverse artiesten en gezelschappen met een hoog internationaal, waaronder het Nederland Dans Theater. De stichting stelt ieder jaar diverse beurzen beschikbaar. Voor met name klassieke dansgezelschappen is het aan te bevelen dit instituut te raadplegen. (www.mozarteumargentino.org)

Fundación de amigos Het merendeel van de grote theaters beschikt over een fundación de amigos. Wanneer grote interesse bestaat binnen de vereniging voor een (buitenlandse) groep kunnen zij ook (financiële) ondersteuning bieden. Het betreffende theater kan worden benaderd voor contactgegevens van deze stichtingen.

Scholingsmogelijkheden De scholingsmogelijkheden voor theaterstudenten in Argentinië zijn divers. De kwaliteit van het theateronderwijs is niet uitzonderlijk hoog. Het is belangrijk na te gaan of op een opleiding vooral theaterwetenschap wordt onderwezen of dat sprake is van een theateropleiding tot uitvoerend kunstenaar. De titels van de theateropleidingen of cursussen kunnen namelijk voor verwarring zorgen. Het onderwijs is hoofdzakelijk Spaanstalig, enkele instituten verzorgen ook Spaanstalig onderwijs. Het is raadzaam per periode na te gaan welke cursussen worden onderwezen en in welke taal. Verschillende universiteiten in Buenos Aires bieden theateropleidingen aan. Het grootse universitair theaterinstituut behoort toe aan de Universidad de Buenos Aires (UBA), genaamd Centro Argentina del Instituto Internacional del Teatro.(http://www.filo.uba.ar/contenidos/investigacion/institutos/artesp/insti.htm). Escuela de Artes del Teatro maakt deel uit van Universidad de Salvador (http://www.usalvador.net ). De theateropleiding Escuela Metropolitana de Arte Dramático (EMAD) (www.buenosaires.gov.ar/areas/cultura/ens_artistica/arte_dramatico.php?menu_id=9237) is een van de bekendste professionele theaterscholen in Argentinië. Deze school heeft een internationaal netwerk. Om zich in te kunnen schrijven aan deze theateropleidingen moet de student een aantal documenten kunnen overleggen en/of auditie doen. Een vooraanstaand kunstinstituut in Argentinië is daarnaast het Instituto Universitario Nacional de Arte waar het ‘departamento de artes dramaticas’ onderdeel van is. (www.iuna.edu.ar/unidadesacademicas/dramaticas.php). Voor geïnteresseerden in het Argentijnse theateronderwijs heeft la Dirección General de Enseñanza Artistica, behorend tot de overheid, interessante informatie te bieden. (www.buenosaires.gov.ar/areas/cultura/ens_artistica/dir_artistica.php). Tot dit overkoepelende (advies)orgaan, behoren conservatoria en eveneens de theaterschool ‘Escuela Metropolitana de Arte Dramático’. La Dirección General de Enseñanza houdt zich met bezig met kunst- en muziekonderwijs en fungeert daarbij als schakel tussen (aankomende) kunstenaars en opleidingen. Eveneens geven zij cursussen en organiseren evenementen op onder andere theatergebied. Het grote netwerk dat de organisatie tot haar beschikking heeft kan voor theaterstudenten zeer nuttig zijn. Op diverse instituten, festivals etc. worden daarnaast cursussen georganiseerd op het gebied van poppentheater. Bij zojuist genoemde instanties kan hierover inlichting worden gevraagd. Daarnaast is er nog een groot aantal kleinere theaterscholen zoals Escuela Municipal de Arte Dramatico (+54 (11) 349 416, 301 798) en Escuela de Teatro de Oscar Cruz (+54 (11) 4327 2797).

Het Argentijnse veld In het Argentijnse veld bestaan weinig vaste theatergroepen. Acteurs worden geselecteerd voor een theaterstuk. Met de beperkte subsidie die beschikbaar wordt gesteld is het als gezelschap lastig het hoofd boven water te houden. Argentinië kent weinig professionals die uitsluitend van dans en theater rondkomen. Wel bestaat een aantal overheidsgezelschappen, waar dansers en acteurs aangesteld worden voor het leven en alleen solisten gecontracteerd worden. Een aantal grote namen uit de Argentijnse theaterwereld zijn: •

• • • •

Enrique Pinti, een van de bekendste Argentijnse cabaretiers en acteurs. Zijn werken kenmerken zich door humoristische monologen waarin hij de actuele ontwikkelingen bekritiseert, afgewisseld met muzikale intermezzo’s. Theaterstukken waarin hij speelde zijn: Pan y Circo, Salsa Criolla, El infierno del Pinti en Candombe nacional. Alfredo Félix Alcón, een Argentijnse theater-en filmacteur. Hij won diverse prijzen waaronder the Diamond Konex Award in 1955. Hij speelde in meer dan vijftig films, waaronder in Love never dies (1955). Norma Aleandro is een van de bekendste Argentijnse actrices. Diverse prijzen staan op haar naam. Zo won ze voor haar rol in the film ‘The official Story, de Argentijnse Academy-award en een Cannes-award voor beste actrice. Darío Grandinetti, bekend om zijn acteerwerk in diverse series en films waaronder: Chiquititas, El Lado oscuro del corazón en Talk to her. Griselda Gambaro, theaterschrijfster en actrice. Bekend om haar rollen in Las Paredes, El Campo, The Blunder. Gambaro won verschillende prijzen waaronder Premio Kónex, Premio Argentores, Premio Fundación Di Tella en Premio Academia Argentina de Letras.

Een bekend choreograaf is Maurico Wainrot, directeur van modern ballet van theater San Martin, en choreograaf van het Vlaams Ballet. Een van oorsprong Argentijnse choreografe die haar stijl in Nederland heeft ontwikkeld is Marisela Quintela. De in Amsterdam gevestigde theatermaker Kris Niklison is eveneens van Argentijnse origine. Een van de bekendste Argentijnse balletdansers van de afgelopen eeuw is Julio Bocca. Onlangs heeft zijn carrière beëindigd. Andere beroemde balletdansers zijn: • • •

Eleonora Cassano, werd bekend als danspartner van Julio Bocca Paloma Herrera , balletdanseres bij het American Ballet Theatre. Marianela Núñez, vanaf 2007 the jongste danseres van het Royal Ballet in Londen.