Lage Duin en Daalseweg 17 Straat en huisnummer Postcode en plaats Kadastrale aanduiding Complexonderdeel Naam object Bouwjaar Architect
: Lage Duin en Daalseweg 17 : 2061 BE Bloemendaal : A8905 : : Bloemendaalse School Vereniging : 1902, 1927, 1933, 1936 en later : J. Ingenohl (1902), Mulder en Van Asdonk (aanverbouw) Bouwstijl : Traditioneel met enige invloed van de Chaletstijl Oorspronkelijke functie : Lagere School Huidige functie : Basisschool Datum foto : 02-11-2010 __________________________________________________________________
Inleiding De basisschool genaamd de Bloemendaalse School Vereniging is vrijstaand en prominent gesitueerd op de hoek van de Mollaan en de Lage Duin en Daalseweg. De school staat nabij het Halve Maantje: de open vallei met weiland en waterpartij die het hoofdonderdeel vormt van het villapark Duin en Daal. Dit villapark is tussen 1897 en 1905 ontwikkeld op het terrein van de buitenplaats Duin en Daal. De ontwikkeling vindt plaats op initiatief van de Binnenlandsche Exploitatie Maatschappij van Onroerende Goederen 13 naar ontwerp van de Haarlemse landschapsarchitect L.A. Springer. Springer handhaaft grote delen van het bestaande terrein zoals de aan drie zijden door duinruggen omsloten vallei die in 1824 naar ontwerp van J.D. Zocher jr. in landschappelijke stijl was ontworpen. Kenmerkend is de landschappelijke aanleg op het geaccidenteerde terrein met enkele zeer grote hoogteverschillen, het slingerend wegenplan met extensieve bebouwing van voornamelijk villa’s op ruime percelen 14. Villapark Duin en Daal is onderdeel van het Beschermd Dorpsgezicht Bloemendaal. De Bloemendaalse School Vereniging wordt rond 1900 opgericht in navolging van de in Amsterdam opgerichte Nieuwe School Vereniging met als doel om moderne onderwijskundige opvattingen in praktijk te brengen. Het beheer is in handen van een comité van ouders 15. De school is in 1902 gebouwd naar ontwerp van de Amsterdamse architect J. Ingenohl (1855-1925). Hij voert het ontwerp uit in een traditionele trant met lichte invloed van de Chaletstijl dat onder meer zichtbaar is in de brede dakoverstekken en de van sierspanten voorziene topgevels. Het gebouw heeft oorspronkelijk een U-vormige plattegrond waarbij de schoolvleugels zijn gesitueerd rondom een open binnenplaats. De schoolvensters waren uitgevoerd als kruisvensters. De kap was voorzien van dakkapellen met zadeldakjes. Centraal in de voorgevel zat een hoog oprijzende middenpartij die in de vorm van een forse klokkentoren boven het dak uitstak. Zowel de dakkapellen als de centrale klokkentoren zijn tegenwoordig verdwenen. De oorspronkelijk leien dakbedekking is vervangen door mastiek. De plattegrond wijzigt in 1927 met de bouw van een gymzaal die geplaatst wordt aan de open zijde van de binnenplaats. Het lokaal bekende Bloemendaalse architectenbureau Mulder en Van Asdonk maakt het ontwerp voor de gymzaal 16. Dit bureau is eveneens 13
In 1923 is de Binnenlandsche Exploitatie Maatschappij van Onroerende Goederen verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het Kinheimpark. 14 Toelichting bij het besluit tot aanwijzing van het beschermd dorpsgezicht Bloemendaalse Park/Duin en Daal, gemeente Bloemendaal, Zeist 2002 15 Stoel, E.J.G., ‘De Bloemendaalse School Vereniging’, Ons Bloemendaal, juni 1977, pag. 21,22 16 J. Mulder (1882-1941) en J.A. van Asdonk (1883-1963) werkten van 1909 tot 1937 samen aan het ontwerp van tientallen villa’s, kerken, winkelpanden, scholen en woonblokken in Bloemendaal.
verantwoordelijk voor de wijziging van de schoolvensters in 1933. De huidige vensters zijn het resultaat: drie gekoppelde éénruits ramen met gekoppelde bovenlichten. De in het plan van 1933 aanwezige meerruits roedenverdeling binnen de bovenlichten zijn inmiddels verdwenen. In 1936 ontwerpen Mulder en Van Asdonk in de oksel van de schoolvleugel en gymzaal een conciërgewoning 17. De oorspronkelijk open binnenplaats is tegenwoordig overdekt. Het interieur is gewijzigd. Aan de achterzijde (langs de Mollaan) zit een (niet beschermenswaardige) naoorlogse gemetselde éénlaags aanbouw. Beschrijving De school heeft vier vleugels rondom een overdekte binnenplaats. Er zijn twee bouwlagen met kapverdieping onder samengestelde zadeldaken die gedekt zijn met een (niet beschermenswaardige) grijze mastiektegel. Het dak heeft brede overstekken met windveren, decoratief gesneden gootklossen en korbelen en topgevels die voorzien zijn van sierspanten met makelaar. De zijgevel langs het schoolplein heeft (niet beschermenswaardige) dakkapellen. De gevels zijn gemetseld in grauwe baksteen in kruisverband en voorzien van snijvoegen. De plint is licht uitgemetseld. De vensterneggen zijn versierd met geel geglazuurde baksteen. Lekdorpels, voorzien van brede afzaten, en lateien zijn van hardsteen. De voor- en zijgevels bezitten forse schoolvensters. Deze vensterpartijen zijn in essentie opgebouwd uit drie enkelvoudige benedenlichten waarvan het centrale venster een grotere maatvoering heeft en vier bovenlichten. De bovenlichten zijn bezet met zesruits roeden ramen. Tussen de schoolvensters zitten smalle gemetselde penanten en hardstenen lateien. Kozijnen en ramen zijn van hout. Enkele puntgevels bezitten in de top nog de oorspronkelijk aanwezige gekoppelde vierruits ramen. De voorgevel langs de Duin en Daalseweg is een symmetrische, vijfassige langsgevel. Centraal in deze gevel zit de entree onder een forse luifel. De entree heeft een (niet beschermenswaardige) invulling. Boven de entree zitten drie gekoppelde éénruits ramen met drie gekoppelde zesruits bovenlichten. De gevel links en rechts van de entree bezit schoolvensters zoals genoemd. Rechts boven de entree hangt een bronzen schoolklok gevat in een smeedijzeren ophanging waarop met losse letters de aanduiding: B.S.V. is aangebracht. De zijgevels zijn gecombineerde punt- en langsgevels, bezet met schoolvensters zoals genoemd en incidenteel ondergeschikt gewijzigd met (niet beschermenswaardige) gevelopeningen. Gymzaal De gymzaal op rechthoekige plattegrond sluit aan de zuidoostzijde aan op de zijvleugels van de school. De gymzaal telt één bouwlaag met schilddak dat gedekt is overeenkomstig de schoolvleugels. Het dak heeft een breed overstek. Op de nok staat een vierkante houten dakruiter die beëindigd wordt door een met zink bedekt tentdak met piron en voorzien is van opengewerkte schoepen. De gymzaal heeft een niet beschermenswaardige pui-invulling. Aan de gymzaal is een (niet beschermenswaardige) gemetselde, plat gedekte aanbouw geplaatst. In de zijgevel van deze aanbouw langs de Mollaan is een groen geglazuurd, oorspronkelijk tegeltableau geplaatst met het opschrift Bloemendaalsche Schoolvereeniging. Conciërgewoning 17
Gemeente Bloemendaal, bouwarchief Lage Duin en Daalseweg 17, dossiernr. 1141
De conciërgewoning staat in de oksel van zijvleugel en gymzaal. De woning heeft een rechthoekige plattegrond en is opgebouwd uit één bouwlaag met zolderverdieping onder een zadeldak met dezelfde nokrichting als de schoolvleugel waaraan het woonhuis is geplaatst. Op de nok staan twee gemetselde schoorstenen. Het voordakschild heeft een brede gekoppelde dakkapel die door de daklijst heen steekt. Deze dakkapel is voorzien van gekoppelde zesruits ramen. Het metselwerk is vrijwel overeenkomstig het schoolgebouw. Boven de borstwering en onder de dakkapel is een rollaag aangebracht. De kopgevel heeft vlechtingen in de top. De langsgevel (zuidwest) heeft centraal in de gevel de entree in de vorm van een zesruits paneeldeur met éénruits bovenlicht dat met glas-in-lood is bezet. Links hiervan zitten achtereenvolgens een smal staand raampje en drie gekoppelde zesruits ramen met drie gekoppelde tweeruits bovenlichten. Rechts van de entree zit een gekoppeld dubbel openslaand zesruits raam. De kopgevel is een symmetrische puntgevel met een platgedekte éénlaags erker op segmentgebogen grondvlak. De erker is bezet met vier gekoppelde vierruits erkerramen met tweeruits bovenlichten. De verdieping heeft een door een penant gescheiden gekoppeld zesruits raam. Voor dit verdiepingsvenster hangt een houten bloembak die door drie geprofileerde consoles wordt onderkraagd. Motivering voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst De school genaamd de Bloemendaalse School Vereniging heeft cultuurhistorische waarde als voorbeeld van een lagere school uit 1902 waar moderne onderwijskundige opvattingen in praktijk werden gebracht. De school is in 1927, 1933 en 1936 verbouwd en uitgebreid met een conciërgewoning en gymzaal. Het schoolcomplex heeft stedenbouwkundige en situationele waarde doordat het een onlosmakelijk onderdeel vormt van de bebouwing op de hoek van de Duin en Daalseweg en de Mollaan. Door zijn prominente verschijningsvorm als een uit een middenvleugel met zijvleugels bestaand gebouw rondom een binnenplaats alsmede door de sober opgezette bakstenen bouwmassa met hoog opgaande gevels neemt de school een in het oog vallende positie in. De situering op de hoek van de Mollaan en de Lage Duin en Daalseweg versterkt de beeldbepalende waarde. Het ontwerp van de aangebouwde conciërgewoning en de gymzaal is architectuurhistorisch van belang binnen het veelzijdig oeuvre van het Bloemendaalse architectenbureau Mulder en Van Asdonk. Het schoolgebouw uit 1902 heeft in de loop van de tijd verschillende veranderingen ondergaan. Vooral het verdwijnen van de centrale, hoog opgaande middenpartij met klokkentoren in de voorgevel en de dakkapellen vormt een verzwakking van het oorspronkelijke ontwerp. Dat geldt ook voor de pui-invulling van de gymzaal. Toch is de hoofdvorm van de school nog goed herkenbaar. Evenals die van de gymzaal en conciërgewoning. Beschermenswaardig zijn alle in de bovenstaande beschrijving omschreven onderdelen tenzij aangeduid als niet beschermenswaardig.
Zicht vanaf het schoolplein op de conciërgewoning, zijgevel school en achtergevel gymzaal.
Schoolbel bij de hoofdentree
Bouwtekening bestaande toestand 1933
Bouwtekening 1933 gewijzigde toestand. Plan Mulder en Van Asdonk.
Bouwtekening 1936 Mulder en Van Asdonk. Bouw gymzaal en conciërgewoning.
