L Oréal-UNESCO For Women in Science

L’Oréal-UNESCO For Women in Science “OMDAT DE WERELD BEHOEFTE HEEFT AAN WETENSCHAP EN OMDAT DE WETENSCHAP BEHOEFTE HEEFT AAN VROUWEN”

Persdossier 15 september 2011

BELGISCHE BEURZEN 2011

VOORWOORD van Udo Springer

P. 03

HET PROGRAMMA

P. 04-05

DOEL VAN DE BEURZEN

P. 06

BEURSWINNAARS 2011 Leen Boesmans

P. 08-09

Perrine Cochez

P. 10-11

Leen Mathys

P. 12-13

DE JURY

P. 14-15

GETUIGENIS van een beurswinnaar 2007

P. 16

VROUWEN EN WETENSCHAP

P. 17

DE PARTNERS

P. 18

VOORWOORD

L’Oréal Belgilux presenteert de nieuwe gezichten van de wetenschap De Belgische L’Oréal-UNESCO-beurzen “For Women in Science”, die uitgereikt worden onder toezicht van het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen (FWO) en het Fonds de la Recherche Scientifique – FNRS vormen het nationale luik van het programma “For Women in Science”. Dit werd in 1998 opgericht door L’Oréal en de UNESCO om de opmerkelijkste wetenschappelijke talenten te belonen en aan te moedigen en om de belangrijke rol van de vrouwen binnen de wetenschap te promoten. Met deze Prijzen en Beurzen wil L’Oréal ook bij de allerjongsten wetenschappelijke roepingen doen ontstaan.

UDO SPRINGER Managing Director van L’Oréal Belgilux & L’Oréal Nederland

De Belgische Beurzen, opgericht in 2007, belonen om de twee jaar drie jonge vrouwen voor de uitmuntendheid van hun werk, hun moed en hun inzet binnen het domein van het wetenschappelijk onderzoek. Deze Beurzen ter waarde van 60.000€ geven jonge vrouwen de kans om aan een doctoraat te beginnen. De jury, voorgezeten door professor Christine Van Broeckhoven, bestaat uit eminente wetenschappers die de Commissies voor de UNESCO in België, de fondsen voor het wetenschappelijk onderzoek en de Wetenschappelijke Directie van L’Oréal Belgilux vertegenwoordigen. De Belgische Beurzen kunnen al sinds hun oprichting rekenen op de trouwe en gewaardeerde steun van mensen die begaan zijn met de toekomst van de wetenschap en de plaats van de vrouwen in het onderzoek. Ik wil onze vier partners dan ook hartelijk bedanken: de Frans- en Duitstalige Commissie voor de UNESCO, de Vlaamse UNESCO Commissie, de FWO en de F.R.S-FNRS die ons hun steun bieden bij de preselectie van de dossiers van de kandidaten en bij de toekenning van de beurzen. Mijn dank gaat ook uit naar Professor Christine Van Broeckhoven die al sinds het begin van dit initiatief met veel inzet en overtuiging het voorzitterschap van de jury waarneemt. Precies omdat de plaats van de vrouwen binnen de wetenschappen van cruciaal belang is voor de toekomst, steunen L’Oréal Belgilux en zijn partners deze uitzonderlijke doctorandi om zo de wetenschappen te promoten op een intelligente, duurzame en doeltreffende manier.

HET PROGRAMMA

04

Een baanbrekend programma voor de promotie van vrouwen in de wetenschap De voorbije 13 jaar hebben de L’Oréal Corporate Foundation en de UNESCO zich ingezet voor de erkenning van vrouwelijke onderzoekers die door middel van hun onderzoek bijgedragen hebben tot het zoeken naar oplossingen voor de grote uitdagingen van onze planeet. Ieder jaar plaatst het For Women in Science-programma wetenschappelijke uitmuntendheid in het voetlicht en moedigt het talenten aan. Ondanks de wereldwijde uitdagingen zoals de versnelling van de nieuwe technologieën, de vergrijzing van de bevolking en de bedreigde biodiversiteit, blijven L’Oréal en de UNESCO ervan overtuigd dat deze onderzoeksters een grote impact zullen hebben en de steunpilaren van de toekomst vertegenwoordigen. Daarom willen L’Oréal en de UNESCO meewerken aan de erkenning van deze vrouwen en hun de middelen geven om zich met kracht en passie te blijven inzetten.

Op 13 jaar tijd hebben de L’Oréal-UNESCO “For Women in Science” Awards 67 laureaten onderscheiden – twee ervan werden Nobelprijswinnaars in 2009 – en 1019 beurzen uitgereikt aan jonge vrouwelijke wetenschappers uit 103 landen om hun onderzoekswerk verder te kunnen zetten. Zo is het programma een internationale referentie geworden op het vlak van wetenschappelijke uitmuntendheid en plaatst het ieder jaar de bijdrage van deze vrouwelijke wetenschappers in de kijker.

Het Programma L’Oréal-UNESCO “For Women in Science” heeft twee doelstellingen: - het wil uitmuntendheid belonen met de Award L’Oréal-UNESCO, de stichtende as van het programma; - het wil talent aanmoedigen met het uitreiken van Internationale en Nationale Beurzen.

de Science” is bijzonder: in en om W or “F a m m Het Progra hap in de verf zetten, is sc en et w de in w ou vr plaats van de rol te vergroten en ar ha om k lij ke za od meer dan ooit no gen. roepingen aan te moedi r l’UNESCO ne et germanophone pou sion belge francopho rzitter van de Commis PHILIPPE BUSQUIN, Voo

05

De L’Oréal-UNESCO Awards : uitmuntendheid belonen Ontwikkeld in 1998 hebben de L’Oréal-UNESCO Awards tot doel om elk jaar vijf onderzoeksters met een buitengewoon talent, die bijgedragen hebben tot de vooruitgang van de wetenschap, te erkennen. Deze uitzonderlijke vrouwen dienen als voorbeeld voor de komende generaties en zij moedigen jonge vrouwen over de hele wereld aan om in hun voetsporen te treden. Het is de eerste internationale wetenschappelijke onderscheiding die aan vrouwen gewijd is. Meteen al na de lancering krijgt het programma de steun van de Nobelprijswinnaar voor Geneeskunde, Christian de DUVE, die het op zich neemt om de voorzitter te worden van de eerste Internationale Selectiejury. De kandidates worden voorgesteld door een internationaal netwerk van meer dan 1.500 leden van de wetenschappelijke gemeenschap. De laureaten worden geselecteerd door twee jury’s die elkaar om het jaar afwisselen. Eén jury van humane wetenschappen wordt op dit moment voorgezeten door de Nobelprijs voor geneeskunde Gunter BLOBEL en de andere jury van wetenschappen van de levende materie door de Nobelprijs voor scheikunde 1999 Ahmed H. ZEWAIL. Van bij het begin beslissen L’Oréal en de UNESCO om niet één, maar vijf jaarlijkse prijzen toe te kennen. Zo belonen de L’ORÉAL-UNESCO Prijzen elk jaar vijf laureaten die vijf continenten vertegenwoordigen : Afrika, Latijns-Amerika, NoordAmerika, Azië en het Stille Zuidzeegebied, en Europa. Met de 2011 Prijzen worden 47 wetenschapsters, van wie de uitzonderlijke carrières de opening betekende van natuurlijke en soms revolutionaire wegen om de levensvoorwaarden van de mensheid te verbeteren, onderscheiden. Elke laureate ontvangt 100.000 dollar. In 2006 was de laureate voor Europa van de L’Oréal-UNESCO Award “For Women in Science” de Professor Christine VAN BROECKHOVEN van de Universiteit Antwerpen.

De Internationale en Nationale L’Oréal-UNESCO Beurzen: talent aanmoedigen Sinds 2000 worden in het kader van het partnership L’Oréal-UNESCO 15 Internationale UNESCOL’Oréal-Beurzen uitgereikt aan jonge onderzoeksters om hen aan te moedigen hun wetenschappelijke loopbaan ook na hun thesis of postdoctoraat verder te zetten. De toekenningcriteria steunen op de wetenschappelijke waarde van de kandidate, het belang en de uitvoerbaarheid van het project en op de vooruitzichten voor de jonge onderzoekster om een wetenschappelijke carrière uit te bouwen. Het is eveneens noodzakelijk dat de kandidate haar project start of verderzet in een laboratorium buiten haar land van oorsprong. Voor haar is het immers de kans om nieuwe technologische vaardigheden op te doen, om haar kennis op onderzoeksvlak verder uit te diepen en om te beantwoorden aan de vragen waarmee zij geconfronteerd wordt tijdens uitwisselingen met de onderzoekers van het instituut dat haar ontvangt. Het bedrag van de beurzen betekent een maximum van 40.000 dollar gespreid over twee jaar. De lancering van de eerste Nationale Beurs L’Oréal-UNESCO in 2001 betekent een versterking van de steun aan de jonge generaties. In het leven geroepen op initiatief van de filialen van L’Oréal, helpen ze studentes in hun land van oorsprong om hun doctoraat in de wetenschappen te starten of verder te zetten. Er zijn vandaag bijna veertig van deze programma’s van nationale beurzen over de hele wereld.

MESSAGE DU DIRECTEUR DOEL VAN DE BELGISCHE BEURZEN

Een engagement voor de deelnemers… aan het dagelijkse leven L’Oréal Belgilux is ervan overtuigd dat de wereld behoefte heeft aan wetenschap en dat de wetenschap behoefte heeft aan vrouwen. Wetenschap staat centraal in de ontwikkeling en de innovaties, zowel binnen als buiten de ondernemingen. Ook de grote maatschappelijke items van vandaag, zoals gezondheid en milieu, zullen opgelost moeten worden door de wetenschap. Met het Belgische Programma “For Women in Science” wil L’Oréal Belgilux de toegang van vrouwen tot een wetenschappelijke loopbaan bevorderen en steunen, zodat zij “het gezicht van de wetenschap van morgen” kunnen worden. Sinds 2007, dankzij een partnership tussen de Vlaamse UNESCO Commissie, de Commission belge francophone et germanophone pour l’UNESCO, het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen, het Fonds de la Recherche Scientifique – FNRS en de onderneming L’Oréal Belgilux kunnen drie jonge vrouwelijke wetenschappers genieten van een jaarlijkse beurs van 30.000 euro gedurende twee jaar.

Deze drie doctoraatsbeurzen worden om de twee jaar uitgereikt, afwisselend in het domein van de levenswetenschap en de materiewetenschap, zodat vrouwen de kans krijgen een doctoraat aan een Belgische universiteit te beginnen. Professor Christian de DUVE, stichtend voorzitter van de Prijs L’Oréal-UNESCO, heeft het erevoorzitterschap aanvaard van het Belgische Programma “For Women in Science”. De drie beurswinnaressen van 2011 werden geselecteerd door een nationale jury die voorgezeten werd door Professor Christine VAN BROECKHOVEN, Laureate voor Europa in 2006 van de internationale Prijs L’Oréal-UNESCO.

rde enschap als getalentee et w de or vo s ie rl ve n ker Het is ee nge vrouwen lossen va Jo n. ke ha af n ne an m vrouwen én ntives krijgen om een ce in re ba st ta e nd oe ld omdat zij onvo renigen met privéve te an ba op lo ks oe rz uitdagende onde rt in jong vrouwelijk ee st ve in x ilu lg Be l éa isbaar en gezinsleven. L’Or wetenschap even onm de or vo en w ou vr t da talent. Om zijn als mannen. UNESCO Commissie rzitter van de Vlaamse MARC VERVENNE, Voo

PALMARES 2011 VAN DE BELGISCHE BEURSWINNAARS

07

PALMARES 2011

LEEN BOESMANS

LEEN BOESMANS 23 jaar ONDERWERP VAN HET ONDERZOEK Colitis ulcerosa, interferentie van luminale componenten aanwezig in het colon met het mucosaal boterzuurmetabolisme. UNIVERSITEIT/LABORATORIUM Katholieke Universiteit Leuven Afdeling Gastro-Enterologie Laboratorium Digestie en Absorptie ONDERZOEKSVELD Celbiologie, Fysiologie, Fysiopathologie en Medisch Klinisch Onderzoek van Orgaansystemen III.

HAAR EXPERTISE De complexiteit van het menselijke lichaam en het metabolisme hebben Leen al altijd geboeid, meer bepaald de pathofysiologische afwijkingen in geval van ziekte. Tijdens haar studies aan de K.U. Leuven, afdeling Biomedische wetenschappen (optie onderzoek, management en communicatie) kreeg ze de kans om de vereisten voor gefundeerd wetenschappelijk onderzoek op een rij te zetten. Ze behaalde haar diploma met grote onderscheiding.

“Mijn technische bagage groeide aanzienlijk tijdens het onderzoek naar diabetes type II in het labo van Prof. Dr. F. Schuit. De principes van celcultuur, kwantitatieve PCR, ELISA, … hebben voor mij geen geheimen meer. Daarnaast leerde ik er ook kritisch denken, mijn tijd nuttig beheren, data-analyse verfijnen, onafhankelijk werken en toch gesmeerd in een team functioneren.”

Volgens Leen is een goed wetenschapper niet enkel een kei in zijn vak, maar moet hij ook goed communiceren met zijn collega’s en naar de patiënten toe. Wetenschappelijk onderzoek kan men niet alleen in een ivoren toren voeren, om gemotiveerd te blijven, zijn de collega’s en de begeleiding van groot belang, want onderzoek is geen rechte lijn, vaak stuit men op problemen die men niet alleen kan oplossen. “Jezelf korte afstandsdoelen opleggen, met teamgenoten overleggen en gegevens uitwisselen komt elk onderzoek ten goede. Dat heb ik tijdens de voorbije jaren geleerd.”

09

HAAR BIJDRAGE

VROUW EN WETENSCHAP

Het onderzoek waar Leen Boesmans de komende jaren zal mee bezig zijn, draait rond de interferentie van luminale componenten aanwezig in het colon met het mucosaal boterzuurmetabolisme in colitis ulcerosa. Patiënten met deze ziekte lijden aan een chronische ontsteking van de dikke darm. Haar promotor is Prof. Dr. Kristin Verbeke.

“Voor mij is goed functioneren in een wetenschappelijk team vergelijkbaar met het orkest waarvan ik deel uitmaak. Daarnaast heb ik ook jarenlang in een koor gezeten en meegeholpen om activiteiten te organiseren. Uit deze ervaring heb ik veel geleerd over communiceren en doorzetten. Eerlijk gezegd denk ik dat ik best mijn man/vrouw kan staan. Aanvankelijk is het misschien een tandje bij zetten, maar uiteindelijk verdwijnt elk onderscheid. De wetenschap is geen mannenwereldje meer.” Deze prijs moet haar toelaten de ingeslagen weg verder te zetten.

“Ik hoop echt een bijdrage te kunnen leveren om het ontstaansmechanisme van deze ziekte te kunnen achterhalen, want ze is zeer beproevend voor de patiënt en momenteel is er geen hoop op genezing. Bovendien kan deze aandoening tot kanker evolueren. Wereldwijd lijden ongeveer twee miljoen mensen aan colitis ulcerosa.” Het uitgangspunt is de hypothese dat elementen aanwezig in het colon de oxidatie van butyraat of boterzuur bij deze patiënten benadelen. Waarschijnlijk het gevolg van bacteriële fermentatie. Achterhalen wat de oorzaak en wat het gevolg hiervan is, zal de studie van deze aandoening behoorlijk vooruit helpen.

rage te “Ik hoop echt een bijd t kunnen leveren om he e van ontstaansmechanism nen colitis ulcerosa te kun is zeer achterhalen, want ze atiënt en beproevend voor de p hoop op momenteel is er geen genezing.”

PALMARES 2011

PERRINE COCHEZ

PERRINE COCHEZ 23 jaar ONDERWERP VAN HET ONDERZOEK Een beter begrip van de onderliggende mechanismen van de ontsteking bij psoriasis. UNIVERSITEIT/LABORATORIUM Université catholique de Louvain Faculteit Biomedische en Farmaceutische Wetenschappen Afdeling experimentele geneeskunde, Groep Cytokines, Ludwig Institute for Cancer Research (Brusselse afdeling) ONDERZOEKSVELD De rol van verschillende moleculen (CCR6 en AHR) in ontstekingsziektes, zoals psoriasis, op basis van in-vivotests.

HAAR EXPERTISE Perrine was altijd al geboeid door wetenschap en ze houdt van laboratoriumwerk en puur onderzoekswerk. Tijdens haar eerste stages kwam ze terecht in een laboratorium waar de teamgeest haar aanmoedigde om op deze weg verder te gaan. Ze voltooide haar studies biomedische wetenschappen aan de UCL met de grootste onderscheiding. Met de hulp van haar promotor, Prof. Laure Dumoutier, maakte ze een thesis met als onderwerp: “Onderzoek naar de rol en de productiemechanismen van de cytokines van de familie IL-20 in de huid”. De groep Cytokines, onder leiding van Prof. JeanChristophe Renauld, is een afdeling van het Ludwig

Institute for Cancer Research in Brussel, dat verbonden is aan het de Duve Institute. Dankzij de fysieke nabijheid van de teams verlopen de uitwisselingen gemakkelijk. Het onderzoek is ook gekoppeld aan studieprogramma’s van de UCL en van het ziekenhuis Saint-Luc. “Dankzij deze nabijheid hebben we de verschillende technieken in de nabijheid en winnen we veel tijd.” Laboratoriumwerk is haar passie: “Bij het zien van het fysieke en psychische lijden van patiënten die getroffen zijn door psoriasis, wist ik dat dit mijn roeping was. We weten er nog steeds te weinig over. We weten echter wel dat IL-22 een bepalende rol speelt in de ontsteking van de huid”.

11

HAAR BIJDRAGE

VROUW EN WETENSCHAP

“Ik zou graag mijn kennis over de ontsteking die leidt tot psoriasis verder uitdiepen. Omdat er tot nu toe nog geen genezing mogelijk is, hoop ik te kunnen bijdragen tot een beter begrip van psoriasis, want in het onderzoek is iedere stap vooruit belangrijk. Ik ben niet alleen en ik werk aan slechts een heel klein deel van een groter project in een laboratorium dat zich al jaren over dit onderwerp buigt. Als ik zou kunnen helpen om het lijden van de mensen met deze ziekte wat te verzachten, dan zou dat me heel gelukkig maken. ”Het onderwerp van haar thesis is: “De karakterisering van de productiemechanismen van IL-22 door de cellen van het aangeboren of adaptieve immuunsysteem".

In het laboratorium waar ze gewerkt heeft, en nog zal werken, wordt Perrine vooral omringd door vrouwen. De verantwoordelijke van het laboratorium is echter een man, en dat is vaak het geval. Volgens haar is dat zo, omdat er meestal een moment komt waarop vrouwen andere prioriteiten krijgen dan wetenschap, zoals het moederschap. Vaak gaan de wetenschappelijke loopbanen van bepaalde vrouwen dan niet meer zo snel vooruit als bij hun mannelijke collega’s. Perrine hoopt echter dat ze voluit zal kunnen blijven gaan, zowel op professioneel vlak als in haar privéleven: “Ik ben echt gepassioneerd door de kansen die ik nu krijg en mijn familie steunt me enorm. Ik wil gewoon mijn steentje bijdragen, want het is in de eerste plaats het werk van een team. Het is een beetje zoals zingen in een koor, de ene stem draagt de andere”.

nis over “Ik zou graag mijn ken t tot de ontsteking die leid pen. psoriasis verder uitdie g geen Omdat er tot nu toe no hoop ik te genezing mogelijk is, een beter kunnen bijdragen tot want in begrip van psoriasis, re stap het onderzoek is iede vooruit belangrijk.”

PALMARES 2011

LEEN MATHYS

LEEN MATHYS 23 jaar ONDERWERP VAN HET ONDERZOEK Rol van HIV enveloppe glycanen in het virale entry proces en de antivirale activiteit van suikerbindende moleculen. UNIVERSITEIT/LABORATORIUM Katholieke Universiteit Leuven Laboratorium Virologie & Chemotherapie Departement Microbiologie en Immunologie ONDERZOEKSVELD Microbiologie en Immunologie.

HAAR EXPERTISE “Vanaf het begin van mijn studies ging mijn voorkeur uit naar wetenschappelijk onderzoek op het vlak van immunologie en microbiologie” zegt Leen. “Altijd al ben ik gefascineerd door virussen en hun uitzonderlijk aanpassingsvermogen. Ze ontwikkelen zich door gebruik te maken van hun gastheer en zijn bijzonder vindingrijk in het omzeilen van het menselijk afweersysteem. En al is het griepvirus interessant, toch is het HIV virus een stuk indrukwekkender. Er bestaan immers nog geen echte geneesmiddelen om de besmetting ermee ongedaan te maken. Het virus is overigens op wereldschaal actief en nog steeds dodelijk en heeft met de tijd weerstand tegen alle bestaande antiretrovirale middelen ontwikkeld. Een ware uitdaging voor een vorser.” Sinds 1983 levert het Belgische wetenschappelijk onderzoek over het algemeen een uitstekende bij-

drage in de zoektocht naar doeltreffende middelen voor het bestrijden van HIV infecties en deficiënte immuniteitssystemen. Ze studeert al vijf jaar Biomedische wetenschappen. Het laatste jaar werkte ze aan haar thesis in het labo van Prof. Dr. Zeger Debyser. Leen behaalde uitstekende resultaten op het vlak van HIV integratie, om uiteindelijk met de grootste onderscheiding haar opleiding in Biomedische wetenschappen te beëindigen. Leen’s expertise situeert zich op het vlak van HIV ‘diepte’ onderzoek waar ze zich vertrouwd maakte met de verschillende virale technieken en proeven waar de focus ligt op HIV integratie. Langzaam maar zeker werd haar gedrevenheid voor verder onderzoek op het vlak van HIV duidelijk.

13

HAAR BIJDRAGE

VROUW EN WETENSCHAP

Voortaan zal zij haar onderzoek focussen op de eerste stap in de virale besmetting: de verbinding met en het doordringen van het virus in de cel. Welke receptoren en hoe deze verantwoordelijk zijn om het virus tot de cel te laten doordringen? Dus moet op de eerste plaats inzicht in het bindings- en toegangssysteem van het virus worden verworven.

In humane wetenschappen werkt een merendeel aan vrouwen. “Van de 80 afgestudeerden aan de K.U. Leuven, Biomedische Wetenschappen 2011, zijn we met niet minder dan 59 vrouwen! Toch wel een overgrote meerderheid”. Een prijs als deze moet vrouwen helpen carrière te maken in de wetenschap en daar zijn uiteraard middelen voor nodig. “Ik heb de laatste jaren voornamelijk in het labo doorgebracht om naar cellen te kijken. De schaarse vrije uren was ik in het zwembad om kinderen zwemtraining te geven. Ik voel me als vrouw helemaal op mijn plaats in het labo. Een evenwichtig samengesteld team is van groot belang. Als je zoveel uren samen doorbrengt, moet er uitwisseling zijn. Wanneer je onderzoek vast zit, kan een gesprek met een collega wonderen verrichten.”

In het labo van Prof. Dr. Jan Balzarini wordt uitstekend en relevant onderzoek geleverd op het vlak van het binnendringen van het menselijk immunodeficiëntie virus of HIV in de cel met als doel het ontwerpen van nieuwe antiretrovirale medicijnen voor de behandeling van HIV en andere verwante virussen. Uit dit onderzoek blijkt dat suikers een bepalende rol spelen in dit proces en daarnaast ook belangrijk zijn bij het ontkomen van het virus aan het menselijk immuniteitssysteem. Leen hoopt in de vier jaar studie die nu voor haar ligt meer inzicht te verwerven in de rol die deze suikers precies spelen om zo te kunnen bijdragen tot de vooruitgang in de bestrijding van AIDS. Uit studie blijkt dat in 2009 in België elke dag drie mensen met HIV werden besmet.

og geen “Er bestaan immers n n om de echte geneesmiddele daan te e g n o e e rm e g in tt e m bes et de m ft e e h s u ir v t e H . n e mak lle tijd weerstand tegen a ale bestaande antiretrovir en ware E . ld e k ik tw n o n le e d mid rser.” uitdaging voor een vo

DE JURY

04

Jury 2011 voor Life Sciences EREVOORZITTER

Professor Christian de DUVE Nobel Prize in Medicine 1974

VOORZITSTER VAN DE JURY

Professor Christine VAN BROECKHOVEN Director of VIB Department of Molecular Genetics, Universiteit Antwerpen Laureate 2006 for Europe of the L’Oréal-UNESCO Award For Women in Science Van boven naar beneden en van links naar rechts: Prof. Tamara Vanhaecke, Dr Alexandra Van Keymeulen, Mevr. Inge Oudenaarde, Dr Luc Van Der Maren, Prof. Marc Vervenne (UNESCO), Dr. Ir. Elisabeth Monard (FWO), Prof. Christine Van Broeckhoven, Prof. Chantal Mathieu, Prof. Emile Van Schaftingen, Prof. Agnès Noël (afwezig).

Professor Chantal MATHIEU Experimental Medicine and Endocrinology section, Katholieke Universiteit Leuven Chair of Endocrinology, Universitaire Ziekenhuizen Leuven

Professor Agnès NOËL Professor of Molecular & Cellular Biology Co-director of the Laboratory of Biology of Tumor and Development Giga cancer, Université de Liège

Professor Tamara VANHAECKE Department of Toxicology, Dermato-Cosmetology and Pharmacognosy, Vrije Universiteit Brussel Workleader of the Research Unit Experimental In Vitro Toxicology and Dermato-Cosmetology

Doctor Alexandra VAN KEYMEULEN-GOVAERTS Qualified researcher - Interdisciplinary Research in Human and Molecular Biology, Faculty of Medecine, Université Libre de Bruxelles

Professor Emile VAN SCHAFTINGEN Director of the Laboratory of Chemical Physiology Director of the de Duve Institute, Université catholique de Louvain

Mevrouw Inge OUDENAARDE Master of Biomedical Sciences Scientific and Regulatory Affairs Director L’Oréal Belgilux & L’Oréal Nederland

Doctor Luc VAN DER MAREN Doctor in Sciences Founder of the Belgian Fellowships L’Oréal-UNESCO

15

ntie, man en vrouw. Intellige n va eid kh lij ge de et in Ik geloof ve vaardigheden zijn ni tie ica un m m co en t es ds iets ondernemende ge n hebben het nog stee we ou vr r aa m , en nd bo en, geslachtsge rzoekscarriere te mak de on lle vo n ee om n tronen. moeilijker dan manne sociale verwachtingspa s al zo n, ne de re i rle k le omwille van al ouwen binnen onderzoe vr n va ie ot om pr om Daarom zijn initiatieven rijk! te bevorderen zo belang ylid CHANTAL MATHIEU, Jur

2009 en 2011

Vrouwen en Wetenschap – nog een weg te gaan! Meer en meer vrouwen studeren en werken in het domein van de levenswetenschappen, toch wordt nog te vaak de vraag gesteld: Wat doet een Vrouw in de Wetenschap? Een wetenschapsvrouw wekt nog altijd verbazing in een samenleving waarin wetenschap doorgaans beschouwd wordt als moeilijk en hard, én eerder iets voor mannen. Nochtans is het bekend dat heel wat vrouwen heel bewust kiezen voor een wetenschappelijke studierichting en loopbaan. In de meeste studierichtingen in de levenswetenschappen vormen zij nu de meerderheid. Bovendien blijken zij ook de betere studenten te zijn. Ik wil hier niet beweren “wat mannen kunnen, doen vrouwen beter”, maar het is niet eerlijk als men zou blijven ontkennen dat vrouwen intrinsiek even goede wetenschappers kunnen zijn als mannen. Wat wel juist is, is dat door een foutieve beeldvorming van wetenschap en van wetenschapsvrouw, het voor een jonge vrouw nog altijd moeilijker is om voluit te kiezen voor dé wetenschap. Nog teveel vrouwen starten andere studies of haken af na hun studies, ondermeer omdat men de onderzoekswereld als vrouw- en gezinsonvriendelijk afschildert. Uitspraken van mannelijke collega’s zoals “wetenschap is geen baan van 9 tot 5” of “in wetenschap kan men niet deeltijds werken” dragen hieraan bij. Fout! Wetenschapper is men 24 op 24 uur, het is een deel van je persoonlijkheid. Bovendien zijn er voorbeelden uit de praktijk, zoals uit mijn eigen onderzoeksdepartement waarin een meerderheid vrouwen werkt, die het tegendeel aantonen.

CHRISTINE VAN BROECKHOVEN Voorzitster van de jury

Vrouwen verdienen onze steun, we hebben ze nodig voor de wetenschap van vandaag en morgen. Daarom ook de investering door L’Oréal Belgilux om tweejaarlijks – in samenwerking met FWO en F.R.S.-FNRS – drie jonge vrouwen een kans te geven om hun loopbaan als wetenschapper te starten met een doctoraatsbeurs. Dit programma startte in 2007, en vandaag in 2011 zijn er al 9 jonge vrouwen die een L’Oréal-UNESCO “For Women in Science” beurs kregen. De 2007 laureaten behalen nu hun doctorstitel en zijn stuk voor stuk sterke gemotiveerde wetenschapsvrouwen. Zij geven U het antwoord op de vraag: “Waarom geen Vrouw in de Wetenschap?”

en onsoren is een nobele De wetenschappen sp de uitgevoerd wordt door gewaardeerde taak die n we e instanties, maar vrou industrie en de officiël tra soren zorgt voor een ex in de wetenschap spon dimensie, … , Jurylid 2011 TAMARA VANHAECKE

GETUIGENIS

04

Nathalie Le Bastard

Nathalie LE BASTARD Laureate 2007

"Misschien zou ik met het einde willen beginnen, en L'Oréal toch heel hartelijk willen bedanken voor het feit dat ze mij de prijs hebben toegekend. Ik wist van de prijs voor beloftevolle vrouwen, of beter gezegd beurs niets af tot op het moment dat deze me toegekend werd en dat heeft me de kans gegeven om mijn doctoraatsthesis af te werken. In zekere zin heb ik mijn diploma met succes op 17 mei aan de Universiteit Antwerpen behaald, gedeeltelijk dankzij de steun van L'Oréal." zegt Nathalie Le Bastard ons met veel enthousiasme vanuit Duitsland waar ze momenteel verblijft om zich vertrouwd te maken met een verbeterde analyse techniek. Deze methode werd op punt gesteld om concentraties te meten, waarna een diagnose wordt mogelijk gemaakt door het juist interpreteren van concentraties gemeten door bepaalde technieken. Dit alles heeft tot doel Alzheimer steeds vroeger te kunnen detecteren, want hoe vroeger een diagnose kan worden gesteld, hoe vroeger er kan worden behandeld.

WAAR IS NATHALIE DIE VOORBIJE VIER JAAR - TUSSEN 2007 EN VANDAAG MEE BEZIG GEWEEST? Zij is bijna vanaf het begin van haar studies aan de Universiteit Antwerpen en onder het promotorschap van professoren Dr. Peter Paul De Deyn en Sebastiaan Engelborghs bij het onderzoek naar Alzheimer diagnosestelling betrokken en gaat daar tot vandaag verder mee door. Technieken verfijnen en alternatieve pistes exploreren omdat tot hiertoe klinische diagnosestelling symptomatisch blijft, via uitsluiting werkt en pas echt post mortem kan gesteld worden. Het betreft onderzoek rond diagnosestelling dat naast het onderzoek van Christine Van Broeckhoven aan de Universiteit Antwerpen en fundamenteel is voor het opsporen en begrijpen van deze aandoening.

LAUREATE 2007

Wereldwijd gebeurt er momenteel onderzoek naar Alzheimer door concentraties eiwitten op te sporen in het lumbaal vocht en deze van zieke mensen te vergelijken met gezonde stalen, om wijzigingen te kunnen vaststellen. Maar dat blijft omslachtig en - de bijdrage van de Universiteit Antwerpen, van Nathalie en dus ook van deze beurs - resultaten transfereren naar bloedplasma om staalafname te vereenvoudigen is de volgende stap.

EN VROUWEN IN DE WETENSCHAP?

"Bij de laatste proclamatie begin juli zei de rector (een man!) dat in Antwerpen 2/3 van de biomedische doctoraatstudenten vrouwen zijn! Misschien moet er stilaan gedacht worden aan een prijs voor mannen? (lacht) Al voeg ik hier graag aan toe dat deze toestand zich niet reflecteert in het aantal vrouwelijke professoren waar de ratio man/vrouw nog totaal andersom ligt, wat in de toekomst ook zou moeten evolueren.“

CONCLUSIE

17

Vrouwen en Wetenschap : een uitdaging voor morgen Hoewel in heel wat Europese landen 50% van de universitaire studenten vrouwen zijn, blijft het aantal vrouwelijke professoren nog steeds erg laag: in het hoger onderwijs tellen we slechts 15% vrouwen onder de werknemers op het allerhoogste academische niveau.1 Volgens het rapport “Gelijke Kansen en Diversiteit 2010” van de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) vertegenwoordigen vrouwen 20,2% van het academische personeel van de universiteiten in Vlaanderen. Bij de assistenten zien we nochtans 53.2% vrouwen, maar dit percentage neemt snel af naarmate de academische loopbaan evolueert. De vrouwen vertegenwoordigen nog maar 24.4% van de lectoren, 16.1% van de professoren en 10.6% van de gewone hoogleraren. In 2010 vertegenwoordigden de vrouwen echter 53,8% van de Masters in de wetenschappen en in 2009 behaalden zij 43.3% van de doctoraten.2 De situatie verschilt niet veel in het zuiden van het land. In 2011, volgens de statistieken van de F.R.SFNRS zijn er 31.8% vrouwelijke gekwalificeerde onderzoekers, 33.3% vrouwelijke meester-onderzoekers en slechts 20.4% vrouwelijke onderzoeksdirecteurs bij de permanente onderzoekers aan de Franstalige universiteiten van België. Men kan wel opmerken dat in 2011 126 van de 246 nieuwe onderzoeksmandaten voor aspiranten toegekend werden aan vrouwen. Het academische personeel van de Franstalige universiteiten van België bestaat uit 23.2% vrouwen en slechts 10.1% gewone hoogleraren.3 Toch zijn er ook bemoedigende signalen voor de toekomst van de vrouwelijke wetenschappers: vandaag heeft de stille revolutie die vrouwen over de hele wereld op het vlak van opleiding en werk op hetzelfde niveau van mannen plaatst, ook de wetenschappen bereikt. In 2009 kregen maar liefst drie vrouwen – en dat is een record – de Nobelprijs binnen dit domein (twee daarvan hebben ook een Internationale Prijs L’Oréal-UNESCO gekregen4). In Europa stijgt het aantal vrouwelijke onderzoekers bijna tweemaal sneller dan het aantal mannelijke onderzoekers.

Maar om de nog resterende obstakels uit de wereld te helpen zullen de acties nog verdergezet moeten worden, zodat de wetenschappelijke beroepen beter bekend worden bij de vrouwen en zodat ze de mogelijkheid krijgen om een beroepsleven te combineren met hun privéleven. Er moet dus gewerkt worden aan een betere erkenning van hun expertise en ze moeten de kans krijgen om deel uit te maken van de beslissingsinstanties. We stellen vast dat gemengde teams de besluitvorming en de prestaties bevorderen en verrijken dankzij de pluraliteit van de uitgevoerde analyses. Van klimaatveranderingen tot complexe ziektes, problemen rond vervuiling of de digitale revolutie, wetenschappelijke vraagstukken staan meer dan ooit centraal in de belangen van onze maatschappijen. En daarom zullen vrouwen die kiezen voor wetenschappen de komende jaren kunnen meewerken aan concrete oplossingen voor de reële belangen van de wereld van morgen. En er is geen enkele reden waarom vrouwen vandaag niet zouden kunnen slagen in de wetenschappen. En precies dat is de bestaansreden van de Beurzen van L’Oréal Belgilux “For Women in Science” die de meest veelbelovende jonge onderzoeksters steunen.

1

Bron : Rapport « Gelijke Kansen en Diversiteit 2010 » - Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) 2 FWO 3 F.R.S.-FNRS 4 Elizabeth Blackburn, Nobelprijs voor Geneeskunde in 2009 en laureate van de prijs L’Oréal-UNESCO For Women in Science voor Noord-Amerika in 2008 en Ada Yonath, Nobelprijs voor Chemie in 2009. In 2008 kreeg Professor Ada Yonath de prijs L’Oréal-UNESCO For Women in Science voor Europa

DE PARTNERS

De L’Oréal Foundation Met deze stichting wil L’Oréal het wetenschappelijk onderzoek promoten, de opleiding aanmoedigen en kwetsbare personen helpen. De Stichting L’Oréal, die opgericht werd in 2007, ontwikkelt grote wereldwijde programma’s die worden gevolgd in alle filialen van L’Oréal. De stichting wil echte partnerships oprichten die verder gaan dan enkel financiële steun en wil haar acties ook evalueren. Het is de bedoeling om kracht, coherentie en duurzaamheid te bewerkstelligen voor het citizenship van de Groep en de medewerkers er ook actief bij te betrekken. De Stichting L’Oréal heeft drie grote interventiedomeinen die diep verankerd zitten in het vakgebied en de waarden van de Groep: de wetenschap, de solidariteit en de opleiding. Enkele acties en programma’s die in België gesteund worden: - For Women in Science: Belgische beurzen van L’Oréal-UNESCO; - Hairdressers Against AIDS: preventieprogramma in de strijd tegen aids via het brede kappersnetwerk van L’Oréal; - Beauty of the Heart: workshops voor “Zelfwaardering” die tienermeisjes en jonge vrouwen met een ernstige ziekte de kans geven zich te verzoenen met hun imago dankzij make-up- en kappersateliers; giften van hygiëne- en schoonheidsproducten voor verenigingen zoals Les Restaurants du Cœur, Spullenhulp en Samusocial; een opleiding voor werkzoekenden met belangstelling voor het kappersvak in samenwerking met de Mission Locale d’Anderlecht.

DE UNESCO Sinds haar oprichting in 1945 heeft de UNESCO zich als doel gesteld de wetenschap te promoten. De sector wetenschappen van de UNESCO gebruikt, in nauwe samenwerking met de lidstaten en andere partners over de hele wereld, de wetenschap ten voordele van de vrede, de mensenrechten en de duurzame ontwikkeling. De organisatie houdt zich onder andere bezig met het opheffen van iedere vorm van discriminatie en met de promotie van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Daarom heeft de UNESCO programma’s voor wetenschappelijke opleiding op punt gesteld, speciaal bestemd voor vrouwen, en ook academische zetels die vrouwelijke wetenschappers in verschillende delen van de wereld met elkaar in contact brengen.

Het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek - Vlaanderen Het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek - Vlaanderen is een onafhankelijk orgaan met als doelstelling de ondersteuning van alle disciplines van het wetenschappelijk onderzoek in Vlaanderen. Het FWO financiert projecten op basis van een interuniversitaire selectie. De mens en zijn omgeving beter begrijpen: dat is de opdracht van het FWO. Deze kennis raakt aan de essentie van het fundamentele onderzoek. De verbetering van onze levenskwaliteit is nauw verbonden met de uitdieping van de kennis van onze omgeving. Daarom moedigt het FWO de jonge onderzoekers aan om hun talenten te ontplooien binnen een ruim spectrum van disciplines. Door de innovatie een kans te geven hoopt het FWO de horizon te verruimen en de weg te openen voor nieuwe ontwikkelingen. En dat is een essentiële garantie voor de economische groei en het welzijn.

Het Fonds de la Recherche Scientifique - FNRS Sinds iets meer dan 80 jaar werkt het Fonds de la Recherche Scientifique – FNRS mee aan de ontwikkeling van het fundamenteel onderzoek binnen de Fédération Wallonie-Bruxelles om de uitmuntendheid aan te moedigen. Het F.R.S-FNRS wil de op handen zijnde veranderingen binnen de onderzoekspolitiek op internationaal vlak en de onderzoekers van de Fédération Wallonie-Bruxelles helpen om een plaats te krijgen binnen het Europese onderzoeksplatform. De F.R.S-FNRS wil zijn structuren doen evolueren en strategische projecten ontwikkelen ten dienste van de onderzoekers en het onderzoekswerk. Daarvoor baseert het zich op waarden als creativiteit, uitmuntendheid en transparantie. De opdracht van de F.R.S-FNRS is de ontwikkeling van het niet-georiënteerde onderzoek binnen het kader van initiatieven die voorgesteld worden door de onderzoekers. Het fonds bevordert de productie en de ontwikkeling van kennis, enerzijds door steun te verlenen aan individuele onderzoekers en anderzijds door onderzoeksprogramma’s te financieren binnen laboratoria en diensten, voornamelijk in de universiteiten van de Fédération Wallonie-Bruxelles.

PERSCONTACTEN

Brigitte Bekaert Corporate and Media Communication Director L’Oréal Belgilux Tel: 02 210 05 37 e-mail: [email protected] Gracious Consultants in Public Relations and Communication Tel: 02 346 60 59 e-mail: [email protected]

Sites internet For Women in Science: www.forwomeninscience.com www.agora.forwomeninscience.com Follow us on: Facebook: www.facebook.com/forwomeninscience Twitter: www.twitter.com/4womeninscience You Tube: www.youtube.com/forwomeninscience