Kwartslag Nieuwe voorzitter van regio West-Brabant
Wat doet sport voor hart- en vaatpatiënten? Nut van looptherapie
NUMMER
2 - 2013
Hart- en vaataandoeningen, leefregels
VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE
Regio West-Brabant
ADVERTENTIES BINNENVOOR
COLOFON Kwartslag is een uitgave van De Hart en Vaatgroep regio West-Brabant. Wat doet De Hart&Vaatgroep De Hart&Vaatgroep is een patiëntenvereniging voor mensen met een hartof vaatziekte en hun naasten. De vereniging houdt zich zowel landelijk als regionaal bezig met: • informatievoorziening • lotgenotencontact • leefstijl en bewegen • belangenbehartiging • vakantieweken Van en voor mensen met hart- of vaatziekte De Hart&Vaatgroep is opgezet voor en door mensen die zelf een hart- of vaatziekte hebben (gehad) of hun naasten. Ook mensen die (nog) niet ziek zijn en de risico’s uit eigen familie kennen, bijvoorbeeld bij erfelijk hoog cholesterol (FH) of de ziekte van Rendu Osler Weber, kunnen bij De Hart&Vaatgroep terecht. De Hart en Vaatgroep: Bezoekadres: Prinses Catharina-Amaliastraat 10 2496 XD Den Haag Postadres:
Postbus 300 2501 CH Den Haag
Internet:
www.hartenvaatgroep.nl
E-mailadres:
[email protected]
Telefoonnummer:
088 1111600
1
ADVERTENTIES
2
Het regioteam van De Hart&Vaatgroep, regio West-Brabant: Ron Soomer
voorzitter
0165-385121 06-53993215
[email protected]
Elfriede Reissenweber secretaris
076-5019345
[email protected]
Ine de Ruyter
penningmeester
0162-516782
Ad Theeuwes
belangenbehartiging/ organisatie bijeenkomsten
076 8887553
[email protected]
Ina Smits
telefonische patiëntenbegeleiding
Ina Stevens-Roelvink
lotgenotencontact
Chrétien Robben
leefstijl
Jac. Aarts
Kwartslag
0161-431990
076-5021215
[email protected] 0416-282616
[email protected] 076-5418487
[email protected]
Gaarne uw aandacht voor: U ziet dat ons regio-team op sterkte is, maar toch: Als u als vrijwilliger het regioteam bij de activiteiten wilt ondersteunen kunt u natuurlijk contact opnemen. Verdere informatie kunt u ook vinden op www.hartenvaatgroep.nl of verkrijgen via: Regioconsulent van De Hart&Vaatgroep: Mw. A. Hofman
[email protected] 3
VAN DE REDACTIE Het volgend nummer staat gepland voor de maand september 2013. Hebt u iets te melden of wilt u een tekstbijdrage leveren, mail dit vóór 1 augustus 2013 naar
[email protected]. Verder wensen wij u een goede zomer 2013 toe.
De uitgever en de vereniging zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties. Niets uit deze uitgave mag worden gekopiëerd en/of verspreid zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en/of de vereniging. Uitgever: Nolin Uitgevers B.V. www.nolin-binnenhofprojecten.nl
INHOUD “KWARTSLAG” NUMMER 2-2013 Colofon Van de redactie Inhoud De regiovoorzitter Hart- en vaataandoeningen, leefregels Wat doet sport voor hart- en vaatpatiënten Nut van looptherapie HartTrimclubSportief Lotgenotencontact / ontmoetingsdag Angina pectoris Missie en Visie 6 tips om minder suiker te eten en af te vallen Uw steun is belangrijk 4
1 4 4 5 7 8 9 12 13 15 17 17 20
DE REGIOVOORZITTER Ron Soomer, de nieuwe voorzitter van regio West-Brabant De 59-jarige nieuwe voorzitter kreeg vijf jaar geleden twee bypasses. Hij werkte toen als hoofd automatisering voor een internationaal opererende farmaceut en vloog de helft van de tijd de wereld rond. Na de bypasses vloog Ron nog wel, maar deed hij het een stuk rustiger aan. “Ik was hier niet erg rouwig om, opeens had ik weer echt tijd voor het inhoudelijke werk”, vertelt Ron. Toen zijn werkgever ging fuseren en Ron’s nieuwe kantoor in Parijs kwam te staan, besloten zijn vrouw en hij om het pittoreske Sint Willebrord niet in te ruilen voor de Franse lichtstad. Naast zijn nieuwe voorzitterschap is Ron voorzitter van de Cliëntenraad van UWV West-Brabant en Zeeland en in die hoedanigheid heeft hij veel bestuurlijke ervaring opgedaan. Naast deze functie is hij ook lid van de werkgroep WMO gemeente Rucphen, Lid van de ledenraad van de Hart en Vaatgroep en bestuurslid van de KBO afdeling Sint Willebrord. Toen hij een tijdje geleden dan ook tot twee keer toe in het regioblad Kwartslag een oproep voor een nieuwe regiovoorzitter zag, besloot hij de koe bij de horens te pakken. “Deze functie is mij op mijn lijf geschreven. Ik heb dan ook enorm zin om met het regioteam aan de bak te gaan, aldus de enthousiaste voorzitter.
5
ADVERTENTIES
6
HART- EN VAATAANDOENINGEN, LEEFREGELS Enkele leefregels om de kans op hart- en vaat-aandoeningen te verkleinen: (1)
Eet gevarieerd Gebruik o.a. voldoende groenten, fruit, niet-geraffineerde graanproducten (‘vezel-rijk’), peulvruchten, zoutwatervis en noten (in beperkte mate vanwege calorie-rijkdom).
(2)
Eet voldoende vitaminen en mineralen Eet o.a. volkoren brood en vitamine C-rijke producten. Vul deze zo nodig aan met een multi-vitamine-preparaat.
(3)
Matig het gebruik van vet en vlees Vet en vlees bevatten relatief veel ‘slecht’ cholesterol.
(4)
Matig het gebruik van suiker en geraffineerde graanproducten Bloem, gries, bakmeel, etc. bevatten weinig of geen vezels.
(5)
Matig het gebruik van kaas en andere zuivelproducten
(6)
Matig het gebruik van keukenzout Te veel keukenzout werkt bloeddruk-verhogend.
(7)
Beweeg voldoende Door dagelijks te wandelen, zwemmen, sporten, etc. houdt u uw gewicht en conditie op peil.
(8)
Beperk stress Stress doet eten én vermindert uw conditie.
(9)
Matig het gebruik van alcohol Alcohol doet eten (en onregelmatig leven). Overmatig alcohol kan acute hartproblemen veroorzaken.
(10) Rook niet! Roken beschadigt zowel de longen als het hart en de bloedvaten. bron: gezondheidsnet 7
WAT DOET SPORT VOOR HART- EN VAATPATIËNTEN? Dat sporten goed is voor uw lichaam, is al lang bekend. Maar wat gebeurt er met uw lichaam tijdens het sporten? En waarom is sporten eigenlijk zo goed voor hart- en vaatpatiënten? Tijdens het sporten gaan mensen sneller ademen, omdat spieren en organen meer zuurstof nodig hebben. De zuurstof komt via de longen in het bloed terecht. De longader vervoert het zuurstofrijke bloed naar het hart. Het hart neemt zuurstof op, de rest van de zuurstof wordt via de aorta naar de rest van uw lichaam vervoerd. Spieren gebruiken de zuurstof om te werken. Het hart gaat sneller slaan, omdat het bloed sneller door uw lichaam stroomt. Sporten en uw bloeddruk Sporten is goed voor uw bloeddruk. Want tijdens het bewegen gaan uw bloedvaten meer openstaan, waardoor het bloed zich over een groter vatenoppervlak verdeelt. Als uw regelmatig beweegt ontstaan er nieuwe bloedvaatjes. Daardoor kan er meer bloed en zuurstof getransporteerd worden. Meer voedingsstoffen worden opgeslagen in de spieren. Ook neemt de elasticiteit van de bloedvaten toe, waardoor de druk van het bloed beter wordt opgevangen. Heeft u hoge bloeddruk, win dan eerst advies in bij uw arts, voordat u start met sporten.
8
Sporten en uw cholesterolgehalte Cholesterol bestaat uit een (negatief) LDL-gehalte en een (positief) HDLgehalte. Een hoog LDL-gehalte vergroot de kans op hart- en vaataandoeningen. LDL vervoert in het bloed vet naar de weefsels en spieren toe. Als het LDL niet gebruikt wordt kan het de vaatwanden beschadigen en in een later stadium dicht laten slibben. Tijdens en na het sporten stijgt het HDL in het bloed. HDL schraapt als het ware vetplekken van de vaatwand af en breekt de vetplekken af. Hierdoor kan het bloedvat minder snel dichtslibben. bron: De Hart&Vaatgroep
NUT VAN LOOPTHERAPIE De eerste keus voor de behandeling bij patiënten met claudicatio intermittens (of etalagebenen) is looptherapie. Door middel van looptherapie kan de pijnvrije loopafstand vergroot worden. Als deze looptherapie onder begeleiding van een fysiotherapeut wordt uitgevoerd (gesuperviseerde looptherapie), lijken de resultaten aanzienlijk beter. Een bijkomend voordeel is dat de fysiotherapeut ook aandacht kan besteden aan de leefstijlveranderingen die nodig zijn om het risico op verdere problemen te verminderen. U kunt hierbij denken aan stoppen met roken, gezond eten en het ontwikkelen van een actieve levensstijl. ClaudicatioNet geeft u duidelijkheid over waar en bij welke fysiotherapeut bij u in de buurt goede kwaliteit gesuperviseerde looptherapie wordt gegeven. Het woord looptherapie geeft al aan dat we iets anders bedoelen dan (sportief) wandelen. Met looptherapie bedoelen we lopen in een stevige wandelpas. Het is de bedoeling dat u zeer regelmatig oefent in het lopen van steeds langere afstanden. Voor het beste resultaat van de looptherapie is het van belang dat u minimaal 5 keer per week, maar het liefst dagelijks traint, bij voorkeur drie keer per dag, en dit minimaal 3 tot 6 maanden volhoudt. In het begin krijgt u 2 – 3 keer per week begeleiding van uw fysiotherapeut, maar uiteindelijk zal de therapie afgebouwd worden (indien uw conditie dit toelaat) en gaat u steeds meer zelfstandig trainen. Door telkens door te lopen tot net voor u uw maximale loopafstand heeft bereikt, kan uw loopafstand vergroot worden.
9
ADVERTENTIES
10
De fysiotherapeut kan u hierbij helpen en zal in eerste instantie uw bewegingsmogelijkheden met u bespreken en samen met u een persoonlijk en gestructureerd trainingsprogramma samenstellen om zo tot een zo goed mogelijk resultaat te komen. Voor het behoud van het verkregen resultaat is het zeer belangrijk om een actieve levenstijl te ontwikkelen en te onderhouden. Naast het verbeteren van uw loopafstand zal mede door de begeleiding van een gekwalificeerde fysiotherapeut uw uithoudingsvermogen en uw looppatroon worden verbeterd, en uw mogelijke angst voor inspanning worden overwonnen. Vooral het looppatroon is van belang. Om pijnklachten te omzeilen, gaan veel mensen op een andere geforceerde manier lopen. Uw fysiotherapeut kan u helpen een gezond looppatroon aan te leren. Voor het vinden van een voor looptherapie gekwalificeerde fysiotherapeut bij u in de buurt verwijzen wij u naar de ZORGZOEKER. bron: ClaudicatioNet
11
DE HARTTRIMCLUB SPORTIEF IS DÉ VERENIGING VOOR (EX-)HART- EN VAATPATIËNTEN! De voorzitter van de vereniging, Harmen Lensink, is vol lof over de moderne sportzalen in Sprundel en Breda; nu wordt het tijd dat ook de zaal van EttenLeur een “uplift” krijgt. Inderdaad, de vereniging is actief op verschillende locaties. Wij zijn geen eendagsvlieg maar bestaan al meer dan 35 jaren! Ondanks de crisis die ons land heeft overspoeld, doet de vereniging het goed: de stijging van de kosten van het lidmaatschap is zeer beperkt gehouden en alle leden zijn sportief goed bezig: want volgens cardiologen is bewegen een eerste vereiste om problemen met het hart te voorkomen. Of liever gezegd met nieuwe problemen, want alleen (ex-)hart- en vaatpatiënten kunnen lid worden van de HartTrimclub! HartTrimclub Sportief Heetten wij tot voor kort nog een trimclub, de nieuwe naam HartTrimclub geeft beter aan waar we mee bezig zijn. Dus niet in een afdeling hardlopend door de buitenlucht, maar onder deskundige leiding sportief bewegen in een zaal. En natuurlijk heeft de sportleiding een licentie, regelmatig vernieuwd, om met hartpatiënten te mogen werken. Ben jij ook een (ex-)hart- en vaatpatiënt, en geïnteresseerd in de HartTrimclub Sportief? Stuur een e-mail naar info@harttrimclubsportief. nl en wij nemen direct contact met je op (niet vergeten naam en telefoonnummer in je e-mail te vermelden!). Geen internet, bel dan met Harmen Lensink op nummer 076-5420192. Sportzalen van HartTrimclubSportief: Breda, Gymzaal, Vlierenbroek 30 4822 XM Breda
Etten-Leur, Gymzaal, Korte Brugstraat 101 4871 XR Etten-Leur
e-mail:
[email protected] www.HartTrimclubSportief.nl 12
Sprundel, Gymzaal, Hertogstraat 17 4714 BW Sprundel
LOTGENOTENCONTACT / ONTMOETINGSDAG Dit is: Ondersteunen van lotgenoten, patiëntenbegeleiding: Ervaringsdeskundige vrijwilligers staan mensen te woord die willen praten over wat het betekent om geconfronteerd te worden met de aandoening. Iedere bijeenkomst wordt ook een onderwerp besproken dat in de uitnodiging (na aanmelding) wordt aangegeven. Deze contacten vinden plaats in: Franciscus Ziekenhuis Roosendaal Amphia Ziekenhuis locatie Molengracht Breda Elisabeth Ziekenhuis Tilburg
In Kwartslag 3-2013 worden de data van het najaar 2013 opgenomen. Wilt u deelnemen en bent u nog niet aangemeld, dan kunt u zich aanmelden bij Ina Stevens tel. 076 5021215 Ook in Kwartsalg 3-2013 zult u een uitnodiging aantreffen voor de volgende ontmoetingsdag komend najaar in het Amphia Ziekenhuis Breda. 13
ADVERTENTIES
14
ANGINA PECTORIS U heeft pijn op de borst als u zich inspant of hard tegen de wind in moet fietsen. U heeft van uw arts te horen gekregen dat u angina pectoris heeft. Wat is dit en wat is het verschil met een hartinfarct? Pijn op de borst ontstaat als het hart tijdelijk te weinig zuurstof krijgt. Dit komt door een vernauwing in een kransslagader. De aandoening heet angina pectoris. Bij een hartinfarct is een kransslagader helemaal afgesloten en krijgt een deel van de hartspier geen zuurstof meer. bron: De Hart&Vaatgroep
Angina pectoris is een waarschuwing dat uw hart op bepaalde momenten te weinig zuurstof krijgt. Het hart pompt dag en nacht zuurstofrijk bloed en voedingsstoffen door het lichaam. De hartspier krijgt zelf zuurstof en voeding via de kransslagaders, bloedvaten aan de buitenkant van de hartspier. In de kransslagaders kunnen vernauwingen ontstaan. Dit proces heet slagaderverkalking en kan leiden tot angina pectoris of een hartinfarct. Wanneer krijgt u klachten? U merkt niet meteen als u vernauwingen in de kransslagaders heeft. U krijgt vaak pas klachten als een van de kransslagaders meer dan 50% vernauwd is. In het begin treden de klachten vooral op als het hart zich harder moet inspannen dan normaal, zoals bij: • lichamelijke inspanning of sport • heftige emoties • het verwerken van een zware maaltijd • overgang van een warme naar een koude omgeving Een aanval van angina pectoris trekt na enkele minuten rusten weg. De pijn gaat nog sneller over wanneer u vaatverwijders (nitraten) gebruikt. 15
Wat voelt u bij angina pectoris? Signalen van angina pectoris zijn tijdelijk en kunnen bestaan uit: • een beklemmende, drukkende of benauwende pijn midden in de borst • uitstralende pijn naar de onderkaak, hals, schouderbladen, armen, rug of maagstreek • zweten en misselijkheid Soms zijn er minder duidelijke signalen, zoals abnormale moeheid, kortademigheid, duizeligheid en slecht slapen. Deze a-typische signalen komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Deze informatie is geen vervanging van een consult. Raadpleeg bij twijfel altijd uw huisarts of medisch specialist. Wat is het verschil met een hartinfarct? Angina pectoris is een tijdelijk zuurstoftekort. De pijn treedt op in aanvallen, bijvoorbeeld bij: • inspanning • heftige emoties • na een zware maaltijd • nadat u ineens van de warmte in de kou komt De klachten van angina pectoris verdwijnen langzaam na enkele minuten rust. Bij een hartinfarct is een kransslagader helemaal afgesloten en krijgt een deel van de hartspier geen zuurstof meer. Er ontstaat blijvende schade aan het hart. bron: De Hartstichting 16
MISSIE EN VISIE VAN DE HART&VAATGROEP Missie Leef je leven met een hart- of vaatziekte. Visie De impact van het krijgen van een hart- of vaatziekte is groot. In de eerste plaats omdat het levensbedreigende ziekten zijn, die soms onverwacht toeslaan. Iemand verandert plotseling in patiënt en daarna in iemand met een chronische ziekte. Gelukkig zijn hart- en vaatziekten steeds beter behandelbaar. Voor veel mensen is er een perspectief om door te leven op een eigen wijze. Wij vertalen dit perspectief in drie uitgangspunten: • zelf regie voeren over je ziekteproces en het leven daarna • met de blik op de toekomst • persoonlijk en op maat
6 TIPS OM MINDER SUIKER TE ETEN EN AF TE VALLEN Suiker is voor velen onder ons een kleine zonde. Onze lust naar suiker is aangeboren, we worden er dus mee groot. Zou u graag wat minder suiker eten en lukt het maar niet. Deze 6 tips kunnen u op weg helpen om uw trek in zoet te overwinnen en tegelijk uw buikje weg te werken! • 1) Schrap de zoete desserts • 2) Eet volle granen bij uw maaltijden • 3) Schrap frisdranken en andere gezoete dranken • 4) Koffie en thee: zonder suikerklontjes • 5) Verbruik 1.000 calorieën • 6) Leer uw plotselinge drang naar suiker te bedwingen 1) Schrap de zoete desserts We zijn gewoon om onze maaltijd af te sluiten met een dessert. De zoete toetjes schrappen is een drastische, maar wel heel efficiënte stap om de dagelijkse hoeveelheid opgenomen suiker naar omlaag te halen en iets te doen aan dat buikje. Als u echt niet zonder dessert kan, eet dan wat fruit van het seizoen. 17
ADVERTENTIES
18
2) Eet volle granen bij uw maaltijden In een evenwichtige maaltijd moet ook een goed deel granen zitten, bij voorkeur volle granen zoals volkorenbrood, volkorenpasta, volle rijst. Deze granen geven aan het eind van de maaltijd een verzadigd gevoel. De enkelvoudige suikers erin helpen u om het tot de volgende maaltijd uit te houden waardoor u geen zin krijgt in tussendoortjes, en vooral dan zoets. 3) Schrap frisdranken en andere gezoete dranken U kunt ze tijdelijk vervangen door light dranken. Deze dranken zijn gezoet met suiker vervangende zoetstoffen. Bouw het aantal van deze drankjes geleidelijk aan af en schakel over op water. Drink alleen nog frisdranken op speciale gelegenheden zoals feestjes en uitstapjes. Gezoete dranken, ook die met zoetstoffen, houden onze lust naar zoet namelijk in stand. Hoe meer zoets u eet of drinkt, hoe meer zin u met andere woorden in suiker zult hebben. Probeer die vicieuze cirkel te doorbreken. 4) Koffie en thee: zonder suikerklontjes Ook hier probeert u het best om het aantal suikerklontjes in uw koffie of thee geleidelijk aan af te bouwen tot u geen suiker meer nodig hebt. Denk erom: de mens bezit het geweldige talent om aan alles te wennen! 5) Verbruik 1.000 calorieën U moet elke week minstens 1.000 calorieën verbruiken door een of andere lichamelijke activiteit. Maar geen paniek, er zijn veel manieren om 1.000 calorieën te verbranden: • 1 uur joggen. • 5 keer per week 20 minuten stappen in een matig tempo. • Elke dag 20 minuten fietsen. • Twee keer per week anderhalf uur fietsen. • 2 aerobic-sessies per week. 6) Leer uw plotselinge drang naar suiker te bedwingen Het plots opkomen van een drang naar zoets is moeilijk tegen te houden. Probeer te relaxen. Ontspan u en concentreer u op iets anders. Dat kan helpen om de drang te overwinnen. Of doe ademhalingsoefeningen. Deze kalmerende oefeningen worden ook aanbevolen bij stress. Adem gedurende 5 seconden langzaam en diep in, hou uw adem 5 seconden in, en adem dan gedurende 5 seconden traag uit. 19
UW STEUN IS BELANGRIJK Lid worden van De Hart&Vaatgroep? Door uw steun kunnen wij ons inzetten voor hart- en vaatpatiënten. Kijk voor meer informatie over De Hart&Vaatgroep, over het lidmaatschap (€ 20,- p.j.) of over het donateurschap op onze internetsite www.hartenvaatgroep.nl. U kunt ook een e-mail sturen aan
[email protected] of bellen met het secretariaat: 088 11 11 600 U kunt meer informatie en het aanmeldingsformulier aanvragen door hieronder uw gegevens in te vullen en op te sturen naar: De Hart&Vaatgroep Postbus 300 2501 CH Den Haag ---------------------------------------------------------------------------------------Graag ontvang ik meer informatie over De Hart&Vaatgroep. Naam:....................................................................................... Man/Vrouw* Adres:............................................................................................................ Postcode/woonplaats:................................................................................... E-mail:………………………………………………..........................................
20
ADVERTENTIES BINNENACHTER
ADVERTENTIES BUITENACHTER
