Kwartaaltijdschrift van Natuur.koepel vzw jaargang 22 nummer 3 juli, augustus, september 2012

België - Belgique

P.B. 8500 Kortrijk mail 3/5617

Erkenningsnummer P408361 • afgiftekantoor Kortrijk Mail • v.u. Emmanuel Desmet, Watermolenstraat 69B, 8500 Kortrijk

Kwartaaltijdschrift van Natuur.koepel vzw jaargang 22 nummer 3 juli, augustus, september 2012

Even voorstellen Kennen jullie Nik Dooms al? Nik is een jonge dynamische vrijwilliger, die zich sinds een paar jaar inzet bij de afdeling van Natuurpunt Krekel Anzegem. Hij is er o.a.verantwoordelijk voor de website. Als amateur fotograaf is hij er als de kippen bij om foto’s te nemen van de activiteiten van zijn afdeling en ze te publiceren op de website. De foto’s zijn prachtig en zo krijgen ook andere mensen “goesting” om mee te doen! Sinds vorig jaar zit Nik ook in de raad van bestuur van onze Natuur.koepel. Als jonge gast is dit geen evidente keuze, want onze raad van bestuur verdiept zich dikwijls in serieuze materie. Maar zoals hijzelf zegt: natuur kent geen grenzen en bovenlokale werking is daarom belangrijk en interessant genoeg om daar in je vrije tijd mee bezig te zijn. http://www.natuurpuntanzegem.be/

Editoriaal

Inhoud 9

4 opstapjes

25 trage wegen • Genietend wandelen rondom



5 olijke gedachte • Meervoudig ik



6 Standpunt • Wat doet jouw gemeente voor het klimaat?



9 klimaat • Solar Cooking project Sol Suffit: opstart van nieuwe projecten

• Sideways festival

30 In beeld • Johan Staelens 32 planten • Duinenvegetatie rond de FransBelgische grens

36 Paddenstoelen • Roesten, Branden en andere onge-



10 uit de wereld • Walking the Cleveland Way



14 freaks • Groentjes uit Leielekkerland



17 Klimop for kids



18 Uit de kunst • Een Spaans Puttertje



21 vogelwerkgroep • Vogels in onze streek - zomer 2011 • Duimen voor Visdiefjes • Slechtvalk broedt succesvol in Harelbeke

Anzegem



wone zwammen

38

uit de verenigingen • Natuur.koepel • Natuurpunt Kortrijk • Velt • Natuurpunt Avelgem • Natuurpunt Gaverstreke



• Natuurpunt Wevelgem-Menen • Natuurpunt Waregem-Zulte • Natuurpunt Zwevegem

& De Vlasbek

55 activiteitenkalender 59 colofon

/Nik Dooms//

14

39 Foto cover: Laatste strohalm © Jan Vanaverbeke

Alle nieuws, activiteiten en aankondigingen van Natuur.koepel heet van de naald? Volg Natuur.koepel op Facebook en Twitter en kom alles als eerste te weten! Voor Facebook ga je naar http://www.facebook.com/Natuurkoepel en klik je op ‘vind ik leuk’. Voor Twitter ga je naar http://www.twitter.com/Natuurkoepel en klik je op ‘volgen’.

In de zomer zie je veel libellen in tandem rondvliegen. Ze doen dat niet omdat ze dat graag doen - dat ziet er veel te lastig uit - ze doen dat omdat het mannetje het vrouwtje vasthoudt bij haar nek, terwijl zij met haar achterlijfspunt de spermatofoor uit de onderkant van het tweede segment van het mannetje prutst. Hiermee zal ze de eitjes bevruchten. En dan laten ze elkaar weer los? Helemaal niet! Meneer is namelijk van het jaloerse type! En met recht en reden. Een ander mannetje zou het wel eens wagen om de teergeliefde zaadpakketjes te verwijderen en te vervangen door zijn eigen productie. Daarom houdt het mannetje het wijfje vast tot de ei-afzetting! Dat het tandemvliegen geen koud kunstje is, zien we hier: meneer gebruikt deze grashalm als laatste strohalm om zijn pas veroverd ‘juffertje’ niet te moeten lossen. Wat een leven toch, dat libellenleven!

Zeventien mei, twee dagen later dan gewoonlijk, kwam de spotvogel aan in onze tuin. Zijn luide, zeer gevarieerde zang is voor mij echt één van de startmomenten van de lente waar ik naar uitkijk. Een blij weerzien met een klein vogeltje dat elk jaar duizenden kilometers terugvliegt vanuit zijn overwinteringsplaats in Afrika om hier in onze tuin te broeden. Heb je nog meer nodig om in bewondering te staan voor de natuur? Op datzelfde moment stelden we vast dat één van onze buren onze meidoornhaag had bewerkt met pesticiden. De blaadjes hangen nu te zieltogen. Een ecologische tuin vol leven wordt door hen ervaren als een ondraaglijke, vuile boel. Het zoveelste voorbeeld dat we echt soms op andere planeten leven… Dit fait divers toont de uitdaging waarvoor we elke dag staan als we opkomen voor de natuur. Heel veel mensen staan zover af van elke basale natuurbeleving dat ze absoluut niet meer weten waarover wij het hebben. De voorbije decennia is alles gebetonneerd en in strakke lijnen gelegd. Natuur werd meer en meer geweerd en spontane natuurdynamiek kreeg sowieso geen kansen meer. Natuurelementen worden dan ook meer en meer als vijandig gezien en als een bedreiging ervaren. En zolang tuincentra onbeperkt reclame mogen maken voor alle soorten gif wordt constant het signaal gegeven dat gif spuiten normaal is en zelfs nodig. Voer dan maar acties voor pesticidenvrij tuinieren, het is dweilen met de kraan open. En laat de gemeenschap dan maar veel geld uitgeven om water dat vervuild is met diezelfde pesticiden weer te zuiveren. Het lijkt meer op bewuste geldverspilling van een overheid die geen beleid durft te voeren. Hoe kunnen wij deze negatieve perceptie tegenover de natuur veranderen? Misschien helpt

het wel als natuur weer vanzelfsprekend wordt en niet meer de uitzondering. Daarom gaan we ook campagne voeren om natuur ruimte te geven op ongewone plaatsen. Daarom zijn we dit voorjaar met Natuur.koepel een actie gestart rond biodiversiteit op bedrijfsterreinen. Onze regio heeft immers massa’s bedrijfsterreinen die veel ruimte innemen. Met enkele simpele ingrepen kan er plaats gegeven worden aan waardevolle stukjes natuur. Een aantal bedrijfsleiders zijn zich hiervan reeds bewust en hebben zelf al acties ondernomen. Deze voorbeeldbedrijven verdienen het straks in de kijker gezet te worden. We zetten hiervoor een communicatieplan op waar je nog van zult horen. Met de gemeenteraadsverkiezingen in het vooruitzicht zou iedere partij die zichzelf serieus neemt in zijn verkiezingsprogramma een eigen actieplan moeten in-

schrijven om te werken aan meer natuur in de buurt. Onze lokale Natuurpuntgroepen spreken hen hierover aan. Kleine zaken maken het verschil, maar vergeet de grote niet. Het klimaat- en energiedossier blijft voor mij het meest essentiële dat de toekomst van onze planeet zal bepalen. In deze Klimop vind je daarom een standpuntartikel waarin we een aantal ideeën voor actie aanreiken.

“

Kristina Naeyaert Voorzitter Natuur.koepel vzw

Onze regio heeft massa’s bedrijfsterreinen die veel ruimte innemen. Met enkele simpele ingrepen kan er plaats gegeven worden aan waardevolle stukjes natuur.

Ik wens jullie met deze Klimop, die voor het eerst 60 bladzijden bevat en gedrukt is op 100% gerecycleerd papier, veel leesplezier. En geniet van de natuur deze zomer!

Activiteit in de kijker

3•

Opstapjes

De Olijke Gedachte

etenw De margri

Luc capelle

al

efmoederlijk Een van de meest sti anderen, de Vla behandelde A’s van jk verbindt tri Kor 19 die Ieper met eg vorig jaar (of omgekeerd), kre r) zijn mideindelijk (na 40 jaa nog de meest wel denvangberm. En amidevormige pir een natuurlijke: ft de snelaarden wal. Toch hee d gekost: elk gel weg al handenvol flora van de en na fau jaar worden ze steppe een vele hectaren boomlo als kostbare en paar keer gemalen t, getransers gep specie in balen Het nieuwe porteerd en verbrand. hoogstwaarproject zou er dus zak aan toeeen schijnlijk nog dan ook mijn was ot Gro voegen... ele weken verbazing toen ik enk lheid, tussne geleden, aan volle en witte gro nde ete sen het opschi margrieten! stippen ontwaarde: jke berm van Idem op de soortgeli toeval zijn. n gee de A17! Dat kon bermen (geVandaag zien beide de bloeiende deeltelijk) wit van ik in eigen ls zoa schoonheden. En

margrieten tuin kan vaststellen: dringen. ver ts nie r laten zich doo exowel ken Integendeel, ze lij zich ze l sne ten, als je ziet hoe toch nu is aar jkb Bli vermeerderen. ats pla juiste de juiste mens op de col als wel geraakt, misschien vorige week lega van diegene die ige strook in Kortrijk de pracht n die van het papavers liet purere een laat en dag Ei sinds enkele hadden geook str e rod paasei met hebben beide maakt. In elk geval aangetoond: ambtenaren hetzelfde het verschil and iem dat één enkel r het eerst is kan maken! Maar voo stinkend bewezen dat zelfs een kke autoweg dru een lawaairiool als de weg naar de iets kan hebben van feit dat hier hemel. Samen met het st nog geen haa i te lande begin jun n, laat een bermen vernield zij dat 2012 een en ander vermoeden veel soorten r keerpunt wordt voo ben van onze heb t las die al jaren ‘propretijd’.

Muizen trouwen Lies vandemaele

Dat heet de ‘complexe-vragen’-fase. “Trouwen vogels?” vraagt mijn vijf jaOm deze vragen te kunnen beantwoo rden rige dochter. heb je een panel van experts nodi g. Aangezien ik niet onmiddellijk antVooral biologen. De natuur blijkt imwoord, legt ze uit hoe muizen trou wen. mers een bodemloos vat vol insp iratie “Ze klimmen op het dak van de kerk . voor haar vragen: En dan kronkelen ze hun staarten als - Zijn regendruppels de tranen van de ringen rond elkaar.” wolken? Ze klinkt daarbij als een volleerd e - Zoenen kikkers? bioloog. - Waar is het midden van de hemel? Ik zou simpelweg ‘neen’ kunnen ant- Voelen planten? woorden op haar vraag over de voge ls. - Zijn mieren soms stout? Maar dat zou oneer doen aan de com- Geloven apen in God? plexe werkelijkheid. - Hoe zit de hals van het girafje in Ik dacht dat de ‘schijnbaar-nooitde buik van de mamagiraf? eindigende-vragen-fase’ afliep rond - Waarom noemen we groene druiven wit? de leeftijd van drie jaar. Niets is - Zingen vogels in Frankrijk in het minder waar. Na de reeks onuitput teFrans? lijke, ‘Mama, waarom….?-vragen’, komt - Wie heeft de zon aangesto ken? een nieuwe fase. Dan zijn de vrag en veel moeilijker. Bovendien kan je Enige hulp bij het geven van antw oorje er ook niet meer van af maken met den (op kindermaat!) is altijd welk om. ‘Daarom.’ of ‘Dat is nu eenmaal zo.’ Bestaat daar nog geen app voor?

Meervoudig ik de vinkenzetters dat. Twaalf liedjes in één minuut, dat zijn er meer dan zevenhonderd in een uur, lang niet slecht. De lijmstokken of de slagmuit waarmee nonkel de vogels ving, heb ik vervangen door mijn kijker. Ik bespaar mij zo een hoop moeite. Plus het geld voor een blinde muit. Nonkel Hippoliet is geen keizer geworden. Op een dag lag Tarzan met zijn poten omhoog. “Hij heeft zich dood geschuifeld,” zei nonkel. Te hard je best doen is ook niet gezond.

In de top van de hoogste boom triomfeert mijnheer de lijster. Boven al het ander vogelvolk uit roept hij op Filiep en Margriet; de erotische drang spat eruit. Nerveus vliegt hij weg en keert terug. Wiet-wiet, nu vol agressie. Is hij even naar een coffeeshop geweest? Wiet gesnoven? Ik kan er niets aan doen, ik ben een jager-verzamelaar, hij lokt het uit. Ik vang hem in mijn vizier, leg aan, druk af, schiet hem vlak in zijn oog. Mijn jagersinstinct is bevredigd. Op de hoogste tak kweelt de lijster lustig verder. Dit is het voordeel van dit soort jagen. Je kan je prooi meermaals schieten. Zielig voor de ouderwetse jager die nog een geweer gebruikt en een beest maar één keer kan treffen. ’s Avonds bekijk ik de buit. Ik hoef geen hertengeweien aan de muur te hangen, geen plek te zoeken voor opgezette prooien. Ik voer gewoon alles netjes in op Waarnemingen.be. Vandaag heeft een vink de plaats van de lijster ingenomen, eentje met een echte Vlaamse zang, suskewiet. Ik zie nonkel Hippoliet nog thuiskomen, zijn blinde muit bedolven onder de prijsbloemen. Terwijl Tarzan, zijn beste vink, maar van geen ophouden weet. Straks wordt nonkel keizer, hij is al twee keer koning geweest. Ik tel de slagen – het zingen van een vink heet slaan – en in mij ontwaakt de homo ludens, de speler. Ik neem een stok en een krijtje, en zet voor elke slag een streepje, het vijfde streepje dwars door de vier vorige, zo doen

Ik loop door ons gebied. Alles groeit en bloeit. Maar achter de schijn zit harde werkelijkheid. Klimop en kamperfoelie kruipen op elkaars rug naar boven. Straks in volle zomer zullen muggen, wespen, bijen, mieren, dazen hun chemische wapens gebruiken. In de wegberm wringt en duwt elk voor een plekje, voor zonlicht en voedsel. Tot de heel sterken triomferen, de speerdistels, de Japanse duizendknopers, de Kaukasische berenklauwers. Ze duwen ander leven ver van zich af. Bij de mensen bestaat ook zoiets. Hoe rijker en machtiger de persoon, hoe meer hij de buren op afstand houdt. Splendid isolation, territoriumdrift tot op de rand van de zelfkwelling.

Frans dejonghe

← Fluitenkuid

Maar nu is de weelde nog adembenemend, het geweld vol harmonie. Ik voel mij een boer, eigenlijk een herenboer. De gewassen langs de vaart staan er glanzend bij. Hier look-zonder-look, daar de paarse torentjes van kruipend zenegroen en de voorhistorische boompjes van de reuzenpaardenstaart. De orchideeën stralen. Ik loop onder een vuurwerk van bedwelmende meidoorn. De gele morgenster knikt goedendag. Varens zijn juwelen van kantwerk. Een wilde eend scheert voorbij, een lome reiger vliegt op. Een flard zon schuift over het water, dat rilt als de huid van een jonge deerne. Uit de witte bloemschermen van het fluitenkruid wolkt een geurend concert omhoog. Viooltjes vullen het aan, klokjes vallen in, de wind en de zwartkop doen mee. Samen spelen ze de ouverture “Dichter en Boer” van Franz von Suppé.

5•

Standpunt

Wat doet jouw gemeente voor het klimaat? Hans Vermeersch Beleidsmedewerker Natuur.koepel vzw

“De erg vervuilende elektriciteitscentrale van Ruien wordt gesloten. Laat dit geen sluikreden zijn om de kerncentrales langer open te houden maar een kans om verder over te schakelen op de productie van groene stroom!” © Kristina Naeyaert

De mensheid wordt geconfronteerd met één van de grootste uitdagingen ooit: het klimaat verandert en volgens experts is dit proces nu al onomkeerbaar. Om de negatieve gevolgen te beperken, moeten we onze kwistige levensstijl ingrijpend veranderen. Daarom werkte Europa een klimaatpakket uit waarbij het tegen 2020 20% energie wil besparen, 20% minder CO2 wil uitstoten en 20% hernieuwbare energie wil produceren. Er zal de komende jaren hard moeten gewerkt worden om deze doelstellingen te halen. Toch is nu al duidelijk dat deze Europese ambitie niet zal volstaan en dat verdere, drastische stappen de komende decennia noodzakelijk zullen zijn. Het getalm van de politici staat daarbij in schril contrast met de steeds luidere en dringendere oproepen uit de wetenschappelijke wereld. Tijd voor actie dus! Steden en gemeenten spelen hierbij een cruciale rol. Door werk te maken van een ambitieus lokaal energieen klimaatbeleid leggen zij immers mee de kiemen voor wereldwijd succes in de aanpak van de klimaatverandering. Steden en gemeenten hebben ook heel wat cruciale hefbomen in handen. Met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 werkten Natuurpunt, Bond Beter Leefmilieu en Velt aan een pakket van concrete voorstellen om een natuur- en klimaatstempel op het lokale beleid te drukken. Dit memorandum en bij uitbreiding het voorbeeldenboek “De kracht van je gemeente” (te vinden op www.natuurpunt.be/verkiezingen) geeft de steden en gemeenten de nodige ankerpunten voor een duurzamer lokaal beleid. In onderstaand artikel bespreekt Natuur.koepel drie belangrijke eisen op het vlak van energie en klimaat. Je leest wat jouw gemeente op dit vlak al gerealiseerd heeft en waar nog aan gewerkt moet worden. Laat dit een bron van inspiratie zijn voor onze toekomstige beleidsmakers en politici die hier een loodzware verantwoordelijkheid dragen tegenover onze kinderen en kleinkinderen!

Actie 1: Onderteken de ‘Covenant of Mayors’ Wanneer een stad of gemeente het ‘Covenant of Mayors’ ondertekent, engageert ze zich om verder te gaan dan de Europese 20/20/20 doelstellingen en tegen 2020 dus meer dan 20% CO2 te reduceren op haar volledige grondgebied. Eénmaal ondertekend moet de stad of gemeente binnen het jaar een nulmeting en klimaatplan opstellen. De nulmeting geeft weer hoeveel CO2 er wordt uitgestoten en vormt dus het referentiepunt voor toekomstige metingen. Het klimaatplan omvat de eigenlijke acties op het vlak van mobiliteit, ruimtelijke ordening, publieke betrokkenheid, duurzame aankopen,… die de CO2-reductie zullen realiseren.

Wat doet jouw gemeente? In België werd het ‘Covenant of Mayors’ ondertekend door 6 centrumsteden (Antwerpen, Gent, Leuven, Mechelen, Oostende en Roeselare) én alle 44 Limburgse steden en gemeenten. In Zuid-WestVlaanderen is er voorlopig nog geen enkele stad of

•

6

gemeente die zich engageerde om het ‘Covenant of Mayors’ te ondertekenen. Harelbeke, Kortrijk, Kuurne, Wevelgem en Zwevegem ondertekenden destijds wel het Lokaal Kyotoprotocol, die een lagere reductiedoelstelling vooropstelde (7,5%), gebaseerd op het Kyotoprotocol.

Actie 2: Promoot energiebesparing bij inwoners Doorgedreven energiebesparing bij burgers kan grotendeels via twee middelen bereikt worden: energierenovatie en gedragsverandering. Bij energierenovatie worden inwoners via financiële stimuli en een aangepast wettelijk kader aangespoord om hun woning beter te isoleren. Recent onderzoek bewijst dat dit dringend nodig is: Belgische huizen verbruiken gemiddeld 72% meer energie dan het Europese gemiddelde. Maar met behulp van relatief eenvoudige energiebesparende maatregelen en de juiste technologieën kan dit tij gekeerd worden. Het is dan ook aan de steden en gemeenten om hier voor hun inwoners een gunstig renovatieklimaat te creëren. Gedragsverandering is een tweede middel om tot energiebesparing te komen. Een aangepast gedrag kan zorgen voor gemiddeld 10% energiebesparing per huishouden. Vaak gaat het om kleine acties die een groot verschil maken als je ze dagelijks toepast: slim en doelgericht verwarmen, daglicht in plaats van kunstlicht, gebruik van spaardoucheknop, volledig uitschakelen van elektrische toestellen na gebruik,… Vergeet daarnaast ook het voedingspatroon niet: meer lokaal geproduceerd voedsel eten en de vleesconsumptie inperken, vermindert sterk onze ecologische voetafdruk. Met sensibilisatieacties en een aangepaste begeleiding kunnen steden en gemeenten hun inwoners hierin bijstaan. Steden en gemeenten hebben op het vlak van energie-

besparing en gedragsverandering een belangrijke voorbeeldfunctie. Een omschakeling van het vaak energieverslindende gemeentepatrimonium is dan ook een absoluut minimum. Met behulp van een energieboekhouding kan inzicht verkregen worden in abnormaal hoge energieverbruiken en wordt het energiebewustzijn van het personeel verhoogd. Een drastische vermindering van openbare verlichting is een vanzelfsprekende stap met heel snel rendement en werkt eveneens sterk sensibiliserend. Verandering van onze mobiliteit kan tenslotte ook een groot verschil maken: door maximaal in te zetten op een slim uitgebouwd openbaar vervoer en door fiets- en wandelverkeer prioritair te zetten tegenover autoverkeer kan heel wat bespaard worden.

Wat doet jouw gemeente? Een paar steden en gemeenten in de regio vullen de Federale- en Vlaamse premies aan met specifieke subsidies. In Deerlijk wordt de plaatsing van een zonneboiler of warmtepomp financieel ondersteund, in Avelgem kun je hier bovenop nog rekenen op premies voor onder meer dak- vloer- en spouwisolatie of de installatie van hoogrendementsglas. Wevelgem organiseert dan weer een groepsaankoop zonnepanelen. Positief is het aanbod van goedkope of renteloze leningen voor energiebesparende investeringen die alle gemeenten in Zuid-West-Vlaanderen samen met FRGE (Fonds ter Reductie van Globale Energiekost) hebben opgezet. Ook op het vlak van gedragsverandering worden diverse acties ondersteund.

Het natuur- en milieucentrum De Bourgoyen in Gent, een passiefhuis in een schitterende omgeving. © Milieudienst Stad Gent

Wat kan jouw gemeente in de toekomst nog doen? Natuur.koepel roept alle steden en gemeenten in Zuid-West-Vlaanderen op om zich aan te sluiten bij het burgemeesterscovenant en zo werk te maken van een extra CO2-reductie. Dankzij de nulmeting die Intercommunale Leiedal in al haar aangesloten gemeenten liet uitvoeren, is een eerste belangrijke (en dure) stap hiervoor al gezet. Het actieplan dat in een aantal gemeentes werd uitgewerkt voor het Lokaal Kyotoprotocol, kan een goede basis vormen voor het Klimaatplan van het ‘Covenant of Mayors’. Daarnaast kan de ‘Regionale Energiestrategie’ die momenteel wordt uitgewerkt en waarbij Zuid-West-Vlaanderen volledig CO2-neutraal wil zijn tegen 2050 als fundament dienen voor de uitvoering van het ‘Covenant of Mayors’. Maar dit zal enkel slagen wanneer de ‘Regionale Energiestrategie’ voldoende concreet wordt uitgewerkt én ook consequent wordt uitgevoerd.

7

•

Klimaat

Energiesnoeiers aan het werk. ©Valerie Vanhoutte

Verschillende gemeenten promoten de acties Klimaatwijken, Energiejacht en Energiesnoeiers, een project uit de sociale economie waarbij mensen worden opleid om energiebesparende maatregelen uit te voeren, bij voorkeur bij maatschappelijk en financieel kwetsbare groepen. Zo maken ze de perfecte link tussen kleinschalige energierenovatie en gedragswijziging. Verschillende gemeenten promoten vegetarisch eten en in Kortrijk zijn momenteel twee standplaatsen van Cambio autodelen. Alle ondervraagde gemeenten bevestigen dat ze werken aan een energie-omschakeling van hun gemeentepatrimonium. Logisch, aangezien ook de stadskas hier op termijn wel bij vaart.

Wat kan jouw gemeente in de toekomst nog doen? Heel wat van de acties die steden en gemeenten organiseren, zijn niet nieuw en worden hun vaak ‘voorgeschoteld’ vanuit het middenveld. Natuur. koepel roept de steden en gemeenten dan ook op innovatiever te zijn en de lat hoger te durven leggen, ook wat betreft energierenovatie van hun eigen gebouwen. Steden en gemeenten moeten zelf nog meer het voortouw nemen bij het uitdenken en uitwerken van energiebesparende maatregelen. Financiële ondersteuning van energiebesparende maatregelen kan verder uitgebreid worden en er kunnen bijvoorbeeld thema-avonden rond energiebesparende maatregelen of innovatieve projecten georganiseerd worden. Daarnaast moeten steden en gemeenten nog meer de kaart trekken van veilige en aantrekkelijke fiets- en wandelroutes en liggen er in deze sterk verstedelijkte regio bijzondere kansen op het vlak van autodelen. Steden en gemeenten hebben een voorbeeldfunctie op het vlak van rationeel energiegebruik en ze hebben de nodige communicatiekanalen om verrassende en innovatieve ideeën mee bespreekbaar maken. Natuur.koepel roept dan ook op om er optimaal gebruik van te maken.

Actie 3: Kies voor groene stroom (die echt groen is) Elektriciteit zorgt bij de meeste lokale overheden voor bijna de helft van de uitstoot van CO2. Gelukkig kiezen meer en meer gemeenten om 100% groene stroom aan te kopen. Hierdoor helpen ze niet alleen het milieu, ze geven er ook een belangrijk signaal mee aan de markt. Toch blijkt uit een rapport van Greenpeace en Testaankoop uit 2009 dat niet alle groene stroom zo groen is als het lijkt. Elektriciteit opgewekt door een installatie die draait op palmolie valt namelijk ook onder groene stroom. •

8

Dit terwijl de productie van palmolie verantwoordelijk is voor een groot deel van de wereldwijde ontbossing. Ook de stroom opgewekt uit bijstook van biomassa in een vervuilende steenkoolcentrale valt onder groene stroom. Daarnaast zijn er energieleveranciers die hun groene stroomlabels in het buitenland kopen om er hun nucleaire stroom groen mee kleuren.

Wat doet jouw gemeente? Alle twaalf gemeenten die het biodiversiteitscharter ondertekenden kopen 100% groene stroom aan. Vaak gaat het om een aanbesteding in het kader van de groepsaankoop energie georganiseerd door Leiedal, een aantal gemeenten hebben zelf een aanbesteding uitgeschreven. Een aantal gemeenten produceren zelf een deel van hun energie. De sportcentra in Harelbeke, Izegem en Kortrijk verwarmen hun water met een zonneboiler. In Anzegem, Harelbeke, Waregem en Wevelgem liggen er zonnepanelen op verschillende gemeentelijke gebouwen. Toch presteert de regio ondermaats in eigen productie van groene stroom: de 4 windmolens op Evolis blijven er voorlopig eenzaam bij staan.

Wat kan jouw gemeente in toekomst nog doen? Natuur.koepel juicht de keuze van de gemeenten voor 100% groene stroom toe. Hiermee onderschrijven ze het belang van groene stroom en geven ze een belangrijk signaal aan hun inwoners. Van de 12 bevraagde gemeenten kopen acht gemeenten (Avelgem, Anzegem, Deerlijk, Kortrijk, Kuurne, Lendelede, Menen en Zwevegem) hun stroom aan bij Nuon, drie gemeenten (Harelbeke, Izegem en Wevelgem) bij Luminus en één gemeente bij Electrabel (Waregem). Deze drie energieleveranciers bengelen samen met Essent helemaal onderaan op het klassement van Greenpeace en Testaankoop. Natuur.koepel pleit er voor om een energieleverancier te selecteren die bewust kiest voor een groen beleid en vraagt de steden, gemeenten en Leiedal, die een groepsaankoop voor de gemeenten organiseerde, dan ook om dit bij volgende aanbestedingen mee in de criteria op te nemen. Daarnaast moeten nog meer steden en gemeenten er bewust voor kiezen een zo groot mogelijk deel van hun energie zelf te produceren. Gemeentelijke gebouwen zijn vaak perfect geschikt voor het plaatsen van zonnepanelen. Bij nieuwe stadsontwikkelingsprojecten moeten de mogelijkheden van energieproductie onderzocht en uitgewerkt worden. Daarnaast moeten steden en gemeenten meer werk maken van warmtekrachtkoppeling waarbij restwarmte van bedrijven gebruikt wordt voor de verwarming van woningen, ziekenhuizen, serres enz. Een regio als Zuid-West-Vlaanderen, met een uitgebreid netwerk aan bedrijventerreinen, heeft op dit vlak heel wat potenties.

Solar cooking project Sol Suffit: opstart van nieuwe projecten

Na ons eerste groot project in het natuurgebied van de Djoudj in Senegal waar 450 gezinnen eind oktober 2011 een solarcooker kregen, is de start gegeven voor 2 nieuwe boeiende klimaatprojecten. WWF België heeft ons al steun beloofd voor deze nieuwe initiatieven. maar evengoed werd vastgesteld dat de cookers langzaam aan ook meer en meer gebruikt worden. Janka Schoenmaekers, een Limburgse universiteitsstudente, vertrekt in juli naar Senegal om een sociologisch onderzoek te voeren rond de solarcookers in het kader van een Masterstudie. De conclusies hiervan zullen nuttig zijn voor latere solar cooking projecten De Langue de Barbarie is een lagunegebied nabij de monding van de Senegalrivier, onder St.-Louis (Senegal). Het is een leefgebied voor veel vogelsoorten. Een enthousiaste equipe van vrouwelijke vrijwilligers onder leiding van Fatou Khol werkt al 15 jaar mee aan het beheer van het natuurgebied en de begeleiding van het ecotoerisme. Op hun vraag wordt ook een solar cooking project opgestart. Eind april werd een eerste serie van 20 solarcookers verdeeld. Sol Suffit financiert de aankoop en de begeleiding. De betrokken families betalen zelf 15% van de kostprijs. Binnenkort volgt een tweede serie, eind 2012 wordt een groter project voorzien voor een 200-tal gezinnen. Een tweede project wordt voorbereid voor het nationaal park van de Diawling in Mauritanië. Dit natuurgebied ligt aan de andere kant van de Senegalrivier en is net als de Djoudj en de Langue de Barbarie in Senegal erkend als werelderfgoed. In de periferie van dit nationaal park leven in 42 dorpen zowat 30.000

mensen in moeilijke omstandigheden. Ook hier bedreigt de illegale houtkap het nationaal park, maar andere brandstof is er zeer moeilijk te vinden en duur. ASSPCI, een Mauretaanse organisatie die zich inzet voor het leefmilieu in het kustgebied van Mauretanië, heeft het Sol Suffitproject gevraagd om het concept van solar cooking te introduceren bij deze bevolking. Wij hebben alvast beloofd hen te begeleiden bij het opzetten van hun eerste pilootproject rond geïntegreerd koken. Naast het werken met Solarcookers zal er ook gewerkt worden met isolatiemanden en wordt een beplantingsactie opgezet. De financies hiervoor zullen voornamelijk komen vanuit een project van de Verenigde Naties. Ondertussen blijven we ons eerste project in het gebied van de Djoudj in Senegal van nabij volgen. Begin 2012 verbleef Siska Marrécau uit Zwevegem 3 maanden in het gebied als vrijwilligster om de introductie van de solar cookers te begeleiden. Zoals verwacht ging dit traag,

Herman en Kristina Nachtergaele-Naeyaert Project Sol Suffit, Natuur.koepel vzw

Wil je deze zomer ook met de zon koken en fun beleven? Je kan nog altijd een SolarcookerEco3 aanschaffen. Leden van Natuurpunt en Velt krijgen 20€ prijsvermindering. Aankopen kan dus door 199€ over te schrijven op rekeningnummer BE39 7310 1558 2619 van Solarcooking NV. Je kan je Solarcooker dan afhalen bij Kristina Naeyaert, Normandiëstraat 178, 8560 Wevelgem. Met je aankoop ondersteun je onze Sol Suffit projecten. Dit project wordt gesteund door de provincie West-Vlaanderen, stad Kortrijk en Menen, gemeentebestuur van Wevelgem, Alpro, Bosspaints, Biotronic, Koning Boudewijnstichting en vele andere.

↖©Siska MarrÇcau ↓© Herman Nachtergaele

Uit de wereld

Walking the Cleveland Way Pieter Vanslembrouck Wat is er qua natuur te beleven buiten de grenzen van ZuidWest-Vlaanderen? Erg veel! Met deze rubriek willen we onze horizon wat verleggen. En hoe kunnen we dat beter doen dan even mee te reizen met streekgenoten die er geweest zijn? Wie ook een mooie natuurreis maakte of iemand kent die een aangrijpend buitenlands natuurverhaal kwijt wil, kan dit mailen aan [email protected].

In de zomer van 2010 stapte Pieter Vanslembrouck (Kortrijk) de Cleveland Way af in de North York Moors, een uitgestrekt heidegebied in Engeland. Het liefst wandelt hij alleen. “Het gevoel met niemand rekening te hoeven houden ,is onbetaalbaar. Je stopt wanneer je wilt en als je zin hebt om een half uur in de graskant naar de lucht te liggen kijken, is er niemand die daar om maalt”. ’s Avonds schrijft hij over de voorbije dag. “Het is begonnen met iets om handen te willen hebben als je op je eentje in een pub of op restaurant zit. Maar gaandeweg is het iets geworden om elke avond naar uit te kijken. De ervaringen van de voorbije dag in woorden te willen vangen. Ik probeer het alledaagse – een landschap, de b&b’s waar ik overnacht, de mensen die ik onderweg ontmoet – op een manier te beschrijven die meer toont dan we op het eerste zicht denken te zien. Dat kan een bepaalde sfeer zijn, zoals de desolaatheid van het heidelandschap of de pure schoonheid van mensen zoals Mrs. Sutcliffe.” Hieronder kan je een fragment lezen uit zijn reisdagboek van donderdag 29 juli.

Vriendelijke schapen Door van de morgendauw nog natte weiden met grazende schapen en koeien, klim ik de vallei van Osmotherley uit. Een hermelijn huppelt door het opgeschoten gras, richt zich net zoals gisteren even op en loopt dan snel verder. Op het kruispunt van de Cleveland Way en de Coast to Coast Walk is het aanschuiven. Veel ‘nordic walking’ en gehaaste blikken. Een ander categorie wandelaars. Ik laat iedereen passeren en neem de tijd om het geluid van stuiterende gymschoenen in een sporthal aan een winterkoninkje

te linken, dat tussen de varens en boomwortels rondscharrelt. Vandaag wil ik het rustig aan doen. De wandeling is aangekondigd als de moeilijkste in de rij omwille van het vele klimmen en dalen. Bovendien wil ik vermijden zoals gisteren te vroeg in de b&b te arriveren. Ik schrijf dit op een bank met zicht op de Moors. Achter me hoor ik koeien grazen. Rechts vliegt een vlucht ganzen gakkend over de heide. In Claim Wood staan machtige, steenoude eiken. Hun grillige takken lijken op grijparmen. Wanneer ik een weide doorkruis, laat een schaap bij wijze van begroeting een reutelende wind. Altijd vriendelijk blijven, bedenk ik en “groet” kort maar krachtig terug. Na een steile klim kom ik opnieuw op de heide. Tegen de wind beschut achter een hoop stenen eet ik een cheese scone en een banaan. Links bewegen stipjes op de kam van Carlton Bank; de wandelaars die ik vanmorgen voor heb laten gaan. Door gaten in het wolkendek schuiven vlekken licht als schijnwerpers over de heuvels.

Vervelende valiezen Na de steile afdaling van Carlton Bank gaat het onmiddellijk weer omhoog. Bijna boven landt een kneu links in de heide. Op de top ontmoet ik het koppel dat vanmorgen in de Queen Catherine aan het ontbijt zat. Twee paragliders trekken zich niets aan van de bordjes die waarschuwen voor op de grond nestelende vogels en liggen in de heide op gunstige wind te wachten. Ik praat wat met een koppel en neem een gezinsfoto van hen en hun kinderen. Aardige mensen. In de verte zijn Roseberry Topping en het monument voor Captain Cook

te onderscheiden. Na deze top gaat het nog twee keer steil op en neer tot Clay Bank. Aan de voet van de laatste klim scheert een smelleken laag door de vallei. Behalve het geblaat van schapen en het gezoem van insecten is het oorverdovend stil. Vanop de parking van Clay Bank rijd ik mee met een vader en zoon die de Coast to Coast afwandelen. De man zweet zo erg dat een raampje in de auto moet worden opengedraaid om het draaglijk te maken. Mrs. Edith Margaret Sutcliffe is 85 jaar oud en staat in haar voortuin wanneer ik er aankom. Aan de linkerhand draagt ze voor de gelegenheid een rode wollen tuinhandschoen. De andere hand voelt aan als de hand van mijn grootmoeder: knokig, glad en warm. Door de huid schemert een estuarium van blauwe adertjes. ‘Of ik geen twee meisjes gezien heb,’ is het eerste wat ze me wat ongerust vraagt. Een gemotoriseerde sherpadienst heeft vanmorgen twee reusachtige valiezen afgeleverd en die staan nu al de hele dag in de hall op hun eigenaars te wachten. En dat zit mevrouw niet lekker. ‘Wie heeft er in godsnaam ook zo veel bagage nodig als je wandelt?’ vraagt ze verontwaardigd en hijst zich zonder op een antwoord te wachten de trap op naar mijn kamer. Wat later zitten we samen in de veranda koffie te drinken. Ik krijg twee beboterde helftjes scone met huisgemaakte jam. ‘Vijf minuutjes rust,’ zucht Edith. Bij het horen van de bel springt ze recht. ‘That’ll be the two girls, I bet!’ Ik hoor inderdaad vrouwenstemmen in de hall. ‘There they are!’ bevestigt Edith als ze het hoofd in het voorbijlo-

pen even voorbij de keukendeur steekt. Puffend en steunend komen beide dames even later de veranda binnengestrompeld en ploffen met een krakend geluid in de rieten fauteuils neer. Coast to Coast wandelaars.

Foto’s: © Pieter Vanslembrouck

Mevrouws nachtjapon In de straten van Great Broughton is een wielercriterium aan de gang. Mannen, vrouwen en kinderen in alle maten en gewichten zwoegen Ingleby Hill op. Sommigen nemen het een en ander heel serieus en hebben een tijdrijdershelm op. Een jonge vrouw in koerstenue haakt voortijdig af en moedigt de anderen

11•

aan vanop een bankje tegenover de kerk. Een vriendelijk meisje wijst me een tafeltje voor twee in de Bay Horse. In het midden van het bord stoverij dat wat later voor mijn neus wordt gezet, dobbert om onduidelijke redenen een ronde, droge koek. ‘A short crust pastry lid’ heet het onding. Gelukkig heb ik er nieuwe aardappelen bij gevraagd. Het is 19.50 u. Om de tijd te rekken, bestel ik een bord kaas en een glas tot de rand gevulde, veel te zoete rode wijn. Rechts heeft op een verhoogje een koppel plaats genomen. De vrouw is opgedirkt in iets wat naar een safari-jurk neigt. De man bedankt glimlachend de ober voor het glas wijn, fronst dan het voorhoofd, wrijft in de ogen en gaat aarzelend verder met het bekijken van het menu. Als hij van de wijn nipt, lijkt hij zich plots iets te herinneren en heft het glas voor een toost. Zijn vrouw kijkt wantrouwig. Mensen die iets te vieren hebben. In Ingle Hill wordt open gedaan door de eigenaars van de valiezen. Edith is aan de telefoon. Als ze me ziet binnenkomen bedekt ze met beide handen de hoorn en buigt wat naar voren. ‘Just chatting with a friend,’ fluistert ze. Het is halftien maar van gaan slapen is nog geen sprake. Tot boven hoor ik haar giechelen als een tienermeisje. Het bad en de wastafel in de gedeelde badkamer hebben een pistachegroene kleur. Het toiletdeksel is met wol overspannen. Dwars over het bad ligt een houten plank met een borstel om de rug te krabben. Aan een haakje aan de deur hangt mevrouws nachtjapon. Binnen tien jaar zijn deze b&b’s voorgoed verdwenen. Ik kijk nog wat TV en ga slapen.

De volgende morgen Over de ontbijttafel is een kanten tafellaken gedrapeerd. Stoffen servetten steken in een tinnen ring. Mevrouw ruikt naar eau de cologne. Ik krijg een lift van een man die samen met zijn echtgenote vandaag de twee valiezen vergezelt. Terwijl ik het gastenboek teken, kijkt Edith tegen het aanrecht geleund toe en vraagt zacht of ik niemand vond om me tijdens de tocht te vergezellen. Een vrouw om in te kaderen en boven de schouw te hangen. Het pad klimt naar het hoogste punt van de Cleveland Way – Urra Moor. De heuvels kleuren voorlopig nog in een schakering van bruin en groen. Binnen enkele weken worden ze stuk voor stuk met paars tapijt bekleed. Over de heide waait een koude, snijdende wind. Langs denkbeeldige lijnen is een niet langer te ontwarren web van verweerde grensstenen getekend. Sneeuwhoenen slaken een alarmerend geluid als ik voorbijkom.

Nadat de Coast to Coast is afgesplitst, loopt de Cleveland Way zo ver het oog reikt over de kam van de Cleveland Hills. Ik rust even met de rug tegen een oud kruis. De wind heeft de inscripties na eeuwen van geduldig vakmanschap traag maar zeker weggebeiteld. Het pad is compleet verlaten.

TIPS De Cleveland Way maakt deel uit van een netwerk van National Trails in Engeland. De routes zijn bewegwijzerd en zeer goed onderhouden. Alle informatie vind je op www.nationaltrail.co.uk. Voor de zekerheid had ik een stafkaart van de North York Moors mee (Ordnance Survey), gekocht in de reisboekhandel Atlas & Zanzibar in Gent: www.atlaszanzibar.be. Het volledige reisdagboek en andere verhalen kan je lezen op Pieters blog: detroostvancontouren.wordpress.com

13•

Freaks

Groentjes uit Leilekkerland

doen houden we vandaag ons eerste plantenruiluurtje, daarna aperitieven we, ja er is altijd ambiance.’ Hans is een rasechte Kortrijkzaan die zich al jarenlang inzet voor Velt ZwevegemKortrijk maar nooit het geluk van een moestuin kon beleven in zijn eigen kleine stadstuin: ‘eindelijk kan ik de theorie omzetten in praktijk.’

Els deprez

Naar het westen toe kijk je hier uit op de gerestylede Noordbrug en om de haverklap passeren hier vrachtschepen van of naar de Franse grens, je kan er zo wegdromen maar het volk komt toe… Leilekkerland komt tot leven.

Diversiteit en biodiversiteit

(*) dit project kon gerealiseerd worden met financiële steun van CERA, de Lions Club Kortrijk en de stad Kortrijk (**) Ak-TRAC-tie is een programma dat langdurig werkloze jongeren gemiddeld 25 uur per week re-activeert. Er wordt gewerkt rond (arbeids) attitudes die in het (professionele) leven noodzakelijk zijn. Ze ondertekenen een VDABcontract dat kan leiden tot een verdere voltijdse opleiding of tot een volwaardige job.

•

14

Met de verbredingswerken aan de Leie werd de westelijke tip (kant O.L.V. Hospitaal) van het Buda-eiland (tussen de nieuwe en oude Leie) een stuk groter. De op het water gewonnen grond lag er nutteloos bij tot de mensen van de nieuwe Kortrijkse Velt-werkgroep er hun blik lieten op vallen. Geen woorden maar daden zeggen de bezielers van EETBAAR KORTRIJK en zetten hiermee hun droom van een ‘eetbare stad’ om in een concreet project(*). Op 18 februari 2012 werd de eerste spadesteek gegeven van een moestuin voor de buurt. Bioboer Stan Van Mierlo van Hoeve de Heerlijkheid (Heule) ploegde en de jongeren van Ak-trac-tie(**) gaven een mooie voorzet door meteen boomstamrustbankjes te planten. ‘Zolang er geen andere plannen zijn heeft de nv Waterwegen en Zeekanaal er geen bezwaar tegen dat we hier een buurttuin uitbaten. Wij zijn geen guerilla gardeners, als we moeten plaats ruimen voor plannen van hogerhand, dan verhuizen we. Zoiets noemen we een nomadentuin. De ligging midden in de stad is uniek, mensen zonder tuin kunnen hun eigen groenten kweken en we geven een meerwaarde aan een braakliggend terrein van 2.500 m2’, zegt Frank Petit-Jean

die het voortouw neemt. ‘Pal tussen de nieuwe en de oude Leie en dromend van smakelijke ecologisch geteelde groenten en kruiden hebben we de site Leilekkerland gedoopt. We lieten onmiddellijk een bodemstaal analyseren en met het resultaat zijn we best tevreden: het is gewoon goeie grond, weinig zuur.’

zelfs korenbloemen, een lentefris kleurenpalet. Dit zou kunnen wijzen op arme grond maar aan de torens compost te zien die klaar liggen bij de ingang wordt daaraan gewerkt. Iemand gaat het duizendblad te lijf met een zeis. Yannick: ‘Om het lawaai niet nog erger te maken gebruiken we geen bosmaaier. Ja we zitten hier te midden de stad, we hopen dit duizendblad in toom te houden op de ouderwetse manier, maar we zijn het niet meer gewoon om met een zeis te werken en dat duizendblad is echt hardnekkig. Het zou leuk zijn mocht er hier ook nog een bijenkorf in de vorm van een boomstam komen, dat is de natuurlijke nestelplaats voor bijen.’

Het staat hier vol duizendblad en de luzerne bloeit met prachtige paarsblauwe bloemtrosjes. Er staan ook klaprozen, kamille en

Op de uiterst westelijke tip is Hans Garreyn een tentje aan het opzetten: ‘Nu de ijsheiligen ons niets meer kunnen aan-

Francesca is Britse en woont al een tiental jaar in Kortrijk. Op een verwaaide wintermorgen vond ze een uitnodiging in de brievenbus en ze bracht meteen haar buren mee. Ze toont mij waar ze wonen op de nummers 7 en 8 aan de overkant van het water. In de buurttuin hebben ze symbolisch dezelfde nummers moestuintjes 7 en 8 in gebruik genomen. ‘Nu zijn we tweemaal buren’, grapt ze. Per jaar kost de huur van zo’n tuintje (5m x 2m) niet meer dan 10 €. Wat ze vindt van dit inititiatief zegt ze gemakkelijker in haar moedertaal: ‘I find this very grounding’ (vert. ‘aardend’, dit schept een band). Michel Gonzaga is geboren en getogen in Mozambique

maar woont vlakbij, ze is zo fier op haar prachtig gelukte Mizuna dat ze alle omstaanders uitnodigt om wat te plukken. ‘Niets exotisch hoor’, zegt ze in onberispelijk Nederlands, ‘je kan dit rauw eten ofwel stoven.’ Het is een heel decoratieve groente, blijkbaar probleemloos te kweken. Mizuna is de Latijnse naam, wij kennen dit beter als Japanse mosterd. Dirk Candaele is hier vanop de Pottelberg komen aanwaaien: ‘Ik huur geen moestuintje, ik heb een huis met tuin maar ik vind dit zo’n coöperatief initiatief, dat ik probeer om er iedere collectieve werkdag bij te zijn. Er is hier nog veel werk. We hebben een bloemenweide ingezaaid en een gemeenschappelijke tuin aangelegd. De paden moeten kort gehouden worden en nu zal ik onze pas aangekochte grasmaaier eens uittesten.’

Het is hier open, vogels hebben hier vrij spel. ‘Gewoon een nylon draadje erboven spannen of samen netten aankopen’…

Klein dus gezellig

Met de lente die zo traag op gang kwam heeft het kruid een fikse voorsprong kunnen nemen. Een jonge man zit met de handen in het haar: ‘hoe zie je nu het verschil tussen een piepklein wortelplantje en kruid?’ Meteen springen een paar helpende handen bij. ‘Een spinazieplantje? Maar ik heb Nieuwsgierigen geen spinazie gezaaid’! ‘Maar ik wel’ lacht een buur: ‘morallee, zijn welkom. zaad van ne maat kan toch geen André, een bloemist met penkwaad… ‘ Het is een leerschool sioen komt kijken: ‘en waarom maar dan ook een bijzonder niet eens bloemen zaaien… leuke. De perceeltjes zijn klein, alles kan nog… alles is laat afgescheiden met planken en ze aan dit jaar en als ik eens wat liggen dicht op elkaar. Gezelgoede raad mag geven: als je een ligheid troef. Hier staan geen zaaibed maakt, niet direct zaaien, levensgrote vogelverschrikkers laat dat nog wat liggen tot er die kleine kindertjes bang maken, een fikse regenbui overheen maar er staan wel kleine kleurgegaan is, zo vermijd je plassen rijke kermiswindmolentjes om de en putten in je zaaibed. Oh, hoe vogels op afstand te houden. De jammer van die koolplantjes, ze vrouwen zitten op hun knieën of zijn zwaar toegetakeld, dat is niet gehurkt en wieden minutieus met van slakken, dat is vogelvraat’. een handschoffeltje. Ondertussen staan de mannen te keuvelen: ‘Jaaah… de vrouwen kunnen dat zoveel beter dan wij…’

↖ ©Frank Petit-Jean ↑plantenruil met aperitief © Els Deprez

↙ontstressen in een prachtig gelegen buurttuin © Els Deprez

Plezierbootjes varen voorbij en er wordt verwonderd gekeken naar de ongewone bedrijvigheid daarboven.

Goedele engageert zich hier graag: ‘Ik heb geen eigen moestuin nodig, ik ga liever wat helpen in de gemeenschappelijke tuin’... Het gaat hier niet alleen om het tuinieren, je vindt hier een luisterend oor.

15•

↑ mannen met macht. ↓ Dirk maait de paden met zich op Noordbrug. © Els Deprez

Groentjes voor groentjes Hier wordt ecologisch getuinierd: geen bestrijdingsmiddelen en geen kunstmest. Ervaringsdeskundige is Philippe Meert. Niemand weet beter wat je moet doen tegen slakken, luizen en andere plagen. Zijn principe luidt: ‘Alles wat leeft heeft licht, lucht en eten nodig, je moet gewoon de truuk kennen om al die beesterij, zoals de volksmond dit noemt, om de tuin te leiden’. Hij ziet de beginnersfouten: ‘Twee rijen radijsjes dat is veel te veel, om de drie weken zaai je best zo’n 50 cm radijsjes en je kan er de hele zomer lang eten’. Ik loop even met hem mee: ‘En hier staat raketsla (Rucola) voor heel Kortrijk. Dat moet dringend

uitgedund worden, je hebt er is een oplossing onderweg. Via daar maar enkele blaadjes van via vernamen we dat iemand in nodig, spijtig dat dit nu allemaal Kaaskerke van een 8000 l. watermoet weggegooid worden’. Wat tank af wilde. Het was een heel verder… ‘Dit hier is slim gezien avontuur om het gevaarte naar vooral als zaad maar traag Kortrijk te halen maar vandaag opkomt, een touwtje spannen gaan we die hier rechtop zetten boven pas gezaaide rijen, je en vullen met water dat we kunziet waar je gezaaid hebt en nen kopen van de kliniek’. het houdt bovendien de vogels tegen die verzot zijn op zaadjes ‘Dat dit zo aanslaat in Kortrijk, is daar en kiemen. Binnen een paar een verklaring voor?’ weken hechten de draadjes van Frank: ‘Er is vandaag een duidede sluimerwten zich hieraan lijke trend, sommigen noemen vast, dat is praktisch.’ het een hype, waarbij weer meer Bij het volgend perceeltje schrikt mensen zelf hun eigen groentjes hij even: ‘Oei, ik was al zo blij willen kweken. Stadsmensen dat dit terrein niet vol netels willen terug voeling en betrokstond en daar heeft nu iemand kenheid met waar ons voedsel netels in zijn moestuin geplant, vandaan komt. De beste manier gelukkig ze staan in een kuip, dat hiervoor is door het zelf te doen. zullen we toch in ’t oog moeten Dit is letterlijk en figuurlijk terug houden...’ gaan naar de grond van de zaak. In Leilekkerland zijn de tuiniers Studeren in ‘t baas in eigen tuin en ze hebben ook iets te zeggen over de ingroen richting van deze plek als geheel. De eerste die de charmes van dit Hier worden nieuwe vriendeiland ontdekt heeft is eigenlijk schappen gesmeed en iedereen is Yentl, een studente geneeskunde. welkom. Er worden foto’s gepost Ze huurt een studeerkamer in op de Facebook-pagina Velt de nabije kliniek: ‘Ik kan niet Eetbaar Kortrijk en als er iets wennen aan een kale kamer en gaat gebeuren krijgt de groep daarom kom ik hier buiten zitten een emailtje. Is er hulp nodig met mijn boeken’. Ze werkt dan springt iedereen spontaan aan een stage opdracht in het bij. De unieke ligging op de top Hospitaal. ‘Dit is een zalige plek van het Buda-eiland geeft ook te midden het groen met zicht extra dynamiek’. op water en boten, nee hoor, al die die mensen in de moestuin‘Dit hier is melganzevoet’, merkt tjes storen mij niet, ik wil verder Frank op, ‘we gaan er hier gaan in de psychiatrie en buiten spoedig teveel van krijgen’. in de aarde bezig zijn is gewoon Gelukkig ontbreekt de tijd om de beste therapie die er bestaat.’ het allemaal uit te trekken want wat we op dat moment nog niet Frank Petit-Jean loopt glimlawisten is dat melganzevoet een chend maar druk over en weer eetbare groente is. Het plantje en is niet gemakkelijk te strikken bevat meer ijzer dan spinazie voor een vraag: ‘We zaten nog en meer vitamine B en calcium met een gigantisch probleem’, dan rauwe kool, terwijl het beter zegt hij, ‘met al dat water om verteerbaar is! ons heen konden we er toch Er mogen nog meer van die geen gebruik van maken ,want ontdekkingen gebeuren… de Ph is te hoog. De waterkwaliteit is niet te meten want het http://www.velt.be/ is stromend water en het bevat eetbaarkortrijk/pag1344 zeker pesticiden, dus is het gewoon niet veilig genoeg, maar

Verbind de cijfers in de juiste volgorde. Welke vogel tover je tevoorschijn? Het antwoord vind je in de titel op p24! •

16

Uit de kunst

Een Spaans puttertje richting Parque Natural de Sierra Andújar: woeste rotsformaties afgewisseld door parasoldennen, oude olijfgaarden, eiken, weilanden en stierenkwekerijen.

Matthias depoorter

Niet zo heel ver daarvandaan ligt het dorpje Peñarroya-Pueblonuevo, dat de twijfelachtige eer geniet van Spaanse stad met het hoogste aantal werklozen. Het voormalige mijnstadje telt 40 procent werkzoekenden onder zijn inwoners. Hoe slecht het Spanje heden ook moge vergaan, toch kunnen we ook melden dat de toestand van de lynx, één van Europa’s meest bedreigde zoogdieren, betrekkelijk stabiel lijkt te zijn. Enfin, in de Sierra Morena, een van zijn laatste bolwerken, lijkt dat toch zo te zijn. Al kampt men er met een tekort aan konijnen, zijn uitverkoren plat du jour: een sluipend gif dus. Al jaren tracht men zijn verspreidingsgebied te vergroten, wat men soms met succes, en niet zelden met veel minder succes, bewerkstelligt met diverse kweekprogramma’s.

Carel Fabritius (1622– 1654), Het puttertje, 1654, Olie op doek, 33.5 x 22.8 cm, Mauritshuis, Den Haag

Gewekt worden door jodelende wielewalen en roepende koekoeken. Kibbelende blauwe eksters die aan de ontbijttafel de vermoeienis uit het hoofd drijven. Hoppen en bijeneters laten zich vocaal opmerken, twee Spaanse keizerarenden steken de vallei over. Het is weleens iets anders dan de obligate merels, zanglijsters, heggenmussen, winterkoninkjes en houtduiven op een lentemorgen in het Kortrijkse. Begin mei bezochten we de Sierra Andújar, een onderdeel van de grotere Sierra Morena in het noorden van Andalusië. Het stadje Andújar ligt in de provincie Jaén, en is een wat ingeslapen provinciestadje. Van hieruit leidt een weg noordwaarts

•

18

Wij, toch een stuk minder berooid door de crisis dan onze Spaanse of Griekse broeders, hadden het privilege om er ons onbekommerd te vergapen aan steenarenden, keizerarenden, baltsende dwergarenden, machtige monniksgieren, luidruchtige moorse nachtzwaluwen en schalkse eikelmuizen. En terwijl wij daar stomweg gelukzalig stonden te wezen bij een zonnetje van 25 graden, kreeg het thuisfront druilerigheid te verteren. Op het moment dat ik dit opteken, klimt het kwik in Andalusië zoetjesaan naar 35 graden. De gelukzaligheid van die eerste week in mei is omgeslagen. De verzengende hitte is nu een goede reden om deze streek te

mijden. Er was trouwens geen peil te trekken op de klimatologische omstandigheden tijdens het Spaanse voorjaar. Februari en maart waren in Andújar kurkdroog. Men tekende er temperaturen tot 30 graden op. April was dan weer zeer wisselvallig en koud, wat een vertraging van de bloei van veel planten met zich meebracht. Ook begin mei werden we nog getrakteerd op een onvervalste regendag, op Vlaamse leest geschoeid. Op de route tussen Andújar en het noordelijke land van de lynxen hielden we in de late namiddag halt voor een opkikkerend aperitief. Mijn ietwat vreemd smakende vino blanco kreeg niet mijn volle aandacht, ten gevolge twee piepkleine kooitjes aan de restaurantmuur. Elk kooitje werd bewoond door een rusteloos puttertje. Tristesse alom. Hadden we op een wandeling langs de rivier nog een vijftiental jubelende nachtegalen gehoord, dan toonde Andalusië zich hier van een andere kant. Distelvinkjes die ietwat compulsief roepen naar elke vrije vogel in de buurt. Het deed mij denken aan een voortreffelijk schilderijtje van Carel Fabritius. Fabritius (1622-1654) kwam in 1654 om het leven bij de ontploffing van een buskruitmagazijn in Delft. Slechts 15 werken zijn bekend van deze jonggestorven meester. Het puttertje is een van de publiekslievelingen in de collectie van het Mauritshuis in Den Haag. Fabritius vervaardigde dit kleine werkje in het jaar dat hij het leven liet. Men leerde putters hun eigen drinkwater te putten via een emmertje dat met een touw verbonden was - vandaar zijn naam. Men vermoedt dat Het puttertje als een trompe-l’oeil fungeerde. Hoog opgehangen lijkt het alsof er daadwerkelijk een geketende putter op een reling zit. Trompe-l’oeils in de schilderkunst brengen ons terug naar de Griekse Oudheid. De legendarische kunstenaar Zeuxis schilderde ooit druiven die zo levensecht leken, dat vogels hongerig op de schildersezel afkwamen.

Op le moment suprême, toen ik eindelijk een lynx in mijn gezichtsveld had, en er reeds anderhalf uur onafgebroken adrenaline door mijn aderen pompte, was het geluk totaal. Het dier in kwestie klom een boompje in en dan weer uit, baande zich doodgemoedereerd een weg doorheen de ruigte om daarna te verdwijnen. Toen elke aanwezige lynxliefhebber het hazenpad had gekozen, ontdekte ik de kat in kwestie, liggend achter een struikje. Na wat likjes hier en daar vond de kat het tijd om een stapje in de Andalusische wereld te zetten, maar niet voor hij eerst her en der zijn territorium had gemarkeerd. Een monniksgier kwam hoogte nemen van het tafereel, terwijl een eikelmuis ons ten afscheid verblijdde met zijn rusteloze jachtpogingen. Als de kat van huis is… . Timing is belangrijk. En vooral toeval. Enkele dagen na mijn eerste ontmoeting met een lynx zagen alle gegadigden een ros exemplaar met gracieuze tred de vallei van La Lancha dwarsen. Ik bevond mij enkele honderden meters verderop, alwaar eksters alarmeerden in de richting van een onzichtbare lynx. Of een trompe-l’oeil? Je zal maar die gekooide putter in Andújar zijn, of het exemplaar op het schilderijtje van Fabritius. Of een inwoner van Peñarroya-Pueblonuevo. Dan nog liever een bedreigde Iberische lynx in de vallei van La Lancha, in het hart van de Sierra Andújar, in het vizier van enkele goed menende voyeurs.

↖gekooide putter © Hans Vroegbronna

↙ © Matthias Depoorter.

19•

Vogelwerkgroep

Vogels in onze streek zomer 2011

De highlights van een seizoen vogels kijken in Zuid-West-Vlaanderen. Dit artikel is een korte samenvatting van wat tijdens een seizoen werd gezien in onze streek. Het gaat hier enkel om zeldzaamheden of uitzonderlijke aantallen. De tekst heeft niet de ambitie volledig te zijn. Wie de volledige overzichten wil zien, kan terecht op ons eigen regioscherm van waarnemingen.be : www.vwgzwv. waarnemingen.be. Zet gerust ook jouw waarnemingen op die website. Zowel opmerkelijke gegevens als waarnemingen van algemene soorten zijn er welkom, van Aalscholver tot Zwarte Mees.

Midden de zomer, los van de trekperiodes, werd op 11.07 een eenzame Ooievaar gezien aan de Leie te Wevelgem. Er broedden 2 à 3 koppels Woudaap in de Gavers. De eerste broedronde waren er minstens 7 jongen van 2 koppels. Ook aan de Oude Leie te Bavikhove, Kuurne en Wevelgem werd de soort enkele keren gezien. Er broedden ca. 73 kp Blauwe Reigers in de kolonie van de Gavers. Op 25.07 vloog een Grote Zilverreiger naar ZO over Waregem. Van 29.06 tot 06.07 werd de Kleine Zilverreiger enkele keren opgemerkt in de Gavers. Mogelijk zijn een aantal Wespendieven tot broeden gekomen. Potentiële broedplaatsen lagen in Anzegem, Bellegem, Kooigem en Spiere. Op 21.06 vloog een Zwarte Wouw naar ZW over Vichte. In de zomer kwamen een 4-tal Bruine

Kiekendieven slapen in de omgeving Kooigem/Sint-Denijs. In de nestkast aan de elektriciteitscentrale van Harelbeke kwam een kp Slechtvalken succesvol tot broeden (4 jongen). Putje zomer zien we traditioneel al wat steltlopers die eigenlijk al met hun najaarstrek bezig zijn. Zo zagen we onze eerste Regenwulp al op 06.06 te Zwevegem. De grootste groepen werden op 29.07 (14 ex. Vichte) en 12.08 (16 ex. Kortrijk) genoteerd. Op 17.07 vloog een Zwarte Ruiter ZW over de Gavers. Van 16.07 tot 20.08 werden vier waarnemingen van een Bosruiter genoteerd. Op 28.08 zat een Kleine en een Bonte Strandloper in Spiere. Van 04 tot 11.07 werden tot 3 Zwartkopmeeuwen opgemerkt in de Gavers. Op 11.07 vloog er ook eentje over Ingooi-

Yann Feryn Betekenis afkortingen : ex. = exemplaar; kp = koppel; m. = mannetje; w. = wijfje; juv. = juveniel of jong; NO = noordoost; ZW = zuidwest. De ligging van de toponiemen kan precies nagekeken worden op www.vwgzwv. waarnemingen.be.

gem. Van 17 tot 30.08 werd ook regelmatig een Dwergmeeuw gezien in de Gavers. Van 28 tot 30.08 verbleef een Dwergstern in de Gavers. Tot eind juli overzomerden minstens 2 Visdieven in het gebied. Ze kregen vaak het gezelschap van nog 1 of 2 bijkomende Visdieven. Op 13.08 (Kortrijk) en 20.08 (Waarmaarde) werd een Waterrietzanger opgemerkt. De Sprinkhaanzanger broedde in de Schalaffiemeersen te Avelgem en aan de Kleine Bergelenput te Moorsele, en misschien ook te Moen, Kerkhove en in de Gavers. Op 31.07 werd een Grauwe Gors opgemerkt te Kortrijk, meteen de laatste waarneming van het jaar voor die soort. waarnemers : zie www.vwgzwv. waarnemingen.be

↖ jonge Woudaap op de Gavers © Francis Pattyn

21•

Vogelwerkgroep ////////

Duimen voor Visdiefjes! Verse vis

Emmanuel Desmet

↓Een koppel Visdiefjes verjaagt een Meerkoet van het nestvlot. Geen pottenkijkers! © Ignaas Robbe

De Gavers in Harelbeke vormen een prima biotoop voor sternen. Tijdens de trekperiodes houden vele soorten er een tussenstop om even bij te tanken. Noordse stern, Zwarte stern, Grote stern, Dwergstern, Reuzenstern , Witwangstern en Witvleugelstern werden al gespot. Maar het zijn vooral de Visdiefjes die langer blijven pleisteren en kandidaat-broedvogels zijn. Zoals hun naam het zegt, voeden zij zich vooral met visjes. Er is in de Gaverplas dan ook voldoende voedsel aanwezig voor Visdiefjes om er hun jongen groot te brengen. Hoewel er al parende Visdiefjes gezien werden, ontbrak echter een geschikte broedplaats. Visdiefjes hebben niet veel meer nodig dan een kuiltje in het zand om een nest te bouwen, maar dat maakt hen dan ook ontzettend kwetsbaar voor predatoren. En net die rustige broedomgeving ontbreekt in de Gavers.

Sternenvlotjes In navolging van succesvolle initiatieven elders in het land, werd in 2004 ook op de Gaverplas een sternenvlot geïnstalleerd door de vogelwerkgroep. Zo’n vlot is niet meer dan een lage bak met fijne

schelpjes en steentjes. En de Visdiefjes vonden ook vlot de weg naar het vlot. Vorig jaar was er zelfs even een broedpoging met mogelijks één ei. Maar vanaf het begin al waren er kapers op de kust: het vlot werd meteen na de installatie ingepalmd door agressieve exoten als Nijlganzen en Canadese ganzen en ook Aalscholvers zitten er graag op te zonnen. Weinig kans dus voor de frêle Visdiefjes om hier met succes hun eieren uit te broeden. Na 7 jaar vruchteloos afwachten, besloot de vogelwerkgroep een nieuw plan voor de sternenvlotjes op te zetten. Een paar experts – lees het brein van Carlos Van De Ginste en de handige harry’s Marcel Bloeyaert, Yves Hoebeke en Richard Beernaert staken de koppen bijeen en al gauw werd een nieuw prototype van het sternenvlot uitgewerkt. Uiteindelijk werd het grote vlot gerestaureerd en werden drie nieuwe vlotjes gebouwd met afweersystemen voor ongewenste indringers. Marcel en co omringden het vlot met takkenbossen zodat watervogels vanuit het water moeilijk op het vlot kunnen geraken. Rondom de kleine broedbak met schelpjes staan duivenpinnen om grote vogelsoorten af te weren. In het vlot zit ook een schuilruimte voor jongen tegen predatie van bovenaf. In theorie kunnen dus alleen vogels in helikoptervlucht van bovenaf op het vlot landen. In de praktijk werd

↖op 7 april werden 3

één van de vlotjes al meteen na de te waterlating in april 2012 gekraakt door een koppel Nijlganzen. Maar er is ook goed nieuws: ook een koppel Visdiefjes vond begin juni de weg naar één van de kleine vlotjes. Meermaals werd gezien hoe het mannetje aan het vrouwtje een visje aanbood, een vast ritueel in het baltsgedrag van Visdiefjes. Niet veel later ging het wijfje over tot het graven van een

kuiltje in de schelpjes en ging ze op haar “nest” zitten. Nu maar duimen dat de Visdiefjes in alle rust kunnen broeden en er binnenkort kleine Visdiefjes op de Gavers rondvliegen. Wil je weten hoe het deze zomer met de Visdiefjes afloopt, volg dan het nieuws op de voet via www.natuur-forum.be onder de rubriek “De Gavers te Harelbeke/Deerlijk 2011/2012”.

nieuwe sternen vlotjes op de gavers gelegd

↙parende visdiefjes op de Gavers © Yves Hoebeke

↓visdiefje op de gavers © francis pattyn.jpg

↓↓zwarte stern op de Gavers © Free Claerbout

23•

//////// Vogelwerkgroep

Trage Wegen

Genietend wandelen rondom Anzegem

Slechtvalk broedt succesvol in Harelbeke duiksnelheden tot 300 kilometer per uur zijn ze de snelste dieren ter wereld.

Yves De Bosscher

In 2012 werd er opnieuw succesvol gebroed. In de tweede helft van april werden er 4 jongen geboren: 3 wijfjes en 1 mannetje. Ze werden op maandag 7 mei geringd en in juni kon je ze aan de rand van het platform de eerste vliegoefeningen zien uitvoeren. Inmiddels hebben Margaux, Marloes, Marie en Marius het ruime zwerk gekozen.

Emmanuel Desmet

Babyborrel Tweede broedsucces

↗slechtvalk met duif © Francis Pattyn

→ Yves De Bosscher tussen de trotse meter en peter, Hilde Cottyn en Luc Callewaert © Bart Augustijns

↘veel kijklustigen op de babyborrel van de Slechtvalkjes © Bart Augustijns

In 2004 werd op een toren van de elektriciteitscentrale van Harelbeke op initiatief van het Fonds voor Instandhouding van Roofvogels (FIR) en met de steun van de lokale elektriciteitsproducent een nestbak voor Slechtvalken geplaatst. In 2008 koos een koppel Slechtvalken deze bak als vaste verblijfplaats maar pas in 2009 vlogen de eerste 4 jongen uit. Daarmee was Zuid-WestVlaanderen meteen een nieuwe broedvogelsoort rijker. Slechtvalken zijn bijzondere vogels. Met

De vogelwerkgroep organiseerde i.s.m. de Natuur.koepel, het stadsbestuur en de MINA-raad

van Harelbeke op zaterdag 19 mei een uniek kijkmoment en bijhorende babyborrel. De valken waren druk in de weer om hun jongen van voedsel te voorzien en bewaakten het nest tegen mogelijke gevaren. Wie erbij was kon genieten van spectaculaire duikaanvallen op o.a. Wilde eenden en stadsduiven.

Afstand: 10 km. Verkorte route: 8,3 km. Meestal verhard wegdek, plaatselijk onverhard. Trefpunt: Pleintje met standbeeld ’t Gaperke’ op de Kruisweg-Kerkstraat, waar ook de Kalkstraat en de kasteeldreef Hemsrode op uitkomen. Openbaar vervoer: De Lijn bus nr 85 Waregem-Avelgem, halte Anzegem St Vincentiusinstituut.

Hilde Cottyn, voorzitter van VELT Harelbeke en tevens werkzaam in de centrale werd aangesteld als meter van de valken. Luc Callewaert, schepen in Harelbeke maar ook ondervoorzitter van Infrax West, de eigenaar van de toren waarop de valken wonen, is de kersverse peter.

Het valt misschien niet direct op, maar rond de dorpskern van Anzegem ligt een verrassend mooi landschap. Op de flanken van de heuvelkam, een uitloper van de Vlaamse Ardennen, ontspringen tal van bronnen. De hieruit ontstane beken hebben diepe plooien in het landschap geboetseerd. Langs stille paden leidt de wandeling ons door de Winterhoek en de Weedries naar de natuurweelde van Hemsrode. Rust en mooie vergezichten zijn onze beloning.

5

Frans dejonghe

G

I H START F

4 E

6

A D

1 B

2

3

Fragment uit de topografische kaart nr. 29 3 z met toelating A2683 van het Nationaal Geografisch Instituut – www.ngi.be

C •

24

25•

Trage Wegen ////////

weetjes Wegbeschr

ij v in g



A

(nb: aanduidingen zijn terug te vinden op het plannetje)



Start De Nieuwpoortstraat nemen in westelijke richting (niet het doodlopende deel) 0,75 km Tegenover huisnummer 5, voorbij een loods, rechts de aardeweg inslaan Korte Winterstraat links 1.0 km Lange Winterstraat schuin oversteken. Rechts stapsteentjes richting Winterhoek Aan huis nummer 2 rechtdoor stapstenen volgen, die later overgaan in aardeweg (weetje A) 2.0km Aan de verkeersweg Landergemstraat 1 links Na 300 m, tegenover huisnummer 18 rechts de aardeweg nemen Op Kouterstraat rechtdoor en verder links dan rechts Kouterstraat volgen. 3.1km Berglaan links richting centrum 2 Rechts tussen kerk en gemeentehuis 3.5km Achter kerk en residentie Schoonzicht kerkwegel (stapstenen) (weetje B) Spoorweg over, stapstenen blijven volgen 4.2km Aan de Krommestraat links (weetje C), dan spoorweg over 5 km Rechts Statiestraat 3 5.3km Aan “hof der deugden” (sic) links Balthazarstraat omhoog. 5.7km Links met grind verharde aardeweg dalend, verder stapstenen Weedries (weetje D) 6,5 km Wortegemsesteenweg recht oversteken Onverharde weg klimmend (weetje E) 7 km Petegemstraat rechts (weetje F) 4 Wie hier de verkorte route neemt gaat links tot op de Kalkstraat (zie nr 6) Eerste straat links, Ouden Heirweg Ouden Heirweg volgen tot aan de Barze (infobord) (weetje G) de Barze links de met grind 5 8,4 km Aan verharde weg nemen, verder rechts aanhouden (weetje H, weetje I) 9,3 km Dichtbij de bebouwing, links een stapsteentje nemen, dit verder rechts volgen 9,5 km Kalkstraat rechts naar vertrekpunt.

6





b

c

rij knotwilgen. Knotwilgen zijn karakteristiek voor onze streek. Steenuiltjes wonen graag in de holten. Knotwilgen zijn ook een ‘houtmijn’ voor gerief- of brandhout. Samen met veedrinkpoelen, bosjes, hoogstamboomgaarden en heggen worden ze kleine landschapselementen genoemd. Aan de hoeve staat een gedenkteken voor een neergestorte bommenwerper uit de tweede wereldoorlog.

De heuvel waar het pad in een bocht zacht klimmend omheen loopt is een vroegere begraafplaats van Duitse soldaten in WOI en WOII. Rechts van ons het mooie dal van de Dommelbeek. Het beekbegeleidend groen is niet alleen landschappelijk mooi, het is ook voor de natuur belangrijk. Het is de leefomgeving van egel, winterkoninkje, slanke sleutelbloem en veel andere organismen. De Dommelbeek mondt uit in de Maalbeek die op haar beurt de Mandel vervoegt en zo naar de Leie stroomt. De beek met directe omgeving is natuur-gebied op het gewestplan.

De kerk van Anzegem, toegewijd aan Sint-Jan De Doper, werd gebouwd in de 12e-13e eeuw in Doornikse kalksteen. Achter de kerk vinden we nog een echte kerkwegel. Kerkwegels zijn ‘trage wegen’, net als veldwegen, jaagpaden, vroegere treinbeddingen en bospaden. Veel van die trage wegen zijn al verdwenen of dreigen te verdwijnen, afgesloten, omgeploegd of verdrongen door nieuwe verkavelingen. Een spijtige zaak, want trage wegen zijn een paradijs voor zachte weggebruikers. Ze zijn van belang als natuurverbinding, en hebben een hoge cultuurhistorische waarde. Blijf ze gebruiken!

Rechts bevindt zich de vallei van Nederbeek. Die ontspringt in de Zijpte, op de flank van de Tiegemberg, schuin achter ons. De Nederbeek loopt in een wijde bocht naar de Schelde in Domein de Ghellinck (Elsegem). We hebben op onze wandeling dus de water-scheidingslijn tussen Schelde en Leie overschreden.



e

We hebben alweer een hele tijd geklommen en staan hier op het hoogste punt van onze wandeling, bijna 70 meter boven de zeespiegel. De hoogspanningslijnen ontsieren wel een beetje de omgeving. Dit is opnieuw de waterscheidingslijn. Voor ons stroomt het water naar de Leie, achter ons naar de Schelde. Tel de kerktorens.



F

Even voorbij hoeve ten Bulcke zien we links in het weiland in de diepte een bosje met kreupelhout. Daar is de bron van de Kasteelbeek. Deze beek voedt onder meer de vijvers van het kasteel Hemsrode en stroomt verder naar de Maalbeek. We bevinden ons hier dus weer in het stroomgebied van de Leie.

Even verder verandert de Petegemstraat in een typische holle weg. Eeuwenlang gebruik van hetzelfde pad, te voet of met paard en kar, leidde tot een natuurlijk erosieproces. Losgewoelde aarde spoelde af en op die manier diepte de weg zich jaar na jaar uit. Veel holle wegen zijn vermoedelijk vanaf de Middeleeuwen ontstaan. Ze dragen dus een stukje geschiedenis mee en zijn daarom cultureel erfgoed. Holle wegen herbergen vaak restjes wilde natuur te midden van uitgestrekte akkers en dienen als ‘stapsteen’ tussen bosjes en andere stukjes natuur in de omgeving. Door hun verzonken ligging heerst er een microklimaat, zeker als de bermen bebost zijn. Het is er windluw, schaduwrijk, vochtig, koeler in de zomer en zachter in de winter. Vogels, vlinders, vleermuizen en knaagdieren vinden hier voedsel en beschutting

D Weedriesbeek. In de omgeving ontspringt de Weedriesbeek. Ze mondt uit in de Nederbeek. Bemerk de mooie

27•

Trage Wegen ////////



g

De Ouden Heirweg is een vroegere verbinding tussen Kortrijk en Oudenaarde. Bemerk de nieuwe aan-plantingen, een initiatief om de omgeving groener en natuurvriendelijker te maken.

“De “Barge” of “De Barze” (in het Anzegems) is een historische waardevolle hoeve, deel uitmakend van de kasteelsite Hemsrode . De benaming “Barze” is afkomstig van l’ Auberge, een stopplaats voor de reizigers tussen Kortrijk en Oudenaarde (zie de bewaarde paarden-ring in de voorgevel). Het woonhuis staat aangeduid op de Ferrariskaart (1770-1778) maar bestond al in de 15de eeuw als verpachte hoeve door de Heren van Hemsrode. De woning is samen met de stalvleugel herkenbaar op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1845). De stalvleugel werd in 1880 uitgebreid met een schuur.

h

Het domein Hemsrode is een uniek natuurgebied. Door zijn open structuur is het een ideale uitvalsbasis naar het omringende agrarische landschap voor tal van kleine zoogdieren en zeldzame vogels. Hemsrode en Bouvelobos zijn in de Landschapsatlas erkend als ‘Ankerplaats’, een term voorbehouden voor plaatsen met een grote landschappelijke gaafheid. Een deel van de site is ook Europees habitatgebied. De habitatrichtlijn streeft ernaar het leefgebied van wilde flora en fauna in stand te houden en te herstellen. Hier leven buizerd, zwarte specht, glanskop, kiekendief, bosuil, boomklever, ijsvogel en tal van andere vogels. Ook zeldzame paddenstoelen en kolonies bosmieren. Het bos is samengesteld uit eiken-beukenbos en eiken-haagbeukenbos met wilde hyacint. De omgeving van Hemsrode-bos is een kwetsbaar brongebied met een uitzonderlijke voorjaarsflora.

i Geschiedenis kasteel Hemsrode Hemsrode was één van de zeven “hoofdpointerieën” (kantons) van het kasselrij Oudenaarde en behoorde toe aan enkele machtige families uit het graafschap Vlaanderen: Hemsrode, Halewyn, Uitkerke, Borselen, Brederode, Lummene, Saint Genois, du Jardin, du Mont de Sandoncq, Béchade, Caters en Thiennes de Rumbeke. Tijdens het Ancien Régime stelden zij de baljuws en de schepenen van de gemeente Anzegem aan. In augustus 1940 brandde het kasteel, waarin Duitse troepen waren gelegerd, volledig uit. Een deel maar van het meubilair en de kapel konden door moedige dorpelingen worden gered. Graaf Philippe de Limburg Stirum besloot daarop om de stallingen ( het koetshuis), die in 1642, in Louis XIIIde stijl gebouwd waren, in te richten om er met zijn gezin te kunnen wonen. Tot aan zijn overlijden in 1997 was hij begaan met het versieren en verfraaien van zijn woning die hij aan zijn dochter Marie-Hélène schonk. Jonkheer en Mevrouw Benoit de Maere d’Aertrycke wonen er nu sinds 1998. Deze eigendom bezit nog uitzonderlijk mooie en goed bewaarde landschapsomgevingen met prachtige glooiingen, een rijke fauna en flora en enkele belangrijke waterbronnen.

SIDEWAYS festival Artistiek laboratorium op / langs / over trage wegen 17 augustus – 17 september 2012

Genieten van kunst en landschap Een kunstenaar die al wandelend schildert? Een ezel belast met multimediaapparatuur? Eetbare planten ontdekken langs trage wegen? Belevingen en ervaringen die worden onderzocht tijdens Sideways, een kunstenfestival op weg en onderweg. Trage wegen vormen een maand lang het decor voor ontmoeting tussen natuur en cultuur, tussen wandelaars en artiesten.

33 projecten in de open ruimte, een tocht van 334 kilometer, 16 wandeldagen, 5 festivalweekends, 2 symposia en 1 multimedia-ezel! De ruggengraat van het Sideways festival bestaat uit een wandeltocht van 4 weken

dwars door België, van west naar oost. De Sideways expeditie is online te volgen en iedereen is welkom om met de internationale groep artiesten mee te wandelen van maandag tot donderdag. Tijdens de weekends houdt de wandelkaravaan halt en ontvouwt zich een programma met interventies, workshops, gesprekken en wandelingen op de volgende 5 festivalplekken: Menen (19/8), Herzele (25-26/8), Brussel (1-2/9), Turnhout (8-9/9) en Zutendaal (15-16/9). DonkeyXote, de multimedia-ezel, documenteert verhalen en ontmoetingen onderweg en maakt alles virtueel wereldkundig via www.sideways2012.be. Sideways is een project van Trage wegen vzw | Perscontacten via Sinta Wibowo (0495-944051 en [email protected]) Op dinsdag 21 augustus gaat de tocht van Moeskroen naar Russignies over 23 kilometer. Hierbij wandelen we over het

grondgebied van Kortrijk, Zwevegem, Avelgem en Kluisbergen. Via een Klimopflits en de website van de Koepel krijgt u later hierover meer informatie. In samenwerking met Verbeke Foundation, Glasbak, Les Ballets C de la B, Arpia, Turnhout 2012, Walking Artists Network, CC De Steiger, Ferme du Parc Maximilien, Klein EngeLandhoeve, De Lieteberg, Waerbeke, Vormingplus, ‘t Uilekot, Open Doek Filmfestival, JES stadslabo, Arthis, Strategische Projectenorganisatie Kempen en tal van andere partners. Gesteund door Vlaamse Overheid, Nationale Loterij, Menen, Herzele, Turnhout, Zutendaal, Vlaamse Gemeenschapscommissie, Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Provincie Limburg, Institut für Auslandsbeziehungen, Romanian Cultural Institute, Istituto Italiano di Cultura, Instituto Cervantes, Baalse Hei en Narvik Homeparcs. Mediapartner Klara

1-2.09 — brussel

25-26.08 — herzele 18-19.08 — menen

8-9.09 — turnhout

© Gabor Husson

15-16.09 — zutendaal

•

28

33 projecten in de open ruimte, een wandeltocht van 334 kilometer, 5 festivalweekends, 2 symposia en 1 multimedia-ezel!

www.sideways2012.be

In beeld

johan staelens johan staelens

(kuurne)

In deze rubriek laten we één van de natuurfotografen die onze regio rijk is, een selectie maken uit een paar bijzondere kiekjes die hij of zij maakte. Voor dit nummer zetten wij Johan – Djooni – Staelens uit Kuurne voor de lens. Hem voorstellen, lijkt ons inktverspilling. Wie kent Djooni niet? Hij stond mee aan de wieg van NWG De Vlasbek Kuurne en is in heel wat besturen van onze werkgroepen op de één of andere manier betrokken. Wat hij er precies doet, is niet altijd even duidelijk, maar zijn aanwezigheid staat garant voor gezelligheid en hilariteit en zijn kennis ter zake is een verrijking. Dat Djooni natuurhistorisch van alle markten thuis is (en dan hebben we het niet over lakens), bewijst het ruime spectrum aan fauna en flora in zijn fotocollectie. Vier foto’s uitkiezen, was geen eenvoudige opdracht voor iemand met een encyclopedische verzamelwoede op het gebied van natuur.

Zonsondergang (Hortobagy - Hongarije) Persoonlijk vind ik de natuurfotografie nog altijd niet volledig toereikend om een bepaalde opgedane emotie bij natuurbeleving vast te leggen. Een sfeervolle zonsondergang in een prachtig natuurgebied geeft altijd stof tot nadenken, maar doet vooral ook met volle teugen genieten en tot rust komen. Beeld je bij deze foto het ruisen van het riet, het gezang van de rietvogels, het hoompen van een Roerdomp en de roepende Boomkikkers in en dan is het plaatje compleet.

Knoflookpad (Hortobagy - Hongarije) Padden en kikkers ga je best in “kikkerperspectief “ fotograferen, zo heb ik het toch alvast op cursus bij Tom Linster geleerd. Voor deze Knoflookpad ging ik dan ook plat op de buik met deze laag-bij-de-grondopname als resultaat. Weer recht komen, lukt meestal wat moeilijker...

Rode Vuurvlinder (copula) op Veenwortel (Viroin - België) Steeds meer en meer koester ik dagvlinders zoals deze Rode Vuurvlinders. Niet alleen vanwege hun mooie kleuren en unieke metarmofose die zij ondergaan, maar vooral omwille van hun fragiliteit in hun voortbestaan. Natuurfotografie moet ook kunnen bijtreden tot een betere kennis van onze soorten die tot een grotere bescherming van onze biodiversiteit kan leiden.

•

30

Kleinste Jager (Varangerfjord Noorwegen) Als vogelfotograaf mis ik nog een paar elementaire zaken: enerzijds een sterke telelens, anderzijds het geduld om vele uren in een schuiltent door te brengen alvorens op het ideale moment te kunnen afdrukken. In de Varangerfjord was het geluk aan mijn kant: sommige vogels zijn helemaal niet mensenschuw zodat je ze tot op minder dan 5 meter kan benaderen. Deze unieke kans liet ik niet liggen om deze sierlijke prachtvogels te kieken.

31•

Planten

piet missiaen

Duinenvegetatie rond de Frans-Belgische grens

2. Kandelaartje (Saxifraga tridactylites)

29 april 2012 was het startsein voor het nieuwe seizoen van onze plantenwerkgroep. Een delegatie van Natuurpunt Avelgem vergezelde ons bij deze eerste inventarisatietocht. Onder leiding van apotheker en duinenliefhebber Dirk Dubois staken we de Frans-Belgische grens over om er de Dunes du Perroquet (174 ha) in Bray-Dunes te verkennen. Deze duinen zijn kalkrijk (jong gevormde duinen), in tegenstelling tot de zure duinen van de Nederlandse Waddeneilanden. Opvallend is het ongerepte karakter van het gebied, met slechts een heel beperkte bewegwijzering. Zonder gids zou je er warempel in kunnen verdwalen. De met grondwater gevulde duinpannen bevatten een rijk dieren- en plantenleven. ’s Namiddags bezochten we de Oosthoekduinen (38 ha) en de Houtsaegerduinen (80 ha) in De Panne. In dit laatste duinengebied gebeurt het graasbeheer door ezels waarvan sommigen last hadden van lentekriebels. Door de vrij koude aprilmaand bloeiden minder bloemen dan verwacht, maar volgende typische duinplanten waren toch al van de partij.

De Steenbreekfamilie bevat soorten die dikwijls tussen stenen groeien, alsof ze in staat zijn die te breken. Ook in de duinen is er weinig concurrentie van andere planten, ook niet van het Sterretjesmos dat graag in zijn gezelschap vertoeft. Het Kandelaartje is een eenjarige plant en is dus verplicht om in een heel korte tijd zijn levenscyclus te voltooien. Het is een voorjaarsbloeier die gebruik maakt van het vocht dat in de lente nog in de bodem aanwezig is. De kleine blaadjes beperken het vochtverlies. Tegen de zomer is het zaad al gevormd.

1. Knolboterbloem (Ranunculus bulbosus) Deze boterbloemsoort houdt van kalk en verdraagt het drogere klimaat van de duinen. De sterke beharing voorkomt uitdroging. Net als de algemene Kruipende boterbloem is de middelste bladlob gesteeld. De teruggeslagen kelkbladeren en de knolvormige verdikking aan de voet van de stengel sluiten elke verwarring uit.

Voor de bestuiving zorgen insecten, die op de kleine witte bloempjes afkomen. Als dit niet lukt, is er nog altijd een laatste redmiddel: zelfbestuiving.

3. Ruw vergeet-menietje (Myosotis ramosissima) Binnen het geslacht vergeetme-nietjes bloeit deze soort het vroegst, om de zomerse droogte voor te zijn. Men vindt het op kalkrijke duinen. In de Nederlandse naam wijst “Ruw” op de dichte en stijve beharing. Zowel de blauwe bloemen als de plant zelf zijn kleiner dan bij zijn geslachtsgenoten.

4. Duinviooltje (Viola curtisii) Waar geen plantengroei is, gaat het zand stuiven. Het Duinviooltje verdraagt een beperkte hoeveelheid stuifzand. Paars, wit en geel zijn de kleuren die in verschillende combinaties in de kroonbladeren kunnen voorkomen. De kroon heeft een kegelvormig aanhangsel, spoor genoemd, dat nectar bevat en insecten moet aanlokken. Deze spoor is bij het Duinviooltje relatief lang. Viooltjes hebben naast gewone bloemen ook cleistogame bloemen, die nooit opengaan. Zelfbestuiving verzekert hier de zaadvorming. De zaden hebben een aanhangsel dat mieren aantrekt. Zij zorgen voor een transport op grotere afstand.

5. Winterpostelein (Claytonia perfoliata)

1

2

5

De witte bloemen van deze bijzondere plant lijken zich door het stengelblad geboord te hebben, vandaar het tweede deel van de wetenschappelijke naam “perfoliata”. In werkelijkheid gaat het om twee tegenoverstaande stengelbladen, die trechtervormig vergroeid zijn.

1: © Teun Spaans 2,3,6: © Bioweb 4: © Kristina Naeyaert 5: © Max Licher 7: © USDA 8: NatureGate luontoportti.com

3 4 •

32

6

7 33•

Planten ////////

6. Zandzegge (Carex arenaria)

8. Kruipwilg (Salix repens)

Zeggen hebben in tegenstelling tot grassen een driekantige stengel. De Zandzegge houdt stuifzand vast dankzij haar dikke wortelstok. Deze verspreidt zich lijnvormig. Op die manier ontstaan hele tapijten.

Een Schietwilg kan tot 18 m hoog worden, een Kraakwilg zelfs tot 24 m. In tegenstelling tot deze twee geslachtsgenoten is de Kruipwilg

geen boom, maar een struik, die niet meer dan 1 m haalt. Zijn ondergronds kruipende stam heeft hem zijn naam verleend. Deze manier van verspreiding is ideaal om het stuifzand in bedwang te houden.

7. Ontariopopulier (Populus balsamifera) Bij het fijnwrijven van bladeren of knoppen komt een aangename balsemgeur vrij, vandaar “balsamifera”. Dit geldt ook voor andere populierensoorten, maar het meest bij de Ontariopopulier. De bladeren zijn niet driehoekig zoals bij de Ratelpopulier, maar eirond met een hartvormige voet.

Recticel Insulation, door de natuur geïnspireerd.

Uw woning, perfect geïsoleerd van onder tot boven.

Om duurzame isolatieproducten voor uw woning te ontwikkelen, bestudeerden de product innovators van Recticel Insulation de natuur. En haalden er de eigenschappen uit die ons gamma zo uniek en efficiënt maken. Zo lieten ze zich inspireren door het ingenieuze beschermingssysteem van het gordeldier. Die kan zich volledig afsluiten van de gevaren van buitenaf. Net zoals Recticel Insulation uw woning volledig afsluit van weer, wind... en hoge energiefacturen.

Inderdaad. We bieden u uiterst kostenbesparende, duurzame producten die uw hele woning - ook als het een passiefhuis betreft - optimaal isoleren. Neem nu Eurowall®: met deze ultradunne spouwisolatie bespaart u geld én ruimte. U kiest ook voor Powerroof®, onze revolutionaire dakisolatie, én Eurofloor®, de dunste vloerisolatie? Dan bent u bovendien zeker dat de isolatie in uw woning naadloos in elkaar overgaat. Dank u wel, Moeder Natuur.

Activiteit in de kijker

Tijdens de komende zomermaanden organiseert de Plantenwerkgroep heel wat boeiende uitstappen. Hieronder een oplijsting:

//Plantenstudiedag Het Zwin en de Zwinduinen door de Nationale Werkgroep Botanie (NWB)

//Planteninventarisatie van het Oude Leiereservaat Kortrijk

We onderzoeken samen met de NWB de rijke vegetatie in dit slikken- en schorrengebied en de aanpalende duinen. Voorzie u van laarzen, loep, flora’s en lunchpakket met drank. Start aan de parking van het Zwin.

Langs de Oude Leie noteren we alle planten aan de hand van een streeplijst, van de banaalste tot de zeldzaamste. Een vergrootglas en een flora zijn goed bruikbaar. Met gids: Piet Missiaen. Datum: Afspraak:

Totale bescherming met 6 topproducten.

Zaterdag 14 juli van 14:30 tot 17:00 Standbeeld Den Hert, kruispunt Gentsesteenweg en R8, Kortrijk

//Bermenwandeling in landelijk gebied op en rond de oude stortplaats van Kortrijk (Libel) Powerroof®

Eurowall®

Eurothane® G Eurofloor®

Powerwall®

Eurothane® Bi-3

isolatie voor hellende daken

de ultradunne de ideale de dunste spouwisolatie binnenisolatie vloerisolatie

isolatie voor buitengevels

isolatie voor platte daken

Surf naar www.recticelinsulation.b be voor een pasklaar an ntw twoo oord ord op al uw is isol o at ol atie ievr ie v ag vr a en en!! Recticel Insulation - Tel. +32(0)56 43 89 43 [email protected] - www.recticelinsulation.be

8

In de omgeving van het stadsgroen Marionetten liggen er een schat aan wandelwegen. De wandeling verloopt tussen weilanden en akkers waarbij aandacht geschonken wordt aan de wilde planten in de bermen. Met gids Willy Herreman. Datum: Afspraak:

Zondag 19 augustus van 14:30 tot 17:00 BC “Hof te Coucx”, Marionetten 12, Kortrijk

Datum: Afspraak:

Zaterdag 15 september van 9:00 tot 17:00 Om 7.30 u aan het NEC “De Steenoven” (Schaapsdreef 29, Kortrijk) voor kostendelend vervoer

//Planteninventarisatie van het Oude Leiereservaat Kortrijk/Kuurne/Harelbeke deel 3 Langs de Oude Leie noteren we alle planten aan de hand van een streeplijst, van de banaalste tot de zeldzaamste. Een vergrootglas en een flora zijn goed bruikbaar. Met gids Piet Missiaen. Datum: Afspraak:

Zondag 16 september van 14:30 tot 17:00 Standbeeld Den Hert, kruispunt Gentsesteenweg en R8, Kortrijk

Meer info over bovenstaande activiteiten kun je steeds verkrijgen bij Piet Missiaen (056/20 51 77).

35•

Paddenstoelen

Roesten, branden en andere ongewone zwammen Christine Hanssens

1

2

3

4

•

36

Zwammen doen ons meestal denken aan paddenstoelen met steel en hoed, aan bollen die bij rijpheid talloze sporen verstuiven of bekervormige structuren die sterk in grootte variëren. Maar wie intensief naar zwammen gaat zoeken, beseft al vlug dat ze nog heel andere vormen kunnen aannemen. In dit artikel bespreken we enkele van die afwijkende soorten. Soms vinden we op Vogelkers abnormale en helemaal vervormde vruchten (fig.1). Omdat deze dan op de tas van een nar lijken, spreekt men van Narrentasjes (Taphrina padi). De afwijking komt van een zwam waarvan de sporen langs de bloem binnengedrongen zijn. Nadien ontstaan nieuwe sporen op de extra grote, vervormde vrucht. Van bepaalde zwammen bereiken de sporen het hout langs de beschadigde schors en veroorzaken dan woekeringen, zodat uit één groeitop een grote hoeveelheid andere toppen ontstaan. Deze vormen dan heel veel zijtakjes met kleine blaadjes. Op hun onderzijde kan men dan talloze sporen aantreffen. Dergelijke sterk vertakte stroken heten “heksenbezems”. Ze lijken wat op vogelnesten en zijn vooral tijdens de wintermaanden goed te zien. Bij ons is de Berkenheksenbezem best gekend. Maar onlangs werden zo’n afwijkende vertakkingen ook op Plataan (fig. 2) aangetroffen. Deze zijn veroorzaakt door Apiognomia venata. Er bestaan zelfs heksenbezems op naaldhout.

11 5

12 6 13 7

Echte paddenstoelen (fig.3) kunnen soms helemaal of gedeeltelijk bezet zijn met korrelige uitstulpingetjes. Dit zijn aantastingen van de Tumorgalzwam (Christiansenia tumefaciens). Ze zijn wel tamelijk zeldzaam. Op gezwollen delen van Klein kruiskruid verschijnen soms een soort mini-bloempjes (1mm diameter) van de Klein kruiskruidroest, ook gekend als Composietenroest (Puccinia lagenophorae) (4). Dit is een nieuwkomer uit Australië die pas sinds 1960 in Europa gevonden werd. Hij verbreidde zich er zeer snel zodat hij al in 1985 “algemeen” genoemd werd. Op de bovenzijde van braambladeren zien we soms ronde karmijnrode vlekjes (fig.5), en juist eronder, dus op de onderkant van dit blad vinden we dan zwarte korreltjes (fig.6) met grote aantallen sporen. Dit komt van de Veelcellige braamroest (Phragmidium violaceum).

10

14

8

9

Sinds enkele jaren vinden jullie wellicht ook, kort na het ontluiken, oranjerode vlekken op de bladeren van de perenbomen. Deze worden veroorzaakt door de Peer-jeneverbesroest (Gymnosporangium sabinae) (fig.7). Op de onderzijde van dergelijke bladeren zijn dan heel eigenaardige galachtige uitsteekseltjes te zien. Daarin worden talloze sporen gevormd. Zij kunnen verder ontwikkelen op Juniperus sabinae. Het ware dan ook interessant om te gaan zoeken naar oranje geleiachtige stroken van enige centimer grootte op deze struiken. Wanneer hun talloze sporen die hierop gevormd worden opnieuw de perenbladeren bereiken, is de cyclus rond. Een andere opvallende roest is de Brandnetel-zeggeroest (Puccinia urticata) (fig.8). Deze veroorzaakt

fel gekleurde, ovale zwellingen op de stengels van de Grote brandnetel,. Deze raken op den duur bezet met gelige “mini-bloempjes” voor de sporenvorming. Roesten bezitten meestal een ingewikkelde levenscyclus waarbij ze van waardplant verhuizen. Eigenlijk kunnen we 163 verschillende roesten bij ons aantreffen. Deze worden uitvoerig beschreven in een bijzonder interessant boek “Roesten” van A.Termorshuiizen en Swertz. Er bestaan zelfs Witte roesten die niet verwant zijn met de gewone roesten. Eén van de bestgekende soorten uit deze groep is deze op Herderstasje . Aangetaste planten bezitten dan gekromde, licht gezwollen, wit glimmende bloeistengels (fig.9). Eigenaardig is dat dezelfde “witte roest“ eveneens kan voorkomen op de bladeren van Tuinkers (fig.10 ), die in hun nabijheid groeit. De Tuinkers kan dan natuurlijk niet meer dienen voor consumptie. Naast “Roesten” kennen we nog “Branden”. Deze vormen een zwart sporenpoeder of “brandsporen”. Ze zijn wel duidelijk zeldzamer dan de roesten. Fig. 11 stelt Vlotgrasbrand (Ustilago longissima) voor. Wie grassen langs de wegkant observeert zal er wel eens Halmverstikkers (Epicloë typhina) (fig.12) aantreffen. Deze zwammen groeien vooral op Witbol en zien eruit als een 4 à 5 cm lange witte ring halverwege de grashalm. Tijdens het rijpen kleuren ze geleidelijk geel. Het gras sterft er niet van, maar wordt dan wel in zijn bloei en zaadvorming gehinderd. Bovenaan Pijpenstrootje vinden we regelmatig tot zwarte korrels vervormde graantjes van het Pijpenstrootjesmoederkoren (Claviceps microcephala) (fig.13). Deze afwijking komt van een merkwaardige zwam met een ingewikkelde levenscyclus. De soort is nauw verwant met het “moederkoren op graan”. Dit veroorzaakt ernstige vergiftigingen met hevige krampen en afsterven van de extremiteiten o.a. vingers en tenen, waarop de dood volgt. Toch haalden verloskundigen er reeds in 1582 een product uit: “bevallingspoeder” dat in kleine hoeveelheid gunstig bleek om de weeën bij een geboorte te bevorderen. Tijdens de herfst vinden we regelmatig op de bladeren van Zomereik een witte poederige substantie van de Eikenmeeldauw (Microsphaera alphitoïdes) (fig.14). Bij ons kennen we een 60-tal soorten meeldauw met elk hun gastheer. De aangetaste planten ondervinden ernstige schade. Toch sterven ze er niet van. Intussen hoop ik dat jullie verder nog heel wat interessants kunt waarnemen in de wondere zwammenwereld

Foto’s: © Christine Hanssens

37•

Uit de verenigingen ////////

Uit de verenigingen

Natuur.koepel aan het werk! Herman Nachtergaele

© Herman Nachtergaele

Natuur.koepel

11-13 mei: Natuurstudieweekend in de Viroin

14 april: Natuur.quiz in Marke

© Mario Desloovere

10 teams werden op de rooster gelegd over hun kennis van natuur en milieu. Maar het ging evengoed over hard rock als over politiek. De adrenaline gierde door de lucht. Top of the bill waren de praktische proeven: Vlaamse bieren proeven (én herkennen) en papieren vliegertjes plooien. De “Zonneslyps”, een ploeg met mensen uit Zonnebeke en Slypskapelle, won met een straat voorsprong. Zeker voor herhaling vatbaar.

Een tof weekend met een enthousiaste groep die kon genieten van de mooiste streek van Wallonië. Waarnemingen van orchideeën, rode wouw, nachtegalen en wielewalen, een overrompeling door meikevers en een koningspage waren enkele van de natuurparels die we gezien hebben. Om niet te spreken van de avondlijke emoties rond de pietjesbak… Onze natuurstudiegroepen zorgden voor deskundige begeleiding van de “groentjes”. Hoogtepunt was alweer een prachtige landschapswandeling rond geologie voorbereid door Dirk Libbrecht en Erwin Decoene, zijnde onze illustere werkgroep “Dust en eerde” in eigen persoon. Merciekes!

29 april: Actiedag voor een groene ring rond Anzegem Natuurpunt Anzegem, het lokaal actiecomité “ban de ring” en onze Natuur.koepel blijven actie voeren tegen nog meer beton door onze laatste mooie landschappen. 200 deelnemers volgden het geplande traject en zagen zelf dat Anzegem één van de mooiste landelijke gemeenten van onze streek is. De Deputatie van West-Vlaanderen negeert hier volledig de wil van de bevolking, maar deze strijd is nog lang niet gestreden. In deze Klimop kan je deze mooie wandeling terugvinden. © Nik Dooms

•

38

→ © Bart Augustijns ↓© Hans Vermeersch

19 mei: Babyborrel Slechtvalken in Harelbeke Een koppel slechtvalken zorgde voor de derde keer voor een kroostrijk gezin in de nestbak aan de centrale en dat werd gevierd. Een fiere peter en meter, tientallen enthousiaste vogelaars en nog meer toevallige voorbijgangers die via de telescoop de indrukwekkende vlucht van de oudervogels konden bewonderen. Die ene eend die er op het verkeerde moment langskwam, kan het maar op het nippertje navertellen. Bedankt aan Yves Debosschere voor de puike organisatie.

39•

Uit de verenigingen ////////

imo

Buurtfeest natuurtuin Gilbert Desloovere

De Natuurtuin Gilbert Desloovere is een klein stukje natuur in het centrum van Kortrijk. Het gebied is ingesloten door de R8 en de tuinen van de Olmenlaan. Er is een ingang op het einde van de Goedendaglaan (naast de oprit van de R8) en van de Dokter Snellaertstraat (langs het fietspad Kortrijk-Zwevegem over de oude spoorwegberm).

Kortrijk

DE 11 95x140 VL KLI:Studio VAN STEENSEL 25/08/11 10:30 Page1

IN DE KIJKER

TATYANA, ASSISTENT-WERKLEIDSTER IN DE KRINGLOOPWINKEL Tatyana, hoe kwam je terecht in De Kringloopwinkel?

soms gaat kiezen vanzelf ● 2 tot 4 uur stoken voor 24 uur heerlijke stralingswarmte... ● geschikt voor alle houtsoorten, en ook voor pellets... ● verdient zich snel terug door lage brandstofkosten... ● een gezond binnenhuisklimaat door infrarode warmte... ● topresultaten inzake rendement, CO2 , CO en fijnstof... ● meer dan 60 modellen, klassiek en modern, ook bakovens... ● voor oudere woning tot passiefhuis, ook met CV-optie...

Ik kom oorspronkelijk uit Oezbekistan, waar ik de kost verdiende als danslerares. Toen ik door omstandigheden Oezbekistan moest verlaten, kwam ik in België terecht. Na een tijdje zonder werk, bood het OCMW mij een job in De Kringloopwinkel Wevelgem aan. Het moet gezegd, ik begon eraan zonder veel enthousiasme…

Zoveel jaren later werk je nog bij De Kringloopwinkel, wat deed je dan toch volhouden? Algauw werd ik gebeten door de kringloopmicrobe: het contact met klanten en collega’s, de voldoening van mee te werken aan kwaliteit en structuur in de winkel, het gevoel nuttig te zijn,… gaven mij de nodige moed om door te gaan. Hoe verliep het dan verder? Mijn chefs bij De Kringloopwinkel waren tevreden met mijn werk, ik kreeg een vast contract en ben ondertussen assistent-werkleider. Ik sta de werkleiders bij in de praktische organisatie, het delegeren van taken, het helpen opleiden van nieuwkomers,… Wat spreekt je het meest aan op het werk? Ik hou van de leuke sfeer onder de collega’s, een nette winkel op het einde van de dag, een tevreden klant die spontaan een doos koekjes meebrengt…

De echte massieve speksteenkachel ... ook binnenin van speksteen !

INFORMATIE, VERDELERS, ACTIES, DOCUMENTATIE ? Bezoek www.0145.dutry.info of bel 056 77 60 90 TULIKIVI BELGIUM, Jagershoek 10, 8570 Vichte.

MILIEUONDERNEMING IN DE SOCIALE ECONOMIE

Programma van het buurtfeest 11&12 augustus 2012 Zaterdag 11 augustus 10u30 Darts-tornooi met €500 prijzenpot: vooraf inschrijven verplicht €5 14u kubb-tornooi: inschrijven gratis, ploegen van 2 of 3 19u30 amusante quiz met mooie prijzen, inschrijvingsbijdrage per ploeg (4 personen) €5 (4 drankbonnen inbegrepen)

Els Verhaest

Zondag 12 augustus gratis rommelmarkt vooraf inschrijven verplicht 9u30 natuurwandeling in Natuurtuin G. Desloovere (start ingang Dokter Snellaertstraat) 11u aperitief 13u barbecue: €10 per volwassene en €6 voor kinderen tot 12 jaar vanaf 14u DJ Kris, springkasteel, volkspelen, nagelklop, springkasteel, dammen, enz. 9u

stippelmot 4 juli 2009 © Els Verhaest © Els Verhaest

Waar gaat dit alles door? Clubhuis Drie Hofsteden Vissers bevindt zich op de hoek van de Theodoor Sevenslaan en Dokter Snellaertstraat te Kortrijk, dit is tussen de huidige spoorwegberm en het nieuwe fietspad.

Inschrijven Vragen of inschrijven kan je mailen naar: info@ natuurtuindesloovere.be. Inschrijven voor Darts, Kubb, quiz, rommelmarkt en barbecue voor 5 augustus kan bij Georges Declerck op 056 / 22 96 31 of Thierry Meerschman 0473 / 62 20 07 en door te storten op BE 36 97 30 593 78 481 met vermelding van je naam en de activiteit.

41•

Uit de verenigingen ////////

LEKKER VEGETARISCH martin raepsaet Foto’s: © www.evavzw.be

Donderdag Veggiedag: het werkt aanstekelijk ! Diverse grote steden waaronder Brussel en Gent maakten bekend dat zij meededen aan de Donderdag Veggiecampagne. Een groot succes, zo blijkt een jaar later. Heel wat restaurants, bedrijven en instellingen zagen het gebruik van veggie maaltijden drastisch stijgen. Dat de campagne echt werkt, bewijst ook het succesverhaal van de VUB. Waar de doelstelling van het studentenrestaurant was om op donderdag 20 procent van de mensen voor vegetarische maaltijden te laten kiezen, haalt men nu al gemiddeld 35 procent.

Donderdag Veggiedag is goed voor mens en milieu Minder vlees eten is de grootste stap die je kan zetten om de ecologische voetafdruk van je voeding te verminderen. De impact van veeteelt (en vleesconsumptie) op het milieu is immers zeer groot. Veeteelt is wereldwijd verantwoordelijk voor 18% van de uitstoot van broeikasgassen. Dat is meer dan de hele transportsector samen. Bovendien wordt 70% van het wereldwijde landbouwareaal gebruikt om dieren op te laten grazen of voor de teelt van veevoedergewassen. Wereldwijd kapt men voor vleesconsumptie jaarlijks drie miljoen hectare bos. De productie van vlees vereist ook enorm veel water, en dat is schaars geworden. Bovendien is vlees een inefficiënt product. Een groot deel van de mondiale graan- en sojaproductie wordt gebruikt voor dierenvoeder,

•

42

terwijl het efficiënter zou zijn om deze gewassen rechtstreeks te gebruiken voor menselijke consumptie.

Donderdag Veggiedag is goed voor je gezondheid Een vegetarische maaltijd is niet alleen een duurzame maar ook een gezonde maaltijd. We eten in Vlaanderen te veel vlees en te weinig groenten. Dit heeft nefaste gevolgen voor onze gezondheid. Zoveel vlees eten verhoogt het cholesterolgehalte en het risico op hart- en vaatziekten, sommige kankers en overgewicht. Kies je voor minder vlees en méér groenten en fruit, dan eet je vanzelf meer vezels, vitaminen en mineralen.

Deze campagne wil iedereen stimuleren om tenminste één keer per week lekker vegetarisch te eten. Eén dag in de week zonder vlees of vis, maar mét veel groenten en fruit. Zo wordt donderdag ook gezonderdag, niet alleen voor de mens, maar ook voor ons milieu. En het is een opstapje naar een ander voedingspatroon, waarbij niet alleen wij hier in het Westen, maar ook het groeiend aantal bewoners van het Zuiden en heel de wereld in de toekomst van voldoende voedsel zullen kunnen genieten.

Vegetarisch broodbeleg smaakt naar meer. Het noodzakelijk aandeel aan eiwitten en vetten via vlees en zuivel is in een ideaal voedingspatroon voor volwassenen niet erg groot. We eten er doorgaans

te veel van. Vegetarisch betekent ook zeer gevarieerd eten, met warme en koude groenten. Dat je je brood ook kunt beleggen met groenten is minder bekend. Niets kan tippen aan een zelf bereid broodsmeersel. Je kan er ook lekkere aperitiefhapjes mee bereiden. Met onderstaande suggesties kan je meteen aan de slag. Heel veel receptjes vind je ook op de Velt site of onder www. ecosmos.be - recepten.

water gaar. Giet ze af, laat ze iets afkoelen en schil ze dan. Hak de bietjes in stukken en pureer ze (eventueel in porties) met het mengsel van de kikkererwten en de ui, de sesampasta, knoflook, citroensap en komijn. Voeg langzaam al roerend het bewaarde kookvocht en de olijfolie toe. Zorg dat alles goed gemengd wordt en druppel er tenslotte nog wat olie bovenop.

GROENTENPATÉ Nodig: 250 g tofu, 3.5 el olijfolie, 3.5 el sojasaus, 1 tl groentebouillon (poeder), 5 el water, 15 g pijnboompitten, 125 g

Doe de geraspte komkommer in een zeef en laat uitlekken. Roer er met een lepel door zodat zo veel mogelijk vocht uit de komkommer is geperst. Doe de helft van de uitgeperste komkommer in een smalle, hoge mengbeker en voeg de rest van de ingrediënten toe. Mix met een staafmixer tot je een smeuïge massa hebt. Voeg dan de rest van de komkommer toe en meng die erdoor. Deze spread is lekker op de boterham voor de lunch, maar kan ook op toastjes gesmeerd worden als aperitiefhapje.

prei (gewassen en fijngehakt), 125 g wortels (geschild en fijngehakt)

LINZEN-APPEL SPREAD Nodig: 150 g rode linzen, 300 g appels, 1 ui, groentebouillon, zout en peper

BIETENHUMMUS Nodig : 250 gr gedroogde kikkererwten, 1 grote ui, 500 gr rode bieten, 1,25 dl sesampasta met zeezout (tahin), 3 teentjes knoflook (geperst), 0,5 dl citoensap, 0,5 dl olijfolie, eventueel 1 eetlepel gemalen komijn

Laat de kikkererwten een nacht weken en giet ze dan af. Zet de kikkererwten en de gehakte ui in een grote pan onder water en breng ze aan de kook. Laat ze gedurende een uur koken tot de kikkererwten gaar zijn. Giet ze vervolgens af maar bewaar wel 2,5 dl van het kookvocht. Laat afkoelen. Kook de bietjes in ruim kokend

Schil de appels, snijd ze in stukken en kook ze gaar, samen met 1 à 2 tl water om aanbranden te voorkomen. Kook de linzen gaar in 200 ml groentebouillon tot al de bouillon is opgenomen en de linzen in moes uiteenvallen. Kook de moes zo droog mogelijk uit en roer ondertussen goed om aanbranden te voorkomen. Snipper de ui en bak ze in wat olie glazig. De ui mag zelfs een beetje karamelliseren. Mix de linzen, de gare appels en de ui fijn met een staafmixer. Kruid met wat zout en peper. De verse spread kan wat loperig zijn, maar ze stijft op in de koelkast.

Verwarm de oven voor op 180°C. Doe de tofu, olijfolie, sojasaus, groentebouillon, water en pijnboompitten in een blender en mix alles tot een gladde massa. Breng dit mengsel in een kom, voeg prei en wortel toe en meng goed. Plaats de paté in een ingevette ovenschaal en zet hem in de oven tot de bovenkant goudbruin kleurt (35 à 45 minuten). Laat afkoelen. Te gebruiken op toastjes of als broodbeleg.

ZOMERSE PESTO Nodig: 1 potje zongedroogde tomaten, 1 kop verse basilicumblaadjes, 4 soeplepels pijnboompitten, 2 soeplepels parmezaanse kaas, 2 knoflookteentjes, ev. wat olijfolie.

Breng alle ingrediënten samen in de blender en mix alles fijn.Heel lekker op een toastje/cracker als aperitiefhapje!

KOMKOMMERSPREAD Nodig: komkommer (geraspt), 1 citroen (uitgeperst), 130 g cashewnoten, 1 à 2 el olijfolie, 1 tl oregano, 1 el verse dille (of 1 tl droge), 1 teentje knoflook, zeezout en peper

43•

Uit de verenigingen ////////

Avelgem

Mijmeringen over de Avelgemse Scheldemeersen

Frans De leersnijder

Nu is dit eerder een zeldzaamheid. De meersen worden droger en droger. Waar vroeger het vee zich kon laven aan eenvoudige drinkplaatsen, de grachtjes, is men nu meer en meer verplicht om diepe waterputten te graven. Met het officieel goedgekeurde Natuurinrichtingsplan (NIP) van de Avelgemse Scheldemeersen is het de bedoeling dat de Scheldemeanders en de meersen errond na de werken een aantrekkelijker leefgebied worden voor planten en dieren. Vele meersen waren oorspronkelijk doorsneden met afwaterings- of bevloeiingsgrachtjes, die ook laantjes worden genoemd. In en nabij zulke grachtjes komen zeldzame planten voor. Vele grachtjes zijn echter met de tijd gedempt of dichtgegroeid met vaak voorkomende planten. Door deze grachtjes terug uit te graven, geven we de zeldzame planten de kans om zich opnieuw uit

•

44

Iedereen die van de natuur houdt, ervaart dit mooie brokje natuur gelegen aan de voet van de Kluisberg als een uniek gegeven.

Nu volgt de sanering van de Rijt: het verwijderen van vervuild slib en het afschuinen van de zuidoever. Bij het weghalen van het slib zal men de nodige behoedzaamheid aan de dag moeten leggen om te vermijden dat onze Scheldemeersen nog verder verdrogen. Ook mag niet uit het oog worden verloren dat er in de Rijtgracht een minimum aan waterpeil verzekerd dient te worden. Nu gebeurt het te vaak dat bij enkele weken mooi zomerweer de Rijtgracht droog komt te staan en al het aanwezige leven verdwijnt. Wij wensen geen stadspark, maar een brok natuur die zich geleidelijk kan ontwikkelen tot de oorspronkelijke vochtige Scheldemeersen. Waar de Schelde, om economische reden in een stenen keurslijf gedwongen, ooit de nu afgesneden Scheldearmen terug zal kunnen voeden met stromend water. Waar het goed vertoeven is voor iedereen. Met het respect en de eerbied voor enkele regels die het behoud en de verdere ontwikkeling van deze mooie natuur verzekeren. Zoals Stijn Streuvels het zo meesterlijk beschreef, hebben de Avelgemse Scheldemeersen steeds een bijzondere aantrekkingskracht op de mens gehad. Bij het ochtendgloren, als de zon zich een weg baant door de mistbanken, die betoverend de Scheldemeersen toedekken. Bij de hitte van een hoogzomer of bij krakende

Laat ons waakzaam zijn en ons inspannen zodat er geen “Teleurgang van de Avelgemse Scheldemeersen” komt!

Activiteit in de kijker

Z E E

Zoals Stijn Steuvels het beschrijft in zijn boek “De teleurgang van de Waterhoek” waren vroeger de Avelgemse Scheldemeersen tijdens de wintermaanden meestal bedekt met water en bevolkt met talrijke watervogels die er overwinterden of op doorreis waren. Men was het toen gewoon dat de meersen jaarlijks overstroomden en dat ze voor de rest van het jaar vochtig bleven.

Zo werd er een dam opgericht aan een afwateringsgracht (in de volksmond: “de Kindjesgracht”) van de Ruggemeersen. Deze afdamming geeft echter geen voldoening omdat ze niet waterdicht is en er in een naburig perceel een drainagebuis actief is.

Natuurpunt Brugs Ommeland presenteert

JAN SEYS KK LL II M MA AA A TT EE FF FF EE CC TT EE N N

E N

“De meersch lag nu versmoord in een zee van water en mist. Door de vele en aanhoudende regens waren de grachten volgeloopen, de Biesbeek kon het water dat van alle kanten toestroomde, niet meer slikken, de vloed rees steeds hooger, tot heel de meerschvlakte, van aan de oevers van de Schelde tot aan de eerste woningen van den Waterhoek, een onmetelijke plas vormde, waar de opgehoogde weg, midden in uitstak als een halfverzonken rif ”.

winterkou, bij regen en storm, bij nevel of wanneer de meersen bedekt zijn met water.

21 september -20u-

Theaterzaal - De Valkaart A. Rodenbachstraat Oostkamp

K U S T

Foto’s: © Frans De Leersnijder

te breiden, op voorwaarde echter dat de weilanden voldoende vochtig blijven.

INKOM: 5 euro VVK: 050/33.69.67 of [email protected] ADD: indien nog plaatsen vrij

45•

Uit de verenigingen ////////

Gaverstreke

De Kalkhellingen van de Boulonnais – busuitstap 3 juni 2012 Voor het tweede jaar op rij organiseren de natuurpuntafdelingen Gaverstreke en de Vlasbek een gezamenlijke busuitstap. Dit jaar trokken we op zondag 3 juni met 26 enthousiastelingen richting Noord-Frankrijk om de kalkhellingen van de Boulonnais te verkennen.

ilse vanreusel NP De Vlasbek vzw

Het slechte weer hield ons niet tegen maar zorgde wel voor natte voeten en benam ons ook de mooie vergezichten die je normaal hebt van op de groene hellingen (foto 1). Gelukkig was het ons vooral te doen om wat er zoal op de bodem groeit.

Foto’s: © Dirk Desmet – NP De Vlasbek Vzw

1

Na een koffiestop in Tournehemsur-la-Hem beklommen we de kalkhelling naar de mooie ruïne van de Chapelle Saint-Louis. Bergnachtorchis, grote muggenorchis (foto 2), bosorchis (foto 3) en kleine pimpernel waren de belangrijkste aandachtstrekkers.

2

3

5

4

8 Met de nodige plantengidsen in de aanslag werd ook het onderscheid tussen gewone en kuifvleugeltjesbloem aangetoond (foto 4 & 5). Na de lunch in Sanghen bracht de bus ons naar de kalkhellingen van Nabringhem waar vooral de overvloedige aanwezigheid van de grote keverorchis opviel. Ook daar was de mist spelbreker en dus vertrokken we vroeger dan gepland naar Elnes – Wavranssur-l’Aa waar ons een mooie wandeling wachtte op de helling van de Aa-vallei (foto 6 & 7). Hier troffen we vooral bruine orchis (foto 8) aan en vonden we op de steile helling het bleek bosvogeltje (foto 9), wilde akelei (foto 10) en poppenorchis (foto 11). Na nog wat napraten bij een picon of een plaatselijk biertje werden de natte kousen ingeruild voor droge (door wie er meegebracht had tenminste) en keerden we in een propere bus huiswaarts. Met dank aan Eric

7

6

10

9

11 Activiteit

Vandorpe, Jo Bernolet en Geert Vanloot voor de zorgvuldige voorbereiding.

in de kijker

http://janusfoto.wordpress.com http://home.scarlet. be/~vanloot2/

De Zoogdierenwerkgroep en Natuurpunt Gaverstreke nodigen je graag uit op de

//“Europese Nacht van de Vleermuis”

Zaterdag 25 augustus in de Gavers te Harelbeke afspraak om 20.00h aan de cafetaria De Gavermolen ( parking Zuid )

-



-

powerpoint en infosessie over onze inheemse Vleermuizen geleide wandeling op zoek naar Vleermuizen in het domein

Einde omstreeks 23.00h Iedereen welkom!

•

46

47•

Uit de verenigingen ////////

Schakel over op de brandstof van de toekomst: kies voor pellets en ÖkoFEN ! Pelletkachels Ontdek de RIKA houtkachels op www.rika.at

Wevelgem-Menen Iedere derde vrijdag en zaterdag van de maand komen onze vrijwilligers van Natuurpunt afdeling Wevelgem-Menen samen om te werken in het natuurgebied van de Bramier te Lauwe of in de Leievallei te Menen. Een paar mensen uit onze afdeling o.a. Marc Watteyne en Lieve Pottelancie

zorgen er steeds voor dat een delegatie uit het vluchtelingencentrum van Menen ook kan aanwezig zijn. Voor deze mensen betekent dit een paar uren ontspannen werken in de natuur en in contact komen met onze cultuur. Onze vrijwilligers zorgen er voor de nodige ambiance!

Wevelgem Menen

Specialist in Europa voor pelletverwarming

RIKA Topo

www.okofen.be

© Marc Watteyne

Gezellige familiewerkdag in Bramier Naar jaarlijkse gewoonte houden we in augustus een grote gezellige familiewerkdag in de Bramier te Lauwe. Die gaat dit jaar door op zaterdag 25 augustus. Er wordt gemaaid, maaisel wordt opgeruimd, boomopslag wordt verwijderd enz..

Begeleiding: Jozef Bousse Afspraak vanaf 9 uur tot 17 uur - ingang langs het oud station in Lauwe – Spoorwegstraat. Er wordt een gratis middagpicknick voorzien voor wie de ganse dag komt werken. Inschrijven bij Anne Braet 056/295403 of 0474 468 299 - anne. [email protected]

Activiteit in de kijker

//Cursus: sprinkhanen en co

SWAROVSKI  ZEISS  LEICA  NIKON  STEINER  BYNOLYT  KOWA

Speciaalzaak voor optische  instrumenten speciale condities voor Natuurpuntleden demonstraties op aanvraag

Nederstraat 20, 9700 Oudenaarde tel 055/311801 • [email protected]

www.natuurkijkers.be

Dagvlinders, libellen en sprinkhanen zijn opvallende vertegenwoordigers van de insectenwereld. Tijdens de cursus sprinkhanen & co kom je meer te weten over het wel en wee van de sprinkhanen, krekels, kakkerlakken en oorwormen in Vlaanderen. Bij het determineren focussen we op de soorten die in onze regio voorkomen, zodat we tijdens de praktijklessen deze kennis aan de praktijk kunnen toetsen. Wist je dat Vlaanderen 34 soorten sprinkhanen en krekels rijk is en dat je de meeste soorten onmiddellijk kan herkennen aan hun specifieke liedje (zang)? We leren de voornaamste geluiden herkennen en leren hoe we de dieren kunnen vinden en op naam brengen. Dit is een uitdaging, maar gelukkig zijn er zeer goede determinatiewerken en fotogidsen in de handel. Meer weten over de Krassers en Ratelaars die onze wegbermen bevolken, over de Boomsprinkhaan die we wel eens binnenshuis vinden of over de Grote groene sabelsprinkhanen wiens mysterieuze deuntje menige zomeravonden opfleurt ?

Cursusleider:

Joeri Cortens (theorie en praktijk), educatief medewerker Natuurpunt Educatie theoretische lessen dinsdag 21 en donderdag 23 augustus in het natuur-educatief centrum De Rand – Rijksweg te Gullegem van 19 tot 22 uur. P raktijkles 1 zaterdag 25/08 om 14.30 – 17.30 uur : Bergelenput NEC De Rand– Rijksweg Gullegem Praktijkles 2 zaterdag 01/09 op de Vaarttalud te Moen - afspraakplaats – St.-Pietersbrugje – Kraaibosstraat in Moen Inschrijvingprijs:

€ 15 voor niet-leden - € 10 voor leden - overschrijven op 000-1706678-60 – aanmelden bij Steven Banckaert - steven.banckaert@telenet. be - 056/490496 – 0479/456101 M.m.v insectenwerkgroep

© Peter Depodt

49•

Uit de verenigingen ////////

Waregem Zulte

peter depodt

Een geslaagd familiaal Natuurpuntweekend in de Viroin De Viroinvallei is een ongelooflijk, schitterend stukje natuur in het zuiden van de provincie Namen die, naast de Viroin, ook tal van bloeiende kalkgraslanden, bossen en ‘open kalksteengrotten’ bevat. Eens met z’n allen op reis gaan en heerlijke, kindvriendelijke en educatieve wandelingen maken in de prachtige, rustgevende en batterijopladende natuur. Samen met het mooie weer, de gezellige groep, het lekkere eten, de prachtige locatie in een magnifieke omgeving werd dit familiaal Natuurpuntweekend een succes!

Insectentocht Gaverbeekse meersen

Foto’s © Peter Depodt

Met 12 deelnemers trokken we op een bloedhete zondagnamiddag de Gaverbeekse meersen in op zoek naar allerlei grote en kleinere insecten. Een primeur voor ons gebied was de aanwezigheid van een koppeltje(?) ‘weidebeekjuffers’ langsheen de Gaverbeek.

1: Vrouwtje weidebeekjuffer 2: Mannetje platbuik 3: Pyamawants 4: Glaasje op, laat je rijden! (Lieveheersbeestjes) © Peter Depodt

•

50

51•

Uit de verenigingen ////////

Zwevegem

Frans dejonghe

Bloemrijke vaarttaluds

Komende verkiezingen

Onze orchideeënpopulatie op de Vaarttaluds kon in het derde weekend van mei op heel wat belangstelling rekenen. We kregen bezoek van de specialisten van de Orchideeën Vereniging Vlaanderen. Onze monitoring-uitstap die net toen doorging kon profiteren van hun deskundigheid. Monitoring is het periodiek inventariseren van wat er leeft en groeit op de Vaarttaluds. Met ruim vijftig deelnemers was de excursie op zondag een succes. Het moet gezegd, de natuur

De gemeenteraadsverkiezingen staan voor de deur. Natuurpunt Zwevegem overhandigde aan de deelnemende partijen een memorandum. Hierin wordt gepleit voor meer natuur in aaneengesloten gebieden, voor het maximaal behoud van de open ruimte, voor een zachte en veilige mobiliteit en voor het zuinig omspringen met energie.

werkte goed mee. De Vleeskleurige orchis was al wel over zijn hoogtepunt, maar de Rietorchis kwam in vol ornaat aanzetten. Plus de vele hybriden met hun forse stengels en mooie kleuren. Tussen de duizenden margrieten is de Orchis militaris oftewel het Soldaatje in opmars. Ons maai- en kapbeheer geeft blijkbaar goede resultaten. Gids Wim Pauwels wijdde ons in Zwevegemse mensentaal in in de wetenschap van deze geheimzinnige plantengroep.

Een oud zeer is de versnippering van natuur en milieu in de gemeentelijke diensten. Natuurpunt pleit voor één dienst Natuur en Milieu. En voor een zesmaandelijks overleg met het college van burgemeester en schepenen. De Mina-raad moet als volwaardige adviesraad van bij het begin betrokken worden bij het beleid inzake natuur en milieu. Natuurpunt vraagt een subsidie van 10 procent bij aankoop van natuurgebieden en een jaarlijkse ondersteuning van minstens 2000 euro voor beheer. Minstens 1 % van de

gemeentelijke oppervlakte moet bos of natuurgebied worden. Een verbinding van Banhoutbos naar de kleiontginning Kwadestraat, waarvan de nabestemming natuurgebied is, of het uitwerken van het natuurverbindingsgebied Orveytbos – Mortagnebos moet voor 30 ha nieuw bos zorgen. In landbouwgebied moet natuur meer kansen krijgen door een uitbreiding van het subsidiereglement voor kleine landschapselementen, door groencorridors, een ecologische inrichting van beekranden en akkervogelprojecten. Natuurpunt wil dat Zwevegem resoluut kiest voor het herwaarderen, heropenen en bewegwijzeren van (verdwenen) voetwegen. Een natuurlijke verharding verdient de voorkeur. Voorstellen tot afschaffen of verleggen van voet- en buurtwegen moeten eerst getoetst worden aan het advies van de gemeentelijke commissie voor

ruimtelijke ordening (Gecoro). De omgeving Vaarttaluds, Orveytbos en Mortagnebos wordt best stiltegebied. De Sluislaan, langs het natuurreservaat de Vaarttaluds, en de Smalspoorbrug worden, conform het kanaalplan, afgesloten voor gemotoriseerd verkeer. Stuntvluchten van sportvliegtuigen en helikopters moeten wegblijven uit het Zwevegemse luchtruim. Voor de omleidingsweg Moen wil Natuurpunt dat Zwevegem kiest voor het maximaal afleiden van het (zwaar) verkeer uit het centrum van Moen door het maken van een verbinding tussen de Stationstraat en de Sluislaan. Tenslotte wordt een handhavingbeleid gevraagd. Al te veel richtlijnen in verband met groen en natuur, beschreven in plannen van aanleg en uitvoeringplannen, worden niet opgevolgd.

centen gezocht Natuurpunt Zwevegem heeft een bijkomend stukje grond gekocht in de omgeving van Moen station en aansluitend bij het natuurgebied de Oude Spoorweg. Voor een tweede stuk grond, eveneens aansluitend bij de spoorweg, en dichter bij de vaart gelegen, wordt nog onderhandeld. Dit stuk is bosuitbreidinggebied op het gewestplan.

•

52

De subsidies zijn met de crisis een heel stuk teruggeschroefd. Daarom doen we een beroep op uw vrijgevigheid. Een storting van 40 euro en meer mag je aftrekken van je belastingen. Stort op: reknr. 2930212075-88 van Natuurpunt v.z.w., Coxiestraat 11, 2800 Mechelen met vermelding “Projectnummer 3515”.

53•

Activiteitenkalender Legende NK Natuur.koepel zvw NPA Natuurpunt Avelgem NPDB Natuurpunt De Buizerd vzw NPDV Natuurpunt De Vlasbek vzw NPGS Natuurpunt Gaverstreke NPK Natuurpunt Kortrijk NPKA Natuurpunt Krekel Anzegem NPWZ Natuurpunt Waregem-Zulte NPWM Natuurpunt Wevelgem-Menen NPZ Natuurpunt Zwevegem VELTH VELT Harelbeke-Kuurne VELTK VELT Team Eetbaar Kortrijk VELTW VELT Wevelgem-Menen VELTZ VELT Zwevegem-Kortrijk HYLA Amfibieën- en reptielenwerkgroep IWG Insectenwerkgroep GEO Werkgroep Geologie en Landschap MYC Werkgroep Mycologia PWG Plantenwerkgroep VWG Vogelwerkgroep ZWG Zoogdierenwerkgroep

Vrijdag 6 juli //Op zoek naar motten en zoogdieren in het Patrijzenbos te Lendelede - NPDV, IWG en ZWG Wanneer 22:00 - 00:00 Waar Ingang Patrijzenbos, Lende-

lede Wat In samenwerking met de

Zoogdierenwerkgroep en de Insectenwerkgroep van Zuid - West - Vlaanderen gaat Natuurpunt de Vlasbek op zoek naar de aanwezige motten en zoogdieren in het Patrijzenbos te Lendelede. De deelname aan deze avondwandeling is gratis. Info Dirk Desmet (056/70 14 07 of [email protected])

Zaterdag 7 juli //Creatief met natuur - NPK

Wanneer 14:30 - 16:30 Waar BC “Hof te Coucx”, Can-

serskaai 1, Kortrijk Wat We springen in het kanaal om

te pleiten voor proper water! Info Meer info op blz. 60

//Geleide wandeling in Mandelhoek - NPDB

Wanneer 09:30 - 11:30 Waar Waterstraat, Ingelmunster Wat Geleide wandeling in Mandel-

//Big Jump in Kortrijk - NK

Wanneer Vanaf 14:00 Waar Kanaal Bossuit-Kortrijk, Vis-

Snellaertstraat, Kortrijk Wat Ontdekking van de Natuurtuin

Desloovere met gids Els Verhaest Info [email protected]

//Geleide wandeling in Mandelhoek - NPDB

Wanneer 09:30 - 11:30 Waar Waterstraat, Ingelmunster hoek Info [email protected] Wat Geleide wandeling in Mandelhoek Info [email protected]

Zaterdag 14 juli

//Beheerwerken NP Zwevegem - NPZ

Wanneer 08:00 - 12:00 Waar Loods Natuurpunt Zwevegem,

Sint-Pietersbrugske, Kraaibosstraat, Moen Wat Maaien Daalbeekbosje. Onder de deskundige leiding van natuurbeheerder Danny Deceuckelier werken we met man en macht aan een stukje mooie natuur. Info npzwevegem@natuurkoepel. be

//Planteninventarisatie van het Oude Leiereservaat Kortrijk - PWG

Wanneer 14:30 - 17:00 Waar Standbeeld Den Hert, kruis-

punt Gentsesteenweg en R8, Kortrijk Wat Langs de Oude Leie noteren we alle planten aan de hand van een streeplijst, van de banaalste tot de zeldzaamste. Een vergrootglas en een flora zijn goed bruikbaar. Met gids: Piet Missiaen. Info [email protected]

Zondag 5 augustus //Natuurwandeling : thema Vlinders - NPWM

Wanneer Vanaf 15:00 Waar NEC “De Rand” Rijksweg te naertstraat, Kortrijk Gullegem Wat Op zoek in de natuur naar Wat Themawandeling met gids knutselmateriaal, iedereen Roeland Libeer van de insecneemt z’n eigen knutselwerkje tenwerkgroep mee naar huis (vanaf 6 jr). Met Info http://www.natuurpuntwevelgids Els Verhaest. gem-menen.be Info [email protected]

Zondag 8 juli

Waar Ingang natuurtuin, einde Dr.

Zondag 12 augustus

Zaterdag 18 augustus //Beheerwerken NP Zwevegem - NPZ

Wanneer 08:00 - 12:00 Waar Loods Natuurpunt Zwevegem,

Sint-Pietersbrugske, Kraaibosstraat, Moen Wat Maaibeheer Braebos. Onder de deskundige leiding van natuurbeheerder Danny Deceuckelier werken we met man en macht aan een stukje mooie natuur. Info npzwevegem@natuurkoepel. be

Zondag 19 augustus //Bermenwandeling in landelijk gebied op en rond de oude stortplaats van Kortrijk (Libel) - PWG

Wanneer 14:30 - 17:00 Waar BC “Hof te Coucx”, Mario-

netten 12, Kortrijk Wat In de omgeving van het

stadsgroen Marionetten liggen er een schat aan wandelwegen. De wandeling verloopt tussen weilanden en akkers waarbij aandacht geschonken wordt aan de wilde planten in de bermen. Met gids Willy Herreman. Info Willy Herreman (056/21 82 72)

Dinsdag 21 augustus //Start sprinkhanencursus NPWM

Wanneer Diverse tijdstippen Waar Diverse locaties Info Meer info op blz. 49

//Proef de natuur in je stad (t.g.v. Buurtfeest) - NPK Wanneer 09:30 - 11:30

55•

Zaterdag 25 augustus //Grote natuurwerkdag in “De Bramier” te Lauwe - NPWM Wanneer 09:00 - 17:00 Waar Het oud station te Lauwe,

Spoorwegstraat, inrit tussen nr 116 en 118 Wat Grote natuurwerkdag ! Maaien, maaisel opruimen, boomopslag verwijderen enz.... Er wordt een gratis middagpicknick voorzien voor wie de ganse dag komt werken. Info Inschrijven bij Anne Braet (056/29 54 03 of anne. [email protected])

//Ringen van vogels - VWG

Wanneer 07:00 - 12:00 Waar Kasteelpark ‘t Hoge, Door-

niksesteenweg, Kortrijk Wat Peter C. begeleidt ons naar

een ringplaats waar we deskundige uitleg krijgen over het Belgische ringwerk door ervaren ringers en de verschillende vogelsoorten eens van heel dichtbij kunnen bestuderen. Info [email protected]

//Bezoek Natuurpunt Avelgem op Braderie - NPA

Wanneer Hele dag Waar Centrumstraten Avelgem Wat Bezoek onze infostand

en maak kennis met de werking van het Avelgemse Natuurpunt-team (algemene info, fotos, uitleg beheer Scheldemeersen,...) Info [email protected]

//Europese nacht van de Vleermuis - ZWG & NPGS

Wanneer 20:00 - 23:00 Waar Cafetaria, Provinciaal Do-

mein De Gavers, Eikenstraat, Harelbeke Wat Meer info blz. 47 Info [email protected]

Zondag 26 augustus //Dartel gefladder - NPK

Wanneer 14:30 - 16:30 Waar Infobord Stadsgroen Venning,

Vennestraat, Kortrijk

Wat Vlinderwandeling met gids

Jan Desmet Info natuurpuntkortrijk@telenet. be

•

56

//Barbeque - NPDB

Wanneer Vanaf 11:30 Waar Campus van het Gemeen-

schapsonderwijs, Bellevuestraat, Izegem Wat Jaarlijkse barbecue Info http://www.debuizerd.be/

Woensdag 5 september

Donderdag 13 september

//Op zoek naar paddenstoelen en andere zwammen - MYC

//Kookles met seizoensgroenten - VELTH

Wanneer 13:30 - 16:30 Waar Hoek Pappotstraat en Vijfwe-

genstraat, Zillebeke Wat In de Groeneburg bossen

Zaterdag 1 september //Beheerwerken NP Zwevegem - NPZ Wanneer 08:00 - 12:00 Waar Loods Natuurpunt Zweve-

gem, Sint-Pietersbrugske, Kraaibosstraat, Moen Wat Maaibeheer Braebos. Onder de deskundige leiding van natuurbeheerder Danny Deceuckelier werken we met man en macht aan een stukje mooie natuur. Info npzwevegem@natuurkoepel. be

Zaterdag 15 september

Vrijdag 7 september

Wat Kinderactiviteit (vanaf 8 jr).

Wanneer 19:45 - 23:00 Waar NEC “De Steenoven”,

Schaapsdreef 29, Kortrijk Wat Ledenavond waarbij we

Zondag 2 september //Natuurwandeling : themasprinkhanen - NPWM

Wanneer Vanaf 15:00 Waar NEC “De Rand” Rijksweg te

Gullegem Wat Themawandeling met gidsen

Herman Nachtergaele en Roeland Libeer Info http://www.natuurpuntwevelgem-menen.be

//Jaarlijkse dagstaptocht in de Natuur - NPDV

Wanneer 08:00 - 19:00 Waar Parking Vlaskouter, Vlaskou-

ter 1, Kuurne Wat Naar jaarlijkse gewoonte gaan we een hele dag stappen in de natuur (duur tocht 25 km over een gehele dag gespreid en wandeltempo aangepast aan de groep). Er is kostendelend vervoer (0,06 cent per km). De deelname aan deze dagwandeling is gratis. Gelieve in een eigen lunchpakket te voorzien voor ‘s middags. Wandelschoenen zijn aangeraden. Info Inschrijven bij Dirk Desmet (056/70 14 07 of deedee. [email protected])

heel vlug de lopende zaken overlopen om daarna te genieten van een avond vol prachtige foto’s of film van vogels uit eigen streek of een andere hot spot in de wereld op vogelgebied. Info [email protected]

Zondag 9 september //FIETSTOCHT 25 km Langs de Heulebeek naar Gullegem en Moorsele - NPK

Wanneer Start om 09:30 - tot ‘s mid-

dags Waar aan OC De Vonke Heule einde ‘s middags aan de Tinekesfeesttent Lagaeplein Heule Wat Verkenning Heulebeekvallei. Om veiligheidsredenen is het aantal deelnemers beperkt. Gratis drankbon voor deelnemers. Drankpauze onderweg. Info Inschrijven bij Els Deprez (056/35 80 47 of els. [email protected])

//Geleide wandeling in Mandelhoek - NPDB

Wanneer 09:30 - 11:30 Waar Waterstraat, Ingelmunster Wat Geleide wandeling in Man-

delhoek Info npdebuizerd@natuurkoepel.

be

//Rondleiding IMOG - VELTZ

Wanneer vanaf 14:00 Waar IMOG, St. Pietersbruglaan 1,

kalender: onze najaarsuitstap naar Cap Gris Nez, dit maal Moen onder leiding van Djoni en Wat Geleid bezoek aan composte Wanneer Vanaf 19:00 Thijs. Afhankelijk van het weer ring en recyclage. Waar Elektriciteitscentrale SPE, wordt er geseawatchd en gaan Info [email protected] Vaarnewijkstraat 20, Harelbeke we op zoek naar pleisterende Wat Kookles met seizoensgroenten: vogels in de vele mooie gebieaperitiefhapjes, soep, voorgeZondag 30 september den in Noord-Frankrijk. recht, hoofdgerecht en dessert. Info [email protected] Door Lieve Embo. //Geleide wandeling in het Pa Info [email protected]

is er een zeer gevarieerde paddenstoelenflora in allerlei vormen en kleur. Dit minder bekend biotoop schept hoge verwachting. Met gids José Vandeplancke. Info christine.hanssens@gmail. com

//VWG ledenbijeenkomst foto-film-diamontage - VWG

sesteenweg, Kortrijk Wat Na enkele jaren terug op de

//Natuur op je bord - NPK

Wanneer 14:30 - 16:30 Waar BC “Hof te Coucx”, Can-

naertstraat, Kortrijk Breng snijplank, mesje en schaartje mee. Met gids Trees De Prest. Info [email protected]

//Grote beheerswerkdag NP Zwevegem - NPZ

Wanneer Vanaf 08:00 Waar Loods Natuurpunt Zwevegem,

Sint-Pietersbrugske, Kraaibosstraat, Moen Wat Afspraak om 8u en om 13u. Aperitief voor alle deelnemers, pic-nic meebrengen. Er is drank voor iedereen. Info [email protected]

//Plantenstudiedag Het Zwin en de Zwinduinen door de Nationale Werkgroep Botanie (NWB) - PWG Wanneer 09:00 - 17:00 Waar 7.30 u aan het NEC “De

Steenoven” (Schaapsdreef 29, Kortrijk) voor kostendelend vervoer Wat We onderzoeken samen met de NWB de rijke vegetatie in dit slikken- en schorrengebied en de aanpalende duinen. Voorzie u van laarzen, loep, flora’s en lunchpakket met drank. Start aan de parking van het Zwin. Info Willy Herreman (056/21 82 72)

Zondag 16 september //Daguitstap Cap Gris Nez VWG

Wanneer 07:00 - 20:00 Waar Noord-Frankrijk, afspraak

Kasteelpark ‘t Hoge, Doornik-

//Planteninventarisatie van het Oude Leiereservaat Kortrijk/Kuurne/Harelbeke deel 3 - PWG

Wanneer 14:30 - 17:00 Waar Standbeeld Den Hert, kruis-

punt Gentsesteenweg en R8, Kortrijk Wat Langs de Oude Leie noteren we alle planten aan de hand van een streeplijst, van de banaalste tot de zeldzaamste. Een vergrootglas en een flora zijn goed bruikbaar. Met gids Piet Missiaen. Info [email protected]

Woensdag 19 september //Herfstpaddenstoelen in het Kluisbos - MYC

Wanneer 13:30 - 16:30 Waar Parking zwembad op de

Kluisberg Wat Vele soorten paddenstoelen

zijn gebonden aan bepaalde boomsoorten. De variatie aan bomen in het Kluisbos verzekerd dan ook een groot aantal soorten zwammen. Met gids José Vandeplancke. Info [email protected]

Zaterdag 22 september //Beheerwerken NP Zwevegem - NPZ

Wanneer 08:00 - 12:00 Waar Loods Natuurpunt Zwevegem,

Sint-Pietersbrugske, Kraaibosstraat, Moen Wat Maaibeheer Braebos – spoorweg Moen. Onder de deskundige leiding van natuurbeheerder Danny Deceuckelier werken we met man en macht aan een stukje mooie natuur. Info [email protected]

trijzenbos te Lendelede - NPDV

Wanneer 09:30 - 12:00 Waar Ingang Patrijzenbos, Lendelede Wat Thema van de geleide

wandeling: Bomen in de Herfst. Activiteit in samenwerking met de Milieuraad van Lendelede. De deelname aan deze geleide wandeling is gratis. Info Dirk Desmet (056/70 14 07 of [email protected])

//Paddenstoelen in Domein Tudor - MYC

Wanneer 09:00 - 11:30 Waar Ingang domain via Diksmuidse

hierweg, Sint-Andries, Brugge Wat Domein Tudor is een paradijs

voor paddenstoelen. Samen met de Paddenstoelenwerkgroep Brugge maken we kennis van dit uitzonderlijke gebied. Info [email protected]

//Fietstocht West-Vlaamse Scheldemeersen - NPA

Wanneer 14:00 - 17:30 Waar Natuurhuis Coupure Marce

Deweer, Meersstraat 45, Avelgem Wat We fietsen een avontuurlijk traject langsheen alle hoekjes en gaatjes van de Scheldemeersen. Uitleg over bijzondere natuur- en landschapspunten langsheen het traject. Keuze : individueel of begeleid Info [email protected]

Woensdag 3 oktober //Paddenstoelen in het hoogseizoen - MYC

Wanneer 13:30 - 16:30 Waar Parking domein Groenhove,

Torhout Wat Veel dood hout zowel staand

als liggend bepaald de grote rijkdom in aantal en variatie paddenstoelen in dit prachtige domeinbos. Met gids Jimmy Desmet. Info [email protected]

57•

Lidverenigingen & werkgroepen //Natuurverenigingen

//Natuurwerkdag “Leievallei in Menen” - NPWM

Wanneer Vanaf 09:00 Waar Leievallei in Menen Wat Natuurwerkdag in de Leieval-

lei in Menen Info Pierre Vanooteghem (056/40

30 44 of [email protected])

//Van zomer naar herfst - NPK

Wanneer 14:30 - 16:30 Waar BC “Hof te Coucx”, Can-

naertstraat, Kortrijk Wat Gezinsactiviteit rond herfstverschijnselen met gids Piet Missiaen. Info [email protected]

//Simultaantrektelling Vlaan- NPWM Wanneer Vanaf 09:30 deren - VWG

Waar NEC “De Rand” Rijksweg te Wanneer Hele dag Gullegem Waar Vaste trektelposten Geitenberg Wat Hoeden, stelen, ringen en Kooigem, Gavers-Harelbeke,

Bavikhove Wat Als verslaafde trektellers werken we mee aan de Vlaamse simultaantrektelling en bezetten we op die dag zeker de verschillende telposten in onze regio. Niet alleen voor die-hards maar ook voor wie wat wil bijleren of gewoon wil komen genieten van de najaarstrek. Info [email protected]

Zondag 7 oktober //Natuurwandeling : “Hoeden, stelen, ringen en beurzen” -

beurzen rondom te Bergelenput. Met gids Christine Hanssens. Info http://www.natuurpuntwevelgem-menen.be

//Jong bos leeft - NPK

Wanneer 14:30 - 16:30 Waar parkeerterrein Preshoekbos,

Aalbeeksesteenweg, Lauwe Wat Verkenning van het Preshoekbos nav. 10e verjaardag. Met gids Frieda Flo. Info [email protected]

Natuurpunt Krekel Anzegem

VELT Wevelgem-Menen

Paddestoelenwerkgroep ‘Mycologia’

Matthias Strubbe, Goethalslaan 13, 8501 Heule, Tel: 056/37 24 47 [email protected] Rek: 001-0959176-19

Adelheid Seynnaeve, Olekenbosstraat 170, 8540 Deerlijk, Tel: 056/77 25 70 [email protected] Rek: 462-1105061-35

Wilfried Samaey, Neuvillestraat 34, 8930 Rekkem, 056/41 23 55 [email protected]

Christine Hanssens, Jan Breydellaan 94, 8500 Kortrijk, Tel: 056/21 23 13 [email protected] Rek: 738-0106620-39

Natuurpunt De Buizerd vzw

Natuurpunt Waregem-Zulte

Martin Raepsaet, Oude Bellegemstraat 89, 8550 Zwevegem, Tel: 056/75 77 56 [email protected]

JNM afdeling Kortrijk

Hendrik Debeuf, Bruggestraat 195, 8770 Ingelmunster, Tel: 051/31 21 62 [email protected] Rek: 751-2037233-79 Natuurpunt De Vlasbek vzw

Natuurpunt avelgem

Dirk Libbrecht, Achterdriesstraat 25, 8580 Avelgem, Tel: 056/64 79 26 [email protected]

Natuurpunt Gewerveld

Jozef Bousse, Generaal Lemanstraat 68, 8930 Menen, Tel: 056/51 43 69 [email protected] Rek: 000-1706678-60

Mark Kino, Sint-Maartensplein 7, 8940 Wervik, Tel: 0473/51 46 39 Natuurpunt Gaverstreke

Geert Vanloot, Wijdhagestraat 99, 8530 Harelbeke, Tel: 056/70 23 64 [email protected] Rek: 001-3554678-92 Natuurpunt Kortrijk

colofon KLIMOP: Kwartaal tijdschrift van Natuur.koepel vzw 22ste jaargang nr3, juli-september 2012 NATUUR.KOEPEL VZW: is een samenwerkingsverband tussen natuurverenigingen in Zuid-West-Vlaanderen. e-mail [email protected] website www.natuurkoepel.be rekeningnr. 775-5754011-89 BTW 0451156502 SECRETARIAAT: Watermolenstraat 69B, 8500 Kortrijk contact Hans Vermeersch Beleids- en verenigingsmedewerker e-mail [email protected] tel 056/36 28 04 gsm 0487/64 45 85 open ma-do van 10u.-12u. en van 14u.-16u. of op afspraak MAATSCHAPPELIJKE ZETEL: Normandiëstraat 178, 8560 Wevelgem contact Kristina Naeyaert, voorzitter tel 056/40 19 79 e-mail [email protected] VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: Emmanuel Desmet, Watermolenstraat 69B, 8500 Kortrijk, gsm 0499/19 89 49 [email protected]

58

Peter Depodt, Aststraat 35 8790 Waregem, Tel: 056/61 04 55 [email protected] Rek: 068-2056961-06

Jan Vanaverbeke, Kouterstraat 38, 8520 Kuurne, Tel: 056/71 34 07 [email protected] Rek: 979-9404896-72

Trees De Prest, Maandagveld 5, 8500 Kortrijk, Tel: 056/20 05 10 [email protected] Rek: 385-0522418-39

•

VELT Zwevegem-Kortrijk

Natuurpunt Wevelgem-Menen

Natuurpunt Zwevegem

Eddy Loosveldt, Lindelos 2 8551 Heestert, Tel: 056/64 50 07 [email protected] Rek: 468-7202071-81 VELT Harelbeke-Kuurne

Robert Schouttetens, Wijdhagestraat 128, 8530 Harelbeke, Tel: 056/71 86 12 [email protected]

//Thematische werkgroepen Amfibieënwerkgroep ‘HYLA’

Mario Manhaeve, Wijdhagestraat 125, 8530 Harelbeke, Tel: 056/71 55 67 [email protected] Rek: 733-0563762-28 Werkgroep Geologie en Landschap

Erwin Decoene, G. Gezellestraat 15, 8560 Wevelgem, Tel: 056/41 68 22 [email protected] Insectenwerkgroep

Roeland Libeer, Kleine Bissegemstraat 6 8560 Wevelgem, Tel: 056/42 69 60 [email protected] Rek: 778-5966094-67

Plantenwerkgroep

Piet Missiaen, Wielewaallaan 23, 8500 Kortrijk, Tel: 056/20 51 77 [email protected] Rek: 979-0793485-30 Vogelwerkgroep

Luc Vandeghinste, Wolvenstraat 4 8500 Kortrijk, Tel: 0498/90 92 90 Rek: 738-0031133-18 Zoogdierenwerkgroep ZWVL

Mario Manhaeve Wijdhagestraat 125, 8530 Harelbeke, Tel: 056/71 55 67 [email protected] Rek: 738-0027269-34 Trage Wegen Werkgroep

Frans DeJonghe, Rozendreef 17, 8550 Zwevegem, Tel: 056/75 63 78 [email protected]

TEKENINGEN: Mira Feryn

LEDENADMINISTRATIE: Freddy Deckers, Jan Breydellaan 94, 8500 Kortrijk, tel 056/21 23 13 [email protected]

REDACTIE: [email protected] Claudine Decocker, Virginie De Coene, Frans De Jonghe, Els Deprez, Emmanuel Desmet, Matthias Depoorter, Yann Feryn, Dirk Libbrecht, Tom Linster, Kristina Naeyaert, Maarten Tavernier, Carlos Van De Ginste, Hans Vermeersch, Mira Feryn

PUBLICITEITSVERANTWOORDELIJKE: Hans Vermeersch OPLAGE: 4100 exemplaren

DEADLINE: Artikels voor de volgende klimop moeten uiterlijk op de redactie zijn op 1 september 2012. Het volgende nummer verschijnt begin oktober 2012.

DRUK: Drukta, Kozakstraat 5, 8560 Wevelgem, Tel: 056/41 20 26 EINDREDACTIE EN VORMGEVING: Emmanuel Desmet, Goethalslaan 16 8501 Heule, 0499/19 89 49 Mira Feryn, [email protected]

ARTIKELS: De auteurs dragen de volle verantwoordelijkheid voor de inhoud van hun teksten. De redactie heeft het recht de artikels in te korten. Overname van teksten en illustraties mag mits toelating van de redactie en bronvermelding. Artikels, foto’s, tekeningen en ideeën zijn steeds welkom op het redactieadres. Teksten liefst aanleveren op elektronische wijze. Foto’s, tekeningen en grafieken zet je niet tussen de tekst maar lever je er als apart bestand bij. Ingescande foto’s hebben bij voorkeur een resolutie van 300 dpi.

FOTO’S: Jan Vanaverbeke, Kristina Nayaert, Milieudienst Stad Gent, Valerie Vanhoutte, Siska MarrÇcau, Herman Nachtergaele, Pieter Vanslembrouck, Frank Petit-Jean, Frank Petit-Jean, Hans Vroegbronna, Matthias Depoorter, Francis Pattyn, Ignaas Robbe, Yves Hoebeke, Free Claerbout, Bart Augustijns, Johan Staelens, Teun Spaans, Bioweb, Max Licher, USDA, NatureGate, Christine Hanssens, Mario Desloovere, Nik Dooms, Hans Vermeersch, Els Verhaest, eva vzw, Frans De Leersnijder, Dirk Desmet, Marc Watteyne, Peter Depodt, Frans Dejonghe

LID WORDEN: Lid worden van Natuur.koepel vzw en Klimop ontvangen, kan door zich aan te sluiten bij één onze lidverenigingen. Bij Natuurpunt krijg je automatisch Klimop, andere verenigingen voorzien een combiformule.

Met de steun van :

Zaterdag 6 oktober

NATUURPUNT: Is dé vereniging voor natuur en landschap in Vlaanderen. Als lid van een afdeling van Natuurpunt die aangesloten is bij Natuur.koepel vzw, krijg je Klimop vier keer per jaar gratis in je bus. Lid worden van Natuurpunt vzw kost 24€ per jaar, te storten op rekeningnummer 230-0044233-21. Of je kunt je de rompslomp besparen én meteen ook de administratieve kosten voor Natuurpunt beperken door een domiciliëringsopdracht in te vullen via www.natuurpunt.be > lid worden. DRUKPROCES: Het drukken van Klimop verloopt 100% isopropylalcoholvrij, met biologische inkten en chemievrije drukvormvervaardiging. Drukta draagt duurzaamheid hoog in het vaandel en is houder van de milieucertificaten FSC ® en PEFC.