kwaliteitsjaarverslag 2012

van der vennestraat 185, 2525 CE den haag

kwaliteitsjaarverslag 2012

1

www.rubenshoek.nl

INHOUDSOPGAVE Voorwoord ........................................................................................................................blz.3 1. Kwaliteitsbeleid en strategie........................................................................................... 4 1.1 Werkgebied/marktoriëntatie.............................................................................................................................4 1.2. Missie, visie en strategische keuzen..................................................................................................................5 1.3. Het zorgaanbod van Gezondheidscentrum De Rubenshoek.....................................................................6 1.4. Zorgaanbodplan-evaluatie..................................................................................................................................7 1.4.1. De zorg- en dienstverlening is integraal..........................................................................................................7 1.4.2. De hulp is laagdrempelig toegankelijk..............................................................................................................8 1.4.3. De hulp vanuit het gezondheidscentrum is continu.....................................................................................9 1.4.4. Het aanbod is gericht op specifieke situatie en behoeften vd. bewoners van de schilderswijk.......10 1.4.5. Het aanbod is gericht op preventie en ‘empowerment’............................................................................12 1.4.6. De zorg- en dienstverlening is evident based..............................................................................................13 1.4.7. De zorg- en dienstverlening wordt evt. georganiseerd met partners ‘buiten de deur’......................13 1.4.8. Werken in een achterstandswijk....................................................................................................................13 1.5. Betrokkenheid van de financiers.....................................................................................................................14 2. Kwaliteitsmanagement/management van zorgprocessen........................................15 2.1. Organisatiebreed draagvlak voor kwaliteitsbeleid......................................................................................15 2.2. Wijze van bevorderen kwaliteitscultuur.......................................................................................................16 2.3. Heldere toedeling van verantwoordelijkheden...........................................................................................17 2.4. Verantwoord personeelsmanagement...........................................................................................................17 2.5. Systematische gegevensverzameling...............................................................................................................18 2.6. Interne kwaliteitsbeoordeling..........................................................................................................................18 3. Patiëntgerichtheid van de organisatie..........................................................................19 3.1. Informatie over rechten en plichten van de patiënt...................................................................................19 3.2. Bereikbaarheid en beschikbaarheid................................................................................................................19 3.3. Privacy...................................................................................................................................................................19 3.4. Klachtenopvang en -behandeling....................................................................................................................19 3.5. Patiëntenraadpleging en medezeggenschap..................................................................................................19 Bijlagen: 1. Wijk- en praktijkscan........................................................................................................................................21 2. Evaluatie Zorgaanbodplan................................................................................................................................27 3. Lijst van Afkortingen..........................................................................................................................................36 4. Personalia.............................................................................................................................................................37

2

Voorwoord Voor u ligt het kwaliteitsjaarverslag over 2012 van gezondheidscentrum De Rubenshoek. In het verslag leggen wij als gezondheidscentrum verantwoording af over het door ons gevoerde beleid. Ook beschrijven wij onze vorderingen met betrekking tot het zorgaanbodplan, dat in het kader van de module geïntegreerde eerste lijn met de zorgverzekeraars is overeengekomen. In bijlage 1 treft u de evaluatie van het Zorgplan aan. Wij verwachten dat dit verslag u een beeld geeft van de veelheid aan activiteiten die door de verschillende hulp- en dienstverleners in en vanuit het gezondheidscentrum zijn verricht. Wij hopen dat u dit jaarverslag met plezier zult lezen! Bestuur gezondheidscentrum De Rubenshoek

3

Inleiding

HOOFDSTUK 1: KWALITEITSBELEID EN STRATEGIE 1.1 Werkgebied - de Schilderswijk in Den Haag De Haagse Schilderswijk is, met een oppervlakte van 146 hectare, het grootste aaneengesloten stadsvernieuwingsgebied van Nederland. Gezondheidscentrum De Rubenshoek ligt in het hart van de Schilderswijk. Het is een klassieke stadsvernieuwingswijk, ontstaan in de tweede helft van de negentiende eeuw en voltooid in de jaren twintig van de twintigste eeuw. In de afgelopen decennia is de wijk vrijwel geheel vernieuwd: van oorspronkelijke arbeiderswijk is de wijk veranderd in een gebied met de grootste multi-etnisch concentratie van Den Haag. Er zijn ca. 33000 geregistreerde bewoners. De wijk grenst aan de binnenstad en ligt ingeklemd tussen twee grote vernieuwingsgebieden: Den Haag Centrum en Laakhavens. De bevolkingsdichtheid van de Schilderswijk ligt aanzienlijk boven het Haagse cijfer. Voor wat betreft de samenstelling van het huishouden valt op dat het aantal één-ouder-gezinnen en echtparen met kinderen hoger is dan in de rest van Den Haag. Relatief veel inwoners leven van een bijstandsuitkering. Ook het percentage uitkeringsgerechtigden WAO/ AAW ligt beduidend boven het Haagse gemiddelde. In de Schilderswijk is het gemiddeld besteedbaar jaarinkomen ongeveer de helft van het stedelijk gemiddelde. Uit gegevens van de Gemeente blijkt dat Stadsdeel Centrum een beperkte sportinfrastructuur kent. Het stadsdeel is dicht bebouwd en is er weinig groen en ruimte om te sporten. De gemiddelde deelname aan reguliere sport onder de bewoners van de wijk is onder het stedelijk gemiddelde. Allochtone ouderen sporten nauwelijks; allochtone jongeren zijn minder vaak lid van een vereniging dan autochtone jongeren. Als oorzaak van de beperktere deelname aan sportverenigingen wordt genoemd: de hoogte van de contributie, het ontbreken van de traditionele ‘verenigingscultuur’ en een beperkte ‘vrijwilligerscultuur’. Hulpverleners signaleren echter dat ook het ontbreken van voldoende en betaalbare sportvoorzieningen in de wijk een enorm knelpunt vormt. De wijk staat op de lijst van Krachtwijken. De indeling van de Krachtwijken is vooral gebaseerd op 18 indicatoren gegroepeerd rond de thema’s 1) Sociaal Economische Achterstanden, 2) Fysieke achterstanden, 3) Sociale problemen en 4) Fysieke problemen. Wijk- en praktijkscan In 2012 heeft het Jan van Es instituut in opdracht van De Rubenshoek de Wijk- en praktijkscan uitgevoerd. Kort samengevat, laat deze de volgende resultaten zien: • De populatie van de Rubenshoek wijkt in een aantal belangrijke opzichten sterk af van landelijke en stedelijke (Haagse) gemiddelden. Het betreft vooral de etniciteit, de adherentie, de leeftijd, de samenstelling en de sociaal economische status. • De cliëntpopulatie van de Rubenshoek bestaat voor 94% uit mensen van niet-Nederlandse origine, waarvan 93% binnen de categorie ‘Niet-westerse allochtonen’. Bij de huisartsen is de groep Turkse patiënten het grootst met 45%, gevolgd door mensen afkomstig uit Marokko (30%), Suriname en Antillen (13%). • Slechts 50% van de patiëntenpopulatie bij de huisartsen woont daadwerkelijk in de Schilderswijk. De rest woont verspreid over de stad met zwaartepunten in Laak en Zuid-West Den Haag, ook wijken met veel achterstandsproblematiek. • Het gezondheidscentrum heeft relatief nog meer jongeren en minder ouderen dan de Schilderswijk, terwijl de wijk al een relatief jonge bevolking kent. • Wat betreft inkomen wijkt de populatie van de Schilderswijk sterk af van het Haagse gemiddelde. De patiënten van de Rubenshoek zijn hierop nog weer een uitzondering in negatieve zin. • De patiënten van de Rubenshoek vallen voor het overgrote deel (>85%) binnen de categorie Lage SES. • Gebaseerd op gegevens van het LINH wordt er voor de Rubenshoekpopulatie een relatief lage

4

•

zorgvraag geprognosticeerd, ondanks de lage SES en het hoge percentage niet westerse allochtonen. Kijkt met daarentegen naar de feitelijke zorgvraag bij de huisartsen, zoals geregistreerd in hun informatiesysteem, dan blijkt deze in veel gevallen drie tot viermaal hoger te zijn dan de geprognosticeerde zorgvraag

Voor uitgebreidere informatie over de wijk- en praktijkscan verwijzen wij naar bijlage 1. De figuur hieronder toont de verdeling van de bij de huisartspraktijken van GZC Rubenshoek ingeschreven patiënten, naar de zorgverzekeraars. De AZIVO-Menzis groep blijkt in 2012 de grootste verzekeraar geworden te zijn voor het gezondheidscentrum. Op grond van het getalscriterium 15% marktaandeel, kunnen de 4 grote verzekeraars elk beschouwd worden als preferent. Naast de vier grote zorgverzekeraarsgroepen is er één kleinere regionale zorgverzekeraar van belang. De groep overigen omvat alle andere zorgverzekeraars.

Aandeel van elk van de zorgverzekeraars in 2012 voor het gezondheidscentrum De Rubenshoek. De eerstelijnszorg in de Schilderswijk kost meer tijd en aandacht vanwege 1) taalproblemen en beperkte gezondheidsvaardigheden bij de populatie, 2) de specifieke aard van de klachten, 3) de toename van het aantal oudere migranten met relatief complexe problematiek en 4) de hoge mutatiegraad. De grotestads problematiek trekt een zware wissel op het behoud en de instroom van gezondheidswerkers in de eerste lijn zoals huisartsen, verloskundigen en tandartsen. Uit de gemeentelijke evaluatie van de krachtwijken aanpak, bleek de Schilderswijk, als enige Haagse Krachtwijk, geen vooruitgang te hebben geboekt. Enerzijds dragen vele projecten er zeker toe bij dat de Schilderswijk in de lift zit. Zo blijkt bijvoorbeeld dat bewoners de leefbaarheid van hun wijk positiever beoordelen dan enkele jaren geleden en dat de werkeloosheid gedaald is. Anderzijds zijn de gevolgen van bezuinigingen en overheidsbeleid merkbaar voor m.n. onze populatie, zoals toename van werkeloosheid en armoede, het wegvallen van tolken, de bezuinigingen op welzijn en maatschappelijk werk en de verhoging van het eigen risico en de eigen bijdragen in de zorg, bijv. in de GGZ. 1.2. Missie, visie en zorgaanbod Missie De missie van gezondheidscentrum De Rubenshoek luidt: het bieden van geïntegreerde gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening, afgestemd op de behoeften van de bevolking van de Haagse Schilderswijk. Visie De missie is als volgt uitgewerkt in onze visie. De zorg- en dienstverlening van De Rubenshoek is: 1. Integraal. Dat wil zeggen: de hulp wordt geboden vanuit een(para)medische, psychische en sociale invalshoek in onderlinge afstemming. Bij inzet van meerdere disciplines wordt gestreefd naar een ‘warme overdracht’. 5

2. Laagdrempelig toegankelijk. De Rubenshoek is in de Schilderswijk een plek waar mensen met een veelheid aan vragen terecht kunnen. Het profileert zich graag als ‘het gebouw waar je alles kunt vragen’. De zorg en hulp is toegankelijk en gastvrij. 3. Continu. Patiënten komen voor dezelfde klacht in principe bij dezelfde hulpverlener(s). Binnen de praktijken is sprake van gezamenlijk beleid en een goede informatieoverdracht. Ook is sprake van taakdifferentiatie waardoor hulp dichtbij huis veelal mogelijk is. 4. Gericht op de specifieke situatie en behoeften van de bewoners van de Schilderswijk. De zorg vanuit de Rubenshoek is gericht op welzijn en gezondheid en afgestemd op diverse leefwijzen en culturen. 5. Gericht op preventie en empowerment. Het bevorderen van een gezonde leefstijl en voorlichting zijn voor goede preventie sleutelbegrippen. Wij hanteren een positieve benadering en stimuleren zelfredzaamheid. We werken er aan om de patiënt/cliënt mede verantwoordelijk te maken voor zijn eigen gezondheid en welzijn. Waar mogelijk maken we gebruik van een groepsaanpak in plaats van een individuele benadering. 6. Evidence-based waar mogelijk, of gebaseerd op best practice. Iedereen heeft recht op kwalitatief hoogwaardige hulp en zorg, gebaseerd op de standaarden binnen de beroepsgroepen. Hierbij vindt zo nodig aanpassing aan de doelgroep plaats. 7. Georganiseerd met partners ‘buiten de deur’, indien dit voor de hulp wenselijk is. De Rubenshoek heeft er van meet af aan voor gekozen om een ‘naar buiten gericht’ centrum te zijn, met oog voor maatschappelijke ontwikkelingen en behoeften binnen de samenleving.Veel activiteiten vinden plaats met participanten buiten het gezondheidscentrum, zoals STIOM, Zebra en Voor Welzijn, Organisaties voor Verpleging en Verzorging, GGD, Parnassia, Medisch Centrum Haaglanden (MCH)-locatie Westeinde, Haagse Hogeschool, en stagehuis Schilderswijk. De Rubenshoek kiest voor een projectmatige aanpak van problemen, vaak op een onorthodoxe wijze. De Rubenshoek wil zich blijven profileren als multicultureel centrum voor zorgvernieuwing, o.a. door het overdragen van kennis en ervaringen op anderen. Hiernaast stellen de werkers zich tot doel om -waar mogelijk- andere (eerstelijns) werkers te enthousiasmeren voor het werken in een achterstandswijk. 1.3. Het zorgaanbod van gezondheidscentrum De Rubenshoek Binnen gezondheidscentrum De Rubenshoek worden zorg en diensten verleend door: • Huisartsenpraktijk De Blauwe Tulp (incl. POH-S en POH-GGZ) • Huisartsenpraktijk Mozaiek (incl. POH-S en POH-GGZ) • Maatschap voor fysiotherapie en manuele therapie De Rubenshoek, • Apotheek Rubenshoek • Den Haag op Maat (Sociaal Raadslieden) • Welzijnsorganisatie Zebra (waaronder het Algemeen Maatschappelijk Werk en de I-shop). • Psycho Medisch Centrum Parnassia, afdeling wijkgerichte geestelijke gezondheidszorg (Indigo) • Maatschap voor verloskunde Femme Deze partijen vormen het Rubenshoek Samenwerkingsverband. In het gezondheidscentrum wordt tevens spreekuur gehouden door: • Diëtisten in Den Haag • Een ouderenadviseur van Zebra Welzijn , • Een Turkse en Marokkaanse ouderenadviseur van Welzijnsorganisatie Voor, • Het opvoedsteunpunt van Zebra Welzijn, • Stichting Wende (steun en advies aan slachtoffers van huiselijk geweld), • Home Start (hulp van vrijwilligers in overbelaste gezinnen), een project van Humanitas, • De wijkverpleegkundigen Zichtbare Schakels • De afdeling Preventie van Parnassia (Context) • Een psycholoog van de Golfbreker (eerstelijns afdeling van De Jutters-jongeren-psychiatrie) • Een maatschappelijk werkende van Bureau Jeugdzorg,

6

• • • • • •

Een systeem-therapeut van GGZ-Divers Het steunpunt voor vrouwen met borstkanker Mammarosa, Een Turkse en Marokkaanse Allochtone Zorgconsulent, Een consulente van Livit orthopedie, De Stichting Huisartsen Laboratorium met de ‘prikpost’, de longfunctiemeting en fundusfotografie Besnijdeniscentrum Haaglanden

In het gezondheidscentrum zijn diverse zorgprogramma’s en werkafspraken opgesteld, om de afstemming en de kwaliteit van de zorg te optimaliseren. 1.4. Zorgaanbodplan - evaluatie De visie zoals beschreven in 1.2 krijgt concreet gestalte in diverse zorgprogramma’s en werkafspraken. Verschillende elementen uit de visie komen in meerdere programma’s terug. 1.4.1 DE ZORG- EN DIENSTVERLENING IS INTEGRAAL Dit komt naar voren in de volgende activiteiten. Overgewicht volwassenen Binnen het zorgprogramma voor ‘mensen met overgewicht en daaraan gerelateerde gezondheidsklachten’ wordt samengewerkt tussen diëtistes, huisartsen, praktijkverpleegkundigen en fysiotherapeuten. Patiënten met overgewicht krijgen een gecombineerd aanbod van voedings- en bewegingadviezen. Uit de evaluatie blijken de doelstellingen voor 2012 gedeeltelijk gehaald: Een knelpunt voor het realiseren hiervan blijkt de beperkingen in de vergoedingen voor fysiotherapie en diëtetiek. Dit was één van de redenen waarom het gezondheidscentrum besloot aanbieder te zijn binnen het programma Beweeg Mee!. Dit is een gecombineerde leefstijlinterventie, aangeboden door zorgverzekeraars VGZ en Azivo en de gemeente Den Haag voor mensen met een minimapolis. Deelnemers krijgen hierin een programma aangeboden van leefstijladvisering, voedingsvoorlichting en bewegen. Helaas is de instroom in het programma bijzonder beperkt gebleven, ondanks veel inspanning van alle partijen. Voor meer details m.b.t. de evaluatie van ‘Overgewicht volwassenen’ verwijzen wij naar bijlage 2. Eind 2012 is besloten om ‘Overgewicht volwassenen’ niet meer als apart zorgprogramma aan te bieden, maar te beschouwen als een geïntegreerd onderdeel van de zorgprogramma’s CVRM, COPD en diabetes. Het feit dat de resultaten van dit zorgprogramma niet in verhouding staan tot de verrichte inspanningen, heeft ertoe geleid dat op initiatief van de Rubenshoek, en in samenwerking met de GGD, Zebra en STIOM een ‘Gezondheidsdialoog’ is gestart. Zie hierover meer bij 1.4.4 Overgewicht kinderen Sinds 2009 wordt gewerkt met het protocol “Overgewicht bij kinderen’, in samenwerking tussen huisartsen, diëtiste (van Diëtist in Den Haag) , fysiotherapeute en opvoedsteunpunt (van Zebra-Welzijn). Uit de evaluatie 2012 blijken inmiddels 299 kinderen in het programma te zijn ingestroomd. Dit is weer een lichte stijging ten opzichte van 2011, ondanks de beperking van de vergoedingen voor diëtetiek en fysiotherapie.Voor details m.b.t. de evaluatie verwijzen wij naar de bijlage. Ook in 2012 lukte het om, in samenwerking met het Stagehuis Schilderswijk, de Haagse Hogeschool en

7

de Buurt Sportvereniging Teniersplantsoen, de Dik voor Mekaar club in stand te houden, een geïntegreerd aanbod van voedingsvoorlichting en bewegen voor kinderen die uit het protocol ‘Kinderen met Overgewicht’ stromen. Aan de ouders van deze kinderen werd in 2012 twee maal een voorlichting gegeven, in samenwerking met de diëtiste en het opvoedsteunpunt. Het daadwerkelijk betrekken van de ouders bij de aanpak van het overgewicht van hun kinderen blijft in deze wijk een lastige zaak. Astma-COPD In beide huisartsenpraktijken wordt op gestructureerde wijze aandacht besteed aan astma en COPD met behulp van het zorgprogramma astma-COPD. Uit de evaluatie blijkt dat in 2012 opnieuw een toename in het percentage patiënten bij wie de huisarts de hoofdbehandelaar is. Van de patiënten die langer dan 12 maanden in de praktijk zijn, is dit inmiddels 85%. Voor de details m.b.t. de evaluatie verwijzen wij naar de bijlage. Het Rugteam Sinds enkele jaren functioneert een protocol voor de aanpak van aspecifieke lage rugklachten. Doel van dit protocol is om via een geïntegreerde, multidisciplinaire aanpak van de rugklachten te voorkomen dat deze chronisch worden. Het protocol is ook in 2012 opnieuw aangescherpt en beschreven. Ook is de registratie verbeterd. Hierdoor is een toename van ‘deelnemers’ aan het protocol te constateren. Voor details m.b.t. de evaluatie verwijzen wij naar de bijlage. Eerstelijns Geestelijke Gezondheidszorg In verband met de wijziging in de financiering van de eerstelijns GGZ hebben de huisartsen sinds 2011 de POH-GGZ in dienst genomen. In dat kader richtten huisartsen in de Haagse Achterstandswijken het samenwerkingsverband DORAS op met collega’s van de Doc, Rubenshoek, Arts&Zorg en SHG. Stichting Lijn1 biedt ondersteuning op organisatorisch en beleidsmatig gebied. Doel is het gezamenlijk vormgeven van de functie POH GGZ t.b.v. een achterstandspopulatie en aantoonbaar maken welke specifieke eisen hieraan gesteld (moeten) worden. Ook wordt toe gewerkt naar een sluitende eerstelijns GGZ keten. Ten behoeve van GGZ voor de jeugd, houden een medewerker van Bureau Jeugdzorg en één van de medewerkers van De Golfbreker, de eerstelijns afdeling van de Jutters, GGZ voor Jongeren, spreekuur in De Rubenshoek. Zij bieden kortdurende hulp en/of verwijzen de jongere gericht door binnen hun instelling. Ook zijn zij bereikbaar voor consultatie en overleg met de huisartsen. Binnen één van de huisartspraktijken wordt eens in de twee maanden een casuïstiekbespreking gehouden met jeugdzorg en het opvoedsteunpunt ten behoeve van onderlinge informatie-uitwisseling en afstemming binnen de hulp aan gezamenlijke cliënten. Binnen de andere praktijk vinden de overleggen één op één plaats. 1.4.2 DE ZORG- EN DIENSTVERLENING IS LAAGDREMPELIG TOEGANKELIJK De Rubenshoek heeft een centrale plek in de wijk en is een gebouw waar mensen gemakkelijk binnen lopen. Iedere dag, van 7.30-17.00 uur is de centrale receptie in het gebouw geopend. De centrale receptie is en blijft een cruciale functie in een gezondheidscentrum in een achterstandswijk, dat ‘Het gebouw waar je alles kunt vragen’ wil zijn. Het is een knooppunt van informatie voor patiënten/ cliënten en voor werkers. Het agendabeheer bevordert efficiency. Na een verwijzing kunnen patiënten bij de receptie direct een afspraak maken bij één van de spreekuurhouders. Den Haag op Maat - Sociaal raadslieden in De Rubenshoek De Sociaal Raadslieden nemen sinds meer dan 25 jaar een belangrijk –maar helaas afnemend- deel van de dienstverlening in het gezondheidscentrum voor hun rekening. Zij maken deel uit van Den Haag Op Maat, onder de noemer sociaaljuridische dienstverlening. Binnen deze organisatie wordt nauw samengewerkt met andere disciplines, zoals financiële dienstverlening, individuele voorzieningen (i.h.b. WMO) en inburgering. Sociaal raadslieden bieden sociaaljuridische dienstverlening op een breed terrein. Naast het geven van informatie en advies bestaat de dienstverlening uit het schrijven van bezwaarschriften en brieven en bemiddelen of verwijzen naar relevante instanties.

8

In het afgelopen jaar hebben de sociaal raadslieden ruim 1544 klantcontacten gehad, waarbij 2357 hulpvragen gesteld werden, voor het grootste deel via spreekuren op afspraak. In totaal ging het bij 33 % om hulp bij financiële zaken (voornamelijk hulp bij bezwaarmaking, schulden, beslaglegging), voor 16 % om hulp bij problemen met sociale zekerheid, voor 12 % problemen betreffende huisvesting, voor 12 % om hulp bij problemen op het gebeid van zorg (zorgtoeslag, zorgverzekeringswet, WMO voorzieningen)  en voor 8 % om hulp bij problemen met overige sociale voorzieningen (zoals  WW, WAO, WIA, ziektewet, AOW). De I-shop Bij de I-shop, de ‘weetwinkel voor iedereen’, kunnen wijkbewoners terecht met vragen over scholing, cursussen, ontspanningsactiviteiten, sociaal-maatschappelijke en juridische hulpverlening en gezondheidszorg. Ook kunnen zij hulp krijgen bij het invullen van formulieren en het lezen van officiële brieven. De medewerksters beschikken over kennis van de sociale kaart en een uitgebreide infotheek. De I-shop is onderdeel van welzijnsorganisatie Zebra. In 2012 hebben 4382 mensen de I-shop van De Rubenshoek bezocht. Dat is ruim 14% van het totaal aantal bezoekers van alle 16 Haagse I-shops. Mensen van Turkse, Marokkaanse en Surinaamse afkomst vormen verreweg de meerderheid. Het type hulpvragen in De Rubenshoek wijkt sterk af van het stedelijke beeld: Inkomen/financiën (38%); Belastingen (21%), Welzijn (13%), Zorg en gezondheid (8%), en Wonen/ Woonomgeving (6%). Hierbij vormt het doen van een aanvraag 32% van de dienstverlening, uitleg van brieven 26%, geven van informatie 12% en het uitleggen van regelingen 8%. Geconcludeerd kan worden dat de I-Shop binnen de Schilderswijk een belangrijke instantie is voor het verkrijgen van informatie en het begrijpelijk maken van officiële brieven en regelingen.

Stichting Wende Huiselijk geweld is een toenemend probleem of een steeds zichtbaarder probleem. Stichting Wende houdt, als gevolg van de enorme toename van het aantal vrouwen dat het spreekuur bezoekt, drie dagen per week ‘spreekuur in de wijk’ in De Rubenshoek. Ook mannen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld weten het spreekuur steeds beter te vinden. De samenwerking met de diverse disciplines die bij een cliënt betrokken zijn, verloopt naar grote tevredenheid. 1.4.3 DE ZORG- EN DIENSTVERLENING IS CONTINU De continuïteit in de hulpverlening wordt nagestreefd door middel van heldere intradisciplinaire afspraken en intradisciplinair overleg. Maar ook verschillende multidisciplinaire overleggen bevorderen de continuïteit van hulp- en dienstverlening. • Het huisartsen-fysiotherapeutenoverleg komt zes maal per jaar bij elkaar, met als inhoud ofwel een casuïstiekbespreking, ofwel een K.N.G.F.-richtlijn. In het kader van het zorgaanbodplan is het protocol ‘aspecifieke lage rugklachten’ geëvalueerd en bijgesteld. • De praktijkverpleegkundigen hebben vrijwel dagelijks overleg met de huisartsen over begeleiding en medicatie van diabetes- en Astma/COPD-patiënten. • Beide huisartsenpraktijken hebben structureel patiëntgericht overleg met de POH-GGZ, met Wende en met Algemeen maatschappelijk werk. • In één van de huisartsenpraktijken vindt eens in de 3 maanden een casuïstiekbespreking plaats met de Golfbreker, Jeugdzorg en Opvoedsteunpunt. • De huisartsen van De Rubenshoek komen maandelijks bijeen tijdens een ‘dokterslunch’ ten behoeve van onderlinge afstemming en uitwisseling over gemeenschappelijke thema’s. De bespreking van de zorgprogramma’s en de implementatie van de afspraken, nam hierin een steeds substantiëler plek.

9

• • •

De verloskundigen, fysiotherapeuten en huisartsen wisselen twee maal per jaar van gedachten over nieuwe ontwikkelingen. In 2012 zijn opnieuw de samenwerkingsafspraken geëvalueerd en bijgesteld. Regelmatig is er overleg tussen verschillende disciplines wanneer actuele ontwikkelingen daarom vragen. Hiernaast vindt veelvuldig ad hoc overleg plaats tussen personen van de verschillende disciplines die in het gezondheidscentrum werkzaam zijn. Men loopt gemakkelijk bij elkaar binnen om even (over een patiënt/cliënt) te overleggen.

Hiernaast fungeren er diverse externe overleggen gericht op afstemming en continuïteit. • De huisartsen participeren maandelijks in een Farmaco Therapie Overleg met apothekers en andere huisartsen uit de buurt. Hierin werden ontwikkelingen m.b.t. nieuwe medicijnen besproken en een onderwerp uitgediept, waarbij afspraken worden gemaakt over voorschrijfgedrag. De komst van de Davo Apotheek naar de Rubenshoek per 1 oktober 2010 heeft de samenwerking geïntensiveerd, m.n. rond polyfarmacie, maar ook binnen de zorgprogramma’s. Voor een evaluatie van de ‘Performance-afspraak doelmatigheid’ verwijzen wij naar de bijlage. • De fysiotherapeuten nemen deel aan de zogeheten Intercollegiale Overleggen Fysiotherapie (I.O.F.). Hierin zitten fysiotherapeuten van eerste- en tweedelijn. Doel is het formuleren van richtlijnen en intercollegiale toetsing. • In de loop van 2011 hebben huisartsen uit achterstandswijken van Den Haag, werkzaam in de Doc, de Rubenshoek, Arts&Zorg en de SHG het samenwerkingsverband DORAS opgericht. Hierin geven zij gezamenlijk vorm aan de functie van POH-GGZ en vragen zij aandacht voor de specifieke eisen die aan het leveren van GGZ aan een achterstandpopulatie worden gesteld. Stichting Lijn 1 begeleidt het samenwerkingsverband. • De huisartsen zijn aangesloten bij ELZHA, de Eerste Lijns Zorggroep Haaglanden; deze heeft tot doel het bevorderen van goede, gestructureerde zorg voor patiënten met Diabetes type II in de eerste lijn. Momenteel zijn circa tweehonderd Haagse huisartsen aangesloten bij ELZHA. Een huisarts van De Rubenshoek zit in het bestuur van de zorggroep. Hoewel het gezondheidscentrum positief staat tegenover de ontwikkeling van zorggroepen, is duidelijk dat dit tevens onzekerheid schept m.b.t. de financiering van gezondheidscentra. 1.4.4 DE ZORG- EN DIENSTVERLENING IS GERICHT OP DE SPECIFIEKE SITUATIE EN BEHOEFTEN VAN DE BEWONERS VAN DE SCHILDERSWIJK. Dit blijkt uit het volgende. Allochtone zorgconsulenten In 2011 heeft De Rubenshoek zich, samen met gezondheidscentrum De Koning, ingespannen voor de terugkeer van de allochtone zorgconsulenten, en met succes. Met ingang van 2012 zijn een Turkse en Marokkaanse voorlichtster aan de slag gegaan binnen de twee centra. O.a. voor de voorlichting aan en begeleiding van mensen met chronische aandoeningen zijn zij van grote waarde. Er is financiering via de Gemeente voor een periode van 3 jaar. Tolkenspreekuur Sinds vele jaren is twee maal per week een Turkse tolk in De Rubenshoek aanwezig.Vooral huisartsen, fysiotherapeuten, praktijkverpleegkundigen en maatschappelijk werkenden maken er intensief gebruik van. De vraag naar een Turkse tolk is in het afgelopen jaar stabiel gebleven. De verwachting is dat dit ook in de komende jaren het geval zal zijn, gezien de toename in het aantal ouderen van de eerste generatie die de Nederlandse taal niet heeft geleerd. Het gebruik van professionele tolken achten de hulp- en dienstverleners een conditio sine qua non voor effectieve (en doelmatige) hulpverlening. De tolk in de Rubenshoek wordt volledig gefinancierd door het Huisartsen Achterstands Fonds. Eind 2012 werd duidelijk dat in 2013 minder tolkeninzet betaald kan gaan worden.

10

Illegalen Het aantal illegalen in de huisartsenpraktijken lijkt in de afgelopen jaren te zijn terug gelopen naar circa drie consulten per week. Men komt op het spreekuur met zeer wisselende problemen, van eenvoudige zaken tot complexe medische problematiek. Het ‘Netwerk illegalen’ onder leiding van de GGD, waaraan naast de huisartsen ook een apotheker, verloskundigen en fysiotherapeuten deelnemen, functioneert goed. Over de vergoeding van de consulten is men niet altijd tevreden. Ook is nog steeds één apotheek voor de hele stad aangewezen voor de medicijnverstrekking aan illegalen. Helaas ligt de apotheek ver buiten de Schilderswijk. Ouderen Hoewel de gemiddelde leeftijd van de bewoners van de Schilderswijk laag is in vergelijking met de rest van Den Haag, stijgt het aantal ouderen wel en kampen dezen bovendien vaak met complexe problemen. Ook wordt al op jongere leeftijd van ‘oud’ gesproken dan bij de gemiddelde Nederlander. In De Rubenshoek wordt veel gebruik gemaakt van de spreekuren van de ouderenconsulenten, die vanuit de Welzijnsorganisaties Zebra en Voor aanwezig zijn. De Surinaams/Nederlandse, Turkse en Marokkaanse adviseurs helpen ouderen de weg te vinden in de veelheid aan voorzieningen en regels die er voor hen zijn. Zij hebben ook de mogelijkheid om bij de ouderen op huisbezoek te gaan of met hen mee te gaan naar instanties. Belangrijkste vragen betreffen: psychosociale problemen (depressie, verwardheid, isolement, dementie, eenzaamheid), huisvesting/verhuizing, voorzieningen en welzijnsdiensten, verzorging/verpleging/ opname/extramurale zorg, financiën: AOW, bijstand, bijzondere bijstand, ouderenfonds, mantelzorg, remigratie, huwelijk en scheiding, huiselijk geweld en ouderenmishandeling en mobiliteit b.v. taxibus of wijkbus. Zichtbare Schakel 2012 was het derde en laatste jaar van het project ‘wijkverpleegkundigen zichtbare schakel’ in verschillende Haagse wijken, waaronder de Schilderswijk. Twee zichtbare schakels hadden hun uitvalsbasis in de Rubenshoek. Er is intensieve samenwerking met alle disciplines in het gezondheidscentrum. Maar ook daarbuiten hebben de wijkverpleegkundigen een uitgebreid netwerk opgebouwd. Het belang van hun functie is dat zij bij mensen ‘achter de voordeur komen’ en hulp- en dienstverleners kunnen inschakelen waar men anders geen gebruik van zou maken, vaak met groot resultaat. De evaluatie in 2012 wees uit dat de zichtbare schakel een grote meerwaarde heeft binnen de achterstandswijken en dat hun inzet kosten bespaart in de zorg. De functie wordt voortgezet via de gemeentes die hiervoor t/m 2014 geld hebben gekregen. Gezondheidsdialoog Samen met GGD, Zebra en STIOM is in de periode eind 2011-begin 2012 een proefproject uitgevoerd genaamd ‘Gezondheidsdialoog’, waarin in dialoog tussen wijkbewoners en hulpverleners is gezocht naar manieren om ‘een gezonde leefstijl’ meer tot een thema voor de bewoners zelf te maken. Dit proefproject was gericht op Turkse volwassenen. Eerst zijn vier focusgesprekken gevoerd met verschillende groepen wijkbewoners en aan het eind een spiegelgesprek met wijkbewoners en hulpverleners. Uit de gesprekken kwam naar voren dat bewoners over het algemeen voldoende op de hoogte zijn van factoren van een gezonde leefstijl, maar dat zij belemmerd worden dit na te leven door allerlei psychische en vooral sociale belemmeringen. Het proefproject krijgt vanaf begin 2013 een vervolg, met als gewenst resultaat een beeld van en een breed

11

palet aan interventies, bedacht en uitgevoerd door wijkbewoners, die hen ondersteunen bij een gezondere leefstijl. Een eerste aanzet daartoe is al gestart in de vorm van tuiniergroepen en een kookgroep voor mannen. 1.4.5 DE ZORG- EN DIENSTVERLENING IS GERICHT OP PREVENTIE EN EMPOWERMENT Binnen De Rubenshoek is het bevorderen van een gezonde leefstijl al jaren een speerpunt van beleid. Belangrijke elementen daarbij zijn: het bevorderen van bewegen en gezonde voeding, en het stimuleren van zelfredzaamheid en maatschappelijk participatie. Activiteiten op dit vlak, zoals de programma’s rond overgewicht, staan onder 1.4.1. beschreven. Preventie diabetes Ook in 2012 is gewerkt met het zorgprogramma gericht op het voorkomen van het ontwikkelen van diabetes. In samenwerking tussen huisarts en praktijkverpleegkundige wordt bij mensen met overgewicht en met een belaste familieanamnese de glucosetolerantie bepaald. Afhankelijk van de uitslag, wordt bij mensen een uitgebreider cardio vasculair risicoprofiel gemaakt en worden zij gevolgd door de POH. Het opsporen van mensen met een mogelijk gestoorde glucose tolerantie vindt op verschillende wijze plaats: in de ene praktijk is men begonnen met het actief oproepen en screenen van een eerste doelgroep, n.l. Hindostanen boven de 30 jaar; in de andere praktijk is de preventie diabetes onderdeel van het CVRP/ CVRM programma. Eind 2012 ia besloten om dit laatste voor de hele Rubenshoek te laten gelden. Voor een uitvoeriger evaluatie verwijzen wij naar de bijlage. Cardio Vasculair Risico Management De zorgprogramma’s CVRM, Overgewicht bij Volwassenen en Preventie Diabetes vertonen veel raakvlakken. Voor de verdere uitvoering van het zorgprogramma CVRM/CVRP zijn twee strategieën ontwikkeld, t.w. 1) case finding bij die patiënten die in aanmerking komen voor (primaire) preventie als zij zich melden bij de praktijk met willekeurig welke vraagstelling en 2) actieve screening van allen die een hoog risico hebben op een gestoorde glucose tolerantie, waarna bij vaststelling opname volgt in het CVRP protocol. Dit als onderdeel van het preferentiebeleid. In 2011 is de doelgroep voor CVRP eenduidiger omschreven, t.w. 1. alle patiënten ouder dan 18 jaar met een BMI boven de 30; 2. alle Hindostanen ouder dan 30 jaar en 3. alle Turkse en Marokkaanse mensen ouder dan 45 jaar. Dit betekent dat vrijwel de gehele populatie ouder dan 45 jaar in aanmerking komt voor CVRP. Om het programma werkbaar te houden, is een uitsplitsing gemaakt. In 2012 blijken hiervan de eerste resultaten: er is een toename van het aantal patiënten met een compleet ingevuld risicoprofiel en ook van het aantal me een goede metabole instelling. De doelgroep voor de secundaire preventie, de CVRM, is inmiddels duidelijk in kaart gebracht.Voor de resultaten hiervan verwijzen wij naar de bijlage. Stoppen met Roken In 2012 is de begeleiding van mensen bij het stoppen met roken voortgezet. Dit aanbod is gefinancierd door het AMC Amsterdam ten behoeve van een reeds lopend onderzoek. Helaas is de vergoeding voor medicatie tijdens het stoppen m.i.v. 2012 uit het basispakket gehaald, waardoor het moeilijker is geworden mensen tot deelname aan de cursus te motiveren. Bovendien voeren de verzekeraars hierin een verschillend beleid, waardoor het voor de apotheek bijzonder belastend is om mensen van de goede medicatie te voorzien. Het opvoedsteunpunt Eén dagdeel per week houdt het opvoedsteunpunt van Welzijnsorganisatie Zebra spreekuur in De Rubenshoek. Het opvoedsteunpunt geeft informatie en advies aan ouders met allerhande vragen over de opvoeding van kinderen van 0 tot 20 jaar. Er is een inloop- en een afsprakenspreekuur. Het spreekuur komt zeer tegemoet aan de wens om gerichter hulp te kunnen geven bij veel voorkomende opvoedingsvragen en -problemen. Binnen het protocol Kinderen met Overgewicht vervult het opvoedsteunpunt een belangrijke rol. Het spreekuur loopt dan ook goed en is één van de best bezochte opvoedsteunpunten in Den Haag. Cursussen ‘Liever Bewegen dan moe’ en ‘Bewegen geeft kracht’ In 2012 zijn diverse malen bovengenoemde cursussen gegeven: Liever bewegen dan moe voor vrouwen en Bewegen geeft kracht voor mannen. De cursus is bedoeld voor mensen met licht depressieve klachten en bestaat uit de onderdelen psycho-educatie en sporten. De belangstelling er voor was groot. 12

1.4.6 DE ZORG- EN DIENSTVERLENING IS EVIDENCE BASED De zorg- en dienstverleners streven naar een hoog niveau van zorg. Zij bieden hulp op basis van best practice en evidence based onderzoek. Waar nodig wordt dit aangepast aan de doelgroep. De beide huisartspraktijken en de apotheek zijn geaccrediteerd. De fysiotherapeuten zijn geregistreerd in het kwaliteitsregistratiesysteem van het KNGF. 1.4.7 DE ZORG- EN DIENSTVERLENING WORDT EVT. GEORGANISEERD MET PARTNERS ‘BUITEN DE DEUR’ Dak- en thuislozen Eenmaal per week houdt één van de artsen van huisartspraktijk De Blauwe Tulp spreekuur voor dak- en thuislozen in het dienstencentrum van het Leger Des Heils in de Wagenstraat. Dit spreekuur functioneert als laagdrempelige voorziening voor de bezoekers van de dienstencentra van het Leger Des Heils en de bewoners van het vrouwenopvanghuis. In 2012 vonden ca. 400 consulten plaats. Gezien de aard van de populatie bezoeken veel verslaafden en ex-gedetineerden het spreekuur en is er veel psychiatrische problematiek. Er is dan ook een tweewekelijks patiëntenoverleg met de maatschappelijk werker van het Leger Des Heils en de medewerker van het mobiele team verslavingszorg van Parnassia. Ook met de GGD vindt regelmatig afstemming plaats. Het Karmijn Huisartsenpraktijk Mozaiek levert de huisartsgeneeskundige zorg aan de bewoners van de woongemeenschap voor verstandelijk gehandicapten ‘Het Karmijn’; deze bevindt zich op de Vaillantlaan, schuin tegenover het gezondheidscentrum. De praktijk voert regelmatig overleg met de arts van hoofdvestiging Westerhonk over het patiëntenbeleid. Gemeentelijke Gezondheids Dienst (GGD) Met de GGD vindt op verschillende fronten samenwerking plaats, onder andere binnen het proefproject ‘gezondheidsdialoog’, waaraan ook Zebra en STIOM mee doen. Krachtwijken In het kader van de Krachtwijk-ontwikkelingen heeft De Rubenshoek het akkoord ‘Gezond Geweten’ ondertekend en zich daarmee bereid verklaard een bijdrage te leveren aan het bevorderen van de gezondheid van de bewoners van de Schilderswijk en het terugdringen van sociaal-economische gezondheidsverschillen (SEGV) binnen Den Haag. De Rubenshoek neemt deel aan stedelijke overleggen en bijeenkomsten die in dit kader worden georganiseerd. 1.4.8 WERKEN IN EEN ACHTERSTANDSWIJK De Rubenshoek wil graag een bijdrage leveren aan het enthousiasmeren van professionals om in een achterstandswijk te gaan werken. De ervaring leert dat door het negatieve imago hiervan, veel afgestudeerden niet eens overwegen om in een wijk als de Schilderswijk aan de slag te gaan. Wij constateren dat ‘meer bekend’ ook ‘meer bemind’ maakt. Daarom worden door diverse disciplines activiteiten ondernomen om aanstaande professionals kennis te laten maken met het vak in een achterstandswijk. Twee huisartsen verzorgen regelmatig een onderwijsblok voor huisartsen-in-opleiding van de Rijks Universiteit Leiden over het vak in een achterstandswijk en het omgaan met migranten. De waardering voor dit blok ligt hoog. Datzelfde geldt voor de snuffelstages waartoe huisartsen van De Rubenshoek de gelegenheid bieden aan 3e en 4e jaars studenten geneeskunde en de keuze co-assistentschappen. Binnen het gezondheidscentrum wordt ook stage gelopen bij de doktersassistentes, de centrale receptie en de I-shop. Sinds tien jaar zijn huisartsen-in-opleiding en co-assistenten in het centrum aanwezig. Verschillende huisartsen hielden lezingen voor medische studenten en co-assistenten. Ook gaan huisartsen regelmatig in op verzoeken om mee te werken aan onderzoeken en interviews van studenten in het kader van bijvoorbeeld een afstudeerscriptie. Tot slot ontvangt het gezondheidscentrum meerdere malen per jaar groepen die geïnteresseerd zijn in de

13

wijze waarop binnen De Rubenshoek vorm wordt gegeven aan multidisciplinaire zorg- en dienstverlening in een multiculturele praktijk, bijv. vanuit ministeries, gemeenten of ziekenhuizen. 1.5. Betrokkenheid van de financiers Met de preferente ‘Haagse’ verzekeraar Azivo (Menzis) is een overeenkomst gesloten in het kader van de ‘module geïntegreerde eerstelijn’ voor de jaren 2010 t/m 2012. In een zorgaanbodplan zijn afspraken gemaakt over te leveren prestaties door het gezondheidscentrum. Deze overeenkomst wordt door alle overige verzekeraars gevolgd. Hiernaast zijn met Azivo afspraken gemaakt over de zogeheten Wijkpolis, een zorgverzekering voor wijkbewoners met speciale voorzieningen. In bijlage 1 bij dit jaarverslag staan de vorderingen over 2012 met betrekking tot het zorgaanbodplan vermeld.

14

HOOFDSTUK 2: KWALITEITSMANAGEMENT/ MANAGEMENT VAN ZORGPROCESSEN Kenmerken Organisatie Gezondheidscentrum De Rubenshoek bestaat zo’n 30 jaar. Het kan als volgt worden getypeerd: 1. Een samenwerkingsstructuur met een veelheid aan eerstelijns disciplines. 2. Een ruim aanbod aan hulp- en dienstverlening, dat laagdrempelig toegankelijk is voor de bewoners van de Schilderswijk. 3. Een beperkte overhead. 4. Een nadruk op de centrale positie van de huisarts in de eerste lijn als spil, poortwachter, dossierhouder en verwijzer. Het streven is hierbij gericht op het voorkomen van onnodige verwijzingen naar de tweede lijn. 5. Een nadrukkelijke positie voor het welzijnswerk in vele facetten. 6. Een eerstelijns organisatie die een aanspreekbare samenwerkingspartner is voor de regionale zorgverzekeraars en de gemeentelijke overheid. 2.1. Organisatiebreed draagvlak voor kwaliteitsbeleid Door de goede overlegstructuur binnen het gezondheidscentrum is er sprake van een organisatiebreed draagvlak voor kwaliteitsbeleid. ‘Sterkte’ van De Rubenshoek is het enthousiasme waarmee men een voortrekkersrol vervult op het gebied van vernieuwing van de zorg in een achterstandswijk. Werkgroepen en commissies Voor de ontwikkeling en implementatie van de verschillende zorgprogramma’s zijn programmacommissies samengesteld, bestaande uit alle bij het programma betrokken disciplines. Zij hebben de taak het programma te evalueren aan de hand van recente cijfers en verbeterpunten voor te stellen. Hiernaast bestaan in het gezondheidscentrum de volgende werkgroepen. De Kwaliteitswerkgroep van het gezondheidscentrum bewaakt en bevordert de voortgang en de kwaliteit van de zorgprogramma’s die met de zorgverzekeraar zijn gecontracteerd, o.a. door het schrijven van de zorgprogramma’s en het genereren van feedbackinformatie m.b.t. de indicatoren. De Werkgroep Inhoudelijk Beleid. Deze vergadert eenmaal per maand en heeft tot taak om inhoudelijke activiteiten te coördineren en te stimuleren. In 2012 is in de werkgroep o.a. gesproken over: de jaarlijkse patiëntenraadpleging, de Dialoog met de wijk(bewoners), de inzet van de allochtone zorgconsulenten, de ontwikkeling van nieuwe zorgprogramma’s, de ambities van de LVG, de enquête onder werkers over ruimere openingstijden, de wijk- en praktijkscan en het jaarverslag 2011. Ten behoeve van afspraken betreffende het gebouw wordt enkele malen per jaar een vergadering gehouden van alle hoofdhuurders. Deze kwam in 2012 twee maal bijeen om te praten over de kostenverdeling voor de receptie- en de beheerfunctie en andere gemeenschappelijke voorzieningen en voor overleg met de eigenaar van het pand. Hiernaast zijn er een ICT commissie en een websitecommissie actief in het centrum. Bestuur Het bestuur van de Stichting gezondheidscentrum De Rubenshoek bestaat uit twee huisartsen, een fysiotherapeut, een onafhankelijk voorzitter en een onafhankelijk penningmeester, officieel als vertegenwoordiger van het Rubenshoek samenwerkingsverband. In 2012 kwam het bestuur tien maal bijeen om te spreken over: de overeenkomst met de zorgverzekeraars, (de vorderingen in) het zorgaanbodplan, de jaarrekening en begroting, verdeling van GEZ gelden, de ontwikkeling van de ICT ondersteuning, het kwaliteitsbeleid, het klanttevredenheidsonderzoek, veranderingen in de organisatiestructuur en personele aangelegenheden. Verschillende werkgroepen en het bestuur worden secretarieel ondersteund door een secretaris van buiten het centrum

15

2.2. Wijze van bevorderen kwaliteitscultuur Een kwaliteitscultuur is van het begin af aan aanwezig in De Rubenshoek. Door middel van verschillende vormen van intern overleg, maar zeker ook door overleg met ‘externen’ willen medewerkers gestalte geven aan hun voortrekkersrol op het vlak van vernieuwing van de zorg aan de bevolking van de Schilderswijk. Hiernaast is ook in 2012 hard gewerkt aan het beter cijfermatig onderbouwen van de resultaten van diverse zorgprogramma’s en het implementeren van verbeterde ICT. Structurele vormen van intern overleg Bij de activiteiten in hoofdstuk 1 zijn al veel verschillende vormen van intern, multidisciplinair overleg genoemd.Veel daarvan zijn in het afgelopen jaar geëvalueerd en voortgezet. Voor het bevorderen van de onderlinge samenwerking wordt hiernaast eenmaal per kwartaal een themalunch georganiseerd voor alle werkers, waarin een (nieuwe) functie binnen het gezondheidscentrum centraal staat, of een spreker van buiten en er gelegenheid is voor informele ontmoeting. Tot slot zijn er gezamenlijke activiteiten zoals een nieuwjaarsborrel, een afscheid of een jubileum dat gevierd wordt en het ‘zomeruitje’. Vormen van extern overleg Van de externe overlegvormen zijn diverse genoemd bij hoofdstuk 1. Ook noemenswaardig zijn: • De directeur neemt zoveel mogelijk deel aan de ledenvergaderingen en relevante bijscholingen van de LVG en aan het platform van gezondheidscentra waarvoor Menzis de preferente verzekeraar is. • Een speciale vermelding verdient in dit kader STIOM, de Stichting ter Ondersteuning van de Gezondheidszorg en Maatschappelijke dienstverlening in stadsdeel Centrum Den Haag. Huisartsen, fysiotherapeuten en andere hulpverleners van De Rubenshoek namen deel aan een tweemaandelijks signaleringsoverleg, het STIOM-platform.Vanuit dit overleg worden knelpunten aangedragen in het dagelijkse werk die door STIOM zo mogelijk worden opgepakt en projectmatig worden uitgewerkt. Tot onze grote spijt werd eind 2012 bekend dat STIOM moest ophouden te bestaan. Overbodig om te zeggen dat alle genoemde vormen van samenwerking bijdragen aan een kritische bezinning op het eigen handelen, naar ons idee een wezenlijk onderdeel van een kwaliteitscultuur. Kwaliteitsverbetering en -behoud door middel van bij- en nascholing Alle huisartsen voldoen uiteraard aan het verplichte aantal uren nascholing, veelal ingevuld door één- en tweedaagse cursussen, uitgaande van de Werkgroep Deskundigheidsbevordering Huisartsen (WDH). Daarnaast volgen zij diverse cursussen, aangeboden door andere organisaties al naar gelang voorkeur en interesse, op het vlak van intercollegiale toetsing (o.a. FTO), Professionaliteit en kwaliteit, ICT, accredidact en Medisch handelen. De meeste huisartsen volgden de cursus ‘huisartswerk in achterstandswijken’ van Pharos. De huisartsopleiders volgden de nascholingen van het opleidingsinstituut. De POH’s volgden nascholingen rond diabetes, astma en COPD. De praktijkmanagers volgden opleidingen over Populatiemanagement en conflictbeheersing en bezochten diverse congressen. Verschillende werkers in het gezondheidscentrum namen deel aan de cursus Interculturele motiverende gespreksvoering Zoals gezegd nemen enkele fysiotherapeuten deel aan Intercollegiale Overleggen Fysiotherapie, een onderdeel van het kwaliteitssysteem binnen de fysiotherapie, met als doel intercollegiale toetsing en overleg.

16

Verder schoolden zij bij over heupklachten, claudicatio intermittens,, bekkenbodemklachten,  pijneducatie, basis beweegprogramma’s en stress&bewegen en nam één van hen deel aan de conferentie: Haagse aanpak bij kinderen met overgewicht De directeur voltooide de masterclass Geïntegreerd Management van kwaliteit en financiën in de patiëntenzorg van het Julius Centrum, UMC Utrecht. Accreditatie Beide huisartsenpraktijken in de Rubenshoek zijn NHG geaccrediteerd en houden dit jaarlijks bij. Ook de apotheek is geaccrediteerd. De fysiotherapeuten zijn geregistreerd in het kwaliteitsregistratiesysteem van het KNGF. 2.3. Heldere toedeling van verantwoordelijkheden Het bestuur van de Stichting Gezondheidscentrum De Rubenshoek is verantwoordelijk voor algemene beleid van het gezondheidscentrum en de onderhandelingen met de ziektekostenverzekeraars m.b.t. de GEZ-financiering. Ook is het bestuur verantwoordelijk voor het realiseren van randvoorwaarden voor het samenwerkingsverband, zoals de aanwezigheid van receptie en beheer, de huisvesting voor spreekuurhouders, schoonmaak, bezetting algemene ruimtes, enzovoort. De directeur van het gezondheidscentrum is verantwoording schuldig aan het bestuur. De huisartsen vormen twee afzonderlijke praktijken die zelf verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit en continuïteit van de zorg die zij bieden. Zij hebben ieder hun eigen doktersassistentes, praktijkmanagers en POH in dienst. Door de hoge werkdruk hebben de huisartsen extra assistentes in dienst. Binnen de praktijken is sprake van een zekere taakverdeling tussen de huisartsen ten behoeve van het Astma-/COPDen diabetesspreekuur en kleine chirurgische verrichtingen. De fysiotherapeuten vormen één praktijk. Ook binnen de fysiotherapie is er een taakverdeling tussen de therapeuten en vindt specialisatie plaats t.b.v. psychosomatische therapie, manuele therapie en bekkeninstabiliteit en incontinentie. Alle praktijken voeren regelmatig intern overleg over patiënten en gemeenschappelijke praktijkaangelegenheden. De overige medewerkers zijn in dienst van hun instellingen. 2.4. Verantwoord personeelsmanagement Directeur De directeur valt onder de verantwoordelijkheid van het bestuur van de Stichting gezondheidscentrum De Rubenshoek. Het bestuur evalueert eenmaal per jaar het functioneren van de directeur. De aanstelling van de directeur is 24 uur. Centrale receptie Iedere dag, van 7.30-17.00 uur is de centrale receptie in het gebouw aanwezig. Ook de receptionistes zijn in dienst bij Stichting Gezondheidscentrum De Rubenshoek. Financiering vindt plaats middels bijdragen van alle hoofdhuurders en vanuit de ‘overeenkomst kosten gemene rekening’. De centrale receptie is een knooppunt van informatie voor patiënten/cliënten en voor werkers.Voor werkers is het bevorderen van de veiligheid en het agendabeheer essentieel. De receptie signaleert direct wanneer ergens in het gebouw een calamiteit dreigt en regelt dat wordt ingegrepen. Eén van de receptionistes is tevens zakelijk leider en regelt allerhande facilitaire zaken in het gebouw. Beheer De Rubenshoek is een gebouw dat zeer intensief wordt gebruikt. Per dag komen er honderden mensen

17

over de vloer. Dit vraagt continue aandacht voor onderhoud, schoonmaak en kleine reparaties. De drie beheerders vormen daartoe een onmisbare schakel. Zij verlenen tevens allerlei hand- en spandiensten voor de werkers. En hun aanwezigheid is cruciaal voor de veiligheid van de werkers in het gebouw. Na het wegbezuinigen van de ID-banen, waartoe de beheerders behoorden, heeft het gezondheidscentrum besloten één beheerder parttime in dienst te nemen en de overige formatie te vullen met vrijwilligers. 2.5. Systematische gegevensverzameling In 2012 is doorgegaan met de invoering van QlikView, het programma waarmee het extraheren en combineren van gegevens uit verschillende bronsystemen mogelijk is. Er zijn gegevens ingevoerd om de voortgang te kunnen monitoren van de zorgprogramma’s COPD, Astma en Kinderen met Overgewicht en van de performance afspraak Doelmatig Voorschrijven. Echter, zowel de fysiotherapeuten, als de diëtisten stapten in 2012 over op een ander informatiesysteem. Het duurde tot 2013 voordat hun informatie weer eenvoudig gekoppeld kon worden aan die van de huisartsen. Van ziektekostenverzekeraar Azivo ontvangen de fysiotherapeuten sinds 6 jaar feedback over hun werkwijze in vergelijking met collega-fysiotherapeuten uit de regio. Hieruit blijkt dat de fysiotherapeuten uit De Rubenshoek zeer efficiënt en dus kostenbesparend werken! Sinds 2011 is aan de telefooncentrale het systeem Advicalls gekoppeld. Hierdoor wordt feedback geleverd over responstijden aan de telefoon. Omdat deze informatie direct zichtbaar is voor de assistentes, kunnen zij zo nodig maatregelen nemen. Uit de gegevens over 2012 blijkt dat 82% van het inkomende telefoonverkeer binnen 2 minuten wordt beantwoord. 2.6 Interne kwaliteitsbeoordeling Interne kwaliteitsbeoordeling vindt plaats door middel van: - intercollegiaal overleg binnen de disciplines, - interdisciplinaire patiëntbesprekingen, - een jaarlijkse patiënten raadpleging, - voortgangsbesprekingen van het Zorgaanbodplan in de programmacommissies en de kwaliteitscommissie, - protocollering tussen huisartsen en fysiotherapeuten en andere disciplines.

18

HOOFDSTUK 3: PATIENTGERICHTHEID ORGANISATIE 3.1. Informatie over rechten en plichten van patiënten Alle nieuwe patiënten van De Rubenshoek ontvangen een boekje met informatie over het doel van het gezondheidscentrum, de aanwezige disciplines en de privacy- en klachtenregelingen. Omdat de ervaring echter uitwijst dat schriftelijk materiaal voor onze patiëntenpopulatie slecht toegankelijk is, zijn op verzoek van het gezondheidscentrum of een huisartsenpraktijk dvd’s voor de wachtkamer gemaakt, bijvoorbeeld over de rechten en plichten van patiënten en de praktijkregels van de verschillende disciplines, overgewicht bij kinderen, de functie van de doktersassistente en het landelijk schakelpunt. In 2012 zijn in samenwerking met het Fonds Huisartsen in Achterstandswijken films gemaakt over de SMASH (avond- en weekenddiensten), diabetes en preconceptiezorg. De meeste films bevatten driemaal hetzelfde beeldmateriaal met steeds een uitleg in een andere taal, te weten Nederlands, Turks en Berber. In 2010 is de Schilderswijkkrant ontstaan.Vanuit de Rubenshoek wordt bij elke uitgave een stukje geleverd over gezondheid en daaraan gerelateerde thema’s. 3.2. Bereikbaarheid en beschikbaarheid Gezondheidscentrum De Rubenshoek is op alle werkdagen geopend van 7.30 tot 17.00 uur. De huisartspraktijken hebben elk hun eigen telefoonnummer en een spoedlijn, de andere disciplines zijn via de receptie goed bereikbaar. Buiten de openingstijden participeren de huisartsen in diensten voor avonden, nachten en weekenden. Via de patiëntenfolder van de huisartsenpraktijken, en via de algemene folder en de website van het gezondheidscentrum worden patiënten geïnformeerd over de openingstijden en bereikbaarheid van de diverse disciplines. De receptioniste zetelt in de hal van De Rubenshoek; zij wijst ieder de weg binnen het gezondheidscentrum en daarbuiten. In de avonduren is er een antwoordapparaat met informatie. 3.3. Privacy De werkers in het gezondheidscentrum zijn gebonden aan en volgen de privacyregels van de eigen beroepsgroep. Gegevens worden bewaard bij de behandelende hulpverlener.Voor overleg tussen verschillende disciplines over een patiënt, wordt vooraf toestemming aan de patiënt gevraagd. 3.4. Klachtenopvang en -behandeling In het gezondheidscentrum functioneert een protocol klachtenbehandeling. Hierin doet de directeur de eerste klachtenopvang. Zo nodig geeft zij informatie over de klachtenprocedures van de afzonderlijke beroepsorganisaties en wijst de weg hiernaartoe.Voor klachten over de huisartsenpraktijken, kunnen mensen ook terecht bij de praktijkmanagers.Voor klachten over het gezondheidscentrum is een commissie geïnstalleerd.Voor patiënten is er een folder in drie talen over de klachtenprocedure. In het afgelopen jaar zijn geen klachten ingediend bij de directeur van het gezondheidscentrum . 3.5. Patiëntenraadpleging en medezeggenschap In 2012 is gekozen voor een onderzoek naar wensen van patiënten en cliënten m.b.t. verruimde openingstijden en m.b.t. E –health. Uit de onderzoeksgegevens komt naar voren dat tweederde (66%) van de cliënten tevreden is over de openingstijden - momenteel van 08:00 – 17:00- van het gezondheidscentrum en dat hierin niets veranderd hoeft te worden. 24% van de ondervraagden wil dat het gezondheidscentrum een uur langer open is, tot 18:00 uur, met name voor een bezoek aan een arts of fysiotherapeut. 32% van de ondervraagden vindt dat het gezondheidscentrum geen enkele dag in het weekend open moet

19

zijn. Daarentegen vindt 40% van de ondervraagden dat het gezondheidscentrum zowel zaterdag als zondag geopend moet zijn, voor als er in het weekend plots iemand ziek wordt. Door een groot aantal mensen (72%) is gemeld dat zij de doktersdienst SMASH vaak te ver weg vinden, als reden voor openingstijden in het weekend. 56% van de ondervraagden vindt dat het gezondheidscentrum open moet zijn in de ochtend en de middag, zodat zij in het weekend zowel in de ochtend en de middag terecht kunnen bij een hulpverlener. Kennelijk is er behoefte aan een spoedpost vlakbij. Het merendeel van de cliënten (90%) vindt het niet erg om door een andere arts/hulpverlener behandeld te worden als zij tijdens ruimere openingstijden komen. Cliënten zijn niet bereid om te betalen voor langere openingstijden, tenzij de verzekering het vergoedt. (88%) Iets meer dan de helft van de ondervraagden heeft behoefte om afspraken te maken via het internet (54%), het gaat vooral om mensen tussen de 20 – 40 jaar. Ook gaven veel mensen aan dat het maken van afspraken via internet hun geen belminuten/tegoed kost. Het merendeel van de ondervraagden geeft aan geen behoefte te hebben aan een consult via het internet (88%). Dit omdat zij het minder persoonlijk vinden een consult te hebben via het internet en de arts hen dan niet kan nakijken. Op basis van deze resultaten is afgesproken dat een haalbaarheidsstudie zal worden verricht naar kosten en baten van verruimde openingstijden op een doordeweekse dag.Voor werkers is, naast het kosten aspect, met name de veiligheid bijzonder belangrijk. Ook zal worden onderzocht welke mogelijkheden er zijn voor het maken van online afspraken. Ervaringen hiermee in andere gezondheidscentra zijn nog niet erg positief.

20

BIJLAGE 1: WIJK- EN PRAKTIJKSCAN In 2012 heeft het Jan van Es instituut in opdracht van De Rubenshoek de Wijk- en praktijkscan uitgevoerd. Enkele resultaten daarvan laten wij hieronder zien. De scan toont aan dat de populatie van de Rubenshoek in een aantal belangrijke opzichten sterk afwijkt van de landelijke gemiddelden. Het betreft vooral de adherentie, de leeftijd, de samenstelling en de sociaal economische status. a. Adherentie

Fig. 1 Verdeling naar land van herkomst van de voornaamste cliëntgroepen van zorgaanbieders in GZC De Rubenshoek. (Gegevens 2011) De cliëntpopulatie van de Rubenshoek bestaat voor 94% uit mensen van niet-Nederlandse origine, waarvan 93% binnen de categorie ‘Niet-westerse allochtonen’. Bij de huisartsen is de groep Turkse patiënten het grootst met 45%, gevolgd door mensen afkomstig uit Marokko (30%), Suriname en Antillen (13%). Bij I-Shop of Sociaal Raadslieden liggen deze verhouding nog weer anders, omdat het adherentiegebied van deze aanbieders veel groter is dan dat van de huisartsen.



Fig. 2. Adherentie cliënten van gezondheidscentrum De Rubenshoek (bron: CBS-statline en praktijkgegevens De Rubenshoek 2012).

21

Gezondheidscentrum de Rubenshoek is gelokaliseerd in het hart van de Schilderswijk. Figuur 2 geeft weer dat slechts 50% van de patiëntenpopulatie woonachtig is in deze wijk. De rest woont verspreid over de stad met een zwaartepunt in Zuid-West Den Haag. Redenen voor deze spreiding zijn waarschijnlijk gelegen in de opgebouwde vertrouwensrelatie met de zorgaanbieders van de Rubenshoek, de hoge kwaliteit van de geboden zorg en de breedte van het zorgaanbod. Opvallend is overigens dat de populatie uit ZuidWest Den Haag nog steeds in wijken woonachtig is, die gekarakteriseerd worden door achterstanden en achterstandsproblematiek (zie paragraaf SES). b. Leeftijdsverdeling Het gezondheidscentrum heeft relatief nog meer jongeren en minder ouderen dan de Schilderswijk, terwijl de wijk al een relatief jonge bevolking kent. (voor details zie figuur 3)

Figuur 3. De figuur toont de leeftijdspiramide voor Nederland, De Haagsche regio, ’s-Gravenhage, De top 5 wijken van ’s-Gravenhage waar patiënten van de Rubenshoek wonen als de patiëntenpopulatie van de Rubenshoek in die top 5 wijken. 2012 c. Inkomen Wat betreft inkomen wijkt de populatie van de Schilderswijk sterk af van het Haagse gemiddelde. De patiënten van de Rubenshoek zijn hierop nog weer een uitzondering in negatieve zin (figuur 4).

Figuur 4. Koppeling van de gemiddelde inkomens op 6 positie postcode niveau aan de praktijkgegevens geeft een indruk van de inkomens van de eigen patiënten. Gemiddeld komt dit inkomen nog overeen met de wijk, maar als wij alleen naar de patiënten in de wijk kijken, heeft de Rubenshoek duidelijk meer patiënten uit de laagste inkomensgroep. 2012 22

In figuur 5 wordt getoond dat die patiënten van de Rubenshoek met een iets hoger inkomen, vooral buiten de Schilderswijk wonen (gele en groene stipjes op de kaart)



Figuur 5. Adherentie van patiënten van de Rubenshoek naar inkomen, 2012.

d. Sociaal Economische Status



Figuur 6.Verdeling van SES gebieden over de gemeente ’s-Gravenhage. Rood= Lage SES, Geel=Midden en Groen= Hoge SES op basis van SCP gegevens uit 2006. Zwarte strepen is achteruitgang sinds 1998; wit is vooruitgang. De Schilderswijk en Den Haag zuid west blijven sterkt achter, net als grote delen van Delft! Gegevens van 2010 zijn beschikbaar en worden opgevraagd.Vooralsnog blijven de trends hetzelfde.

Uit de combinatie van figuur 5 en 6 wordt duidelijk dat de patiënten van de Rubenshoek voor het overgrote deel (>85%) horen binnen de categorie Lage SES.

23

De meest in het oog springende conclusies uit de wijk- en praktijkscan betreffende de populatie van de Rubenshoek zijn: In de Schilderswijk wonen relatief veel allochtonen. Bij de huisartsen bestaat 92% van de ingeschreven patiënten uit de categorie Niet-westerse allochtonen. De Schilderswijk kent daarnaast relatief veel jongeren en weinig ouderen. De populatie van de Rubenshoek is relatief nog jonger dan de toch al jonge Schilderswijk. De Schilderswijk e.o. is één van de wijken met de laagste inkomens van Nederland. Deze inkomens blijven bovendien achter. De populatie van de Rubenshoek steekt hier nog in negatieve zin bij af. e. Zorg en zorgconsumptie Het is een vastgesteld gegeven dat lage SES en achterstandsproblematiek leiden tot een lagere levensverwachting en dat de ziektevrije levensduur verkort is. Het resultaat hiervan zal zijn dat de zorgconsumptie al op relatieve jongere leeftijd hoger zal zijn dan van respectieve leeftijdgenoten uit niet achterstandsgebieden. Figuur 7 toont een overzicht.



Figuur 7.Verschillen in levensverwachting en ziektevrije levensduur bij verschillend opleidingsniveau (als proxi voor SES)

In de wijkscan is een poging gedaan om de zorgvraag beter inzichtelijk te maken. Door de verwachte zorgvraag (prognose op basis van LINH data) te vergelijken met de geregistreerde zorgconsumptie uit de informatiesystemen (HIS) van de huisartspraktijken. Opvallende resultaten werden verkregen.

Figuur 8. Geprognosticeerde zorgvraag op basis van LINH gegevens voor Nederland, de Haagse regio, de gemeente Den Haag en de Rubenshoek voor de top 10 aandoeningen. De getoonde getallen representeren de prevalentie per 1000 patiënten. 24

Gebaseerd op gegevens van het LINH wordt er voor de zorgvraag van de Rubenshoekpopulatie een relatief lage zorgvraag geprognosticeerd, ondanks de lage SES en het hoge percentage niet westerse allochtonen. Wordt vervolgens daarnaast de feitelijke zorgvraag geplaatst zoals die in de HISSEN van de huisartsen geregistreerd is, dan ontstaat een heel ander beeld, nl dat in veel gevallen de geregistreerde zorgvraag drie tot viermaal hoger is dan de geprognosticeerde zorgvraag ( figuur 9 en de tabellen I en II). Dit geldt zowel voor de top 10 bekende chronische aandoeningen als voor de top 10 geregistreerde ziekten in het algemeen. Deze hogere dan verwachte zorgconsumptie lijkt bevestigd te worden in de zorgkostenmonitor van Menzis die recent ter beschikking kwam. Hieruit blijkt dat de Rubenshoek patiënt op een aantal aspecten, m.n. consumptie in de 2e lijn, iets duurder is in vergelijking tot de meegeleverde benchmark in deze monitor. POPULATIE <> HIS

Figuur 9: HIS geregistreerde zorg voor de Rubenshoek in vergelijking tot de geprognosticeerde zorgvraag op basis van LINH gegevens De Rubenshoek in zijn geheel en de Schildersbuurt noord. De getoonde getallen representeren de prevalentie per 1000 patiënten.

Tabel I: Geprognosticeerde zorgvraag top 10 chronische ziekten (diverse geografische eenheden) en geregistreerde zorgvraag in de HISSEN van de huisarts (prevalentie per 1000 patiënten) 25

Tabel II: Geprognosticeerde zorgvraag top 10 ziekten (diverse geografische eenheden) en de geregistreerde zorgvraag in de HISSEN van de huisarts (prevalentie per 1000 patiënten) Uitsplitsing van de zorgvraag naar diverse etnische groepen zou zeer interessant kunnen zijn. Het is bekend dat hiertussen grote verschillen bestaan. Etnische registratie is echter tegelijkertijd omstreden en gebeurt niet standaard in het HIS.

26

BIJLAGE 2: EVALUATIE ZORGAANBODPLAN Voorwoord Voor de periode 2010 t/m 2012 heeft gezondheidscentrum De Rubenshoek in het kader van de Module Geïntegreerde Eerste Lijn afspraken gemaakt met de preferente zorgverzekeraars Azivo (Menzis), mede namens CZ. Deze afspraken zijn vastgelegd in een Zorgaanbodplan 2010-2012. Dit omvat de volgende zorgprogramma’s: 1. COPD / Astma bij volwassenen, 2. CardioVasculair Risicomanagement, 3. Preventie chroniciteit bij Aspecifieke Lage Rugklachten (ASLR), 4. Protocol Overgewicht Volwassenen, 5. Preventie Diabetes Mellitus type II, 6. Kinderen met Overgewicht. Een zorgprogramma DM2 wordt door de huisartsen uitgevoerd binnen het verband van de Zorggroep ELZHA. Naast de zorgprogramma’s zijn performance-afspraken gemaakt over 1. Doelmatigheid en 2. Klantgerichtheid. Waarschuwing: Vergelijking van indicatoren, m.n. uitkomstindicatoren, tussen verschillende jaren is over het algemeen niet eenvoudig te duiden als verbetering/verslechtering in kwaliteit, want: er is sprake van ongelijke onderliggende patiëntenpopulaties bij elk meetpunt als gevolg van instroom - en uitstroom van patiënten om verschillende redenen; er is sprake van natuurlijk beloop, er zijn verschillen in case-mix op de verschillende meetpunten, er spelen bewuste en onbewuste wijzigingen in registratiegedrag een ‘verbetering’ duidt regelmatig op een verbetering van de registratie en zegt niets over de verbetering van de zorg. Samenvatting Het zorgaanbodplan van het Gezondheidscentrum De Rubenshoek is over het jaar 2012 geëvalueerd op verschillende onderdelen. Dit werd ondersteund door het gedeeltelijk ingevoerde management informatiesysteem.Vanaf 2011 voert het gezondheidscentrum gefaseerd het instrument QlikView in, waarmee indicatoren voor zorgprogramma’s op een eenvoudiger manier (meer geautomatiseerd) gevolgd kunnen worden. Het zorgaanbodplan in zijn geheel overziend, is er in 2012 veel bereikt. Anderzijds valt ook op te merken dat de grote aantallen patiënten die betrokken zijn in de verschillende programma’s vooral gericht op leefstijlverbeteringen een zware belasting geven, naast het gebruikelijke zorgaanbod van alle dag. 1.

ZORGPROGRAMMA COPD / ASTMA BIJ VOLWASSENEN

1.1. COPD Dit zorgprogramma richt zich op de groep patiënten met COPD (ICPC: R95) of Astma (ICPC: R96 (leeftijd 17 jaar en ouder) of mengvormen daarvan. Het betreft patiënten waar de huisarts de regie voert over de behandeling. Het doel van dit programma is het versterken van het zelfmanagement door de patiënt van zijn ziekte en om de kwaliteit van leven te verbeteren. De zorgstandaard COPD van de Longalliantie is het uitgangspunt evenals de NHG-standaarden voor ASTMA. De huisarts heeft een groot deel van de taken gedelegeerd aan praktijkondersteuners longziekten. In 2012 is gestaag verder gewerkt aan het herbeoordelen van een groot deel van de dossiers van deze groep patiënten.

27

Tabel 1. Evaluatie Zorgprogramma COPD bij volwassenen 2012 vergeleken met eerste helft 2010, 2011 en benchmark Geconstateerd wordt dat er een doorgaande stijging is van het aantal patiënten in dit zorgprogramma en dat op de meeste indicatoren vooruitgang is geboekt. De inhalatietechniek/instructie is verbeterd verder door samenwerking met apotheek Rubenshoek Ook is duidelijk dat MRC en BMI < 21 indicatoren zijn die getoond kunnen worden; dit is een verzoek van de zorgverzekeraar. Over verbetering van de zelfmanagement en de kwaliteit van leven valt daarentegen geen goede uitspraak te doen, omdat vragenlijsten als CCQ of ACQ (meetinstrumenten voor o.a. de kwaliteit van leven) niet te hanteren zijn bij het overgrote deel van de doelgroepen waar De Rubenshoek zich op richt. Bij het longfunctie onderzoek wordt wel standaard de MRC dyspnoe score bepaald. Deze toont dat de subjectieve klachtenbeleving bij een meerderheid van de patiënten matig tot ernstig is. 1.2. Astma Ook bij Astma kan geconstateerd worden dat de structuur indicatoren en een aantal procesindicatoren verbeterd zijn, ten opzichte van een jaar daarvoor. Het aantal patiënten in dit zorgprogramma varieert nog; dossier-evaluatie en klinische herbeoordeling zijn de voornaamste bronnen van deze variatie. De registratie van persisterend astma blijft lastig en wordt nog te weinig vastgelegd. De inhalatietechniek/instructie verbeterde o.a. door samenwerking met de apotheek Rubenshoek. Ook hier valt over verbetering van de kwaliteit van leven geen goede uitspraak te doen, omdat vragenlijsten als CCQ of ACQ (meetinstrumenten voor o.a. de kwaliteit van leven) niet te hanteren zijn bij het overgrote deel van de doelgroepen waar De Rubenshoek zich op richt.

28

Tabel.2: Evaluatie zorgprogramma ASTMA bij volwassenen 2012 vergeleken met eerste helft 2010. 2011 en benchmark 2. ZORGPROGRAMMA CARDIOVASCULAIR RISICOMANAGEMENT Ook in 2012 is uitvoerig stilgestaan bij verschillende onderdelen van dit zorgprogramma. De verschillende te onderscheiden patiëntengroepen zijn nader gedefinieerd.

Tabel 3. Evaluatie zorgprogramma CVRM, 2012 vergeleken met 2011 en benchmark, incl. HVZ pts met DM2 Indicator (CVRM) Conclusies over 2012: • Er is een toename van het aantal patiënten met een compleet risicoprofiel • Er is een toename van het aantal patiënten met een goede metabole instelling • De registratie van patiënten die in het zorgprogramma CVRM opgenomen worden, dient verder verbeterd te worden

29

3. ZORGPROGRAMMA PREVENTIE CHRONICITEIT BIJ ASPECIFIEKE LAGE RUGKLACHTEN (ASLR) Het zorgprogramma preventie chroniciteit bij aspecifieke lage rugklachten beoogt te bereiken: • Preventie van chroniciteit bij de patiënt met acute of subacute klachten • Verkorten of verminderen van de exacerbaties bij chronische patiënten • Leren omgaan met de klachten door patiënten met deze chronische klachten Ten einde de verschillende subpopulaties in beeld te krijgen, dient in de diagnostiek het onderscheid aspecifiek en specifiek gemaakt te worden. Aspecifieke lage rugklachten krijgen daarop in het HIS van de huisarts de ICPC probleemcode L03. Daarnaast dient een nadere differentiatie plaats te vinden in Acute, Subacute en Chronische klachten. Deze indicatie werd geregistreerd via de probleemomschrijving.

Tabel 4: Evaluatie zorgprogramma ASLR; de verschillende categorieën mbt de chroniciteit van de klachten alsmede de verwijzingen naar Fysiotherapie Opvallend is dat ondanks de toename in het aantal patiënten met ASLR, het aantal zichtbare verwijzingen naar FT meer dan gehalveerd is. Het vermoeden bestaat dat hierbij verzekeringsproblematiek een rol speelt. De verhoudingen in de door de huisarts geregistreerde chroniciteit verandert niet. Omdat begin 2012 de fysiotherapeuten naar een ander FYS migreerden, moest de koppeling met de gegevens uit de HISSEN opnieuw gelegd worden. Dit is pas aan het einde van het jaar gelukt. Ter verbetering van de registratie is eind 2012 afgesproken dat de fysiotherapeuten de indeling naar chroniciteit zullen gaan bepalen en vastleggen. Gedurende 2012 is het protocol herschreven en zijn additionele indicatoren geformuleerd m.b.t. functieverbetering en afname pijnklachten. 4. ZORGPROGRAMMA OVERGEWICHT VOLWASSENEN Het zorgprogramma Overgewicht volwassenen richt zich op de groep patiënten van 25 jaar en ouder die een BMI hebben hoger dan 25, al dan niet met daaraan gerelateerde gezondheidsklachten (bijv. DM type 2, Gestoorde Glucose Tolerantie (GGT), Hypothyreoïdie etc.) en in staat tot bewegen. Het programma is een meerjarig programma en is begonnen bij aanvang van het zorgaanbodplan. Het programma is ernstig bedreigd door het sterke reductie van de vergoedingen voor dieetadvisering en fysiotherapie voor deze problematiek.

30

Tabel 5 Evaluatie zorgprogramma Overgewicht Volwassenen 2011 en 2012 vergeleken Geconcludeerd kan worden dat de verwijzing naar beweegprogramma’s stabiel was (ICPC T82) tot lichtdalend (ICPC T83), terwijl de verwijzing naar diëtetiek in 2012 sterk is afgenomen.

Tabel 6. BMI meting bij ingeschreven patiënten (leeftijd 25+) van GZC De Rubenshoek.   Conclusie: Bij meer patiënten wordt BMI gemeten, maar eerdere doelstellingen worden niet behaald. Oorzaak hiervoor is dat het niet eenvoudig is om mensen te motiveren om de BMI te laten meten; bovendien blijft het lastig in te passen in de toch al drukke spreekuren. Ook blijkt keer op keer dat beweegprogramma’s en voedingsadviezen lastig in de praktijk zijn te implementeren. Dit gegeven vormde één van de aanleidingen voor het starten van de Gezondheidsdialoog waarover eerder in dit verslag wordt geschreven. En als laatste blijft gelden dat de bestaande HIS systemen onvoldoende zijn ingericht om het verwijsproces goed en gemakkelijk te registreren en te evalueren. Dit leidt dan ook gemakkelijk tot onderregistratie van verwijzingen. Eind 2012 is besloten dit zorgprogramma op te nemen als vast onderdeel van de andere zorgprogramma’s, voor zover mogelijk binnen de verzekeringsvoorwaarden. Hiertoe is in kaart gebracht de samenhang tussen overgewicht en diverse chronische aandoeningen. Zie tabel 7.

31

Tabel 7. Patiënten met overgewicht/obesitas en co-morbiditeit in de HISSEN Overgewicht of obesitas Conclusie: het meten van de BMI en het bijhouden van de ICPC registratie vereist continue aandacht. Ondanks de toename in de registratie blijven de aantallen patiënten met co-morbiditeit min of meer vergelijkbaar over de jaren 5. ZORGPROGRAMMA PREVENTIE DIABETES TYPE II Doel van dit zorgprogramma is het voorkomen of uitstellen van DM2. Hiertoe is een inventarisatie gemaakt mbt de registratie van patiëntgegevens in het HIS van de huisartsen. Tabel 8 toont de indicatoren die geselecteerd werden om de procesvoering te evalueren. Daarnaast zijn er twee indicatoren gedefinieerd om uitkomsten van het programma te evalueren; dat zijn: 1) % patiënten opgenomen in het zorgprogramma dat een verlaging van de BMI toont met tenminste 1 punt ten opzichte van de eerste voorgaande waarde, als benadering voor het succesvol implementeren van een gezonde leefstijl. 2) % patiënten ingesloten in het programma dat in de verslagperiode geen manifeste DM2 heeft ontwikkeld.

Tabel 8 Evaluatie zorgprogramma preventie diabetes type II 2012 vergeleken met 2010 en 2011 Uit de vergelijking tussen de jaren 2010, 2011 en 2012 voor de gehele populatie met GGT blijkt dat er een duidelijke verbetering is opgetreden in het % patiënten dat in het oproepsysteem opgenomen is. Dit zorgt

32

m.n. voor de verbetering in de procesindicatoren. De verwijscijfers naar diëtetiek en fysiotherapie blijven ook in dit programma achter. Wat betreft de uitkomst indicatoren valt op dat het percentage deelnemers met een verlaging van het BMI gedaald is. mogelijk hangt dit met het voorgaande samen. Ook blijkt dat slechts 1 patiënt uit de GGT groep daadwerkelijk diabetes ontwikkelde. In de loop van het jaar 2012 is besloten dit programma integraal op te nemen in het CVRM programma. 6. ZORGPROGRAMMA KINDEREN MET OVERGEWICHT De doelstelling van dit zorgprogramma is als volgt omschreven: “Ouders en kinderen bewuster maken van het probleem overgewicht om uiteindelijk het overgewicht te reduceren”. Als tweede doelstelling is opgenomen dat het gehele gezin bewuster wordt van het probleem overgewicht waardoor binnen het gezin gezondere keuzes worden gemaakt met betrekking tot dieet en bewegen.

Tabel 9. Kinderen (2 t/m 17 jaar) betrokken in het programma Kinderen Met Overgewicht Conclusie luidt dat t.o.v. 2010 de instroom relatief beperkt is en een dalende trend vertoont. Dit komt enerzijds door de aangebrachte beperkingen voor de toegankelijkheid van diëtiste en fysiotherapie in dit soort programma’s. Een tweede reden kan zijn dat de complexiteit van de benodigde gedragsinterventies ook beperkend werkt voor dit deel van het zorgplan. Dit gegeven vormde mede de aanleiding voor het oprichten en uitbouwen van de Dik voor Mekaar club, in samenwerking met Buurt sportvereniging Teniersplantsoen. Duidelijk wordt dat de proces- en uitkomstindicatoren opnieuw gedefinieerd zullen moeten worden. Een knelpunt m.b.t. de gegevens verzameling is dat zowel de diëtisten, als de fysiotherapeuten in 2012 veranderden van registratiesysteem. Het opnieuw leggen van de koppelingen met het HIS kostte meer tijd dan vooraf voorzien en werd pas in de loop van 2013 gerealiseerd. 7. PERFORMANCEAFSPRAAK DOELMATIGHEID 7.1 Verbeterplan Dermatocorticosteroïden in combinatie met indifferente middelen Begin 2012 ontwikkelde de huisartsen het verbeterplan dermatocorticosteroiden, met als doelstelling te streven naar gebruik van dit middel zo veel mogelijk in combinatie met indifferente zalf. Dit werd als volgt gemeten: Definitie Indicator: % op basis van het volgende quotiënt: Teller: Aantal gebruikers met >=2 voorschriften dermatocorticosteroïden in combinatie met indifferente middelen. Noemer: Aantal gebruikers met >= 2 voorschriften dermatocorticosteroïden. Meetperiode: één jaar In 2013 is deze indicator verdwenen uit de IVM indicatoren-set.

33

Hieronder de resultaten: tabel 10

7.2

IVM indicatoren

Tabel 1: Overzicht van de parameters doelmatig voorschrijven (IVM versie 2010) zoals die door GZC Rubenshoek gevolgd worden, uit het Huisartsinformatiesysteem van de huisartspraktijken. 34

De vergelijking met de landelijke gegevens uit 2012 (IVM rapport) blijkt dat het voorschrijfbeleid van de huisartsen goed vergelijkbaar is, ondanks de heel andere praktijksamenstelling (lage SES en veel Nederlanders van buitenlandse herkomst). De Indicatoren “voorkeursmiddelen RAS” en “NSAID” en de “Behandeling met Statines” scoren bij de Rubenshoek beter, daarentegen scoort “Behandeling astmapatiënten met ICS” slechter evenals “Therapietrouw bij antidepressiva”. Opgemerkt kan worden dat bij berekening van de indicator “Behandeling astmapatiënten” door de ICPC code R96 voor astma daarin te verdisconteren, deze indicator van 62% naar 86% gaat. De betekenis hiervan kan zijn dat er nog een aantal patiënten in de registraties voorkomen die wel luchtweg verwijdende medicatie gebruiken, terwijl de indicatiestelling onzeker is, met als resultaat dat de behandeling met ICS nog niet geïndiceerd is. Als de keuze voor generieke protonpomp remmers of SSRI’s gecorrigeerd wordt voor de door de specialist geinitialiseerde receptuur dan wordt gezien dat bij de generieke PPI’s de indicator toeneemt tot 84%, terwijl die bij de SSRI’s vrijwel gelijk blijft. De invloed van de specialist wordt hiermee zichtbaar gemaakt. 8. PERFORMANCE AFSPRAAK KLANTGERICHTHEID KPI’S PERFORMANCE AFSPRAKEN VOOR GEINTEGREERDE EERSTELIJNS CENTRA Het bestuur van gezondheidscentrum De Rubenshoek heeft eind 2012 opnieuw de stand van zaken geëvalueerd m.b.t. de performanceafspraken, zoals geformuleerd door Menzis. Het betreft 23 Kritische prestatie Indicatoren waaraan geïntegreerde eerstelijns centra moeten voldoen t.b.v. de GEZ-module. In overleg met Menzis is gesteld dat gezondheidscentra in de implementatiefase moeten voldoen aan 16 van de 23 indicatoren. De evaluatie gaf het volgende beeld: a. de Rubenshoek voldoet (grotendeels) aan 18 van de 23 indicatoren. b. Aan nog eens 3 indicatoren wordt voor 90% voldaan. Dit zijn 3 indicatoren betreffende de beschikbaarheid en bereikbaarheid. Het gezondheidscentrum is namelijk onafgebroken bereikbaar en beschikbaar tussen 08.00-17.00 uur en niet tot 18.00 uur. Reden hiervoor zijn de extra kosten die het openhouden van het gebouw met zich meebrengen, m.n. voor ondersteunend personeel, en het belang van de veiligheid van het personeel. c. De realisering van een E-consult wordt nog niet haalbaar geacht o.a. vanwege taalproblemen.

35

BIJLAGE 3: LIJST VAN AFKORTINGEN AMW: AZC: COPD: FTO: GEZ: GGD: GGZ: GVO: HIS: IKG: IOF: KNGF: LHV: LINH LVG: MCH: NHG: NPCF: OKIA: POH: SEH: SMASH: STIOM: SZW: VETC:

Algemeen Maatschappelijk Werk Allochtone Zorg Consulent Chronic Obstructive Pulmonary Disease Farmaco Therapie Overleg Geïntegreerd Eerstelijns Zorg Gemeentelijke Geneeskundige & Gezondheids Dienst Geestelijke Gezondheids Zorg Gezondheidsvoorlichting en – Opvoeding Huisartsen Informatie Systeem Informatie- en Klachtenbureau Gezondheidszorg Intercollegiaal Overleg Fysiotherapie Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie Landelijke Huisartsen Vereniging Landelijk Informatie Netwerk Huisartsen Landelijke Vereniging Geïntegreerde Eerste Lijn Medisch Centrum Haaglanden Nederlands Huisartsen Genootschap Nederlandse Patiënten en Consumenten Federatie Organisatie Komité Illegale Arbeiders Praktijk Ondersteuning Huisartsen Stichting Exploitatie Huisartsenpaktijken Stichting Mobiele Artsen Service Haaglanden Stichting ter Ondersteuning van de Gezondheidszorg en Maatschappelijke Dienst-verlening in Den Haag Centrum Sociale Zaken en Werkgelegenheid Voorlichter Eigen Taal en Cultuur

36

BIJLAGE 4: Personalia De medewerkers van het gezondheidscentrum in 2012 Coördinatie T. Kraan, directeur Receptie G. Naber, zakelijk leider en receptioniste L. Massaer, receptioniste F. Achabar, receptioniste Beheer P. van Dorp, beheerder A. Huro, beheerder M. Achabar, beheerder M. Thaboun, beheerder Ondersteuning W. Bosveld, secretaris Huisartsen Praktijk De Blauwe Tulp J. Wuister, huisarts, praktijkhouder N. van der Bij, huisarts W. Hatif, huisarts P. Uitewaal, huisarts A. van Zon, huisarts H.Van der Zijden - Schrader, huisarts A. van Luin, AOIS S. Benhyda, doktersassistente L. Blaise, doktersassistente Y. Mutsaers, doktersassistente Z. Nazari, doktersassistente T. Nguyen, doktersassistente N. Pekcan, doktersassistente A.Verbaan, praktijkmanager N. Hendriks, diabetesverpleegkundige J. de Jong, longverpleegkundige S. Rangolam, praktijkondersteuner A. Jafary, POH GGZ C. van Leeuwen, administratief medewerkster A.Yuen, administratief medewerkster C. van Leeuwen, administratief medewerkster Praktijk Mozaïek M.T.Velema-de Roos, huisarts, praktijkhouder C.C. Broekema, huisarts C. Emmens, huisarts N. Knoester, doktersassistente in opleiding H. Knol, doktersassistente M.J. Post, doktersassistente

37

N. van de Zwan, doktersassistente J.Velema, praktijkmanager S. Wilsoe, praktijkverpleegkundige I. Tevreden, POH GGZ Fysiotherapeuten F. Besseling, fysiotherapeut, tevens praktijkhouder M. Sibeijn, fysiotherapeut/manueel therapeut, tevens praktijkhouder I. Tjon, fysiotherapeut M. Sterk, fysiotherapeut Maatschappelijk werk (Welzijnsorganisatie Zebra) M. Dasrath, maatschappelijk werkende Sociaal Raadslieden P. Hilgersom, sociaal raadsman C. van Rhijn, sociaal raadsvrouw Diëtist in Den Haag M. Hoogenbergen, diëtiste L. Traa, diëtiste en leefstijladviseur Verloskundigen Praktijk voor verloskunde Femme: K. Bost, verloskundige M. Heeres, verloskundige J. Paalvast, verloskundige A. van Vliet, verloskundige I.Verhoeven, verloskundige Parnassia T. Kerkamp, sociaal psychiatrisch verpleegkundige Parnassia Context F. Munniken, sociaal psychiatrisch verpleegkundige Parnassia Context A. Erdogan, psychotherapeut Parnassia Indigo I-shop - Welzijnsorganisatie Zebra C. Bagghoe Apotheek Rubenshoek E. Eriks, apotheker J. Kuiper, apotheker G. Aydemir, apothekersassistente N. el Oudaoui, apothekersassistente U. Dogan, apothekersassistente M. Arichi-Tghanimt, apothekersassistente V. Hira, apothekersassistente Spreekuurhouders A. Ayan, zichtbare schakel A. Bakker, zichtbare schakel S. Battem, ouderenadviseur Voor S. Bijlsma, medewerkster Wende

38

N. Bilisik, coördinator Thuiszorg BTO A. Chandrashekhar, maatschappelijk werkende Bureau Jeugdzorg S. Dar, Zichtbare Schakel C. Doorson, ouderenadviseur Zebra K. Hamdi, medewerkster Wende S. Bijlsma, medewerker Wende T. Jansen, sociaal psychiatrisch verpleegkundige De Jutters J. Lakjaa, ouderenadviseur Voor L. Moufid, medewerkster opvoedsteunpunt Zebra S. Pour Ebrahimi, medewerkster GGZ Divers A. Ramlal, medewerkster Home Start A. Hamers, medewerker Home Start L. v.d.Vegt, medewerkster Mammarosa C. Hooft, Livit-orthopedie M. Wolters, consulente Livit orthopedie SHL bloedafname, diverse functionarissen Bestuur Stichting Gezondheidscentrum De Rubenshoek B. van Alphen, voorzitter T. de Rond, penningmeester (v.a. juni 2012) J. D. Wuister, bestuurslid (penningmeester tot juni 2012) F.A.I.M. Besseling, secretaris Mw. M.T.Velema-de Roos, lid

39

Marianne

eving & bliciteit pu

vo

g rm

Bes-Rijntjes

mobiel 06 108 34 213 [email protected]

40