Kunstig renoveren in Rotterdam De Willem de Kooning Academie (WdKA) wil één van de beste academies van Europa zijn. Sinds enkele jaren werkt de academie daarom aan het vernieuwen van alle curricula van de bacheloropleidingen van het kunstonderwijs. De opleidingen moeten beter aansluiten bij de beroepspraktijk, die steeds meer een multi- of zelfs interdisciplinair karakter krijgt. Architectenbureau TomDavid & kraaijvanger maakte een daarbij passend ontwerp voor de met elkaar verbonden locaties Blaak en Wijnhaven. Breijer Bouw & Installatie is hoofdaannemer van deze omvangrijke renovatie.
Ruimtelijkheid en transparantie zijn voorwaarden om de belangrijke pijler van de nieuwe onderwijsvisie - interdisciplinair werken mogelijk te maken. De gesloten structuur van het gebouw is
daarom opengebroken. Er zijn slechts weinig collegezalen of klaslokalen; zes nieuwe transparante stations vormen het middelpunt van de academie. Deze werkplaatsen nieuwe stijl zijn nu zichtbaar vanuit de belangrijkste 'verkeersader' die door beide gebouwen loopt en waarvan de beide entrees het begin- en eindpunt vormen. Het geheel nodigt uit om interdisciplinaire samenwerking aan te gaan en werk tentoon te stellen.
Twee vliegen De Willem de Kooning Academie maakt deel uit van de Hogeschool Rotterdam, die over de hele stad verspreid zestien 2
panden in gebruik heeft. 'In totaal gaat het om zo'n 180.000m vastgoed', vertelt Rob Thijssen, projectmanager Vastgoed & Huisvesting van Hogeschool Rotterdam. 'Met de renovatie slaan we twee vliegen in één klap. De inrichtingswensen van Jeroen Chabot, directeur WdKA, worden tegelijk ingewilligd met de wensen die directeur Facilitair & IT van Hogeschool Rotterdam Anneli van der Reijden had, namelijk het verbeteren van de entrees, de brandveiligheid en het datanetwerk.'
Wortel geschoten Waarom heeft de Hogeschool Rotterdam voor deze klus voor Breijer Bouw & Installatie gekozen? Thijssen: 'Gom maakt hier al een jaar of vier schoon en Trigion neemt de beveiliging voor zijn rekening. Dus het Facilicom-concern heeft hier al behoorlijk wortel geschoten. Breijer kwam in beeld doordat we erg tevreden zijn
over de opdracht die ze op onze locatie Museumpark uitvoeren. Daar heb ik Breijer-projectmanager Denis den Boer leren kennen. Ook voor dit project hebben ze aan de aanbesteding meegedaan en ik ben niet ongelukkig dat ze als winnaar uit de bus kwamen. Breijer scoorde punten op prijs, maar vooral op onze HRYoucriteria: hoe ga je om met klanten - studenten en docenten - tijdens het werk? Hoe richt je het werk in? Hoe stem je werkzaamheden met elkaar af waardoor je zo min mogelijk overlast veroorzaakt en hoe communiceer je daarover?'
Complicerende factor Allereerst voerde Vastgoed & Huisvesting in samenwerking met het instituut intern gesprekken met vertegenwoordigers van alle opleidingsrichtingen. 'Vervolgens bepaalden we hoe groot een station moest zijn en welke functies daar beschikbaar moeten zijn', vertelt Thijssen. 'Dat hebben we vertaald naar de beschikbare vierkante meters. Vanuit het ontwerp van de architect volgde een definitief ontwerp dat voor Breijer de onderlegger was voor het plan van aanpak.' Bij dit project gaat het om het slopen, demonteren, plaatsen en afwerken van plafonds, wanden, vloeren, entrees en
2
puien. Het gebouw aan de Blaak telt zo'n 8.000m ; het gebouw aan de Wijnhaven ongeveer 12.000, verdeeld over zeven bouwlagen. 'Vervolgens hebben we op onze beurt veel vragen gesteld tot we een adequate planning en kostenraming konden maken', zegt Breijer-projectmanager Den Boer. Want daarnaast zorgde Breijer voor twee nieuwe entrees, een nieuw trappenhuis op de plek van de oude hellingbaan, veel glazen puien, een luchtbrug tussen de locaties, grote glazen deuren, een hangende balie, diverse kasten en andere interieur-items. Complicerende factor daarbij is dat het gebouw aan de Blaak een rijksmonument is.
Onverwachte zaken Op 1 juli 2014 begon Breijer aan fase 1. 'De laatste fase, fase 7, gaat zich komende zomer afspelen', vertelt Den Boer. 'Dan hebben we meteen de twee meest kritieke fases genoemd. In de laatste fase vervangen we namelijk de beide entrees en die moeten voor de eerste schooldag klaar zijn. We hebben van sloop tot oplevering krap zes weken. Waarom de eerste fase ook kritisch was? Omdat je niet weet welke onverwachte zaken vertraging gaan veroorzaken. Je bereidt je goed voor en maakt een plan maar in de praktijk blijkt het toch weer anders te lopen. De eerste fase speelde zich af aan de Blaak-zijde en daar kwamen we van alles tegen. En dan bedoel ik niet een meesterwerk van een middeleeuwse schilder, helaas. Onder de plafonds troffen we bijvoorbeeld oude ventilatiekanalen aan en oude leidingen die nooit waren afgemaakt. Die kun je niet laten zitten. Verder lijkt het plaatsen van
de akoestische plafonds een eitje te zijn, maar als er kabelgoten, verlichting en brandmelders onder blijken te zitten, wordt het een ander verhaal. Maar dat is wel waarom renovaties veel boeiender en complexer kunnen zijn dan nieuwbouwprojecten.'
Coördinerende rol 'Daar komt bij', gaat Den Boer verder, 'dat we de coördinerende rol met andere aannemers op ons hebben genomen. Dat betekent dat je een goede samenwerking moet creëren. Dat doen we door onze manier van werken. Iedere onderaannemer krijgt van ons een kickoff en een VGM-plan. Hierdoor weten alle bouwmedewerkers waar de risico's te verwachten zijn. Omdat we op verschillende plekken in het gebouw bezig zijn, is het een dynamisch proces. Activiteiten die hinderlijk zijn voor studenten en docenten voeren we na schooltijd uit. We hebben al zo vaak nu met dat bijltje gehakt dat we voor het plannen daarvan onze hand niet meer omdraaien.'
Informele communicatie en onderling vertrouwen 'Wat op papier staat geldt weliswaar als leidraad, maar we hechten erg aan onderling vertrouwen, informele communicatie en korte
communicatielijnen. Als er een probleem dreigt, stappen we bij elkaar binnen, overleggen we en zoeken we direct een oplossing. We houden altijd het belang van de klant - studenten en docenten in het oog. Het scheelt ook dat Rob Thijssen en ik elkaar liggen en dat we ook op de locatie Museumpark samenwerken. We vullen elkaar goed aan en zijn allebei oplossingsgericht. Ik kan Rob altijd bellen. Behalve als hij op vakantie is, dan mag ik pas na negen uur contact opnemen. Vanzelfsprekend ben ik ook altijd bereikbaar voor Rob of anderen van de HR.'
Maximaal rendement De informele, maar gestructureerde manier van overleg stimuleert innovativiteit, vindt Den Boer. 'Geef mensen vertrouwen, laat ze zelf mee- en nadenken, dan ontwikkelt de medewerker zichzelf. Dat geldt ook voor mij. Ik ben afgestudeerd in elektrotechniek en werktuigbouw, nu ben ik projectmanager van integrale bouwprojecten. Dat is niet mijn specialisme, iedere dag leer ik weer van anderen.' Thijssen: 'Wat ik het grootste pluspunt van Breijer vindt, is dat ze actief de samenwerking zoeken. Als zaken niet helemaal lopen zoals gepland, gaan ze niet op hun strepen staan maar zoeken ze met hun partners of opdrachtgever een praktische oplossing. Op die manier bereik je het maximale rendement.'
