Kunstgras in Montferland

Kunstgras in Montferland

Een notitie over kunstgrasvelden voor voetbalverenigingen in de gemeente Montferland

September 2009

1

1. Inleiding Sport is een belangrijk middel om op allerlei terreinen een bijdrage te leveren aan het welzijn van de inwoners van een gemeente. Montferland is zich daar terdege bewust van en heeft daarom voor alle leeftijden dit instrument ingezet om een positief maatschappelijk resultaat te boeken. Dit resulteert in een breed aanbod van sportmogelijkheden voor iedereen en voor enkele doelgroepen als kinderen en ouderen in het bijzonder. Hiervoor is o.a. een sportsubsidiebeleid vastgesteld, en in het bijzonder een voetbalaccommodatie- en voetbalveldenbeleid. Opvallend is dat er veel aandacht aan voetbal wordt besteed. Dit is begrijpelijk, omdat voetbal de “grootste” sport is in Montferland, maar ook omdat er in alle kernen van Montferland bij een voetbalvereniging gevoetbald kan worden (11 verenigingen met in totaal 21 wedstrijdvelden). Dit betekent ook dat er door de gemeente jaarlijks aanzienlijke bedragen, middels subsidies, investeringen en onderhoudswerkzaamheden, beschikbaar worden gesteld voor deze sport. De voetbalsport floreert in Montferland, hetgeen ook weer een lastig knelpunt oplevert op bij de voetbalverenigingen MvR en DVC ’26. Bij MvR in ’s-Heerenberg groeit het aantal leden de laatste 4 jaar zo sterk dat de vereniging op deze accommodatie onvoldoende capaciteit heeft om alle leden op een verantwoorde manier te kunnen laten spelen. Bij DVC’26 bestaat al enkele jaren een capaciteitsprobleem. Tijdens de raadsvergadering van 30 oktober 2008 is besloten een onderzoek in te stellen naar de mogelijkheid van kunstgras als oplossing voor het probleem bij DVC’26. Deze notitie wil antwoord geven op de vraag op welke wijze er antwoord gegeven kan worden op de knelpunten, waarbij de optie van kustgras nadrukkelijk aan de orde komt. Daarbij wordt ook aandacht gegeven aan de financiële gevolgen van mogelijke oplossingen.

2. Situatie bij de voetbalverenigingen in Montferland 2.a MvR Voetbalvereniging MvR in ’s-Heerenberg speelt op sportpark De Boshoek. De vereniging beschikt hier over 2 wedstrijdvelden en een trainingsveld. De grond is in eigendom van Stichting Huis Bergh en wordt voor de voetbalsport gepacht door de gemeente. De vereniging betaalt de gemeente jaarlijks een huurbedrag per wedstrijdveld voor het gebruik. De gemeente verzorgt een belangrijk deel van het onderhoud (middels inzet van het werkvoorzieningschap), en investeert in inrichtingselementen. MvR kent al vanaf 2006 een sterke groei in het ledenaantal (momenteel circa 550 leden). Gedurende vier jaar groeit de verenging met meer dan 50 leden per jaar. De aanwas heeft deels te maken met de groei van het meisjesvoetbal, maar ook met woningbouw in de omgeving van de vereniging. Op basis van landelijke cijfers past dit aantal bij de schaal van ’s-Heerenberg. Gevolg is dat MvR tegen een capaciteitsprobleem aanloopt: Te weinig wedstrijdvelden, te weinig trainingscapaciteit en een te krappe kleedkamercapaciteit. Dit laatste wordt door de vereniging en de

2

gemeente aangepakt middels nieuwbouw van de accommodatieopstallen (gereed in 2010). Het capaciteitstekort van de velden stelt de vereniging voor een groter problemen: - MvR kan deze aantallen voetballers onvoldoende mogelijkheden bieden om te voetballen en te trainen; - Dit heeft tot gevolg, dat de velden te zwaar belast worden (er bestaat een maximale speelbelasting van velden); - dat de vereniging (te) grote elftallen, met teveel wisselspelers, moet samenstellen; - dat de vereniging haar trainings- en wedstrijdprogramma niet meer kan afwerken, trainingstijden worden ingekort of trainingen niet meer kunnen worden afgewerkt. Op basis van de KNVB-kengetallen en het Montferflandse veldenbeleid is uitbreiding van het aantal wedstrijdvelden noodzakelijk. MvR komt één veld tekort.

2.b. DVC ‘26 Voetbalvereniging DVC’26 in Didam is de grootste voetbalvereniging van de gemeente Montferland. Ruim 1200 voetballers werken op 4 voetbalvelden en 2 trainingsvelden van sportpark de Nevelhorst wekelijks het trainings- en wedstrijdprogramma af. De grond is in eigendom van de gemeente en de vereniging betaalt voor het gebruik van de wedstrijdvelden jaarlijks een huurbedrag. Ook hier zorgt de gemeente voor het regulier en groot onderhoud (met inzet van het werkvoorzieningschap), inclusief renovatie van velden en vervanging van inrichtingselementen. De vereniging kampt al jaren met een tekort aan capaciteit. DVC’26 is één van de grootste verenigingen uit de regio, kent een solide basis en structuur, en heeft de laatste jaren een sterke groei doorgemaakt. Ook hier is het meisjesvoetbal in opkomst, maar DVC’26 kent ook voetbal voor gehandicapte kinderen, zgn. G-team. Cijfers van de KNVB, toegepast op de gemeentelijke normen, laten al enkele jaren een tekort zien qua wedstrijd- en trainingsvelden. DVC ’26 komt één veld tekort. De vereniging heeft haar accommodatie wel op orde. Het aantal kleedkamers en andere noodzakelijke ruimten zijn dit jaar op orde gebracht middels en grote investering door de vereniging (met hulp van de gemeente Montferland).

2.c. Overige voetbalverenigingen Naast MvR in ’s-Heerenberg en DVC’26 in Didam bieden nog 9 andere voetbalverenigingen voetbalactiviteiten aan. Iedere accommodatie is recentelijk onder de loep genomen bij het voetbalaccommodatiebeleid en het voetbalveldenbeleid. De besturen van de verenigingen worden op veel plaatsen geconfronteerd met problemen, veelal met de gebouwen of soms met een tekort aan vrijwilligers. Maar een tekort aan wedstrijd- of trainingsvelden is bij geen van deze 9 verenigingen aan de orde. Verenigingen vragen soms wel om investeringen voor de velden, bijvoorbeeld renovatie van “slechte” velden of kunstgras om multifunctioneel gebruik en speelzekerheid te verkrijgen. Tot heden werden verzoeken van verenigingen beoordeeld op basis van het vastgesteld gemeentelijk beleid.

2.d. Mogelijke oplossingen De capaciteitsproblemen bij MvR en DVC’26 vragen om een oplossing, ook op dit moment. De beide verenigingen hebben tot nu toe de tekorten als volgt opgevangen: 3

• • • •

Zeer strakke planning; Puzzelen met de KNVB; Vergroting elf- en zeventallen (pupillen); Zaterdags (zeer) vroeg starten in de ochtend, lang doorspelen in de namiddag (met goedvinding van de KNVB); Hier zit een grens aan, die volgens de verenigingen bereikt is. Dit soort oplossingen kunnen uiteindelijk het speelplezier voor voetballers (en de inzet van vrijwilligers) negatief beïnvloeden. Uiteindelijk zal er naar een structurele oplossing gezocht moeten worden: • ledenstop; • uitbreiding accommodatie door aanleg van een nieuw wedstrijd- en/of trainingsveld buiten het sportpark; • wedstrijden verplaatsen naar velden van andere voetbalverenigingen; • omzetting bestaande natuurgrasvelden naar kunstgrasvelden. Een ledenstop is een noodoplossing en past niet in het beleid van de gemeente om zoveel mogelijk mensen (vooral jeugd) te laten sporten. De aanleg van een nieuw natuurgrasveld buiten de accommodatie is een bekende oplossing, maar druist in tegen het vastgesteld uitgangspunt om de sportparken niet uit breiden. Bij voetbalvereniging MvR lijkt dit een onmogelijke oplossing, omdat de accommodatie omsloten is door bebouwing en waardevolle natuur (Bergherbos). Wedstrijden verplaatsen wordt incidenteel wel als oplossing gebruikt, maar wordt niet als structurele oplossing beschouwd, omdat dit ten koste gaat van de verenigingsbetrokkenheid. De laatste jaren worden in Nederland, ook in de regio, veel kunstgrasvelden aangelegd. In deze notitie wordt deze oplossing nader bekeken en beoordeeld of dit een oplossing kan zijn voor de capaciteitsproblemen van MvR in ’s-Heerenberg en DVC ’26 in Didam.

3. Kunstgras als oplossing 3.a. Wat is kunstgras? Kunstgras is het “groeiend alternatief” voor natuurgras. Het is een product dat de laatste jaren in de voetballerij, veel aan populariteit heeft gewonnen ten opzichte van natuurgras en nog steeds terrein wint. Dit geldt ook voor de regio Achterhoek en de Liemers. Er zijn vele soorten en typen kunstgras. Inmiddels is de vierde generatie kunstgras in ontwikkeling. De derde generatie is een veld met vezels van Polyethyleen (PE). Deze velden worden tegenwoordig ingestrooid met rubber infill. Dit materiaal is volledig recyclebaar, milieuvriendelijk en volledig veilig. Bovendien vergroot deze infill de schokabsorptie en neemt de waterdoorlatendheid toe. Een kunstgrasveld bestaat uit 2 delen: De onderlaag dient na circa 30 jaren vervangen te worden, de bovenlaag heeft een (verwachte) levensduur van 15 jaar. Bij de afweging van kunstgras spelen een aantal factoren een rol. Hierbij wordt gedacht aan noodzaak i.v.m. capaciteitsproblematiek, financiële en ruimtelijke mogelijkheden, maatschappelijke acceptatie en de politieke wil.

4

De KNVB heeft onderzocht dat er door de verenigingen en de gemeenten soms verschillend gedacht wordt over deze oplossing en dat er verschillende motieven zijn voor beide partijen om te kiezen voor kunstgras.

3.b. Voor- en nadelen Als voordelen kunnen genoemd worden: • Kunstgrasvelden kunnen onbeperkt gebruikt worden voor trainingen en wedstrijden. In uren betekent dit 1200 uur per jaar tegenover 400 uur per jaar voor een traditioneel natuurgrasveld; • Kunstgrasvelden kunnen onder bijna alle omstandigheden worden gebruikt en bieden mogelijkheden voor extra sport- en bewegingsactiviteiten; • De bestaande natuurgrasvelden worden minder zwaar belast; • Belijning blijft, kleur verdwijnt niet; • Snelle aanleg; • Eenvoudig onderhoud; • Mogelijkheid van medegebruik. Dit betekent dat deze velden ook overdag en ook in de zomerperiode onbeperkt door anderen gebruikt kunnen worden. Er is geen beperking in belastinguren en er geldt geen driemaanden durende periode van sluiting van velden i.v.m. groot onderhoud; • Milieuvriendelijk. Als nadelen kunnen genoemd worden: • Snelle slijtage bij slecht onderhoud; • Hoge investeringskosten; • Snelle vervanging bovenlaag kunstgrasveld (15 jaar); • Kunstgras kan branden bij vuurwerkvandalisme. In het verleden speelde de beleving van de voetballers een belangrijke rol. “Op kunstgras rolt de bal niet goed, blessures door schaafwonden en voetbal en gras horen bij elkaar”, was de mening van de meeste sporters. De nieuwste kunstgrasvelden worden nu anders beleefd, met name door de jeugd: “Het voetbalt prettiger, dezelfde kwaliteit gedurende alle seizoens- en weersomstandigheden en minder blessures”. Om deze redenen kloppen steeds meer voetbalverenigingen aan bij gemeenten met het verzoek om een natuurgrasveld om te zetten in een kunstgrasveld.

3.c. Kunstgras in vergelijking met andere oplossingen Bovenstaande voor- en nadelen gelden ook voor eventuele kunstgrasvelden in Montferland. Kunstgras kan een uitstekende oplossing zijn voor verenigingen met een capaciteitsprobleem, waarbij er geen extra beslag op de schaarse ruimte wordt gelegd. Kunstgras is multifunctioneel en geniet de voorkeur van steeds meer voetballers. Een belangrijk nadeel zijn de hoge investeringskosten.

5

Uitbreiding van de accommodatie middels aanleg van een nieuw natuurgrasveld kent ook voordelen: - zowel de gemeente als de voetbalvereniging hebben veel ervaring met natuurgrasvelden. Daardoor kunnen er uitstekende grasvelden worden aangelegd en onderhouden; - aanleg van nieuwe natuurgrasvelden is relatief goedkoop; - weinig risico t.a.v. schade (m.u.v. schade door konijnen en emelten). Nadelen zijn ook te noemen: - uitbreiding van de accommodatie vraagt een tijdrovende procedure; - aanleg van een natuurgrasveld kost veel tijd (minimaal 1 jaar) - uitbreiding gaat ten koste van de open ruimte en landschap; - natuurgrasvelden kunnen beperkt gebruikt worden: • beperkt aantal uren per week te bespelen; • beperkt ten gevolge van de weersomstandigheden (te nat, vorst); • beperkt in de zomerperiode (driemaanden voor herstel). Kunstgras lijkt meer voordelen te bieden dan natuurgras en lijkt de beste keuze. Voor voetbalvereniging MvR lijkt het de enige keuze, omdat uitbreiding buiten de accommodatie niet mogelijk lijkt op deze plaats. Een belangrijk verschil heeft te maken met de investeringskosten: Kunstgras vraagt om een grotere investering.

3.d. Kunstgras bij DVC’26 en MvR Voetbalvereniging DVC’26 kampt al jaren met een capaciteitsprobleem. De gemeenteraad heeft dit al vastgesteld tijdens de behandeling van de notitie “Voetbalveldenbeleid gemeente Montferland” in 2008. Daar is al besloten te onderzoeken of kunstgras dit probleem kan oplossen. Met de vereniging is gesproken over deze optie en het bestuur heeft een voorkeur uitgesproken voor de aanleg van een kunstgrasveld op haar accommodatie. Voetbalvereniging MvR concludeert dat kunstgras de enige oplossing is om de capaciteitsproblematiek op te kunnen lossen. Het instellen van een ledenstop is zowel voor DVC’26 als voor MvR geen oplossing. Conclusie is dat er bij de verenigingsbesturen draagvlak bestaat voor de aanleg van een kunstgrasveld. De gemeente Montferland is o.b.v. het vastgestelde sportbeleid verantwoordelijk voor kwalitatief en kwantitatief voldoende voetbalvelden. De keuze voor kunstgrasvelden is dan ook een verantwoordelijkheid van de gemeente en dient besloten en vastgesteld te worden door de gemeenteraad.

4. Kostenvergelijkingen kunstgras – natuurgras Belangrijk onderdeel van een afweging om wel of geen kunstgrasvelden aan te leggen zijn de financiën. Over de kosten kan vooraf het volgende gesteld worden: - globaal geldt dat de kosten van aanleg van een kunstgrasveld (circa € 400.000,-) 2 x zo duur zijn als van een nieuw natuurgrasveld (€ 200.000,-). ( als een kunstgrasveld 2 x zoveel meer belast kan worden of nog meer, zijn de kosten per gebruiksuur weer gelijk); - kosten van beide opties zijn deels afhankelijk van de specifieke situatie;

6

-

-

-

-

De bovenlaag van een kunstgrasveld (50 % van de kosten) heeft een levensduur van 15 jaar. De onderlaag heeft een levensduur van 30 jaar. Dit heeft gevolgen voor de financiering (verschillende afschrijvingstermijnen); onderhoudskosten van een kunstgrasveld zijn niet hoger, maar waarschijnlijk ook niet veel lager dan van een natuurgrasveld (2009: € 8.200,- per veld); Uitbreiding van de accommodatie met 2 natuurgrasvelden betekent ook 2 x extra onderhoudskosten voor 2 velden (€ 16.400,-) overwogen kan worden om de huurprijs van een kunstgrasveld voor de vereniging te verdubbelen ( € 4.800,- per jaar). Dit lijkt redelijk, omdat de vereniging deze kosten kan “terugverdienen” middels verhuur aan derden; de aankomende jaren staan er voor renovatie een aantal velden op de planning (kosten € 25.000,-). Deze kosten kunnen vervallen als op deze plaats een kunstgrasveld wordt aangelegd; de gemeenteraad heeft voor het oplossen van het capaciteitsprobleem bij DVC’26 al een eenmalig bedrag ad € 150.000,- beschikbaar gesteld en in de begroting 2009 opgenomen.

Bovenstaande levert bij de aanleg van 2 velden de volgende vergelijking op:

Kapitaals- Extra Kapitaalsinvestering: lasten p.j. onderhoudskosten p.j. Natuurgras- € 250.000,- €26.667,- € 16.400,velden (2x) Kunstgras- € 650.000,- € 56.000,velden

Extra Totale huurinkom- kosten p.j. sten p.j. € 4800,€ 38.267,€ 4800,-

€ 51.200,-

5. Conclusies: Bij de voetbalverenigingen MvR in ’s-Heerenberg en DVC’26 bestaat een structureel tekort aan capaciteit van wedstrijd- en trainingsvelden. Er zijn een aantal belangrijke redenen om dit tekort aan te pakken. Bij MvR is een extra veld buiten de accommodatie feitelijk niet mogelijk. Bij DVC’26 dient een afweging gemaakt te worden of de aanpak gezocht moet worden via uitbreiding met een natuurgrasveld of via vervanging van een natuurgrasveld door een kunstgrasveld. Kunstgras biedt veel voordelen, maar vraagt een grotere investering van de gemeente. Een vergelijking tussen de kosten van de aanleg van twee nieuwe natuurgrasvelden en de realisatie van 2 kunstgrasvelden leert dat dit jaarlijks een extra uitgave betekent van € 12.933.-.

7