ARTISTIEK ONDERZOEK
MASTER KUNSTEDUCATIE
Willem de Kooning Academie | Piet Zwart Instituut te Rotterdam | april 2012 Marieke van der Hoek-Vijfvinkel | begeleiding: Annette Krauss - MaikoTanaka
?
KUNST ONDERZOEK EDUCATIE VISIE VERNIEUWING OMGEVING PUBLIEK WERK BEELD TEKST FASCINATIE VRAGEN...
artistiek onderzoek: iets bestuderen dat betrekking heeft op kunst
“
KUNST: en wat denk jij?
”
Map: de ‘dingen’ en mijn ‘gedachten’ erover. Deze map is een leidraad geweest tijdens het artistiek onderzoek
FASCINATIES
processen | boodschappenbriefjes | denken | digitale media | ordenen | inspireren | dagboek | kunst | kijken | leren | ‘brandjes aansteken’ | papier | verzamelen |
VRAAG
Wat denken de mensen om mij heen over KUNST?
DOEL:
Zichtbaar maken wat mensen om mij heen denken over KUNST
VORMEN VAN ONDERZOEKEN
DEEL 1: leerlingen vragen op post-its laten schrijven naar aanleiding van een krantenartikel over kunst DEEL 2: gesprek/discussie met vrienden via Whatsapp door het stellen van vragen over kunst DEEL 3: dummy met vragenlijst en de mensen die ik ken en tegenkom antwoord laten geven op vragen over kunst DEEL 4: poster op de binnenkant van de deur van de personeelskamer op de HMC mbo vakschool te Rotterdam met vragen over kunst
PROBLEEM
Vanuit mijn eigen passie voor kunst ben ik nieuwsgierig naar wat de mensen om mij heen over kunst denken. In het dagelijks leven kom ik niet vaak tot gesprekken waarin er diepgaand over kunst gesproken wordt. Daarvoor zie ik de mensen om mij heen te weinig, er zijn te veel andere dingen te bespreken en de tijd is te kort. Dat vind ik jammer, want ik mis zulke gesprekken. Vooral omdat ik merk dat iedereen iets over kunst denkt. In mijn werk vind ik het belangrijk om wat ik zelf en anderen inspirerend vinden zichtbaar te maken, zodat het anderen weer kan inspireren. Dat is wat ik tijdens dit onderzoek wil bereiken. Voor dit onderzoek heb ik andere mensen nodig en daar ligt voor mij de uitdaging. Ik ben afhankelijk van hun mate van inzet en bijdragen.
ARTISTIEK ONDERZOEK EN EDUCATIE
Binnen het artistiek onderzoek heb ik bewust en doelgericht kaders bepaald waarbinnen de deelnemers hun kennis en inzicht vergroten over het onderwerp kunst. De deelnemers komen uit mijn eigen onderwijsomgeving: leerlingen, docenten en medestudenten. Door hen vragen te stellen en hun antwoorden zichtbaar te maken zijn de deelnemers actief bezig een mening te vormen en krijgen zij de mogelijkheid die met anderen te delen. Door verschillende activiteiten en werkvormen toe te passen en te onderzoeken heb ik zo veel mogelijk verschillende mensen aan proberen te spreken. De resultaten zijn een inspiratiebron voor mij en voor de mensen om mij heen.
VORM & INHOUD ONDERZOEK
Binnen mijn artistiek onderzoek heb ik als leidraad een bepaald kader genomen dat ik zelf heb bepaald. Dat kader bestaat uit de vragen die ik stel aan de mensen om me heen en de verschillende middelen die ik inzet om die vragen te stellen. De mensen om mij heen: leerlingen, vrienden, collega’s, studiegenoten enz. bepalen de inhoud binnen die kaders. De plaats is hierbij niet het belangrijkste, want denken (over kunst) kan overal. Wat er gedacht wordt over kunst wordt beïnvloed door de omgeving en dat maakt dit onderzoek interessant. Maar er moet een moment zijn dat er contact is, anders kan ik de vragen niet stellen. Dat moment biedt de mogelijkheid om de gedachten te delen en zichtbaar te maken. De processen en de opbrengsten van de verschillende methoden die ik heb onderzocht geven dit duidelijk weer. Ze hebben alle vier hun eigen kenmerken. In dit document zal ik onderzoek deel 2 en 3 bespreken, omdat die processen en de resultaten het meest interessant zijn voor mij. ‘Analoog’ en ‘digitaal’ staan hier naast en tegenover elkaar. Vooraf was voor mij nog niet duidelijk welke vragen ik ging stellen en welke middelen ik in ging zetten voor het onderzoek. Het één is eigenlijk voortgekomen uit het ander en daardoor is het een bijzonder proces geworden wat soms dingen naast elkaar had lopen en soms volgde het elkaar op. Dat maakte het voor mij extra prikkelend om met het onderzoek bezig te blijven.
WHATSAPP
Tijdens het tweede deel van het artistiek onderzoek heb ik gebruik gemaakt van een volledig digitaal communicatiemiddel: Whatsapp. Whatsapp is een applicatie die geïnstalleerd kan worden op smartphones en die het mogelijk maakt om gratis met elkaar te smsen, chatten en bestanden zoals foto’s met elkaar te delen. Ik heb een aantal mensen gevraagd mee te doen en met een groep van 6 mensen die elkaar niet kennen startte ik de discussie.
DUMMY
Tijdens het derde deel van het artistiek onderzoek heb ik gebruik gemaakt van een dummy, een analoog middel. Deze dummy gaat overal mee naar toe en als het onderwerp ter sprake komt, dan vraag ik of mensen er in willen schrijven.
PROCES
Het stellen van vragen zet mensen aan het denken en dat is mijn doel in dit onderzoek. Daarnaast wil ik dat wat zij denken zichtbaar maken. Whatsapp maakt de resultaten alleen zichtbaar voor de deelnemers. De dummy kan iedereen bekijken, dit bereikt dus meer mensen. Bij de Whatsappdiscussie hadden de deelnemers onderling invloed op elkaar en zelf kon ik ook de discussie sturen door bijvoorbeeld weer een vraag te stellen. Dat is niet het geval bij de dummy. Daar is het moment ook veel belangrijker en bij Whatsapp was tijd niet zo van belang omdat mensen konden reageren wanneer het hen uitkwam. De dummy is naar mijn idee waardevoller omdat het een verzameling is en door de handschriften, tekeningen en afbeeldingen is het persoonlijker. Het in mijn handen hebben van de dummy en er doorheen bladeren geeft mij het gevoel artistiek onderzoek te doen. Er is nu iets, wat er nog niet was. Wat ik als lastig heb ervaren is het in beweging krijgen van mensen. In eerste instantie reageren mensen enthousiast, maar daadwerkelijk iets bijdragen is niet iedereen gelukt. Mensen hebben andere dingen aan hun hoofd of hebben andere dingen te doen.
Fragment uit de kunstdiscussie via Whatsapp
Dummy
Addendum dummy: vragen over kunst bij deel 3 van het artistiek onderzoek De vragen zijn gaandeweg het onderzoeksproces ontstaan. Ze zijn een reactie op de antwoorden die de deelnemers gaven
RESULTATEN
Alle onderzoeken hebben resultaten opgeleverd in de vorm van reacties van mensen om mij heen. De vraag “KUNST: en wat denk jij?” is in die zin beantwoord. De resultaten hebben mij op een positieve manier verrast. Vooral van mensen waarvan je in eerste instantie niet direct verwacht dat ze diepgaande gedachten hebben over kunst, omdat zij in hun dagelijks leven niks met kunst te maken hebben. De uitvoerbaarheid van het onderzoek zou ik als ‘goed’ beoordelen. Ten eerste past het onderwerp bij mij en ook de onderzoeksmethoden passen bij mijn manier van werken. Ik weet nu dat ik mensen om mij heen kan vragen om over iets na te denken en dat voor mij op te schrijven. Of dat het digitaal is of analoog, dat maakt niet uit. Als ik in de toekomst weer eens zoiets wil doen, dan weet ik dat het mogelijk is. Wat betreft de resultaten van de Whatsappdiscussie ben ik op zoek gegaan om de reacties zichtbaar te maken en ik heb een landkaart gemaakt. Ik ben uit gegaan van de plek waar de deelnemers wonen en heb daar de reacties bij geplaatst. Op de pagina’s hierna zis een kleine greep uit de reactie te zien van de Whatsappdiscussie, één landkaart en een aantal pagina’s uit de dummy.
Fragment uit de kunstdiscussie via Whatsapp
Fragment uit de kunstdiscussie via Whatsapp
Wat is kunst?
“Gevoel omzetten in beeld” “Een beleving!!! die een gevoel oproept...”
“kunst is het vermogen om met vrom / kleur / geur / beweging / geluid / licht emoties op te wekken of te veranderen zowel bij ‘de ander’ als ook bij jezelf”
“Een middel om mensen te raken, na te laten denken en te ontroeren.”
Bladzijde uit de dummy
Bladzijde uit de dummy
.....
Het onderzoek is niet ‘af’ en de dummy zal nog lang met me meegaan. Als het onderwerp ‘kunst’ ter sprake komt, vraag ik mensen er in te schrijven. Het mooie is dat veel van mijn fascinaties die ik in het begin omschreef terugkomen in het artistiek onderzoek en in de resultaten: de handschriften van de boodschappenbriefjes, het verzamelen en het aan het denken zetten van mensen zijn daarbij de belangrijkste. En er valt nog zo veel te leren en daarvoor zal ik moeten blijven vragen!
?
KUNST: en wat denk jij
MOMENT VAN ARTISTIEK ONDERZOEK
Het moment dat ik besefte dat ik bezig was met een artistiek onderzoek, was toen ik het onderwerp vaststelde: mensen na laten denken over kunst. Het artistiek onderzoek begon voor mij pas echt toen ik de onderzoeksmethoden ging vast stellen: hoe kan ik zo veel mogelijk mensen laten nadenken over kunst? En hoe kan ik die gedachten zichtbaar maken? Ik creëer iets nieuws.
MOMENT OF ARTISTIC RESEARCH
The moment I realized I was working on an artistic research, was when I put down the subject: let people think about art. The artistic research began for me when I really decided the research methods: how can I make as many people as possible think about art? And how can I make the thoughts visible? I’m creating something that’s new.
MOMENT VAN SAMENWERKING
Het moment dat ik besefte dat er een vorm van samenwerking was, was toen ik de Whatsappdiscussie startte. De vraag ‘Wat is kunst?’ gaf gelijk een aantal reacties en op het moment dat de reacties op het scherm van mijn Iphone zichtbaar waren ervoer ik een wow-moment. Er was een vorm van interactie gaande die ik nog nooit zo had meegemaakt. Mensen die elkaar niet kennen discussiëren over kunst en ik kan er van genieten!
MOMENT OF COLLABORATION
The moment I realized that there was some form of collaboration, was when I started the Whatsappdiscussion. The question ‘What is art?’ gave a number of reactions and the time the reactions start showing on the screen of my Iphone I had a wow-experience. There was a form of interaction going on that I never experienced before. People who don’t know eachother discuss about art en I can enjoy it!
ARTISTIEK ONDERZOEK
MASTER KUNSTEDUCATIE
Willem de Kooning Academie | Piet Zwart Instituut te Rotterdam | april 2012 Marieke van der Hoek-Vijfvinkel | begeleiding: Annette Krauss - MaikoTanaka
