Korte verslaggeving van de 11de North Sea Dementia Conference
Voorwoord
De North Sea Dementia Group is een informeel netwerk van professionele hulpverleners die actief zijn in de zorg en begeleiding van personen met dementie of aan research doen. Jaarlijks houdt men een bijeenkomst waarin uitwisseling centraal staat en waar men projecten uit de diverse participerende landen of regio‟s aan elkaar voorstelt. In 2007 was het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw de gastheer van deze bijeenkomst (Brussel). In 2011 ontvingen medewerkers van het Noorse Aldring og helse de groep in Oslo. Het centrale thema was vooral het delen van informatie over geplande of gerealiseerde interventies in onderzoek en praktijk vanwege het eigen centrum of uitgevoerd door andere actoren. Graag deelt het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw de besproken items met andere geïnteresseerden. Vandaar dit kleine rapport dat een beknopte weergave is van de diverse presentaties. We hadden niet het objectief om er een goed onderbouwd wetenschappelijk werk van te maken, maar wel om de opgedane kennis te delen met de sector, overigens één van de doelstellingen van het expertisecentrum. Je vindt vanaf de volgende pagina‟s een opsomming en/of korte inhoud van de gebrachte presentaties. Hier en daar voegden we foto‟s of dia‟s toe omwille van extra verduidelijking. In enkele conclusies situeren we in een aantal leerpunten het belang van deze bijeenkomst. Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw stelde zelf inzichten voor rond kennisdeling, kennistransfer en kennisuitwisseling en leidde hierrond een debat. Voor verdere vragen of verdieping van thema‟s kan u steeds bij ons terecht.
We wensen u veel inspiratie.
Patrick Verhaest, wetenschappelijk medewerker Jurn Verschraegen, coördinator
Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw, erkend door de Vlaamse overheid.
1
Korte verslaggeving van de 11de North Sea Dementia Conference Korte samenvattingen van de bijdragen van de diverse sprekers Info vanuit diverse expertisecentra dementie Introductie van de deelnemers (onvolledig) Fiona Kelly (UK), Dementia Service and Development Centre,Stirling - Impact van design in zorg voor mensen met dementie (cfr. Iris Murdoch huis) - Nadruk op bibliotheek - Muziek - Medicatie: invloed op cognitie, ontwikkeling van schalen voor executieve functie / beperkingen van de MMSE - Afstandsleren (diverse buitenlandse participanten, zelfs tandartsen, mantelzorgers, grote mix ook van culturen van wie deelneemt). Slechts 3 personen in „teaching team‟. Onderzoek vertaald naar praktijk. Jang Hamen (L) - WZC Sacré Coeur Diekirch: 226 minuten zorg per persoon - DCM geïntroduceerd, score van 1,7 WIB! - Assessmentinstrument ontwikkeld ism. universiteit van Halle - Oriëntatie en design: vb. in de lift / oude sepia foto‟s aan de deur - Maaltijden zijn serieus gewijzigd (vroeger een brij, nu veel kleur en herkenbaar) - Dementieplan Luxemburg staat in de steigers Gunilla Nordberg, Nationaal centrum voor „excellence‟ in dementiezorg Zweden / Zweeds dementiecentrum (5,5 FTE) - Verzamelen van kennis - Bundelen van evaluaties en resultaten van onderzoek - Ontwikkelen van goede praktijken Dit uit zich o.a. in een website (www.demenscentrum.se): deze is betrouwbaar, toegankelijk en aantrekkelijk. - Richtlijnen vanuit de National Board of Health and Welfare: eerste richtlijnen zowel voor gezondheidszorg als sociale zorg (combinatie van de twee domeinen!) - Dementie ABC: cursus gebouwd op de richtlijnen / gratis / 20-30 minuten per hoofdstuk / kennistest / diploma. Op 1 mei 2011: 17553 geregistreerden, 12659 voleindigden met succes deze cursus - Informatiebladen (fact sheets) rond diverse aspecten, ook in Spaans, Fins, Arabisch, Engels - komend Bosnisch, Kroatisch, Servisch - Rapport over beschermingsmaatregelen bij personen met dementie (gesloten units, …) - Diverse conferenties, ism. Denemarken, gepland in Kopenhagen oktober 2012 - „Beste home care dementia team‟ ism. de Alzheimervereniging, uit de hand van de koningin! - Service pakket voor eerstelijnszorg: tools en checklists / diagnose en follow up ervan Marion Villez (F), Fondation Médéric Alzheimer - Innovatie promoten in Frankrijk en daarbuiten en verspreiden ervan, 320 projecten ondersteund door de Stichting. Europees: NEF, EFID-project: living well with dementia in the community. - Eval‟alzheimer: evaluatie-instrument psychosociale interventies - Praktijk observaties: cfr. maaltijden, … - Nationaal referentiecentrum voor mensen met jongdementie - Destigmatisering als belangrijk issue - Belang van (vroeg)tijdige zorgplanning
Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw, erkend door de Vlaamse overheid.
2
Korte verslaggeving van de 11de North Sea Dementia Conference Christian Müller-Hergl (D), Dialog und Transferzentrum Demenz, Universiteit Witten-Herdecke -
-
-
-
Nordrhein-Westfalen (13 verschillende dementiecentra), lage drempelinitiatieven, … Op de vraag van de overheid: evaluatie van deze initiatieven, doelstellingen / ze hebben geen masterplan, dus ieder vult het in op zijn manier. Doelen worden bereikt en nadien wordt gekeken of deze initiatieven kunnen blijven bestaan en onder welke vorm Nieuwsbrief: samenvatting van 25 artikel uit internationale publicaties en vertalen naar de praktijk (cfr. interventies, dienstverlening (vb. dagverzorgingscentra, …), draagkracht/draaglast mantelzorgers -> gevaar van projectie van de ideeën van professionelen en mantelzorgers naar de persoon met dementie -> belang van het perspectief vanuit de persoon: wat betekent het een assessment te ondergaan als persoon met dementie? PflegeOase (°Martin Held): mensen met dementie keren terug naar het „basis‟-mens zijn - soort leven als in een soort „grot‟/PflegeOase is een beschermde groep in een weinig geïndividualiseerde omgeving (i.t.t. visie Kitwood) - evaluatie in Solingen van deze PflegeOase (kleine groepen). Evaluatie van mensen met dementie in een later stadium van het ziekteproces is niet evident, daar ontbreken ons de instrumenten. Daarom neemt men zijn toevlucht vaak tot de familie … Multiprofessioneel masterprogramma (architecten, verpleegkundigen, artsen, …) in dementiezorg.
Peter Wissmann (D), Demenz Support Stuttgart -
Ontstaan in 2002, basisondersteuning door de Gradmann Stichting Doelen: verbeteren levenskwaliteit van personen met dementie én het verhogen van de sociale integratie van mensen met dementie Vertalen van onderzoek naar de praktijk, vb. implementatie van persoonsgerichte zorg in woonzorgcentra Publicaties / DVD‟s/ conferenties, website als platform voor uitwisseling van kennis Aantal medewerkers: 20 personen Domeinen: o Interactie via de zintuigen: observatiestudie: hoe kan muziek en kunst mensen met dementie ondersteunen? I.sm. John Killick o Gevorderde / ernstige dementie: PflegeOase: 4 studies (2 in Luxemburg, 2 in Duitsland) -> kwaliteitsstandaarden ontwikkelen voor implementatie voor deze zorgvorm / lichaamsgerichte zorg. o Dementievriendelijke architectuur en design. Hoe gaat het concept in de praktijk na drie jaar (3 voorzieningen). Technologieproject: voor thuiswonende mensen met dementie (cfr. bezoek in Zweden). Baden-Württenberg start in de komende weken met een pilot. o Demos (Dementia Organization Self Care): hoe komt het dat zoveel professionele hulpverleners hun job verlaten (burn out etc.) o Kennistransfer: consulting en vorming -> nieuwe organisatie die ook gemeenten en steden adviseert
Christine Riesner (D), DZNE (Deutsches Zentrum für Neurodegenerative Erkrankungen) -
-
Helmholtz Association Zoeken wat helpt bij interventies … welke structuur is er nodig voor deze interventie, wat is de wijze waarop kennis wordt overgebracht? Is het een goed idee om dezelfde interventie- strategieën te hebben? Hoe kunnen we bijvoorbeeld meten hoe wijziging in het maaltijdaanbod ook een invloed heeft op de kwaliteit van leven van mensen met dementie? Kwaliteitsassessment van dementiezorg in woonzorgcentra
Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw, erkend door de Vlaamse overheid.
3
Korte verslaggeving van de 11de North Sea Dementia Conference -
Transitie van personen met dementie van thuis naar een woonzorgcentrum: studie over veiligheidsproblematiek Evaluatie implementatie van DCM / testing van het Qualidem-instrument
Gerlinde Strunck-Richter (D), Kuratorium Deutsche Altershilfe (KDA) - 13 Demenz Service Zentren in Nordrhein Westfalen (grootste bondsstaat), laagdrempelige dienstverlening, meer netwerkers - Aandacht voor woningaanpassing - Consulting, kennisbevordering, burgerschap van personen met dementie Sidsel Bjorneby (N), GERIA, Stad Oslo - Resource centre for dementia and Psychiatric Care of the Elderly - www.geria.no - 586 860 inwoners in 2010, 7384 personen met dementie (12% van de 65- tot 90-jarigen) - 20% is niet van Noorse afkomst - 3723 personen wonen in een WZC, 80% lijden aan dementie, slechts 1000 plaatsen voorzien voor mensen met dementie. 30 gemeentelijke WZC, 20 private waarvan 6 commerciële voorzieningen. - Ongeveer 50% van de personen met dementie wonen thuis, heel veel ontvangen thuiszorg maar slechts 38 van de 16 369 die thuiszorg krijgen kregen de diagnose dementie (cijfers 2011, Oslo administratie) - Doelen: beste leven voor mensen van dementie, ondersteunen mantelzorgers, implementeren goede praktijken, langdurige effecten van familieondersteuning nastreven. 4 medewerkers: informatieconsulent, 1 ergotherapeut, 1 VTO-medewerker, 40% arts (advies in WZC) + extra personeel voor ondersteuning bij cursussen. - Deskundigheidsbevordering: basiscursus voor medewerkers WZC en thuiszorg / bachelor en master in dementiezorg / geaccrediteerde artsenopleidingen (huisarts) / geïndividualiseerde persoonsgerichte zorg (cfr. muziek, reminiscentie, zintuigrijke tuinen, dementievriendelijke fysische omgeving, therapeutische touch (vb handmassage, …), 2 keer begeleiding nadien - „De Groot-grootmoeders tuin‟ ism. Oslo botanisch museum - Dementievriendelijke musea: hoe omgaan met personen met dementie, diverse musea zijn nu geïnteresseerd - Film over reacties van personen met dementie in sensitieve omgeving (vb. tuin, …)!! - waard vertaald te worden op termijn. - Technologie: ALMA, bruikbare producten, “ALMAs hus” met dementievriendelijke technologie (einde 2011).
Toelichting bij het Noorse dementieplan Kristin Løkke (N), Ministerie voor Zorg en Gezondheid Noorwegen - Toelichting bij het Noors dementieplan 2015 - Gebruikers van langdurige zorg: 260 000 gebruikers (van 4,8 miljoen inwoners), los van leeftijd / 70 000 personen met dementie (250 000 personen zijn betrokken!) - 44 000 in woonzorgcentra, 80% met dementie, slechts 50% ervan hebben een diagnose - 6,5% wie thuis leeft ontvangt een dagverzorging op maat - 123 000 manjaren in langdurige zorg tewerk gesteld / 100 000 in mantelzorg (!) - Uitgaven per jaar 75 biljoen NOK - Evolutie van WZC naar thuiszorg (verschuiving): 53% WZC en 47% thuiszorgdiensten
Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw, erkend door de Vlaamse overheid.
4
Korte verslaggeving van de 11de North Sea Dementia Conference -
Nieuwe gebruikers: groepen onder 67 jaar: meer dan verdubbeld over de laatste 10 jaar Het aantal ouderen boven 80 jaar zal verdubbelen in de volgende 35 jaar Tekort aan hulpverleners en vrijwilligers Care Plan 2015 vanuit het ministerie, waarvan het dementieplan deel uitmaakt. o Competentieverhoging door: Voldoende personeel en noodzakelijke expertise Verhogen van het aantal full time tewerkgestelden Werkomgeving verbeteren Focus op verhoging van ethische expertise o
Investeren in gemeenschapszorg en woonzorgcentra (ook voor mensen met dementie)
o
Dagprogramma voor elke persoon met dementie in elke stad of gemeente tegen 2015 / dagprogramma‟s worden bij wet verplicht Voldoende personeel en noodzakelijke expertise Verhogen van het aantal full time tewerkgestelden Small is beautiful Kleinschalig wonen
o
o
Deskundigheidsbevordering Trainingsprogramma‟s Informatiecampagne School voor mantelzorgers en ondersteuningsgroepen in alle gemeentes in Noorwegen (op dit moment voor 50% gerealiseerd) - 5 tot 7 weken ondersteuning / rollenspelen om de uitdagingen aan te gaan, krijgen van ondersteuning, … RCT is ongoing. Verhogen van de ethische expertise Research and development: verhogen van deskundigheid binnen alle gemeenten (5 centra voor research -> competentiecentra voor de gemeenten - „educational nursing homes, 3 met een specifieke aandacht voor dementie). Hoge drempel? Niet alleen in WZC, maar ook in thuiszorg (lagere instap!)
o
Belang van op lange termijn te kijken: dementieteam in elke gemeente: Verpleegkundige en de ergotherapeut of sociaal werker. Iedereen kan bellen en er beroep op doen (zowel voor professionelen als niet-professionelen).
Technologie Nieuwe technologie: innovatie en zorg / veiligheid, … Architectuur en nieuwe levenswijzen Betrokkenheid van de gebruiker R&D
Annibal Truzzi (BR), De zorg voor mensen met dementie in Brazilië met focus op burn out van mantelzorgers - Brazilië en sociodemografie: zeer snel verouderende bevolking, 2005: 6,53% ouderen, 2050: 22,71% ouderen. - Gratis gezondheidszorg voor elke Braziliaan - Nadruk op eerstelijnszorg - Grote tekorten: WZC, adequate ondersteuning voor ouderen of voor wie thuis woont - Prevalentie: +65 jaar: 7,1%
Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw, erkend door de Vlaamse overheid.
5
Korte verslaggeving van de 11de North Sea Dementia Conference -
www.abraz.com.br (Alzheimervereniging) Burden: factoren die dit beïnvloeden: hoofdzakelijk vrouwen, dochters, primary school opgeleid… (Moraes and Silva, 2009) Drie dimensies: emotionele uitputting, depersonalisatie, verminderde persoonlijke gevoel van volledig zijn. Gevoel van matige uitputting. Nood aan ondersteuning van mantelzorgers is dus erg belangrijk. Meest problematisch is relatie dynamiek dochter - moeder! Nood aan begrijpen van familiedynamiek tussen dochters en moeders: hoe structureren dagelijks leven. Samenleven met de familie en reorganiseren van het leven. Neemt niet de burden of de stress weg, maar men leert de stress te reorganiseren. Reëvaluatie kan blijkbaar enkel in de familiesituatie zelf.
Anne Marie Mork Rokstad / Janne Røsvik (N) - Implementatie van Persoonsgerichte zorg in WZC gebruik makend van VIPS | DCM. - RCT‟s Fossey et al 2008, Chenoweth et al. 2009: resp. verminderd gebruik van neuroleptica en verminderde agitatie - Uitgangspunt: VIPS framework heeft meer effect dan traditionele programma‟s en is ook beter voor medewerkerstevredenheid … - Eerste evaluatie obv. Brief Agitation Rating Scale (CDR)/ kost voor de interventies - Toelichting mbt. DCM - Belang van overleg bij dienstoverdracht (vaak gebeurt dit stilzwijgend en wordt de zorg verder gebouwd op hetgeen neergeschreven werd). Nood aan persoonlijk overleg en delen van kennis en ervaringen. VIPS = Value (los van leeftijd of cognitieve toestand) / Individualised approach, erkenning van het uniek zijn / Perspectief van de persoon met dementie (vb. empathie) / Social environment: sociale omgeving waarin de persoon met dementie persoonlijke bekwaamheid kan ervaren. - Uitdagingen: vertalen van het complexe concept van PCC in de dagelijkse praktijk? - Training van medewerkers: impact? - Factoren die PCC beïnvloeden: gezamenlijke beslissing / ondersteuning vanuit de verantwoordelijken / feedback en supervisie. - Nood aan: gestructureerd teamwerk: consensus meeting gedurende 45 minuten tot 1 uur met elk zijn rol en opdracht. Gebruik maken van het VIPS kader om de concrete situatie te analyseren. Discussie / beslissing over interventies / documentatie / evaluatie. Men maakte een handboek met praktijkverhalen voor elke indicator in het VIPS framework. De verzorgende is de verantwoordelijke van de consensus vergadering De verpleegkundige presenteert een concrete situatie met moeilijk hanteerbaar gedrag vanuit het perspectief van de patiënt o Referentiepersoon geeft professionele ondersteuning én heeft de autoriteit / interne facilitator / elke unit leert van elkaar o 3 dagen cursus op de werkvloer Nood aan bijeenkomsten (waar de zorg gepland wordt) / juiste personen op de juiste plaats / kijken vanuit het perspectief van de persoon met dementie blijkt niet evident / nood aan tijd om het handboek te lezen en evt. de DVD‟s te bekijken o o
-
Øyvind Kirkevold (N), Jurn Verschraegen (B), Christine Riesner (D): Implementatie Wat is kennistransfer / kennis-vertaling / kennisuitwisseling en de gevolgen hiervan voor de praktijk en organisaties.
Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw, erkend door de Vlaamse overheid.
6
Korte verslaggeving van de 11de North Sea Dementia Conference Peter Wissmann (D): Spreken voor onszelf: De stem van de persoon met dementie zelf horen. Ich spreche für mich selbst - Demenz magazine, auteurs zijn zelfs mensen met dementie! DVD: Wege zum Leben. Wegen na de diagnose … mensen spreken voor en over zichzelf wat het betekent te lijden aan dementie: wat betekent de diagnose? Men wil in Duitsland gespreksgroepen voor personen met dementie opstarten, waar zij de „baas‟ zijn. In januari 2012 organiseert men een tweedaagse conferentie rond dit thema. Wellicht komt er een netwerk rond “subject oriented research”. Christine Riesner (D): Persoonsgerichtheid en attitudes van medewerkers in WZC‟s Gebruik gemaakt van Approaches to Dementia Questionnaire (Lintern, 1996). Hoe hoger de score hoe meer persoonsgericht. We hebben getraind personeel nodig, anders probleem in relatie met personen met dementie! Moet implementatie van DCM niet vergezeld worden van training? Vraag wordt gesteld of de gebruikte schaal goed in relatie is met de attitudes die men verwacht … Marion Villez, Fondation Médéric Alzheimer (F): Bewaren van familiebanden ondanks dementie Dementie kan deze banden verzwakken: stigma, negatieve connectie met WZC‟s, communicatieproblemen, progressieve isolatie. Overbeschermende ouders laten hun kinderen niet bij mensen met dementie vertoeven / spreken over dementie is taboe / kinderen begrijpen niet waarover het gaat bij hun (over)grootouders/ niet uitgesproken woorden zorgen voor misverstanden. FMA schreef een oproep voor projecten uit. Acties: zondagse familiemaaltijden in het WZC, informatie ter beschikking stellen over dementie, zinvolle activiteiten. Voorbeelden: kleurboek „Accompagner grand-mère‟ (niet naïef!) -> beter verstaan van mensen met dementie. Boek wordt als ijsbreker gezien in gesprekken over dementie. Ander voorbeeld: tuinieren: faciliteren van het bezoek aan het universitair ziekenhuis van Nancy, brochure: heb je de tuin gezien? Toulouse: ook tuinproject: elke familie krijgt een mini-bloembak dat deze kan onderhouden. Effecten: - contacten zijn makkelijker, tuin zorgt voor sociale interactie en „gewoon‟ leven en gedachten voor iedereen. Vertrouwelijke atmosfeer is belangrijk in dergelijke projecten! Paulina Szmczynska (UK): Kennistransferpartnerschap: diagnostisch en post-diagnostische ondersteuning voor mensen met dementie en hun mantelzorgers in landelijk Schotland Schots parlement: in maart 2011 tijdige diagnose stimuleren. 9 miljoen pond om infrastructuur te verbeteren. Periode van het project: september 2009 - augustus 2011. Doelen: identificeren en vergelijken van diagnoseprocessen / meest efficiënte wijze van opvolging diagnosestelling / interventies naar families faciliteren. Nood aan specialistische dementieteams , nood aan beperkte bureaucratie, nood voor verbeterde informatiedeling. Kwalitatief onderzoek naar diagnose, informatie en wat nadien nodig was. Men wenst een tijdige diagnosestelling en de mededeling ervan en de prognose. Bijkomend: meer info bij de diagnose nodig, wat dementie is, wat er ter beschikking is (ondersteuning). Men haalt zijn informatie hoofdzakelijk van internet, maar ook van de huisarts, … Men wenst ook een persoonlijke „touch‟ op een correcte manier. Er werden toch ook veel positieve reacties ervaren na de diagnose. Belang ook van een goede huisarts. „Community psychiatric nurse support‟ wordt zeer erg positief ervaren. Beperkte beschikbaarheid en toegankelijkheid van ondersteuningsmogelijkheden van personen met dementie werd als minder positief ervaren. Fiona Kelly (UK): Evaluatie van een postdiagnostisch pilootproject in Schotland Interessant in het kader van de studie dementieconsulent. Ondersteunen van de persoon met dementie en hun omgeving na de diagnosestelling (ook belang van advanced care planning!). COPE-vragenlijst werd gebruikt grote variatie in hoe men met de situatie omgaat. Gevoel dat interventie de sociale aspecten verhoogde. ACP: mensen willen vooral nu leven, ACP is vooruit denken en dat blijkt niet makkelijk … Vaststelling ook dat er teveel wordt gefocusd op Alzheimer (veel minder op andere vormen van dementie). Nog een belangrijke boodschap over informatieverstrekking: geef deze geleidelijk aan! Pierre Henri Daure (F): Experimenteel respijtcentrum voor personen met dementie en hun familie 24/7 call center, in Dijon 9 dagverzorgingscentra en 7 centra voor kortverblijf in ruimere Dijon. Huisbezoek door casemanagers, 450 personen geïntegreerd. Ook een aanbod voor vakantie in een regio van 200 km. rond Dijon. In
Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw, erkend door de Vlaamse overheid.
7
Korte verslaggeving van de 11de North Sea Dementia Conference 2012 opstart van MAIA in regio Dijon met als doel casemanagers 24/7 beschikbaar te hebben (1 FTE/20 tot 30 cases - ministerie adviseert max. 40).
Toekomst van de groep Hoe werken onze centra? Hoe samenwerken? Verzamelen van documentatie: van belang! Opening hiertoe van een LinkedInpagina op het web.
De NSDG meeting 2012 zal in Schotland of Noord-Ierland plaatsvinden.
Samenvattende leerpunten 1. Dementiecentra zijn opstartend of hebben reeds reputatie. Bijna overal beperkte subsidiëring. De inhoudelijke werking van deze expertisecentra ligt dicht bij wat in Vlaanderen gebeurt door het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw: - kennisnetwerk uitbouwen - website - seminaries, studiedagen, congressen - verspreiden goede voorbeelden en kennis www.demenscentrum.se, www.demenz-service-nrw.de, www.kda.de en www.dementiacentreni.org zijn boeiende sites. 2. Actueel zijn de diverse dementieplannen (Noorwegen) die werden gestart vanuit de overheid. Het Vlaamse dementieplan kan zeker de toets weerstaan en staat helemaal niet in de schaduw, integendeel. 3. De bezoeken aan de voorzieningen legden ook het verband met de Noorse financieringssysteem, waarbij de toegang tot een voorziening de bewoner niets kost (de overheid betaalt de kost op basis van de solidariteitsbijdrage tijdens de werkloopbaan - 35% van het loon gaat hiernaartoe).
Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw, erkend door de Vlaamse overheid.
8
Korte verslaggeving van de 11de North Sea Dementia Conference Plaatsbezoeken De conferentie sloot af met een studiebezoek aan twee voorzieningen in Oslo: Økern Nursing home en Villa Enerhaugen. Økern Nursing home, gebouwd in 1955, modernistische architectuur, belangrijk architect: Sverre Fehn (de ontwerper van het Noorse paviljoen op Expo „58) / vroeger was er voor 100 personen plaats voorzien. De oostelijke vleugel heeft men gerenoveerd in 2000 - 2001. Architecuur in vele opzichten de moeite: waterpartij in centrale tuin, lichtkoepels die licht genereren, huiselijke inrichting. (http://www.sykehjemsetaten.oslo.kommune.no/article.php?articleID=107152&categoryID=24307)
-
-
56 residenten met de diagnose dementie Eenpersoonskamers met badkamer, ong. 25 m² 5 tot 8 residenten per groep (kleinschalig genormaliseerd wonen) Dagverzorgingscentrum met 40 bezoekers per dag 8 Units volgens graad van dementie en functioneren bewoners (1 groep voor mensen met dementie met beste functioneren, 1 groep voor mensen met dementie met zware fysieke beperkingen, 4 „algemene‟ groepen voor mensen met dementie, 2 groepen voor bewoners met BPSD-problematiek) Medewerkers zijn verpleegkundigen en verzorgenden die werden opgeleid. Elke resident heeft een aandachtspersoon. Zeer weinig turn over van personeel, geen recruteringsproblemen.
Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw, erkend door de Vlaamse overheid.
9
Korte verslaggeving van de 11de North Sea Dementia Conference -
Visie: doen ervaren van de bewoners van individuele zorg en nabijheid / rust en voorspelbaarheid / zinvolheid elke dag opnieuw. Vertaald naar de praktijk betekent dit dat de bewoners mogen gaan slapen wanneer zij het wensen, ook opstaan ‟s morgens is naar wens. Maaltijden worden aangereikt wanneer ze honger hebben, niet wanneer de klok het beslist. Medewerkers zorgen dat ze niet „gejaagd‟ zijn. De medewerkers zijn ook steeds aanwezig in de dagruimte en er is beslist geen televisie in de gemeenschappelijke ruimte te hebben. Activiteiten worden op maat voorzien en zijn geïndividualiseerd. Algemeen aanbod: meezingen oude Noorse liederen, karaokebar, babyzang: 5 moeders met hun baby‟s komen regelmatig op bezoek. Opvallend: een hele kast vol met tijdschriften uit de jaren „50 en „60. Residenten worden via validation tegemoet getreden. - Opmerkelijk: T-shirt van medewerkers: „ik ben trots op mijn job‟.
Villa Enerhaugen (http://www.sykehjemsetaten.oslo.kommune.no/article.php?articleID=106516&categoryID=24307) Specialistische voorziening gewijd aan jongdementie. Geopend in 2009 (na enkele jaren als proefproject) als één van de twee centra in Noorwegen (de andere bevindt zich in Stavanger). Het project is na enkele jaren erkend. -
Diagnosestelling verplicht en voor leeftijd van 65 jaar
38 personen worden er opgevangen, waarvan 26 permanent. 6 personen in dagverzorging (plaats voor 12), 6 personen in kortverblijf. Jongste is 45 jaar. Problematieken: Alkoholgerelateerde dementie, FTD, Alzheimer, …
Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw, erkend door de Vlaamse overheid.
10
Korte verslaggeving van de 11de North Sea Dementia Conference -
De 26 personen die permanent verblijven, kunnen gebruik maken van 5 „appartementen‟ -
Diverse disciplines aanwezig, waaronder ook een arts (60% FTE). 1 medewerker voor elke 2 bewoners/bezoekers. Medewerkers blijven geëngageerd: ook erg belangrijk om de veilige structuur te blijven bewaren. Ouder wordende mensen met jongdementie blijven er wonen zolang het er lukt.
-
Counseling met partner, kinderen, moeders. Plan: ontwikkelen van een teenagergroep: druk op het familiesysteem is erg groot. Jaarlijks zomerkamp voor deze doelgroep.
-
Opvallend: architectuur is erg verouderd, maar de geestdrift waarmee men de mensen tegemoet
treedt is zeer compenserend.
Voor verslag - Jurn Verschraegen, Patrick Verhaest
Expertisecentrum Dementie Vlaanderen vzw, erkend door de Vlaamse overheid.
11