Korte samenvatting OTIB-jaarverslag 2014 Als Opleidings- en ontwikkelingsfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf ondersteunt OTIB de technische installatiebranche om effectief in te kunnen spelen op de arbeidsmarkt- en loopbaanontwikkelingen op de middellange en lange termijn. Vanuit de missie bij te dragen aan een aantrekkelijke technische installatiebranche met voldoende en goed gekwalificeerde mensen, geeft deze samenvatting van het OTIB-jaarverslag 2014 een beeld van de hiervoor door OTIB in 2014 ontplooide activiteiten. Deze activiteiten richten zich op het realiseren en versterken van aankomend vakmanschap, het versterken en behouden van het bestaande vakmanschap en op de daarvoor benodigde ondersteuning. Voor inzage in het complete jaarverslag kunt u contact opnemen met de OTIB-servicedesk. De branche in cijfers Eind 2014 telde de technische installatiebranche 9.549 werkgevers en 120.575 werknemers. In 2013 waren dat er respectievelijk 9.758 en 123.639. Opleidingen en instroom Bij het bevorderen van de instroom focust OTIB zich zowel op het reguliere onderwijs als op zij-instromers. Het op aantrekkelijke wijze onder de aandacht brengen van de beroeps- en groeimogelijkheden binnen de branche en het ontwikkelen van vervolgopleidingen staan hierbij centraal. OTIB richt zich op alle lagen van het onderwijs. Tot en met niveau VMBOonderbouw werden de in 2014 ondernomen activiteiten hoofdzakelijk verricht binnen het samenwerkingsverband van TechniekTalent.nu. Basisonderwijs, VMBO-onderbouw Evenals in voorgaande jaren heeft OTIB in 2014 ontdek-, uitvind- en ontwerpactiviteiten verricht die tot doel hebben kinderen te interesseren in techniek. In 2014 heeft OTIB de hiervoor ontwikkelde laagdrempelige lesmaterialen en voorlichtingsgames voor basisscholen geactualiseerd en waar nodig aangevuld. De Professional Games en het Comfort Crisis interactieve bordspel zijn in 2014 onverminderd ingezet. VMBO-bovenbouw Samen met UNETO-VNI heeft OTIB in 2014 de belangen van de branche behartigd bij de ‘landelijke vernieuwing beroepsgericht VMBO’. OTIB en UNETO-VNI namen ook deel aan regionale activiteiten gericht op het vergroten van het aanbod van technische VMBOopleidingen (onder andere in Rotterdam en Amsterdam). Hierin stond het stimuleren en ondersteunen van het aanbod van aantrekkelijke keuzedelen binnen de VMBO-opleidingen in leerjaar 3 en 4 en de voortzetting van beroepskeuzevoorlichting en begeleiding centraal. Waar mogelijk heeft OTIB daarnaast zo veel mogelijk concrete instroombevorderende activiteiten en projecten op VMBO-scholen ondersteund om leerlingen te laten kennis maken met technische competenties uit de beroepspraktijk. Daarnaast was OTIB in 2014 actief betrokken bij onderzoek rond de bijzondere leerstoel ‘Professionaliseren en Loopbaanleren VMBO’ en onderzoek naar keuzeprocessen in jongerengroepen en de invloed van de naaste vriendenkring op leerloopbanen (samen met ITS en de Universiteit Utrecht).
Theoretische leerweg, HAVO en VWO De in 2013 gestarte verbrede inzet van de digitale bedrijfssimulaties voor zowel MBO als voor de bovenbouw van VMBO-T, HAVO en VWO is in 2014 voortgezet. Voorts is in 2014 de koppeling met Skills@school voltooid en uitgerold. MBO, HBO, TU OTIB was in 2014 opnieuw zeer actief in het bevorderen van de instroom vanuit het MBO- en HBO-onderwijs; zowel in overleg met landelijke koepelorganisaties als, in afstemming met Uneto-VNI, in regionaal overleg en in rechtstreekse contacten met onderwijsinstellingen. In 2014 staat OTIB binnen het MBO bekend als een constructieve en vernieuwingsgerichte partner. Dit imago is van strategisch belang voor de gezamenlijke aanpak van instroom- en doorstroomactiviteiten. In 2014 is de landelijke uitrol van de MBO-minor Coachen en begeleiden voortgezet. Leerlingen in de MBO-opleidingen op niveau 3 en 4 maken hiermee kennis met het voorlichten, trainen en begeleiden van andere technici in opleiding. De minor is daarmee een belangrijke troef in het streven naar vergroting van de kwaliteit van de praktijkbegeleiding. In het HBO moet bij de algemene tendens van verbreding van opleidingsinhouden een plaats gevonden worden om specialistische onderwerpen en nieuwe technologie een plaats in het curriculum te geven. Hiervoor heeft OTIB contact gelegd met de opleiders op HBO-niveau, MIT, HIT en particuliere opleiders. Activiteiten, gericht op instroom en/of behoud van BPV-plaatsen
Monitoring en misbruikontmoediging van de instroom- en opscholingsregeling. Naast de BBL-trajecten is in 2014 steeds vaker een beroep gedaan op BOL-programma’s
Ontwikkeling van instrumenten, tegemoetkomingen en diensten ter bevordering van zij-instroom: OSR, specifieke arbeidsmarktprojecten, loopbaanworkshops etc.
Er zijn drie specifieke instroomprojecten gestart met in totaal 35 deelnemers
Er zijn 2.384 OTIB BPV-servicepasjes aan nieuwe BBL-leerlingen verzonden. Er zijn 30 meldingen via de servicepas bekend
Verhoging van het aantal arbeidsmarktcoaches
In het kader van Branche Breed Opleiden zijn voor 2.007 deelnemers uit 172 bedrijven aanvragen gedaan.
Via de maatregel borging praktijkplaatsen zijn 18 projecten met in totaal 448 deelnemers gehonoreerd
Vrouwen in de techniek OTIB voert een aantal activiteiten uit om het beperkte aantal vrouwen met een technische functie in de branche te behouden en waar mogelijk te verhogen. Enkele voorbeelden van de hierop gerichte diversiteitsactiviteiten in 2014 waren:
Voortzetting van aandacht voor diversiteit in alle uitingen/beeldmateriaal van OTIB Verzamelen en uitdragen van best practices van vrouwen, allochtonen en andere minder zichtbare doelgroepen Ontwikkeling kraamkamercursus ‘diversiteit in de branche’ Aanpassen van bestaande OTIB-producten en diensten om werkgevers te ondersteunen bij het voeren van diversiteitsbeleid Stimuleren van de deelname van het aantal vrouwen aan de reguliere loopbaanactiviteiten
Kwaliteit beroepspraktijkvorming OTIB heeft zich in 2014 ook nadrukkelijk gericht op de verbetering van de kwaliteit van de beroepspraktijkvorming. Dit kwam onder meer tot uiting in de volgende projecten en instrumenten: Implementatie en borging van het BPV-protocol in CGO-plannen Verbetering van de begeleiding en afstemming met het leerling-schoolbedrijf Training ‘ontwikkelingsgericht begeleiden en beoordelen’ voor praktijkopleiders KOI (kwaliteit in opleiden): 10 regionale kwaliteitstrajectpilots Nieuwe strategie Praktijkopleidingscentra Landelijke uitrol van Skills@school, Leerstofnet, Minor Coaching en begeleiding Technologie Thuis Nu! Technologie Thuis Nu! (TTN) toont hoe techniek kan helpen bij het langer zelfstandig thuis wonen. In de afgelopen jaren heeft OTIB geïnvesteerd in de bouw van modelwoningen en in het ontwikkelen van de benodigde kennis. Voor het VMBO, het MBO en het HBO heeft OTIB specifieke lespakketten ontwikkeld waarmee in één dagdeel een intensieve kennismaking met TTN wordt geboden. Enkele resultaten: In 2014 telde TTN 5.327 bezoekers (2013: 4.045) Met 199 bezoekende groepen VMBO-ers, MBO-ers en HBO-ers werd de doelstelling van 130 groepen ruim overtroffen TTN werd door 91 groepen installateurs met in totaal 931 bezoekers bezocht Met workshops op locatie in de regio zijn 123 bezoekers bereikt Ondanks de stijging van het aantal bezoekers vanuit de gemeentelijke overheid blijft OTIB zich vooralsnog concentreren op de doelgroepen installateurs en scholen TTN participeert in een SIA/RAAK-onderzoek van Fontys Hogescholen naar de succesvolle inzet van technische hulpmiddelen UNETO-VNI heeft de cursussen ‘Bewonersprofielen’ en ‘Aan de slag als ComfortInstallateur’ aangewezen als noodzakelijke basis voor installateurs die in het Register voor ComfortInstallateurs willen worden opgenomen Vakkennis en expertise De vakkennis van werknemers is niet alleen cruciaal voor de bedrijven om hun diensten te kunnen leveren, maar ook voor individuele werknemers om zich te kunnen handhaven op de arbeidsmarkt. OTIB ziet het als haar taak de vakkennis van werknemers te bevorderen en daarmee het vak voor de werknemer boeiend te houden. OTIB stimuleert daarom het volgen van opleidingen en het opstellen van een bedrijfsopleidingenplan via de OSR. Tegelijkertijd investeert OTIB in het ontwikkelen en implementeren van kennis en innovaties. Door middel van het Kennishuis en het Leerhuis richt OTIB zich ook op het ontwikkelen van alternatieve vormen van kennisoverdracht. Voor het ontwikkelen van instrumenten voor aankomend en bestaand vakmanschap maakt OTIB gebruik van de branchevakmanschapsstructuur, de Etalage, Build Up Skills en de OTIB-Skillsmanager.
Ontwikkelde en aangeboden cursussen in 2014: - Bewonersprofielen: maak kennis met uw (toekomstige) klant, 119 deelnemers - Aan de slag als comfortinstallateur, 140 deelnemers - Hydraulische schakelingen voor verwarmen en koelen, 71 deelnemers - Power Quality, 7 deelnemers - Instructie binnenmilieu, fijnstof en luchtfilters, 68 deelnemers - Praktisch Personeelsmanagement, 10 deelnemers - Praktisch leiderschap, 59 deelnemers - Goed werkgeverschap, 46 deelnemers - Projectleider met communicatieve vaardigheden, 39 deelnemers - Comfort en zorg voor leidinggevenden, 5 deelnemers - Stressregulering, 2 deelnemers De waarderingscijfers voor deze cursussen varieerden van een 7,3 tot een 8,8. De cursuslijn duurzaam is in 2014 uitgebreid met: - Beheer en onderhoud warmtepompen - Practicum installeren warmtepompen - Leerlijn urban wind BIM leergang: In 2014 hebben 121 deelnemers bij 25 bedrijven deelgenomen aan de BIM-training. Er is een begin gemaakt aan de ontwikkeling van een aanvullend programmacomponent dat in 2015 wordt getest. Reeds ontwikkeld zijn: - ISSO-publicatie 109 Starten met een BIM - Workshop Een BIM in de praktijk - Ondersteuningsprogramma BIM in je bedrijf - Het BIMcafé Nieuwe technische publicaties onder mederegie van OTIB: - ISSO-publicatie 31 Meetpunten en meetmethoden voor klimaatinstallaties - ISSO-publicatie 55.4 Alternatieve technieken voor Legionellapreventie in collectieve waterleidinginstallaties - ISSO-publicatie 79.1 Ontwerpen en installeren van noodverlichtingsinstallaties en vluchtrouteaanduiding voor gebouwen - ISSO-publicatie 110 Luchtgordijnen - ISSO-publicatie 74 Thermische behaaglijkheid - ISSO-publicatie 55.3 Legionellapreventie in koeltorens en luchtbevochtigers Loopbaanondersteuning Vanuit de doelstelling werknemers te ontwikkelen tot gemotiveerde, voor hun werk goed toegeruste en weerbare mensen met een bevredigend loopbaanperspectief, ondersteunt OTIB bedrijven bij het opzetten en verbeteren van hun loopbaan- en opleidingsbeleid. Enkele in 2014 geboekte resultaten:
EVC 500: 155 trajecten TopStarters: 8 bijeenkomsten met 1.023 deelnemers TopVakmanschapdagen (pilots): 2 dagen met 218 deelnemers Sterk in je werk: 7 workshops met 248 deelnemers, 6 vervolgavonden “In Gesprek” met 51 deelnemers en 6 vervolgavonden “Greenskills” met 48 deelnemers 50+ Workshop: 16 workshops met 116 deelnemers en 4 in company workshops met 38 deelnemers Help! een klant!: 56 workshops met 513 deelnemers Samenwerken: 11 workshops met 87 deelnemers Functioneren Installeren: 16 workshops met 149 deelnemers
De waarderingscijfers voor deze bijeenkomsten varieerden van een 7,5 tot een 8,2. Sociale innovatie Ook in 2014 heeft OTIB technische installatiebedrijven door middel van bewustwording, stimulering en praktische dienstverlening, ondersteund bij sociale innovatie. De in dit verband geboden loopbaanondersteuning kreeg in 2014 vorm met de inzet van de intervalbegeleider, ondersteuning van werknemers met intersectorale loopbanen, de Arbocatalogus en Leerwerkmeesters. Samenwerking met andere branches en strategische partners OTIB heeft zich in 2014 ten aanzien van de samenwerking met andere branches ingezet voor het verder verduurzamen van de infrastructuur en de samenwerking tussen de fondsen. De samenwerking door middel van TOF’s in de regio hebben een efficiënte inzet van mensen en middelen en een betere uitstraling van techniek door de gezamenlijke fondsen opgeleverd. Regiostructuur Als aanvulling op het regionaal uitvoeren van de landelijke beleidsspeerpunten, het realiseren van een compleet programma in de regio’s, het zoveel mogelijk grip krijgen op de regionale arbeidsmarkt en het verlenen van individuele tweedelijnsdiensten aan bedrijven zijn de regionale bestuursplatforms en de regionale OTIB-medewerkers in 2014 verantwoordelijk geworden voor de ontwikkeling van aanvullend regionaal arbeidsmarkt-, onderwijs- en loopbaanbeleid. De afstemming met de sociale partners gebeurt in het RBPI. Onderzoek en monitoring Vanuit zijn expertisecentrumfunctie heeft OTIB ook in 2014 ontwikkelingen in de markt en de technologie gemonitord en onderzocht. De resultaten hiervan dienen ter evaluatie van bestaande beleidsdoelstellingen, als basis voor nieuwe, anticiperende beleidsontwikkelingen en als stimulans voor innovatieve concepten in de branche. In 2014 zijn de volgende rapporten opgeleverd: Zes regiorapporten Rapport fase 2-netwerken en clusters in de TI Twee BPV-rapportages Onderzoek Praktijkscholing in de TI Rapportage Innovaties in de TI en toepassingsgraad Actualisatie www.trendfiles.otib.nl Actualisatie in de TI op www.innovaties.otib.nl
Communicatie De communicatieactiviteiten van OTIB in 2014 zijn verdeeld over drie segmenten: ‘informeren’, ‘voorlichting en promotie’ en ‘vakmanschap, beroepstrots en mediaproducties’. Een greep uit de publicaties, acties en specials in 2014: Informeren: - Wat heeft u aan OTIB in 2015? - OTIB-app voor smartphones en tablets - Digitale nieuwsbrieven (waaronder Build Up Skills en Techniek Thuis Nu) - Diverse specials (waaronder vrouwelijke rolmodellen) - Ontwikkeling en promotie voor opleidingsadministratietool OTIB-Online - Diverse actie- en projectwebsites met bijbehorende brochures - Diverse social media (Twitter, Facebook) Voorlichting en promotie: - De Promodoetrailer is 136 dagen ingezet (2013: 127 dagen) - De Techniekstand is 138 dagen ingezet (2013: 93 keer) - De Technobiel is 202 dagen ingezet (2013: 185 dagen) - Er zijn 9.000 promotiepakketten en 17.000 instroombrochures verspreid - Advertenties en columns in vakbladen - Promotie online game comfortcrisis - Deelname aan beurzen, waaronder VSK, Installatievakbeurs en Elektro Vakbeurs Vakmanschap, beroepstrots en mediaproducties: - Deelname aan Skills Masters - Deelname aan Vakkanjerwedstrijden - Deelname aan EuroSkills