4
Direct,e
Nederlands-Nieuw-Guinea
VERTROUWELIJK
KORT Vï3RSLAG van de tweede bijeenkomst van hoofdambtenaren van het=terie van Buitenlandse Zaken en het Ministerie van Zaken Overzee, op vrijdag, 25 april 1958, te'10 u u r , op het departement van Zaken Overzee. Vertegenwoordigers van het Ministerie van Buitenlandse Zaken: P .
Mr, J.' Rookmaaker, Chef Directie Oosten, Mr. H. Scheltema, plv, Chef Directie Internationale Organisaties. Drs. Ho Warnaar, Hoofd van het Bureau Oost-Azie en Pacific. Mr. COG, van Geest, Bureau Oost-Azië en Pacific, Vertegenwoordigers van het Ministerie van Zaken Overzee, J.A. van Beuge (voorzitter), plv. Chef Directie
Nederlands-Nieuw-Guinea. C.M. Dieudonné, plv, Hoofd Afd. Algemene Beleidszaken, Directie Nederlands-Nieuw-Guinea, Mr. H.Ge Verhoeff , Afd, Algemene Beleidseaken, Directie Ne de rlands-Nieuw-Guinea. JeW. Burger, idem. 1,
De van 25 t/m 27 januari i958 te Canberra gehouden zomerconferentie van het "Australian Institute of Political Science" (zie bijlage I: notitie BUZA d.d. i5 april i958 no.%). Aangezien het aantal onderwerpen dat op deze conferentie besproken is, zo veelomvattend was, heeft men er een tweetal uitgelicht voor nadere bespreking. '..
'7
k
Het eerste punt is de suggestie van Kerr om Nederlandse bestuursambtenaren en ook Papoea's in Australië op te leiden, Vanwege BUZA is terzake een notitie overgelegd, Ter nadere toelichting wordt opgemerkt, dat zolang de houding van Australië tegenover de Papoea's en de hun te geven ontwikkeling niet duidelijk uitgesproken is, zulk een opleiding van Papoea's in Australië niet direct opportuun lijkt, Voor Nederlandse bestuursambtenaren ligt dat anders, doch vooraf zal de houding van Australië tegenover de Papoea's duidelijker moeten zijn, Daarentegen lijkt een detacheren van bestuursambtenaren in Australisch Nieuw-Guinea zeer toe te juichen. Vanwege MINZO wordt opgemerkt, dat Kerr nog veel verder ging in zijn suggesties en ook dacht aan een recrutering van
-
GS.
20321/20,
-
- 2 -
van ambtenaren in Australië om die in Nederlands-Nieuw-Guinea te werk te stellen, Dit zou neerkomen op een besturen van Nederlands-Nieuw-Guinea door Australische ambtenaren met Nederlands geld en is daarom volstrekt onaannemelijk. Bovendien is een opleiding , in Australië niet aantrek\ kelijk, aangezien de Nederlandse opleidingen beter zijn dan de Australische. In Nederlands-Nieuw-Guinea bestaat sinds van Papoease bestuursambtenaren; de Austra.. een opleiding nog niet, dan ook geen zin dit- punt'te gaan bespreken op de eerste paritaire bijeenkomst te Canberra, Iets anders is uiteraard de uitwisseling van ambtenaren. Dit ligt in het kader van de aamenwerking. Geconstateerd wordt, dat ten aanzien van dit punt eens temmighei an opvatting bestaat bij BUZA 'en MINZO, "
Een ander punt is de gedàchte, welke bij BUZA is ge'(punt 2 van zijn notitie) om naar analogie van de Summer n -Nederland een soortgelijke conventie te houden met het doel de belangstelling voor Nederlands-NieuwGuinea te activeren, NZO wordt gewezen op de m de ,&atus van Ne'aerland de binnenlandse politieke houding daartegenover buiten de 1 op een zwak standpunt zou n om ter gelegenheid van het nd i959 tien jaar een uit 'te geven en beknopte tekst, eve l'ook in het Engels of Spaans of' twee (drie-) talig, als een manifestatie van hetgeen in die tien jaren is gedaan. Daarnaast zou men kunnen denken aan een soort conventie, waar zonder een bepaald verband te leggen met het tienjarig zelfstandig bestuur -- de problematiek van Nederlands-Nieuw-Guinea in wijder verband in beschouwing zou kunnen worden genomen, Ook belangstellenden uit Australië zouden in het kader van de samenwerking -- kunnen worden uitgenodigd daaraan deel te nemen ( o p rijkskosten) en bepaalde ' I
--
\
--
. ...
-
onderwerpen -
c;:
- 3 -
--
onderwerpen t e b e h a n d e l e n e z u l k een c o n v e n t i e z'ou -- formeel moeten worden g e o r g a n i s e e r d d o o r h e t p a r t i c u l i e r i n i t i a t i e f H e t K o n i n k l i j k I n s t i t u u t voor de Tropen l i j k t d a a r v o o r h e t meest aangewezen e n kan d a a r b i j de medewerking i n r o e p e n van andere w e t e n s c h a p p e l i j k e i n s t e l l i n g e n (ook van h e t NieuwGuinea I n s t i t u u t ) . Tevens zouden daaraan een t e n t o o n s t e l l i n g en f i l m v o o r s t e l l i n g e n kunnen worden verbonden. Een en a n d e r v e r e i s t e c h t e r een l a n g d u r i g e v o o r b e r e i ding, ook i n verband met h e t v e r k r i j g e n van de nodige f o n d s e n en h e t aanzoeken van s p r e k e r s , V o o r j a a r i960 zou d a a r v o o r een g e s c h i k t e flrichtdatum z i j n , I n b e g i n s e l w o r d t zulk een c o n v e n t i e algemeen wensel i j k geacht. Overeengekomen w o r d t , d a t d i t op MPNZO v e r d e r i n beschouwing z a l worden genomen en u i t g e w e r k t . '-
-
.
2.
~
V o e r t a a l op de scholeneen de algemene omgangstaal i n Nederlands-Nieuw-Guinea. ( z i e b i j l a g e 11: n o t i t i e M I N Z O , d o d o 1 0 a p r i l 1958) Vanwege M I N Z O i s een i n l e i d e n d e n o t i t i e overgelegd, i n g daarvan i s , d a t h e t p r a k t i s c h onmogelijk i s de t u u r o v e r t e brengen aan e e n p r i m i t i e f v o l k i n een andere taal dan de e i g e n t a a l . Bovendien i s h e t ook n i e t nodig. Er z i j n ' o o k wel andere l a n d e n met v e l e t a l e n , terwijl de omgangstaal van de e l i t e één bepaalde t a a l i s . Zo w o r d t ook, wanneer men deelneemt aan een g r o t e r verband, d o o r de vertegenwoordigers n bepaalde t a a l g e b r u i k t , d i k w i j i s h e t g e z e t l a g e r onderwijs i n NederlandsEngels, B i j h Nieuw-Guinea Engels r e e d s een l e e r v a k . Van de z i j d e van BUZA i s men nog n i e t o v e r t u i g d , d a t de omgangstaal-en de v o e r t a a l b i j h e t o n d e r w i j s zonder meer h e t Nederlands zou moeten z i j n . De argumenten welke d a a r v o o r i n de n o t i t i e onder de punten 2, 4 , 5 en 6 worden aangevoerd gelden onverminderd en t e n a a n z i e n van punt 6 z e l f s a f o r t i a r i , wanneer men zou w i l l e n p l e i t e n voor h e t Engels, Deze t a a l b r e n g t bovendien v e l e p r a k t i s c h e voordelen mede. Men betwi jf e l t of de grondgedachte, d a t een volk s l e c h t s d o o r z i j n e i g e n t a a l e e n p r i m i t i e f volk v o o r u i t kan brengen, wel j u i s t i s . B i j h e t ontbreken van een algemeen g e b r u i k t e e i g e n t a a l , z a l h e t medium i n i e d e r geval een vreemde taal moeten z i j n . o
w
-
In
-
-4I n de P a c i f i c i s de v r a a g o f d a t n i e t h e t Engels z a l moeten zijn. Het hoofddoel i s ook n i e t h e t brengen van de e i g e n , Nederlandse c u l t u u r . Wel z u l l e n de Westerse c u l t u u r e n t e c h n i e k moeten worden g e b r a c h t , En h e t i s z e k e r n i e t zo, d a t o v e r a l t e r wereld d o o r h e t moederland d a a r b i j u i t s l u i t e n d z i j n e i g e n t a a l w o r d t g e b r u i k t , z o a l s i n de Bovenwindse A n t i l l e n , waar h e t Engels v o e r t a a l i s , en M a u r i t i u s , waar h e t F r a n s w o r d t g e b r u i k t , Ook i n k r i n g e n van de Verenigde N a t i e s i s men g e p o r t e e r d v o o r h e t E n g e l s a l s v o o r de ontwikk e l i n g meest g e s c h i k t e t a a l i n de P a c i f i c , Een v o o r d e e l i s , d a t deze t a a l n i e t a l l e e n d o o r Australiërs w o r d t gesproken, maar d a t h e t d a a r n a a s t de t a a l i s , d i e bestemd i s om met name i n he't P a c i f i c - g e b i e d h e t o n d e r l i n g c o n t a c t t e bevorder e n , Men kan bovendien p r o f i t e r e n van A u s t r a l i s c h e l e e r k r a c h . t e n en A u s t r a l .i s c.h e l e e r m i d d e l e n , - . De Zending h e e f t bezwaren t e g e n h e t Nederlands, omdat men z e g t vast t e z i t t e n aan h e t (Moluks) Maleis. Door M I N Z O w o r d t d a t verworpen, B i j i n v o e r i n g v a n e e n nieuwe t a a l v o o r de Zending kan men e c h t e r evengoed d i r e c t h e t Engels nemen i n p l a a t s van h e t Nederlands,
1, 2.
30
4.
5.
Samenvattende komt BUZA t o t de volgende c o n c l u s i e s : d a t e r v a n kan worden u i t g e g a a n , d a t h e t Maïeis zov e e l mogelijk vervangen moet worden; d a t de gevolgde p o l i t i e k t o t ,nu t o e i s deze t a a l t e vervangen d o o r h e t Nederlands; d a t e r e c h t e r geen r e d e n i s om z i c h b i j v o o r b a a t u i t t e spreken t e g e n de i n v o e r i n g van h e t Engels, n a a s t o f i n p l a a t s van h e t Nederlands, omdat de s t e l l i n g , d a t Nederland de P a p o e a ' s a l l e e n m i d d e l s z i j n e i g e n t a a l t o t o n t w i k k e l i n g z a l kunnen brengen, n i e t bewezen i s ; d a t d a a r e n t e g e n v e e l van de andere argumenten v o o r i n v o e r i n g van h e t Nederlands i n p l a a t s van h e t Maleis ook g e l d e n v o o r h e t Engels; d a t bovendien de i n v o e r i n g van h e t Engels onmiskenb a r e v o o r d e l e n h e e f t v o o r de b e v o l k i n g van Nederlands-Nieuw-Guinea i n de toekomst en v o o r Nederland i n z i j n huidige i n t e r n a t i o n a l e betrekkingen;
- 6. -
c . 7 4
c;
-..5
6.
I
- .
d a t h e t e c h t e r d u i d e l i j k i s d a t i n v o e r i n g van h e t
Engels een i n g r i j p e n d e o p e r a t i e zou z i j n , met name omdat d i t mede z o u moeten betekenen, d a t deze t a a l ook i n d e l a n d s a d m i n i s t r a t i e een p l a a t s zou moeten krijgen; d a t h e t g r o t e belang van de zaak e c h t e r medebrengt, 74 d a t de mogelijkheid van i n v o e r i n g van h e t Engels, d o o r M i n i s t e r Luns r e e d s op 1 4 f e b r u a r i j . 1 , i n de M i n i s t e r r a a d b e p l e i t , z e k e r n i e t b i j voorbaat w o r d t verworpen; d a t e r derhalve a l s n o g e e n s e r i e u s onderzoek d i e n t 8. t e worden i n g e s t e l d om de mogelijkheden van invoer i n g van h e t Engels i n Nederlands-Nieuw-Guinea t e b e s t u d e r e n , zodat de Regering i n s t a a t w o r d t g e s t e l d , z i c h over d i t probleem een o o r d e e l t e vormen en op grond daarvan een b e s l i s s i n g t e nemen over deze kwestie. BUZA zou h e t z e e r op p r i j s s t e l l e n i n d i e n M I N Z O z u l k een onderzoek zou w i l l e n bevorderen. Van de z i j d e van M I N Z O . w o r d t g e s t e l d , d a t de zaak. r e e d s b e s t u d e e r d i s . Daarbij z i j n twee punten onder ogen gez i e n ; i n de e e r s t e p l a a t s of i n v o e r i n g van h e t Engels a l s v o e r t a a l b i j h e t onderwijs t h e o r e t i p c h onderwijskundig mogei s , i n de tweede p l a a t s o f h e t p r a k t i s c h u i t v o e r b a a r i s . Wat d i t l a a t s t e b e t r e f t , w o r d t gemeend, d a t h e t p r a k t i s c h o n u i t v o e r b a a r is. Door wie zou men h e t moeten l a t e n doen? Voldoend onderlegde Papoea o n d e r w i j z e r s z i j n e r n i e t ; Nederlandse evenmin, Men zou d u s t e r u g moeten v a l l e n op E n g e l s sprekende onderwijzers, I n A u s t r a l i s c h Nieuw-Guinea b l i j k t men r e e d s v e r t e n a c h t e r t e z i j n , aangezien men n i e t v o1 do ende onderwijskrachten kan k r i j g e n , Hjerom r e e d s i s h e t p r a k t i s c h n i e t u i t v o e r b a a r , De i n v o e r i n g van h e t Nederlands i s r e e d s m o e i l i j k , aangezien de Papoea-onderwijzers h e t Ne d e r 1and s zodanig moe t e n b ehe e r s e n , d a t z i j h e t over kunnen
<>
L
dragen aan de kinderen, Deze m o e i l i j k h e i d w o r d t nog v e r g r o o t , wanneer men h e t Engels zou moeten inyoeren. Gewezen w o r d t ook o p u i t l a t i n g e n van Hasluck i n z i j n rede v o o r de Summe r School, d i e z e i d e d a t h e t g e e n t o t dusver i n Papua en New Guinea op onderwijsgebied i s b e r e i k t v e r beneden de e i s e n i s , welke h e t Gouvernement z i c h h e e f t g e s t e l d , Het e e r s t e i
- wat -
- 6 -
''
I .
w a t men n a a r z i j n v a s t e o v e r t u i g i n g moest doen doch waarin men nog n i e t was g e s l a a g d , i s d e g e l i j k l a g e r onderwijs brengen i n h e t Engeïs aan i e d e r kind i n b e s t u u r d gebied. H i e r b i j z i j n dan nog b u i t e n beschouwing g e l a t e n n a t i o n a l e , p o l i t i e k e bezwaren om h e t Nederlands t e vervangen d o o r h e t Engels, t e r w i j l men z i c h ook nog zou moeten-verzek e r e n van de medewerking van Zending en Missie om h e t Engels a l s v o e r t a a l op de scholen en a l s algemene omgangstaal t e aanvaarden. Ook de p r a k t i s c h e m o e i l i j k h e d e n b i j h e t g e b r u i k van h e t Engels b i j de a d m i n i s t r a t i e , i n h e t b i j z o n d e r b i j middelbare e n l a g e r e ambtenaren en beambten, kan men bepaald e l i j k n i e t onderschatten. De v e r s c h i l l e n d e bezwaren z i j n a l l e r e e d s bekeken, ook b i j de o p s t e l l i n g van h e t m r i n g s s t a n d p u n t , Wat ""f\TIatitius betref d i t i s l a n g onder F r a n s b e s t u u r geweest, waarb i j F r a n s d omgangstaal i s geworden. D i t h e e f t men i n Nieuw-Guinea n i e t , Noch i n h e t A u s t r a l i s c h e , noch i n h e t Nederlandse gebied i s e r een Papoea-taal, d i e a l s algemene omgangstaal zou kunnen d i e n s t doen, Van de z i j d e van BUZA zou men d i t e c a t e r t o c h wel a t n a d e r u i t g e w e r k t w i l l e h z i e n en de oordelen en n h e t Engels tegenover e l k a a r w i l l e n z i e n , d a t de M i n i s t e r r a a d z i c h nog k o r t ' g e l e d e n h e e f t u i t g e s p r o k e n v o o r i n r u i m i n g van een g r o t e r e p l a a t s e t E n g e l s n a a s t h e t Nederlands, Van de z i j d e van M I N Z O word% d i t l a a t s t e b e t w i j f e l d . Voor z o v e r bekend i s i n de Minis-terraa?dzitt g ván'i4 f e b r u a d a t van A u s t r a l i s c h e z i j d e ri i958 s l e c h t s t e r l o o p s genoem i s - - g e s u g g e r e e r d n a a s t h e t Nederlands h e t Engels a l s t a a l i n t e v o e r e n e n h e t Maleis af t e s c h a f f e n . Zeer z e k e r i s t e r z a k e geen p r i n c i p i ë l e u i t s p r a a k gedaan. oor at een n a d e r onderzoek v o o r_-.-l o p i g---...-ook --.".-g Z e l f s wanneer i n A u s t r a l i s c h Nieuw-Guinea de v o e r t a a l v o l l e d i g E n g e l s w o r d t en i n Nederlands-Nieuw-Guinea v o l l e d i g Nederlands, k r i j g t men een e l i t e a a n de t o p , d i e o n g e t w i j f e l d E n g e l s z a l l e r e n . Men moet d i t bovendien n i e t a l l e e n b e k i j ken v a n u i t Nederlands s t a n d p u n t , maar ook van Papoease k a n t , Het i s n i e t a l l e e n e e n onderwijs-techn2sch probleem ( w e n s e l i j k h e i d , m o g e l i j k h e i d ) maar ook en v o o r a l 'een p o l i -
---
.<
. _
/#v-----"u---u-
L_a
-r
____
,-""y
"-,
.I...
,
.-
(L
.
1 1 1 1 ~ /
- tiek -
c3
- 7 t i e k probleem. Hoe de zaak ook l o o p t , gehoopt w o r d t d a t h e t mogelijk z a l z i j n , d a t w e s t e l i j k Nieuw-Guinea i n een o f andere vorm met Nederland verbonden z a l b l i j v e n . Ook i n d a t verband gaat de v o o r k e u r u i t n a a r h e t Nederland i , BUZA i s evenwel d o o r de n o t i t i e en de nadere toel i c h t i n g n i e t o v e r t u i g d , De argumenten d i e aangevoerd z i j n voor h e t Nederlands, g e l d e n evenzeer voor h e t Engels. Men zou daarom de v e r s c h i l l e n d e argumenten g r a a g n a a s t e l k a a r g e s t e l d z i e n i n e e n meer u i t v o e r i g o v e r z i c h t . B e s l o t e n w o r d t deze aangelegenheid v o o r t e l e g g e n aan h e t o o r d e e l van de M i n i s t e r van Zaken Overzee. Overigens mag worden verwacht, d a t d i t punt ook b i j de b e h a n d e l i n g van de Nieuw-Guinea-begrotingen i n de Staten-Generaal t e r sprake z a l komen, waarbij de Regering eveneens haar s t a n d p u n t z a l moet en b ep a l e n.
-
---
w
I
(c9 L
.
3.
’
”
~
-
r
r
r
i
-
-
~
r
-
a
.
i
-
n
-
.
m
*
~
-Y*&
I
->w-*--
*D ‘ . . . ) l . ” *
Voorbereiding van de e e r s t e bespreking t e Canberra. ‘ T z i e b i j l a g e 111: n o t i t i e M I N Z O , d , d . 2 1 a p r i l 1958). Tegen h e t houden van de e e r s t e . b i jeenkomst i n mei/ juni. a , s . b e s t a a n p r a k t i s c h e bezwaren, i n verband met de g o u v e r n e u r s w i s s e l i n g , t e r w i j l de a t t a c h 6 v o o r Nieuw-Guineazaken b i j de Nederlandse Ambassade t e Canberra e e r s t b e g i n j u n i daar kan a r r i v e r e n , Het i s v o o r t s w e n s e l i j k deze e e r s t e bijeenkomst zo s u b s t a n t i e e l mogelijk t e doen z i j n . I n een r e c e n t e bijeenkomst met de p e r s werd de maand o k t o b e r genoemd, hoewel de A u s t r a l i s c h e r e g e r i n g daarover nog n i e t i s benaderd. V o o r t s w o r d t h e t noodzakelijk g e a c h t , d a t de zaak goed w o r d t v o o r b e r e i d en d a t de agenda van de e e r s t e b i j e e n komst n i e t w o r d t overvoerd, Men zou z i c h kunnen beperken t o t h e t g e e n t o t d u s v e r i s gedaan en h e t g e e n a l s n o g kan worden gedaan om de k a n a l e n v o o r de u i t w i s s e l i n g v a n i n f o r m a t i e s r e g e l m a t i g t e l a t e n v l o e i e n , Verder kan men bespreken welke onderwerpen op de daaropvolgende b i jeenkomst z u l l e n worden besproken. Er i s dan voldoende t i j d om deze v o o r t e b e r e i d e n i n een t e c h n i c a l committee en daarover working-papers samen t e s t e l l e n . Men zou d a a r b i j b i j v o o r b e e l d kunnen denken a a n h e t onderwijs e n w a t men kan doen om t e zorgen, d a t h e t i n b e i d e gebieden n i e t t e v e e l u i t e l k a a r l o o p t , D a a r b i j komt ook de k w e s t i e van de v o e r t a a l t e r sprake, Het z a l van de t e
-
behandelen
-
behandelen onderwerpen afhangen welke t e c h n i s c h e departemennaast d i e van Buitenlandse Zaken en Zaken Overzee ten op de b i j e e n k o m s t vertegenwoordigd z u l l e n z i j n . Verder meent men deze b e s p r e k i n g e n t u s s e n wederzijds e A u s t r a l i s c h e en Nederlandse hoofdambtenaren zo t e moeten z i e n , d a t zaken van p o l i t i e k e aard n i e t z i j n u i t g e z o n d e r d , doch d a t ook deze i n de besprekingen kunnen worden betrokken e n d a a r o v e r aanbevelingen kunnen worden gedaan a a n de wederz i j d s e r e g e r i n g e n , d i e deze v e r v o l g e n s op "policy-making l e v e l " kunnen behandelen. I n h e t b i j z o n d e r v o o r de b e s p r e k i n g van d e r g e l i j k e problemen w o r d t de aanwezigheid van een vertegenwoordiger van BUZA n o o d z a k e l i j k g e a c h t . Men i s h e t e r o v e r eens, d a t h e t aanbeveling v e r d i e n t met de i n d e n o t i t i e genoemde onderwerpen van z a k e l i j k t e c h n i s c h e aard t e beginnen, Het v e r d i e n t aanbeveling een e n a n d e r zo spoedig
--
--
4.
*
<
Het i s nogmaals een b e v e s t i g i n g van de A u s t r a l i s c h e belangv o o r Ne d e r 1ands-Ni euw-Guinea , waaromtrent (?> nog wel e e n s t w i j f e l bestond, Opvallend i s , _d.a t de werking op t.e c h n i s c h s P l i m s o l l onder de indruk was v a n de. ,, h i j vermoedde, i e d , d i e v e e l v'erder was gevorderd Omtrent de doeleinden van de A u s t r a l i s c h e p o l i t i e k w a s M i n i s t e r Casey e c h t e r nog z e e r v o o r z i c h t i g i n z i j n u i t l a t i n gen. Gouverneur Van Baal w a s nogal e n t h o u s i a s t over de i n s c h a k e l i n g van de CSIRO. Op d i t punt z a l men evenwel z e e r v o o r z i c h t i g moeten z i j n en e r v o o r moeten waken, d a t men v o o r de economische ontwikkeling n i e t g e h e e l a f h a n k e l i j k w o r d t van de goodwill van Australië. Bovendien h e e f t d e Landbouwhogeschool t e Wageningen b e h o e f t e a a n e e n e i g e n t r o p i s c h . r e s e a r c h i n s t i t u u t t e r o p l e i d i n g van jonge Nederlanders t o t t r o p i s c h e deskundigen. Anderzijds 7'
,<
-
--I
-
-9-
{q .._
->
i
A n d e r z i j d s v e r d i e n t h e t wel a a n b e v e l i n g samen t e werken met de CSIRO op bepaalde onderdelen. Men zou onderl i n g e f s p r a k e n kunnen maken, d a t men n i e t op h e t z e l f d e geb i e d onderzoekingen i n s t e l t , Verder zou men wetenschappeli jke medewerkers o v e r e n weer kunnen d e t a c h e r e n , De e r v a r i n g w i j s t u i t , d a t de C S I R O op n i e t zo h o o g w e t e n s c h a p p e l i j k p e i l s t a a t a l s de r e s e a r c h b i j ons, maar wel z e e r p r a k t i s c h i s ingesteld. Ter s p r a k e komt nog hoe d e houding van de A u s t r a l i ë r s t e n o p z i c h t e van de Papoea een m o e i l i j k punt i s i n de samenwerking, E i g e n l i j k i s d i t een p u n t , waarop geen samenwerking mogelijk i s . De A u s t r a l i ë r s moeten daar e e r s t z e l f mee i n h e t r e i n e komen, U i t de rede van Kerr b l i j k t , d a t men deze houding i n A u s t r a l i ë wel onderkent, De A u s t r a l i s c h e r e g e r i n g z a l d a a r t e g e n s t r a f f e r e maatregelen moeten nemen, wanneer men een b l i j v e n d e verbondenheid met Papua en New Guinea wil. Deze i n s t e l l i n g v a n de A u s t r a l i ë r t . o . v a de Papoea i s wel een van de m o e i l i j k e punten i n de samenwerking; z i j z a l met de nodige omzichtigheid dienen t e worden aangeroerd. T e n s l o t t e w o r d t vanwege BUZA nog t e r sprake g e b r a c h t , d a t men l a a t s t een concept-memorie van antwoord op h e t v o o r l o p i g v e r s l a g over de b e g r o t i n g van B u i t e n l a n d s e Zaken, v o o r zover deze op Nederlands-Nieuw-Guinea b e t r e k k i n g had, h e e f t gezonden aan h e t M i n i s t e r i e van Zaken Overzee, Omgekeerd zou men h e t z e e r op p r i j s s t e l l e n b i j gelegenheid i n z a g e t e ontvangen v a n de concept-memorie van t o e l i c h t i n g b i j de NieuwGuinea-begroting. Ook w o r d t nog gesproken over de onderbestuursbrenging van g e h e e l Nederlands-Nieuw-Guinea, waarvoor a l s r i c h t d a t u m 1 9 6 5 i s g e s t e l d , Daarna z a l nog een v e r d e r e i n t e n s i v e r i n g van h e t b e s t u u r nodig z i j n . M I N Z O i s b e z i g a a n h e t o p s t e l l e n van e e n n o t a voor de Kamer, waarin daarvoor een schema w o r d t aangegeven, De e e r s t v o l g e n d e v e r g a d e r i n g wordt i n b e g i n s e l vastg e s t e l d op de e e r s t e v r i j d a g i n j u n i ( 6 j u n i ) o p BUZA. De v e r g a d e r i n g w o r d t g e s l o t e n t e 1 2 , G O u u r .
