Konstruktief. halfjaarlijks naslagwerk negentiende jaargang # 48

Konstruktief halfjaarlijks naslagwerk negentiende jaargang

2|2006 #48

+1100°C

Om beter te voldoen aan de specifieke noden binnen utiliteitsbouw werd in

1966

2006 een nieuwe afdeling “Xella Aircrete Systems” opgericht die onze wand-, dak - en vloerplaten uit cellenbeton commercialiseert onder de naam HEBEL. Het bekende merk YTONG blijft bestaan voor onze blokken uit cellenbeton.

Hebel beschermt. RF 6u.

2006

Gebouwen ontwerpen is vooruitzien. Eén ongelukkige vonk en jaren van inspanning van een hardwerkende ondernemer gaan in rook op. Gelukkig heeft Hebel tal van constructieve ideeën om zulke rampen te voorkomen. Compartimentscheidende brandwanden en buitenwanden in Hebel bewijzen reeds jarenlang hun efficiëntie bij het inperken en begrenzen van brandrisico’s. Hebel is namelijk een 100% brandveilig bouwmateriaal. Een dubbele brandwand in Hebel biedt een uitstekende bescherming tegen brand in een naastgelegen compartiment. Een vrijstaande brandwand of een brandwand met smeltankers in Hebel blijft zelfs overeind staan als de draagconstructie van het gebouw het begeeft. De voordelen spreken voor zich. Als het noodlot toeslaat, blijft de schade beperkt. Zo verzekert u zich

blijven tot een minimum beperkt. Uw personeel en ook de directe buren van uw onderneming zullen

R&T

meteen van een lagere verzekeringspremie. Uw bedrijf ligt minder lang stil. En de heropbouwkosten

er u dankbaar voor zijn. U merkt het: bouwen met Hebel heeft niets dan voordelen.

Meer weten? Stuur dan onderstaande coupon terug of bezoek onze site www.xella.be Ja, ik wil meer info over Hebel-systemen voor utiliteitsbouw. Naam

Tel.

/

Voornaam

Fax

Adres

E-mail

/

@ Functie

Ik wens documentatie te ontvangen.

Firma

Ik wens gecontacteerd te worden.

Xella respecteert de wet op de privacy

Xella BE nv/sa • Kruibeeksesteenweg 24 • 2070 Burcht • Tel: 03/250.47.70 • Fax: 03/250.47.07 [email protected] • www.xella.be

halfjaarlijks naslagwerk negentiende jaargang

In dit nummer:

2|2006#48

architectuur Case study Gerechtshof Gent

8

Architecten Beel & Achtergael ‘Konstruktief’ is een uitgave van Lannoo Drukkerij n.v. in opdracht van Xella BE nv/sa en Sapa RC System nv. Hoofdredacteur Nicole Wuyts Redactie Eduard Coddé Marc Covet Tim Vanhove Vorm, druk en afwerking Lannoo Drukkerij Kasteelstraat 97 8700 Tielt tel. +32 51 42 42 11 [email protected] www.lannooprint.be Advertentiewerving Xella BE nv/sa

Architectenkantoor in de etalage

30

Architectenbureau Jacobs & Sneyers

Een programma nestelen in zijn omgeving

52

Poponcini & Lootens Ir. Architecten

Creatief met kalk, zand en water

66

AIKO architecten & ingenieurs

Architectuur zonder taboe

72

Architecten Coeba

Robert Bassetto grijpt naar de maan

76

Architectuuratelier Robert Bassetto

Milieuvriendelijke trendsetters

80

Architectenbureau Lievens & De Craemer

Witte Eenheid

84

Paul Schellekens / M10 Architecten

Durven om anders te doen

100

ooSTpool, architect Jos Serneels

Zo veilig als een burcht

104

Architect Van Meerbeek

Kwaliteit en veelzijdigheid

108

Architectuuratelier Jean Bodart

Konstruktief constructie Tijd als bepalende factor

4

Algemene aannemingen Van Laere

Werken op vertrouwen

14

Alfa Bouw

Een hecht team dat rustig verderbouwt Xella BE nv/sa Kruibeeksesteenweg 24 B-2070 Burcht tel. +32 3 250 47 00 fax +32 3 250 47 06 e-mail: [email protected] [email protected] [email protected] www.xella.be www.xella.fr www.konstruktief.be

22

AMBC

De uitdaging van de uitvoering

38

Bouwwerken Kimpe

Architect van ontwerp tot oplevering

44

ART / Heijmans Bouw

Proces gedreven architectuur

48

Mides-Gevacon nv

Futura, een logistiek platform temidden het landelijke Picardië 58 Brézillon

Professionals in de logistiek

62

Prologis

Reforme vernieuwt en bouwt Sapa RC System nv Industrielaan 17 B-8810 Lichtervelde tel. +32 51 72 96 66 fax +32 51 72 96 89 e-mail: [email protected] www.sapabuildingsystem.be

90

Ets Reforme

De broers Sias werken zich in de kijker

94

SIAS sprl

actua CE-markering breekt door in de bouwsector

26

Het dak: de zwakke plek van een gebouw in geval van brand?

36

In de kijker: Dovy Roeselare

43

Ecologisch en duurzaam!

AKOESTIEK, DRAAGKRACHT EN ESTHETIEK

THERMISCHE ISOLATIE EN VERWERKINGSSNELHEID

BRANDWEREND EN MODULAIR

Complementaire kracht Activiteiten en specialisaties XELLA is producent van cellenbeton en kalkzandsteen, met als bekende merken respectievelijk YTONG, HEBEL en SILKA. Met XELLA ontstond in januari 2003 een onderneming, die de marktkennis, de jarenlange ervaring en de veelzijdige knowhow van verschillende bouwstoffenaanbieders met elkaar verenigt. In de samenwerking tussen deze verscheidene XELLA-divisies ligt de kracht om nieuwe oplossingen te ontwikkelen op het gebied van de bouw. Met innovatieve producten, op maat gemaakte dienstverleningen en systeemaanbiedingen geeft XELLA nieuwe impulsen aan het bouwgebeuren.

Belangrijkste troeven Silka – Ytong – en Hebel materialen zijn ecologisch en duurzaam bij uitstek. In het productieproces wordt enkel gebruik gemaakt van natuurlijke grondstoffen of gerecycleerde materialen. Het grote verschil tussen Silka enerzijds en Ytong en Hebel anderzijds, hun gewicht, is meteen de reden van hun sterke complementariteit: Silka vult de dragende, esthetische en akoestische aspecten in. Ytong en Hebel staan borg voor de thermische isolatie, de brandwerendheid en garanderen een hoge werksnelheid. De beschikbaarheid van de Silka – Ytong - en Hebel - producten in grote en kleine formaten maakt dat Xella een antwoord kan bieden op de meest uiteenlopende ruwbouweisen, zowel in de woningbouw, industrie- of utiliteitsbouw als in renovatieprojecten.

Xella BE nv/sa Kruibeeksesteenweg 24 • 2070 Burcht • tel: 03/250.47.00 • fax: 03/250.47.06 [email protected] • [email protected] • [email protected] • www.xella.be

2|2006#48

Editoriaal worden steeds schaarser en duurder.

Een ander voorbeeld bestaat uit

Er worden niet enkel economische

een combinatie van state-of-the art

grenzen bereikt maar ook ecologische.

aluminium profielen en glas. Hierdoor

De gevolgen van klimaatverandering

kunnen in de hedendaagse architectuur

Jos Cox

en van vervuiling worden steeds meer

grotere glasoppervlakten worden

BOUWEN AAN DE

tastbaar. Het is niet voor niets dat de

geïntegreerd. Door een passende

Europese Commissie het belang hiervan

combinatie van “Architectural Aluminium”

heeft ingezien en een sterke focus legt

met hoogrenderend, zonwerend en

op energiebesparing, ontginning van

zelfreinigend glas kan men onbeperkt

grondstoffen en de kwaliteit van onze

creatief zijn en worden problemen i.v.m.

Gebouwen zijn onmisbare elementen in

leefomgeving. Hieruit zijn al concrete

akoestiek, warmte of koude opgelost.

het dagelijkse leven. Wij worden geboren,

maatregelen (vb. EPB-regelgeving)

leven, studeren en werken in gebouwen. In

voortgevloeid. Gebouwen zijn de grootste

Energiezuinig en duurzaam bouwen

onze vrije tijd bezoeken we winkelcentra,

slokop wat betreft energieverbruik (42%)

start bij het ontwerp van de architect.

restaurants, theaters, sportcentra enz.

en grondstoffenverbruik (58%) en zorgen

Hij combineert de gekozen maatregelen

Ons welzijn en comfort wordt voor een

voor 50% van de afvalproductie.

en materialen. Een combinatie van

TOEKOMST

groot deel bepaald door de kwaliteit en

uitgekiende materialen laat toe

het comfort dat we in deze gebouwen

Innovatie is het enige antwoord op

projectgericht optimale oplossingen aan

ondervinden.

deze maatschappelijke noden en ons

te bieden waarvan de bouwheer en de

streven naar een duurzaam beleid. De

samenleving de vruchten plukken.

Onze samenleving verandert voortdurend.

meest succesvolle innovaties ontstaan

Dit tijdschrift is bedoeld als forum voor

Onze behoeften ook. Dat onze

uit de complementaire kracht als

innoverende architecten, aannemers en

levenskwaliteit systematisch verbetert,

verschillende disciplines samenwerken.

producenten van bouwmaterialen en

vinden we maar normaal. Onze 6,5 miljard

Een voorbeeld hiervan is de vergaande

heeft de ambitie om bij te dragen in de

medeburgers vinden dit echter ook. Het

samenwerking tussen de kalkzandsteen-

verspreiding van innoverende producten

gros van hen heeft nog lang niet onze

en cellenbetonindustrie. Een combinatie

en technieken. Niemand kan de toekomst

levensstandaard bereikt (China, Indië,..) en

van deze materialen (ontstaan uit

voorspellen maar we kunnen hem wel

is aan een spectaculaire inhaalbeweging

dezelfde grondstoffen maar verder totaal

samen vorm geven. U zal zien dat de

begonnen. Door een toenemende

verschillend) levert een constructie die

architecten en bedrijven die in dit nummer

wereldbevolking en toenemende

gelijktijdig economisch, thermisch en

aan bod komen er klaar voor zijn. U ook?

behoeften stoot men op de grenzen van

akoestisch isolerend, stevig, duurzaam,

de groei. Energie en grondstoffen

brandveilig, ecologisch en gezond is.

Jos Cox 3

Nike:

tijd als bepalende factor

tekst: Tim Vanhove

4

ALGEMENE AANNEMINGEN Van Laere Korte termijnen zijn oud nieuws in de bouwsector. Een loods van enkele 10 000-en vierkante meters op een half jaar realiseren is vandaag een koud kunstje. Nike Laakdal heeft het begrip ‘korte termijn’ heruitgevonden en stelde het ontwerpteam Signum - Technum en pilootaannemer Van Laere voor de uitdaging om een volledig distributiecentrum te bouwen binnen een strakke tijdsspanne. Een eerste hoogstapelmagazijn moest op een termijn van 4 maanden wind- en waterdicht zijn. Nike CSC is het logistiek centrum van Nike voor de regio EMEA (Europa, het MiddenOosten en Afrika). Van hieruit worden alle logistieke activiteiten tussen 700 fabrieken en 25.000 klanten gecoördineerd. Jaarlijks voert Nike CSC een studie uit om te bepalen hoe ze optimaal kunnen inspelen op de verwachte groei en de noden van de klant. Na het overwegen van mogelijke oplossingen werd daarom besloten om op de site een uitbreiding van het distributiecentrum te realiseren.

In totaal wordt in Laakdal 37 800 m2 extra opslagcapaciteit gerealiseerd. Deze extra capaciteit moet de groei die Nike in de volgende jaren verwacht kunnen opvangen. Daarnaast wordt ook de magazijnfunctie uit het Nederlandse Eersel naar Laakdal overgebracht. “Heel concreet realiseren we momenteel een high bay - of hoogstapelmagazijn-, een low bay - laagstapelmagazijn, een personeelsrestaurant, kantoren en twee toegangsgebouwen voor de vrachtwagenchauffeurs en personeel”, verduidelijkt Wilfried van Droogenbroeck, projectleider bij Van Laere.“ Meest opvallende deel in het project is de high bay. Het gebouw wordt 168 meter lang, 75 meter breed en 28 meter hoog. Dit om een stapelhoogte tot 26 meter te kunnen garanderen. In de low bay zal de stapelfunctie beperkt zijn, maar wordt veeleer de verwerking van de goederen verzorgd.” Verschillend materiaalgebruik Opmerkelijk verschil tussen de low bay en de high bay is het materiaalgebruik

voor de structuur. Het eerste magazijn is in een betonskelet, het tweede in een staalstructuur opgetrokken. Donald Desmet - ir. architect bij Signum - legt uit: “Dat verschil is er onder meer om brandtechnische redenen. Het volledige nieuwbouwproject wordt gesprinklerd. In de high bay worden ook de rekken uitgerust met zo’n blusinstallatie. Deze installatie moet in de high bay volledig instaan voor de brandbeveiliging. Met andere woorden wanneer de sprinkler het vuur niet meester kan, wordt het gebouw opgegeven. Er is dus geen extra hoge brandweerstand vereist van de structuur. Nog om die reden is de high bay in 2 compartimenten opgedeeld. Per 100 miljoen gestockeerde goederen wordt een compartiment uitgebouwd. In de low bay - waar de handling van de goederen gebeurt - zijn heel wat mensen actief. Hier wordt dus wel een hoge brandweerstand van de structuur verwacht. Bovendien zitten we hier met tussenvloeren die een grote belasting moeten dragen. Vandaar dat dit bouwdeel een betonnen skelet kreeg.” 5

CONSTRUCTIE

Huzarenstuk De wanden van de high bay - zowel de buiten- als de binnenwanden - zijn volledig in cellenbeton ingevuld. Alles samen zo’n 5 000 m3 Hebel-platen. De levering van de panelen was voor Xella een hele uitdaging. Vanaf midden mei werd aan een tempo van 1 000 m3 per week geleverd om de planning op de werf niet in het gedrang te brengen. “De plaatsing door onderaannemer Limonta gebeurt aan een tempo van 350 m2 per dag voor de brandwanden in de middenbeuk en aan 600 m2 per dag voor de buitenwanden. De panelen worden vlak verlijmd over de volledige hoogte. In de eerste fases werd alleen de aanzet vlak verlijmd en werd daarna verder gewerkt met een tand- en groefsysteem. Maar er blijven bij de montage al eens lijmproppen op de panelen liggen. Door de druk van de panelen die hierop werden gestapeld, kon dat al eens voor problemen zorgen. Daarom hebben we er hier voor geopteerd om enkel vlakke panelen te gebruiken”, vertelt Wilfried van Droogenbroeck. 6

Het gebruik van cellenbeton was niet alleen een keuze van Nike, maar werd ook opgelegd door de verzekering en vanuit de FM-normering. Korte termijn Zoals de strakke termijnen voor de levering van de Hebel-platen al aangeven, is tijd een allesbepalende factor in dit project. Het project moet van ontwerp tot ingebruikname op een bijzonder korte termijn worden gerealiseerd. De THV Signum - Technum startte de ontwerpopdracht op 17 oktober 2005. Eind februari werd gestart met het plaatsen van de paalfunderingen. Nauwelijks een maand later tekende pilootaannemer Van Laere zijn contract. Begin april begon de aannemer met de eerste werken om nog voor het bouwverlof de high bay wind- en waterdicht te krijgen. De low bay volgt begin september. In het voorjaar van 2007 moet het distributiecentrum al proefdraaien. Om die korte tijdsspanne te realiseren, stelde Signum een strak draaiboek met

de verschillende faseringen op. Ook sloot Nike al voorcontracten af met de onderaannemers voor de beton- en staalstructuur. “Alleen op die manier kan de timing gerespecteerd worden. Een goede voorbereiding bepaalt immers 80% van de slaagkansen”, aldus Wilfried van Droogenbroeck. Duurzaam distributiecentrum Los van de timing valt ook het duurzame karakter van het distributiecentrum op. “Dit was een belangrijk selectiecriterium bij de keuze van de ontwerper”, geeft Donald Desmet aan. Signum - Technum ontwierp dan ook een gebouw met een E-peil 60 dat gebruik maakt van natuurlijke ventilatie, freecooling, conditionering van de kantoren met een grondbuis en een doorgedreven isolatiegraad. “Om de hoge isolatiegraad te behalen, hebben we de cellenbeton slechts moeten aanvullen met 10 à 16 cm isolatie. We hebben er in het concept ook naar gestreefd om binnen geen grote temperatuurschommelingen te krijgen.

Uitbreiding NIKE Eisen FM-normering (verzekeringsmaatschappij): - compartimentering per 100 miljoen gestockeerde goederen - RF 180 minuten De ontdubbelde staalstructuren met dubbele gelijmde Hebelcellenbetonbrandwanden bieden 360 minuten brandweerstand.

Xella leverde de Hebelpanelen aan een ritme van 1 000 m3 per week om de werfplanning niet in het gedrang te brengen.

Wanneer de temperatuur in de zomer buiten boven 26° C stijgt, dan streven we intern naar een ∆t van 6°. Dit door toepassing van natuurlijke ventilatie via gevelroosters in de zuidgevel en schachten aan de overliggende zijde. Dit laat toe om het gebouw volledig te ventileren. Via night cooling wordt het gebouw ‘s nachts opnieuw afgekoeld. De koelte wordt daarbij ook zoveel mogelijk gestockeerd in de betonstructuren. Door de betere isolatieschil van het gebouw kunnen we gans het jaar door een optimale werkomgeving creëren. Deze investeringen in het gebouw komen dus zowel de medewerkers als het milieu ten goede.”

Algemene Aannemingen Van Laere Antwerpsesteenweg 320 2070 Zwijndrecht T +32 (0)3 252 20 20 F +32 (0)3 252 20 40 [email protected] www.vanlaere.be THV Signum - Technum De high-bay bestaat uit twee compartimenten, gescheiden door dubbele brandwanden in Hebelcellenbeton om zo de opgeslagen goederen optimaal te beschermen ingeval van brand.

Leiepark 22 9051 Gent T +32 (0)9 269 10 90 F +32 (0)9 269 10 95 www.signum.be

7

CASE STUDY Gerechtshof Gent

fotografie: MC Studio’s tekst: Tim Vanhove

Architecten Beel & Achtergael

Gerechtshof Gent: maatwerk van eerste pennentrek tot oplevering Eind dit jaar krijgt Gent - net als Antwerpen - een gloednieuw Gerechtshof op de Rabotsite. De komst van het Gerechtshof betekent een heuse opwaardering voor het gebied. De ontwerpers Beel & Achtergael gaven het gebouw een sterk publiek karakter. Het wordt als het ware verweven met het omliggende stadspark. De publieke zones in het Gerechtshof worden leesbaar voor de buitenwereld door een wisselwerking van glasgevels en gesloten wanden. Voor deze glasgevels werden oplossingen op maat van het gebouw en zijn gebruikers uitgewerkt. Een kolfje naar de hand van Sapa RC System. Aan de hereniging van de Gentse gerechtshoven - met uitzondering van het Hof van Beroep - in het nieuwe Gerechtshof, ging een hele voorgeschiedenis vooraf. De overheid was al lang op zoek naar een optimalere huisvesting van de Gentse hoven. Medio jaren ‘90 werd uiteindelijk een aanzet tot een oplossing gegeven door het uitschrijven van een ontwerpwedstrijd voor een nieuw Gerechtshof op de Rabotsite. Deze voormalige NMBSterreinen lagen er al jaren verpauperd bij. Om hierin verandering te brengen, bleken de kandidaat-ontwerpers in hun voorstellen ook een oplossing te bieden door op de rest van de site een park te ontwerpen. 12 teams deden in 1998 een gooi naar de ontwerpopdracht. Uit deze eerste ronde werden drie teams weerhouden die hun ontwerpen verder dienden te verfijnen. Uiteindelijk kwam Beel & Achtergael Architecten samen met Technum als laureaat uit de bus. De werken worden gerealiseerd door promotor Rabot Invest (zie kaderstuk).

Positieve motor De vorm van de projectsite wordt heel sterk bepaald door het voormalige rangeerstation. Landschapsarchitect Michel Desvigne uit Parijs bracht in deze lay-out een uit landschapskamers opgebouwd park. Belangrijk hierin zijn de talrijke boomaanplantingen. “Hiermee sluit het nieuwe park vlekkeloos aan bij de bestaande platanendreef. Deze fungeerde overigens als ruggengraat en filter voor de verdere ontwikkeling op de aanpalende sites. Het ritme van deze landschapskamers was bepalend voor de inplanting van het Gerechtshof. Die is nu zo gekozen dat het project optreedt als een positieve motor voor de heropleving van de buurt,” geeft Lieven Achtergael aan. De volledige buurt krijgt intussen die nieuwe impuls. Naast het Gerechtshof worden er immers ook nog een jeugdcentrum en een 1000-tal nieuwe woningen gebouwd. Doordachte circulatie Het Gerechtshof biedt een bruikbare oppervlakte van 60 000 m2 in deze parksite. Hiervan is 45 000 m2 bestemd voor kantoren en publieke ruimte, de overige vierkante meters zijn ingekleurd als parkings, bergingen en technische ruimten.

Die circulatie was dé grote uitdaging in het ontwerp. De ontwerpers moesten waken over de opdeling in en strikte scheiding van de drie voor een gerechtsgebouw geëigende zones: de publieke zone, de magistratenzone en de zone voor de gedetineerden. Het team van Beel & Achtergael vond een oplossing in een opsplitsing van het gebouw in drie assen die helemaal los van elkaar staan en elkaar pas ontmoeten in de zittingszalen in het midden van het gebouw. “Het publiek zal de as vooraan in het gebouw gebruiken, de magistraten de as achteraan, terwijl de gedetineerden vooral via de kelderverdiepingen de circulatie door het gebouw maken. De publiekszone wordt gekenmerkt door het overvloedige glasgebruik. Dit in contrast met de magistratenzone die eerder gesloten is.” Verwevenheid met stadspark Het gebouw zelf is eveneens opgedeeld in drie hoofdvolumes die elkaar aan de voorzijde ontmoeten in een langgerekte glazen gang. Ook achteraan zijn ze met elkaar verbonden. Tussen deze vleugels liggen openbare patio’s die worden ingericht met vijvers. Doordat deze zones deel uitmaken van het omringende park, ontstaat er een sterke verwevenheid tussen het Gerechtshof en het park.

Ontwerper Lieven Achtergael verduidelijkt de opbouw van het complex aan de hand van de maquette.

De gestapelde voetgangerszone geeft een open indruk dankzij het glasgebruik.

9

CASE STUDY

Het gebruik van de patio’s was een noodzaak om voldoende daglicht in de 20 meter brede balkvolumes te krijgen. De drie hoofdvolumes tellen 6 niveaus, maar tonen er maar 5. Lieven Achtergael: “Door een beperking in het BPA konden we bovengronds maar 5 niveaus bouwen. Daarom hebben we het zesde niveau ondergronds gebracht. Hiermee houden we het gebouw ook compact en kan het park zo groot mogelijk gehouden worden.” Bijzonder is de inplanting van de plaza. Bij gerechtshoven ligt die normaliter voor het gebouw. “Omdat we hier te weinig diepte hadden om aan de voorzijde van het gebouw een plaza aan te leggen, hebben we deze naast het gebouw ingeplant. Een luifelvolume vormt de overgang tussen de plaza en het omliggende stadspark waarin de conciërgewoning ondergebracht wordt.” Gestapeld voetpad Een aspect dat een belangrijke rol speelt in het concept is de glazen gang voor het gebouw. Deze publieke zone was oorspronkelijk ontworpen als een open wand met balustrade. Maar door de kwaliteitseisen werd deze wand almaar dichter. Door deze geslotenheid fungeert de voorgevel als akoestische buffer voor het achterliggende gebouw. Structureel heeft deze publieke gang één centrale structuur waar de vloerplaten op steunen en verder afdragen naar de hoofdstructuur. “Deze dragende structuur werd asymmetrisch ingebracht. Zo krijg je een smalle en een brede zijde, of een zone om te flaneren en één om je snel te verplaatsen. Je kan de glazen gang dus beschouwen als een gestapeld voetpad. De glaswand aan de buitenzijde is door het bureau Robert-Jan Van Santen uit Lille bestudeerd. Het uitgangspunt was maximaal glasgebruik met een minimaal aantal secties (lees: materiaalgebruik). Daarom werd het geheel enkel berekend om de windlast aan te kunnen. Voor de uitvoering werden asymmetrische, geëxtrudeerde staalprofielen gebruikt. Het glas is in de profielen geschoven

10

en vervolgens vast gezet. Tijdens het ontwerpproces hebben we een hap uit de glasgevel genomen om de circulatie te verduidelijken. Nu moet het publiek via het gelijkvloers naar de juiste as en kan dan via de lift naar de gewenste verdieping. Deze ingreep brengt ook dynamiek in de gevel,” aldus Lieven Achtergael. Uitzetzakramen Niet alleen de voorgevel, ook de kantoren en gangen zijn goed voorzien van de nodige raampartijen. Sommige gangen zijn zelfs van vloer- tot plafond beglaasd. Er diende de nodige aandacht besteed aan mechanische ventilatie van het gebouw omdat de opdrachtgevers voor een minimale HVAC-installatie en maximaal opengaande ramen gekozen hebben. De raamtypes spelen hierin dus een belangrijke rol. Het opzet is om met behulp van de opengaande ramen de warmtepieken te nivelleren. Omwille van het onderhoudsvriendelijke karakter, de technische eigenschappen, evenals de vele toepassingsmogelijkheden werd gekozen voor ramen uit aluminium. “Aangezien in dit type gebouw geen opendraaiende ramen gebruikt kunnen worden, werd geopteerd voor uitzetzakramen,”

geeft Jeroen Verdonck van constructeur Francovera aan. “Zo’n uitzetzakraam is een afgeleide van een kipraam. Bij het openen, zakt het onderaan een beetje en kantelt tegelijkertijd naar buiten. Aangezien warme lucht stijgt, krijg je door dit principe een betere verluchtingstroom,” vult Filip Desmet - Technical Manager voor Sapa RC System - aan. Het systeem is komen overwaaien uit Frankrijk. Het wordt daar al frequenter toegepast in de kantoorbouw. Omdat de uitzetzakramen naar buiten open draaien, bieden ze het voordeel dat er in de kantoorruimten meer vrijheid is voor de plaatsing van de wanden. Het opengaande raamdeel hindert nergens. Voor de toepassing van dit raamtype in het Gerechtshof ontwierp Sapa RC System een nieuwe raamvleugel. Daarbij zorgde de systeemproducent ook voor de nodige wind- en waterdichtheidstesten. Flanking effect Een bijkomende uitdaging bij de raampartijen in de kantoorruimten was de akoestische buffering. “Bij het ontwerp van het project waren de posities van de binnenwanden nog niet gekend. Ze zouden dus ook op de profielen van een raam geplaatst kunnen worden.

Op het grondplan is de opdeling van het gebouw in zones duidelijk zichtbaar.

De testresultaten geven aan dat de door Sapa RC System voorgestelde oplossing voor de aluminium raampartijen de akoestische eisen met glans halen. De ontwerpers van Sapa RC System zochten een oplossing voor het akoestisch vraagstuk binnen hun 3-kamer systeem Excellence 65 door het ontwikkelen van een bijkomend vol profiel.

Maar het probleem hierbij was de laterale akoestische isolatie van de profielen. Dit is van belang opdat er via de profielen geen geluidsoverdracht is naar een aanpalend kantoor. Kortom, het flanking effect was van groot belang voor een goede akoestiek,” vertelt Jeroen Verdonck. Om een antwoord op dit vraagstuk te bieden, ontwikkelde Sapa RC System een koppelprofiel op maat. Hiervoor werd vertrokken van de Excellence 65 profielen. Filip Desmet hierover: “We hebben de oplossing in de massa gezocht en een vol profiel ontwikkeld. Bij de ontwikkeling van dit profiel dienden we ook rekening te houden met de bevestiging van de screengeleiders. Aangezien niet alle ramen werden uitgerust met screens, hebben we twee versies ontworpen: één met gebruik van screens en één zonder. Zo staan alle aluminium profielen mooi in lijn met de natuursteen op het buitenvlak.” De akoestische eisen die de bouwheer aan het profiel stelde waren uiterst streng. Om aan te tonen dat het ontworpen profiel aan deze eisen voldeed, werden op de site akoestische testen door het WTCB uitgevoerd. Hierin werden zelfs de akoestische kwaliteiten van de doorlopende aluminium dorpel getest. Uit de tests bleek dat profielen de opgelegde eisen met glans halen.

Omdat de raampartijen in de magistratenzone over twee kantoren doorlopen, was een laterale akoestische isolatie van de profielen uiterst belangrijk. (zie technische tekening links) Hierbij een schematische voorstelling uit het testdossier.

11

CASE STUDY

Omgekeerde volgorde Op esthetisch vlak dienden de ramen gelijk te komen liggen met de natuursteen gevelbekleding. Dit was geen evidentie gezien de brede spouw van 12 cm. “Om dit op te vangen hebben we met stalen doken gewerkt,” aldus Jeroen Verdonck. “De doken zijn verankerd in de betonstructuur en dragen op hun beurt de raamgehelen.” Opmerkelijk is ook dat de ramen geplaatst werden voor de bekleding met natuursteen. Hierdoor kon de waterdichting rond de ramen op een gecontroleerde manier worden geplaatst. Vervolgens werd de natuursteen tot op de mm rond de raamgehelen aangewerkt. Geen sinecure voor de aannemer. Ook voor Francovera was het project een hele uitdaging. Bepaalde glasdelen dienden omwille van hun gewicht en concept met een heftruck te worden geplaatst. Voor het plaatsen van de raampartijen in de patio’s moesten de heksteigers met de torenkraan tot in de patio’s worden gebracht. De plaatsing van de 2 800 m2 ramen ging dus niet over één nacht ijs.

Sapa RC System leverde technische ondersteuning in de ontwikkeling van de raamprofielen van bij het voorontwerp tot en met de werfuitvoering. Hierdoor konden de wensen van de bouwheer volledig worden ingevuld.

12

Verkapte PPS-samenwerking Het Gerechtshof is in een verkapte PPSformule gerealiseerd. Een zuivere PPSformule was niet meer mogelijk aangezien het voorontwerp al klaar was toen de private partijen in het project instapten. “De investering van het project wordt evenwel net als in een PPS gedragen door private partijen. In casu is dit Rabot Invest, een vennootschap opgericht door aannemers Besix, Interbuild, Van Hout en

de financiële instellingen KBC en Dexia. Rabot Invest treedt op als bouwheer en eigenaar, annex investeerder voor het gebouw. De drie aannemers in de vennootschap realiseerden ook de ruwbouw. "Besix staat in voor de volledige projectleiding en coördinatie", verduidelijkt Karel Vermeersch, projectdirecteur bij Besix. De bouwwerken gingen in 2003 van start en eind dit jaar zal het gebouw opgeleverd worden.

Beel & Achtergael Architecten Graslei 14 9000 Gent T +32 (0)9 267 00 80 F +32 (0)9 233 78 59 [email protected]

13

Alfa Bouw

Werken op vertrouwen tekst: Eduard Coddé

Ford concessionaris Geeraerts te Lennik, één van de talrijke merkgarages die over gans België gerealiseerd werden.

w

“Een persoonlijke en menselijke aanpak is voor ons bedrijf essentieel”, benadrukt Roger Van Hertum, afgevaardigd bestuurder Alfa Bouw, bij onze kennismaking. “Onze klanten worden dan ook onze beste vertegenwoordigers!” Daar is men bij Alfa Bouw terecht heel trots op.

Twintig jaar bouwen in vertrouwen Roger Van Hertum studeerde bouwkunde aan het Sint-Lucas Instituut te Brussel. Na zijn studies kwam hij in de staalbouw terecht. Hoewel de sector begin de tachtiger jaren in een crisisperiode terechtkwam, besloot hij om in 1987 toch de grote stap te wagen en zelfstandig de toekomst aan te pakken. Een eerste aanzienlijke opdracht was de eigenlijke aanleiding voor die grote stap. Op dat ogenblik waren alle activiteiten geconcentreerd rond het monteren van staalconstructies. De overweging om een eigen staalatelier op te richten was dan ook voor de hand liggend. Toch kwam het niet zover en dat blijkt vandaag de juiste keuze te zijn geweest. "De productie van de staal-, beton- en houtconstructies wordt uitbesteed aan partners die het best aansluiten bij elk specifiek project. Zo beschikken we altijd over de beste prijs en levertermijn in functie tot de ons toevertrouwde opdracht. Bovendien kunnen we de knowhow van gespecialiseerde toeleveranciers integreren in ons eigen aanbod.” Alfa Bouw telt vandaag een 40-tal medewerkers en afhankelijk van de te realiseren projecten wordt beroep gedaan op minstens evenveel onderaannemers. Een vroegere schoolkameraad en exmedestudent van Sint Lucas - Marcel Konings - is nu als Technisch Directeur - Hoofdwerfleider de rechterhand van Roger Van Hertum. Zowat de helft van de opdrachten komen via aanvragen van architecten, de andere helft is het gevolg van rechtstreekse contacten met de bouwheer. Het actieterrein loopt tot ongeveer 150 kilometer rondom de vestiging te HamontAchel. Ook op de Nederlandse markt doet Alfa Bouw het goed, met 50 à 60% aandeel in de omzet. Maastricht, Sittard, Venlo, Heerlen en Veghel, zijn locaties waar Alfa Bouw frequent aan de slag is. Zelfs het grensgebied in Duitsland staat regelmatig op de planningtabel.

15

CONSTRUCTIE

Aandacht voor kwaliteit “Alfa Bouw houdt het midden tussen industriebouw en een traditionele aannemer”, verklaart onze gastheer. Hoewel het hoofdaccent ligt op skeletbouw, komt ook traditionele bouw met metsel- en betonwerken aan bod. De zorg voor het totale bouwtraject is een belangrijke troef van Alfa Bouw. Ongeacht de grootte van het project of de aard - louter functioneel tot zeer representatief - kan de opdrachtgever hier terecht voor ontwerp, berekening, administratieve afhandeling, tekenwerk voor de uitvoering, de gehele realisatie, inclusief technieken en eindafwerking. Waar aanvankelijk vrijwel uitsluitend staalskeletbouw de basis vormde voor elke opdracht, zijn vandaag evenzeer beton als hout of combinaties van deze materialen aan de orde. De strenge voorschriften voor brandbeveiliging zijn daar niet vreemd aan. Van bij de start van Alfa Bouw in 1987 stond cellenbeton op het programma. Het gaat hoofdzakelijk om Hebel-platen voor de gevels, brand- of tussenwanden, maar ook om Ytong-blokken voor compartimentering of kantoorafdelingen. Cellenbeton komt zeer regelmatig voor in de uitgevoerde projecten. Zo realiseerde het bouwbedrijf vorig jaar voor ‘Eurodrink’ in Borgloon, een afhaalen distributiecentrum met kantoren. Op voorstel van Alfa Bouw werd in samenspraak met stedenbouw en de klant gekozen voor de decoratieve Ytofingevelpanelen. In Maastricht (NL) bouwde men voor ‘Florale’, een groothandel in kappersartikelen, waar o.a. zeer ontbrandbare producten opgeslagen liggen. Alfa Bouw realiseerde hier als het ware een soort ‘brandbunker’ als opslagplaats met een betonnen dak en Hebel-wandplaten, alsook een kantoorblok met ongeveer 750 m2 werkvloer verdeeld over drie verdiepingen. “Vooral bij grotere projecten stijgt de aandacht voor kwaliteit bij de opdrachtgever”, merkt onze gesprekspartner op. “De klant vraagt meer uitstraling voor zijn gebouw en wil af van de traditionele schoendoos. Hij zoekt bovendien maximale zekerheid voor zijn project en vraagt naar referenties. De

kleinere projecten worden nog steeds sterk door prijs gedreven, al is hier voor sommige sectoren en vooral in Nederland een kentering merkbaar.” Brandbeveiliging als uitdaging Dat voor Alfa Bouw het vertrouwen de maatstaf is, bewijst het feit dat de grootste projecten in bouwteamverband werden uitgevoerd. Dat was ook het geval voor de nieuwbouw en grondige renovatie van de bestaande gebouwen bij ‘Vanreusel Snacks’ te Hamont. Vanreusel Snacks is een sterk gegroeid familiebedrijf, gespecialiseerd in diepvries snackproducten voor de frituur, catering en horeca, dat momenteel ca. 160 medewerkers telt. Het bouwproject omvatte o.a. een flinke uitbreiding van de productiefaciliteiten, een nieuw sanitair blok en kantine, een gloednieuwe waterzuiveringsinstallatie, een sprinklerinstallatie en een aanpassing van de opslagcapaciteit(een totale investering van meer dan 13 miljoen euro!). De uitvoeringsplannen werden volledig door Alfa Bouw uitgetekend in samenwerking met de technische staf van Vanreusel Snacks. De brandveiligheid vormde een determinante factor voor het finaliseren van de bouwplannen. Hoewel de lokale brandweer genoegen nam met een brandvertraging van één uur en evenmin een sprinklerinstallatie eiste, dachten de verzekeringsmaatschappijen daar anders over. Zij legden een brandvertraging van liefst vier uur op voor de immense diepvriescel. Dat was vooral een uitdaging voor de onontbeerlijke doorgang tussen de nieuwe en bestaande diepvriescel, waar de brandvertragende werking en het vermijden van isothermische lekken dienden gecombineerd te worden. Hiervoor werd door de engineeringmedewerkers van Alfa Bouw een oplossing bedacht met dubbele ‘guillotinepoort’, gevat in een betonkader. Bovendien moest er nog een sprinklerinstallatie voorzien worden over de hele nieuwbouw, inclusief de toch al overmaats beveiligde diepvriescel. De opslagplaats voor het kartonnen verpakkingsmateriaal diende ontkoppeld te worden van de productiehal, eveneens

als gevolg van het eisenpakket opgelegd

De ‘guillotinepoort’ met RF4 brandvertraging als afscheiding tussen de bestaande en nieuwe diepvriescel bij Vanreusel Snacks, ontstond in de eigen engineeringafdeling.

Decoratieve Ytofin-gevelpanelen verlenen de kantoren van ‘Eurodrink’ te Borgloon een aantrekkelijke uitstraling.

door de verzekeringsmaatschappijen. De bijkomende moeilijkheid, dat de productie tijdens het bouwproject moest doorlopen, maakte de uitdaging voor Alfa Bouw nog groter. De realisatie van dit project wees nieuwe klanten uit de voedingsindustrie de weg naar Alfa Bouw. “De opgedane ervaring met specifieke vereisten en normgeving binnen de voedingssector is een belangrijk pluspunt in de contacten met potentiële klanten”, ervaart Roger Van Hertum. Zo vertrouwden ondermeer al ‘Gold Meat’ (fabrikant van artisanale kop- en geleiproducten) in Zolder en ‘Corthouts’ (koekjesfabriek Biokorn Biscuits ) in Diest, hun bouwopdracht toe aan Alfa Bouw. Met Hebel-wandplaten ontstaat een ‘brandbunker’ voor de opslag van zeer ontbrandbare producten. (Groothandel voor kappersartikelen ‘Florale’ te Maastricht).

Representatieve fotostudio Fotostudio ‘Frank Abbeloos bvba’ te Anderlecht wou voor haar nieuwbouwproject een representatieve uitstraling. De uitgetekende plannen bleken echter op esthetisch vlak erg te voldoen, doch vielen buiten het beschikbare budget voor de uitvoering. Een bevriende relatie bracht de bouwheer bij Alfa Bouw, waar het hele project werd herzien in samenspraak met de klant en zijn architect. De uitgangspunten waren dat kwaliteit en esthetiek, alsook de financiële middelen, de fundamentele gegevens moesten vormen voor een rationeel, functioneel en betaalbaar ontwerp. Ook de technieken als airco, warmteterugwinning en labotechnieken maken nu deel uit van de opdracht. Tussen de verschillende fotostudio’s en het labo zitten brandwanden uit Hebel-platen. “Een goede aannemer leert men kennen als er een probleem optreedt”, neemt Roger Van Hertum afscheid. “Hoe hij het oplost zegt alles over zijn competentie!”

De kantoren van Eurodrink staan ver van de traditionele schoendoos.

Enkele referenties - Profel / Profalu (fabriek voor ramen en deuren) te Overpelt - Merkgarages (veel Ford) over gans België - Smart-concessionarissen te Brussel en Antwerpen - Bedrijven uit de transport- en logistieke sector als Gobo te Lanaken, Van Loo te Kerkrade, Limpens te Stein, Langen te Urmond, Salari in Sittard, e.a.

Alfa Bouw NV Ondernemersstraat 4 3930 Hamont-Achel T +32 (0)11 44 02 80 F +32 (0)11 62 24 10 [email protected] www.alfabouw.be

17

In de kijker recente realisaties met aluminium schrijnwerk

Seinhuis Station Brugge - Eurostation nv

Janssen Pharmaceutica, gebouw 22 - Beerse Architect Grontmij

In de kijker recente realisaties met aluminium schrijnwerk

Gebouw Joséphine Charlotte - Jambes Bureau d’Architecture E. Verhaegen

Lagere school - Mondorf les bains, Luxembourg Bureau d’Architecture Beng

Kraaknet?

RC System houdt stand Architectural Aluminium is ons domein en onze missie. Wij ontwikkelen niet alleen profielsystemen, maar extruderen ze ook in eigen beheer. Zodoende beheersen wij het productieproces vanaf de grondstof tot en met de toepassingen. Dit biedt ons een uitstekende expertise in productkennis en -ontwikkeling. Als aluminium producent behoren wij tot de wereldtop. Als ontwerper van systemen volgen wij voor u elk project met een team van specialisten. Inbraak- en kogelwerendheid is ons vak met specifieke aluminium profielen, bestand tegen vervorming, versterkt met stalen latten en dus kogelwerend. RC System profielen houden Kalashnikovs en aanverwanten op een veilige afstand. Neem vrijblijvend contact op via [email protected] en ontdek de uitdagende polyvalentie van Sapa RC System.

PARTNER VAN

Sapa RC System nv Industrielaan 17, BE-8810 Lichtervelde Industriezone Roosveld 11, BE-3400 Landen

Tel. +32 51 72 96 66 Tel. +32 11 69 03 11

Fax. +32 51 72 96 89 Fax. +32 11 83 20 04

E-mail: [email protected] Website: www.sapabuildingsystem.com

AMBC: een hecht team, dat rustig verder bouwt tekst: Marc Covet

22

Dit kleine bedrijf uit Vielsalm groeit gestaag verder. Professioneel, efficiënt en in de mogelijkheid om tegemoet te komen aan een zeer gevarieerde waaier bouwprogramma’s. Xella betekent voor hen een gewaardeerde partner bij vele projecten. Ergens tussen Luik en het Groothertogdom Luxemburg ligt Vielsalm. Nadat het leger deze regio verlaten had, vonden de toeristen en buitenverblijfliefhebbers de weg naar deze streek die veel van haar oorspronkelijke charmes wist te bewaren. Hier is het nog rijkelijk groen, wachten bossen met hun rust en is het goed leven. Wanneer het verbinden van de beide snelwegen ter sprake komt, verweert de lokale bevolking zich met volle kracht. Rust is hier een verworven recht, dat men opeist. In dit liefelijke kader bouwen Benoît Crépin en Marc Archambeau.

Beiden zijn afkomstig uit de regio. “We hebben elkaar ontmoet bij Jean Pignon”, herinnert Benoît zich nog goed. “Dat is een groot bouwbedrijf uit de streek. Marc was er 14 jaar aan de slag. Hij is metselaar van beroep. Zelf bleef ik er 6 jaar en heb er alles geleerd.” Maar op een dag besloot werknemer Archambeau voor eigen rekening te starten. Hij werd al vlug overladen met werk. In 1998 besloten de twee makkers zich te verenigen. Sindsdien draaien de zaken goed. Wij gaan voor alles! Of toch bijna... AMBC werkt zowel voor privéinvesteerders als voor de overheid. Recent verwierven ze een erkenning klasse D3. Het is een algemene bouwonderneming, maar ze werken ook als deelaannemer. “We zijn met 11, waarvan 8 arbeiders en een secretaresse”, licht de jonge ondernemer toe. “Onze mensen houden zich uitsluitend

met de ruwbouw bezig. Al het overige besteden we uit.” Is er een beperking naar boven of onder voor wat de omvang van de aangenomen werken betreft? “Neen, wij nemen alles aan. Dus ook kleinere werkjes. Belangrijk is dat de werf binnen een redelijke straal rond Vielsalm is gelegen.” Dit bouwbedrijf heeft o.a. een manege voor paarden gebouwd, een groot huis voor een arts in de buurt van Bastogne, een appartementsgebouw, een rusthuis en het museum van Logbierme, dat een onderkomen kreeg in een omgebouwde school. Verder is er ook nog een onderzoekscentrum te Mont-le-Soie, de uitbreiding van een kinderdagverblijf te Vielsalm en de verbouwing van een school te Joubeval. Zoals duidelijk blijkt uit deze opsomming, zit er heel wat variatie in de aard, omvang en budgetten van de opdrachten.

Dit appartementsgebouw te Drinklange (GH Luxemburg) werd door AMBC gebouwd. Zowel voor de binnen- als buitenmuren werden Ytong-blokken gebruikt.

23

Alle gevels werden afgewerkt met crépi. Ytong-blokken zijn het ideale ruwbouwmateriaal voor een pleisterafwerking.

CONSTRUCTIE

Met Xella naar Luxemburg Een project dat opvalt, is het appartementsgebouw met commercieel gelijkvloers te Drinklange, over de Luxemburgse grens. AMBC tekende voor het eerste deel van de realisatie. Het budget voor de ruwbouw bedroeg 320 000 euro, voor het dak was 75 000 euro voorzien. Het 3 verdiepingen tellende gebouw ligt geïsoleerd en beslaat een grondoppervlakte van 460 m2. Naast de zaak omvat het 4 appartementen en 4 studio’s. De gevels zijn afgewerkt met sierpleister. Voor het dak viel de keuze op natuurlijke leisteen. Daaronder bevindt zich een dakgebinte in gelamelleerd verlijmd hout. Dit is een momenteel vaak geziene keuze. De ramen bestaan uit kunststof. “Wij geven de voorkeur aan hout, maar het valt steeds moeilijker om de mensen te laten aanvaarden dat materialen ook onderhoud vergen. Noem het een vorm van luiheid die zich zeer snel en breed verspreidt. De materiaalkeuze is onlosmakelijk verbonden aan het aspect onderhoud.” Wanneer een crépi-afwerking aan de orde is, zijn deze ondernemers in hun nopjes. Als specialisten in hun vak beseffen ze maar al te goed het belang van een bouwtechniek voor het verzekeren van het rendement op

24

de werf. Ze noemen voor de vuist weg de voordelen van een bepaalde oplossing t.o.v. een andere. Dat verbaast ook niet, want van bij de start van hun bedrijf vertrouwen ze op Ytong-blokken voor tal van projecten. Benoît Crépin verklaart: “Voor dit project te Drinklange hadden we van bij het begin weet van de voorkeur voor de gevelafwerking. Wanneer voor crépie wordt geopteerd, dan is de keuze voor cellenbetonblokken een vanzelfsprekend complement. Dat is in de eerste plaats het geval vanwege de rentabiliteit van de bouwtechniek. Vanuit onze ervaring met de Ytong-blokken weten we maar wat goed waar dit type metselwerk snel kan worden uitgevoerd. Dat biedt een belangrijk economisch voordeel, vooral voor kleinere ondernemingen, waar de werkuren het hoofdaandeel uitmaken in de totale prijs. Het gebruik van Ytong-blokken waarborgt tevens een perfecte isolatie. In onze regio kunnen de winters nog behoorlijk streng zijn!” Met 30 cm dikke muren weten de bewoners zich verzekerd van een zacht binnenklimaat en geringe verwarmingskosten.

Bij AMBC loopt alles op wieltjes Hoe werkt de organisatie van dit bouwbedrijf? “Wat mezelf betreft, blijf

ik zowat halftijds op kantoor om de administratieve taken af te handelen”, verklaart de ondernemer. “Het gaat om offertes, bestellingen, enz. De resterende tijd breng ik graag door op de werven. Mijn vennoot Marc Archambeau kijkt toe op mensen en materiaal. Hij verzekert het dagelijkse beheer van de werven, het transport met de vrachtwagen, de machines. Vergeten we niet dat onze secretaresse een belangrijke rol speelt in het geheel. Zij verzorgt de betalingen, de boekhouding en alles wat een sociaal tintje heeft. Human resources heet dat in moderne taal...”. Ze vullen elkaar aan en iedereen kent precies zijn taak. Dat is niet altijd evident in kleinere ondernemingen als deze. Valt het mee om ervaren werkkrachten te vinden? “Dat is vanzelfsprekend niet zo eenvoudig”, gaat Benoît Crépin verder. “Het nabijgelegen Luxemburg met zijn enorme aantrekkingskracht heeft de beste krachten uit de streek weggetrokken. Wie hier is gebleven en over de nodige capaciteiten beschikt, vraagt het maximum loon. Maar tijden veranderen. Na de gouden jaren kent de bouwsector nu een terugval in het Groothertogdom. Heel wat mensen zullen terugkeren en dat zal de lonen mogelijk

weer op een normaal niveau terugbrengen.” Ligt het alternatief niet in de vorming van jongeren? “Dat spreekt voor zich” beaamt de bouwer. “De helft van onze medewerkers werd hier intern opgeleid. Drie van onze mensen, waaronder onze allerbeste, werden meteen na hun schooltijd aangeworven. Het is echter niet eenvoudig om gemotiveerde gasten te vinden, mensen die bereid zijn hard te werken en te investeren in zichzelf. Vaak denken we eraan om meer mensen aan te werven, doch de huidige wetgeving betekent een rem voor de tewerkstelling. Zodra we meer dan 10 arbeiders tewerkstellen, draait ons bedrijf op voor de eerste 15 dagen ziekteverzuim bij de werknemers. Logisch dat we het dan bij 9 arbeiders houden!”. Een oproep vanuit de basis naar alle besluitvormers, die trachten de werkgelegenheid op te voeren.

Toekomst verzekerd Met zijn dynamisme, ervaring en doorwinterde medewerkers, kijkt AMBC tegen een mooie toekomst aan. De zaakvoerders tonen zich pragmatisch maar evenzeer uiterst professioneel. Ze zijn in staat om de meest uiteenlopende opdrachten aan te pakken. Een team om in de gaten te houden.

A.M.B.C. bvba

Grote terrassen garanderen een maximum aan lichtinval in de appartementen en studio’s en geven de bewoners een prachtig uitzicht op de omgeving.

Rue du Bonalfa 19bis 6690 Vielsalm T +32 (0)80 21 59 59 T +32 (0)80 21 78 70 F +32 (0)80 21 45 91

25

Doe er uw voordeel mee! De CE-markering op zich is niet nieuw. Ze geeft aan dat een product overeenstemt met de door de Europese richtlijnen vastgestelde niveaus van bescherming en streeft daardoor vooral veiligheid na, eerder dan zuiver kwalitatieve doelstellingen. Toch gaat het niet uitsluitend om het voldoen aan de essentiële veiligheidseisen voor volksgezondheid en consumentenbescherming. Dat de CE-markering ook in de bouwsector aan de orde is, is een nog vrij recent gegeven. Sapa RC System bleef niet bij de pakken zitten: haar aluminium gevelsysteem Elegance 52 voldoet aan de Europese norm inzake CE-markering.

tekst: Eduard Coddé

CE-markering breekt door in de bouwsector. 26

Niet allemaal tegelijk! Een CE-markering is van toepassing voor producten die vallen onder een harmonisatierichtlijn. Dergelijke richtlijnen bestaan voor liefst achttien productcategorieën: speelgoed, machines, persoonlijke beschermingsmiddelen, elektrisch materiaal voor laagspanning, elektromagnetische compatibiliteit, eindapparatuur voor telecommunicatie, gastoestellen, apparaten en beveiligingssystemen voor plaatsen waar ontploffingsgevaar heerst, drukvaten van eenvoudige vorm, medische hulpmiddelen, actieve implanteerbare medische hulpmiddelen, voor de bouw bestemde producten, niet-automatische weegwerktuigen, olie- en gasgestookte centrale verwarmingsketels, explosieven voor civiel gebruik, pleziervaartuigen, liften en drukapparatuur. Voor wat machines betreft, geldt al sinds 1 januari 1995 de verplichting voor fabrikanten en invoerders om hun producten die onderworpen zijn aan de door de EG uitgevaardigde ‘Machinerichtlijn’ te laten keuren. De CEmarkering geeft aan, dat het product aan de minimum veiligheidseisen in relatie tot het gebruik voldoet. Nu is ook de bouwsector aan de orde. Zo werd de CE-markering sinds 1 mei 2005 van kracht voor industriële poorten; is ze dat ook voor gordijngevels (sinds 1 december 2005), alsook voor rolluiken en zonwering (sinds 1 maart 2006). Verder is de CE-markering eveneens van toepassing voor de structurele beglazing van gordijngevelconstructies. Ramen en deuren zullen pas vanaf 31 december 2008 onder de verplichting tot CE-markering vallen.

Enerzijds moet de systeemleverancier de uniformiteit van zijn productie verzekeren, anderzijds is het de constructeur die na verwerking van de aluminium profielen het uiteindelijke product - in dit geval de gordijngevel - in de markt neerzet en daardoor de verplichting tot de CEmarkering heeft. Voor gordijngevels bestaat de CEmarkering uit ITT (Initial Type Testing) en FPC (Fabrication & Production Control). ITT is het stuk dat door Sapa RC System verzekerd wordt en betrekking heeft op de initiële performanties van het systeem. FPC is het luik eigen aan de verwerker van de basisproducten, i.c. de constructeur van de gordijngevels. Indien de constructeur minutieus werkt volgens de Fabrication & Production Manual van Sapa RC System, en via een degelijke zelfcontrole de conformiteit hiermee bewijst, is er geen enkel probleem om in orde te zijn met het FPC-luik en bijgevolg de gordijngevel van de CEmarkering te voorzien.

De constructeur is verplicht een aantal documenten op te stellen voor de klant, die de CE-markering en de conformiteit staven. De basisgegevens hiervoor worden vanuit Sapa RC System als inherente producteigenschappen verstrekt en mogen bij correcte verwerking van de profielen gewoon in cascade overgedragen worden. De CE-markering voor gordijngevels mag men beschouwen als een identificatie van het product, waarin de diverse productperformanties zijn weergegeven. Het is een alles omvattend document, waarin evenzeer de verwerking op het einde van de toepassing (vb. demontage, recyclage...), richtlijnen voor het onderhoud (inclusief de te gebruiken producten en methoden), als de ‘traceerbaarheid’ van alle samenstellende elementen en hun verwerking aan bod komen.

Aluminium, een wereld apart Gordijngevels zijn een eerste stap naar een veralgemening van de CE-markering voor buitenschrijnwerk. Het specifieke van de sector aluminium voor bouwconstructie is dat we te maken hebben met een tweeledigheid. Het RC System aluminium gevelsysteem Elegance 52 voldoet aan de Europese norm inzake CE-markering.

27

ACTUA

CE-markering maakt positieve indruk Bij de CE-markering draait alles om veiligheid, heel in het bijzonder de veiligheid in verband met het gebruik van het product. Dat mag niet afschrikken, maar moet juist aanmoedigen om hierin mee te gaan. De CE-markering betekent immers naar de klanten een uitstraling van ‘ernstig bezig te zijn met zijn specialiteit’. Sapa RC System raadt haar partnersconstructeurs zelfs aan om zich voor de vereiste zelfcontrole FPC te laten auditen door een externe, onafhankelijke partij waarbij het vrijwillige Benor-label hiervoor de ideale tool zou zijn. STS 52 als nationale toepassing van de Europese Norm De CE-markering is de Europese standaard die ‘gebruiksveiligheid’ beoogt. Dat sluit niet uit dat bij het implementeren van dergelijke standaard lokale (nationale) accenten kunnen worden gezet. Dat gebeurt in België met de STS 52, eind 2005 gepubliceerd, dat de Europese CEtestresultaten vertaalt naar toepassingen op lokaal vlak. “Een product is veilig wanneer het bij normale of redelijkerwijs te verwachten gebruiksomstandigheden en gebruiksduur geen enkel risico oplevert, tenzij beperkte risico’s die verenigbaar zijn met het gebruik van het product” staat er officieel in de toelichtingnota’s voor de CE-markering. STS 52 bepaalt ondermeer de prestatiecriteria zoals de luchtdoorlatendheid, de waterdichtheid en de weerstand tegen windbelasting, waaraan vliesgevels moeten voldoen in België, in functie van de bouwlocatie (grootsteden, verstedelijkt, platteland, kuststreek ) en de totale gevelhoogte. Verder treft men in deze publicatie ook alle informatie aan m.b.t. bescherming tegen kogelinslag, inbraakvertraging, doorvalbeveiliging, gegevens over akoestische isolatie en de onvermijdelijke EPB-regelgeving. De STS 52 publicatie beschrijft heel precies wat kan en moet in de praktijk om de producten met verplichte CE-markering correct toe te passen. Kortom, STS 52 is de ‘bijbel’ voor elke constructeur van gordijngevels. 28

In de rand De eisen die aan aluminium profielsystemen gesteld worden, worden alsmaar hoger. Immers, de hedendaagse architectuur heeft een voorliefde voor grote glasoppervlakken met liefst zo fijn mogelijke dragende structuren. Daarnaast worden er hogere akoestische en veiligheidseisen gesteld aan de beglazing, wat onvermijdelijk resulteert in een meergewicht dat de gordijngevel dient te dragen. Hieruit vloeit de noodzaak aan stijvere constructies, alsook aan grotere profielsecties voort. Deze uitdaging maakt dat de RC System profielsystemen voortdurend evolueren met een snelle uitbreiding van het gamma tot gevolg. Zo worden er door Sapa RC System jaarlijks een 400-tal bijkomende nieuwe aluminium profielen ontwikkeld. Bestaat uit vijf productgroepen Helemaal bovenaan staan ramen en deuren, samen goed voor ruim 50% van de totale omzet van het bedrijf. Op de tweede plaats volgen de schuifsystemen, vervolgens. de gordijngevels. Verder zijn er de aluminium profielen voor de constructie van veranda’s. Tot slot is er nog een heel gevarieerde groep producten waaronder balustrades, systemen voor vliegenramen,...

In totaal omvat de gedigitaliseerde ‘bibliotheek’ van het bedrijf ongeveer 35.000 technische pagina’s met specificaties, nauwkeurige beschrijvingen en detailtekeningen van de leverbare producten. In het kader van de CE-markering en STS52 regelgeving, heeft Sapa RC System ook diverse software-tools ter beschikking voor haar klanten: zo kunnen dankzij RC Biblio de nodige statische berekeningen vlot uitgevoerd worden; RC Thermic vergemakkelijkt de berekening van de thermische resultaten in het kader van de geldende EPB regelgeving. Recent hield het bedrijf, in samenwerking met het BCCA, ook succesvolle infosessies omtrent CE-markering voor haar partnersconstructeurs. Naast het immense gamma is eveneens projectgericht maatwerk mogelijk met daaraan verbonden voorafgaande testprocedures in het eigen labo. Een opmerkelijk voorbeeld hiervan is het vernieuwde Casino Kursaal van Oostende, waarvoor een gordijngevel op maat werd ontwikkeld gebaseerd op de Elegance 52 en dit conform de richtlijnen van STS 52.

Gechambreerd?

RC System houdt het op kamertemperatuur Architectural Aluminium is ons domein en onze missie. Wij ontwikkelen niet alleen profielsystemen, maar extruderen ze ook in eigen beheer. Zodoende beheersen wij het productieproces vanaf de grondstof tot en met de toepassingen. Dit biedt ons een uitstekende expertise in productkennis en -ontwikkeling. Als aluminium producent behoren wij tot de wereldtop. Als ontwerper van systemen volgen wij voor u elk project met een team van specialisten. Met hoogwaardig geïsoleerde profielen die beantwoorden aan de zeer strenge eisen uit de markt. Neem vrijblijvend contact op via [email protected] en ontdek de uitdagende polyvalentie van Sapa RC System.

PARTNER VAN

Sapa RC System nv Industrielaan 17, BE-8810 Lichtervelde Industriezone Roosveld 11, BE-3400 Landen

Tel. +32 51 72 96 66 Tel. +32 11 69 03 11

Fax. +32 51 72 96 89 Fax. +32 11 83 20 04

E-mail: [email protected] Website: www.sapabuildingsystem.com

Architectenkantoor in de etalage Architectenbureau Jacobs & Sneyers

tekst: Tim Vanhove fotografie: Dries Van den Brande 30

Architectenkantoor Jacobs & Sneyers presenteert zich letterlijk in een etalage in de winkelstraat van Tessenderlo.

In een winkelstraat pal in het hartje van Tessenderlo ligt een opvallende etalage. Ze prijst geen producten aan, maar een concept. Het grote glasraam is een venster op het werk van het jonge architectenbureau Jacobs & Sneyers. Het koppel Patrick Jacobs en Donja Sneyers - dat na zijn architectuuropleiding een bureau aan eigen huis begon verkoos drie jaar geleden om het kantoor elders te vestigen. De keuze voor de nieuwe locatie viel op een oude arbeiderswoning in de Neerstraat. Het pand in de Looise winkelstraat was 4 meter breed. Het koppel werkte in het ontwerp dan ook bewust rond de smalle en diepe eigenschap van het perceel. “De uitdaging werd er overigens niet kleiner op, want boven het kantoor wilden we een duplex appartement integreren en dat had ook een toegang nodig op het gelijkvloers.

Dit beïnvloedde natuurlijk de breedte van ons kantoor”, klinkt het. Een kleine spitsvondigheid bracht een geknipte oplossing. Door de ontvangstzone met een zitmeubel volledig tegen de muur te drukken, kon één meter worden uitgespaard voor de toegangstrap naar het appartement. De zitbank loopt in de werkplaats naadloos over in tabletten en benadrukt op die manier de langgerektheid van het gebouw. Een idee dat op de tegenoverliggende wand wordt doorgetrokken. Hier is een deel van de leggers wel afgeschermd met schuifdeuren om de dossiers achter weg te bergen.

De grote uitdaging was om op het 4 meter brede perceel een kantoor met bovenliggend appartement te ontwerpen.

31

Achter wordt het kantoorvolume begrensd door een patio. Hierlangs wordt daglicht tot diep in het gebouw getrokken. Een gesloten wand achter de patio verbergt nog een kitchenette en berging. De verlichting in het kantoor werd in het verlaagde plafond of in nissen in de wand ingewerkt. Dit vanuit een logische redenering: “We moeten nu niet op trendy armaturen teren. Aangezien er geen armaturen zijn, werken we tijdloos. Bovendien draagt deze vorm van verlichting bij tot het leefruimtegevoel en biedt ze gezelligheid.”

Kwalitatieve leefruimte Ook in het appartement moest het koppel creatief zijn om op de 4 meter breedte een kwalitatieve leefruimte te krijgen. Dit lukte evenwel met een eenvoudig concept. Op de eerste verdieping werd ter hoogte van de trap een bandkeuken geplaatst. Deze bespaart niet alleen ruimte, maar fungeert tegelijkertijd als doorgeefluik tussen de leefruimte - aan de straatzijde - en de eethoek. Via een trap vanuit de leefruimte bereik je de 2 slaapkamers, de badkamer en de berging annex wasplaats op de tweede verdieping. In de achtergevel werden twee terrassen in een nis gestapeld. Voor de terrasvloer werd een rooster gebruikt, waardoor het licht nog optimaal kan binnenvallen in de eethoek.

ARCHITECTUUR

Blikvanger Boeiend is ook het kleurgebruik. In hoofdzaak groen, aangevuld met paars vormen het kleurenpalet voor het hele kantoor. Patrick Jacobs: “Groen en paars zijn twee complementaire kleuren die bovendien rust brengen. Ze hebben bovendien nog een andere functie. Het paarse kleurgebruik markeert - samen met het niveauverschil - de werkplekken. Het groen in de ontvangsthoek wordt bij donker aangelicht en geeft zo een opvallende schijn op straat. Een eenvoudige maar efficiënte manier om de aandacht te trekken.”

De architectuur van Jacobs & Sneyers kan omschreven worden als sober. De buitengevels worden zo eenvoudig mogelijk gehouden...

32

Filter Het kantoor en appartement zijn typerend voor het werk van Patrick Jacobs en Donja Sneyers. “We werken in een stijl die we omschrijven als een ‘hedendaagse witte doos’ . Ons kantoor geeft dit heel goed weer. Daardoor is het ook een filter voor onze klanten. Passanten die zich aangesproken voelen door onze stijl komen uiteindelijk binnen met hun bouwplannen. De andere wandelen gewoon verder. We merken heel sterk dat die selectie werkt”, aldus het koppel. Architectenbureau Jacobs & Sneyers realiseert nagenoeg 70% van zijn omzet in de woningbouw. Het overige deel wordt aangevuld met appartements- en industriebouw.

Net als bij het eigen kantoor wordt voor ieder ontwerp van binnen naar buiten gedacht. Daarbij vertrekkend van het eisenprogramma van de bouwheer. “Pas wanneer die het tweedimensionaal plan goed vindt, tekenen we de gevels uit. De hedendaagse architectuur die we hanteren, leent zich hier goed toe.” Een project dat dit mooi aantoont is een woning in Tessenderlo. De woning is gebouwd op een hellend hoekperceel. De straatzijden zijn gesloten opgevat; enerzijds door de voorgevel, anderzijds via een tuinmuur die uitmondt in de tuinberging. De leefruimtes zijn daarbij zo georiënteerd dat ze uitgeven op deze geborgen binnentuin.

Het balkon aan de tuinzijde werd naar buiten getrokken. Op die manier fungeert het als luifel voor de glaspartijen die uitgeven op de tuin. Hierdoor is het echter ook mogelijk om langs buiten van de ene naar de andere kamer te gaan. Het gebruik van Ytong was hier logisch gezien de keuze om de gevels van de woning te bepleisteren. Maar de snelle, zuivere en droge verwerking zijn zeker ook een voordeel.”

... licht speelt echter een belangrijke rol. Vandaar het veelvuldige glasgebruik.

33

Maximale beleving Ook het lage gewicht van Ytong heeft het architectenbureau al als voordeel kunnen benutten. “Momenteel verbouwen we een pand tot funerarium met 10 appartementen en een loft. Om de structuur die was opgevat als stapelruimte - gebouwd in een betonskelet met invulelementen - niet te zwaar te belasten, realiseren we de appartementen in cellenbeton. Elk appartement is hierbij anders opgevat. Dit biedt een diversiteit naar verkoop, maar was tegelijk een ontwerpoplossing voor de circulatie. We wilden zo weinig mogelijk gangen gebruiken om de leefruimtes zo maximaal mogelijk te gebruiken. Ieder appartement kreeg ook een groot inpandig terras, dit komt de leefbaarheid ten goede.” De maximale beleving uit de beschikbare oppervlakte halen is een rode draad in de ontwerpen van Jacobs & Sneyers.

Maar, dit betekent niet de beschikbare oppervlakte zomaar volledig volbouwen. Er wordt daarentegen gezocht naar een kwalitatieve invulling van de behoeften van de bouwheer. Het licht gezien De architectuur van Jacobs & Sneyers kan tot slot omschreven worden als sober. De buitenzijde van een gebouw moet eenvoudig ogen, op die manier veroudert het ontwerp niet snel. Daarnaast is licht een belangrijk element. Dat idee illustreert een woning in Vorst-Laakdal. De compacte gesloten woning is aan drie zijden beperkt beglaasd. De achterwand daarentegen is maximaal opengewerkt om een goed zicht te hebben op de achterliggende landbouwzone. De open leefruimtes liggen geschakeld langs deze grote L-vormige glaspartij.

ARCHITECTUUR

Jacobs & Sneyers heeft de troeven van Ytong-blokken in renovatieprojecten al ontdekt. Hier worden 10 appartementen in een loods gebouwd.

De open leefruimtes van deze woning liggen geschakeld om maximaal te genieten van het invallende licht.

34

Architectenbureau Jacobs & Sneyers Neerstraat 27 3980 Tessenderlo T +32 (0)13 67 71 74 GSM +32 (0)476 39 60 06 www.jacobs-sneyers.be

35

HET DAK: DE ZWAKKE PLEK VAN EEN GEBOUW IN GEVAL VAN BRAND? NIET MET DE HEBEL-DAKPLATEN UIT CELLENBETON! Twee uur brandweerstand met Hebel-dakplaten Cellenbeton is reeds vele jaren bekend vanwege zijn uitzonderlijke brandweerstand. De brandwanden van Hebel bieden een superieure brandweerstand tot 6 uur. De dragende Hebel-dakplaten hebben een brandweerstand van 2 uur, en zelfs meer wanneer de wapening een extra dikke beschermlaag heeft. Deze uitzonderlijke eigenschappen van de Hebel-dakplaten maken het mogelijk om, door het radicaal voorkomen van brandverspreiding, op een eenvoudige en betaalbare manier optimaal beveiligde gebouwen op te richten. Hebel - dakplaten beschermen het gebouw tegen brand van buitenaf Vele rampen vinden hun oorzaak buiten het gebouw: brand in een aangrenzend of naburig gebouw, een voertuigbrand, gasexplosie, dakwerken ... Het ontwerp van een gebouw is vaak niet bestand tegen brand van buitenaf. Welnu, het is zeer eenvoudig om zonder meerkosten een brandveilig gebouw op te richten. Door het gebruik van brandwerende buitenmuren, maar ook van brandwerende dakplaten (talloze voorbeelden tonen aan dat vlammen vaak binnendringen of zich verspreiden via het dak), kan een gebouw op eenvoudige wijze optimaal worden beschermd. Hebel - dakplaten beschermen naastgelegen gebouwen in geval van brand Dankzij de Hebel - dakplaten is het gemakkelijk naastgelegen gebouwen te beschermen in geval van brand. De brand kan zich dan niet verspreiden via het dak.

De Hebel-dakplaten beschermen naburige gebouwen in geval van brand ... en ook omgekeerd.

36

Dit gebouw is volledig vernietigd doordat het stalen dak instortte bij een brand met externe oorsprong. Als het dak was gerealiseerd met de brandveilige Hebel-dakplaten, had het gebouw gered kunnen worden.

Compartimentering is noodzakelijk om brandverspreiding te voorkomen Het ontwerp van een gebouw is zeer belangrijk om vlamverspreiding te voorkomen in geval van brand. Daarom moet het gebouw worden ingedeeld in compartimenten, die van elkaar worden gescheiden door wanden met een uitstekende brandweerstand, zoals bijvoorbeeld de brandwanden in cellenbeton (6 uur brandweerstand). Ook brandverspreiding via het dak moet worden vermeden. Dit kan gemakkelijk met de brandwerende Hebel-dakplaten.

Hebel beschermt mensen en goederen De dakplaten en brandwanden van Hebel zijn een eenvoudige en betaalbare manier om zowel mensen als goederen optimaal te beschermen. De menselijke gevolgen van een brand kunnen dramatisch zijn. Daarnaast zijn er de zware financiële gevolgen van de vernietiging van gebouwen, voorraden of productieuitrusting, die een onderneming zelfs in het faillissement kunnen storten.

Vele andere kwaliteiten Naast hun uitstekende brandweerstand hebben de dakplaten van Hebel talloze andere eigenschappen waardoor ze de eerste keus zijn voor de constructie van wanden en daken: uitstekende warmteisolatie en -comfort, hoge akoestische isolatie en draagkracht, ecologisch, 100% recycleerbaar en prijsgunstig. De gespecialiseerde ingenieurs van Hebel staan u graag bij met advies of studies voor elk specifiek project. Aarzel niet om contact op te nemen.

Uitbreiding van een brand zonder brandwanden van Hebel.

Xella Aircrete Systems Cellenbeton van Hebel voorkomt uitslaande branden. T +32 (0)3 250 47 70 F +32 (0)3 250 47 07 [email protected] www.xella.be

37

BOUWWERKEN KIMPE

tekst: Eduard Coddé fotografie: Dries Van den Brande

De uitdaging van de uitvoering 38

Ontwerp Arch. Van Hufflen & partners sprl - La Hulpe

Dat het aannemersbedrijf vandaag veel meer kan omvatten dan ‘gewoon’ huizen bouwen, werd duidelijk na ons bezoek aan Bouwwerken Kimpe te Kortemark, een familiebedrijf dat voelbaar met de tijd mee evolueerde en waar het evenwicht tussen vakmanschap, ervaring en technisch inzicht de weg naar de toekomst wijst. Veelzijdige basis Vader Kimpe legde als aannemer de basis voor het bouwbedrijf dat zijn zoon vandaag met succes uitbreidt. Ivan Kimpe leerde de praktijk van het bouwvak al heel jong kennen. Toch bestond er geen dwang tot een vroegtijdige keuze voor het verdere leven. Zo kwam het dat zoon Ivan het schoolleven en de bouwpraktijk evenwichtig combineerde, vooraleer in 1986 definitief aan vaders zijde in de praktijk te stappen. In 1994 werd een eerste werknemer aangeworven. Vandaag telt Bouwwerken Kimpe vijf medewerkers, wat toelaat heel flexibel in te spelen op de noden van elke werf. Soms gaat het volledige team aan de slag, soms wordt er in twee ploegen gewerkt. De activiteiten vertonen een zwaartepunt in de nieuwbouw van eengezinswoningen en villa’s, maar ook

renovatiewerken - aanbouw tot volledige vernieuwbouw - en kleine tot middelgrote appartementsgebouwen vullen steeds vaker de orderportefeuille. Opmerkelijk is dat vrijwel alle projecten in een kleine straal rondom de thuisbasis worden gerealiseerd. Ook de meeste werknemers wonen hooguit vijf kilometer van het bedrijf. Vader en zoon Kimpe werkten nog tien jaar zij aan zij, waarna in 1998 de volledige overname plaatsvond. Een dubbele thuis Ivan Kimpe voelt zich zowel op de werf als in zijn kantoor met tekentafel en moderne informatica in zijn sas. Hij voert de hem voorgelegde plannen niet zomaar klakkeloos uit, maar denkt graag mee in het belang van bouwheer en architect. “Vooral bij moderne architectuur schuilen achter strakke en schijnbaar eenvoudige vormen vaak heel wat bouwtechnische moeilijkheden”, weet Ivan Kimpe. “Grote glaspartijen zijn erg in trek en vereisen enorme overspanningen. Soms vraagt men zich zelfs af waar men nog de onmisbare steun moet vinden voor een dergelijke constructie. Dat lukt meestal wel, maar het blijkt niet zo eenvoudig realiseerbaar als het eruit ziet!”, gaat hij verder. In sommige gevallen zijn de door hem aanbevolen wijzigingen zeer

ingrijpend. “Het is beter vooraf goed na te denken en adequate oplossingen te zoeken dan nadien te moeten corrigeren op de werf. Barsten of scheuren herstellen waarvan men al kan raden dat ze voor altijd een probleem zullen blijven vormen, is helemaal niet aan ons besteed”, argumenteert Ivan Kimpe. “Het gaat er om, de uitvoering vlot te laten verlopen tot grote tevredenheid van alle betrokken partijen”, verduidelijkt Ivan Kimpe. “Tevreden klanten vormen nog steeds de beste garantie voor een goede mond-aan-mond reclame”, klinkt het overtuigd. Hij werkt zelf graag mee op de werven, omdat dit hem toelaat enerzijds het overzicht te bewaren en anderzijds zijn praktijkervaring voortdurend bij te schaven. Het echte werfleven schrikt hem duidelijk niet af: ook bij miezerig regenweer of op snikhete dagen staat hij gewoon tussen zijn mannen als volwaardig teamspeler. “Wat mij betreft verkies ik de huidige schaalgrootte van ons bedrijf”, verklaart Ivan Kimpe. “Ik hou graag een vinger aan de pols en dat kan slechts wanneer het bedrijf overzichtelijk blijft. Bovendien is het behoorlijk moeilijk nog goede mensen te vinden voor uitbreiding van de zaak en ik wil niet het risico lopen meer met personeel bezig te zijn dan met bouwen.” 39

heel wat projecten ook het verschil met collega’s/concurrenten. De aanwezige uitrusting voor een snelle en vakkundige verwerking betekent een bijkomend argument. De woningen in Ytong-blokken krijgen vrijwel altijd een afwerking in sierpleister. Soms is een combinatie met cederhout aan de orde, terwijl een afwerking met gevelsteen minder gevraagd wordt bij Bouwwerken Kimpe. Villa’s met moderne architectuur, die anderen afschrikken, vormen zijn geprefereerde projecten. Een gedurfd plan tot een goed einde brengen, schenkt immers grote voldoening.

CONSTRUCTIE

Een sterke band Vader Kimpe kende cellenbeton nog als ‘de grijze blokken waarmee stallen werden gebouwd’. Hij gebruikte het materiaal dan ook niet in de woningbouw. Ivan Kimpe bracht daar verandering in. Eerst enkel voor het optrekken van binnenmuren en nu zowat tien jaar geleden voor een eerste volledige woning, getekend door architect Jan Verschuere uit Roeselare. Inmiddels werd heel wat ervaring opgedaan met Ytong en is er een sterke band gegroeid tussen Bouwwerken Kimpe en Ytong-bouwmaterialen. “Wij werken er graag mee en bij voorkeur voor het uitvoeren van moeilijke projecten met grote overspanningen”, licht onze gastheer toe. De ervaring met Ytong maakt voor

Ontwerp Arch. Jan Verschuere - Rumbeke (Roeselare)

40

Ontwerp Arch. Jan Verschuere - Rumbeke (Roeselare)

Blokken schikken Architectenbureau Donck & Partners uit Deinze schikte voor deze riante villa in moderne strakke stijl, een aantal balkvormige volumes op creatieve wijze. Het vooraanzicht zorgt voor een grotendeels gesloten aanblik. Een volume, onderaan haaks ingestoken, is aan de

beide lange zijden helemaal ingevuld met glazen schuifraamdeuren, wat een 16 meter lange overspanning inhoudt. Aan de opengewerkte achtergevel valt enerzijds het ‘kader’ op dat voor het terras van de verdieping zweeft en anderzijds de ‘master bedroom’ die als een verrekijker uitsteekt.

Het blok met teruggetrokken glaspartij vormt zo een overdekt terras. Oorspronkelijk was het plan in baksteen voorgesteld. Op aanraden van Ivan Kimpe werd alles omgesleuteld naar het Ytongprogramma. Ook de dragende zuilen zijn uitbekleed met Ytong. Voor de afwerking viel de keuze op sierpleister.

Ontwerp Arch. Donck & Partners - Deinze

41

CONSTRUCTIE

Moderne interpretatie van landelijke vormen Deze riante woning van de hand van architecten Van Hufflen & partners uit La Hulpe, weerspiegelt een moderne interpretatie van de klassieke landelijke vierkantshoeve. In totaal telt deze realisatie met veel ingesloten groen 700 m2 bebouwde oppervlakte. De afwerking in sierpleister wordt soms doorbroken met verticaal verlopend cederhout. Het volledige bouwwerk is opgetrokken in Ytongblokken. Voor het dak opteerde men voor Ytong-dakplaten, gedragen door stalen dakspanten. “De grenzen van de architectuur worden voortdurend verlegd”, ervaart Ivan Kimpe. “Als aannemer moet men hierop inspelen en ervoor zorgen dat men de ontwerpen ook kan uitvoeren. Kwaliteit en een perfecte afwerking zijn voor ons een opperste gebod. Dat is juist de uitdaging van het aannemen!”, klinkt het ondernemend bij ons afscheid.

Bouwwerken Kimpe Staatsbaan 94a 8610 Handzame / Kortemark T +32 (0)51 57 00 77 F +32 (0)51 57 16 20 [email protected] www.bouwwerkenkimpe.be

42

In de kijker Dovy - Roeselare

Aan de Industrieweg te Roeselare staat een gebouw dat onze aandacht trekt. Het is het commercieel en productiecentrum van Dovy, Belgisch fabrikant van keukens. In deze vestiging worden met liefde voor het vak keukens gemaakt op maat en dit op een totale oppervlakte van 18.000 vierkante meter. De geschiedenis van het bedrijf Dovy loopt als een sneltrein. Begin jaren ‘80 startten Donald Muylle en Yvette Claeys met de productie van keukens te Oekene, hartje West-Vlaanderen. In deze beginfase was hun privékeuken het enige voorbeeld en daar konden de klanten zich een beeld vormen van hun toekomstige droomkeuken. Een paar jaar later werd de eerste kleine toonzaal (met vier keukens) geopend in een nieuwe vestiging te Roeselare, waaraan toen ook een nieuw atelier verbonden was. Na een volgende verhuis en tot 5 maal toe een uitbreiding tot 10.000 m2 productie is er nu een gloednieuwe fabriek van 18.000 m2 op de huidige locatie.. En de toekomst ziet er rooskleurig uit, want de vraag naar

kwaliteitsmaatkeukens blijft groeien en de keuken in het algemeen, wint als leefruimte veel aan belang. Voor de bouw van de huidige vestiging viel de keuze op verschillende producten uit het Xella-gamma. 4000 m2 buitenwanden werden opgetrokken met Ytofin-panelen in kleur bardiglio-grijs. Ytofin-panelen zijn Hebel-platen uit cellenbeton die in de fabriek reeds worden afgewerkt met een kwartslaag. Naast een uitstekende brandwerendheid en thermische isolatie geven deze panelen een grote esthetische waarde aan het gebouw, en dit gedurende vele jaren. De fijne korrelige structuur van de kwartslaag is immers bestand tegen de grillige weersomstandigheden die België kenmerken, en vragen bijna geen onderhoud. Binnen in de productie- en opslaghal van de vestiging werden tussen de verschillende compartimenten brandwanden opgetrokken uit onafgewerkte Hebel-platen. Deze brandwerende platen kunnen zonder afwerking blijven. Hun witte kleur reflecteert het licht uitstekend en door

het ademend vermogen van cellenbeton, heerst binnenin steeds een aangenaam klimaat. In het kantoor-gedeelte van de Dovy-vestiging vinden we nog enkele andere Xella-producten terug. De binnenmuren van de kantoren werden gebouwd met Ytong-blokken. Dit is een terechte keuze. Ytong geeft de gebruikers van het gebouw brandveiligheid en een aangenaam klimaat om in te werken. Voor de sanitaire ruimtes werd gekozen voor Silka-vellingkantblokken. Deze hebben een grote akoestische isolatie en kunnen bovendien zonder afwerking blijven. Wat ons vooral bijblijft van een bezoek aan Dovy, is het aangename karakter dat het gebouw uitstraalt. Architect Alain Bossuyt uit Roeselare heeft in samenwerking met aannemer Spanbo uit Moorslede en de bouwheer Dovy een geslaagd project gerealiseerd. Dit wil Xella even in de kijker zetten!

www.dovy.be 43

Architect van ontwerp tot oplevering ART / Heijmans Bouw

tekst: Eduard Coddé 44

fotografie: Dries Van den Brande

Vader en zoon Collaer zijn het er roerend over eens: “wij verzetten ons tegen half werk!”. Zij bundelen hun krachten in ‘Studiebureau A.R.T. bvba’, met een ‘totaalaanpak’ en ‘maximale begeleiding’ van de bouwheer als krachtlijnen voor het verwezenlijken van realistische architectuur. Moeilijk en regionaal ‘ART’ staat voor de overkoepelende en geconcentreerde samenvatting van de activiteiten van dit architectenbureau: Architectuur, Renovatie & Restauratie, Technieken. Vader André Collaer legde nu zowat 35 jaar geleden de fundamenten. In 1997 kwam zoon Gerd Collaer aan zijn zijde, wat vandaag voor de klanten een gemengde visie op de projecten aanlevert. “We verdelen de projecten niet onder elkaar, maar werken ze samen uit!”, verklaren Collaer & Collaer. Het portfolio van de beide generaties Collaer vertoont een sterke variatie; met sociale woningbouw in al zijn facetten - tuinwijken, appartementen, het transformeren van industriële sites tot sociale appartementen, renovatie en opfrissingswerken aan bestaande sites -, maar evenzeer inbreidingsprojecten in het Leuvense stadscentrum, industriebouw - nieuwbouw, herbruikbaar maken en renovatie -, alsook utiliteitsbouw. Heel wat grotere projecten maken het onderwerp uit van wedstrijden of zijn binnengehaald door deelname aan kandidatuurstelling. “Voor particuliere woningbouw blijft de mond-aan-mond-reclame nog altijd de beste verkoper”, verzekeren onze gastheren. Stijlvol, maar niet stijlgebonden De architecten Collaer & Collaer verkiezen moderne architectuur, maar laten zich niet binden aan één bepaalde richting. “Als architect moet men de klant volgen”, luidt het eensgezind.

“Men gaat zich inleven in de verwachtingen van de opdrachtgever en de specifieke situatie van het bouwterrein. Zeker bij zonevreemde woningen is respect voor de oorspronkelijke stijl essentieel.” Anderzijds ziet het architectenduo het als zijn taak om de bouwheer te stimuleren tot een meer progressieve keuze dan initieel de bedoeling was. “Tussen de eerder conservatieve benadering van hun woonproject door de klanten en het door ons geviseerde ideaal, ligt vaak een brede onderhandelingszone. Door de bouwheer te begeleiden, bereiken we samen een hogere woonkwaliteit”, klinkt het zeer gemotiveerd. ‘Modern’ draagt de voorkeur weg van het architectenbureau. Toch betekent het versmelten van een klassiek uiterlijk met een hedendaagse aanpak voor de inrichting telkens een uitdaging. De vier pijlers voor hedendaags wonen ART houdt van een realistische aanpak en ‘laat het graag vooruitgaan’! “Als architect moet men de richting volgen die de klant aangeeft”, verduidelijken vader en zoon Collaer. “Men moet zich inleven in de situatie en vooral bijdragen tot een efficiënte overzichtelijke indeling van het bouwprogramma waarbij zo weinig mogelijk ruimte opgeofferd wordt aan doorgangen en verbindingen”, gaat het verder. Voor het ontwerp van een hedendaagse woning hebben Collaer & Collaer 4 pijlers gedefinieerd die zij als essentieel beschouwen: de keuken hoort een ruime leefkeuken te zijn; de leefruimte wordt opgevat als een ‘themaruimte’ (evt. thuisbioscoop, lounge room); de slaapkamer vormt een autonoom compartiment (met dressing en natte cel) naar het voorbeeld van een hotelsuite en een hechte band moet ontstaan tussen het leven in de woning en de buitenarchitectuur.

De langsblokken van het Leuvense ‘Sint Maartensdal’ vormen het onderwerp van een indrukwekkend renovatieproject. Nieuwe terrassen brengen reliëf in de gevels.

45

CONSTRUCTIE

Zonevreemd met toekomstperspectief Voor de eigen woning vertrok Gerd Collaer vanuit een bestaande zonevreemde eengezinswoning met wit geschilderde baksteengevel en dakkapellen. De te respecteren regels omvatten o.a. het behoud van het architectonische karakter, een maximaal bovengronds bouwvolume van 1000 m2 en 75% overlapping met de oorspronkelijke bouwplek. Uiteindelijk werd hier gekozen voor herbouw en werd de bestaande woning gesloopt. Op een betonkelder, die het volledige oppervlak benut verrees een woonniveau en een slaapniveau onder het zadeldak. Een volwaardige verdieping werd gecreëerd door de plaatsing van een groot blokvormig volume aan één zijde van de woning. De dakkapellen keerden terug aan de andere zijde in een veel grotere vorm en zijn als houten spieën in het zadeldak gedreven. Binnen zorgen zij voor veel extra ruimte. Architect Gerd Collaer koos voor Ytong vanwege de snelle verwerking, de goede isolatie-eigenschappen en de minimale belasting van de vloerplaat. Andere doorslaggevende argumenten bestonden uit het gemakkelijk inwerken van de technieken, de beschikbaarheid van nevenproducten voor het realiseren van een volledig uniforme ruwbouw (o.a. lateien) en de technische ondersteuning vanuit Xella. Voor de afwerking werd aan één zijde een witte sierpleister weerhouden en aan de andere zijde een donkere gevelsteen met houten platen. Voor het dak werd een geglazuurde effen dakpan gebruikt. Voor de interieurindeling ging alle aandacht naar een optimale benutting van het gelimiteerde volume. Gangen werden dan ook bewust geweerd.

46

Triptiek Een klassieke, maar verouderde bungalow vormde de uitgangsbasis voor dit prestigieus woonproject, dat tevens het afsluiten van een actieve carrièreperiode zou markeren voor de eigenaars. De totale woonoppervlakte verdrievoudigde haast, terwijl de bungalow als ‘kern’ behouden bleef en voortaan uitsluitend als leefruimte dienst doet. De architecten lieten de dakvorm van de bungalow uitwaaieren naar de nieuw aangezette delen, waarin ze o.a. een royale leefkeuken, een slaapsuite en een logeerstudio intekenden. Voor alle nieuw aangebouwde delen werd geopteerd voor Ytong-blokken. Eerbetoon aan architect Renaat Braem De immense site van het Leuvense ‘Sint Maartensdal’ situeert zich in volle stadscentrum. Voor het ontwerp tekende architect Renaat Braem (1910-2001). Het complex, beheerd door de sociale huisvestingsmaatschappij ‘Dijledal’, werd tijdens de periode 1963 - 1969 opgetrokken en bestaat uit 6 gebouwen, waarvan 3 torens en 3 langsblokken. Na de volledige renovatie van de torens, was het de beurt aan de langsblokken. Deze telden 120, 130 en 124 appartementen, aangevuld met een centrale stookplaats. Studiebureau A.R.T. bvba haalde hiervoor het indrukwekkende renovatieproject binnen en werkte samen met studiebureaus Essa NV voor de technieken en IBC bvba voor de stabiliteit. Het ontwerp van architect Renaat Braem was voor de zestiger jaren beslist revolutionair. Het vloeroppervlak van de langsblokken vertoonde een visgraatindeling. Verticaal werden telkens twee bouwlagen gebundeld voor duplexappartementen. Om de twee verdiepingen ontdekken we een centrale gang met de toegangen tot de appartementen. Op de hoger gelegen verdieping wordt het oppervlak van de gang benut voor de secundaire ruimtes van de appartementen. De werken voorzien in het casco strippen van de gebouwen tot op de nog goed bevonden betonstructuur. De kleine uitspringende terrassen

van het oorspronkelijke gebouw worden aangevuld en integreren in de woonkameroppervlakte. Nieuwe terrassen brengen reliëf in de gevels. De gerenoveerde blokken zijn voorzien van vliesgevels uit staal en beton. Het gebouw zit volledig ingekapseld om het optimaal te beschermen. Keramische tegels bieden de zijgevels een bijzondere uitstraling. Alle binnenmetselwerk - de indeling van de appartementen wijzigde met o.a. een half open keuken - is in Ytong-blokken uitgevoerd. De keuze voor Ytong wordt veelzijdig geargumenteerd: de lichtheid is gunstig naar de belasting van de oorspronkelijke vloerplaten terwijl de akoestische en brandvertragende eigenschappen zich bij uitstek lenen voor appartementsbouw. Daarbij komt nog de snelle verwerking op de werf, met het gemakkelijk op maat brengen en minimaal afval als extra troeven. Om te beantwoorden aan de actuele veiligheidsvoorschriften, werden alle technische installaties nieuw ingebouwd. De inkompartijen aan beide zijden van de blokken vertonen een volledig nieuw uitzicht, geïnspireerd op de duplexopvatting van de appartementen. Ze zijn nu eveneens met twee niveaus uitgevoerd. Op de plaats van de vroegere toegang tot de kelders, is nu de hoofdingang ingericht, terwijl een balkon als ontmoetingsplaats verschijnt op het voormalige toegangsniveau. Dit grootschalige renovatieproject weerspiegelt een welverdiend eerbetoon aan architect Renaat Braem, maar zeker niet minder een visitekaartje dat het veelzijdige talent van Studiebureau A.R.T. bvba opgemerkt illustreert!

Studiebureau A.R.T. bvba Architecten Collaer & Collaer Diestsesteenweg 209 bus 1 3210 Linden T +32 (0)16 62 02 21 F +32 (0)16 62 00 01 [email protected]

Een moderne stijlrichting en een realistische aanpak van het project, dragen de voorkeur weg van het architectenbureau. Dit project werd gerealiseerd rond een verouderde bestaande bungalow.

Full service bouwonderneming Heijmans NV is sinds 1969 actief in de Belgische bouwwereld. Vanaf 1995 realiseerde het via een aantal overnames een opmerkelijke groei. In Nederland is het de op één na grootste, beursgenoteerde onderneming in vastgoed, bouw en infrastructuurwerken. Vandaag stelt het bedrijf in België ongeveer 1600 mensen tewerk en is opgedeeld in drie strategische pijlers: ‘Heijmans Property Development Services’ (IBC Vastgoed NV, Himmos NV), ‘Heijmans Building Services’ (De Coene Construct NV, Heijmans Bouw NV, Heijmans-RE NV, Siegers Elektro NV) en ‘Heijmans

Infrastructure Services’ (wegenbouw, leidingbouw, grondwerken, industriële werken). Heijmans Bouw NV spitst zich toe op algemene aannemingswerken, nieuwbouw en renovatie. De renovatieopdracht voor het Leuvense ‘Sint Maartensdal’ werd hen toevertrouwd voor een gefaseerde uitvoering. Voor blok 1 startten de werken in april 2004, met oplevering in januari 2006. Voor blok 2 viel in september 2005 het startschot. Dit blok bood oorspronkelijk 1- en 3-slaapkamerappartementen, maar wordt heringedeeld naar uitsluitend 2slaapkamerduplexen.

De eerste fase van de opdracht bestond uit het volledig strippen van het bestaande gebouw tot enkel de vloerplaten en de kolommen overbleven als getuigen van het verleden. Vervolgens moesten nieuwe kokers ingebracht worden voor de volledige nieuwe technische installaties. Hierbij voorzag men een gemakkelijke toegankelijkheid voor onderhoud, herstelling en eventuele aanvulling. Heijmans Bouw NV had op piekmomenten tot 120 mensen aan de slag op de werf. Blok 3 wacht momenteel nog op de aanbesteding van de werken.

Heijmans Bouw NV Schoebroekstraat 52 3583 Beringen T +32 (0)11 43 44 55 F +32 (0)11 43 48 19 [email protected] www.heijmans.be

47

Mides-Gevacon NV

Proces gedreven architectuur tekst: Eduard Coddé 48

Bij de realisatie voor ‘Recticel’ te Wetteren, werd een perfecte mix gecreëerd tussen isolatiepanelen van de klant en Xella-bouwmaterialen.

Proces gedreven architectuur Mides-Gevacon is een tandem die een heel bijzondere band heeft met de bouwsector: als ingenieursbureau verricht het onderzoek en ontwikkelingen voor machines en allerhande procesgerichte tools. Als vertrouwenspartner voor productietechnieken zijn Mides Gevacon tevens ideaal geplaatst om daarrond de best passende ‘mantel’ te bouwen.

Maatwerk in engineering Mides vormt de basis van dit bedrijf. Het betreft een ingenieursbureau dat zich volledig gespecialiseerd heeft in mechanische toepassingen en momenteel 46 mensen tewerkstelt. De kernactiviteit bestaat uit bijstand verlenen voor engineering projecten, door eigen mensen met de best bij het project aansluitende competentie in te schakelen bij de klant. Het gaat vrijwel altijd om de verbetering van de productielijnen door het analyseren van de processen en het ontwikkelen van nieuwe machines of onderdelen voor het productieapparaat. In sommige gevallen

spreken we van re-engineering, het aanpassen van bestaande productielijnen en de daarin opgenomen machines aan een nieuw product of gewijzigd proces. Onder de klantenkring rekent men zowel grote multinationals, als KMO’s, zelfs kleine eenmanszaken. De sectoren zijn al even gevarieerd: voeding, metaal, textiel... van ‘zwaar’ tot zeer fijn. Sommige opdrachten beperken zich tot louter consulting of advies vooraf. “Het uitvoeren van een haalbaarheidsstudie betekent vaak de aanzet tot een grotere vervolgopdracht”, leert de ervaring. Daarnaast wordt 30% maatwerk in engineering gepresteerd voor de ontwikkeling van machines in het hoofdkantoor te Roeselare. Mides verzekert een totale begeleiding van de opdracht tot een volledig constructiedossier is samengesteld voor de vereiste machines en tools. Het opstellen van de CE-keuringsdossiers voor machines hoort daar eveneens bij. Indien gewenst kan bovendien de begeleiding van de productie verzekerd worden. ‘Mides’ streeft bij zijn ngineeringactiviteiten altijd naar het aanbieden van de nieuwste technologie. “Wij zijn niet gebonden aan een eigen productieapparaat en kunnen juist daardoor de beste keuzes maken

vanuit overtuiging en ervaring”, vult Mike Matheeussen, Commercieel Technisch Ingenieur, aan. Technisch bouwpartner Productielijnen bestaan uit een aaneenschakeling van machines en als gevolg van de aanpassing en optimalisering van het productieapparaat, groeit dit wel eens uit het bestaande ‘jasje’. Dan zijn bouwwerken aan de orde. De filosofie kan best samengevat worden als: “Wij werken steeds vanuit de inhoud van een gebouw”, verduidelijkt Patrick Verbrugghe, Project Engineer. Dit soort bouwprojecten, gedreven door de processen die er in ondergebracht worden, hebben een heel technisch gerichte inhoud. Zo dient de constructie van het gebouw aangepast te zijn aan de opgenomen gebruikte machines. Funderingen, geluidsdemping, aan- en afvoerleidingen, vormen slechts enkele van de vele aspecten die aan bod komen. ‘Gevacon’ is geregistreerd aannemer en treedt op als technisch bouwpartner voor de planning en realisatie van industriële bouwprojecten. Het bedrijf ontstond in 1998 vanuit de vraag van heel wat ‘Mides’klanten. 49

Een analyse van de productiedoorstroming vormde de basis voor een intense samenwerking met ‘Delta Light’.

CONSTRUCTIE

MIDES-GEVACON is vertrouwenspartner voor productietechnieken. Het adviseert en begeleidt vanuit dat gegeven de realisatie van het optimale gebouw.

Ingenieurstalent en architectuur De bouwtechnische interventies van Gevacon NV zijn veelzijdig. In de eerste plaats is er het plannen van een industrieel gebouw vanuit het productieproces en/of het gebruik van het bouwwerk. Gevacon NV is geen architectenbureau, maar stuurt de eigenlijke architect vanuit de wensen van de klant en de technische noden van het productieapparaat. Gevacon treedt in dit geval op als ingenieursbureau voor bouwtechniek. Indien door de bouwheer gewenst, verzekert het tevens de coördinatie en opvolging van de realisatie. Gevacon werkt dan ook niet op basis van een procentuele commissie op het bouwbudget, maar verrekent uitsluitend de geleverde prestaties op uurbasis. Industriële projecten kunnen ook deel uitmaken van een totaal project. Gevacon NV neemt dan de technische aspecten van het dossier op zich. Dat omvat o.a. het berekenen en uittekenen van de staalstructuren. Het verzorgt de volledige opstelling van de lastenboeken, de analyse van de offertes, het budgetbeheer en de opvolging van de realisatie. 50

Ook voor de binnenindeling van de nieuwe ‘Delta Light’-vestiging werd voor cellenbeton gekozen.

De herinplanting van een bestaand of aan te passen productieapparaat blijkt een steeds vaker voorkomende opdracht. Gevacon NV verzekert het uitkienen en opstellen van de verhuisscenario’s, de coördinatie van de verhuiswerkzaamheden en waar nodig ook de fysieke realisatie van de verhuis. Als technisch bouwpartner is het vanzelfsprekend dat ‘veiligheid’ een belangrijke plaats inneemt binnen de activiteiten van Gevacon NV. De door de architect getekende bouwplannen worden gecontroleerd op alle facetten van veiligheid. Het uitwerken van een sprinklerinstallatie is één van de vele mogelijke deelopdrachten. Daarnaast bestaat er de voorbereiding voor de audits door de lokale brandweerdiensten en verzekeringsmaatschappijen. Adviserende functie Vanuit de bouwtechnische begeleiding wordt advies uitgebracht over de plannen en offertes. Gevacon NV heeft dan ook een grote invloed op de detaillering van de uitvoering voor de toevertrouwde projecten. Zij staan steeds aan de zijde

van de bouwheer en stellen zich voor elk project tot doel de verwachting van de klant en de noden van engineering sluitend samen te voegen. Het uitgebrachte advies moet de bouwheer zekerheid geven voor de realisatie. Dat geldt zowel voor materiaalkeuze als uitvoering. Gevacon NV beschouwt Xella als een partner. Cellenbeton is licht en flexibel toe te passen. Het laat zich gemakkelijk en snel verwerken en speelt prima in op de actueel opgelegde veiligheidsvoorschriften, heel specifiek voor wat de brandvertragende werking betreft. Ook de isolatie-eigenschappen worden steeds belangrijker in de industriebouw. “Als wij Xella adviseren, dan is het omwille van de technische eigenschappen van hun bouwmaterialen die aansluiten op de technische noden van het lastenboek”, krijgen we te horen. “Onze goede ervaringen in het verleden bieden zekerheid voor onze klanten.”

De keuze voor een zwarte gevel is zeer ongewoon voor industriebouw. Hierdoor lijkt het gebouw te zweven boven het terrein. (Delta Light; architectenbureau ‘Govaert & Vanhoutte’)

In amper zes maanden was de eerste fase van de nieuwe ‘Delta Light’-hoofdzetel al operationeel.

Invulling van zwarte doos... De samenwerking met ‘Delta Light’ begon met een analyse van de productiedoorstroming in het vroegere bedrijfspand, dat door de snelle expansie willekeurig was gegroeid met allerhande verbouwingen en aanbouw. Het idee voor een nieuwe vestiging stond al op stapel en Gevacon NV kreeg de opdracht de inplanting van afdelingen en productieapparaat zo ideaal mogelijk uit te werken voor het nieuwe pand. “Wij verzorgden de invulling van de zwarte doos die de architect had uitgetekend”, verduidelijkt de projectverantwoordelijke. Het architectenbureau ‘Govaert & Vanhoutte’ uit Brugge bepaalde een ‘zwarte doos’ omdat dit hoogst ongebruikelijk is voor industriebouw en het gebouw hierdoor lijkt te zweven boven het terrein. Het plan werd gecontroleerd op het vlak van de bouwvoorschriften - er loopt o.a. een hoogspanningslijn over het terrein - en de conceptuele indeling kreeg vorm bij Gevacon NV. Aanvankelijk was het de bedoeling om showroom en administratie in een losstaand gebouw onder te brengen; uiteindelijk werd gevraagd ook deze functies te integreren in het geheel. Er was geen enkel plan beschikbaar van de vorige bebouwing van de site. Om kosten te besparen bleef de oude betonnen vloerplaat behouden, maar deze vertoonde heel wat reliëf. Het nieuwe gebouw sprong ook twintig meter vooruit op het terrein, zodat uiteindelijk werd overgegaan tot de plaatsing van een nieuwe vloerplaat over de oude. De binnenindeling is met Hebel-wandplaten uitgevoerd. Na zes maanden was de eerste fase van de nieuwe Delta Light hoofdzetel al operationeel. In totaal werkte Gevacon NV twee jaar aan deze opdracht.

Uitbreiding onder tijdsdruk ‘Recticel’ produceert te Wetteren de ‘skinhuid’ die wordt toegepast bij de afwerking van dashboards voor auto’s. De bestaande productielijn diende met één derde te worden uitgebreid, waardoor ook het gebouw moest meegroeien. De volledige operatie stond onder immense tijdsdruk: amper drie weken gaf het lastenboek aan. Gevacon NV verzorgde de totaalinrichting van de productiehal met bepaling van de lay-out voor de productielijn en randstations. Bij de realisatie werd een perfecte mix gecreëerd tussen isolatiepanelen van de klant en Hebel-platen in cellenbeton. Terwijl beneden de aanpassingen aan de productielijn doorgingen, werd het oude golfplaten dak vervangen. Na tweeënhalf weken was het project al voltooid! De procesgedreven architectuur, zoals we de werkzaamheden van Mides - Gevacon NV best kunnen omschrijven, is een in ons land nog weinig bekend specialisme. Een samenwerking tussen bouwheer, architect en technisch bouwpartner zorgt nochtans voor een snellere realisatie en perfectionering van industriële bouwprojecten.

Mides - Gevacon NV Ardooisesteenweg 260 8800 Roeselare T +32 (0)51 26 54 40 F +32 (0)51 26 54 49 [email protected] www.gevacon.be www.mides.be

51

Poponcini & Lootens Ir. Architecten

Een programma nestelen in zijn omgeving tekst: Eduard Coddé fotografie: MC Studio’s

52

Wat is architectuur? Dat is de vraag die men zich als architect voortdurend zou moeten stellen. Voor het architectenduo Mauro Poponcini & Patrick Lootens – beiden ingenieur architect – is dat ‘het nestelen van een programma in zijn omgeving’. Een ontmoeting met hen wordt spontaan een verkwikkend bad architectuurbeleving! Elk project heeft recht op een nieuwe aanpak Mauro Poponcini & Patrick Lootens gaven in 1991 het startschot voor een opgemerkte carrière in de architectuurwereld. De twee partners, die bij de start één stagiaire aan hun zijde hadden, omringen zich vandaag met een 25-tal medewerkers. Hun actieterrein omvat de Antwerpse, Mechelse, Brusselse en Leuvense regio. Van kleinschalige projecten – hoofdzakelijk eengezinswoningen en villa’s – evolueerde de orderportefeuille naar alsmaar grotere opdrachten, inclusief stedenbouwkundige projecten. De kleinere bouwopdrachten worden niet uit de weg gegaan, maar eerder beperkt. “Wij houden van veel variatie en leren uit de diversiteit van de opdrachten” lichten onze gastheren toe. “Er ontstaat een natuurlijke kruisbestuiving tussen al die ervaringen, wat een verrijking vormt voor de volgende opdracht. Zo wordt variatie ook innovatie”. Het recycleren van bestaande ontwerpen is uit den boze bij dit architectenbureau. “Elk nieuw project moet zijn eigen nieuwe aanpak krijgen!” klinkt het overtuigend. “Onze aanpak wordt echter niet beïnvloed door de schaalgrootte van de opdracht”.

Elk gebouw is anders, wat bijdraagt tot een gevarieerde aanblik van op het terrein en toelaat in een laat stadium aanpassingen door te voeren tijdens de uitvoering.

53

Omgeving en programma als hoofdpijlers Voor Poponcini & Lootens Ir. Architecten bvba draait alles rond het nestelen van het bouwprogramma in een omgeving. Dat verklaren ze als volgt: “Een grondige analyse van de bouwomgeving is onontbeerlijk, daar een nieuwe constructie een belangrijke ingreep insluit voor het latere uitzicht van de bouwplek. Architectuur is geen losstaand kunstwerk, maar deel van zijn omgeving. Het bouwprogramma wordt principieel gedicteerd door de bouwheer, maar betekent voor ons veel meer dan alleen een aantal ruimten, een schikking en relaties. Respect voor het beschikbare budget is essentieel onderdeel van

het programma!”. Elk gebouw dient functioneel en duurzaam in zijn omgeving te passen. Het programma, de vormgeving en de locatie moeten coherent versmelten. Daarom is het essentieel om de kwaliteiten en opportuniteiten van de bouwplek te analyseren. “Door het maken van schetsen kan men de omgeving uitlezen en het snelst bepalen wat past of niet” krijgen we te horen. Mauro Poponcini & Patrick Lootens voelen een grote betrokkenheid bij de stedenbouwkundige benadering. Hun architectuur moet passen in een groter geheel dat aansluit bij de stadsontwikkeling. Van in het prille stadium van een opdracht is men druk in de weer met vierkante meters, het becijferen van

ruimten en de budgetten. Als architect zijn zij ervan overtuigd de bouwheer te moeten stimuleren tot een optimale analyse van zijn bouwprogramma. “Men mag het programma van de klant niet zomaar aanvaarden zonder het in vraag te stellen. Dat is deel van de maatschappelijke verantwoordelijkheid die we als architect dragen. Bij het bevragen van de opdrachtgever moet men eerst zeer breed werken om zoveel mogelijk elementen te betrekken. Pas daarna kan men concentreren op het uiteindelijke bouwprogramma en de verschillende onderdelen optimaal stapelen en schikken binnen het geheel”.

ARCHITECTUUR

Voor het Wetenschapspark te Leuven opteerde het architectenbureau voor gebouwenclusters, waardoor geen dicht gebouwde muur ontstaat, maar juist veel doorkijk en transparantie wordt geboden.

54

In plaats van een traditionele balustrade opteerden de ontwerpers voor een doorvalbeveiliging zonder leuning. Zo werd enerzijds gekozen voor strekmetaal, ook wel ‘métal déployé’ genoemd dat tevens een zonnewerende functie heeft, en anderzijds voor gelaagd glas dat tegen het kader van de vensterdeur werd ingewerkt.

Projecten onder de loep “Bedrijven bouwen niet voor zichzelf!” verklaren Mauro Poponcini & Patrick Lootens. “Bij een nieuw project spelen de verkoop- of verhuurbaarheid, deelbaarheid en flexibiliteit altijd de hoofdrol” leert hun ervaring. “Identiteit is vandaag wel een bekommernis, maar staat nooit los van het voorgaande”. Zo kreeg Poponcini & Lootens Ir. Architecten bvba de opdracht voor een uitbreiding van de bestaande Telenet-site te Mechelen met 16.000 m² bovengronds en de nodige parkeergelegenheid. Zij ontwikkelden een lichtjes opgetrokken gebouw dat twee verdiepingen telt. “Het werken met slechts twee bouwlagen biedt heel wat voordelen i.v.m. de brandveiligheid” verklaart het architectenduo. “Nu zijn vides en open trappen mogelijk, wat meer banden schept tussen mensen en functies. Bij meer bouwlagen wordt dat door de veiligheidsvoorschriften uitgesloten”. Verder is er ook Inbev: het Leuvense stadsbeeld wordt al decennia lang gedomineerd door de indrukwekkende bakstenen gebouwen van de brouwerijreus. Voor het nieuwe hoofdkwartier aan de Leuvense Vaartkom, werd een wedstrijd uitgeschreven. Poponcini & Lootens Ir. Architecten bvba kreeg de opdracht toegewezen. Het gebouw moest opdeelbaar en gedeeltelijk verhuurbaar zijn. Daarom ging bij het concept veel aandacht naar de compartimentering, de organisatie van de toegangen en de circulatie in het gebouw. In de gangen zitten rustplekken als een koffiehoek, wat ook in de gevel zichtbaar is onder de vorm van terrassen en aldus het grote vlak doorbreekt. Voor het uitzicht van het gebouw inspireerden de traditionele ‘kloeke’ bakstenen gevels die de oorspronkelijke brouwerijgebouwen typeerden. Het toepassen van verticale ramen laat de grootsheid van het gebouw nog beter tot uiting komen.

55

ARCHITECTUUR

De 13 hectaren tellende site, waar het ‘Wetenschapspark Leuven’ is gevestigd, verloopt parallel aan de drukke invalsweg Brussel – Leuven en grenst achteraan aan een fraai groen- en waterwinningsgebied.

Wetenschapspark Leuven De 13 hectaren tellende site ligt parallel aan de drukke invalsweg Brussel – Leuven en grenst achteraan aan een fraai groen- en waterwinningsgebied. In 2000 schreef de KUL een wedstrijd uit voor de ontwikkeling van een stedenbouwkundig model en de architectuur voor deze site, die aansluit op de Campus Wetenschappen. Poponcini & Lootens Ir. Architecten bvba benaderde het project met zeer veel respect voor de natuurlijke omgeving en won. Het opteerde voor gebouwenclusters met daartussen veel groen. Dat maakt dat voor de omgeving geen dicht gebouwde muur ontstaat, maar juist veel doorkijk en transparantie wordt geboden. Een bijkomend voordeel van het clusterconcept is dat wanneer het grootschalige project niet helemaal tot voltooiing zou komen, het er nooit onvolledig uitziet. Fiets- en voetgangerspaden doorkruisen het terrein, wat tevens bijdraagt tot de integratie in de omgeving. In 2004 startte de eerste fase van de uitvoering.

56

Het terrein vertoont een niveauverschil van 3 m tussen de grens aan de weg en de achterkant. Op 1,20 m boven het hoogste punt is een ‘deck’ aangelegd, zodat daaronder en inspelend op de terreinhelling een ruime ondergrondse parkeergarage kon ontstaan. Bovengronds is er een ‘parkeerboulevard’ voor de bezoekers. Elke cluster is uitgevoerd als een centraal werkerf met toegang tot de verschillende gebouwen die er deel van uitmaken. Elk gebouw is anders, wat bijdraagt tot een gevarieerde aanblik van op het terrein. Bovendien laat dit toe tijdens de uitvoering nog aanpassingen door te voeren, zonder daardoor het concept aan te tasten. De eerste cluster is bestemd voor de labo’s biochemie en ICT. De eisen die aan beiden gesteld worden zijn sterk verschillend – o.a. voor wat oppervlakte en hoogte van de ruimten betreft – zodat de klassieke flexibiliteiteisen aan de kant geschoven werden in het belang van een budgetvriendelijke uitvoering. Gezien de functie van het complex, zijn er heel wat raampartijen met grote

afmetingen voorzien. De keuze voor aluminium schrijnwerk lag hierbij voor de hand omwille van de intrinsieke troeven van het materiaal op vlak van stabiliteit en toepassingsmogelijkheden, evenals de onderhoudsvriendelijkheid ervan. Het Project Team van Sapa RC System zorgde reeds vanaf het voorontwerp voor technische ondersteuning. Er werd geopteerd te werken met de draaisystemen Excellence 65 en 75 en het gevelsysteem Elegance 52. In samenwerking met aluminium gevelbouwer Simec werden detailtekeningen gemaakt, evenals testramen gefabriceerd. Dit was nodig gezien de grote afmetingen van de ramen: 1.10 m breed x 3 m hoog, voorzien van draai-kip beslag. Bij de beslagleverancier Sobinco werd de door het controlebureau gevraagde mechanische test van 10.000 cycli uitgevoerd en succesvol afgesloten. Op verzoek van de leverancier werd zelfs nog verder getest conform de Duitse RAL tot 15.000 cycli waarna de verplaatsingskrachten opnieuw gemeten werden conform STS 52 en NBN B25-210.

De resultaten van de luchtdoorlatendheid,

Voor Mauro Poponcini & Patrick Lootens draait alles rond het nestelen van het bouwprogramma in een omgeving. Hun architectuur past in een groter geheel dat aansluit bij de stadsontwikkeling.

weerstand tegen wind en waterdichtheid: C4, C2, A7, uitgevoerd in het testcentrum van Sapa RC System, beantwoorden tevens aan het lastenboek. Het begrip ‘creativiteit’ slaat voor dit architectenduo niet alleen op de zuivere vormgeving, maar evenzeer op de volledige technische invulling van het project. “Het is een versterkende factor tussen alle partijen die bij een project betrokken zijn” krijgen we te horen. Aandacht voor milieu is de laatste jaren tot een vanzelfsprekend iets geworden bij het uitwerken van projecten. Hier zorgen warmtepompen voor een milieuvriendelijke verwarming van de gebouwen. Dat brengt ons bij de volgende nieuwe uitdaging voor Poponcini & Lootens Ir. Architecten bvba. “We moeten als architectenbureau niet alleen aandacht hebben voor de bouwkost, maar evenzeer voor de gebruikskost van onze projecten. Wij zien het dan ook als een uitdaging om de bouwheer te stimuleren tot energiebewust bouwen!” verklaren Mauro Poponcini & Patrick Lootens bij ons afscheid.

Nog meer referenties ‘Burcht Singelberg’: een project voor Katoennatie in het nieuwe havengebied op de Antwerpse Linkeroever, waar op een 1 km² grote site een logistiek park met kantoorgebouwen ontstaat. ‘Site Bavière’ te Luik: een wedstrijd voor de herbeleving van een volledige stadswijk, gericht op betaalbaar wonen voor jonge gezinnen. Poponcini & Lootens Ir. Architecten bvba

won de wedstrijd en stelt 600 wooneenheden voor met een zeer grote variatie aan woningtypes. Appartementsgebouwen voor projectontwikkelaars: vb. ‘Ezelspoort’ te Brugge. Campus Gasthuisberg te Leuven: een uitbreiding van de afdelingen onderwijs en navorsing, de faculteiten farmacie en geneeskunde, de laboratoria en auditoria.

Poponcini & Lootens ir. arch. bvba, Mauro Poponcini, Patrick Lootens Projectarchitecten Wetenschapspark Leuven: Michiel Verhaverbeke, Koen De Mulder Tavernierkaai 2 bus 28 2000 Antwerpen T +32 (0)3 225 18 84 F +32 (0)3 233 22 67 [email protected] www.polo-architects.be

57

Brézillon

Futura, een logistiek platform temidden het landelijke Picardië tekst: Laurent Denovillers 58

330 Meter lang, 100 m breed, 21 m hoog, 5 700 m3 beton en 200 ton staal, zijn slechts enkele cijfers die de dimensies schetsen van dit industriële gebouw te Bresles in het departement van de Oise. Het bouwwerk is voorzien van de meest vooruitstrevende technieken.

Voor Brézillon was dit project van bijna 22 miljoen euro een uitdaging en dat zowel op het vlak van de installaties, en de daarmee verbonden technische aspecten, als voor wat de te respecteren opleveringstermijn betrof. Drie jaar vol onderhandelingen waren nodig om de werf de nodige commerciële vaart te geven. Dat verliep met behulp van Bouygues, de grote broer van Brézillon. Dit logistiek platform was initieel te Verberie (departement 60), en als zelfdragende constructie met stalen structuur voorzien. De bouwtoelating kreeg men echter niet rond en de uitbating vergunning kon nooit worden afgeleverd voor dit eerste project. Gelijklopend kwam de site te Bresles beschikbaar via Quille, een filiaal van Brézillon, dat een belangrijk project van meer dan 150.000 m2 in opmaak had, doch waarvan de opdrachtgever overleed, zodat de uiteindelijke realisatie niet volgde. De tegenslag van iemand betekent vaak het geluk van een ander en zo kwam het dat het Futura-project verhuisde naar Bresles, en dit in akkoord met bouwheer Unilever Fabergé, alsook met de lokale en departementale overheden. Het gaat om een logistiek platform met geautomatiseerd systeem voor de behandeling van paletten.

“Zodra de commerciële benadering vastlag, kregen we op 8 april 2005 de toelating om de werken aan te vatten. Het ging om een totaal bedrag van bijna 22 miljoen euro, waarvan 20 miljoen voor de industriële bouwwerken op de site en 2 miljoen voor onze dochtermaatschappij ‘bodem en milieu’, welke alle grondwerken verrichtte”, verduidelijkt Philippe Vacher, adjunct groepshoofd bij Brézillon. “De werfplaats was in het begin een oneffen braakliggend terrein, waarop de oude suikerfabrieken gedurende jaren hun suikerbietenafval hadden gestort.” De milieucommissie waakt altijd Het gebouw beslaat een totale oppervlakte van 33.000 m2, vergelijkbaar met 3 voetbalvelden. In twee maanden werden niet minder dan 6.000 m3 beton uitgestort; 30.000 m3 grond afgegraven en opgehoogd. Omgerekend waren daarvoor 26.000 werkuren nodig. Telt men de onderaannemers erbij, komt het totaal zelfs op 80.000! Philippe Vacher verwijst graag naar een kleine anekdote: “De werfleider fietste dagelijks gemiddeld 12 km op de werf!”. Het complex ligt op een 25 hectaren groot terrein, zodanig dat het in geval van brand geheel kan omsingeld worden. Dat is een milieu- en veiligheidseis

voorgeschreven door de Franse wetgeving. “Om een industriële site te mogen ontwikkelen, is de exploitatievergunning die wordt afgeleverd door de D.R.I.R.E. (Direction Régionale de l’Industrie, de la Recherche et de l’Environnement) van cruciaal belang. Het is zowat het administratieve sleutelstuk voor deze activiteit”, benadrukt Philippe Vacher. Geen enkel detail ontsnapt aan de aandacht De milieuargumentatie ligt erg gevoelig. Zelfs al kadert dit project niet in de richtlijnen van de ‘Haute Qualité Environnementale’ (HQE), toch heeft de architect alles in het werk gesteld om de milieubelasting tot een strikt minimum te beperken. “In deze geest heb ik ook gekozen voor de Hebel-cellenbetonplaten van Xella. Naast hun technische kwaliteiten op het vlak van de brandvertraging, bieden ze nog een aantrekkelijk economisch voordeel” verduidelijkt Franck Michigan. Voor hem was dit industriële bouwproject een première. Door zijn strenge aanpak en totale invloed op het project, werd het plan aangepast. “Ik heb deze bouwopdracht aangepakt met dezelfde principes die ik normaal hanteer voor het realiseren van een luxeboetiek in 59

CONSTRUCTIE

Het totale volume werd in verschillende compartimenten opgedeeld door middel van Hebel-brandwanden.

hartje Parijs”, verduidelijkt de architect. Elk detail werd zorgvuldig bestudeerd: de houten draagstructuur voor de kantoren, de overlopen voor de afvoer van het regenwater langs de achterkant van het gebouw, zijn slechts twee voorbeelden. Voor wat de architectuur van het gebouw betreft, was het onontbeerlijk om eerst de verwachtingen te doorgronden die aan een dergelijk logistiek hightech werkinstrument gesteld worden.

tractiebatterij en een radiofrequent besturingssysteem dat vanuit de controlekamer beheerd wordt. Het Levmatic-liftsysteem kan het voertuig in de hoogte bewegen en werkt enigszins als een liftkooi, met een gemotoriseerde gondel voor de verticale bewegingen en een tegengewicht. Futura te Bresles beschikt over 18 Magmatic-voertuigen die samenwerken met slechts 80 medewerkers voor de volledige site.

18 robots... en enkele mensen. Om het volledige behandelingsproces met al zijn in en outs te begrijpen, diende Brézillon zich grondig te informeren over de werking van een dergelijk logistiek systeem. Slechts zo werd het mogelijk om alle kritieke fasen van de werf te overzien en een optimale uitvoering van het project niet in gevaar te brengen. De automatische Magmaticpalletbehandeling zit geconcentreerd rond twee belangrijke uitrustingselementen: een zelfstandig Magmatic-voertuig en een Levmatic-liftsysteem. Eerstgenoemde is een echte robot die per stuk 80.000 euro kost en er zorg voor draagt dat de paletten op hun uiteindelijke bestemming terechtkomen. Het voertuig is opgebouwd uit een binnen- en buitenchassis, een

50.000 paletten op voorraad! De geautomatiseerde palletbehandeling vormt het strategisch knooppunt voor dit complex. Ze beslaat 18.000 m2 grondoppervlakte en is bijna 21 m hoog. Er zijn drie afzonderlijke cellen, elk afgescheiden door brandmuren. Op deze hoogtechnologische uitrusting sluit een goed geoliede logistieke infrastructuur aan, te beginnen met de 4.500 m2 tellende ‘ontvangst/verzend’-zone, waar dagelijks niet minder dan 160 vrachtwagens circuleren aan de 20 kaden. Verder is er een 5.200 m2 grote ‘picking’-zone voor het klaarmaken en opslaan van de paletten in afwachting dat ze geladen of gelost worden. Een bijzonder verzorgde en tegen ontploffingsgevaar beveiligde 3.600 m2 tellende ruimte, dient voor de opslag

60

van spuitbussen, samen goed voor 550 ton. Het gebouw draagt een ‘Seveso’classificatie niveau O (Seveso 2) als gevolg van de enorme hoeveelheid opgeslagen spuitbussen (butaan, isobutaan,...). Dit gedeelte is extra beveiligd met muren uit cellenbeton, die als explosiebuffer dienen. Ze weerstaan aan een druk tot 350 kg/m2. De beschermende muren worden gecombineerd met een omsluitend raster dat in geval van ontploffing de lucht doorlaat, doch allerhande wegvliegende brokstukken tegenhoudt. De afdekking van de ruimte is licht gehouden en bestaat uit een stalen kuip die als veiligheidsventiel fungeert. Tenslotte is er een voorbereidingszone, 1200 m2 groot, waar de bestellingen verwerkt worden voor hun verzending. Een dergelijk industrieel werkinstrument kan niet behoorlijk functioneren zonder technische lokalen (800 m2), kantoren (750 m2) en een ruimte voor de bewaking (80 m2). “Op deze site zijn niet minder dan 50.000 paletten opgeslagen, wat een waarde van wel 40 miljoen euro aan goederen vertegenwoordigt of het bedrag dat in dit bouwproject geïnvesteerd werd”, verduidelijkt Philippe Vacher.

De brandwerende buitenmuren opgebouwd met Hebel-platen, geplaatst tegen betonnen kolommen, zullen de omgeving beschermen in geval van brand.

De belangrijkste spelers Bouwheer: Unilever Fabergé Afgevaardigde opdrachtgever: SCI Paris Bresles Architect: Franck Michigan Hoofdaannemer en werfleiding: Gemo Aannemer technische uitrusting: Savoye Logistics Algemene aannemer: Brézillon Procestechniek: Savoye Logistics Controlebureau: Apave Nord Ouest

Enkele cijfers * 30 000 m2 grondwerken. * 25 700 directe en indirecte werkuren. * 5 700 m3 beton. * 2 700 m3 cellenbeton. * 200 ton staal. * 1 500 m spanten. * 450 sokkels voor funderingen in putten. * 6 km palen. * 5 km verwarmingsbuizen. * 15 km elektrische leidingen. * 80 werknemers op de site. * 50.000 opgeslagen paletten.

Franck Michigan, een nieuwe kijk op architectuur. Nadat hij in onderaanneming voor verschillende architecten had meegewerkt aan tal van prestigieuze projecten, begon Franck Michigan in Montrouge (departement 92) zijn eigen bureau. Tussen de vele referenties die deze jonge architect kan voorleggen, ontdekken we o.a. de opera van Peking, de ‘Bibliothèque de France’ en het complex voor architectuuren erfgoed van het Palais de Chaillot, waarvoor hij optrad als projectleider. De ervaring die hij opdeed met deze realisaties resulteerden in een bekwaamheid en een productiecapaciteit die hem toelaten heel belangrijke projecten aan te kunnen. “Na de voltooiing van het project voor Unilever, kijk ik er naar uit om deze ervaring nog eens over te doen. Waarom zou ik me niet richten op industriële gebouwen, want ik denk dat ik daar een nieuwe visie kan op overbrengen, dit in tegenstelling tot wat enkele van mijn collega’s denken”, benadrukt Franck Michigan.

Brézillon 324 rue de Moulin St Blaise 60403 Noyon Frankrijk T +33 3 44 93 21 21 F +33 3 44 93 21 61 [email protected] www.brezillon.fr

Laurent Denovillers

61

ProLogis

Professionals in de logistiek 62

tekst: Marc Covet

ProLogis is een reus op wereldvlak. Het bezit een indrukwekkende portefeuille van opslagruimten. We hebben een ontmoeting met vakmensen, die cellenbeton maar al te goed kennen. ProLogis is gespecialiseerd in de promotie, de ontwikkeling en de verhuring van logistieke platformen. Het Amerikaanse bedrijf mag zich wereldleider noemen in zijn sector. Het bezit 36,1 miljoen vierkante meter opslagruimte in de Verenigde Staten, Mexico, Europa, Japan en ook in China. ProLogis verzekert vandaag het beheer van een patrimonium dat 2337 logistieke sites omvat, verdeeld over 77 landen, wat goed is voor een tewerkstelling van meer dan 700 mensen. Sinds 1998 is het bedrijf ook actief op de Franse markt, waar het meteen stevig uit de startblokken schoot met het verwerven van 490.000 m2 in het park ‘Garonor’ te Aulnay-sous-Bois, ten noorden van Parijs. Daar is ook de Parijse zetel van ProLogis gevestigd. Grégory Blouin, projectmanager voor Zuid-Europa, ontvangt er ons voor een gesprek over logistiek, bouwen, investeren en... cellenbeton.

Bouwen, verhuren, beheren De logistiek is een sector in volle expansie. Daar zijn heel wat oorzaken voor te vinden: de recente ontwikkeling van winkelzones rond hypermarkten, de snelle groei van stedelijke centra, de globalisering van de economie, de algemene stijging van de koopkracht, zijn slechts enkele factoren die deze miskende sector een stevige duw in de rug geven. De vraag naar opslag en transport van goederen neemt onophoudelijk toe. Om aan deze vraag te beantwoorden, is er nood aan vakmensen die in staat zijn om een aangepast logistiek platform uit te bouwen, te renoveren of te verhuren. Grégory Blouin geeft ons graag inzicht in zijn vak: “Ik ben gelast met het geheel van nieuwbouwoperaties voor Zuid-Europa. ProLogis is de bouwheer voor de gebouwen die het optrekt. Jaarlijks realiseren we zowat 200.000 m2 opslagruimte. Het gaat dan uitsluitend over logistieke platformen. We investeren, we bouwen en blijven ook eigenaar van de opslagruimten die we verhuren.”

Daar waar ProLogis het beheer van zijn vastgoedportefeuille stevig in eigen hand houdt, besteedt het de bouw ervan uit aan derden. “Wij geven alles in onderaanneming”, verduidelijkt de projectmanager. “Wij sluiten contracten af met architecten, studiebureaus en bouwondernemingen. Het komt erop aan alles zo goed mogelijk te doen. Daarom hebben we ons gespecialiseerd en verspreiden onze aandacht niet. Wij geven er de voorkeur aan de kennis te halen waar die zich bevindt. Dat werkt bovendien flexibeler. In een rustiger periode hebben we ook geen mensen die werkloos afwachten. Tevens kunnen we de concurrentie laten meespelen om aldus de beste prijzen te verkrijgen. Bovendien zijn we actief in een zeer uitgestrekte sector, zodat het noodzakelijk is mensen ter plaatse te hebben. Zo bouwen we bijvoorbeeld momenteel in Milaan en doen daarvoor beroep op een lokaal architectenbureau. Voor een project in Spanje werken we dan weer samen met een bureau uit Barcelona.” Het is duidelijk dat de activiteiten met veel zin voor professionalisme beheerd worden.

Foto links: ProLogis Park Evry (gelegen op het verkeersknooppunt van de autosnelwegen A104 en A6 in Frankrijk) Foto onder: ProLogis Park Chanteloup (gelegen langs de stroom Francilienne in de nieuwe stad Sénart)

63

CONSTRUCTIE

Een sector die niet stilzit Waar begint en waar eindigt de missie van ProLogis? “We zoeken en ontdekken terreinen als reserve”, begint Grégory Blouin. “Wij kopen de terreinen die ons geschikt lijken en sturen daarna onze offerteaanvragen uit. Wij bouwen of renoveren de opslagruimten voor we ze verhuren en in ons beheer opnemen”. Het bedrijf overkoepelt bijgevolg het volledige proces, doch enkel in de rol van bouwheer, zoals hoger al vermeld. Welke belangrijke problemen ontmoet u op de werven? De projectmanager vervolgt: “De bouwkwaliteit in Frankrijk is zeker niet het beste wat men kan vinden in Europa. Zo is bijvoorbeeld alles wat betonconstructie betreft van betere kwaliteit in België. Zelf heb ik de constructie van een 22.000 m2 tellend gebouw in de industriezone van HautSart te Luik begeleid. Het is verhuurd aan ‘Sketchers’, een kleding- en schoenenmerk voor teenagers. Er viel niets aan te merken op de realisatie. Sinds enkele jaren lijkt men echter ook in Frankrijk naar een hoger niveau op te klimmen. De kwaliteit van de gebouwen, de panelen uit cellenbeton, de bouwelementen en de verwerking ervan, gaan erop vooruit”. Is er sprake van een constante groei in deze sector? Moet men soms moeilijke tijden overbruggen? “Verleden jaar hebben we een periode gekend waarin nieuwbouw op een laag pitje stond. De wind lijkt nu weer gekeerd”, verklaart Grégory Blouin. “Wanneer men een periode doormaakt met weinig of geen groei, dan brengen de klanten hun voorraden samen op minder verspreide plaatsen. Dat geeft ons heel wat werk, want verhuizingen en vaak ook transformaties van bestaande magazijnen, zijn dan aan de orde”. De bedrijvigheid bij ProLogis houdt nooit op. In een sector die voortdurend in beweging is, is er ook onafgebroken werk voor de eigenaar van gebouwen, ongeacht of er sprake is van uitbreiding, dan wel van hergroepering van de activiteiten.

64

Hebel-platen: economisch en technisch aan de top Als bouwheer en als eigenaar van logistieke parken met meer dan 2.300.000 m2 opslagruimte in Frankrijk alleen al, vertrouwt ProLogis op Hebel (voorheen Ytong). Een gedroomde referentie voor dat merk. Voor Grégory Blouin zijn de Hebel-platen een beste koop. “Als gevolg van de Franse wetgeving met betrekking tot brandmuren en brandschermen, moesten we op zoek gaan naar een bouwmateriaal dat zowel goed presteert als economisch blijft. De Hebel-platen uit cellenbeton beantwoorden perfect aan deze beide criteria. Het materiaal biedt 5 tot 6 uur weerstand tegen brand. De lichtheid en gemakkelijke verwerking maken er een goedkoop bouwmateriaal van dankzij de snelle montage op de werf”. De projectmanager is zich zichtbaar heel bewust van de techniek en het voordeel ervan voor zijn projecten in het zuiden van Europa. Hij argumenteert verder de keuze van ProLogis voor de bouwmaterialen van de leverancier uit Burcht: “Nog een voordeel is de kleur. Heel vaak is er een kantorengedeelte verbonden aan de opslagruimten. Wit is een lichte, heldere kleur, wat ons schilderwerken bespaart. Er is slechts één minpuntje: de kwetsbaarheid. Het komt er dus op aan voorzichtig tewerk te gaan bij de plaatsing en slechts beroep te doen op aannemers die vertrouwd zijn met de montage van de Hebel-platen.” Gelukkig is dat laatste meer en meer een feit binnen Europa. ProLogis Park Chanteloup

Luxe voor opslag De door ProLogis beheerde vastgoedportefeuille is immens. Het is dan ook niet eenvoudig om er een voorbeeld uit te selecteren, daar elke site wel aan de top lijkt te staan van wat ze op het vlak van opslag te bieden hebben. Het complex ‘ProLogis Chanteloup’ ligt op ongeveer 30 km ten zuiden van Parijs en strekt zich uit over de gemeenten Moissy-Cramayel en Combs-la-ville van de nieuwe stad Sénart. Het is ideaal gelegen langsheen de ‘Francilienne’ (ook bekend als de A104, een autosnelweg die op 30 tot 40 km rond Parijs loopt) en sluit er ook direct op aan. Bovendien bevinden zich tal van grote verbindingswegen in de onmiddellijke nabijheid, zoals de snelwegen A5 (Parijs/ Troyes), A4 (Parijs/Metz) en A6 (Parijs/Lyon). Onnodig te zeggen dat het voor een dergelijke site uiterst belangrijk is over een goede wegeninfrastructuur te kunnen beschikken. Dat bepaalt regelrecht het succes ervan.

ProLogis BP 780 93614 Aulnay-sous-Bois cedex Frankrijk Project Manager: Gregory Blouin T +33 (0)1 48 14 54 40 Commercialisatie: Franck Lot [email protected] T +33 (0)1 48 14 54 30 www.prologiseurope.com

In dit vernieuwende park krijgen de werkomstandigheden bijzondere aandacht. Temidden een groen kader verschijnt er een dienstencentrum voor het personeel van de bedrijven, wat het dagelijkse leven aanzienlijk aangenamer maakt. Een gelijkaardig concept werd door ProLogis al ontwikkeld voor de site ‘Garonor’. Zo treft men er o.a. vergaderfaciliteiten aan, hotels en restaurants, kinderopvang, een looppiste, een reisbureau en ook een beveiligingsfirma. Na voltooiing zal de site uit 9 gebouwen bestaan en een totale opslagruimte bieden van 250.000 m2. Elk magazijn is 100 meter diep en biedt 10 m vrije hoogte. De wegeninfrastructuur is zo ontworpen dat een vlotte verkeerscirculatie in de hand gewerkt wordt. Tal van parkeerplaatsen voor zowel personenauto’s als vrachtwagens, zijn voorzien. Een landschapsarchitect waardeerde het geheel op met groene zones en waterpartijen. Dit is 5-sterren logistiek!

65

fotografie: Dries Van den Brande tekst: Tim Vanhove

Creatief met kalk, zand en water AIKO

architecten & ingenieurs

66

Ontwerpen is een antwoord bieden op noden en wensen van de bouwheer. Dit op een functionele en budgetvriendelijke manier en met zorg voor de esthetiek en ruimtelijke beleving. De kracht van een goed architectenteam ligt in het feit dat het kwalitatieve antwoorden zoekt zonder terug te vallen op vaste stijloplossingen. AIKO architecten & ingenieurs blinkt al meer dan een kwarteeuw uit in deze ontwerpstrategie. In nagenoeg ieder project beroept het team zich ook op cellenbeton of kalkzandsteen voor de realisatie. AIKO slaagt er hierbij keer op keer opnieuw in creatief te zijn met kalk, zand en water.

De particuliere woningen die AIKO ontwerpt, zijn een treffend voorbeeld van de creativiteit van het kantoor. Michiel Verstraete - projectverantwoordelijke architectuur- gebruikt geen blokken, maar panelen voor het ontwerp en de realisatie van de woningen. “Het gebruik van de panelen vindt zijn oorsprong in het streven naar een industriële bouwmethodiek voor de woningen, waarbij de eigenheid van de modulaire opbouw tot uiting komt door een afwisselend gebruik van open, transparante en gesloten vlakken”, verduidelijkt de ontwerper. In de eigen woning benaderde Michiel

Verstraete deze industriële bouwmethode door het cellenbeton te combineren met een strook in bardagebekleding. De woning is modulair opgevat in een raster van 4,80 meter. Aan de tuinzijde is ze volledig beglaasd, de andere zijde is eerder gesloten. “De woning is modulair ingericht. Naargelang we ruimtes nodig hadden, hebben we een wand bijgeplaatst in dit volume. Zo hebben we op het gelijkvloers de slaapkamers, een keuken en de woonkamer gecreëerd. Op de verdieping is één grote werk- en ontspanningsruimte waar we met het hele gezin samen kunnen bezig zijn,” vertelt de architect.

Het bouwen met cellenbeton geeft een grote flexibiliteit naar inrichting. Er kan gemakkelijk een wand worden bijgeplaatst wanneer er nood is aan een extra kamer.

Flexibiliteit De wanden werden opgetrokken in lichte industriële afwerkingsmaterialen. Ook de Hebel-platen werden afgewerkt met een voorzetwand. Op die manier konden de leidingen en bijkomende isolatie gemakkelijk worden weggewerkt. “De industriële werkwijze heeft tal van voordelen: je kan grote overspanningen realiseren en krijgt dus een heel flexibele ruimte. Het gebruik van cellenbeton is ook interessant om de vochthuishouding mee te helpen regelen. Waarom we dan niet in blokken hebben gebouwd? Flexibiliteit. We hebben nu een casco gecreëerd, dat we op eigen tempo hebben afgewerkt en ingericht. Wanneer er een kinderslaapkamer nodig was, moesten we maar een wand bij plaatsen.” AIKO probeert het industriële concept sowieso ook altijd een architecturale meerwaarde mee te geven, bijvoorbeeld door het gebruik van screens, het spelen met volumes, glaspartijen,...

67

ARCHITECTUUR

Het nieuwe OCMW-rustoord van Maldegem is opgebouwd rond vijf patio’s. Alle kamers zijn rond deze binnentuinen ingeplant.

Kloostertuin Ook met de om een repetitief concept vragende Silka-elementen schept AIKO boeiende projecten. Momenteel bouwt aannemer Jan De Nul in Maldegem een vervangingsnieuwbouw voor het OCMWrustoord. De bovengrondse verdiepingen van het 134 bedden tellende complex worden volledig in Silka-elementen opgetrokken. De binnenwanden van de kelderverdieping zijn in Silkavellingkantblokken gemetseld. Het rustoord is volledig georganiseerd rond vijf patio’s, naar het idee van kloosterbinnentuinen. Rond iedere patio is per verdieping een zorgeenheid genesteld, samen goed voor 120 bedden. De gangen tot de privé-vertrekken geven uit op de patio. Ze zijn uitgevoerd in zichtmetselwerk en aan de binnentuinzijde volledig beglaasd. “De dagzalen en verpleegposten liggen centraal tussen de patio’s. Die ligging is zo beredeneerd om de personeelsbezetting zo optimaal mogelijk en de loopafstanden zo kort mogelijk te houden”, licht Eric Verstraete toe. De vijfde patio loopt door tot op het kelderniveau.

68

Privé vs openbaar De routing doorheen het rustoord is zo opgevat dat de zorgeenheden een rustig karakter hebben. De administratie en de cafetaria hebben een openbaar karakter. De cafetaria is zelfs zo opgevat dat ze ook toegankelijk is voor de buurtbewoners. Om naar de privé-vertrekken te gaan, moet je door een lobby. Zo is er een zachte overgang tussen de openbare en de private ruimten. Nog in dit rustige karakter kadert de plaatsing van de keuken op de kelderverdieping De keuken ligt rond de kelderpatio. Hierdoor wordt daglicht in de keuken gehaald en kunnen de bewoners vanop het woonniveau zien en ruiken hoe de maaltijden worden bereid. Eric Verstraete: “Een belangrijk voordeel van deze keukenlocatie op kelderniveau is het beperkte transport met karren door de gangen van het woongedeelte. Dit kan nu allemaal op kelderniveau gebeuren. Van hieruit gaat het met de lift rechtstreeks naar het restaurant, dus geen ratelende karren in de gangen.”

Aannemer Jan De Nul voerde voor het eerst de plaatsing van de Silka-elementen zelf uit. De metselaars zijn laaiend enthousiast over het systeem.

AIKO ontwierp het rustoord volledig op maat van grote Silka-elementen.

Aannemer Jan De Nul voerde voor het eerst de plaatsing van de Silka-elementen zelf uit. In het verleden werden hiervoor altijd onderaannemers ingeschakeld. Een belangrijke uitdaging was de organisatie op de werf. De blokken moeten op de juiste plaats worden gezet. De metselaars stonden aanvankelijk ook huiverig tegenover het systeem. Nu zijn ze heel tevreden over de snelheid en manier van werken.

Brandweer Gent Iets verderop in Gent legt Aiko momenteel de laatste hand aan een gloednieuwe brandweerkazerne voor 500 manschappen. De inplanting ervan werd geënt op het aanpalende en geklasseerde Manchester-gebouw. “De buitenmaten en het monoliete volume zijn afgestemd op het buurgebouw. We hebben een actuele versie van het industriële gebouw willen uitwerken, als tegenhanger van het Manchester-gebouw, maar gebaseerd op dezelfde ontwerpmethodiek”, aldus Michiel Verstraete. Het gebouw werd bewust ‘streng’ gehouden, om ook het kazerne-aspect ervan te belichamen. Door de bewust willekeurige plaatsing van de ramen zijn de interne functies en opdeling niet onmiddellijk af te lezen aan de buitengevel.

Het volume en de buitengevel van de brandweerkazerne zijn afgestemd op het aanpalende Manchestergebouw.

De kazerne telt drie bouwlagen. De kantoren, verblijfsruimten en een groot terras bevinden zich op de verdieping. Het gelijkvloers wordt grotendeels ingenomen door de garages voor de brandweerwagens. Op de benedenverdieping kan het personeel zijn wagen parkeren. Tot slot is er ook nog een sporthal voor de manschappen. De kazerne heeft een modelfunctie naar brandveiligheid- en beveiliging. “Ze is als het ware een showroom van wat er op het vlak van brandbeveiliging kan. Aan de hand van deze installatie kan de brandweer aan belanghebbenden de mogelijkheden verduidelijken”, zegt Piet Van Besien die dit project heeft uitgewerkt en het nu opvolgt.

Alle binnenmuren in de nieuwe Gentse brandweerkazerne werden in Silka-vellingkantblokken gerealiseerd.

69

Oud stationsgebouw Aiko liet de buitenzijde van het gebouw ongemoeid. Intern werd een tussenvloer en het nodige moderne comfort ingebracht. Hierdoor ontstond de nodige kantoorruimte. Bij de herinrichting werd bewust naar een contrast tussen het bestaande gebouw en de nieuwe elementen gestreefd. Zo werd de bestaande vloer in asfalttegels beschermd met een epoxylaag en werden de nieuwe vloeren in steentapijt uitgevoerd.

ARCHITECTUUR

Een mooie afsluiter is zonder twijfel het eigen kantoorgebouw. Aiko trok in 2003 in een verbouwde spoorwegloods. De loods maakt deel uit van een unieke site. Het is één van de weinige oude en authentieke Belgische stationsites waar zowel de woning van de stationschef, de goederenloods, het stationsgebouw en het telegraafgebouw nog aanwezig zijn. Daarom ook zijn al deze gebouwen met het stationsplein vandaag beschermd. Het architectenbureau kocht de loods van de VZW Stoomcentrum, die het oude stationscomplex van Maldegem heeft uitgebouwd tot een toeristische trekpleister met als hoofdattractie drie stoomlocomotieven.

AIKO geeft fakkel door aan tweede generatie Het was de samenwerking tussen architecten Piet van Besien en Eric Verstraete die in 1978 aan de grondslag lag van AIKO Projectburo. Het bureau raakte al snel in de industrie- en kantoorbouw verzeild en realiseerde in de loop der jaren ook heel wat werk voor openbare besturen en in de verzorgingssector. Referenties als Bose, Jacali en Marcolini Chocolade, Barco, Nedloyd, Dossche Mills, rustoorden voor verschillende vzw’s en OCMW-besturen en tal van schoolgebouwen kunnen op dat vlak tellen. In deze opdrachten werd er altijd naar gestreefd alle bouwkundige opdrachten uit te voeren, van architectuur over stabiliteit en technische studies, tot interieurinrichting en omgevingsontwerp. Afhankelijk van de werkdruk pakte AIKO deze opdrachten met vijf tot twaalf medewerkers aan. Begin 2000 kocht AIKO het oude stationsgebouw in Maldegem, sinds 2003 is het kantoor er ook gehuisvest. Begin dit jaar hebben stichters Piet Van Besien en Erik Verstraete zich voorgenomen de fakkel door te geven aan de jonge generatie. Daarom is AIKO sedert 1 april van dit jaar opgedeeld in twee vennootschappen: Architecten Aiko cvba en Ingenieurs Aiko cvba. Deze vennootschappen zullen stapsgewijs de portefeuille van de vennootschap FV van Besien en Verstraete overnemen en het bureau verder uitbouwen.

AIKO architecten & ingenieurs Stationsplein 6 9990 Maldegem T +32 (0)50 40 88 60 F +32 (0)50 40 88 65 [email protected] www.aiko.be

70

AIKO restaureerde het oude stationsgebouw van Maldegem tot kantoorgebouw. De buitengevel bleef intact, intern werd een tussenvloer ingebracht voor extra kantoorruimte.

Rendement door intelligent bouwconcept

Silka, doordacht en rendabel maatwerk Systeembouw met Silka, op maat van het project, levert aanzienlijke besparingen op. Want Silka staat niet alleen voor uitstekende bouwelementen, het is ook en vooral een bouwwijze. Snel, economisch en rationeel, bij uitstek geschikt voor grotere projecten zoals appartements - en utiliteitsbouw. Akoestisch, draagkrachtig en milieuvriendelijk Silka bouwelementen uit silicaatsteen onderscheiden zich door hun draagkracht en akoestisch-isolerende eigenschappen. Silka-elementen zijn maatvast en gemakkelijk te verwerken. Het resultaat is een witte, perfect vlakke muur, die slechts een dunne bepleistering vergt of rechtstreeks betegeld wordt. Het gebruik van lijmmortel beperkt de hoeveelheid “bouwvocht”. Silka bouwelementen worden geleverd in diktematen van 100 tot 300 mm voor dragende en niet-dragende binnenmuren. Het Silka-concept Aan de hand van de definitieve bouwplannen tekent de technische dienst van Silka de legplannen van alle wanden uit en berekent de hoeveelheid Silka-elementen, met inbegrip van de nodige passtukken en paslaagstroken. Elke wand draagt een code en alle benodigde elementen zijn voorzien van coördinaten die overeenstemmen met de plaats in het legplan. Vergissingen uitgesloten, geen bijkomende manipulatie (verzagen!) op de werf, en geen afval. Dit levert u een aanzienlijke kostenbesparing op.

Ja, ik wil meer info over het intelligent bouwconcept van SILKA. Naam

Tel.

/

Voornaam

Fax

Adres

E-mail

/

@ Functie

Ik wens documentatie te ontvangen.

Firma

Ik wens gecontacteerd te worden.

Xella respecteert de wet op de privacy

Xella BE nv/sa Kruibeeksesteenweg 24 • 2070 Burcht • tel: 03/250.47.96 • fax: 03/250.47.06 • [email protected] • www.xella.be

Architectuur zonder taboe

tekst: Marc Covet

72

Architecten COEBA

Het Groothertogdom Luxemburg bruist van talent, zoveel is zeker. Konstructief heeft zijn oog laten vallen op het bureau COEBA. Of architecten die de kunst van de dialoog verstaan. Dave Lefèvre, afkomstig uit Luxemburg, heeft zijn opleiding gevolgd in Wenen en daar ook twee en een half jaar gewerkt bij GERNER°GERNER°PLUS. In dit jonge Weense architectenbureau krijgt hij de smaak te pakken van een moderne, om niet te zeggen avant-gardistische architectuur. In 2001 keert Dave terug naar zijn eigen Luxemburg en hij gaat aan de slag bij COEBA, 30 jaar eerder opgericht door zijn vader André Lefèvre en Klaus Schmitz. Dit is niet zomaar een architectenbureau, COEBA beheert ook projecten als coördinator en dat was dertig jaar geleden nog zelden gezien.In 2004 neemt Dave Lefèvre de activiteiten van het bureau over en gaat een vennootschap

aan met Olivier Georges en Marco Ramos. Ervaring is nooit onbelangrijk en dus blijven ook de oude vennoten nog actief in het bureau. Op basis van deze structuur, onderbouwd met een enorme ervaring en een oog voor hedendaagse architectuur, heeft dit nieuwe team zich in het avontuur gestort. Sterke projecten, zonder consensus Wat is de filosofie van het bureau? “We willen een hedendaags architecturaal idee uitwerken in overleg met onze opdrachtgevers”, begint de architect. “We bestuderen de details, rekening houdend met de haalbaarheid op de bouwplaats, en zorgen dat alles binnen het budget en de planning blijft.” Met een gemiddelde leeftijd van nauwelijks 30 jaar, willen de ontwerpers een nieuwe wind door hun architectuur doen waaien. En is Luxemburg klaar voor die nieuwe wind? “We merken dat het Groothertogdom

de voorbije jaren een enorme evolutie heeft doorgemaakt”, antwoordt hij. “Jonge mensen die net als ik in het buitenland gestudeerd hebben, komen terug met een koffer vol nieuwe ideeën.”En hoe gaat het bureau dan concreet te werk? “Ik leg zeker geen beslag op mijn tekentafel”, zegt Dave Lefèvre. “Ik laat ook ruimte voor de anderen. We ontwerpen in team, met alle spanningen van dien. Sommigen staan met beide benen op de grond, anderen durven wel eens te gaan zweven. Maar het is net die tegenstelling die zo verrijkend is. Het project dat daaruit voortvloeit, is geen consensus. Het is een combinatie van sterke ideeën waar de argumenten van elke persoonlijkheid in terug te vinden zijn.” Een bureau dat heel ambitieus van start is gegaan, gebouwd op sterke fundamenten. De som van de ervaring en de creativiteit van de jonge generatie. Welke resultaten dat oplevert, zien we in de volgende projecten.

De glazen doorgang verbindt de 2 paviljoenen van dit tehuis voor Alzheimer patiënten. Bij het ontwerp van het nieuwe gedeelte kozen de architecten resoluut voor een hedendaags concept.

73

onderhoudscomfort en een goede mechanische stabiliteit voor de grote vleugels. Hout krijgt heel wat te verduren door gebruik en zonnestralen en kan gaan kromtrekken. Dus voor de bedekking van de verbindingsgang was dit het enige materiaal met voldoende structurele draagkracht en de mogelijkheid tot redelijke doorsneden.” De werkzaamheden voor de buitenramen en -deuren werden toevertrouwd aan Miroiterie Origer uit Ettelbruck dat zich nog maar eens van zijn beste kant heeft laten zien door zijn ervaring in glaswerk te combineren met de productie van aluminium ramen en lichtstraten.

ARCHITECTUUR

Architectuur zonder taboe COEBA heeft onlangs een tehuis gebouwd voor de “Association Luxembourg Alzheimer” (A.L.A.). De architect geeft een woordje uitleg bij de werkwijze: “Ik denk dat architectuur taboes kan doorbreken. In onze samenleving is ziekte doorgaans nogal een gevoelig onderwerp. Bij het begin van dit project hebben we getracht een centrum te creëren dat openstaat voor de samenleving. Architectuur heeft een sociale functie. Dat vergeten we nog wel eens in deze individualistische en functionalistische tijd. De architecten hebben een nieuw paviljoen ontworpen dat tegen het oude volume in neoklassieke stijl werd aangebouwd. Geen imitatie natuurlijk, maar een uitdrukking van onze tijd. Eenvoudige gevels, grote ramen, een zeer warme bekleding in hout. Studies hebben aangetoond dat de ideale groep om alzheimerpatiënten overdag te begeleiden uit 12 personen bestaat. Zij verblijven op de gelijkvloerse verdieping, boven is de administratie gehuisvest. Een glazen gang waarvan het bovenste deel een gebogen overkoepeling heeft, verbindt de twee gebouwen met elkaar. “We wilden zo veel mogelijk licht laten binnenvallen, omdat dat zeker een heilzaam effect zal hebben op de mensen die in het tehuis verblijven”, zegt David Lefèvre. Die menselijke visie komt ook in andere details tot uiting. Omdat alzheimerpatiënten de neiging hebben om weg te lopen, moeten de terreinen volledig omheind zijn. Die omheiningen zijn niet opgevat als gevangenismuren, maar als lichte elementen of begroeid met planten. Voor dit project werd gekozen voor aluminium raamprofielen van het merk RC System. Waarom? “Na lang nadenken, hebben we voor de profielen van RC System geopteerd omwille van de uitstekende prijs-kwaliteitverhouding. Aluminium is een materiaal dat bij ons in de smaak valt met zijn hedendaagse uitstraling. Bovendien biedt het, bij dit type van projecten, heel wat 74

De RC System profielen zijn flexibel, licht maar toch zeer sterk. Ze passen zich perfect aan aan elk transparant détail.

Bestudeerde details die blijvend zijn. De tinten zijn op elkaar afgestemd en benadrukken harmonieus de volumes.

De architecten van Coeba zijn gewonnen voor houten buitenbekleding, een materiaal dat mooi aansluit bij het aluminium buitenschrijnwerk. De buitenruimtes - risicozones voor een complex dat onderdak biedt aan Alzheimer patiënten - zijn zeer verzorgd.

Zowel voor het kerkhof van Mondorf les bains, als voor een ééngezinswoning zetten Dave Lefèvre en zijn medewerkers zich ten volle in. Met talent en professionalisme.

Een aanpasbaar huis Dave spreekt vol voldoening over het project in Cruchten. Dit is zijn eerste eengezinswoning in Luxemburg en hij heeft er heel wat energie in gestoken. “Het is een georiënteerd ontwerp: open naar het zuiden en gesloten naar het noorden toe. Alleen al door volumes goed te oriënteren, kunnen we wonderen verrichten. We hechten veel belang aan energiebeheer. In Wenen was die interesse vanzelfsprekend. Hier, in Luxemburg, ligt dat minder voor de hand. Maar de mentaliteit verandert.” Het project is zodanig ontworpen dat het huis aangepast kan worden. Kinderen gaan het huis uit, ouders willen van thuis uit werken of een kamer verhuren: tegenwoordig blijft een woning zelden nog een leven lang hetzelfde. Voor het dak werd een opmerkelijke keuze gemaakt: een bedekking van leisteen op een zinken dak. “Ik laat een materiaal graag tot zijn recht komen”, legt de architect uit. In zijn werk, in het leven en zelfs in zijn architectuur staat dialoog centraal voor Dave Lefèvre. Voor eengezinswoningen maakt het bureau ook gebruik van aluminium ramen en vooral van het gamma RC System met

profielsystemen met verborgen vleugel waar de architect vol lof over spreekt. Stilstaan bij de dood Dat gebeurt niet elke dag. In Mamer, ook in Luxemburg, werd COEBA gevraagd om het plein van de onafhankelijkheid in te richten en een monument voor de gesneuvelden te ontwerpen. “Dit is een kleinschalig project,” legt de ontwerper uit, “maar daarom niet minder belangrijk. Hier kunnen we echt onze ziel in leggen en veel energie steken in de kleinste details.” Zwart graniet symboliseert de donkere kant, de oorlog. Roestend corten-staal staat voor leven, de blijvende herinnering aan de vermisten. Hoop vinden we terug in de bamboe die de gewichtigheid van de zwarte monoliet een beetje verzacht, hoop op een snelle wederopbouw, zoals deze snelgroeiende plant. De verlichting in de grond is geslaagd en hult de plek in een mysterieuze sfeer. We blijven nog even bij de overledenen voor een ander project waarbij het bureau werd ingeschakeld voor de uitbreiding van een kerkhof in Mondorf-les-Bains. De plechtigheden worden gehouden

in een paviljoen. Ook buiten, op het voorplein met een glazen overkoepeling, kunnen ceremoniën gehouden worden. Een goed idee van de ontwerpers: ze hebben dichtbij een fonteintje geplaatst. Het geluid van het water heeft een rustgevend effect, vooral tijdens droevige en gespannen plechtigheden. Een project dat perfect past bij dit bureau: inventief, maar nooit irrationeel. Nog maar eens een bewijs dat deze architecten de moed hebben om, met talent, de taboes van onze samenleving te doorbreken. En dat is een van hun grootste verdiensten.

Coeba, dave lefèvre et associés architecture, urbanisme & design 14d, rue bour LU-7216 Bereldange T +352 33 86 86 F +352 33 20 81 [email protected]

75

Architectuuratelier Robert Bassetto

Robert Bassetto grijpt naar de maan* (*)naar het spektakel ‘décroche la lune’ van Franco Dragone

tekst: Marc Covet

76

Langzaam maar zeker ontwaakt de regio in het centrum van het land opnieuw. Dromende architecten, producers van spektakels en investeerders geloven erin. Niets is onveranderlijk. Wat weten we van La Louvière? De Duferco-fabrieken, een voetbalploeg, een reputatie als rampgebied... Sinds enkele jaren kennen we ook Franco Dragone, de artistieke kracht achter de ‘Cirque du Soleil’, die besloten heeft om een beetje van de warmte van de fonkelende lichtreclames uit Las Vegas te delen met zijn geboortestreek. Nochtans loopt de stad over van andere capaciteiten. Robert Bassetto geeft zich niet gewonnen aan de sfeer van een obsessionele dwangneurose. Hij ontvangt ons in zijn kantoren, waar grote en kleurrijke schetsen de muren opluisteren. Zijn fonkelende en optimistische blik kijkt doorheen een betoverend prisma van creatieve projecten. Voor de architect heeft de toekomst niets sombers. “Wie La Louvière met een helikopter overvliegt, zal merken hoe groen het hier is. Deze vaststelling heeft me aangespoord tot handelen. Rondom zijn er overal bossen, parken en tuinen. Veelal kent men slechts het binnenkomen via de rijksweg, temidden verouderde industriële sites. Dat is het beeld van de mislukking, het verleden. Wanneer men hogerop gaat, krijgt men een andere kijk op de zaken.” Hij toont ons de twee schetsen achter hem, die al onze aandacht hadden getrokken. “Ik heb deze visie ontwikkeld als een project voor mezelf. Ik heb me voorgesteld hoe de stad er zou kunnen uitzien: transparante blokken langsheen het kanaal, met daartussen publieke ruimte. Het zijn volumes waarvan de uitstraling de toekomst oproept. Een gedurfd programma, dat het uitzicht van onze omgeving zal veranderen”. Het verdere gesprek zal in deze toon verlopen. We zijn hier ver van het klassieke cliché van een nostalgisch Henegouwen.

Franco Dragone: een belangrijke ontmoeting De twee grote schetsen, gemengd met computertekeningen en potloodtekeningen, vormden de basis voor een zeer belangrijke ontmoeting. Wanneer Franco Dragone enigszins toevallig binnenstapt in het kantoor van de architect, is deze meteen laaiend enthousiast over de toekomstvisie die hier is opgehangen. De scenarist zal later aan zijn medewerkers vertellen: “Ik heb een gek ontmoet die een visie heeft op La Louvière”. En zo komt het dat Robert Bassetto zijn koffers mocht pakken voor Montréal en Las Vegas. “En ik die altijd vliegangst heb gehad... Ik moest meteen op een lange afstandsvlucht”, herinnert hij zich. “Wat een avontuur! Ik werd op verschillende vertoningen uitgenodigd en we hebben heel lange gesprekken gevoerd over het installeren van zijn kantoren te La Louvière. Hij had met gelijk welke andere architect kunnen werken, maar koos iemand van hier.”

Sindsdien kennen we het vervolg van het verhaal, dat klinkt als een sprookje voor een streek die zich afvraagt wat haar overkomt. Franco Dragone zal zijn productiekantoren vestigen in het centrum van de stad, brengt Céline Dion naar de stad van de wolven en zal een spektakel vol hoop en toekomst opzetten: ‘Décrochez la Lune’. De architect heeft zijn raad in elk geval al opgevolgd. Dragone zal de ontwerper vragen om een heel ambitieus project te ontwikkelen. Het zal ingeplant worden op een prachtige locatie langsheen het centrumkanaal, dat temidden velden en bossen naar de scheepslift van Strépy-Bracquegnies loopt. De uitdaging bestaat erin een extreem polyvalent centrum te ontwikkelen, waarbij het aantal gebruikers kan variëren van 50 tot 500 personen bij grote repetities. Het project beslaat 10.000 vierkante meter, waarop de catering, de logistiek, de diensten en alles wat er zoal rond de creatie van een productie hangt een plaats krijgt. Ver van zijn explosieve denkbeeldige wereld op de scène,

Voor zijn vriend Franco Dragone, heeft de architect een architecturale scene gecreeerd. Een spectaculaire werkplaats, maar zonder overbodige franjes.

77

houdt Franco Dragone ervan om in een functionele ruimte te werken. Hij ziet zijn werkruimte als een grote industriële hal, die zich gemakkelijk laat aanpassen aan de noden, een beetje in de stijl van een filmstudio. Robert Bassetto stelt een grote straat voor zoals op een luchthaven. De verschillende functies bevinden zich langsheen die as en kunnen op flexibele wijze ingezet worden naarmate de projecten evolueren. Voor specifieke producties bestaat de mogelijkheid om containers in te zetten als uitbreiding. De kantoren zijn naar het kanaal gericht; de productiestudio’s naar de achterkant. Er is geen hiërarchische horizontale ruimte-indeling, net zoals bij het kanaal. Democratisch ook, net zoals de beslissingsstructuur voor de producties. De baas en het personeel komen langs dezelfde deur binnen. De binnenstraat vormt een ontmoetingsplaats als een grote foyer. Het is een coherent project met grote doorstroomruimten. De samenwerking met Dragone zou jammer genoeg herzien worden als gevolg van de malaise na 11 september 2001.

ARCHITECTUUR

Wolvendromen Ondanks alles zal de architect Dragone’s 3.000 m2 kantoorruimte inrichten in het centrum van La Louvière. Een bescheiden renovatie, die voldoet aan de verwachtingen van de gebruikers. “Het is een project dat we in slechts weinige dagen hebben uitgezet,” herinnert hij zich nog. “We hebben voor een eenvoudige aanpak gekozen. Een andere ploeg heeft ingewikkelde ruimten gecreëerd, in de hoop hiermee in te spelen op de uitbundige leefwereld van Dragone. Maar wanneer Franco werkt,

Robert Bassetto is een dromer. Hij creëert zijn ontwerpen met een techniek die in de vergeethoek geraakt: de beschrijvende meetkunde. Een tekening gemaakt met de hand, die achteraf met computer wordt bijgewerkt.

voelt hij zich niet geroepen om rond te lopen in een decor. Hij verwacht eenvoudige en goed georganiseerde ruimten”. Op de gevel van het kantoorgebouw, slechts enkele stappen van het station verwijderd, prijkt het logo van de producent. Twee affiches kondigen de shows aan in Las Vegas en Montréal. Dromen mag. Twee stappen verder, te Casteau, laat zich het nieuwe lokale optimisme voelen onder de vorm van een investering van Dhr. Yves Wasteels. Het betreft ‘apparthotels’, op een oppervlakte van 1.500 m2.

Het project werd in een recordtijd voltooid: de werf startte op 15 maart en de oplevering, inclusief de volledige inrichting, had plaats op 15 juli. “De artiesten van de show «Le rêve» waren erg in de wolken er te kunnen overnachten”. Op dezelfde site is een nieuw restaurant ingericht als een hommage aan... Franco Dragone. Zijn naam: «L’envers du décor» (de achterkant van het decor). Het is een plaats boordevol verwijzingen naar de wereld van de creatieveling uit La Louvière. Het is ook commercieel een succes en het is er altijd vol. Voor alle bezoekers aan de stad van de wolven is dit een must geworden.

Eenvoudige volumes, contrasterende materialen. Dit brengt de schepper van La Louvière voort. Een moderne kijk op architectuur, waar we best trots op mogen zijn.

78

Aan een straat Robert Bassetto heeft ook andere klanten. Het OCMW van La Louvière bestelde bij hem een project dat onze aandacht trok. Oorspronkelijk was er aan de rue Hamoir een oude verfwinkel, die gesloopt werd. Het nieuwe project werd ‘Les chemins de traverse’ gedoopt (de overtocht, de doorsteek). Het zal de volledige perceellengte beslaan (9 m). De architect bedacht een overdekte galerij, verlicht met lantaarns, waarlangs afwisselend patio’s en winkels zijn geschikt. Naar de straatzijde vinden we ‘drie transitverblijven’, tijdelijke en volledig ingerichte woningen, voor mensen in moeilijkheden of wachtend op een ander verblijf. In de straat vinden we een kringloopwinkel, een kapsalon, een atelier voor het herstellen van kleine meubels en speelgoed, om te eindigen bij het restaurant en een tuin met terras.

Het budget voor dit project schommelt rond de 750.000 euro. Hoewel het concept met de centrale as waarrond de functies gegroepeerd liggen gelijkenis vertoont met dat van Franco Dragone, zijn de budgetten hier van heel andere aard. De technische eisen en het comfort zijn echter even strikt bepaald. Zoals voor zoveel projecten, hebben de architecten hun vertrouwen gesteld in Ytong-blokken. De ontwerper legt uit waarom: “Eén van de door het lastenboek opgelegde voorwaarden was het gebruik van ecologische materialen. Wij wisten dat voor heel wat redenen de bouwmaterialen van Xella hieraan beantwoorden. Gering energieverbruik bij de productie, recycleerbaarheid, enz. De Ytong-cellenbetonblokken hebben echter nog veel meer troeven uit te spelen: snelle verwerking, geen thermische bruggen en gunstige akoestische isolatie-eigenschappen”. De architect is voelbaar overtuigd van de eigenschappen van het bouwmateriaal uit Burcht.

“Les chemins de Traverse” in La Louvière. Een winkelcomplex dat zich langs een binnenstraat uitstrekt. Een geslaagde stadsontwikkeling.

Informatica, maar niet teveel In zijn kantoor gaat ons gesprek verder en schiet alle kanten op. Robert Bassetto is een gepassioneerd man. Hij is vol bewondering voor de 3D-animatie van de show ‘Le Rêve’. Hoewel hij de hedendaagse architectuur verdedigt, staat hij toch erg kritisch tegenover zijn team. Hij verklaart: “Vandaag mogen de architecten niet meer weg van hun beeldscherm. Er wordt niet meer met de hand getekend. Ik ben helemaal niet tegen computers, maar acht het verkeerd om niet langer de beschrijvende meetkunde of het perspectieftekenen te onderwijzen. Daardoor gaat er iets essentieels verloren. Hier vertrekt alles vanuit handmatig tekenwerk. Ik bepaal een schaal en vervolgens wordt er getekend. Men moet het tekenwerk van architect Scarpa maar eens bekijken. Daar staat werkelijk alles op: 2D, 3D, en alles met een fenomenale precisie”. Niemand kan er nog omheen: er gebeurt wat in La Louvière! Architect Robert Bassetto Medewerkers: Frank Verspeelt, architect Sophie Bellon, architect Ludovic Busieaux, architect Josselyne Vander Osieren, secretaresse

Het restaurant “L’envers du Décors”, helemaal ter ere van het kind van de streek en van Las Vegas: Franco Dragone.

Architectuuratelier Robert Bassetto Avenue Gambetta 68 7100 La Louvière T +32 (0)64 23 87 40 F +32 (0)64 23 87 40 www.robertbassetto.com

79

Lievens & De Craemer is altijd een stapje voor op het vlak van milieuvriendelijkheid. In deze woning werden duurzame principes verzoend met de karakteristieken van een lage energiewoning.

Milieuvriendelijke trendsetters tekst: Tim Vanhove

Arcitectenbureau: Lievens & De Craemer

80

“Een architect laat zich geen stempel opdrukken door zijn stijl. Hij moet iedere stijl kunnen hanteren om een antwoord te bieden op de vragen van de bouwheer.” Die architectuurvisie hanteren Antoine Lievens en Yves De Craemer binnen hun kantoor. Hun referentielijst staaft die visie ontegensprekelijk. Ook al meet het ontwerpteam zich geen vaste stijl aan, in kalkzandsteen hebben ze wel een trouwe bondgenoot gevonden. Het kantoor gebruikt de Silka-producten graag omwille van hun hoge druksterkte, akoestisch en thermisch buffervermogen en mechanische weerstand. Van een vaste stijl willen Antoine Lievens en Yves De Craemer niet weten. Ze staan naar eigen zeggen open voor iedere stijl als ze op die manier de behoeften van de klant kunnen invullen. Hun brede activiteitenveld is ongetwijfeld ook niet vreemd aan die brede stijlvisie. Het kantoor is op zowat alle terreinen actief: van particuliere woningbouw en renovatie over groepswoningen, appartementsbouw, scholen en kantoren tot opdrachten voor de openbare sector. Dat ruime opdrachtenpakket gaat al een tijdje terug. Tot 1960 om precies te zijn, toen Antoine Lievens zich als zelfstandig architect vestigde. “Aalter was toen nog een klein dorp en we waren hier maar met twee of drie architecten. Mijn ouders waren bovendien gekend in de streek, waardoor ik al vrij snel goed in het werk zat. En op ‘den buiten’ moet je als jong architect alles zetten. Geen opdracht mag te min zijn. Dat maakt dat we een heel verscheiden referentielijst hebben”, aldus Antoine Lievens. In 1986 ging Yves De Craemer als stagiair aan de slag bij Antoine Lievens. Drie jaar later kwam hij als vennoot bij zijn oom in de zaak. Intussen telt het kantoor 3 vennoten, een stagiair-medewerker en een administratieve kracht.

ARCHITECTENBUREAU Lievens & De Craemer Milieubewuste trendsetter Vaste waarden die Lievens & De Craemer in ieder project proberen na te streven zijn duurzaamheid inzake materiaalgebruik en aandacht voor ecologie en milieubewustzijn. Het bureau is op dat vlak altijd vooruitstrevend geweest, zonder daarbij echter een ‘groene sokkenmentaliteit’ te hanteren. “Sinds de oliecrisis gebruiken we al een isolatielaag van 6 cm in de spouw. Intussen zijn we zelfs al geëvolueerd naar een standaardpakket van 8 à 10 cm. Samen met kalkzandsteen krijg je een goede buffer voor de energetische waarde. In de winter kan je de woning gemakkelijker verwarmen en in de zomer koel houden door de accumulerende eigenschappen van het materiaal.” Dit concept bewijst nu al zijn deugdelijkheid in de lage energiewoning van de familie Lievens Lauwers. Deze eengezinswoning heeft een K-peil 29. De 43 cm dikke buitenwanden zijn volledig opgetrokken in Silka-stenen met een 15 cm dikke laag isolatie. Het geheel is afgewerkt met

geplatoniseerd hout of gevelsteen. Op technisch vlak is de woning ook vooruitstrevend: de mechanische ventilatie wordt gevoed door een grondbuis die de lucht ondergronds aanzuigt en ze zo al opwarmt of koelt naargelang het seizoen. Het warm water in de woning wordt geleverd via een zonneboiler, de verwarming gebeurt met een condensatieketel van 15 kW. Het hele gebouw wordt verwarmd met vloerverwarming. Deze is in iedere kamer apart regelbaar. In de badkamer is de vloerverwarming aangevuld met wandverwarming. Zeker zo efficiënt, maar een stuk goedkoper als een aanvullende radiator of convector. Eenvoudigweg omdat er geen tweede circuit uitgebouwd dient te worden.

81

ARCHITECTUUR

In appartementsprojecten maakt kalkzandsteen steevast deel uit van de gemeenschappelijke wand omwille van zijn akoestische eigenschappen.

Akoestische buffer Naast de thermische buffercapaciteiten gebruiken de architecten Silka ook graag als akoestische buffer. In appartementsprojecten maakt kalkzandsteen dan ook steevast deel uit van de gemeenschappelijke wand. Die aanpak werd ook toegepast in een recent appartementsgebouw voor cv De Volkshaard in Maldegem. Aannemer Bouwcentrale Modern bouwde de 16 appartementen met de Silka Lightblokken. Yves De Craemer: “De aannemer had nog nooit met een lijmsysteem gewerkt. Hij stond er

82

aanvankelijk dan ook sceptisch tegenover. Bij aanvang van de werf kreeg hij echter de nodige uitleg van de mensen van Xella. Hij was daarna vrijwel onmiddellijk enthousiast over het systeem.” Ook 10 nieuwe appartementen voor De Volkshaard in Maldegem worden volgens het beproefde procédé uitgewerkt. De Volkshaard is een constante in het projectoverzicht van Lievens & De Craemer. “We hebben altijd wel enkele projecten lopen voor de huisvestingsmaatschappij.

Ons grootste project tot hiertoe waren 53 woningen voor Woonerf De Kouter. In totaal hebben we op deze wijk 93 woningen gerealiseerd. Tegenwoordig zijn de opdrachten niet zo groot meer, gezien het gewijzigde subsidiebeleid.” Een andere vaak terugkomende opdrachtgever is KBC - het vroegere Cera. Verschillende van de verbouwingen of nieuwbouwprojecten in de regio zijn voor rekening van Lievens & De Craemer.

‘t Kremlin De grootste referentie die Lievens & De Craemer tot hiertoe op zijn referentielijst mocht bijschrijven is het gemeentehuis van Aalter, in de volksmond ook wel ‘t Kremlin genoemd omdat volksvertegenwoordiger Pieter De Crem, en voorheen zijn vader, er burgemeester is. Het gemeentehuis - intussen al 12 jaar oud - werd ontworpen samen met de architecten Lambrecht uit Sint-MartensLatem. Het bestaat uit 3 hoofdblokken die via een circulatie-as met elkaar worden verbonden.

is volledigin Silka opgetrokken, inclusief de kelders en dit omwille van de mechanische sterkte. Dit niveau doet immers dienst als archief en bevat een ruimte voor recepties. Hier kunnen de gevels dus al eens een stootje krijgen.

In het middenblok zijn de bestuurlijke functies en een auditorium met 380 zitplaatsen ondergebracht, de twee zijbeuken worden gebruikt door de administratie. Het 5.000 m2 grote gebouw

Lievens & De Craemer Warandestraat 8 9880 Aalter T +32 (0)9 325 80 80 F +32 (0)9 325 80 88 [email protected] www.lievensendecraemer.be

Lievens & De Craemer heeft een gevarieerde referentielijst; van scholen over sociale woningbouw tot particuliere woningen.

Het gemeentehuis van Aalter – ’t Kremlin in de volksmond – is de grootste realisatie van het bureau tot hiertoe.

83

Witte eenheid

Paul Schellekens M10 Architecten fotografie: Dries Van den Brande tekst: Tim Vanhove 84

Van de eerste tot de laatste: iedere woning in de Turnhoutse Jokerstraat is wit. Dat witte aspect en de bijzondere architectuur van de woningen, maken van de Jokerstraat één van de weinige unieke verkavelingen in ons land. Zo spraakmakend zelfs dat de architectuuropleidingen er nu al met volle bussen naartoe trekken. Bezieler Philippe de Somer had van bij de start dit unieke beeld voor ogen. Architect Paul Schellekens zette die visie om in werkelijkheid. “De Jokerstraat is eigenlijk geïnspireerd op verkaveling ‘Raadsheren’ in Vosselaar. Deze verkaveling is medio jaren ‘60 nog ontworpen door Léon Stijnen en bestaat ook volledig uit witte woningen,” vertelt Paul Schellekens. “Verkavelaar Philippe

de Somer is een belangrijk industrieel in Turnhout. Hij woont op één van de mooiste domeinen in het Turnhoutse en heeft al enkele delen ervan verkaveld. Dit met nogal strikte richtlijnen betreffende de te gebruiken materialen. Maar hij was nooit echt tevreden met het bereikte resultaat.” Vermits er weinig steun kwam van Stedenbouw met betrekking tot de al te vrije interpretatie van de voorschriften door de eigenaars, vroeg hij zijn vriend Schellekens als architect voor de Jokerstraat. De kopers zouden verplicht worden met de architect te werken. Paul Schellekens had in het begin zijn bedenkingen: “Ik vroeg me af of er wel kopers bereid zouden zijn om de zware verplichtingen van de architectuurvorm erbij te nemen. Voor Dhr de Somer was dat geen probleem. Het mocht desnoods

wat minder snel gaan. Hij wilde eindelijk een straat realiseren waar hij zich goed bij voelde.” De kopers in de verkaveling waren al snel mee in het beeld dat de verkavelaar voor ogen had, zodat de vraag tot kopen groter was dan het aanbod. Door deze bijzondere omstandigheden: éénheid in architectuur, het gezamenlijk afwerken van tuinen en dergelijke, is er ook een bijzondere band ontstaan tussen de bewoners. “Ze zijn blij en een beetje fier deel te zijn van dit unieke project.”

Een witte eenheid, een spraakmakende architectuur. Dat is de volledige Jokerstraat in een zin gevat.

85

ARCHITECTUUR

Gesloten aan de straatzijde en maximaal opengewerkt aan de tuinzijde om te profiteren van de ideale oriëntatie. Dat kenmerk komt in veel van de woningen terug.

Vanuit gebruiker ontworpen Niet alleen de witte kleur, ook de hedendaagse architectuur is typerend voor de Jokerstraat. Je kan nochtans niet verwachten dat iedere grondeigenaar hedendaags wil bouwen. Toch valt die puzzel in de Jokerstraat wonderwel in elkaar. Paul Schellekens: “De plannen voor de woningen zitten heel rationeel en praktisch in elkaar. Iedere woning is ontworpen vanuit het standpunt van de gebruiker. Ik heb niet als architect gekeken naar een ideaal totaalbeeld voor de verkaveling, maar heb me voor iedere woning opnieuw in de plaats van de toekomstige bewoners gesteld. Ik heb me bij wijze van spreken bij iedere lijn die ik trok, afgevraagd of de bewoners het zo zouden gebruiken. En altijd vroeg ik me af ‘als het mijn woning zou worden, zou ik het dan ook zo ontwerpen?” Respect voor privacy Een boeiend voordeel van het feit dat één architect een hele straat ontwerpt is dat hij iedere woning kent. “Je kan er bij ieder ontwerp over waken dat de buren niet bij elkaar binnen kijken.” “Daartegenover staat dan weer dat heel 86

wat buurtbewoners zich bij elkaar hebben geïnspireerd en dat de oriëntatie van de percelen je als ontwerper wel eens in eenzelfde richting dwingt”, vult Bart Neefs bij M10-architecten aan. Eén van de opmerkelijke ontwerpen in de straat is een hoekwoning. De woning ontleent zijn architectuur aan de complexe oriëntatie en perceelsvorm. De woning is zo ontworpen dat je vanaf het binnenkomen en vanuit de leefruimten een diep zicht op de tuin hebt. Het ontwerp van de leefruimten is heel open. Die openheid wordt nog meer benadrukt door een vide die de leefruimte met de ontspanningsruimte in het kelderniveau verbindt. De met glas omsloten avondzithoek brengt een zekere geborgenheid in al die openheid. Boeiend is ook de relatie tussen de badkamer en de slaapkamer. “Een element dat ik overigens graag gebruik. Die nabijheid van de badkamer is niet alleen praktisch, tegelijkertijd fungeert deze ruimte als een geluidsbuffer tussen de ouderslaapkamer en de kinderkamers”, aldus Schellekens. Ook de carport gebruikt de architect graag als buffer, dit tussen de straat en de inkom.

Kleuraccent Iets verderop in de straat staat een woning die in het oog springt omwille van zijn kleurgebruik. Als enige in de hele straat heeft ze een kleuraccent: dit voor de bekleding van de tuinberging met okergele houten platen. Om de privacy op het terras en in de tuin de verzekeren, verbond Schellekens deze tuinberging met de woning door middel van een luifel en een wand in mat glas. Hierdoor krijg je aan de ene zijde van de glaswand een overdekt

terras en aan de straatzijde een carport. Ook in deze woning speelde de relatie tussen de leefruimte en de tuin een belangrijke rol in het ontwerp. Het grondplan is een rechthoekig volume met een uitspringend bureau. De volledige rechthoek is opengewerkt met uitzondering van de keuken. Deze kan als element in de rechthoek worden afgesloten. Een andere constante in de Jokerstraat is het gebruik van cellenbeton, enkele woningen in baksteen niet te

na gesproken. Aanvankelijk voor de bouwers ingegeven met het oog op het witte pleisterwerk dat voor de afwerking zou zorgen. “Maar nu wordt het ook gewaardeerd omwille van zijn isolerende eigenschappen.” Een bizarre kronkel uit dit zelfde materiaalgebruik is dat de woningen nagenoeg allemaal door drie aannemers zijn gerealiseerd. “Ze konden bij manier van spreken hun kraan in de straat van de ene werf naar de andere verplaatsen”, aldus Schellekens.

Eén woning springt in het oog omwille van zijn roestkleurige accent. De tuinberging werd bekleed in houten panelen en valt daardoor onmiddellijk op.

87

ARCHITECTUUR

Deel van een kaartspel Naast de Jokerstraat is Philippe de Somer intussen al gestart met een nieuwe verkaveling. De Azenstraat biedt 10 percelen die volgens dezelfde strakke en eigenzinnige verkavelingsvoorschriften worden ontwikkeld als de Jokerstraat. Strenger nog, want de woningen moeten op grotere afstand van de perceelsgrens worden gebouwd om het groene karakter van de verkaveling niet te schaden. De kopers zijn zo sterk uit op een plekje in dit unieke stukje Turnhout dat ze vertrouwen hebben in het uiteindelijke resultaat van de strenge voorschriften. Jokerstraat, Azenstraat,... het lijkt inderdaad verdacht dicht in de buurt van een kaartspel. Bewust want de verkavelaar is ook eigenaar van het nabij gelegen Carta Mundi, wereldwijd gekend producent van kaartspelen.

Paul Schellekens Architect-hoogleraar Hertenstraat 8 2300 Turnhout T +32 (0)14 43 01 49 F +32 (0)14 42 46 38 E-mail: [email protected]

88

Duurzame inborst Naast het uitwerken en opvolgen van de projecten van Paul Schellekens heeft het 8-hoofdige team van M10-architecten - de naam werd ontleend aan de gelijknamige Bic-pen - nog de handen vol met heel wat eigen ontwerpen. Het team van de vennoten Johan De Walsche, Bart Neefs en Luc Schepers is onder meer actief in de sociale woningbouw, particuliere woningbouw en de bouw en inrichting van bankkantoren voor Fortis in de Antwerpse Kempen. Al die opdrachten voert het kantoor uit met een bijzondere interesse voor duurzaam bouwen. Dat komt nog het sterkst tot uiting in het eigen kantoorgebouw waaraan momenteel de laatste hand wordt gelegd. “De nieuwe werkplek moet een aangename omgeving zijn, met veel gevoel van ruimte en erg licht”, verduidelijkt Johan De Walsche. “’We willen werken in een ontspannen klimaat, een open werksfeer. We streven eerder naar een ‘atelier’ dan een ‘kantoor’. Het gebouw zal er niet uitzien als een kantoor, maar een gewone woning is het toch ook weer niet. Rationeel energieverbruik De architectuur van het nieuwe gebouw werd voor een deel bepaald door de moeilijke terreinvorm. De beschikbare oppervlakte werd maximaal gebruikt door het gebouw de terreingrenzen te laten volgen. Om een goede relatie tussen de medewerkers te krijgen, werd intern met splitlevels gewerkt. Centraal staat een groot werkplateau. Dat staat in relatie

met kleinere ruimtes, telkens een halve verdieping geschrankt onder of boven het centrale plateau. Het vloerniveau helemaal onderin herbergt een refter en vergaderzaal. Het bevindt zich deels onder de grond, maar omdat er veel glas gebruikt is, hetzij met uitzicht op een - deels ingegraven - terras, hetzij met uitzicht rakelings over het grasveld heen, voorkomt men dat een ‘keldergevoel’ ontstaat. In het nieuwe atelier wordt behalve op daglichttoetreding ook een sterke nadruk gelegd op rationeel energieverbruik en ventilatie. Johan De Walsche: “We willen het energieverlies beperken via een doorgedreven isolatie. Heel concreet voor de wanden combineren we 24 cm cellenbeton met 8 cm PUR-isolatie. Het werken in twee lagen laat toe koudebruggen te vermijden. Wanneer één van de lagen wordt doorbroken, blijft er toch altijd een thermische onderbreking.” De architecten kozen ook bewust voor een massieve bouwmethode. Het comfortgevoel wordt immers bepaald door de stralingstemperatuur van de wanden. “Met de net iets grotere inertie van cellenbeton behaal je op dat vlak betere resultaten dan met een houtskeletbouw.” Voor de ventilatie van het toekomstige architectenbureau beroept het team zich op grondbuizen, een gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning, en night cooling. Een warmtepomp en vloerverwarming op lage temperatuur zorgen voor de juiste temperatuur.

M10 Architecten Gierlebaan 51 2275 Lille T +32 (0)3 309 29 19 F +32 (0)3 309 02 31 [email protected]

89

ETS REFORME tekst: Marc Covet

Reforme vernieuwt en bouwt 90

Kantoorgebouw te Bouge, gerealiseerd door Reforme; een onderneming die alle werken aankan, en zijn projecten van A tot Z beheert.

Deze onderneming uit Flémalle bouwt zowat alles - van kantorencomplex tot zuiveringsstation - of toch bijna. Haar ambitie is kort en krachtig samen te vatten: beantwoorden aan de vraag van de klanten en dat met grote flexibiliteit. Reforme en Nizet-Thirion bestaan al 20 jaar. De bouwonderneming is een filiaal van de Compagnie Immobilière Belge, beter bekend onder het CIB-logo. Sinds 1 januari 2006 treedt het bedrijf naar buiten met een vernieuwd imago. Directieafgevaardigde Alain Pille verklaart: “Wij hebben onze externe communicatie herzien. Vooreerst hebben we de naam vereenvoudigd, door slechts >REFORME< te weerhouden. Voor het ontwikkelen van onze nieuwe look hebben we het Brusselse bedrijf Soleil onder de arm genomen. Zij hebben een nieuw logo gecreëerd, een brochure samengesteld, ons volledig imago herwerkt”. De vernieuwing gaat vanzelfsprekend veel verder dan het opfrissen van het uiterlijk. Naast cosmetische ingrepen op de uitstraling, heeft de onderneming zich ook diepgaand

in vraag gesteld. “Onze klantenbenadering is ook gewijzigd”, bevestigt de heer Pille. “We stellen ons flexibeler op, dragen spontaan oplossingen aan, komen met variaties voor het optimaliseren van een project.” Deze onderneming zit duidelijk in een overgangsfase, maakt zich op voor de toekomst en steunt daarvoor op een stevige ervaring. Klasse 8 maar wel flexibel ‘Reforme’ maakt deel uit van een omvangrijke groep, één van de reuzen in ons land. Nochtans wil men hier tegemoetkomen aan alle vragen, zelfs de meest bescheiden opdrachten zijn welkom. “Wij bouwen geen eengezinswoningen”, verklaart afgevaardigd bestuurder Raymond Arnould. “Het gebeurt echter wel dat we opdrachten aanvaarden ter waarde van 250.000 euro. Onze activiteitenwaaier is duidelijk omschreven: kantoorgebouwen, openbare werken, winkelcentra, publieke gebouwen, enz. Wij komen van een omzetcijfer van 10 miljoen euro. Vorig boekjaar hebben we afgesloten met

35 miljoen!” Een zaak die goed draait. De onderneming is weliswaar klasse 8 gecertificeerd, maar is erin geslaagd flexibel te blijven en zich aan te passen aan de markt. Dit betekent ongetwijfeld het geheim achter het succes. Reforme werkt als een algemene onderneming. Eigen mensen verzorgen de ruwbouw, terwijl overige delen van de realisatie in onderaanneming worden uitbesteed en men de coördinatie verzekert. Op de werven kunnen 85 eigen mensen aan de slag. Verder telt het bedrijf nog 30 bedienden. Het gaat om administratieve krachten, ingenieurs voor het studiebureau, boekhouders en werfleiders. “Op dit ogenblik werven we onafgebroken nieuwe mensen aan”, verklaart Raymond Arnould. “Het zakencijfer groeit verder en om in te spelen op de stijgende vraag, hebben we ook de juiste mensen nodig.” Het ene project verdringt het andere en tegen de muren van de onderneming verschijnen de plannen steeds talrijker.

91

CONSTRUCTIE

Voor de ruwbouw van het kantoorgebouw te Bouge werden Silka-elementen gebruikt. Een economische keuze daar met dit bouwsysteem de werf enorm snel vooruitgaat.

De klanten snel van dienst zijn De commerciële benadering van Reforme heeft een hele evolutie doorgemaakt. Het sleutelwoord lijkt wel ‘flexibiliteit’. Raymond Arnould geeft uitleg bij deze verandering in het aanbestedingsproces: “Steeds vaker komen de klanten hier aandragen met eenvoudige plannen. Er zit geen enkele beschrijving noch lastenboek of meetstaat bij. Er wordt ons dan gevraagd snel een prijs te bepalen, terwijl we over weinig gegevens beschikken. Dat vergt heel wat tijd en energie, maar vooral durf om risico’s te nemen. Anderzijds laat dit ons toe creatiever te reageren, variaties en benaderingen voor te stellen waarmee we toch binnen het budget blijven. Het is een nieuwe manier van werken.” Deze nieuwe bedrijfscultuur leidt ertoe dat alle binnen de onderneming aanwezige kennis wordt samengebracht. “Een werfleider is belangrijk naast de calculator” gaat Raymond Arnould verder. “Samen hebben ze een meer praktische kijk op de werf. Wat voor ons telt is dat we alert zijn en bliksemsnel reageren op prijsaanvragen, zonder ons te vergissen.” Een vrij horizontale werking van de aanbesteding is niet zo gebruikelijk in een sector, waar de bestekopmakers en 92

de beheerders wel vaker kibbelen zodra de offerte getekend is en de werf opstart. Benadrukken we tenslotte ook nog het belang dat Reforme hecht aan het respecteren van de uitvoeringstermijn. Dat ligt net zo gevoelig als de prijs en heeft een belangrijke economische weerslag op de investering. Silka: sneller, voordeliger en zuiverder Recent bouwde Reforme een kantoorgebouw te Bouge, met als bijzonderheid het toepassen van Silka-elementen. Alain Pille verklaart ons deze keuze: “Het is in de eerste plaats een economisch gedreven beslissing. Twee besparingen van doorslaggevend belang worden mogelijk met dit product. Vooreerst zijn de Silkaelementen perfect glad en volstaat een eenvoudige afwerking. De kosten voor het stukadoorswerk verminderen hierdoor enorm. Vervolgens constateren we een flinke besparing door de hoge verwerkingssnelheid. Het gebruik van dit bouwmateriaal laat een strikte planning toe met goed gestructureerde uitvoering. Twee arbeiders bouwen met een kraan de muren op alsof het een bouwdoos lijkt. De elementen verschijnen genummerd

en op maat gezaagd op de werf. Dat werkt bijzonder efficiënt.” Voegen we daar nog aan toe dat de draagkracht van kalkzandsteen toelaat tot 7 verdiepingen hoog te bouwen zonder betonnen skeletstructuur. Alweer een belangrijke besparing aan materiaal en werkuren. De argumentatie in het voordeel van dit bouwmateriaal gaat al vlug het gesprek leiden. Alain Pille gaat verder: “Het inrichten van de werf wordt er ook eenvoudiger op. De twee arbeiders werken met hun kraan onafhankelijk van de anderen op de werf. Alles verloopt een stuk vlotter.” Raymond Arnould haakt hier op in: “Het is tevens een milieuvriendelijk product. Er hoeft niet gezaagd te worden waardoor dit materiaal weinig afval achterlaat op de werf. Het beheer van de werf wordt alsmaar belangrijker en ook duurder. Vergeten we evenmin het veiligheidsaspect. Vroeger werd het afval door de arbeiders gewoonweg begraven op de werf. Dit gebruik is verdwenen. Men springt nu gewetensvoller om met die dingen, bovendien zijn hiervoor ook politieke maatregelen van kracht”. Wie zei ook weer dat bedrijfsleiders geen gevoel hadden voor milieu? Onze toekomstige generaties varen er wel bij.

Sociale woningbouw te Elsene In samenwerking met het bedrijf Maury, start Reforme een project voor de bouw van sociale en middelgrote woningen te Elsene. Er komen niet minder dan 316 huurappartementen. Dit concept maakt deel uit van het grote huisvestingsplan van het Brusselse Gewest waarover al heel wat inkt is gevloeid. De Brusselse deelregering heeft zich geëngageerd om voor het einde van haar legislatuur 5000 nieuwe sociale woningen te bouwen. Minister Françoise Dupuis en de BGHM (Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij) weten wat te doen. De hindernissen en kritieken zijn talrijk. De afgevaardigde bestuurder herinnert zich nog goed het ontstaan van dit project: “Het is heel goed mogelijk om creatief om te springen met een dergelijk dossier. Het studiebureel, gelast met de landschappelijke ordening, lag aan de basis van de projectontwikkeling. Centraal bevindt zich een park dat vanaf de straat zichtbaar is. Deze inplanting leidt de voetgangers op natuurlijke wijze naar de gebouwen”. Net zoals voor het project te Bouge, hebben promotoren en bouwbedrijf ook hier het vertrouwen gesteld in Silka-elementen. Naast eerder genoemde voordelen, prijst het lastenboek de uitstekende geluidsdempende eigenschappen aan. De dichtheid van de blokken verzekert deze gunstige akoestische eigenschappen.

Bouwvariatie zonder grenzen We doorlopen de bedrijfsbrochure en verbazen ons over de variatie aan projecten: een gebouw voor de politie van Charleroi, het Ibis-hotel te Luik (volledig in Ytong-blokken), de ‘Millenium’ nachtclub, een bowling, de kuurinrichting van Chaudfontaine, een zuiveringstation,... veelzijdigheid troef. “Ook de renovatie van de Brusselse Congreskolom kunnen we aan deze lijst toevoegen”, benadrukt Alain Pille. “We beschikken trouwens over een D24 erkenning voor het uitvoeren van restauratiewerken.” Of het nu gaat om de aanpak van de aanbesteding, de materiaalkeuze, de contracten met zijn teams of zijn klanten, Reforme heeft een nieuwe bedrijfscultuur aangenomen. In de kantoren te Flémalle blijkt dus veel meer veranderd dan enkel het logo!

Juist een kraan en 2 vakmannen, meer is er niet nodig. Het bouwen van de dragende wanden is uiterst eenvoudig, want de elementen en passtukken komen op maat en genummerd aan op de werf.

Ets Reforme Parc Artisanale des Cahottes 4400 Flemalle T +32 (0)4 250 51 50 F +32 (0)4 250 53 51

93

De broers Sias werken zich in de kijker

tekst: Marc Covet fotografie: Archilabs / Xella

SYNERGIE TUSSEN DE VERSCHILLENDE XELLA-PRODUCTEN

94

Aan de rand van het meer van ‘l’Eau d’Heure’ verrijst een buitengewoon complex, toekomstgericht en gezellig. Luxewoningen tegen gewone prijzen, gebouwd met een winnend trio: Ytong, Hebel en Silka.

van een mijnwerker. Ze geven zich niet gewonnen aan de overheersend bedrukte economische stemming. Ze richten zich vol vertrouwen naar de toekomst, onderzoeken het potentieel van hun regio en zijn bereid te investeren.

De broers Sias ontvangen ons in hun ‘Zinc de la mer’ aan de Avenue de l’Europe te Charleroi. Franco is restauranthouder en promotor. Pascal blijkt de ondernemer. Vanuit het kleine kantoortje aan de ingang van hun restaurant sturen ze een ambitieus project: residentie ‘Joséphine’. Het duo, afkomstig uit Sardinië, zijn zonen

Alvorens naar zijn geboortestad Charleroi terug te keren, leefde Franco Sias jaren in het zuiden van Frankrijk. Gezeten achter een heerlijke langoest doet hij zijn verhaal: “Ginds heb ik geleerd om vis te verkopen. Vervolgens heb ik wat kleinere ervaringen opgedaan als vastgoedpromotor. Uiteindelijk heb ik beide activiteiten

naar hier overgebracht”. Zijn in de Midi opgedane kennis komt hem zowel in zijn heerlijk visrestaurant als bij de aanpak van een bouwproject van pas. We zullen zien dat de realisatie die door Franco en Pascal wordt opgetrokken, mijlenver verwijderd is van de traditionele verkavelingen of onze foutieve interpretaties van bakstenen fermettes. We kunnen spreken van een toekomstgericht project dat niet terugdeinst voor het toepassen van nieuwe technieken of het vooruitstrevend experimenteren met nieuwe samenlevingsvormen.

De aannemer heeft nauw samengewerkt met Xella, en steeds het beste product met de gezochte eigenschappen gebruikt. Zo werden voor de scheidingswanden tussen de appartementen zware Silka-elementen (kalkzandsteen) gebruikt wegens hun akoestisch vermogen. Voor de buitenwanden en het dak werd voor cellenbeton (Ytong en Hebel) geopteerd daar het licht en isolerend is.

95

Het ganse jaar door vakantie in Henegouwen In de prachtige omgeving van het meer van ‘l’Eau d’Heure’ rijst het appartementencomplex uit de grond. Het betreft hier het meest uitgestrekte watervlak van het land, een plek vol magische zichten. Van bij de aanvang van hun project trokken de Sias-broers de kaart van dichtheid en verscheidenheid. Ze vermeden de typische Belgische verkavelingaanpak en gaven niet toe aan het individualisme en de ‘ieder voor zich’ gedachte. Ze hebben gegokt op het scharen van de gegroepeerde woningen rondom een aantrekkelijk programma. Zo vinden we er een restaurant terug (‘Le Zinc de la Mer 2’, uiteraard!), een 500 m2 tellend solarium, een fitnesscenter, tennisbanen, kinderspelen, een privé-zwembad, een sauna, een centrum voor balneotherapie, ondergrondse parkeergarages en kelders.

CONSTRUCTIE

De wat oudere bewoners zullen de diensten van de seniorenopvang naar waarde weten te schatten. Dit project vertoont heel wat overeenkomsten met een vakantieclub, maar dan wel met het comfort van volwaardige appartementen en op een steenworp verwijderd van Charleroi. Het meest verbazende blijkt echter de prijs voor de woningen. Een kleine studio wordt verkocht tegen 50.000 euro. Voor een 2 slaapkamer appartement met 80 m2 woonoppervlak, rekent men 125.000 euro. Elke woning beschikt over een terras, een schitterend uitzicht, thermische en akoestische isolatie die de gangbare normen duidelijk overstijgen. De Siasbroers bevestigen: “Wij hebben zeker niet willen besparen ten koste van de kwaliteit. Het ligt in onze bedoeling hoogwaardige woningen af te leveren tegen de prijs van een standaard appartement. Bovendien verkopen we à la carte. Elke koper is vrij om zijn thuis te modeleren naar eigen inzicht en daarbij af te wijken van het basisplan. We hebben al appartementen in L-vorm verkocht, duplexen, zeer ruime en ook heel kleine wooneenheden. Wij blijven flexibel!”

96

Prestaties verhogen maar niet de prijs Er ging heel wat denkwerk aan vooraf om het technische niveau en het comfort op een hoger peil te brengen, zonder echter de prijs te laten stijgen. Het begint met het concept. Een dichte bebouwing biedt automatisch een hogere rentabiliteit dan de bouw van afzonderlijke huizen. Het ontwerp van de open galerijen voor het verbinden van de ingangen getuigt van creativiteit. Het is goedkoper dan een gesloten gang die al vlug erg somber gaat ogen, alsof het een goedkope huurflat betreft. Hier ontdekken we het tegenovergestelde: een gezellig en luchtig element, waar buren elkaar ontmoeten

en zich aangespoord voelen om wat te relaxen en een praatje te maken op het gezamenlijke balkon. In ons land is dit jammer genoeg vrij zeldzaam, doch in Nederland en Engeland zijn ze overvloedig aanwezig. Een andere manier om de bouwkosten onder controle te houden en tevens de kwaliteit van het gebodene te verhogen, bestaat in het zorgvuldig uitkiezen van de technieken. Pascal en Franco Sias leggen het ons graag uit: “Wij hechten bijzonder veel waarde aan een optimale akoestische isolatie tussen de appartementen. Deze benadering valt ook bij de kandidaat-

kopers erg in de smaak. Kopers zijn lang niet meer zo naïef en stellen hoge eisen aan hun appartement. Daarenboven wensen we ook een gebouw neer te zetten met doorgedreven thermische isolatie. Dat is een overtuigend verkoopsargument. Iedereen weet immers dat de energieprijzen nog flink zullen verhogen in de komende jaren. Wij hebben dan ook alles in het werk gesteld om de actueel geldende normen ver te overstijgen en een buitengewoon complex neer te zetten.” Het gebruik van Xella-bouwmaterialen heeft daar een belangrijk aandeel in.

Een origineel idee: de appartementen zijn toegankelijk via een buitengaanderij. Een aangename en economische oplossing.

97

Het goede product op de juiste plaats Het zal u allicht bekend zijn dat producten die elkaar in het verleden beconcurreerden, vandaag verenigd zitten onder de Xella-vlag. Sommigen vreesden dat deze fusie vernietigend zou zijn voor de diversiteit van het aanbod. Het project aan het meer van ‘l’Eau d’Heure’ bewijst juist dat door het samenbrengen onder één dak de verschillende technieken vaker aan elkaar worden gepaard. De Xellaafgevaardigden adviseren de verschillende bouwmaterialen in functie tot de gewenste prestaties, zonder ze tegenover elkaar te stellen zoals vroeger het geval was. Voor de bouw van het project ‘Joséphine’ werden niet minder dan drie specifieke technieken samengevoegd.

CONSTRUCTIE

Voor een optimale akoestische isolatie tussen de appartementen, is ‘massa’ onontbeerlijk. Silka-kalkzandsteen behoort met 1,8 ton/m3 tot de bouwmaterialen met de grootste dichtheid. Daarom viel de keuze op Silka voor de scheidingsmuren tussen de appartementen. Daartegenover stond dat de buitenmuren moeten beantwoorden aan alle verwachtingen op het vlak van inertie en thermische isolatie. Op aanraden van Xella opteerden de Siasbroers voor Ytong-cellenbetonblokken, het lichtste ruwbouwbouwmateriaal met de beste isolatie-eigenschappen. Voor de daken viel de beslissing uiteindelijk op Hebel-dakplaten, eveneens uit cellenbeton. Dit bouwmateriaal verenigt uitstekende isolerende eigenschappen met een licht gewicht en een snelle verwerking. Een winnend trio, dat uitstekend samenwerkt!

98

De broers SIAS realiseerden een hoogwaardig appartementencomplex, met toekomstgerichte technische en esthetische eigenschappen.

Creatief en dapper De maaltijd gaat verder met een uitzonderlijke vis. Pascal Sias vertelt ons over zijn leven, zijn kindertijd te Marcinelle en zijn beroep als ondernemer. “Ik zit nu al 45 jaar in de bouw. Na een lange tijd als werfleider bij CFE, begon ik voor eigen rekening. Wij werken als een algemene bouwonderneming en verzorgen hoofdzakelijk de ruwbouw. Om rendabel te blijven ken ik één gouden regel: de bouwtijd zo kort mogelijk houden! Vooral de slechte weersomstandigheden bedreigen onze winstmarges. Dit jaar hebben we zowat alles gehad: regen, wind en vrieskou. Dankzij het toepassen van de Silka-, Ytong- en Hebel- bouwmaterialen, konden we de tijd voor de ruwbouw inkorten, zodat we vlug onder dak zaten.” Als een ervaren verkoper haakt Franco daarop in: “Ook de witte kleur van deze bouwmaterialen betekent een voordeel. Wanneer men met een potentiële klant de werf bezoekt, kan deze zich beter een beeld voorstellen van de ruimten na afwerking. Uiteraard een belangrijk pluspunt.” Het gesprek loopt verder uit en onze gesprekspartners tonen fier andere werven, zoals de school te Montigny. “Aanvankelijk was het de bedoeling om de klassen te bouwen met zichtbetonblokken”, merkt Pascal Sias op. “Ik heb voorgesteld om Silkavellingkantblokken te gebruiken, wat een zeer esthetisch resultaat oplevert.” We hebben hier te maken met een proactief bouwbedrijf, nieuwsgierig naar nieuwe technieken. Dat is heel uitzonderlijk in een streek die zich vastklampt aan het verleden en de zogeheten tradities. Ongetwijfeld een duo om te blijven volgen: Pascal de creatieve ondernemer en Franco de dappere promotor. SIAS sprl rue Ry d'Oursel 86 6100 Marcinelle T +32 (0)71 36 07 96 F +32 (0)71 47 39 71 www.immowalldheur.com

99

'ooSTpool' Durven om anders te doen! tekst: Eduard Coddé fotografie: Dries Van den Brande

100

Jos Serneels doopte zijn eigen architectenbureau met de mystieke naam ‘ooSTpool’, waarmee hij verwijst naar de opkomende zon, de bron van het leven. ‘ooSTpool’ suggereert witheid, zuiverheid, en duidt ook op een nieuwe richting dwars op de gewone kompasrichting. Voor hem is architectuur een levensfilosofie. Blijvend studeren Jos Serneels opteerde voor ingenieursstudies aan de KUL en niet voor de gebruikelijke architectenopleiding aan Sint-Lucas. “Ik was overtuigd van de stevige basis die de ingenieursopleiding zou geven”, argumenteert onze gastheer. “Ik heb het altijd belangrijk gevonden te begrijpen hoe iets compleet werkt en hoe iets optimaal kan gerealiseerd worden.

Uiteraard is een degelijke kennis van wiskunde en fysica dan onontbeerlijk.” Tijdens zijn studies bezocht hij in GrootBrittannië o.a. Architect Norman Foster (nu Lord), die hem nota bene toevertrouwde te betreuren zelf geen ingenieur te zijn. Dat was voor Jos Serneels een extra motivatie om de ingeslagen weg verder te gaan. In 1976 studeerde hij af en kon aan de slag bij een groot Mechels architectenbureau. Hier werden hem na korte tijd grote projecten toevertrouwd (gaande van restauratie - St. Romboutstoren - tot scholen en woonwijken). Het was ook de periode, waarin het creatieve aspect nog volop kansen kreeg en een tegenpool begon te vormen voor de benadering als ingenieur. “Er was toen gewoon veel speelruimte om te leren en voor jezelf te evalueren”, vat hij samen. In diezelfde geest werd het

‘architectenburo ooSTpool’ gesticht met als leidmotief: “Als architect moet men voortdurend de eigen inzichten durven toetsen; steeds is er de plicht om zijn kennis te verdiepen en verruimen. Kortom: met open geest en liefde voor het vak blijven studeren!” Dit betekende o.a. dat kosten noch moeite werden gespaard om overal aanwezig te zijn waar lezingen werden gehouden door goede architecten of ingenieurs. Zo trok hij ook voor een maand naar de Australische architecten Glenn Murcutt (Pritzker Price 2002), toparchitect Peter Stutchbury en Richard Leplastrier (International Wood Award 2004). De door hen gegeven Master Class van 2003 betekende voor Jos Serneels én herkennen én enorm bijleren, zonder de blijvende vriendschappen met dit trio - in het bijzonder met Rich – te vergeten. Confrontatie met een andere architectuurbeleving Jos Serneels kwam helemaal in de ban van de Australische architectuurbeleving. Het inschakelen van een architect wordt verplicht voor bouwwerken met twee of meer verdiepingen. Zo merken we dat enkel opdrachtgevers met belangstelling voor architectuur een architect gaan opzoeken en deze ook meer vrijheid bieden. “Kwaliteit primeert er steeds op kwantiteit!” Zo intrigeert het respect voor de natuur, bij de Australische bouwprojecten. De aandacht voor spaarzaam omgaan met energievormen en de daaruit voortvloeiende creativiteit, heeft onze gastheer eveneens diep getroffen. Ondanks sterke temperatuurschommelingen - +40 tot -10°C – wordt geen airco of centrale verwarming toegepast. Men streeft er naar een ideaal leefklimaat door het optimaliseren van isolatie en ventilatie met minimaal energieverbruik. Het gebruik van regenwater en het hergebruik ervan, wordt spontaan geïntegreerd in de ontwerpen en niet onder druk van de wetgeving. Optimalisatie van kennis van materialen en technieken uit zich in doorgedreven prefabricatie en een verfijning van het bouwen, gekoppeld aan een hoge graad van onderhoudsvriendelijkheid. 101

ARCHITECTUUR

Het ideaal nastreven “Als architect moet men een klant durven te adviseren om een totaal andere richting uit te gaan dan oorspronkelijk in zijn bedoeling lag”, klinkt het gedreven. “ Men loopt dan als architect het risico dat de klant afhaakt, maar ik ervaar het als mijn taak om voor het ideaal te gaan!”, gaat hij verder. “Als architect moet men opdrachten weigeren die naar het persoonlijke gevoel voor architectuur fout zitten… evenals tegen stedenbouw durven ingaan om een ideaal te verwezenlijken.” Jos Serneels is ervan overtuigd dat het inzetten van computertekenprogramma’s in een te vroeg stadium, de creativiteit van de architect tegenwerkt. Ze zetten eerder aan tot werken volgens een systeem, of volgens patronen, moedigen zelfs kopiëren aan. Het echt creatieve gebruik van een computer, vergt zowat vijf jaar intensief oefenen, terwijl het nooit de ‘potloodvlugheid’ van manueel schetsen zal evenaren. Desondanks betekenen computers op vele vlakken van het architectenwerk een handig bijkomend middel. Als klanten komen aanzetten met hun eigen plannen en schetsen, zegt hij resoluut: “Dat is mijn werk! Ik wil de mensen leren kennen via allerlei spulletjes en feiten die zij mooi vinden… Dat zegt meer over gevoeligheden en laat me toe een idealer ontwerp te ontwikkelen. Architectuur draait om het leven van de bewoners, niet om het bouwen van woningen.” Verbouwingen zijn zo mogelijk nog boeiender dan nieuwbouw, omdat ze zichtbaar ingrijpender zijn en een herwaardering betekenen voor het bestaande. Bovendien kaderen ze in een ecologisch gedachtengoed. Het gebruik van cellenbeton sluit daar perfect bij aan. 102

Voor Jos Serneels vormen de akoestisch isolerende eigenschappen een belangrijk argument. Het past ook volkomen in zijn aanpak die graag vertrekt van grote open ruimten als gevolg van het toepassen van doorgedreven stabiliteitsstudies. Woning onder een parasol De aanblik van deze gelijkvloerse eengezinswoning verrast door de soberheid en het schroomloze exposeren van de gebruikte materialen. Voor de eigenaars primeerde het leven in de woning en het uitzicht naar de tuin. Als basis dient een betonplaat, die ruim genoeg werd gegoten om een pad en terrassen rondom de woning te creëren. De woning is geheel in cellenbeton opgetrokken en erg gesloten aan de noordelijk georiënteerde straatzijde. Het parasoldak, samengesteld uit staalplaat en gedragen door een zeer lichte staalconstructie, lijkt als een tent over het bouwwerk te zijn geplaatst. Het staat borg voor een efficiënte afwatering en functioneert bij zonnig weer als zonnetent. Het droge dak eronder verzekert de isolatie. In de woning gaat niets van de beschikbare ruimte verloren. De grote leefruimte is helemaal opengetrokken naar het achterliggende groen. De slaapkamers geven direct uit in de woonkamer. Ze situeren zich op de hoeken van de woning met de badkamer ertussen. Kleuterschool met beperkt budget Voor de nieuwbouw van de ‘Dijkstein’kleuterschool bleek amper budget beschikbaar. Toch ging architect Jos Serneels de uitdaging aan. Hij dokterde een creatief en haalbaar concept uit, waarin Ytong een sleutelrol speelt.

“Bij een project met dergelijke zware prijsdruk is het zeer belangrijk te waken over de totaalkost en eerder te zoeken naar een positieve wisselwerking tussen de onderdelen dan op elk element afzonderlijk te focussen”, legt onze gesprekspartner uit. De keuze voor Ytong betekende binnen het geheel een aanzienlijke besparing. De isolatie – thermisch en akoestisch – zit gewoonweg geïntegreerd in het bouwmateriaal en brengt bijgevolg geen extra kosten mee. De isolatie is bovendien vlot moduleerbaar door de dikte van de verwerkte blokken te variëren. Vergeten we evenmin het aspect brandveiligheid en de tactiliteit: de blokken voelen niet koud aan wat een kleutervriendelijk neveneffect inhoudt. De lichtheid van het materiaal heeft niet alleen een positieve weerslag op de verwerkingssnelheid, maar laat ook toe om veel te besparen op de funderingswerken – veelal volstaat een verstijfde betonplaat – en gebruik te maken van een lichte (goedkope) dragende structuur. “Men moet geen geld in de grond stoppen dat men voor aangenaam wonen kan benutten”, vat Jos Serneels samen. Ytong-bouwmaterialen worden hier gecombineerd met veel hout voor de dakdragers, de ramen en deuren. Jos Serneels argumenteert zijn keuze als de natuur bij de kinderen brengen. Het schoolgebouw is ontworpen met het oog op minimaal energieverbruik. Koeling blijkt dan ook overbodig. Akoestiek vormt een stokpaardje van architect Jos Serneels. “Door in te grijpen op vorm en afmetingen van de ruimten wordt veel mogelijk zonder extra kosten voor isolatie”, verzekert hij.

Het schoolgebouw mocht vrij ingeplant worden op het beschikbare terrein. De architect plaatste het aan de beboste zuidrand, zodat maximaal open ruimte behouden bleef als speelveld. De klasjes – gemiddeld 8 x 8 m – verlopen trapsgewijs volgens de leeftijd van de kleuters. Zo ontstaat ook telkens een intieme buitenzone per klasje. Daar het dak 4 meter ver is doorgetrokken over de buitenruimte, kunnen de kleine spruiten maximaal buitenspelen in de zomerse schaduw van de bomen en de winterse late zon.

Tijdens de bouwfase werden alle kleuters betrokken bij hun schooltje. Jos Serneels ‘onderwees’ hen met plezier hoogst persoonlijk in het hoe en waarom van hun nieuwe schooltje. Wij kunnen het ons voorstellen alsof we er zelf bij zaten, want de gedrevenheid en overtuiging om architectuur maximaal in dienst te stellen van de mens, met diep respect voor de omgeving, werkt beklijvend bij Jos Serneels.

Architecturaal zelfportret De eigen woning van architect Jos Serneels is als een zelfportret van zijn favoriete aanpak, met een sterke band tussen binnen en buiten. Hij vertrok vanuit een op industriebouw geïnspireerde stalen structuur, waardoor in de woning een uitgesproken ruimtegevoel ontstaat. De staalstructuur werd zowel voor de gevels als de interieurindeling ingevuld met Ytong-blokken, die een vellingkant aangeslepen kregen, om ze zonder verdere afwerking toe te passen. Dat is een favoriete werkwijze van de architect. “De maatvastheid van de blokken laat dit toe. Door er een vellingkant aan te slijpen, bereikt men een mooi resultaat terwijl een groot deel van de afwerkingskosten al vervat zitten in de ruwbouw”, argumenteert hij. Deze aanpak vereist wel een grondige voorbereiding voor wat het verwerken van leidingen en lichtpunten betreft. Corrigeren achteraf betekent onvermijdelijk afbreuk aan de esthetiek. Het stalen frame werd niet gecamoufleerd, maar zelfs opgelicht door het te schilderen in ‘Bauhaus’-kleuren. Ook de ramen kregen een kleurrijk – geel – accent.

Architectenburo ooSTPool Slagveldlaan 24 2812 Muizen / Mechelen T +32 (0)15 43 04 66 F +32 (0)15 43 12 53 [email protected]

103

tekst: Tim Vanhove

Architect Van Meerbeek

Zo veilig als een burcht 104

Architect Van Meerbeek bouwt KBC-kantoor in Kampenhout De banken van vandaag zijn doorgedreven beveiligd; publieke zones en beveiligde zones, een kluis, elektronische sloten en noem maar op. De buitenwanden - met het buitenschrijnwerk zijn een belangrijk element in deze beveiliging. Er is al heel wat studiewerk verricht om de beveiliging, ook van deze elementen te verbeteren. Met de Excellence 65 SF biedt Sapa RC System een performante oplossing. Architect Jean Van Meerbeek en constructeur Geuns Aluminium bewezen dit al meermaals samen in de praktijk.

Eind jaren ‘90, begin deze eeuw zijn er enkele fusies geweest tussen de grootbanken. Die herschikking in het bankenlandschap had ook een reorganisatie in het kantorennet tot gevolg. Meer dan eens leidde die verandering tot een grondige renovatie van de kantoren of tot de bouw van nieuwe bankkantoren. Een boeiend voorbeeld van zo’n nieuwbouwproject is het kantoor in het centrum van Kampenhout waar architect Van Meerbeek een bankkantoor realiseerde op de plaats waar jarenlang een herberg stond. "De voormalige herberg was door zijn ouderdom een gekend dorpsgezicht. Het was nog zo’n herberg met een koer waar je de paarden kon vastleggen en in een put in de kelder drinkwater voor hen kon putten. Het was dus niet evident om hier een nieuwbouwproject te ontwerpen. De dienst Monumenten en Landschappen en stedenbouw keken er op toe dat de nieuwbouw in het karakter van de vroegere herberg bleef. Daarom heb ik in het ontwerp verschillende referenties naar de voormalige herberg gelegd. Zo is

Architect Van Meerbeek inspireerde zich voor het ontwerp van het bank-kantoor op de karaktertrekken van de voormalige herberg die er gevestigd was.

onder meer het oorspronkelijke gabariet hersteld, zijn er gebogen ramen gebruikt en hebben we de bestaande Klampsteen gerecupereerd. De speklaag in de gevels ligt ook in één lijn met de dwarsbalken in de ramen. Stuk voor stuk elementen die ook in de oude herberg voorkwamen," aldus Jean Van Meerbeek. Bijkomende uitdaging was dat in het centrum van Kampenhout geen appartementen gebouwd mogen worden. "Dat hebben we hier kunnen oplossen door te kiezen voor een meergezinswoning." Sprong in het onbekende Voor de realisatie van het buitenschrijnwerk in het gebouw klopte Van Meerbeek aan bij constructeur Geuns Aluminium uit Houthalen-Helchteren. Architect en constructeur hadden de afgelopen 30 jaar al meermaals succesvol een project gerealiseerd. "In het begin stonden we vrij sceptisch tegenover dit verzoek," herinnert zich Jan Engelen. "We hadden nog nooit eerder raampartijen voor een bankkantoor gemaakt. En

uit het lastenboek bleek dat het een hele uitdaging was om aan de eisen van de bank te voldoen. Maar met de ruggensteun van Jean Van Meerbeek hebben we ons uiteindelijk toch aan het project gewaagd. Achteraf bekeken was het ook een positieve ervaring. We hebben intussen al een 5-tal bankkantoren gerealiseerd." Ook voor Sapa RC System was het één van de eerste keren dat aluminium profielen in een bankproject werden toegepast. "Met de Excellence 65 als basis hebben we een specifiek inbraakwerkend profiel ontwikkeld, Excellence 65 SF (Safety), dat voorzien is van de nodige versterkingen zodat het inzake veiligheid voldoet aan de strenge eisen die banken stellen," vertelt project adviseur Eddy Arron. "We hebben dan ook de nodige inspanningen gedaan om dit bij de banken aan te tonen aan de hand van proefstalen, het uitvoeren van inbraakwerende testen (Fincertif ) en de eruit voortvloeiende studieresultaten. Excellence 65 SF voldoet zelfs in die mate dat er geen polymeren meer vereist zijn voor de plaatsing van het glas."

105

ARCHITECTUUR

De aluminium ramen werden geplaatst op een EPDM onderbouwrubber waarlangs de waterafvoer plaatsvindt. Dit in plaats van een afwateringsgleuf met diefstalgevoelige kapjes op de frontale zijde van het profiel.

Thermische oplossing Geuns Aluminium plaatste de ramen op een rubberen profiel. "Dit in plaats van de afwateringssleuf met kapjes. De kapjes zijn immers diefstalgevoelig en wanneer ze ontbreken, ontsiert dit het hele raam. Bovendien biedt het rubber tevens een groot thermisch voordeel. Het zorgt voor een volledige thermische onderbreking tussen het raamprofiel en de blauwe hardsteen. Hierdoor is het risico op koudebruggen uitgesloten. Het valt immers al eens voor dat de blauwe hardsteen te ver naar binnen wordt geplaatst. Wanneer deze dorpel dan verder reikt dan de thermische onderbreking in het raamprofiel, heb je een koudebrug. Maar, hier is dat dus uitgesloten." Leuk detail: Architect Van Meerbeek introduceerde ook de verlijmde kalkzandsteen bij de banken. Projectontwikkeling als toekomst Heden heeft Jean Van Meerbeek zijn werkveld geheroriënteerd naar de projectontwikkeling en in beperkte mate opnieuw de particuliere woningbouw. Een recent appartementsproject van de hand van de ontwerper is een gebouw in de Telefoonstraat in Aaarschot. Het 106

herbergt vier duplexappartementen en evenveel garages. Het gebouw vormt een overgang tussen woningen uit de jaren ‘50 met een ondergrondse garage en leefruimten op een halve verdieping boven het maaiveld en een nieuwe residentieel complex - eveneens naar een ontwerp van Van Meerbeek in samenwerking met Geuns Aluminium. Het appartement telt vier niveaus met in de kelder en onder het dak de slaapkamers. De leefruimten werden op het tweede en derde niveau ondergebracht. Een hellend vlak leidt van de straat naar het tweede niveau met de inkompartij. Deze inkompartij wordt sterk geaccentueerd door grijs metselwerk, een gebogen dakvorm en een raampartij van vloer tot dak. Voor de ramen werd het Excellence 65 profielsysteem gebruikt. De ramen en deuren zijn voorzien van inbraakvertragend beslag. Een opvallend raamgeheel is een gemotoriseerd kantelraam dat dient voor de rookevacuatie bij brand. Ontluikend Aarschot Het aanpalende complex Residentie Pieter Verhaeghe zal - na de voltooiing van de verschillende fases - 62 appartementen

en het nieuwe kantoor van Van Meerbeek huisvesten. Dit is een kleine fractie van de ruim 600 appartementen die de komende 5 jaar in Aarschot zijn gepland. Residentie Pieter Verhaeghe zal van de Telefoonstraat naar het centrum lopen. Het gebouw draait mee met de straten rond het projectgebied en zal uiteindelijk een boemerangvorm krijgen. In deze punt van de boemerang bereikt het gebouw zijn hoogste punt (7 niveaus). Hier worden een aantal penthouses opgericht. Gezien de parkeerdruk in het gebied, worden onder de residentie de nodige parkeergarages aangelegd. Deze worden afgewerkt met een daktuin die perfect zal aansluiten bij de aanpalende notaristuin. Door de jarenlange samenwerking tussen Roger Geuns en Jean Van Meerbeek, lag het voor de hand dat de architect ook het nieuwe bedrijfsgebouw voor Geuns Aluminium tekende. Het resultaat is een strak gebouw met veel aandacht voor de producten. De eigen nieuwbouw was meteen ook het eerste gebouw met aluminium raamprofielen dat Geuns Aluminium realiseerde.

Hoe inbraakwerend is een raam of deur? De Belgische banken hebben normen opgesteld met betrekking tot de inbraakwerendheid van het buitenschrijnwerk. Die normen worden toegepast in de FINCertiftest. De normen zijn opgedeeld in zes klassen, variërend van de inbraakpogingen van een gelegenheidsinbreker tot een ervaren inbreker. Voor iedere klasse moet het gebruikte systeem voor een bepaalde tijd weerstand bieden aan de inbraakpogingen. Ook op vlak van kogelwerendheid stellen de banken eisen aan de profielen en beglazing.

Excellence 65 SF Excellence 65 SF – Safety – van RC System is een inbraakvertragend thermisch onderbroken 3-kamer systeem voor aluminium ramen en deuren dat tegemoet komt aan de bijzondere veiligheidseisen die aan bepaalde gebouwen zoals banken en postkantoren gesteld worden. Het aluminium profielsysteem beantwoordt aan de Europese weerstandsklasse 3. Technische gegevens: Bouwdiepte kader: 65 mm Vleugeldiepte: 75 mm Max. beglazing vleugel: 49 mm. Omwille van hun inbraakwerende karakter zijn de profielen voorzien van verzwaarde buitenflenzen met een hoogte van 25 mm. Beglazing aan de buitenzijde in een vol bad van hybride-polymeren. Beglazing aan de binnenzijde eveneens in een vol bad van hybride-polymeren of met voorgevormde EPDM beglazingsrubbers. De glaslatten zijn buisvormig, worden al klipsend bevestigd en hebben een hoogte van 22 mm. Thermische isolatie volgens EN norm Uw < 2 W/m2K met glas Ug = 1,4 W/m2K (EN ISO 10077-1 /EN ISO 10077-2)

De Excellence 65 SF profielen van RC System danken hun inbraakwerendheid aan hun verhoogde en verzwaarde buitenflenzen.

Testresultaten: Inbraakvertraging ENV 1627 – 1630 klasse 3

Het eigen bedrijfsgebouw met toonzaal was het eerste project dat Geuns Aluminium in alu profielen realiseerde.

Jean Van Meerbeek Statiestraat 38/2 3200 Aarschot T +32 (0)16 56 48 18 F +32 (0)16 56 84 08 [email protected]

107

Kwaliteit en veelzijdigheid ARCHITECTUURATELIER JEAN

tekst: Marc Covet

BODART

Woning te Namen voor een orthopedist, met medisch kabinet. Een project dat bestaat uit verschillende volumes gelegen op een hellend terrein.

Met een specialisatie in de particuliere woningbouw, verbaast dit architectenbureau uit Waals Brabant telkens opnieuw door de variatie in hun projecten. Van luxevilla tot sociale woningbouw, zonder de renovaties te vergeten, streven ze voortdurend naar vernieuwende oplossingen.

De kantoren van Jean Bodart zijn gevestigd in één van de weinige wijken uit de regio die nog het oorspronkelijke landelijke sfeertje hebben bewaard. In Genval vinden we mooie verwijzingen naar het verleden, dorpshuizen boordevol karakter. Op slechts twee stappen van het centrum verwijderd, heeft de architect zich gevestigd in een grote nieuwbouw, die gelijkt op een woning. Dat is ook logisch, want het vormt de kernactiviteit van het bureau. Hier streeft men niet naar een integratie in een vermeende lokale typologie door ze na te bootsen. De architecten drukken zich uit in hedendaagse ontwerpen en dito materialen.

Huizen ontwerpen met een team vertrouwelingen Het ‘Atelier d’architecture’ gaat in 1986 van start. Van bij het begin specialiseren de architecten zich in de woningbouw in de breedste zin van het woord: van sociale woning tot luxevilla. De roeping van het bureau is te beantwoorden aan een vraag en niet om wedstrijden te winnen. Vandaag heeft Jean Bodart zes medewerkers aan zijn zijde. “Als we zoeken naar een uitgesproken kenmerk voor ons bureau, dan is het wel de trouw van alle aannemers waarmee we samenwerken en de samenhorigheid die ons al jarenlang bindt. Bij de start van mijn architectenloopbaan werkte ik in grote Brusselse bureaus zoals dat van Philippe Samyn of Michel Jaspers. Daar werden zeer belangrijke projecten ontwikkeld, doch de medewerkers kwamen en gingen voortdurend. Hier gaat het er net omgekeerd aan toe. Wij ontwerpen met een heel trouw team medewerkers een aanzienlijk aantal projecten, doch van meer bescheiden aard.” Architect Bodart is een perfectionist. Hij is erg gevoelig voor de samenhang in zijn werk en dat van concept tot uiteindelijke uitvoering. “Wanneer een opdracht ophoudt met de oplevering van een lege

doos, zijn we vaak ontgoocheld over de verdere afwerking van de woning door de bouwheer”, gaat hij verder. “Daarom trachten we zover mogelijk elke opdracht te completeren met een voorstel voor de interieurarchitectuur. Aldus verkrijgen we de volledige controle over het proces van A tot Z en kunnen een woning ontwerpen waarvan het concept de structuur tot en met elk detail overkoepelt.” Met deze geest van ‘doorgaan tot het einde’ realiseert het architectenteam jaarlijks zowat 35 projecten. Een gevarieerd kijkboek boordevol projecten Te Namen kon de architect gebruik maken van een ongewone situatie: de nabijheid van een woning uit de vijftiger jaren, het werk van architect Roger Bastin. Dat was nog een periode waarin vernieuwing toegelaten werd. De onmiddellijke nabijheid van deze getuigenis van het modernisme bood Jean Bodart de gelegenheid zijn creativiteit de vrije loop te laten. Het project moest een woning en de praktijk van een orthopedist combineren op een sterk hellend terrein. De architect bedacht een verbinding van de verschillende volumes met een combinatie van loopbruggen. Aan straatzijde vinden we een 109

ARCHITECTUUR

ronde uitbouw waarin de praktijk is ondergebracht. Een brug brengt ons naar de verdieping van de privéwoning. Op het laagste niveau bevinden zich de woonvertrekken, die uitlopen in een terras en het zwembad. Alweer een project om van te dromen. Een vredige thuis in Brabant Terwijl de architect een aantal realisaties over het scherm van zijn notebook laat defileren, trekt een woning uit Lasne onze aandacht. Ze ligt in een gedroomde omgeving, op een twee hectaren groot terrein temidden een ongerepte groene zone en zonder overburen. Tuinarchitect Helgers en de inmiddels overleden decorateur Jean Demeulder verenigden hun krachten voor het ontwerp van deze villa. Het concept is zeer eenvoudig. Het overdekte zwembad vormt het verlengstuk op het basisvolume van de woning. De symboliek van het water wordt verdergezet naar buiten toe via een waterval, die op haar beurt uitmondt in een waterpartij. Aan de rand van deze vijver is een paviljoen opgetrokken dat bekroond wordt met een schaduwrijk terras van waaruit men een prachtig vergezicht geniet. “Wanneer men hier plaats neemt, lijkt het wel of de tijd stil staat en wil men er ook nooit meer weg...”, verklaart Jean Bodart. Daar kunnen we best inkomen... Ondanks de klassieke opbouw van deze villa met schilddak, was het geen sinecure om de bouwvergunning te bemachtigen. “Liefst twee jaar vergingen”, herinnert de architect zich nog. “In eerste instantie ging het over de omliggende en moeilijk toegankelijke groene zone, wat voor de brandweer een probleem stelde. Vervolgens kwam er weerstand van de regionale ambtenaren t.o.v. de nochtans vrij brave horizontale muuropeningen en de hedendaagse look van de woning. Wij hielden voet bij stuk, bleven argumenteren en weigerden het ons voorgestelde compromis, dat ons naar een betreurenswaardige imitatie van een woning uit het verleden moest leiden.” Wanneer we het resultaat vandaag aanschouwen, kunnen we deze vastberadenheid alleen maar toejuichen.

Aanpalend zonder schroom In de Orbanstraat te Sint-Pieters Woluwe trok een halfopen bebouwing onze aandacht. Ze is opgetrokken in 30 cm Ytong-blokken en spreekt elke voorbijganger met gevoel voor moderne kwaliteitsarchitectuur aan. “Wij gebruiken cellenbeton in tal van onze projecten”, verzekert Jean Bodart. “Hier hebben we het toegepast vanuit de kelder. Het was onze bedoeling om ook daar een goede isolatie te verzekeren, aangezien de opdrachtgever deze ruimte als klein appartement wenst te gebruiken. Ytongblokken zijn de vanzelfsprekende drager voor een afwerking in sierpleister. Wij schrijven dat ook voortdurend voor. Deze combinatie laat ons toe om volume-effecten te creëren en met kleuren te spelen. Wij passen muurdiktes tot 36 cm toe. De werven waar we deze zogeheten plaktechniek toepassen, blijven altijd heel netjes. De opdrachtgever ziet heel snel de vormen van zijn project verrijzen.” De interieurindeling is niet minder doordacht dan de materiaalkeuze. De opbouw gebeurt vanuit een verschuiving, die ook in de gevel tot uiting komt. Ze deelt het plan in twee met de hal en de trap. Het bureau heeft zijn talent op het vlak van interieurontwerpen moeten bewijzen bij het uittekenen van de monumentale trap, waarvan de leuning het beeld van een zeil moet oproepen. De bouwheer is een fervente zeilliefhebber. Op het gelijkvloers vloeien keuken, eeten woonkamer in elkaar over. De eerste verdieping is voorbehouden aan de ouders en biedt een hoofdslaapkamer, een grote dressing, een badkamer en thuiskantoor. De tweede verdieping toont een klassieke indeling met vier kinderkamers en een douchekamer. Aan de buitenkant sluit het volume van de woning logischerwijze aan op de bestaande rij, maar toont zonder schroom zijn eigenheid. Het omspringen met volumes, kleuren en verschillende verticale vlakken is bijzonder geslaagd.

Halfopen bebouwing te Sint-Pieters-Woluwe, opgetrokken met Ytong-blokken. Door het uitgekiende kleurgebruik valt de woning op in het straatbeeld.

111

La Hulpe - Sociale woningbouw. Studie van de gevels.

ARCHITECTUUR

Luxe en sociaal Jean Bodart en zijn team weigeren echter uitsluitend voor het hoogste segment van de woningbouw te werken. In hun portfolio vinden we eveneens projecten voor sociale woningbouw. Momenteel werken ze samen met architect Daniel Poisson van het bureau Astragale. Jean Bodart steekt van wal: "De woningen zullen opgetrokken worden aan de Rue de la Grotte in La Hulpe. Wij kozen voor kleinere woningen in verschillende kleuren, die trapsgewijs geschikt worden langs de openbare weg. Als gevelafwerking worden sierstenen of gekleurd cement voorgesteld. Het terrein is door de gemeente ter beschikking gesteld, zodat de woningen tegen heel democratische prijzen zullen aangeboden worden. Aanvankelijk tekenden we de woningen met een lessenaarsdak, doch...” Het valt een creatieve architect beslist moeilijk om de platgetreden paden te verlaten. Wat een gekke tijd toch! Gelukkig volharden de ontwerpers van het architectenbureau Jean Bodart en slagen ze erin, ondanks herhaalde tegenwerking, zich te laten opmerken met kwaliteitsarchitectuur.

Het team van achitecten van links naar rechts: M. Batard (binnenhuisarchitect), J. Bodart, X. Moens, P. Smal, A. Dozin, X. Van der Heyden, N. Petit

Architectuuratelier Jean Bodart sprl 31, rue J.B. Stouffs 1332 Genval T +32 (0)2 654 11 02 F +32 (0)2 652 01 71 [email protected] www.jeanbodart.com

Hebel beschermt bij explosie!

Hebel beschermt. Gebouwen ontwerpen is vooruitzien. Eén ongelukkige vonk en jaren van inspanning van een hardwerkende ondernemer gaan in rook op. Wat gebeurt er als een fabriek of logistiek gebouw vernield wordt door explosie of brand? Hoe moet het verder met de productie en distributie? Waar blijven de klanten en het personeel? Branden en explosies onderbreken de werking van een bedrijf. De ontwerper en risk manager moeten niet enkel oog hebben voor de directe schade van brand of explosie maar ook voor de gevolgen. Gelukkig heeft Hebel tal van constructieve ideeën om zulke rampen te voorkomen. Compartimentscheidende brandwanden en buitenwanden in Hebel bewijzen reeds jarenlang hun efficiëntie bij het inperken en begrenzen van brandrisico’s. Mits een aantal bijkomende voorzieningen kunnen dezelfde wanden ook de gevaren en de schade bij explosie indijken. De explosiedruk kan beperkt en gestuurd worden door openingen te voorzien (bijvoorbeeld explosieluiken in het dak). Daarna vangen de Hebelwanden probleemloos de rondvliegende brokstukken op en beperken de brand tot het geëxplodeerde compartiment.

Hebel beschermt overigens ook tegen klimaatschommelingen. Door zijn cellenstructuur blijft het

R&T

Op deze wijze worden, als het noodlot toeslaat, personen en goederen optimaal beschermd. gebouw koel in de zomer en warm in de winter. Zonder extra isolatie en met een minimum aan stookkosten. U merkt het: bouwen met Hebel heeft niets dan voordelen. En dan hebben we het nog niet gehad over de bouwsnelheid, de stevigheid, de oneindige esthetische mogelijkheden...

Meer weten? Stuur dan onderstaande coupon terug of bezoek onze site www.xella.be Ja, ik wil meer info over Hebel-systemen voor utiliteitsbouw. Naam

Tel.

/

Voornaam

Fax

Adres

E-mail

/

@ Functie

Ik wens documentatie te ontvangen.

Firma

Ik wens gecontacteerd te worden.

Xella respecteert de wet op de privacy

Xella BE nv/sa • Kruibeeksesteenweg 24 • 2070 Burcht • Tel: 03/250.47.70 • Fax: 03/250.47.07 • [email protected] • www.xella.be

Verdraaid goed? RC System, in lijn met de architectuur Architectural Aluminium is ons domein en onze missie. Wij ontwikkelen niet alleen profielsystemen, maar extruderen ze ook in eigen beheer. Zodoende beheersen wij het productieproces vanaf de grondstof tot en met de toepassingen. Dit biedt ons een uitstekende expertise in productkennis en -ontwikkeling. Als aluminium producent behoren wij tot de wereldtop. Als ontwerper van systemen volgen wij voor u elk project met een team van specialisten. Met profielen die het pad effenen voor een creatieve vormgeving. Neem vrijblijvend contact op via [email protected] en ontdek de uitdagende polyvalentie van Sapa RC System.

PARTNER VAN

Sapa RC System nv Industrielaan 17, BE-8810 Lichtervelde Industriezone Roosveld 11, BE-3400 Landen

Tel. +32 51 72 96 66 Tel. +32 11 69 03 11

Fax. +32 51 72 96 89 Fax. +32 11 83 20 04

E-mail: [email protected] Website: www.sapabuildingsystem.com