Konstruktief halfjaarlijks naslagwerk eenentwintigste jaargang # 52

Konstruktief halfjaarlijks naslagwerk eenentwintigste jaargang

2|2008 #52

082052

Ontdek de basis voor élke bouwstijl

Ytong nodigt uw bouwheer uit op de Infodagen Kijk op www.ontdekytong.be

Optimale woningisolatie

*

Milieuvriendelijk Ideaal voor lageenergiewoningen Gratis

Inspiratie-dvd Kijk op www.ontdekytong.be en download de bon voor de gratis Inspiratie-dvd.

Ytong, het verrassend veelzijdige bouwmateriaal

* EPB staat voor Energie-Prestatie en Binnenklimaat

Architecten vinden in Ytong een dankbaar bouwmateriaal. Welke plannen u ook heeft, met Ytong tekent u in alle vrijheid de volledige woning uit, van kelder tot dak. U kunt er elke stijl en vorm mee aan. Of u nu traditioneel of hedendaags ontwerpt. Afwerkt met gevelsteen, pleister of hout. Ytong is bovendien sterk, onbrandbaar, recycleerbaar én heeft uitstekende isolerende, en dus kostenbesparende eigenschappen. Zelfs zonder toegevoegde isolatie voldoet het aan de eisen van de energieprestatie-regelgeving (EPB). Ontdek de creatieve en duurzame kwaliteiten van Ytong. Kijk op www.xella.be.

Xella BE nv/sa Kruibeeksesteenweg 24 • 2070 Burcht • tel.: 03 250 47 00 • [email protected]

halfjaarlijks naslagwerk eenentwintigste jaargang

In dit nummer:

2|2008#52

architectuur ‘Konstruktief’ is een uitgave van Lannoo Drukkerij n.v. in op­dracht van Xella BE nv/sa en Sapa Building System nv.

Het maximum bieden tegen een minimale prijs

Hoofdredacteur Nicole Wuyts

Met glans geslaagd

Redactie Eduard Coddé Laurent Denovillers Chloé Martin Tim Vanhove

Esthetiek in dienst van energiebesparing

Vorm, druk en afwerking Lannoo Drukkerij Kasteelstraat 97 8700 Tielt tel. +32 51 42 42 11 [email protected] www.lannooprint.be Advertentiewerving Xella BE nv/sa

4

Architectenbureau AROH2

Een nieuwe architecturale expressie

20

ETAU sprl

30

Architect Kristof Van Hoof

42

Trio Architectures

Architectuur in harmonie met de natuur

46

Het bureau Open Architectes

Joie de vivre zoeken in ontwerpen

52

Architect Filip De Mulder

Aluminium als troef in minimalistische architectuur

68

Aluhavan

Een droomjob!

76

Jo Van Laere

Architecturaal constructief creëren

88

Architect Joost Pruuost

Konstruktief Gegroepeerd wonen en herbeleving van woonkernen

94

Bureau abc Xella BE nv/sa Kruibeeksesteenweg 24 B-2070 Burcht tel. +32 3 250 47 00 fax +32 3 250 47 06 e-mail: [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] www.xella.be www.xella.fr www.konstruktief.be

De wensen van de klant inkleuren

102

Lerouge architecture

constructie Levenskunst en leven met kunst. Woonpark Malpertus

14

Vanhaerents nv

“Persoonlijke aanpak is sleutel tot succes”

26

Jaraco Industriebouw

Herhaalopdrachten bevestigen vertrouwen

34

Metaalbouw Devoldere NV Sapa Building System nv Industrielaan 17 B-8810 Lichtervelde tel. +32 51 72 96 66 fax +32 51 72 96 89 e-mail: [email protected] www.sapabuildingsystem.be

Onbekend is onbemind

60

Silka-blokken in klein formaat

Eerbetoon aan gegroepeerd wonen

82

Cogebat - Sogeprom

Cellenbeton nestelt zich aan de kustlijn

98

Architect Jean Gasquez - AMBI

actua XELLA - uw professionele bouwpartner trendsetter met totaaloplossingen Bouwen zonder draagstructuur? Met Hebel kan dit!

9 39

Multipor, de nieuwe minerale isolatieplaten van Xella Xella is trendsetter in het ontwikkelen van vooruitstrevende materialen voor de bouwwereld. Naast de bekende merken Ytong, Silka en Hebel, lanceert Xella nu ook Multipor. Deze minerale isolatieplaten zijn een aanvulling op de bestaande ruwbouwmaterialen van Xella. Ze zijn onbrandbaar, vormvast, vezelvrij, ecologisch, duurzaam en ideaal om gebouwen zowel langs binnen als langs buiten te isoleren. Door de Multipor-platen te combineren met de andere Xella-ruwbouwmaterialen wordt het zeer eenvoudig om bij elk project te voldoen aan de huidige eisen inzake laagenergie en passief bouwen. De belangrijkste eigenschappen van de 4 merken van Xella staan hieronder opgesomd.

Kalkzandsteen Blokken + elementen

✓ ✓ ✓ ✓ ✓

Akoestiek Draagkracht Esthetiek Verwerkingssnelheid Ecologie

Cellenbeton Blokken

✓ ✓ ✓ ✓ ✓

Thermische isolatie Brandwerend Verwerkingssnelheid Ecologie Economisch

Cellenbeton Wand-en dakplaten

Minerale isolatieplaten

✓ Modulair ✓ Brandwerend ✓ Esthetiek ✓ Thermische isolatie ✓ Ecologie

✓ Thermische isolatie ✓ Brandwerend ✓ Massief en vormvast ✓ Eenvoudige verwerking ✓ Ecologie

Appartementsbouw

Eénsgezinswoning

Logistieke centra

Isolatie plafonds

Utiliteitsbouw

Shopping centra

Utiliteitsbouw

Binnenisolatie muren

Kantoren

Renovatie

Industriebouw

Buitenisolatie muren en daken

2|2008#52

Editoriaal dat het systeem van eigencontrole door een extern organisme wordt gecontroleerd.

Schiet CE-markering zijn doel voorbij? Een waardevol bouwmateriaal dient te beantwoorden aan een aantal eisen. Die hebben betrekking op duurzaamheid (milieu, sociale en economische aspecten), functionaliteit en technische eigenschappen. Functionaliteitcriteria (o.a. mechanische stabiliteit, brandweerstand, akoestische en thermische isolatie, …) worden bepaald door de Bouwproductenrichtlijn. Technische eigenschappen worden beoordeeld aan de hand van productnormen of technische goedkeuringen. Voor het gemak van de gebruiker, voorziet de Bouwproductenrichtlijn dat de producten die beantwoorden aan de geharmoniseerde productnormen, voorzien MOETEN worden van een CE-markering. In functie van het soort producten, omvat de CE-markering minder of meer eigenschappen en vereisten. Dit wordt vertaald in zes attesteringsniveaus, van 4 tot +1 (4 is het laagste, 1+ het hoogste). Producten zonder structurele functies worden meestal onder niveau 4 gerangschikt. Hierbij verklaart de fabrikant eenvoudigweg dat hij de opgelegde criteria via een procedure van eigencontrole meet en respecteert. Producten met structurele eigenschappen, zoals elementen voor dragende muren, balken, kolommen, etc., worden meestal onderworpen aan niveau 2+. Dit houdt in

De controle op conformiteit met de opgelegde regels is in België de verantwoordelijkheid van FOD Economie, Dienst Kwaliteit in de Bouw. De structurele onvoldoende bemanning van deze overheidsdienst zorgt ervoor dat overheidstoezicht op de bouw bijna onbestaande is. Hier ligt dan ook de toegevoegde waarde van vrijwillige keurmerken! Om de kwaliteit van bouwmaterialen, -producten, -systemen aan te tonen, bestaat in België het vrijwillig keurmerk BENOR. Het toekennen van BENOR gaat gepaard met een certificatie, op basis van aanvullende eisen omschreven in Belgische normen. Deze certificering voorziet niet alleen het naleven van de opgelegde eisen, maar zorgt vooral voor regelmatig extern toezicht op de resultaten van de eigen controle, via bedrijfsbezoeken, controle van de metingprocedures en -resultaten, alsook metingen in externe laboratoria. BENOR biedt de voorschrijver dus zekerheid dat de kwaliteit niet alleen beoordeeld wordt door de fabrikant zelf, maar wel door een certificeringsinstelling en ten minste één controleorganisme (SECO, COPRO, LIN of MET). In tegenstelling tot wat dikwijls beweerd wordt, is de CE-markering geen kwaliteitskeurmerk. Het duidt gewoon aan dat het product beantwoordt aan een aantal, soms minimale eisen. Gezien het aantal mogelijke attesteringsniveaus, is het ook een weinig transparant systeem. De basisgedachte achter de CE-markering is het vrije verkeer van goederen en diensten in Europa. Hierdoor ontstond de behoefte aan geharmoniseerde productnormen en een CE-markering. Het is cynisch

te moeten vaststellen dat het juist die internationalisering is die zorgt voor verwatering van de kwaliteit. Fabrikanten hebben de keuze van attesteringsniveaus waarbij al dan niet keuringen plaatsvinden door een erkende onafhankelijke partij en al dan niet fabriekscontroles gebeuren. Het resultaat is dat producten op de markt komen met een eenvoudige producentenverklaring, die helemaal niet geschikt zijn voor het bedoelde gebruik en ook niet beantwoorden aan de gangbare bestekken. Zo wordt in de meeste bestekken voor structurele functies uitgegaan van het gebruik van materialen die beschikken over een 2+-attesteringsniveau. Dit is een cruciaal uitgangspunt, gebaseerd op bouwregels die de veiligheid van een constructie garanderen. Een constructie dient veilig te zijn. Hoe dat gerealiseerd wordt, is aan ontwerpers en aannemers. Juist door het feit dat er in het verleden door externe controle zekerheid was over de kwaliteit van producten – waardoor de veiligheidsfactoren in de loop der tijd verlaagd werden – ontstaat hierdoor een onveilige situatie. Door de internationalisering is de herkomst en het attesteringsniveau van bouwmaterialen vaak onduidelijk. Toezicht hierop is meer dan ooit noodzakelijk. Bouwmaterialenproducenten moeten hierbij de ontwerpers en uitvoerders door uitgebreide technische adviezen, professionele bouwbegeleiding op de projecten, service, kennis en kunde, ondersteunen. Met andere woorden, ze moeten zorgen voor toegevoegde waarde op basis van een sterk fundament: een fysiek product van het hoogste kwaliteitsniveau!

Jos Cox

3

Het maximum bieden tegen een minimale prijs Architectenbureau AROH2

Tekst: Chloé Martin Fotografie: Clémence Gossart

4

Vertrekkend vanuit een maximum aan beperkingen en een scherp afgelijnd budget, stelt het architectenbureau AROH2 voor elke specifieke vraag aangepaste oplossingen voor. Sleutelwoord in hun architectuurbeleving is pragmatisme. De architectuurbenadering van Henri Henrard is het gevolg van een Antwerpse opleiding. Na twee jaar te hebben doorgebracht in het Luikse ‘Institut St Luc’, trok hij naar ­Antwerpen om daar af te s­ tuderen. Volgens hem was de werkwijze en de analytische aanpak er veel pragmatischer, wat de m ­ ogelijkheid schiep om iets goeds te bouwen met een beperkt budget. Deze aanpak is uitgegroeid tot het visitekaartje van het architectenbureau AROH2. Vaak worden taken in ‘onderaanneming’ uitbesteed aan de bouwheer en zoekt men naar bouwtechnieken die aansluiten op het beschikbare budget. “We vertrekken vanuit het principe dat iedereen deel moet hebben aan de bouw van zijn eigen woning. Sommigen kiezen ervoor om zelf de mortel te maken op de werf, anderen gaan op zoek naar een aannemer of steken de handen uit de mouwen bij de afwerking, afhankelijk van hun bekwaamheid”, verduidelijkt de architect. Hij heeft een voorkeur voor houtafwerking, omdat deze gemakkelijker is aan te brengen dan andere afwerkingen die meer ervaring vereisen. “Zoals in vele andere gevallen, willen we ons echter voor de afwerking ook niet laten beperken door de klant. Voor ons maakt dat de aanpak interessant. Uiteindelijk zal slechts één derde van de klanten die ons opzoeken, meegaan in onze benadering. Er bestaat een spontane en natuurlijke selectie, en dat in beide richtingen.”

Met het oog op een goede prijs/uitvoering/kwaliteitsverhouding komen Henri Henrard en zijn compagnon meestal uit bij Ytong als ideale oplossing. De ruwbouw van deze tweede woonst te Bouillon van een Nederlands koppel heeft minder dan 100.000 euro gekost. Het motto van Aroh2 luidt dan ook “kwalitatief bouwen met een beperkt budget”.

Naast andere constanten in hun werk, valt op dat het bureau de ruimte-indeling in de woning laat afwijken van het traditionele en ze laat sturen door de bewoners. De toegangsdeur wordt meestal goed beschermd tegen indiscrete blikken en om de bezoekers niet in de regen te laten staan, is een overkapping vanzelfsprekend.

Bij vast alle projecten wordt de voordeur uit het oog van voorbijgangers geplaatst.

5

Zelfbouw in leisteen

architectuur

De bouwheer verkoos zelf zijn eigen woning te bouwen. Ze moest ruim zijn terwijl het budget beperkt was. De ruwbouw werd aan een aannemer toevertrouwd, terwijl de bouwheer leerde hoe hij de leisteen moest aanbrengen. De volledige woning werd ontworpen in dit materiaal. “Hij heeft een half jaar lang leisteen genageld, met uitzondering van een puntgevel in glas en een andere in hout. Het was een vrij gemakkelijk werk. ”Voor een bedrag van 150.000 euro, inclusief BTW, geniet de klant van ongeveer 200 m² woonoppervlakte, aangevuld met een ­gedeeltelijk overdekt terras. Een andere uitdaging voor het ontwerp van de woning bestond uit de oriëntatie, het uitzicht op de omgeving en de vorm van het terrein, een 100 m lange strook. “De bouwheer wou zijn woning middenin het perceel te plaatsen, maar dat liet stedenbouw niet toe. Zij eiste een spaarzame omgang met de beschikbare grond en verplichtte tot het gebruik van de laterale begrenzing van het terrein. Om hieraan tegemoet te komen hebben we het terrein in 4 percelen verdeeld, zodat we de woning toch konden bouwen zoals oorspronkelijk gewenst”. Het pragmatisch herinterpreteren van de stedenbouwkundige voorschriften maakt dus ook deel uit van de taken die het bureau op zich neemt.

De indeling van de woningen wordt bewust onvoorspelbaar gemaakt. De oriëntatie, het buitenzicht en de vorm van het terrein spelen een grote rol bij de keuzes.

6

Lichte funderingen Met aandacht voor een goede verhouding tussen kwaliteit, uitvoering en prijs hebben de cellenbetonblokken van Ytong zich als ideale oplossing bewezen en komen bijgevolg veelvuldig voor in de dossiers van Henri Henrard en zijn vennoot. Dat is ook het geval voor een buitenverblijf van een klant, die een terrein bezat in ­Bouillon. “Hij wenste zich een woning, waarvan de winddichte ruwbouw niet meer dan 85.000 euro mocht kosten. Wij kwamen uit op 130.000 euro, exclusief BTW, voor het volledig afgewerkte project!” Daarbij werd helemaal niet krenterig omgesprongen met ruimte – 130 m² woonoppervlakte – en de buiteninrichting die een groot terras omvat, dat tevens dienst doet als carport. Afwerking en energiezuinig bouwen ontsnapten evenmin aan de aandacht. Bovendien bleek het terrein sterk afhellend en moeilijk toegankelijk. De oplossing: “Wij hebben gekozen voor een fundering in metaalstructuur. Vervolgens hebben we gewoon de lichte woningconstructie in Ytong op deze structuur geplaatst”. Hieruit volgden belangrijke besparingen voor de funderingen, de aanleg van de terrassen en de bouw van de woning zelf. “Het toepassen van Ytongblokken resulteert in een kostenbesparing omdat de gevels in één enkele handeling worden opgetrokken; dit in tegenstelling tot een klassieke bouwwijze waar stenen, isolatie en gevelsteen verwerkt worden.” Aan elke uithoek van de woning wordt evenveel aandacht geschonken.

7

Gemengde systemen

architectuur

Hetzelfde gemengde bouwprincipe werd herhaald in Beyne Heusey. Ook daar was er de vraag van de klant naar een minimale bouwkost. Tijdens de aanloopfase besliste het echtpaar echter tot een verdubbeling van de oppervlakte en bijgevolg ook van het budget, voor de bouw van een villa. “De klanten hadden een totaal tegenovergestelde kijk op het uitzicht van hun toekomstige woning: de één kon zich slechts een fermette voorstellen, terwijl de ander openstond voor een hedendaagse architectuur, in lijn met onze visie – een discrete woning met een plat dak die inspeelt op de landschappelijke omgeving en de daaruit voortvloeiende vergezichten. Wij bouwen geen fermettes en het was bijgevolg nodig om de architecturale verwachtingen van het echtpaar bij te sturen. Vervolgens hebben we de maquette voorgesteld aan de dienst stedenbouw van de stad Luik, die ons voorstel onmiddellijk aanvaardde.” Eén van de beperkingen die het ontwerp beïnvloedde, was dat de villa zich lager situeert dan het straatniveau, terwijl de omliggende woningen allen oversteken. “Om iedereen de nodige pri-vacy te verzekeren, werden de ruimten opengetrokken naar de val-lei en gesloten gehouden naar de andere zijden”. Uit respect voor het mijnverleden van de streek, opteerde men voor een zwarte gevelsteen. Het resultaat is een villa in harmonie met haar natuurlijke en historische omgeving, die haar bewoners de nodige intimiteit verzekert – gesloten aan de noordzijde en open naar de zon voor wat de zuid- en westkant betreft. In elk van haar projecten verdedigt het bureau het basisprincipe: “Wij vertrekken vanuit een maximum aan beperkingen. Na deze analyse stellen wij aangepaste oplossingen voor, die zowel rekening houden met het budget als met de dromen van de klant. Anders dan bij de bekende sleutel-op-dedeur formule, krijgt elk project bij ons telkens ook een nieuwe, eigen aanpak.” AROH2 29 a, rue des Hautes Voies 6830 Bouillon T +32 (0)6153 48 21 [email protected]

8

Cubistische villa te Beyne Heusey. Voor de gevel werd een zwarte baksteen, die regionaal gefabriceerd wordt, gebruikt. Deze villa verenigt de verschillende smaken van het koppel. De bouwgrond was eigendom van de vrouw die er haar jeugd in een fermette doorbracht. Zij wou vooral iets gelijkaardigs, terwijl haar man een moderne woning in zijn gedachten had. Het bureau stelde een discrete woning voor, met plat dak en verschillende volumes en kon zo beide opvattingen samenbrengen.

XELLA - uw professionele bouwpartner trendsetter met totaaloplossingen Met SILKA, YTONG en HEBEL geniet Xella al jaren een stevige reputatie in de bouwsector. Dankzij de kwaliteit, duurzaamheid en de unieke complementariteit van deze merken is Xella uitgegroeid tot dé producent van cellenbeton en kalkzandsteen, zowel in de woning-, de industrie- als de utiliteitsbouw. Op basis van ervaring, marktkennis en doorgedreven research ontwikkelt Xella bovendien continu innovatieve producten, diensten en systemen. De nieuwste isolatieplaat MULTIPOR is daarvan een mooie illustratie.

Xella heeft verschillende troeven om sterk te staan t.o.v. de hedendaagse vereisten op de bouwmarkt.

Het uitgebreide complementaire gamma Xella-producten biedt oplossingen voor elk project.

9

Duurzame en milieuvriendelijke producten Xella beantwoordt perfect aan de eis naar duurzame en ecologisch verantwoorde producten. Xella-producten worden gemaakt van natuurlijke grondstoffen die ruimschoots voorhanden zijn. Bij de streng gecontroleerde productieprocesssen is de CO²-uitstoot bovendien zeer gering. De verwerking op de werf gebeurt eenvoudig en proper.

actua

Probleemloze productie Xella kan steunen op een decennialange ervaring. De productie van de Xella-materialen verloopt probleemloos, en verzekert de gebruikers van een constante kwaliteit en doorlopende voorraad. Recyclagemogelijkheden Voor alle producten heeft Xella een apart recyclageproces ontwikkeld. De recyclage van het productieafval van SILKA, YTONG en HEBEL gebeurt in speciale units. Die recycleren het productieafval voor 100%, maar verwerken ook gesorteerd zuiver bouwafval afkomstig van werven of afbraakwerken. Bouw- en sloopafval van SILKA kan voorts worden toegepast als toeslagmateriaal in beton, ter vervanging van zand en grind, of als steenfundering in de wegenbouw en verharding van fietspaden.

10

Professioneel advies Het veelzijdige Xella-productassortiment en het vermogen om flexibel te reageren op nieuwe eisen en trends, geeft de zekerheid dat Xella een oplossing kan bieden voor elk probleem. De Xella-medewerkers staan klaar om, samen met de architecten, projectontwikkelaars, aannemers, enz. resultaten te boeken in functie van de laatste eisen en vragen van de bouwmarkt. Deze positieve ondernermersmentaliteit maakt dat Xella een partner is waarop man kan rekenen. Vanuit de verschillende Xella-afdelingen staan specialisten klaar met professioneel advies, calculaties, offertes, planstudies, enz.Het zijn vakmensen waarop de bouwwereld kan rekenen. Gecertificeerde kwaliteit Het volledige assortiment bouwmaterialen dat Xella u biedt, is van uitstekende kwaliteit. De kwaliteit van de Xella-materialen is officiëel gecertificeerd. SILKA, YTONG, HEBEL en MULTIPOR dragen namelijk de CE2+ -markering. Xella zit daarmee in de hoogst haalbare Europese kwaliteitscategorie en haar producten komen direct in aanmerking voor lastenboeken, waarin meestal enkel de 'Categorie I metselstenen' met een CE2+ en een BENOR-kwaliteitsmerk staan beschreven. Ytong en Silka zijn trouwens ook BENOR-gecertificeerd.

Xella heeft een uitgebreid team specialisten waarop de bouwwereld kan rekenen.

11

actua

Nieuwe concepten voor laagenergieen passiefconstructies Bij Xella kennen we uit jarenlange ervaring de dynamiek van de bouwwereld. We volgen de ontwikkelingen op de voet en leveren er vaak een belangrijke bijdrage aan. Zo is Xella trendsetter op het gebied van energiezuinig en duurzaam bouwen, door het lanceren van nieuwe concepten Voor de bouw van laagenergiewoningen kan Xella verschillende kaarten uitspelen. In eerste instantie is er het gebruik van een enkelvoudige wand in Ytong. Deze wandopbouw wordt al jaren beproefd bij woningen die een pleisterafwerking krijgen. Wanneer voor dit soort woningen een Ytong-blok van 36,5 cm dik wordt gekozen met een binnen- en buitenpleister garandeert de wandopbouw een U-waarde lager dan 0,26 W/m²K. Wanneer Multipor-isolatie wordt gecombineerd met Ytong-blokken, kan een dunnere wandopbouw volstaan om eenzelfde isolatiewaarde te bereiken. Ook voor passiefhuizen met een U-waarde lager dan 0,15 W/m²K - heeft Xella oplossingen uitgewerkt. Hiervoor kan eveneens worden teruggegrepen naar de enkelvoudige wandopbouw. In dat geval biedt Xella een Ytong-blok met een U-waarde van 0,08 W/mK en een dikte van 48 cm. Hetzelfde geldt voor de combinatie van een Ytong-blok met een dikte van 30 cm, aangevuld met een Multiporisolatie van 18 cm dik. Deze opbouw is goed voor een isolatiewaarde van 0,14 W/m²K. De keuze voor deze laatste optie biedt een slanke wandopbouw in vergelijking met andere oplossingen voor passiefhuizen. Bovendien krijg je een homogeen geheel voor de buitenmuur en profiteer je van de voordelen van het steenachtige isolatiemateriaal.

Energiezuinige tot passieve constructies kunnen met het Xella-gamma eenvoudig samengesteld worden.

12

Multipor, het nieuwste merk van Xella Multipor-isolatieplaten zijn uniek op de markt. De isolatiewaarde van Multipor is te vergelijken met die van traditionele isolatiematerialen, maar het grote verschil is dat het gaat om een steenachtig materiaal. Dat heeft als voordeel dat het onbrandbaar, vorm-en drukvast, dampdoorlatend en vezelvrij is. Bijkomende troef is dat het milieuvriendelijk is in productie en gebruik. Het is dus een materiaal dat volledig past in de hedendaagse beweging van duurzaam bouwen. Gecombineerd met de andere Xella-materialen, o.a. Ytong, Hebel en Silka, biedt Multipor mogelijkheden die tot heden niet bestonden. De toepassingsgebieden van Multipor: 1 buitenisolatie van muren 2 binnenisolatie van buitenwanden 3 onderliggende plafondisolatie 4 isolatie van daken

Via het buitenisolatiesysteem biedt Multipor de mogelijkheid om hoogwaardig thermisch geïsoleerde buitenwanden te creëren, die vrij zijn van koudebruggen. De Multipor-platen kunnen op bijna elke draagkrachtige ondergrond aangebracht worden. Na uitharding van de lijm, kunnen de platen voorzien worden van een afwerking.

Multipor-platen zijn eenvoudig en snel te verwerken. Na verzaging op het juiste formaat, moet men ze enkel met lijm insmeren en tegen het oppervlak drukken. Bij renovatie van een gebouw met gevels waaraan men niet wil raken, is binnenisolatie met Multipor de oplossing.

De onbrandbare platen zorgen voor veiligheid in kelders, garages, inritten, … Bijkomend zorgt hun witte kleur voor een heldere en aangename uitstraling.

13

Tekst: Eduard Coddé Fotografie: Dries Van den Brande

Levenskunst en leven met kunst. Woonpark Malpertus

Nog voor het project ‘Malpertus’ in Destelbergen helemaal is voltooid, straalt het woonpark een warm thuisgevoel uit. De groene omkadering wordt opgeluisterd met fraaie beelden van de lokale kunstenaar Firmin De Vos. Ze verwijzen stuk voor stuk naar het verhaal van ‘Reinaert de Vos’ en staan voor de naamgeving van de acht gebouwen op de site. Herbestemming Het woonpark ontstaat op een bijzonder gunstig gelegen terrein, 6300m² groot, met vlotte toegankelijkheid tot het Gentse stadscentrum. Voordien was hier een textielfabriek gevestigd, maar het schepencollege zag liever een woonproject verrijzen dan een leegstaande fabriek. Ook de buurtbewoners dachten er zo over, zodat het projectontwikkelaar Hendrik Leurs van De Leefboom bvba uit Lochristi weinig moeite kostte de administraties te overtuigen van de toegevoegde waarde voor de omgeving. Overigens houdt het plan ruimschoots rekening met het oorspronkelijke straatbeeld en de woonbehoeften in de regio. Aanvankelijk dacht de gemeente aan 14 rijwoningen, maar architect Guy De Muynck en Hendrik Leurs creëerden een woonpark, verdeeld over 5 gebouwen, samen goed voor 56 appartementen. Aan straatzijde staan 3 gebouwen naast elkaar, met elk 3 bouwlagen – opgedeeld in 2-slaapkamerappartementen - en bekroond met een zadeldak, waarin duplexappartementen van het 3-slaapkamertype zijn ondergebracht. De beide gebouwen achteraan bieden eenzelfde indeling, maar hebben een bouwlaag minder. De appartementen op de verdiepingen beschikken over terrassen aan voor- en achtergevel. De gelijkvloers gelegen appartementen genieten van een terras en private tuin achteraan. Elk appartement is uitgerust met individuele centrale verwarming op aardgas.

De architectuur is tijdloos elegant, ver verwijderd van het aloude blokkendoosprincipe dat appartementsbouw decennia lang typeerde. Elk van de gebouwen oogt meer als een uitvergrote eengezinswoning. Een zeer groot deel van de site is onderkelderd, zodat een ondergrondse parkeergelegenheid voor 59 wagens kon ontstaan. Elk van de gebouwen is direct toegankelijk vanuit de garage. Daarnaast bevinden zich op het ondergrondse niveau fietsenstallingen, een ruimte voor het verzamelen van afval en een berging voor elk appartement. Bezoekers kunnen hun wagen parkeren achteraan de site, waar 32 parkeerplaatsen en 3 specifieke, snel toegankelijke parkeerplaatsen voor dokters of hulpverleners zijn voorzien. Achter de twee gebouwenrijen bestaat een recreatieve zone voor alle leeftijden, met speeltuin voor de jongsten en petanquebaan voor de ouderen. “Het volledige woonpark biedt grote veiligheid voor kinderen, die hier naar hartelust kunnen rondlopen en spelen”, benadrukt architect Guy De Muynck. Van het totale terrein is 55% groen ingekleurd! Die groenvoorziening gaf de aanleiding voor het verwerken van een bijzondere waterbuffer. “Er zijn geen watertanks gestoken, maar we bufferen 20.000 l onder de speelplaats en nog eens 30.000 l elders op het terrein”, informeert de architect. “De waterbuffers drukken het water via dunne leidingen door naar de riolering.” Voor de privatieve tuinen die bij de gelijkvloerse appartementen horen, worden een aantal voorstellen voor aanleg aangereikt door de projectontwikkelaar. De koper bepaalt uiteindelijk de keuze.

Voor Hendrik Leurs is ‘Malpertus’ al het 4e project dat hij in samenwerking met architect Guy De Muynck realiseert.

15

Levenslang wonen Een belangrijke troef voor dit woonpark is de visie van Hendrik Leurs op ‘levenslang wonen’. “Er is nagedacht over mogelijke latere conflicten in de bewoning, in bijzonderheid ongemakken die kunnen opduiken op oudere leeftijd”, verduidelijkt de initiatiefnemer. “Met woonpark Malpertus richten we ons tot een zeer breed publiek met jonge koppels, alleenstaanden en senioren. De appartementen zijn niet alleen gericht op de normale evoluties in een mensenleven, maar laten zich ook nog verder aanpassen.”

praktische werkhoogte. De terrassen zijn zo aangelegd dat rolstoelgebruikers er vlot vanuit de woonkamer kunnen oprijden. De kamerhoge aluminium schuiframen (Sapa aluminium profielen) zitten verzonken in de vloer, zodat er geen hinderlijke overstap ontstaat tussen living en terras. Instapdouches zonder opstap, maar met opklapzitje, maken het leven voor iedereen gemakkelijker. Verhoogde stopcontacten en TV-aansluiting in living en slaapkamer vormen weer andere comfortverhogende details. “Al deze voorzieningen samen resulteren in een meerprijs van amper 2200 € per appartement”, vult Hendrik Leurs met terechte trots aan.

De scheidingsmuren tussen de appartementen bestaan uit 2 x 15 cm brede Silka-elementen met daartussen een laag rotswol. De binnenwanden van de woningen zijn in 10 cm dikke elementen uitgevoerd.

In 2007 bekroonde de Vlaamse Vastgoedfederatie het project ‘Malpertus’ als meest consumentenvriendelijk bouwproject in Vlaanderen.

constructie

De filosofie ‘levenslang wonen’ wordt in de praktijk omgezet via tal van praktische details in de uitrusting van de gebouwen en appartementen. Zo is er met het oog

op rolstoelgebruikers een lage drempel aan de voordeur, zijn alle gangen 120 cm breed en bieden de deuropeningen 93 cm breedte. Sensoren voor het aansturen van de verlichting in de gemeenschappelijke delen paren comfort aan energiebesparing. Een videoparlofoon draagt in belangrijke mate bij tot de veiligheid van de bewoners. Achter elke toegangsdeur tot de appartementen zit een noodverlichting, terwijl een glazen scheidingsdeur tussen hal en woonkamer helpt om daglicht door te laten. Een zogeheten ­‘seniorenslot’ met paniekfunctie vergemakkelijkt mensen met een zwak zicht het openen van de eigen woning en voorkomt dat men zich onverwacht buitensluit. In de keuken staan de oven en koelkast op reikhoogte en in de berging/bijkeuken plaatst een sokkel (0,50m) de wasmachine en droogkast op

Hendrik Leurs, zaakvoerder van ‘De Leefboom bvba’, liet woonpark ‘Malpertus’ ontwikkelen vanuit een voorafgaande marktstudie. Belangrijke aandachtspunten waren de vraag naar 2-slaapkamerappartementen – zelfs alleenstaanden hebben graag een extra ruimte als logeer- of hobbykamer, thuiskantoor, enz - en aandacht voor berging.

16

17

18

constructie

Isolatie en rendement Voor de uitvoering van woonpark ‘Malpertus’ viel de keuze op Silka-elementen, een keuze die zich ook al bij vorige projecten bewezen had en geargumenteerd wordt door de uitstekende akoestische eigenschappen, de prestaties op het vlak van thermische inertie en – niet te versmaden – het hoge rendement bij de verwerking. Voor het buitenschrijnwerk droegen aluminium profielen van Sapa de voorkeur weg. De toegepaste profielen werden geselecteerd op basis van hun gebruikscomfort, lange levensduur en thermische prestaties. Vanhaerents heeft als algemene aannemer al 10 jaar ervaring met Silka. Zij beschikken over de aangepaste kranen voor het monteren van de elementen op de werf en eigen mensen, die door hun ervaring een bijzonder hoog rendement halen. “Normaal wordt gerekend met gemiddeld 35m² per dag maar onze beide teams van telkens 2 goed op elkaar ingespeelde mensen, halen op deze werf wel 40 à 45m² per dag”, klinkt het vol overtuiging bij werfleider Kristof Vanbesien. “De voordelen voor onze mensen op de werf zijn bijzonder talrijk”, gaat hij verder. “We hoeven geen stellingen te bouwen, hebben geen afval op de werf en we krijgen alle elementen precies in de montagevolgorde aangeleverd zodat er slechts minimale voorraden op de werf liggen.” “In België leeft nog altijd een metselaarscultuur verder”, weet architect Guy De Muynck. “Wie echter de wil opbrengt Silka te gebruiken, doet daar beslist voordeel mee.” Ook de pleisterwerken vereisen enige ervaring en meer verfijning. “Een dunne pleisterlaag van slechts 3mm volstaat, maar vraagt vakkundige uitvlakking”, vult werfleider Kristof Vanbesien aan.

Het woonpark ontstond in twee grote bouwfasen, van links naar rechts en van voor naar achter. “Dat had alles te maken met het neerpoten van onze torenkraan” licht Kristof Vanbesien toe. De werken gingen van start in september 2005 en in december dit jaar zullen alle appartementen opgeleverd zijn. Bouwheer, architect en aannemer die samen als bouwteam optraden, blikken met voldoening terug op de samenwerking. “Het liep gesmeerd en zonder discussies”, stelt Hendrik Leurs. “Conflicten moet men voorkomen door een goede dialoog”, is de overtuiging van architect Guy De Muynck. Ook Kristof Vanbesien houdt naast 110 werfverslagen de beste herinneringen over aan de wekelijkse werfvergaderingen. Een half jaar voor de definitieve voltooiing blijken 54 van de 56 appartementen verkocht. Bovendien worden er zeer ijverig vele plannen gesmeed voor nieuwe projecten, gedragen door ‘levenslang wonen’ als fundament. Architect  De Muynck Guy Architectenburo Leernesteenweg 243 9800 Deinze (B.-M.-Leerne) T +32 (0)9 282 73 95 F +32 (0)9 282 73 72 [email protected] www.demuynckguy.be Aannemer Vanhaerents nv Oude Gentweg 81 8820 Torhout T +32 (0)50 21 50 21 F +32 (0)50 21 68 40 [email protected] www.vanhaerents.be Projectoptimalisatie & -coördinatie

De filosofie "levenslang wonen" vertaalt zich in tal van gebruiksvriendelijke en duurzame woonoplossingen zoals de kamerhoge aluminium schuiframen van Sapa die verzonken zitten in de vloer zodat er geen hinderlijke overstap is tussen living en terras.

De Leefboom bvba Hendrik Leurs Dekenijstraat 18 9080 - Lochristi T +32 (0)9 355 99 58 F +32 (0)9 355 29 33 [email protected] www.deleefboom.be

19

Een nieuwe architecturale expressie ETAU sprl

Sinds drie jaar voert het bureau ETAU steeds meer projecten uit met hoge energie- en milieuwaarden, zoals in dit rusthuis in Marchienne-au-Pont.

Tekst: Chloé Martin Fotografie: MC Studio’s

Sinds drie jaar voert het bureau ETAU steeds meer projecten uit met hoge ­energie- en milieuwaarden, waarbij schoonheid en functionaliteit met elkaar verzoend worden. Het bureau ETAU, in 1972 opgericht door ALBERT Debaeke, wordt momenteel bestuurd door zijn zoon Pierre, met als vennoten Marie-Sophie Hubert en Damien Daive. Ze richten zich voornamelijk op architecturale en stedenbouwkundige studies en werken. Hierbij concentreren ze zich vooral op ziekenhuizen en sociale woningbouw. Al snel kreeg het bureau opdrachten toevertrouwd vanuit de ziekenhuiswereld: Grand-Hornu, Mont-Godinne, Doornik, Tubeke… In 1991 vond de renovatie plaats van het Esplanade-ziekenhuis in Ath. Dit werd omgebouwd tot een rust- en verzorgingstehuis en vormde één van de eerste stappen van het Bureau ETAU in de rusthuissector. Deze renovatie kaderde binnen een grote heropleving van de wijk, met nieuwe woningen, de inrichting van een park, wegenis en parkeergelegenheden... Een zeer uitgebreid project van openbare werken, onder toezicht van de stad Ath en gesubsidieerd door het Waals gewest. Laag energieverbruik en milieu De laatste fase van dit programma? Een gebouw D met zes serviceflats en twee woonwijken. De werken duurden meer dan een jaar en werden in april 2008 afgerond. "Het gebouw ligt binnen een bestaande stedelijke ruimte en sluit de openbare ruimte op in een eiland", benadrukt Pierre Debaeke. "De gekozen architectuuropties schrijven de nieuwe uitbreiding in een lange termijnvisie in. Het gebouw heeft, vanuit technisch standpunt, een laag energieverbruik." Het gebouw bevat meerdere elementen die hieraan bijdragen: een hyperisolatie K25, een Canadese zwengelput, ­warmterecuperatie (wisselaar met gekruiste stromen), een opvangsysteem voor regenwater, sanitair warm water via zonneenergie. Het isolatieniveau kon verkregen

Slanke aluminium raamprofielen van Sapa staan garant voor een goede ­isolatie van het gebouw.

architectuur

worden dankzij 20 cm ­gevelisolatie, bestaande uit drie gekruiste lagen rotswol en dubbele hoogrendementsbeglazing. Senioren en personen met ­verminderde mobiliteit In de voorbije drie jaar haalde het bureau diverse projecten binnen met hoge ­energie- en milieuwaarden. Het rusthuis van Marchienne-au-Pont vormde het startpunt van deze nieuwe oriëntatie. Dit nieuwe rust- en ­verzorgingstehuis is gelegen in een ­ontspanningspark. De oost - west ­oriëntatie van de ­nieuwbouw geeft de kamers een maximale ­hoeveelheid zon en licht. Een galerij verbindt het nieuwe gebouw met het bestaande (Résidence Hustin) en wordt gebruikt door bewoners en personeel. Deze vormt eveneens een verbinding met de technische ruimten en gemeenschappelijke diensten van beide tehuizen. Voor de ramen werden hout, staal, glas en aluminium gebruikt. De afzonderlijke openbare aanbesteding voor het buitenschrijnwerk werd binnengehaald door de onderneming Zaluco uit Jumet. Deze koos voor het Avantis 55 systeem van Sapa Building System. Voor de kaderlijsten, met samengestelde buiten­ elementen, werkte gevelbouwer Zaluco op oordeelkundige wijze een systeem uit om dubbele kaders te vermijden. Zo kon een esthetisch optimale oplossing ­aangeboden worden. Op grotere schaal was het project op de site van Vertefeuille in Doornik, eveneens volledig bestemd voor senioren - rusthuis, serviceflats, centrum voor d ­ agverzorging en opvang - en gelegen tegen een park van 10 hectare aan de rand van de stad. De energiebesparing uit zich in de keuze van de materialen (dragend metselwerk met kalkzandsteen, staal, hout, glas, ­mineraalwol), maar eveneens in de productie van warm sanitair water, regen­ wateropvang, hoogrendementsketel … Een andere realisatie was een complex van 25 woningen aan in de Visserijstraat, voor de Gebouwenregie van Ukkel. Het ging om 12 eengezinswoningen en 13 ­appartementen, waaronder 2 woningen 22

voor personen met verminderde mobiliteit. De gebouwen zijn eveneens uitgevoerd met hyperisolatie, dubbele en driedubbele beglazing, zonnepanelen, een Canadese zwengelput, vooral gebruikt voor de luchtkoeling in de zomer. Verder werden verschillende maatregelen genomen op het vlak van "ecologisch bouwen". De glooiingen van het terrein en het bestaande niveauverschil werden in acht genomen, om de afgravingen te verminderen. Optimale benutting van het terrein, met de verzoening tussen ­collectieve groene ruimten en ­privétuinen. Het gebruik van duurzame en onderhouds­vriendelijke bouwmaterialen, van plaatselijke afkomst, natuurlijke en/of gerecycleerde bouwmaterialen (houten structuur, cellulose…).

De oost - west oriëntatie van de nieuwbouw geeft de kamers een maximale hoeveelheid zon en licht.

Het nieuwe rust- en verzorgingstehuis in Marchienne-au-pont is gelegen in een ontspanningspark.

24

architectuur

Een galerij verbindt het nieuwe gebouw met het bestaande (Résidence Hustin) en wordt gebruikt door bewoners en personeel. Deze vormt eveneens een verbinding met de technische ruimten en gemeenschappelijke diensten van beide tehuizen.

Het OCMW van Sint-Joost-ten-Noode Het project voor het OCMW-rusthuis van Sint-Joost-ten-Noode werd door het BIM - Brussels Instituut voor Milieubeheer gekozen als voorbeeldgebouw. De werken zullen in 2009 starten in twee fasen van telkens 18 maanden. "De normatieve en functionele renovatie vindt plaats in een groot gebouw, gelegen in het centrum van de gemeente, aan de hoek Marie-Sophie Hubert. Er is gekozen om de bouw­uitbreidingen tot een minimum te beperken, ten voordele van groene zones." Om een grote energiezuinigheid te bekomen, zal het bestaande gebouw leeggemaakt worden en de structuur volledig b ­ lootgelegd. Bijkomend zal een nieuwe hyperisolerende voorgevel met laag energieverbruik geplaatst worden. Bij het uitwerken van het voorontwerp (goedgekeurd) onderging het gebouw een volledige dynamische simulatie. De resultaten geven een globale K-waarde aan van 27. Voor dit verzorgingstehuis werden hedendaagse materialen gebruikt : hout, aluminium voor de ramen van Sapa en glas.

Bij de andere lopende projecten k­ unnen we de constructie vermelden van een g ­ ebouw in Doornik waarin drie ­crèches o ­ ndergebracht zullen worden, een E­ uropese foyer voor het Van Gogh centrum in Brussel, een parking voor de Kruidtuin... Tot slot is er nog een passief rusthuis in Kain: "Onze strategie wordt in deze p ­ rojecten nog interessanter, omdat het publiek in dit type plaats veel energie verbruikt, 24 uur per dag. We zijn in volle reflectiefase over dit project. We denken vooral na over de ramen - functionele aanpassingen, optimalisering van de energiewinst - en de gevelbekleding: we stellen baksteen in vraag. We staan aan de voorgrond van een architecturale expressie die zich zal omvormen tot een reflectie over "het omhulsel".

ETAU sprl Gelovigenstraat 45 1180 Bruxelles T +32 (0)2 375 70 95 F +32 (0)2 375 82 48 www.etau.be [email protected]

25

Jaraco Industriebouw Tekst: Tim Vanhove Fotografie: Dries Van den Brande

“Persoonlijke aanpak is sleutel tot succes” 26

Jaraco gaf met Hebel-panelen op een creatieve manier uitbreiding aan de Nissan-garage WIC in Zaventem.

De Opglabbeekse industriebouwer ­Jaraco is een rijzende ster aan het firmament in het Limburgse bouwgebeuren. Het bedrijf slaagde er de afgelopen drie jaren in zijn omzet meer dan te verdubbelen. De reden van dit succes? “De persoonlijke aanpak waar we voor staan. We zijn open in onze relatie met de klant en ook altijd ­bereikbaar voor eender welke opmerking of vraag”, geeft bedrijfsleider Geert Janssen aan. We schrijven 2001 wanneer Geert Janssen zijn aannemersbedrijf Jaraco boven het doopvont houdt. Het bedrijf specialiseert zich in industriebouw. Opmerkelijk daarbij is dat de aannemer zich niet laat vastpinnen op staal of beton, zoals heel veel concurrenten. “We realiseren zowel projecten in een staalstructuur als in een prefab betonstructuur. Het zijn doorgaans de klant en de ontwerper die het materiaalgebruik bepalen. Wij adviseren wel hierin. Wanneer een staalstructuur omwille van de brandvoorschriften – bijv. door een verplichte brandvertragende nabehandeling – duurder wordt dan beton, zullen we hierop wijzen.

Organisatorisch vraagt dit meer tijd van ons, want we tellen de twee alternatieven uit. We merken daarbij bovendien dat het verschil tussen beide opties klein wordt. En wanneer er specifieke brandeisen gelden, dan is de stap naar beton vaak voor de hand liggend”, begint Geert Janssen. Open relatie Dankzij het werken met deze beide materialen heeft Jaraco een brede knowhow in huis. Die stelt de aannemer indien gewenst ter beschikking van de klant. “We kunnen in een bouwteam ­meedenken over het ontwerp en al in een vroeg stadium meedenken over oplossingen voor bepaalde knelpunten. Maar we werken even goed louter de plannen van de architect of het studiebureau uit. Hoe dan ook, de klant mag altijd rekenen op een persoonlijke aanpak van Jaraco. Van bij de eerste besprekingen tot het opstarten van de werf is er één aan-

spreekpunt voor de bouwheer”, vertelt de bedrijfsleider. Een vakkundig advies is de hoofdgedachte in het voorbereidende traject. De plannen worden samen besproken en waar nodig aangepast aan de realiteit. “Het gebeurt wel eens dat bepaalde plannen of bouwwensen te kostelijk of te moeilijk zijn om te realiseren. We zoeken dan naar een gulden middenweg om het ontwerp op een prijstechnisch interessante manier uit te voeren.” Ook wanneer er zich problemen voordoen stopt Jaraco zich niet weg of probeert het geen paraplu open te trekken. “We pakken problemen onmiddellijk aan. Ook in ons eigen belang. Concreet betekent die open relatie wel dat we veel tijd en energie in de bereikbaarheid voor en het contact met de klant steken. Maar in die persoonlijke aanpak ligt net de sleutel van ons succes.” 27

constructie

Vaste klanten Dat die persoonlijke aanpak werkt, bewijst het orderboek van Jaraco. Het bedrijf drijft al sinds de oprichting op de mondaan-mondreclame van zijn klanten. Ieder opgeleverd project resulteert in nieuwe vragen voor een ander bouwproject. Een mooi deel van die vragen wordt ook daadwerkelijk in een bestelling omgezet. “Intussen kunnen we ook al bogen op een aantal vaste klanten. Zo zijn er een aantal projectontwikkelaars die meermaals per jaar een beroep op Jaraco doen voor de realisatie van een project in onze markt­ regio”, klinkt het. Hebel-panelen goedkoper Zo’n terugkerende klant is meubelproducent Mecam uit Lanklaar. Vier jaar geleden realiseerde Jaraco al een gebouw van 5 600 m². Nu werkt de aannemer aan een nieuwe productie- en opslageenheid van 7 500 m², samen met een kantoorgebouw van 800 m². Voor de brandwand in de hal werden Hebel-panelen gebruikt en de binnenwanden in het kantoorgebouw werden in Ytong-blokken uitgevoerd. Beide gebouwen zijn in een staalstructuur opgetrokken en aangekleed met silexpanelen, naar analogie met de bestaande gebouwen. Het kantoorgebouw levert Jaraco sleutelop-de-deur af met uitzondering van de technieken. Jaraco grijpt wel meer terug naar Hebelpanelen wanneer een wand aan hoge brandeisen moet voldoen. “Wanneer we een hoge brandweerstand moeten behalen, of wanneer de brandweerstand gecombineerd dient te worden met isolatie, is cellenbeton sowieso de enige oplossing. Werken met beton kan dan technisch gezien niet of ligt in een veel hogere prijscategorie”, verduidelijkt Geert Janssen. De plaatsing van de Hebel-panelen houdt Jaraco doorgaans in eigen handen. Alleen bij grote hoeveelheden wordt het werk overgelaten aan een gespecialiseerde firma.

28

Voor Mecam - een van de vaste klanten - realiseert Jaraco momenteel een nieuwe productie- en opslageenheid van 7 500 m². De uitbreiding van Bit It is een modern volume tegen een bestaande woning. De Hebel-panelen leenden zich hier uitstekend toe.

Geen boetes Ook voor andere toepassingen grijpt Jaraco terug naar Hebel, zoals voor de wanden van een Nissan showroom in Zaventem. Geert Janssen: “Concreet gaat het om een uitbreiding aan een bestaande garage waar nog geen showroom was. We hebben er een nieuwe kelder gebouwd met daarop de 460 m² grote showroom. Waar geen vitrines zijn, werden de wanden ingevuld met Hebel-platen. De showroom diende in een recordtijd opgeleverd te worden. Er stond een boeteclausule van meer dan 600 euro per dag vertraging in het contract. Ondanks het feit dat we de werken niet op de voorziene aanvangsdatum hebben kunnen opstarten, hebben we de geplande einddatum wel kunnen respecteren.” De bedrijfsleider gaat er overigens prat op dat er wel meermaals boeteclausules in contracten worden opgenomen, maar dat die nog nooit echt uitgevoerd moesten worden. Dichter bij huis realiseerde Jaraco eind vorig jaar een uitbreiding voor softwarespecialist Bit-It. Naar een ontwerp van architect Roel Beneens werd de bestaande woning met schuur uitgebreid met extra kantoorruimte. De strakke nieuwbouw staat daarbij in contrast met de bestaande woning. Om plaats te maken voor de uitbreiding werd eerst een schuur afgebroken. Hierop trok Jaraco een industriële staalstructuur recht die werd ingevuld met Hebelpanelen. De panelen kregen achteraf een kwartsafwerking. Vooral de snelheid van werken was hier van belang. De industriële structuur biedt de gebruiker het voordeel dat de ruimte heel flexibel ingericht kan worden.

Verder gaan op elan Jaraco staat niet alleen voor de realisatie van de projecten. Met Jamec heeft het een zusterbedrijf dat instaat voor de assemblage van de onderdelen van de constructie. Beide bedrijven samen stellen vandaag 23 mensen te werk en zagen de omzet de afgelopen 3 jaar doorgroeien tot 10 miljoen euro. Geert Janssen is vast besloten de komende jaren op hetzelfde elan verder te gaan. “De moeilijkheid daarin zijn de onstabiele grondstofprijzen vandaag. Een deel van onze winst vloeit op die manier weg. Voor onze klanten willen we proberen vooral die schade te beperken. Een mooie hulp hierin is dat Hebel zijn prijzen een jaar lang vasthoudt. Als aannemer moet men dus niet vrezen zijn broek te scheuren na het maken van een offerte.” De groei van Jaraco en Jamec vertaalt zich ook in de bedrijfsgebouwen. In 2005 vestigden beide bedrijven zich op de Industriezone Noord in Opglabbeek en jaar na jaar diende er bijgebouwd te worden om het plaatsgebrek in te vullen. Vandaag beschikken Jaraco en Jamec over een werkplaats van 2500 m² en een kantoor­ gebouw van 260 m². De werkplaatsen ­krijgen momenteel nog een uitbreiding van 900 m². In zijn bedrijfsgebouwen straalt Jaraco het devies ‘mooi moet niet duur zijn’ uit. “We hebben een sobere architectuur en een dito materiaalgebruik gekozen voor ons eigen bedrijfsgebouw. Zo willen we laten zien dat je op die manier ook mooie realisaties kan neerzetten”, besluit Geert Janssen.

Jaraco Industriebouw Bedrijfsstraat 1209 3660 Opglabbeek T +32 (0)89 61 36 17 F +32 (0)89 61 13 79 [email protected] www.jaraco.be

29

Met glans geslaagd Architect Kristof Van Hoof

Tekst: Tim Vanhove Fotografie: Dries Van den Brande

30

Energievriendelijk wonen kan ook op een eenvoudige manier. Dat bewijst architect Kristof Van Hoof met een woning in Oelegem. De rijwoning werd in Ytong opgetrokken en kreeg een kleed in verlijmde gevelsteen. Zonder aanvullende spouwisolatie, scoort de woning een K-waarde 38 en een E-peil 86.

Het gelijkvloers wordt maximaal ingenomen door de leefruimten: keuken, zit- en eethoek.

Van bij het binnenrijden van verkaveling Schuurblok springt de woning er al uit als een buitenbeentje tussen zijn buren in de rij. Met zijn strakke lijnen, de verlijmde bruingrijze gevelsteen, het bruine dak,… is het de enige moderne woning tussen de overwegend klassieke architectuur. Architect Kristof Van Hoof ontwierp een 200 m² grote woning. Deze werd op 6 maanden tijd opgetrokken, zodat de bewoners snel van hun nieuwe woning gebruik konden maken. Die snelle realisatie is voor een deel te danken aan het gebruik van Ytong. Nadeel omgebogen naar voordeel De woning ligt op een perceel met een breedte van 8,5 meter. De stedenbouwkundige voorschriften waren heel typerend voor het gebruik van die beschikbare breedte. De halfopen bebouwing grenst aan één zijde immers aan een gemeentelijke fiets- en voetgangersweg naar de achterliggende straat. “De weg is drie meter breed. Volgens de voorschriften mocht op het gelijkvloers gebouwd worden tot op de perceelsgrens, maar mocht op de verdieping maar tot op 7,5 meter worden gebouwd. Waar-

schijnlijk om een beklemmend gevoel in de steeg te vermijden. De grote vraag was hoe we hier een antwoord op konden formuleren”, vertelt Kristof Van Hoof. Een ander richtinggevend element was de wens van de bouwheer een garage te voorzien en de stedenbouwkundige verplichting om deze garage in de woning te implementeren aan de rechterzijde, aangezien de verkavelaar de oprit al had voorzien over de gracht. “Met een maximale bouwdiepte van 12 meter, de overige specifieke verkavelingsvoorwaarden en de wensen van de bouwheer, werd het project een mooie uitdaging.” In tegenstelling tot de rechterburen die hun woning volledig tot een breedte van 7 meter beperkten, kozen bouwheer en ontwerper er bewust voor om de woning op het gelijkvloers tot de maximale 8,5 m te bouwen en op de verdieping terug te laten springen naar de opgelegde breedte van 7 meter. De volumewerking die hierdoor ontstaat, werd als een voordeel in de vormgeving uitgepuurd. We hebben nu respectievelijk de inkom, het toilet, een berging - die als sas tussen keuken en garage fungeert - en de garage naast elkaar gelegd. Ze vormen een

buffer aan de straatzijde die de achterliggende leefruimtes afschermt. Deze aaneenschakeling van ruimtes wordt in de buiten-gevel geaccentueerd door een aluminium bekleding over de volledige gevelbreedte waarin enkel de glazen voordeur uitspringt. De overige ruimte op het gelijkvloers wordt volledig ingenomen door de keuken, zit- en eethoek. “Om deze leefruimten nuttig en gevoelsmatig zo ruim mogelijk te houden, hebben we geopteerd voor een open keuken en hebben we de trap in de leefruimte geplaatst. Zo kon de inkomzone minimaal gehouden worden. Om de donkere zone in de keuken op te lichten, werd de vide van de trap doorgetrokken tot in de nok van het dak. Twee dakvensters zorgen nu voor lichtinval tot op het gelijkvloers. Een sterke beglazing van de achtergevel trekt de woning achteraan open naar het terras en de tuin en geeft een rijkelijke inval van daglicht“, licht Kristof Van Hoof toe.

31

architectuur

Benadrukt volume Naast het gelijkvloerse niveau omvat de rijwoning nog een verdieping en een zolder. Op de verdieping vroeg de bouwheer niet meer dan twee slaapkamers, een toilet en een badkamer. De oppervlakte werd hier dan ook bewust beperkt gehouden, de verdieping reikt nu 9 meter diep - in plaats van de toegestane 12 meter - en wordt bekroond met een hellend dak. Dit accentueert het volume en laat een dakterras toe aan de ouderslaapkamer. Alle ruimtes liggen op een rij achter elkaar aan de buitengevel. Tegen de gemene muur reikt de trap omhoog. De ouderkamer op de achterzijde is volledig beglaasd en biedt een mooi tuinzicht. De kinderkamer kreeg een hoekraam dat gedetailleerd werd uitgewerkt. Het wordt in de zijgevel met een aluminium bekleding verbonden met het badkamerraam, een herhaling van de bekleding op de benedenverdieping. De zolder tot slot herbergt een kleine bureau, een logeerkamer en een bergzolder. Verlijmen als troef Niet alleen architecturaal springt de woning op het Schuurblok in het oog, ook op energetisch vlak legt ze goede resultaten voor met een E-peil 86 en een K-waarde 38. De woning werd volledig in Ytong-blokken van 20 cm opgetrokken. “Met uitzondering van de wanden die in aluminium werden bekleed. Hier hebben we blokken van 15 cm gebruikt om met onze bekleding in de gevellijn te blijven. De ruimte tussen de draagstructuur van de bekleding hebben we opgevuld met een 5 cm dikke XPSisolatie. De ramen hebben de gebruikelijke u-waarde van 1,1 W/m²K. Dit resulteert in een energieprestatie voor de wand van 0,41 W/m²K“, vertelt Kristof Van Hoof. Energiedeskundige Willy Lambaert - die instond voor de energieverslaggeving van de woning - beaamt de goede prestaties. “De bouwaanvraag werd ingediend in de overgangsperiode. Dit betekent dat de bouwheer de keuze had om de wettelijke norm inzake de K-waarde of het E-peil na te leven. Hij heeft die keuze niet moeten maken, de woning scoort immers op beide vlakken goed en blijft ruim onder de wettelijk opgelegde maxima.“ 32

“Het was één van de eerste woningen die ik binnen de EPB-regelgeving ontwierp“, bekent Kristof Van Hoof. “Het gebruik van Ytong is in de ontwerpfase besproken met de bouwheer, gezien mijn eerdere goede ervaringen met Ytong bij andere projecten. Door de gunstige resultaten die ermee te behalen zijn, was de bouwheer onmiddellijk mee in het verhaal.“ De gevels werden afgewerkt in een gelijmde bruingrijze gevelsteen. “Een esthetische keuze van de architect en de bouwheer, die achteraf ook een gunstige invloed op de isolatiewaarde van de bouwschil bleek te hebben“, aldus Willy Lambaert. “Sowieso hebben de binnenwanden al geen cementvoeg zoals bij snelbouw. Bovendien vormen de spouwhaken ook geen koudebrug aangezien ze in een isolerende bouwblok verankerd zitten en niet in een cementlaag. Dat in combinatie met de verlijmde buitenwand, heeft een merkbare invloed op de energieprestatie van de wanden. Zelfs zonder het gebruik van bijkomende isolatie in de spouw is die prima.“

Het energiecertificaat van de woning is uitermate gunstig. De verwarmingskosten bedragen slechts 500 euro per jaar.

De vide van de trap werd doorgetrokken tot in de nok van het dak. Een dakvensters zorgt hier voor een rijke lichtinval in deze vide.

Het ontwerp van Kristof Van Hoof is de enige moderne verschijning in verkaveling Schuurblok. Het gebouw benut ook als enige de beschikbare 8,5 meter op het gelijkvloers.

Goede leerling Een andere verplichting uit de EPB-regelgeving is het voorzien van ventilatie. De bouwheer opteerde voor het systeem B, dat een mechanische aanvoer van de buitenlucht combineert met een natuurlijke afvoer. Kristof Van Hoof: “Die keuze werd ingegeven vanuit budget- en comfortoverwegingen. Een ventilatiesysteem met warmterecuperatie (systeem D) is veel omslachtiger en duurder. Het vaak toegepaste systeem C met aanvoer van verse lucht via roosters in de ramen geeft mijn inziens zowel esthetisch als naar comfort enkele nadelen. Bij het hier toegepaste systeem B, wordt de buitenlucht aangevoerd via kanalen die tussen de vloerverwarming liggen. Hierdoor wordt de koude buitenlucht opgewarmd voordat ze in de woning wordt geblazen. Door de mechanische aanvoer wordt binnen een overdruk gecreëerd, waardoor de lucht op natuurlijke manier wordt afgevoerd. Dit gebeurt in de natte ruimtes.“ Al deze maatregelen resulteren in het eerder aangehaalde E-peil 86. Naast het verplichte maximum van E100, mag dit dus gezien worden, zeker wanneer je in het achterhoofd houdt dat de spouw niet bijkomend werd geïsoleerd. Dat de keuze voor Ytong zichzelf terugverdient, blijkt uit het energiecertificaat. Dit becijfert een gemiddelde jaarlijkse verwarmingskost van amper ± 500 euro.

Kristof Van Hoof Langestraat 128 2240 Zandhoven T +32 (0)3 385 57 01 F +32 (0)3 385 27 02 [email protected]

TEC Willy Lambaert Gerhagenstraat 63 3980 Tessenderlo T +32 (0)13 67 59 15 F +32 (0)13 29 09 92 [email protected]

33

Herhaalopdrachten bevestigen vertrouwen Metaalbouw Devoldere NV Tekst: Eduard Coddé

“Een eenmalige bouwopdracht uitvoeren voor een klant is niet zo moeilijk, maar steeds opnieuw uitverkoren worden als bouwpartner door dezelfde klant, dat moet je altijd opnieuw verdienen”, luidt het credo bij dit familiebedrijf.

Het team telt 25 medewerkers en dat aantal wil men liefst zo houden. Metaalbouw Devoldere houdt van overzichtelijkheid en familiale sfeer. “Het moet plezant blijven”, durft men hier nog onomwonden te stellen. “We moeten ook onze limieten kennen; met een 25-koppig team kan heel wat, maar de zeer grote oppervlakten zijn niet ons ding.” Opmerkelijk is de hoge concentratie van de werven in eigen regio. “Wij rijden niet meer naar Antwerpen en Brussel”, bevestigen de broers. “We zoeken uitbreiding naar Noord-Frankrijk, maar ervaren daar vooralsnog tegenwerking van – les petits Belges – door de overheden.”

Eén van de vele bijzondere kenmerken van dit bedrijf is de afwezigheid van verkopers. “Onze opdrachtgevers weten ons te vinden en heel wat klanten bouwden al 5 tot 7 maal met ons”, klinkt het tevreden. “Mond-aan-mond-reclame brengt ons de meeste nieuwe klanten.” Metaalbouw Devoldere werkt op heel uiteenlopende schaalgrootte en gaat ook kleine opdrachten niet uit de weg. “Soms gaat het slechts om een overdekte rookruimte of afdak voor een fietsenstalling, maar tevreden klanten keren altijd weer!”

Grote overspanningen en verfijnde dragende constructies, vormen hier een permanente uitdaging. ‘Vakwerk’ voor staalbouw vormt een specialiteit van het huis.

Arbeidsvreugde In 1963 legde vader Devoldere de basis voor het bouwbedrijf waarin staalconstructie de hoofdrol speelt. Staalbouw was vanaf het eerste uur de hoofdactiviteit. Aanvankelijk startte het bedrijf met een vennoot, maar na enige tijd bleek het zelfstandig verder werken aan de toekomst de enige juiste keuze. In de beginfase bouwde Devoldere voor derden in eigen regio, in Antwerpen en zelfs in Limburg. Nadien ontwikkelde men goede relaties met diverse aannemers, om uiteindelijk meer en meer als volwaardig bouwpartner op het voorplan te treden. In 1992 namen de broers Wino en Werner de zaak over van hun vader en spitsten zich nog meer toe op de volledige projectrealisatie. “Toen we nog veel voor aannemers werkten, ging het eigenlijk enkel om de staalconstructie, terwijl zij de muren en de dakdichting van het gebouw verzekerden”, verduidelijkt Werner Devoldere. “Vandaag verzekeren we het volledige traject van begin tot einde en hebben daarvoor ook alles in eigen beheer”, gaat onze gastheer met gepaste trots verder. “Klanten vragen ook vaker dat we al hun zorgen wegnemen, met de EPB-norm en veiligheidscoördinatie als meest uitgesproken aandachtspunten.”

35

constructie

Creativiteit en productiviteit Bij Metaalbouw Devoldere is “geïntegreerd design” een belangrijke hoeksteen van hun succes. Zowel architecturaal als constructief ontstaat het ontwerp volledig in eigen huis. Moderne CAD-ondersteuning laat toe om snel aanpassingen door te voeren en de klanten een realistisch beeld voor te leggen, waar ze zelfs doorheen kunnen wandelen. “Door te vertrekken vanuit onze kennis van de constructietechnieken en het eigen staalatelier, kunnen we kostenbesparend ontwerpen”, benadrukt Werner Devoldere. Bovendien is men graag creatief bezig met het ontwerp en neemt men afstand van de rechttoe-rechtaan-constructies die lange tijd de industriebouw typeerden. Overspanningen van 44 m en 9 m hoog, vormen hier een uitdaging waar men graag mee omgaat. “Wij schenken onze klanten een creatieve vormgeving en hebben een voorkeur voor booglijnen”, klinkt het op de ontwerpafdeling. Creativiteit vinden we ook in de overgangsfase tussen architectuur en uitvoering. Metaalbouw Devoldere experimenteert graag met lichte profielen (Sigma-profielen), die zeer verfijnd ogen en dankzij de hier aanwezige constructietechnische kennis toch noodzakelijke draagkracht bieden. 'Vakwerk' voor staalbouw vormt een specialiteit van het huis. De constructie is lichter, daardoor ook goedkoper, maar biedt een hogere draagkracht en grotere spanwijdte dan traditionele profielen.

Men was ook bij de pioniers voor het gebruik van PVC als bedekkingsmateriaal en heeft zich opgewerkt tot specialist terzake. “Wij werken nauw samen met een vaste club onderaannemers”, verklaart Wino Devoldere. “Trouw aan leveranciers betaalt zich terug en onze klanten doen daar hun voordel mee.” Hierin kadert ook de lange relatie met Hebel. “Wij zijn de oudste klant!”, vermeldt Werner Devoldere met trots. Dat er graag met Hebel gewerkt wordt, verklaart zich vanuit de overbekende eigenschappen: een hoge isolatiewaarde, een licht gewicht werkt een vlotte hanteerbaarheid in de hand en resulteert in een grote verwerkingssnelheid op de werf. “Recenter spelen nog meer argumenten in het voordeel van Hebel”, gaat Wino Devoldere verder. “De grote variatie aan afwerkingsmogelijkheden - kwarts, verf, crépi, bardageplaten, ...- maar ook de akoestische eigenschappen blijven niet onopgemerkt bij onze klanten. Bij de opening van het Zeepreventorium, heeft de spreekster op een bepaald moment haar microfoon langs de kant gelegd omdat de akoestiek binnenin het gebouw zo goed was. De gemakkelijkheid waarmee brandwanden zich laten realiseren, betekent een andere sterke troef. Hebel-cellenbeton plaatsen we ook met onze eigen mensen.”

Staal van A tot Z De eigen staalconstructiewerkplaats vertegenwoordigt de kern van dit bedrijf. Meer dan 8000m² opslagruimte en werkplaats staan ter beschikking. Staalprofielen worden op handelsmaat ingekocht. Er ligt permanent een voorraad van +/- 500 ton om de sterke prijsstijgingen enigszins uit te vlakken en wanneer een opdracht is binnengehaald, gaat men meteen over tot aankoop van het benodigde staal om de offerte niet onderuit te halen. Het staal wordt volledig verwerkt tot constructie-elementen op maat van de projecten. Tot het kleinste staalonderdeel stamt uit de eigen productie, om aldus de onafhankelijkheid van derden te verzekeren. Recent nog investeerde men in een volautomatische boor- en zaagstraat. Er staat ook een in België unieke snijmachine voor staalplaten met een breedte tot 3 m en een dikte tot 25 mm. Vier medewerkers dragen zorg voor het manueel lassen van de samenstellende delen. Met terechte fierheid merken de broers Devoldere op dat hun medewerkers in de staalconstructiewerkplaats meedenken met het bedrijf en regelmatig komen aanzetten met zelf bedachte constructies en werktuigen die het werk vergemakkelijken. Voor het schilderen van alle staalonderdelen ontdekken we een eigen, modern uitgeruste spuitafdeling, met afzuiging onder de grond. Enkel het galvaniseren gebeurt buitenhuis. Op het einde van de assemblagelijn worden alle stukken volgens de onder­ delenlijst klaargezet per project. Vier montageploegen zorgen voor het vervolg op de werf. Blijvend investeren in de toekomst heeft hier vele gezichten. Het eerste is niet meteen zichtbaar, maar verzekert dit bedrijf van een opmerkelijke klantentrouw. Na het opleveren verliest men de klant niet uit het oog. Er volgt een grondige checkup, zodat eventuele tekortkomingen nooit tot ergernis kunnen uitgroeien. Verder adviseert Metaalbouw Devoldere zijn klanten over onderhoud en doet aanbevelingen met het oog op het behoud van de gebouwen. Deze bijzondere klantenservice valt erg in de smaak!

De kennis van de constructietechnieken en het eigen staalatelier laten toe om kostenbesparend te ontwerpen. Elk ontwerp ontstaat architecturaal en constructief volledig in eigen huis.

37

Enkele referenties: Deforche Engineering Dadizele AD Delhaize Tielt Midera Roeselare Sovaplastics Tielt UBK Roeselare Video Line - Ichtegem Zeepreventorium De Haan

Het UBK-project te Roeselare is een toonbeeld van elegante industriebouw. De stalen structuur werd aangekleed met Hebel-wandplaten, getooid met een esthetisch zeer aantrekkelijke ‘Colorquartz’-afwerking.

constructie

Wat wel nadrukkelijk opvalt, is de indrukwekkende vloot aan bouwplaatsmachines! Metaalbouw Devoldere beschikt over kranen in alle maten en gewichten. Ze doen dan ook zelf de kleinere grondwerken en verzekeren de funderingen en rioleringen van hun realisaties. Liefst 5 telescoopkranen staan paraat, waaronder mastodonten als een 70 ton met 4-assen en een 40 ton met 2-assen. Verder ontdekken we een arsenaal hoogtewerkers (roterende en vaste), verreikers op rupsbanden en een 'Skykjack'-platform dat tot 16 m hoogte aankan. “Wij investeren zeer veel in onze machines, omdat we graag alles zelf in huis hebben en we voor jong materiaal gaan, dat ons bedrijfszekerheid garandeert”, licht Wino Devoldere toe. “We houden zelfs altijd 1 telescoopkraan in reserve”, sluit Werner Devoldere aan. De filosofie - maximaal onafhankelijkheid bewaren door alles in eigen huis te verwezenlijken - is nadrukkelijk voelbaar in elk facet van deze onderneming.

bouw Devoldere NV Nijverheidsstraat 8 8740 Pittem T +32 (0)51 46 61 58 F +32 (0)51 46 73 08 [email protected] www.metaalbouwdevoldere.be

38

Bouwen zonder draagstructuur? Met Hebel kan dit! Naast de gekende mogelijkheden van bouwen met Hebel bestaat ook de mogelijkheid Hebel-platen toe te passen zonder skelet. Door het gebruik van dragende Hebel-wandplaten in combinatie met Hebel-vloer- en dakplaten wordt bouwen sneller, lichter, goedkoper, …

actua

Eenvoudig en snel Het monteren van de Hebel-platen is eenvoudig. Ze worden simpelweg op de gestorte vloer gestapeld en verlijmd -zowel binnen- als buitenwanden- en zorgen op zich en door het bestudeerde ontwerp voor de nodige sterkte en stabiliteit. Ankers en verbindingsstukken dienen voor de aansluitingen van wanden, gevels, vloer en dak. Belangrijk is een goede voorbereiding van het project en de werf. Vervolgens worden de platen in de meest bouwefficiënte ­volgorde gemonteerd: eenvoudig, snel, en zonder afval. Vrij indeelbaar Naast de eenvoud en snelheid van ­bouwen is de vrije indeelbaarheid het grote voordeel van skeletloos bouwen. U positioneert de wanden waar u wilt, uiteraard rekening houdend met de maximale maat van de dak- en vloer­platen. Maar ook voor wie kleinere ruimten met grotere wil combineren, bijv. voor het bouwen bedrijfsunits, is er een oplossing. Met behulp van één stalen tussenstructuur maakt u de ruimte twee keer zo breed. De flexibiliteit van skelet- en spantloos bouwen met Hebel wordt nog groter in combinatie met Ytong-blokken en – lateien: materialen met dezelfde eigenschappen. Complementair gebruik van Xella-materialen maakt het eenvoudig om alle mogelijke oppervlaktes te creëren.

De eenvoud van werken laat toe een project in recordtempo te realiseren.

40

Eigenschappen Hebel-cellenbeton is onbrandbaar en garandeert een brandweerstand van 6 uur! Veiliger kan niet. Bovendien zijn de Hebel wand-, dak- en vloerplaten onderhoudsvriendelijk, isolerend, duurzaam, … en bieden tal van afwerkingsmogelijkheden.

De voordelen op een rij • Snelle opbouw, door grote formaat van de Hebel-platen • Vrij indeelbaar • Brand- en explosieveilig • Geluidwerend en –absorberend • Constant binnenklimaat • Snel waterdicht • Ongevoelig voor inbraak • Vele afwerkingsmogelijkheden (verf, kwarts, hout, gevelsteen, …) • Toepasbaar voor allerhande projecten

De ruimtes kunnen naar wens ingedeeld worden, rekening houdend met de maximale overspanning van de Hebel daken vloerplaten.

41

Esthetiek in dienst van energiebesparing Trio Architectures Tekst: Chloé Martin

Residentie ‘Les Tulipiers’ te Luik. De verticale gevelstructuren werden gebouwd met Silka, de binnenmuren met Ytong. Bij dit project werden de Ytong-gevels aangekleed met rode en donkergrijze gevelstenen ‘in harmonie met de stedelijke omgeving, daar het project deel uitmaakt van een complete herwaardering van de steenweg'.

Of het nu gaat om appartementsbouw of om meer doelgerichte projecten, voor het architectenbureau Trio Architectures vormen esthetiek en een laag energieverbruik altijd de uitgangsbasis. Sinds de oprichting in 2004, heeft het bureau Trio Architectures voornamelijk vrij omvangrijke woonprojecten begeleid. Dat is een sector in volle expansie, die bovendien open staat voor zowel esthetiek als een hedendaagse benadering van de vormgeving. In dergelijke projecten, maar ook voor andere realisaties, schrijft architect Jean-François Méan hoofdzakelijk Xella-bouwmaterialen voor. Ytong-blokken keren terug in elk door hem getekend appartementsgebouw maar afhankelijk van het project, gebruikt hij evenzeer Silka-kalkzandsteen. Zo ook voor dit appartementsgebouw in Luik, ontworpen met speciale aandacht voor hoge energieprestaties. De intrinsieke kwaliteiten van de toegepaste materialen spelen daar perfect op in. Tussen de tot op heden gerealiseerde projecten vermelden we willekeurig een project in Louveigné, dat 19 appartementen en 4 commerciële

ruimten combineert en 28 energiezuinige appartementen in Athus. Momenteel loopt een studie voor een 23.000m² groot vakantiedorp in het zuiden van het land. Herbeleving van buurten Nog een heel consequent doorgevoerd project is dat van de residentie ‘Les Tulipiers’ in het centrum van Luik. Het gaat om 24 appartementen en twee ondergrondse niveaus. “Bijzonder is hier dat het terrein, gelegen tussen de Boulevard Emile de Laveleye en de Rue des Vennes, volledig braak lag”, verhaalt architect Jean-François Méan. Het uitzicht van het gebouw werd bestudeerd in samenspraak met de stad Luik. Gezien de relatief beperkte af-metingen van het perceel zagen we ons verplicht om de parkeergelegenheid te verdelen over twee ondergrondse niveaus. Het laats-te niveau wordt benadrukt om aan sluiten op de open zijde aan de laan.

kleurige gevelstenen, zodat het project harmonieert met de stedenbouw­ kundige omgeving. Het appartementsgebouw kadert overigens in de volledige ­herinrichting van de Boulevard Emile de Laveleye.

Het verticale circulatiesas is uitgevoerd in Silka en alle binnenmuren in Ytong. Ytong-blokken vinden we ook terug aan de gevels, waar ze worden afgewerkt met een combinatie van rode en antraciet­-

43

Dichter bij zijn kantoor, in de Xhovémontbuurt, is François Méan betrokken bij de herbeleving van een 22.500m² groot terrein, toegewezen aan sociale woningbouw. Er komen ongeveer 60 woningen en een appartementsgebouw met 25 wooneenheden. “Dat staat een algemeen hedendaagse esthetiek niet in de weg”, verklaart de architect. “We laten zoveel mogelijk vrije groene ruimte en voorzien veel bomen. Ook hier denken we aan energiezuinig wonen. Het gaat zelfs om een pilootproject voor energiebeheer op grote schaal, een echte ECO-buurt.” Op dit ogenblik heeft Jean-François Méan een dertigtal appartementen op de

tekenplank staan, gelegen aan de boulevard Ernest Solvay in Herstal. “Deze buurt leeft weer helemaal op en de laan zal volledig heraangelegd worden. Er is een aanbeveling uitgestuurd naar de investeerders. We zullen drie percelen aankopen om er twee appartementsgebouwen neer te zetten, uiteraard met Ytong. Ik ben echt overtuigd van het product. Sinds mijn eerst­e ervaring in 1993 hebben we er ook nog nooit problemen mee gehad op de werf. Bovendien werken we zo met elementen die ons toelaten beter te doen dan de opgelegde normen voor akoestische en thermische isolatie.”

architectuur

Sinds zijn oprichting ontwerpt het bureau Trio Architectures vooral grote woonprojecten. Dit is een sector in volle opmars, die nu eindelijk openstaat voor esthetiek en hedendaags creaties.

Architect Jean-François Méan is voorstander van de verschillende Xella-producten. Hij gebruikt steevast Ytong-blokken, en ook meer en meer Silka. Elk project associeert functionaliteit en formele harmonie.

44

Onlangs tekende het bureau een contract voor de bouw van een passieve woning in de buurt van Messancy. Het betreft een woning die niet minder dan 950m² groot wordt. “De bouwheer wenst een woning die technologisch helemaal met zijn tijd mee is. Zo komt er vloerverwarming op alle verdiepingen en wordt voor groene oplossingen gekozen op het vlak van de verwarming, zoals het gebruik van aardwarmte en zonnepanelen. De zuidelijke oriëntatie van de woning maakt het mogelijk om het rendement van dergelijke technieken te optimaliseren.”

Een tweede vestiging in Luxemburg Het meeste werk wordt de architect toevertrouwd door bouwpromotoren of als gevolg van deelname aan wedstrijden. Vrij recent vonden zijn activiteiten uitbreiding in het Groothertogdom Luxemburg, waar hij binnenkort een tweede bureau zal openen. In Hoffelt, een klein dorpje nabij Trois-Vierges, zal hij een 1000m² tellende oude herberg omvormen tot kantoren en appartementen. Aanvankelijk zijn de verbouwingen aan het bestaande concept gepland. In een tweede fase komt er ook nieuwbouw aan te pas. De gevels daarvan zullen in Ytong-blokken opgetrokken worden, terwijl de keuze voor de binnenmuren op Silka-elementen is gevallen. “Het gaat hier om een zeer klassieke appartements­ indeling. Daarnaast bestaat de vraag naar kleine eenheden voor vrije beroepen.” De wensen van de politieke beslissingnemers evolueren langzaam maar zeker in deze nog weinig bebouwde uithoek. “­Daa­rentegen is het noorden van het Groot­hertogdom in volle ontwikkeling” ­vervolgt de architect. “Hoewel het grootste deel van de Luxemburgse bevolking in het zuiden en in de hoofdstad woont, merken we een flinke inhaalbeweging in het ­noorden. Aan de rand van B ­ astogne en tegen de Duitse grens hebben zich ­bepaalde internationale bedrijven ­gevestigd. Het aantal ­kantoren groeit snel aan en er wordt massaal gebouwd.” Een opportuniteit die het architecten­ bureau zeker niet zal ontlopen!

Trio Architectures  78, rue Xhovémont 4000 Liège T +32 (0)495 23 37 07 F +32 (0)4 248 21 10 [email protected]

Een passiefhuis-project in de omgeving van Messancy, gerealiseerd op ongeveer 950 m².

De woning bevat zoveel mogelijk natuurlijke en toch moderne materialen. Ze is gericht naar het zuiden.

De bouwheer geniet van een woonst voorzien van de laatste technologieën, met o.a. ­vloer­verwarming op elke verdieping, en ‘groene oplossingen’ zoals een canadese put en ­fotovoltaïsche zonnepanelen.

45

Architectuur in harmonie met de natuur Het bureau Open Architectes

Tekst: Chloé Martin Fotografie: MC Studio's

Van industriegebouwen tot privéwoningen. Het bureau Open Architectes kiest resoluut voor natuurlijke en stedelijke sites, meestal gekenmerkt door de oude mijnactiviteit in de regio. Ruddy Picard en Bertrand Noël hebben el­ kaar ontmoet in 2000. Naar aanleiding van het concours Europan 6 richtten ze een tij­ delijke associatie op met drie andere architecten. "We haalden het project binnen. Dit is nog steeds lopende en omvat de creatie van woningen in de vroegere stadskankers van Châtelet. Deze stad maakt deel uit van de stedelijke gemeenschap van Charleroi. Net als in andere industriesteden, verlaten de inwoners het centrum".

Het project omvat de bouw van een aantal woningen aan de Samber. Het team gaf de voorkeur aan een stedenbouwkundige dimensie in de studie, in harmonie met de bestaande elementen van de site en zijn geschiedenis. De laureaten baseerden hun aanpak op vier thema's: de boulevard, plaats van een nieuw stedenbouw­kundig decor aan de rand van de stad; het nieuwe marktplein, dat de stad met de rivier verbindt; de publieke ruimten, met een bepaalde hiërarchie en kwalificatie; de Samber, opnieuw in contact brengen met de stad en zijn inwoners. De rode draad: de promenade die de oevers van de Samber volgt, vanaf de loopbrug aan het station tot aan het nieuwe marktplein, en die onder de boulevard loopt.

Industriegebouwen Het bureau Open Architectes, bestuurd door Ruddy Picard en Bertrand Noël, is ontstaan uit dit eerste gemeenschappelijke project. Het tweede project, uitgevoerd voor de textielfirma Mikologistic, omvatte een confectiezone, kantoren, een grote opslagruimte en een winkel. "Het geheel moest een identiteit krijgen. In de eerste fase hebben we de circulatie binnen de gebouwen in kaart gebracht. Dit liet ons toe de verschillende zones met elkaar te verbinden", merkt Bertrand Noël op. En om deze als volgt te verdelen: op de benedenverdieping, de werkplaats en vergaderzaal; de kantoren zijn verhoogd, om te kunnen genieten van het zicht op de vallei; de winkels zijn gevestigd aan de straatkant en het magazijn aan de achterzijde.

Het project Europan 6, binnengehaald in 2000, is gericht op het bouwen van ­woongelegenheden in de stad Châtelet.

Elke project wordt moeiteloos opgenomen in zijn natuurlijke omgeving.

47

architectuur

Het gebouw dat ontworpen werd voor het textielbedrijf Assabban omvat een ­confectiezone, burelen, een omvangrijke stockageruimte en een winkel.

Aan de buitenzijde zijn belangrijke elementen eveneens benadrukt door kleurtinten, zodat de verschillende functies gescheiden kunnen worden. De voorkeur ging uit naar aluminium kaders om overtollige structuren te vermijden, het profiel van het gebouw te verfijnen en het zicht naar buiten vanuit de landschapskantoren te optimaliseren. “Verder”, vertelt Ruddy Picard, "vermijden zonneweringen het gevangeniseffect en zijn ze zowel esthetisch als functioneel. Bovendien behouden ze het intieme karakter van het volledig beglaasde kantoor.”

48

Steenbergen en mijnsites Een ander project in de textielsector, ont­ worpen voor de firma Assabban. "Het was een bijzonder project, op de rand van een steenberg. Omdat de klant de maximaal toegelaten ruimte wenste te benutten, 60 % van het perceel, was de enige oplossing om zo dicht mogelijk bij de steenberg te blijven. Dit gaf ook een mooier uitzicht op de vallei van de Samber". Het gebouw volgt de krommingen van het terrein. De gladgestreken steenberg heeft immers plaats gemaakt voor een kromming waarop de voorgevel werd geplaatst, terwijl het meer functionele rechthoekige gedeelte zich aan de achterzijde bevindt.

De architecten stelden voor om een industriegebouw te bouwen van 2000 m2 en om er een kleinhandel voor particulieren en groothandel in textielwaren in onder te brengen. "De volumes, een gedeelte in taartvorm en een kubus lopen door elkaar. De wand van dit gedeelte in taartvorm komt los van de grond door een gevel in regliet". Vier belangrijke materialen worden gebruikt: gewassen zwarte silex, terracotta, glas, aluminium. Het bureau gebruikt regelmatig gelijkaardige materialen in gevels en interieurontwerp. Het buitenschrijnwerk in aluminium werd toegewezen aan de polyvalente construc-

De voorkeur gaat uit naar aluminium ramen zodat overbodige structuren niet meer ­nodig zijn, het silhouet van het gebouw verfijnd wordt en het zicht vanuit de ­landschapsburelen naar buiten toe ­geoptimaliseerd wordt.

tuur Libert Romain uit Oudenaarde. Deze dacht een systeem uit voor de integratie van "Regliet" glaspanelen, in facet geplaatst, in profielen van het driekamersysteem Excellence 65 van Sapa.

Decube Decube is een holding waarin zeven ondernemingen zijn ondergebracht, actief in industrieel verfwerk. Deze holding voerde de renovatie uit van enkele grote infrastructuren, zoals het Atomium, de site van het Bois du Cazier of de Koolwasinstallatie van Binche. Ons project omvatte de renovatie van een gebouw van Decube op een oude mijnsite, die werd verlaten voor een nieuw gebouw. In plaats van de oude gebouwen te laten verkommeren, vroeg de klant ons om er woningen van te maken. We hebben 80 woningen gecreëerd op deze nieuwe publieke ruimte en aan de promotor een volledige reconversie voorgesteld van de site. Op deze manier krijgen we de gelegenheid om grootschalige projecten te ontwikkelen.”

Plan van het toekomstig project "Sainte-Catherine": de omvorming van een oude mijnsite in woongelegenheden.

49

architectuur

Decube. Bij de ingang betreedt men het gebouw via een eerste glazen box waarbij “oranje” de hoofdtoon speelt langsheen de volledige distributie-as op het gelijkvloers en door middel van een trap aansluit bij de verdieping.

Parallel gaf Decube de architecten de opdracht voor het ontwerp van een nieuw gebouw. Dit bestaat uit twee grote delen, met aan de voorzijde de kantoren (eerste verdieping) en de arbeiderslokalen (beneden) en aan de achterzijde een metaalwerkplaats. "De opvulling gebeurde met metaal, om aan te sluiten bij het imago van de onderneming. De gevelkaders zijn verticaal, om in te spelen op de oriëntatie en de filtering van de zon. Men komt binnen in een eerste beglaasde doos, met een oranje kleur die doorloopt over de hele verbindingsas van de benedenverdieping, en met een trap verbonden met de eerste verdieping. Dit grootschalige project zal eind 2008 voltooid worden: het totale project beslaat 1600 m2 kantoren, 4500 m2 bewerkings­ ruimte en een opslagruimte van 1500 m2. Privéwoningen De meeste projecten van het bureau hebben betrekking op bedrijfsgebouwen, maar eengezinswoningen en wooneenheden maken ook deel uit van de activiteiten. Ook hier ligt de uitdaging vaak in een aanpassing aan de natuurlijke omgeving. Een voorbeeld is deze woning die op een helling is gebouwd. "De bijzonderheid aan de site was het bieden van een schitterend uitzicht aan de achterzijde, volledig op het zuiden gericht, en gevarieerde architectuurstijlen aan de noordkant.

50

Voor deze private woning was het idee om uit te springen over de helling die uitgaf op de ­achterzijde en om het hoofdvolume van de constructie te plaatsen op de bult. Het gedeelte met de garage bevindt zich 90 cm lager dan de rest van de benedenverdieping.

Het idee was om uit te springen over de helling die uitgaf op de achterzijde en om het hoofdvolume van de constructie te plaatsen op de bult. Het gedeelte met de garage bevindt zich 90 cm lager dan de rest van de benedenverdieping". In dit project wordt eveneens een continuïteit teruggevonden tussen de buiten- en binnenzijde, versterkt door de volumetrie. De toegangsdeur smelt weg in het geheel, zonder het gevoel te geven dat deze uitspringt uit een gevel. De aluminium Sapa kaders, uitgevoerd door schrijnwerker Mahieu uit Chièvres, versterken deze eenvormigheid verder. "We geven de voorkeur aan aluminium kaders omwille van de verfijnde profielen, het aanpassingsvermogen voor grote afmetingen (grote openingen) en het onderhoudsgemak. In dit specifieke geval wenste de bouwheer verder schuiframen met een centrale opening van zes meter. Sapa Building System stelde alles in het werk om aan deze technische eis tegemoet te komen". In een andere moderne woning, gelegen te Lombise, gebruikten de architecten Sapa materialen. "We hadden een zeer strikt budget en een overdreven vereenvoudigd plan. Dit type kader was de perfecte oplossing". De architect deed andermaal een beroep op de kennis van zaken van de onderneming Mahieu uit Chièvres voor het buitenschrijnwerk. Hetzelfde geldt voor een traditionele woning in Senzeilles. "Aluminium is immers geschikt voor alle stijlen.”

Open Architectes sprl

De bouwheer wenste aluminium ramen die, mits rekening te houden met zijn budget, een wijds uitzicht zouden geven over de natuur. De voorgestelde competitieve oplossing met profielsystemen van Sapa heeft de verwachting van de bouwheer perfect kunnen inwilgen.

Ruddy Picard & Bertrand Noel Rue de Gilly, 2 boîte 2 6010 Charleroi T+ 32 (0)71 47 80 94 F+ 32 (0)71 47 80 96 www.openarchitectes.be [email protected]

51

Joie de vivre zoeken in ontwerpen Architect Filip De Mulder

Tekst: Tim Vanhove Fotografie: Dries Van den Brande

Een antwoord bieden op de wensen van de klant, dat meteen ook is afgestemd op de intrinsieke terreineigenschappen; dat is het doel dat Filip De Mulder bij ieder ontwerp voor ogen houdt. Daarnaast probeert de Wemmelse architect ook licht, ruimte en mooie verhoudingen te creëren in zijn gebouwen. Konstruktief bezocht samen met de ontwerper enkele treffende realisaties.

“De vraag of ik met bepaalde stijlelementen werk, laat ik graag onbeantwoord. Want ik hoop – en denk ook wel – dat mijn stijl niet herkenbaar is. Als dat wel zo zou zijn, zou ik niet slagen in mijn opzet om ieder ontwerp te laten groeien vanuit de eigenschappen van het terrein en de wensen van de opdrachtgever”, begint Filip De Mulder.

Een blik op zijn portfolio bewijst dat hij wat dat betreft goed zit. De ontwerpen van De Mulder zijn verscheiden en eerder sober. En nergens vallen specifieke stijlelementen te bespeuren. Ieder project begint dan ook met een uitgebreide bespreking van de wensen van de klant en een bezoek aan het terrein of de te verbouwen woning. “Ik bezoek de site zelfs meermaals opnieuw om de lichtinval op verschillende momenten van de dag te kunnen inschatten. Hier speel ik dan op in.” Andere aandachtspunten in de ontwerpen van Filip De Mulder zijn ruimtelijkheid en licht. “De meeste bouwheren zijn zelf al vragende partij hiervoor. Wie niet mee is, heb ik ook snel overtuigd wanneer ik enkele referenties toon. Door die aanpak laten mijn ontwerpen zich ook moeilijk uitleggen op een plan. Vandaar dat ik mijn ontwerpen in 3D aan de klanten presenteer.”

Filip De Mulder stapt graag af van de klassieke bouwmethodes om zo budgettaire ruimte te krijgen voor binneninrichting. Het stuk kaas in het midden dient als aparte ruimte voor vergaderingen en huistaken.

architectuur

Joie de vivre Filip De Mulder werkt eigenlijk graag binnen een grote groep mensen. “Maar om ook mijn steentje in het kroostrijke gezin bij te dragen ben ik destijds thuis beginnen te werken. Dat heeft ook nog andere voordelen. Je hebt het privilege dat je tussendoor eens in de krant kan lezen of wat piano kan spelen. Bovendien beleef ik ook nog altijd plezier aan een goed ontwerp. Dat is mijn joie de vivre. Het maakt zelfs de administratieve rompslomp die bij het beroep hoort goed. Zeker wanneer de opdrachtgever erkent dat zijn ideeën goed werden vertaald in het ontwerp.” Filip De Mulder ontwerpt ook niet vanuit de materialen. Die worden eerder ingegeven door de volumetrische taal van het ontwerp. “De keuze valt doorgaans op Ytong wanneer een woning wordt bepleisterd.” Kleurrijke kinderomgeving De portefeuille van Filip De Mulder vindt een evenwicht tussen particuliere woningen, kleinere appartementsgebouwen en openbare gebouwen. Zo heeft de ontwerper onder andere een academie voor muziek, woord en dans in Ninove, de renovatie- en uitbreidingswerken van de Mater Dei-school in Wemmel en twee kinderopvanginitiatieven op zijn naam. Het ene is geïntegreerd in het gebouw ëjeugdcentrum Boekfosí van de gemeente Asse en verdiende een publicatie in het recente jaarboek voor architectuur. Het meest recente is 't Kadeeken in Ninove. Deze naschoolse opvang voor kinderen tot 12 jaar ligt aan de rand van het stadspark. Het gebouw is een opvallende, kleurrijke verschijning aan de rand van het park en de aanpalende woonwijk. “Het gevelbeeld is een sterke wisselwerking tussen glaspanelen en gekleurde panelen. In de recent opgeleverde kinderopvang 't Kadeeke in Ninove heeft de architect Hebel-panelen gebruikt voor de opbouw van de wanden en achteraf bekleed met felgekleurde Rockpanel panelen. Hij was aangenaam verrast door de snelheid van werken met het materiaal en het feit dat er niet meer bijkomend geïsoleerd diende te worden.

54

Het was de bedoeling de kleurvlakken te laten spreken, het gaat immers om een gebouw voor kinderen”, dixit De Mulder, die het gebouw ontwierp binnen een tijdelijke vereniging met A2D uit Tervuren – zijn oude stageplaats waar hij 7 jaar werkte. Het gebouw is industrieel opgevat in betonnen kolommen en een dakstructuur uit gelamelleerde liggers ingevuld met houten sandwichpanelen. De wanden werden ingevuld in Hebel-panelen en glasvlakken. “De Hebel-panelen kwamen hier ten volle tot hun recht. Ze zijn zelfdragend, waardoor we overspanningen van 5,5 meter konden maken zonder balken te gebruiken. Het was overigens het enige materiaal dat toeliet het vooropgestelde volumespel te bereiken.” De ontwerpers stapten bewust af van de klassieke bouwmethode om het nodige budget te kunnen reserveren voor de binneninrichting. “De industrieel opgevatte doos hebben we intern afgewerkt met een vloer in gepolierd beton voorzien van vloerverwarming. In dat grote volume hebben we verschillende leuke ruimtes ingebracht. Zo is er een stuk kaas dat fungeert als vergaderruimte en/of ruimte om het huiswerk te maken. Achteraan hebben we een blokhut gebouwd waarin een snoezelruimte, slaapruimte en tv-hoek zijn verwerkt. In deze blokhut hebben we een aparte sfeer gecreëerd met donkere kleuren en beperkt licht. Op de blokhut werd een aparte ruimte voor de oudste kinderen ingericht met een zithoek, voetbaltafel,...” Pal naast de overdekte inkom met vestiaire bevindt zich ook nog een motorische ruimte die als overdekte binnenspeelplaats zal worden ingericht met turnmatten, klimtoestellen,...

De blokhut is onderverdeeld in ruimtes met beperkt licht, waar de kleine kinderen in alle rust kunnen bekomen van hun inspanningen. Bovenop werd een zithoek/ speelruimte gecreëerd voor de oudere kinderen.

55

architectuur

Intieme patio Het andere deel van zijn tijd besteedt Filip De Mulder aan particuliere woningen. De ontwerpen blinken uit door hun creativiteit. Zo ook deze woning waarvan het L-vormige volume zich rond een patio met kleine binnentuin draait. Door een tuinmuur ontstaat een intieme buitenomgeving met een sterke relatie tot de leefruimtes. Op een bandraam in de gang naar de patio na is de voorgevel volledig gesloten gehouden. “Enerzijds om een te sterke opwarming door de namiddagzon te vermijden, anderzijds met het oog op de privacy”, vertelt Filip De Mulder. De pal zuid gerichte patio – annex terras – krijgt de nodige schaduw dankzij een overkraging van het verdiepingsvolume. Deze ingreep voorkomt ook opwarming van de leefruimten in de zomermaanden, maar garandeert toch een rijke lichtinval. Die overkraging illustreert meteen heel mooi één van de voordelen van Ytong. Bij klassiek metselwerk zouden we lange L-ijzers moeten gebruiken om het parement in te verwerken. Met Ytong is daar absoluut geen sprake van. Bovendien hebben we het materiaal ook als ­verloren ­bekisting voor de balken kunnen ­gebruiken”, verduidelijkt de ontwerper.

De strakke woning werd opgetrokken met Ytong-blokken en afgewerkt met een witte crépi.

56

Een uitdaging was de schuine perceelgrens aan de linkerzijde van de woning. Die ruimte werd zinvol benut door hier een carport en tuinberging in te brengen die de grenslijn volgen. Ze onderscheiden zich van de woning door het gebruik van een donkere gevelsteen tegenover het bepleisterde hoofdvolume.

57

architectuur

Dalzicht bewaard De grote uitdaging in de tweede referentie was het opvangen van een hoogteverschil van 4 meter tussen de weg en de tuin. “Mijn antwoord op dit probleem was de woning een deel in te graven onder het maaiveld. Hier bevinden zich een garage, een berging en de slaapkamer van de ouders met een eigen badkamer. Via een talud krijgen de ouders toch nog daglicht binnen en hebben ze contact met de tuin. Verder werd op dit niveau voor de garage nog een carport, een overdekte inkom en een binnenkoer gecreëerd door betonnen keerwanden in te graven”, vertelt de architect. Bovenop dit keldervolume staat het woonvolume. Hier zijn op verschillende plaatsen delen uit weggesneden om maximale lichtinval te krijgen en een mooi zicht op het dal te krijgen. Door die wegsnijdingen was het ook hier mogelijk een patio in te brengen. “Aan de straatzijde komt de woning vrij ­gesloten over. De toegang fungeert als symmetrieas met aan één zijde een muziekkamer en aan de andere zijde een bureau. De muziekkamer is door de patio afgesloten van de rest van de woning, maar dankzij de sterke beglazing is er wel visueel contact. De leefruimten bevinden zich aan de overzijde van de patio. De rechterzijkant van de woning is eerder ­gesloten gehouden met aritmisch geplaatste ramen. Dit omdat zich aan deze zijde de slaapkamers bevinden en er over enkele jaren ook op de naastliggende percelen gebouwd zal worden.”

58

Door de combinatie van verschillende volumes met grote glaspartijen genieten de bewoners overal van voldoende licht en hebben achteraan een vrij zicht op de vallei.

Wonen aan het water In de volgende woning bewijst Filip De Mulder zijn vindingrijkheid nog het sterkst. Een bijkomende rode draad in het ontwerp is water. “De bouwheer wilde een zwemvijver bij de woning. Ik heb deze aan het terras gelegd en aan de linkerzijde naast de woning laten doorlopen om bijna aan de straatzijde in de woning te eindigen. Daar lijkt het alleszins op. De vijver verdwijnt door een opening in de muur, maar wordt door een gebouwhoge glaspartij buitengehouden. Een insnijding in de wand en het dak ter hoogte van deze glaspartij laten tegelijkertijd de middag- en avondzon tot diep in de woning doordringen. Dit effect wordt nog geoptimaliseerd door de gebouwhoge leefruimtes.” Vanuit de leefruimte loopt een trap naar de overloop die toegang biedt tot een logeerkamer en de masterbedroom inclusief dressing en badkamer. De vijver loopt als het ware de woning in, maar wordt tegengehouden door een glazen wand. Zowel in de zomer als in de winter kan men zo dicht bij het water leven.

De leefruimtes rijken tot in de nok van het dak en genieten de hele dag van optimale lichtinval. De Ytong-muren garanderen een uitstekende thermische inertie en isolatie.

Filip De Mulder E. Van Elewijckstraat 68 1780 Wemmel T +32 (0)478 20 25 36 F +32 (0)2 463 25 41 [email protected] www.filipdemulder.be

59

Onbekend is onbemind Architecten en aannemers openen boekje over Silka-blokken

Tekst: Tim Vanhove Fotografie: Dries Van den Brande 60

Silka-lijmblokken bestaan er in drie verschillende varianten: de vellingkantblok, de volle lijmblok en de lijmblok light. Ondanks deze keuze aan varianten zijn de kalkzandsteenblokken nog lang niet zo populair als hun grote broer de Silka-elementen. En toch is de groep frequente gebruikers uitgesproken enthousiast over de producten. Wij verzamelden enkele architecten, aannemer én een doe-het-zelver rond tafel om naar hun ervaringen met de kalkzandsteenblokken te polsen.

Waarom werkt u met kalkzandsteen? Welke zijn de voordelen van het materiaal en het verlijmen van blokken? Welke zijn de gebruikservaringen van de aannemers? En hoe zit het met het afval bij het werken met Silka-blokken. Die en nog andere vragen legt moderator en technisch adviseur Boudewijn Jammaers voor aan ons 8-hoofdige expertenpanel. Rond onze tafel in het Lummense Intermotel verzamelden we architecten Nancy Werck (Werck Architecten), Marij Gabriëls (eco architecten) en Bert Stals (Architekt-nburo), aannemers Jo Hellinx, Wim Coppejans (Welkenhuysen-Bielen), Valère Jaemers en Jeroen Wiame, en bouwheer annex doe-het-zelver Joris Broux. Ze ontwerpen en lijmen stuk voor stuk al enkele jaren met kalkzandsteen. Waarom ze zo overtuigd zijn van het materiaal?

Geluid in de kiem gesmoord Een ander belangrijk voordeel volgens Nancy Werck zijn de akoestische kwaliteiten. “Dankzij zijn gewicht weert Silka het geluid heel goed. Niet onbelangrijk nu we almaar meer met lawaai worden geconfronteerd. Ook in hoge ruimtes – bijvoorbeeld een vide – gebruik ik graag vellingkantblokken. Ze verhelpen een sterke geluidsreflectie, een voordeel dat je nooit hebt met een snelbouwsteen.”

Silka is een uiterst zuiver product dat wordt vervaardigd uit wit zand, water en kalk. Vandaar ook het witte uitzicht.

Bert Stals stemt in met het akoestische voordeel. Hij heeft met de basisschool in Opitter (Bree) een sterk praktijkvoorbeeld. “We hebben de binnenwanden volledig in Silka opgetrokken. Hierdoor werd het geluid zo goed gedempt dat er een tweede schoolbel gehangen diende te worden, omdat ze anders niet meer doorheen het hele gebouw hoorbaar was.” Leuk detail: de kopse voegen werden niet verlijmd, waardoor je door de wand kan kijken en toch zijn geluiden uit de klas niet hoorbaar in de gang en andersom.

Silka is een ecologisch materiaal en leent zich dan ook bij uitstek voor de bouw van duurzame woningen.

Ecologisch perfect “In mijn ontwerpen staat ecologie centraal, ik stel dus dezelfde eisen aan de producten die ik gebruik om die projecten te realiseren. Silka is een uiterst zuiver product. Het wordt vervaardigd uit wit zand, water en kalk. Bovendien wordt het lokaal geproduceerd, waardoor de milieubezwarende transporten minimaal zijn. Verder zijn de blokken vochtregulerend en hebben ze een hoge inertie waardoor ze langer warmte of koelte vasthouden. Dat is niet onbelangrijk in een laagenergiewoning. Kortom, kalkzandsteen is een kunstmatige mergelsteen”, schetst Marij Gabriëls de voornaamste voordelen van Silka-blokken.

61

constructie

Verlijmen? Eureka! Een sterke punt in de ogen van architect Marij Gabriëls is het verlijmen van Silka. “De kwaliteit van een verlijmde wand is hoger dan die van een gemetselde.” “Lijmen is OK”, pikt Jo Hellinx in, “vooral wanneer je hoofdzakelijk rechte wanden hebt. Wanneer er teveel hoekjes en kantjes aan zijn, wordt het moeilijker en vraagt meer tijd.” Valère Jaemers beaamt: “Maar, wanneer je eenmaal de techniek onder de knie hebt, dan verloopt het toch veel sneller dan metselen.” Hoe zit het dan met het rendement van verlijmen? Valère Jaemers: “De eerste laag uitzetten kost tijd, maar daarna kan je vlot doorwerken.” “Wanneer de verwerkers niet ervaren zijn, loopt het lijmwerk gelijk op met traditioneel metselwerk”, maakt Wim Coppejans een kritische noot. “Ook moet het zware materiaal worden verwerkt met een goede diamantschijf.” “Daar tegenover staat wel dat de balken niet gestort dienen te worden. Dat is een tijdswinst die je mee in rekening moet brengen”, aldus Nancy Werck. Bouwheer Joris Broux nuanceert: “de onderste laag is inderdaad tijdrovend. Maar eenmaal die klaar is, kan je doorwerken. Op een topdag haalden we 50m². Onze buurman die traditioneel werkt, komt op een goede dag aan slechts 30m².” Dat geldt ook voor aannemers erkent Wim Coppejans. “Het is een voordeel dat je kan doorstapelen met Silka-blokken. Wanneer je een ervaren metselaar hebt die de kimlaag gemillimeterd uitzet, dan kunnen de minder ervaren jongens achter hem aan de muur stapelen.”

62

“Bovendien staat de muur onmiddellijk stevig door het snel uitharden van de lijm en kan je in één beweging een binnenmuur tot op volledige hoogte brengen… op één dag! Dat doe je met metselen niet”, stelt Joris Broux. Nu we toch de lofzang van het verlijmen zingen. Onze gesprekspartners zien nog andere voordelen: zo heb je minder afval wanneer je verlijmt. Eventuele overschotten lijm kan je uitsmeren.

Lijm laat zich ook sneller aanmaken dan mortel. En met één zakje Silkafix kan je heel wat doen. “In het verlijmen zou wel eens de oplossing kunnen liggen voor het gebrek aan goede metselaars op de arbeidsmarkt”, voorspelt Wim Coppejans. “Om goed te kunnen verlijmen heb je wel een maatvast product nodig”, merkt Valère Jaemers op. “En dat heb je alléén zeker met kalkzandsteen.”

Silka-lijmblokken zijn uiterst maatvast. Dat is ideaal voor het verlijmen. Een verlijmde Silka-wand laat zich op één dag verdiepingshoog optrekken.

Mentaliteitswijziging Waarom moeten we dan vandaag vaststellen dat het aantal aannemers dat wil lijmen vrij beperkt blijft? Wim Coppejans: “Er is om te beginnen een zekere weerstand bij het personeel. De blokken zijn relatief zwaar. Maar dat is deels een vooroordeel, want er zijn tal van hulpmiddelen – zoals de handklem – die het werk lichter maken.” “Het werken met de Silka-blokken went ook wel,” pikt Joris Broux in. “Het is vooral de eerste dagen dat je het ’s avonds in de armen voelt. Daarna is het snel vergeten, hoor.”

“Het is vooral de mentaliteit”, meent Jo Hellinx, “Heel wat aannemer willen ­metselen en niet lijmen.” “Dat zit er zo ­ngebakken van op school”, vervolgt Valère Jaemers. “En kijk er de opleidingen maar op na, daar leer je vandaag nog altijd niet lijmen.”

"Eenmaal de kimlaag geplaatst, kan je de Silka-blokken als het ware stapelen. Op die manier haal je rendement en dat is interessant als aannemer."

constructie

Bouwmaterialenhandelaar… De sleutel tot het gebruik van de Silkablokken ligt volgens Marij Gabriëls voor een groot deel bij de bouwmaterialenhandelaar. Hij heeft contact met zowel de bouwheer als de aannemer. Ze vragen hem om advies en zijn woord wordt al sneller als objectief en correct aanvaard.” “Zo’n bouwhandelaar zegt ook vaak dat Silka duurder is. Louter naar de materiaalkost gekeken klopt dit wel, maar hij moet ook zo eerlijk zijn de aannemer te wijzen op het betere rendement.” “Ik heb soms ook de indruk dat de bouwmaterialenhandelaar graag die materialen aanbeveelt, waarop hij de grootste korting krijgt,” aldus Bert Stals. “Het product is nochtans sterk genoeg om zichzelf te verkopen”, stelt Nancy Werck. … en architect als spil “Ik ben ervan overtuigd dat de bouwheer bereid is te betalen voor de voordelen van Silka-blokken. Vijf jaar geleden was het bewustzijn omtrent de voordelen van Silka er nog niet. Nu zie je daar stilaan verandering in komen”, meent aannemer Jo Hellinx. “Het is vooral aan de architect om de voordelen van Silka aan te halen wanneer het materiaal opportuun is voor een project. De kans is klein dat de bouwheer er zelf bij stilstaat. Wanneer de architect de meerwaarde van het materiaal aanhaalt, is de bouwheer sneller bereid er meer voor te betalen”, stelt Wim Coppejans. Marij Gabriëls brengt dat advies al enkele jaren in de praktijk. “In de eerste gesprekken leg ik de klant duidelijk uit welke de

De bouwmaterialenhandelaar en de architect zijn de spil om de bekendheid van Silkablokken te verbeteren.

64

voor- en nadelen van Silka zijn. Hij volgt mijn aanbeveling ook in het merendeel van de gevallen. De aannemer gebruikt doorgaans ook de materialen die de architect voorschrijft. Zeker in de particuliere woningbouw zal hij niet snel varianten voorstellen.” Afval Een troef die we nog even willen aanhalen, is het beperkte afval dat het werken met Silka-blokken met zich meebrengt. Het materiaal wordt verzaagd. De restanten van het zagen kunnen als opvulstukken worden gebruikt, waardoor er nauwelijks afval is. Mocht er op het einde van de dag lijm overblijven, dan kan die eenvoudig worden uitgesmeerd op de wand. Volgens de aannemers rond de tafel maakt dit dat er minder rommel op de werf blijft rondslingeren en deze dus veel zuiverder is. Wie snel rekent, merkt dat hij minder kosten heeft voor het afvoeren van het afval én het opruimen van de werf. Neem daarbij het hogere rendement dankzij de vlotte en eenvoudige verwerkingsmethode en je hebt als aannemer een sterk concurrentieproduct in handen. Zeker wanneer de bouwheer het voordeel van Silka voor hem als eindgebruiker inziet.

Het verlijmen van Silka-blokken leidt tot minimaal afval op de werf. De lijmoverschotten kunnen uitgesmeerd worden en de snijresten van de blokken kunnen verwerkt worden.

65

Silka is niet alleen ecologisch, maar biedt ook sterke akoestische prestaties, heeft een hoge drukvastheid en garandeert bij verlijming een hoog rendement.

66

Lijmblok Light: zegen of niet? Joris Broux – de bouwheer aan tafel – trekt zijn woning eigenhandig in de Lijmblok Light op. “Een groot voordeel van de blok is de doorvoeropening voor de elektrische leidingen. Bij het lijmen houd ik er rekening mee dat de openingen mooi boven elkaar zitten, zodat ik later gemakkelijk de leidingen kan doorvoeren. Bij de doorvoeren naar de verdieping boor ik na het plaatsen van de welfsels de nodige gaten en steek ik er een buisje in om er later de kabel in te kunnen trekken. Wanneer je daar wat aandacht aan wil besteden, bespaar je achteraf heel wat tijd en gevloek bij de plaatsing van de bekabeling voor elektra.”

De lijmblok Light heeft uitsparingen om de elektrische leidingen in te verwerken. Vooral doe-het-zelvers kunnen zo twee vliegen in één klap slaan.

Nancy Werck (architecte) Grote Baan 77 - 3511 Kuringen T 011 87 41 03 - F 011 87 41 04 [email protected] ECO-Architecten bvba Prinsenstraat 9 - 3500 Hasselt T 011 87 14 85 - F 011 25 21 92 Architekt-nburo bvba Pater Neyenslaan 3 - 3960 Bree T 089 86 77 00 - F 089 86 85 66 info@archtekt-nburo www.architekt-nburo.be Valère Jaemers Belikstraat 72 - 3550 Zolder T 0475 59 84 68 Jo Hellinx Roerdompstraat 5 - 3670 Meeuwen-Gruitrode T 089 85 69 08 - F 089 85 73 50 Welkenhuisen-Bielen nv Ambachtelijke Zone 2073 - 3520 Zonhoven T 011 81 43 92 - F 011 81 34 04 www.w-b.be [email protected]

67

Aluminium als troef in minimalistische architectuur Aluhavan

Tekst: Tim Vanhove Fotografie: Wouter Missiaen

Aluhavan verbouwde een vroegere smidse tot modelwoning waarin een waaier aan ­mogelijkheden met buitenschrijnwerk ­worden gedemonstreerd.

Aluminium is al vaak bondgenoot geweest van oogstrelende architectuur. De Wingense constructeur Aluhavan en het Brugse architectenbureau Govaert & Vanhoutte tastten in de modelwoning van het bedrijf de grenzen af van de mogelijkheden van aluminium schrijnwerk in combinatie met een minimalistische architectuur. De meest complexe constructieve oplossingen voor aluminium schrijnwerk werden daarbij verwerkt tot blikvangers. De modelwoning van Aluhavan is in feite een verbouwing van een vroegere smidse. “De voorgevel in corten staal is nog een subtiele verwijzing naar die vroegere functie. Het materiaal doet herinneren aan de verroeste materialen die indertijd voor de smidse lagen,“ vertelt zaakvoerder Pascal Haeck. “Het originele volume van de smidse is ook bewaard gebleven, maar is nauwelijks nog herkenbaar door de inplanting van de nieuwbouw.“ Dat nieuwe volume werd schuin in de smidse ingebracht. Ontwerper Damiaan Vanhoutte had twee redenen voor die ietwat opmerkelijke invoeging: “Ik wilde

duidelijk laten voelen dat het gebouw uit twee verschillende volumes bestaat. Bovendien biedt deze aanpak het voordeel dat de nieuwbouw een autonoom volume is met een eigen fundering.“ Venster op de wereld De combinatie van de bestaande smidse met de nieuwbouw resulteert in twee blokken met centraal een patio. Het blok aan de straatzijde biedt op het gelijkvloers een kantoor en op de verdieping een conciergewoning. Het andere blok herbergt op het gelijkvloers een toonzaal met keuken en een polyvalente ruimte op de verdieping. Beide ruimtes in dit blok zijn met elkaar gelinkt via een 4 meter brede en 6 meter hoge vide. Het weidse uitzicht op de omgeving - zowel aan de straat- als de achterzijde - waren sterk bepalend voor deze opvatting. De patio tussen de twee blokken vormt als het ware een grens tussen burelen en toonzaal enerzijds en tussen leven en slapen anderzijds. De twee niveaus van beide blokken worden wel met elkaar verbonden via een lange gang die schuil gaat achter een zes meter hoge wand in profielbeglazing. In de toekomst zal deze glaswand worden aangelicht

in het donker en zo een aandachtstrekker worden voor de woning. Maar de gang tussen de twee blokken werd nog verregaander overdacht in het concept. Hij werd immers zo ingeplant dat er een zichtlijn ontstaat van de inkomdeur via de gang, de kastenwand in de keuken en de tuinaanleg tot de weilanden achter het perceel. Damiaan Vanhoutte: “Op die manier wilde ik aangeven dat de woning georiënteerd is naar het achterliggende landschap. Dat wordt extreem verder gezet in de grote glaswand die de achtergevel vormt. De wand bestaat uit 3 grote glasvlakken van 6x2,85 meter.“ “Dit is het formaat van het glas zoals het uit de floatoven komt. Het is enkel versmald van 3 meter naar 2,85 meter om drie gelijke glasbladen te krijgen. Voor de plaatsing werden wel geen geen profielen, maar enkel glasvinnen gebruikt,“ vult Pascal Haeck aan. Aan de buitenzijde kreeg de glaswand als het ware een aluminium kader om de zijgevels en dakrand uit te kleden. Voor alle duidelijkheid: de realisatie van de glaswand dateert van voor de invoering van de glasnorm. De nieuwe norm maakt dergelijke constructies immers niet meer mogelijk. 69

architectuur

Complexe constructie Naast het corten staal in de voorgevel, werden de andere gevels aangekleed met aluminium en grijsbeige gevelsteen. De gevelsteen komt terug in de zijgevels, het aluminium in de andere gevels. In de verwerking van de materialen komt heel mooi het oog voor detail van de architect tot uiting. De hoeken van de wanden in gevelsteen werden in verstek uitgewerkt. Wanneer je frontaal op één gevel kijkt, zie je zo het materiaalgebruik in de andere gevel niet. Nog zo'n voorbeeld: de toonzaal kreeg in de zijgevel een bandraam van 80 cm. Die hoogte werd overgebracht in de borstwering van de gang tussen de twee blokken. De maatvoering werd tot slot ook overgebracht in het bandraam van de leefruimte van de conciergewoning aan de andere zijde van de patio. Het aluminium buitenschrijnwerk, uitgevoerd in Sapa, is overigens een verzameling van uitdagend constructiewerk. Zo lopen de verdiepinghoge ramen van de twee slaapkamers aan de straatzijde door tot de bovenste dakrand. “Het glas schiet dus voor de dakopbouw door. De moeilijkheidsgraad van dergelijke ramen ligt hoger gezien de constructiemethode en de aandacht om koudebruggen te vermijden,“ geeft Pascal Haeck aan. De profielen van de schuiframen in de volledige woning, uitgevoerd in Confort 125 van Sapa Building System, zijn overigens allemaal verzonken in de vloer. Dit vraagt al de nodige aandacht tijdens de ruwbouwwerken. De aannemer krijgt hiertoe de nodige technische detailtekeningen aangeleverd.

70

Inspelend op het minimalistische karakter van de woning, werd het schuifraam naar het terras zo uitgevoerd dat het in de muur schuift. Hiervoor werd overigens ook het Confort 125-systeem toegepast. Het Eureka-muggenschuifraam verdwijnt mee in dezelfde spouwopening. Een laatste blikvanger in het aluminium schrijnwerk is de pivoterende voordeur. Het geheel ligt anoniem in de met aluminium beklede voorgevel. Ook de bel werd heel discreet gehouden. De deur openen gebeurt met behulp van een afstandsbediening. Voor de constructie van de ramen gebruikte Aluhavan het Avantis 55-profiel, voor de taatsdeur de Excellence 65. Beide zijn tevens van de hand van Sapa Building System.

Eén van de blikvangers in de woning is de pivoterende voordeur in aluminium. In gesloten toestand gaat ze helemaal op in de met aluminium beklede voorgevel.

Zorg voor detail Ook in het burelcencomplex is de zorg voor detail zichtbaar. Vaak spreekt uit die details de zorg voor de soberheid. Zo werd de dampkap geïntegreerd in het plafond. Het resultaat is een zuivere belijning van de brug die het vloerniveau in de vide vormt. Andere voorbeelden van die detaillering zijn de zorg voor het contrast tussen openheid en geslotenheid of de plaatsing van de deuren in het wandvlak. Het concept is overigens uiterst flexibel. Dankzij het gebruik van gipskartonwanden voor niet-dragende wanden, kan het geheel gemakkelijk een andere functie krijgen. In de lijn met die gedachte werd overal dezelfde vloer geplaatst. Driedeling De tuinaanleg is even doordacht als het concept van de woning. Sterker zelfs, de immense glaspartij in de vide was richtinggevend voor de tuininrichting. In de tuin staan 3 elementen centraal: een petanquebaan, een tuinvijver en een plantenzone. Deze zijn allen exact even breed als één glasblad in de gevel, namelijk 2,85 meter. Van achter in de tuin ligt de tuinvijver zelfs in de fameuze zichtlijn die door de woning tot het einde van het perceel loopt.

De achtergevel bestaat uit drie gebouwhoge glasbladen. De driedeling van deze wand werd ook doorgetrokken in de tuininrichting.

71

architectuur

Familiebedrijf met brede aanpak Aluhavan is nog een echt familiebedrijf. Pascal Haeck en Sophie Vandewalle namen het bedrijf enkele jaren geleden over van Sophie's vader. De familie Vandewalle baatte aanvankelijk een smidse uit. Later verlegde ze haar actieterrein naar wapening voor de betonindustrie en stalen ramen. Door die evolutie naar de stalen ramen werd de familie gecontacteerd door - destijds - Remi Claeys met de vraag of ze ook geen aluminium ramen wilde maken. Op die vraag werd positief gereageerd, maar op een gegeven moment besliste de familie om enkel met de staalactiviteiten verder te gaan. Pascal Haeck kreeg toen de vraag of hij de aluminium afdeling wilde verder zetten. Samen met zijn - toen nog vriendin ­Sophie Vandewalle besloot hij om het bedrijf op kleine schaal verder te zetten. Vandaag is Aluhavan uitgegroeid tot een veelzijdige aluminium constructeur met 9 medewerkers. Het bedrijf is actief in de industriebouw - hoofdzakelijk om de gordijngevels -, realiseert het aluminium buitenschrijnwerk voor enkele sleutelop-de-deurbedrijven, appartementen en woningen met een uitdagende (lees: complexe) architectuur. “We werken bewust in zo'n breed marktsegment,“ geeft Pascal Haeck aan. “Wanneer het in één branche wat minder gaat, kunnen we terugvallen op de andere segmenten.“ Inzake profielen, blijft het bedrijf trouw aan haar systeem­ leverancier Sapa Building System.

In het bedrijfsgebouw van Vaneenoo bewees Aluhavan zijn vakkundigheid in de brede waaier van buitenschrijnwerktoepassingen.

72

Architectenbureau Govaert & Vanhoutte en Aluhavan werkten eerder al samen om mooie pareltjes van strakke architectuur te bouwen. In deze private woning puurden ze de mogelijkheden van aluminium profielen uit in de strakke architectuur.

Private woning waar ook de rechtlijnige, pure architectuur tot uiting komt.

Voor Immo Tipa realiseerden Architecten­ bureau Govaert & Vanhoutte en Aluhavan dit appartementsgebouw in Brugge.

73

architectuur

Govaert-Vanhoutte Het was de specifieke aanpak en architectuur van het Brugse bureau Govaert & Vanhoutte die Pascal Haeck en Sofie Vandewalle bekoorde. Het bureau probeert vanuit de wensen van de opdrachtgever en de kenmerken van de omgeving te komen tot een authentiek concept dat op een abstracte manier gelinkt blijft aan de inhoud en de plaats. In zijn architectuur probeert het bureau los te staan van trends en hypes. “De omgeving zegt genoeg om tot unieke ontwerpen te komen,“ dixit Damiaan Vanhoutte. Het bureau telt momenteel 9 medewerkers en is zowel op de particuliere als professionele markt actief. Naast enkele toonaangevende woonprojecten tekende het kantoor onder meer de nieuwe bedrijfsgebouwen van Delta Light, Duco en de renovatie van het Fort Napoleon. Een recent en opmerkelijk project is het designhotel in Kortrijk dat dit najaar de deuren opent.

Raampartijen aan de tuinzijde worden vaak uitgevoerd in het Confort 125 schuifsysteem van Sapa. Dankzij het in het vloeroppervlak ingewerkte onderdorpelprofiel is er geen hinderlijke overstap tussen leefruimte en terras en lopen beide als het ware naadloos in elkaar over.

Aluhavan Gravestraat 9A 8750 Wingene T +32 (0)51 65 63 73 F +32 (0)51 65 77 50

Architectenbureau Govaert & Vanhoutte Koningin Astridlaan 25 bus 4 8200 Sint-Michiels Brugge T +32 (0)50 38 88 22 F +32 (0)50 39 23 14 [email protected] www.govaert-vanhoutte.be

74

Architectenbureau Govaert & Vanhoutte beroept zich graag op ­aluminium omdat de eigenschappen van het materiaal zich uitstekend lenen voor de strakke architectuur waarvoor het kantoor staat.

75

7FSESBBJE
HPFE

4BQB
JO
MJKO
NFU
EF
BSDIJUFDUVVS

"SDIJUFDUVSBM
"MVNJOJVN
JT
POT
EPNFJO
FO
PO[F
NJTTJF
8JK
POUXJLLFMFO
OJFU
BMMFFO
QSPGJFMTZTUFNFO
NBBS

FYUSVEFSFO
[F
PPL
JO
FJHFO
CFIFFS
;PEPFOEF
CFIFFSTFO
XJK
IFU
QSPEVDUJFQSPDFT
WBOBG
EF
HSPOETUPG
UPU
FO
NFU
EF
UPFQBTTJOHFO
%JU
CJFEU
POT
FFO
VJUTUFLFOEF
FYQFSUJTF
JO
QSPEVDULFOOJT
FO
POUXJLLFMJOH

"MT
BMVNJOJVN
QSPEVDFOU
CFIPSFO
XJK
UPU
EF
XFSFMEUPQ
"MT
POUXFSQFS
WBO
TZTUFNFO
WPMHFO
XJK
WPPS
V
FML
QSPKFDU
NFU
FFO
UFBN
WBO
TQFDJBMJTUFO
.FU
QSPGJFMFO
EJF
IFU
QBE
FGGFOFO
WPPS
FFO
DSFBUJFWF
WPSNHFWJOH /FFN
WSJKCMJKWFOE
DPOUBDU
PQ
WJB
QUTCTCF!TBQBHSPVQDPN
FO
POUEFL
EF
VJUEBHFOEF
QPMZWBMFOUJF
WBO

4BQB
#VJMEJOH
4ZTUFN

4BQB
#VJMEJOH
4ZTUFN
OW *OEVTUSJFMBBO

#&
-JDIUFSWFMEF
*OEVTUSJF[POF
3PPTWFME

#&
-BOEFO


5FM





5FM







'BY





'BY







&NBJM
QUTCTCF!TBQBHSPVQDPN 8FCTJUF
XXXTBQBCVJMEJOHTZTUFNCF

Brandwanden van Hebel, 6 uur brandweerstand.

Hebel beschermt. Reeds bij het ontwerpen van een gebouw moet men rekening houden met brandveiligheid. Een doordacht gebruik van brandmuren en scheidingswanden geeft de vlammen geen kans. Als het noodlot toch toeslaat, zullen de gevolgen tot een minimum beperkt blijven en kan uw bedrijf snel opnieuw verder. Ook onze planeet geniet van de bescherming van Hebel. Het is een volledig ecologisch materiaal zonder schadelijke gevolgen voor ons leefmilieu. Hebel draagt het veiligstellen van onze aarde, de mensen en wat hun dierbaar is hoog in het vaandel. Een mooi initiatief om de toekomst optimistisch tegemoet te zien. Wenst u meer inlichtingen? Aarzel niet onze Hebel-ingenieurs en -adviseurs te contacteren op 0032 (0)3 250 47 70.

MZaaV7:ck$hV™@gj^WZZ`hZhiZZclZ\')™'%,%7jgX]i™IZa/%($'*%#),#%%™;Vm/%($'*%#),#%+™]ZWZa"WZ5mZaaV#Xdb™lll#mZaaV#WZ

Tekst: Eduard Coddé Fotografie: Dries Van den Brande

Jo Van Laere

o r d n Ee

! b o j om

Zo ervaart Jo Van Laere het architectenbestaan, 6 jaar nadat ze haar opleiding afsloot. “Wat ik graag doe, daar ga ik voluit voor”, en dat blijkt niet alleen uit de gedrevenheid waarmee ze praat over haar architectuurbeleving, maar vooral uit het indrukwekkende portfolio dat ze kan voorleggen na een nog prille carrière. Geen poppen maar Lego De bouwmicrobe sloeg al op zeer jonge leeftijd toe. Barbiepoppen vielen niet in de gratie; Lego-blokjes des te meer. Op de zolder van het ouderlijke huis verrees een heuse stad opgebouwd met de kunststofsteentjes. Jo Van Laere volgde ook "tekenschool" aan de Academie in Lokeren, waar één van de opdrachten erin bestond het eigen droomhuis te tekenen en in te richten. Haar ontwerp werd tentoongesteld en dat gaf een bijzondere kick. Tijdens de humaniora bleek haar aanleg voor wiskunde, wat haar in de afdeling "wiskunde/economie" deed belanden, een uitstekende voorbereiding voor de richting architectuur. In het laatste humaniorajaar werd haar keuze even aan het wankelen gebracht door de school, die haar de richting bouwkundig ingenieur adviseerde. Een bezoek aan het Gentse Sint-Lucas gaf de doorslag: ze koos voor creativiteit en oogstte een grote onderscheiding in haar eerste jaar.

Ytong-blokken apprecieert de architecte reeds van in haar stageperiode. Het materiaal laat toe moderne constructies op eenvoudige wijze te realiseren.

Met het behalen van een "A"-attest in haar derde jaar kreeg Jo Van Laere de unieke kans om naar Zuid-Afrika te trekken via Erasmus. Dat werd een onvergetelijke ervaring. "Sint-Lucas is zeer hard en kritisch, wat helpt om een defensieve houding aan te kweken", evalueert de architecte. "De opleiding was sterk creatief gericht, maar bracht te weinig bouwkundige kennis bij. Dat heb ik in Zuid-Afrika kunnen compenseren." Ze verbleef er 6 maanden en kreeg er de opportuniteit een echt bouwproject uit te voeren. "We moesten bouwen met wat er aan materialen voorhanden was en dat bleek pas een uitdaging!", blikt onze gastvrouw enthousiast terug.

79

architectuur

Ingroeien in architectenbestaan Na het beëindigen van haar studies trok Jo Van Laere als stagiaire naar architect Johan Van Royen in Sint-Niklaas. "Ik koos bewust voor een kleiner bureau, omdat ik alle facetten van het beroep wou leren kennen" argumenteert Jo Van Laere. "Ik heb zowat alles mogen doen, veel begeleiding gekregen maar ook veel zelfstandigheid genoten. Alles draaide rond moderne woningbouw en creativiteit. Ik leerde er ook direct in 3D tekenen op de computer. Johan Van Royen was een prima stagemeester!" In haar eerste stagejaar mocht ze al twee projecten van ontwerp tot uitvoering begeleiden. Het beviel haar zo goed, dat ze besloot te blijven. De wisselwerking liep nog twee jaar verder, maar de ambitie om een groter bureau uit te bouwen stuitte op financiële beperkingen. Een zelfstandige carrière lonkte als nieuwe uitdaging voor de toekomst.

80

Stuwende kracht Jo Van Laere hecht een grote waarde aan het driedimensionaal ontwerpen, waarbij ze ernaar streeft buitenarchitectuur en interieurontwerp simultaan op het computerscherm te laten verschijnen. "De wisselwerkingen tussen en exterieur en interieur zijn evident en moeten daarom meteen in het ontwerp zitten", verduidelijkt ze. "Voor de klanten is het sterk visueel aspect doorslaggevend. Ze zien meteen wat het wordt en zo gaan we samen veel directer op het doel af. Aan het eerste ontwerp verandert nadien dan ook nog weinig" In principe werkt Jo Van Laere tot een winddichte oplevering, inclusief bepleistering. De klant krijgt altijd een zo gedetailleerd mogelijke kostenraming en is daarna vrij te kiezen hoever de begeleiding van de architecte zal lopen. Ondanks haar nog prille carrière heeft de architecte voelbaar overredingskracht en die wendt ze graag aan om de bouwheer

tot meer durf aan te porren dan initieel de bedoeling was. "Ik wil de klant confronteren met de actuele mogelijkheden die de sector biedt", verduidelijkt ze. "De bereidheid om mee te evolueren en de vooruitgeschoven ideeën te overwegen, wakkert mijn creativiteit aan om meer te halen uit het project. Klanten zitten ook steevast met de overtuiging dat creatieve dingen duur moeten zijn. Ik probeer ze van het tegendeel te overtuigen en zoek graag naar betaalbare oplossingen." Toekomstgericht ontwerpen is weer een ander stokpaardje van Jo Van Laere. Zo adviseert ze altijd om maximaal te isoleren - zelfs al valt het bouwbudget erg scherp uit – en voorziet ze allerhande wachtbuizen om op elk ogenblik dat het budget wat meer speelruimte laat, extra comfort toe te voegen aan de woning.

De architecte zoekt altijd naar een verrassingseffect in haar ontwerpen en wil een drang tot ontdekken uitlokken. De toeschouwer moet zich afvragen wat erachter zit. Een ontwerp moet blijven boeien door de tijd.

Vliegende start Ytong-blokken zijn al vanaf haar stagetijd een constante in haar architectuurbeleving. Afhankelijk van het project halen de thermische of akoestische isolatieeigenschappen de bovenhand bij de argumentatie. En natuurlijk is er de tandem sierpleister/Ytong! Daarnaast hebben heel wat klanten een gevoelig oor voor de bouwsnelheid die Ytong mogelijk maakt. De architecte pleit overigens voor een optimale voorbereiding alvorens met de werken te starten, om zo de uitvoeringstijd tot een minimum te beperken. Jo Van Laere is via toneel, Chiro en andere verenigingen goed gekend in Sinaai, waar ze zich in 2006 als zelfstandig architecte vestigde. Dat laat zich niet onbetuigd in de overweldigende orderportefeuille die ze vandaag behandelt.

Deze woning baadt in het licht via de vide naar de bovenverdieping. De uitstekende thermische eigenschappen van Ytong zorgen ervoor dat de open woning koel blijft tijdens de zomermaanden en geniet van behaaglijke warmte tijdens de koude periodes van het jaar.

81

architectuur

Volledig vertrouwen Snelheid is een determinerende factor waar Jo Van Laere graag op inspeelt met Ytong. Deze woning is opgetrokken uit 30 cm Ytong-blokken voor de gevels en 15 cm blokken voor de binnenmuren. Een ruime woning met veel licht, maar met een gesloten buitenkant, stonden op het verlanglijstje. Garage en berging kwamen dan ook aan straatzijde te zitten. Het ontwerp toont heel wat aantrekkelijke zwevende details aan de zeer open achtergevel en in het interieur. In de zijgevel is op de verdieping speels een hap uitgehaald voor een verscholen terras, dat gespiegeld ligt t.o.v. een vide in de woning. Jo Van Laere realiseerde de droom van haar klant in amper 11 maanden, inclusief een gedetailleerde en gedurfde binnenafwerking. Op de verdieping schittert een witte gietvloer; beneden zet warm grijs de toon, gepaard aan witte meubels met donkere houtaccenten.

Momenteel werkt Jo Van Laere samen met 3 zelfstandige tekenaars en een interieurarchitect. De vraag naar begeleiding van totaalprojecten – inclusief afwerking en meubelontwerpen – neemt opvallend snel toe.

82

Ytong biedt snelheidsvoordeel Snelheid werd ook nadrukkelijk gewenst door een echtpaar waarvan de jarenlang bewoonde hoeve was afgebrand en die besloten tot afbraak en nieuwbouw. Samen met Ytong overtrof de architecte alle verwachtingen: na minder dan 7 maanden betrok de klant de nieuwbouwwoning. De woning moest er uiterlijk bescheiden uitzien, maar binnen alle luxe bieden. Akoestische isolatie was een andere prioriteit, gezien de ligging t.o.v. de weg. Met het oog op de toekomst werden alle woonfuncties gelijkvloers uitgetekend. Het zwembad zit mooi beschut aan de achterkant.

De nieuwe woning werd ingericht met oog voor detail.  Buiten oogt de woning sober, maar mooi in evenwicht.

Niet in het nauw gedreven Renovatieprojecten vormen op zich al een uitdaging waar Jo Van Laere zich graag ten volle in geeft, maar deze opdracht leunde sterk over naar een "mission impossible". Aan straatzijde meet de gevel amper 4 m, bovendien loopt het pand achteraan toe op nauwelijks 2 m breedte en stond "recht" niet in de begrippenlijst van de oorspronkelijke bouwers. De architecte bracht licht in de woning door het dak rijkelijk te doorprikken met dakramen, te werken met een centrale lichtkoker die tevens dienst doet als traphal, het gebruik van stalen trappen met roosters die het licht doorlaten en achteraan voor openheid te zorgen naar het tuintje. Leefruimte – o.a. 4 slaapkamers! – ontstond door 3 verspringende niveaus te gebruiken i.p.v. de oorspronkelijke 2 verdiepingen en de kasten tevens als wanden te laten fungeren. Om de uitdaging nog wat op te drijven, beschikten de jonge opdrachtgevers over een beperkt budget. "Architect is een droomjob" – haar projecten laten daar geen twijfel over bestaan!

Architecte Jo Van Laere Zwaanaardestraat 156 9112 Sinaai T +32 (0)499 17 00 67 F +32 (0)3 254 08 06 [email protected] www.jovanlaere.be

Verbouwingen schrikken niet af. Ze zijn een uitdaging die de job van architect interessant maken.

83

Eerbetoon aan gegroepeerd wonen Via zijn beide bedrijven verdedigt Pascal Vandermeulen het gegroepeerd wonen, omdat het meer levenskwaliteit biedt voor minder geld en bovendien ook minder milieubelastend blijkt door een lagere energieconsumptie.

Cogebat - Sogeprom Tekst: Chloé Martin Fotografie: Clémence Gossart 84

Deze herfst viert Pascal Vandermeulen zijn tiende jaar aan het hoofd van het door hem opgerichte bedrijf ‘Sogeprom’. “Het was in oktober 1998 dat ik de kans kreeg om het vennootschaps­ vermogen van een vastgoedkantoor over te nemen, alsook een klein aannemersbedrijf dat vier metselaars tewerkstelde”, blikt hij terug. Inmiddels is de structuur flink uitgegroeid en zijn er een twintigtal arbeiders aan de slag. De projecten in portefeuille betreffen nieuwbouw en renovatie van woningen, appartementsgebouwen en woonerven. Complementair realiseert of commercialiseert het bedrijf Sogeprom al verschillende jaren immobiliënprojecten in de regio’s Waals-Brabant en Namen. “Nochtans is de bouw voor particulieren naar de achter-

grond verdreven. Vandaag houden we ons nog uitsluitend bezig met vastgoedont­ wikkeling”, gaat Pascal Vandermeulen verder. Bovendien zorgt het bedrijf ‘Paveca’ sinds 2001 voor de afwerking van de bouwprojecten op het vlak van vloer- en wandbetegeling, alsook de verwerking van natuursteen. “Wij paren de afwerking aan een goede tegelkwaliteit. De rijke keuze aan oppervlaktestructuren, formaten, kleuren,… laat ons toe om voor elke woning zeer uiteenlopende afwerkingen voor te stellen. Algemeen gesproken kiezen we voor materialen met een hoogstaande kwaliteit: gebakken dakpannen, klassiek verzorgd schrijnwerk. Om een afwerkingskwaliteit te kunnen bieden die zich onderscheidt van de sleutel-op-de-deur aanbieders, dragen we zorg voor elk detail en waken erover dat iedere woning een eigen cachet bezit.”

Gegroepeerd wonen met toekomstperspectief De kernactiviteit van Cogebat & Sogeprom bestaat uit gegroepeerd wonen, het resultaat van een duidelijk aanwezige vraag naar wonen tegen betaalbare prijzen, wat vooral door jonge mensen gesolliciteerd wordt. Deze woningtypes laten zich voordeliger bouwen. “Het jonge publiek wenst vaak grote oppervlakken. Wij slagen erin woningen aan te bieden met 180 à 240 m² woonoppervlakte plus tuin voor minder dan 300.000 euro, bovendien met hoge kwaliteitsgraad.” Een voorbeeld: voor een budget dat schommelt tussen 247.000 en 340.000 euro kan de woning tot vijf kamers omvatten, een thuiskantoor, een ruime keuken, een woonkamer, badkamer, kelder en garage. “Alles is uitgerust, met uitzondering van de keuken en de vloerbekleding voor de

De afwerking van de gebouwen wordt voor elk project grondig bestudeerd. Diverse oppervlaktestructuren, kleuren, vormen worden voorgesteld en de materialen zijn steeds van de beste kwaliteit.

Links: De nieuw gebouwde toonzaal van verfhandel Prochibat is modern opgevat. De booglijn van de muur staat in contrast met het uitstekende puntige dak dat werd opgebouwd met Hebel-dakplaten.

85

kamers op de verdieping. Ook de zolders zijn half afgewerkt; de nodige wachtbuizen zijn voorzien, de dakhelling is nog niet geïsoleerd. Dit laat de bewoners toe om later verder te investeren in de afwerking van hun woning. Zo groeit het huis mee met hun eigen behoeften.”

constructie

Ytong voor lage energiekosten Voor de meeste van zijn projecten doet Pascal Vandermeulen beroep op Ytong. “Mijn voorganger was al overtuigd van de Ytong-bouwmaterialen, die hij dertig jaar lang toepaste. De eigenschappen zijn veelzijdig. Ytong-blokken isoleren uitstekend, en een gebouw optrekken met Ytong gaat snel vooruit, wat een aanzienlijke kostenbesparing oplevert. Vergeten we evenmin de woonkwaliteit eigen aan het materiaal: het energieverbruik is laag als gevolg van de uitstekende thermische isolatie. Al onze klanten zijn in de wolken over het bouwsysteem.” Woningen met een laag energieverbruik aanbieden is essentieel voor dit bedrijf en daarin wordt het geruggensteund door de Ytong-blokken, een zeer competitief kwaliteitsproduct. Pascal Vandermeulen uit zich voorzichtig m.b.t. de tendens naar pas-siefwoningen. Hij geeft liever de voorkeur aan technieken die zich al lang bewezen hebben, zoals buitenschrijnwerk met dubbele beglazing en hoogrendementsglas, het gegroepeerd wonen wat ­klimatologische verliezen door wind en koude beperkt, verwarming met condensatieketels die toelaten om 25% energie te recupereren. Volgens hem heeft de filosofie van passief wonen een logisch gevolg: “men installeert een aardwarmtewisselaar en isoleert zo sterk dat het erop lijkt alsof men in een thermos woont. Ik neem daar afstand van en wacht de eerste echte resultaten af.”

Pascal Vandermeulen maakt graag gebruik van cellenbeton, dat hij prefereert boven het klassieke beton, vooral voor de interessante isolatiewaarden.

86

Brabantse architectuur De aanpak van het bedrijf blijft erg beïnvloed door Brabantse smaak. “In Waals-Brabant houden we het vrij klassiek. Dat heeft deels te maken met de stedenbouwkundig opgelegde beperkingen. Wat in deze regio aanslaat, is de Brabantse architectuur. Als bouwpromotor en aannemer pas ik me aan aan de vraag van de klant. Moderne architectuur is bij bouwpromotie nog lang geen kaskraker.” Dat heeft hem echter niet belet om een hedendaagse uitbouw toe te voegen aan de hangar die onderdak verleent aan de verfzaak ‘Prochibat’ te Perwez. “De uitbreiding van de bestaande hangar, een semiindustrieel project, lag technisch moeilijk daar geen enkele muur recht verloopt. De zaak is in volle bloei en de klant wenste een meer klantvriendelijke ontvangstruimte/showroom. De architectuurstijl wordt versterkt door de boogvormen van het dak, uitgevoerd met Hebel-dakplaten, het grote broertje van Ytong. Op de tweede verdieping zijn de volumes heel erg open en halen veel licht naar binnen. De verbouwingen hebben de zaak toegelaten om het assortiment flink uit te breiden met behangpapier, interieurdecoratie, enz. De showroom telt 350 m² en sluit mooi aan bij het oorspronkelijke gebouw.”

87

constructie

Tussen de vele grote dossiers trekt een project onze bijzondere aandacht. In hartje Waals-Brabant heeft de afdeling bouwpromotie in eenzelfde straat drie terreinen aangekocht. Aangetrokken door het eerste projectvoorstel dat voorzag in de bouw van 7 gegroepeerde woningen, heeft de burgemeester hen gesteund. “Dat was belangrijk voor hem, want met de snel stijgende woningprijzen ontvluchten heel wat jonge mensen deze regio. Door dit soort initiatief hoopt hij hen in de kern van de gemeente te houden. Wij hebben een ambitieus project voorgelegd om te beantwoorden aan zijn verwachtingen. Het gaat om een coherent geheel van verschillende woningen met een oppervlakte tussen 160 en 200 m², die tegen interessante prijzen te koop worden aangeboden, met het morele engagement voorrang te geven aan de bewoners van de gemeente.” Na tien jaar activiteit kunnen Pascal ­Vandermeulen en zijn echtgenote tevreden terugblikken op de goede evolutie van hun zaak. Dat succes is vooral toe te schrijven aan een goed geolied team. “Wij werken met competente mensen die zich hier al lang thuis voelen, gemotiveerd, discreet en vriendelijk zijn. Onze klanten maken ons daar vaak complimenten over. Metselaars, een schrijnwerker, twee chauffeurs, alles wordt intern beheerd door onze eigen mensen. Uitbesteden doen we zeldzaam. Al genieten we vandaag van een zekere erkenning voor ons werk, toch hebben we besloten een structuur te behouden die ons toelaat om de afwerkingskwaliteit minutieus te bewaken.” Cogebat & Sogeprom is hoofdzakelijk werkzaam in de sector van gegroepeerd wonen. Om aan de vraag te beantwoorden, blijft de aanpak hier erg gelinkt aan de traditionele Brabantse smaak.

Pascal Vandermeulen Parc industriel, 40 1360 Perwez T +32 (0)81 65 90 87 www.sogeprom.be www.paveca.be www.cogebat.be

88

R&T-KON-1108

Stilte, dankzij Silka

Silka, de kalkzandsteen met uitzonderlijke akoestische prestaties. De bouw van woningen of appartementen met een goede akoestische isolatie vergt een totaalconcept, dat zowel rekening houdt met de overdracht via lucht als via contact. De verschillende Silka-producten laten toe om voor diverse woningtypes optimaal in te spelen op de verschillende akoestische prestatieniveaus van de geactualiseerde norm. De akoestische kwaliteitseis van DnT,w r 62 dB kan makkelijk behaald worden met het nieuwe Silka gamma. Bovendien heeft kalkzandsteen een zeer goed warmteaccumulerend vermogen, waardoor het in combinatie met het juiste isolatiemateriaal ook een uitmuntende thermische isolatie biedt.

MZaaV7:ck$hV™@gj^WZZ`hZhiZZclZ\')™'%,%7jgX]i™IZa/%($'*%#),#%%™;Vm/%($'*%#),#%+™h^a^XVVi"WZ5mZaaV#Xdb™lll#mZaaV#WZ

Silka_akoestiek.indd 1

21-10-2008 12:54:23

Architecturaal constructief creëren Architect Joost Pruuost

Tekst: Eduard Coddé Tekst Fotografie: Dries Van den Brande Fotografie

Architect Joost Pruuost is zeer nauw betrokken bij de uitvoering van zijn ontwerpen. Het leven dicteert het ontwerp van een woning en dat moet in de praktijk vlot uitvoerbaar zijn, zodat het een voelbare meerwaarde biedt voor de beleving van het bouwwerk. Hij wil geen creatief fantast zijn, maar een realistisch bouwmeester. Jong en besluitvast Een neef van Joost Pruuost was architect en de familiale contacten gaven al op zeer jonge leeftijd de aanleiding om zijn toekomst in de bouwsector te projecteren. Hij volgde eerst een opleiding bouwkundig tekenen te Oostende en de artistieke humaniora bij Sint-Lucas te Gent. Beide opleidingen zorgden bij Joost Pruuost voor een stevige verankering van de band tussen de creatieve fase en de uitvoering

van het project. Ook later, wanneer hij besluit verder te studeren om het diploma van architect te behalen, manifesteert zich steeds opnieuw de band met de uitvoering. Tot op heden tekent architect Joost Pruuost graag constructieve details, die moeten helpen om de uitvoering te verbeteren en interpretaties tussen plan en realisatie zoveel als mogelijk uit te sluiten. Joost Pruuost doorliep de obligate stageperiode te Brugge bij o.a. de architecten R. Scherpereel en Y. Claeys. Hij slaagde er zelfs in om zijn militaire dienstplicht een architecturale wending te geven. Hij werd gekazerneerd te Brugge en toegevoegd aan de dienst "Militaire Gebouwen" die zich op dat ogenblik boog over de bouw van de NAVO-basis te Zeebrugge. Zo werd de legerdienst een leerrijke stageperiode, die hem vooral op vlak van de technieken (CV, sanitair, elektriciteit) verrijkte.

In 1972 nam Joost Pruuost het besluit om zich als zelfstandig architect te vestigen. Hij concentreerde zich vooral op woningbouw en ontwierp in die tijd heel wat villa's aan de Brugse stadsrand en in de provincie. Daarnaast verwierf hij opdrachten voor de verbouwing van woningen en winkelpanden in de Brugse stadskern, waar hij o.a. experimenteerde met een in die tijd ongeziene en op verbazing onthaalde interieuraanpak. "Ik legde de structuur van de oude panden open en toonde ze naakt aan de winkelende bezoekers", blikt architect Joost Pruuost terug. "Ruwe, afgekapte wandvlakken, lieten de authenticiteit van de gebouwen spreken. Ook de prachtige draagbalken van de plafonds werden van hun camouflage bevrijd om ze als decoratief element te laten meespelen in de interieurinrichting."

De interieurindeling voor het gelijkvloers is zeer open opgevat. De architect opteerde voor vloerverwarming en voorzag 8 cm vloerisolatie.

91

architectuur

Bouwhandleiding In 1977 mocht Joost Pruuost de Eerste Prijs Architectuur van de Provincie WestVlaanderen in ontvangst nemen voor een gelijkvloerse villa te Sint-Michiels Brugge. Hij ontwierp bijna letterlijk alles wat te maken had met de uitvoering van de hem toevertrouwde woning. Of het nu ging om de keukeninrichting, een doorvoer, een dakgootaansluiting of het schrijnwerk, elk facet werd gedetailleerd uitgetekend tot een niets aan het toeval overlatende "bouwhandleiding" voor de uitvoerders. Ook het elektriciteitsplan – de studie van het lichtplan, de plaatsing van schakelaars, stopcontacten, e.a. ­­– vormde een logisch bestanddeel van zijn ontwerpactiviteiten. "Slechts wanneer over alle details is nagedacht en er minimaal onbekenden overblijven, is het mogelijk om een gelijkvormige realistische offerte aan te vragen en prijzen te vergelijken", verdedigt hij zijn werkwijze. Zijn bestekken voor een eengezinswoning tellen soms wel 70 tot 100 pagina's! Niet alleen bij het tekenwerk heeft de architect veel aandacht voor elk uitvoeringsdetail, ook een minutieuze werfopvolging is voor hem vanzelfsprekend en een erezaak. "Ik wil zoveel mogelijk zeker zijn dat de uitgeschreven lastenboeken voor de tekeningen ook strikt gerespecteerd worden", klinkt het overtuigend.

Deze eengezinswoning haalt K38. De gevels zijn opgebouwd uit 15 cm Ytong-blokken, met 5 cm polyurethaanschuim als bijkomende isolatie en een gevelsteen.

92

De architect tekent graag constructieve details, die moeten helpen om de uitvoering te verbeteren. Elk facet wordt gedetailleerd uitgetekend tot een niets aan het toeval overlatende ‘bouwhandleiding’ voor de uitvoerders.

De hoog opgetrokken achtergevel kijkt uit over de aanpalende landerijen.

Een minutieuze werfopvolging is voor architect Joost Pruuost een erezaak.

Het elektriciteitsplan vormt voor de architect een logisch bestanddeel van zijn ontwerpactiviteiten.

93

architectuur

Rijpingsproces Toch bleek deze overtuigde, detaillistische invulling van de architectuurbeleving tegenstrijdig met de voor elke architect noodzakelijk na te streven rentabiliteit van zijn bedijf. Dat leidde tot een herschikking van de activiteiten, met o.a. een meer proactief zoeken naar opdrachten. Een nieuw facet voor het portfolio van architect Joost Pruuost werd de esthetische opwaardering van woningontwerpen voor algemene bouwondernemingen. "Het interne ontwerpbureau leverde een basisplan aan", verhaalt de architect. "De tekeningen werden door mij geëvalueerd, waarna voorstellen gedaan werden aan de bouwheer/klant om zo tot een betere indeling te komen en ook op esthetisch vlak een geslaagder hedendaags product af te leveren." De architect zegt van zichzelf woningen te bouwen met hedendaagse/moderne elementen. "Nog teveel opdrachtgevers zijn overtuigd dat hedendaagse architectuur en gezellig wonen onverzoenbaar zijn met elkaar", stelt Joost Pruuost vast. "Het is nog niet zolang geleden dat een klant vroeg een "fermette" te bouwen en deze keuze louter gestoeld was op de overtuiging dat dit de enige optie was voor een g ­ ezellige thuis. Gelukkig kon ik de bouwheer her­­ -oriënteren. Maar, als architect wil ik toch niets opdringen aan de klant", gaat hij verder. Met terechte trots merkt onze gastheer op dat zijn voorontwerpen veelal meteen de goedkeuring wegdragen van zijn opdrachtgevers. "Dat is het gevolg van de tijd die ik mezelf gun om het ontwerp grondig te bestuderen en te laten rijpen", verklaart Joost Pruuost. "Wie van mij al na één week een voorstel verwacht, zit aan het verkeerde adres. Ik wil de mensen leren kennen door er goed mee te praten en die informatie te verwerken in mijn ontwerp. Maar ook de bestudering van het terrein voor een optimale oriëntatie van de woning met de mooiste zichtlijnen, zonder daarbij de bouwvoorschriften uit het oog te verliezen, vergen tijd. Soms duurt dat één of ook wel eens twee maanden, maar dan staan we ook meteen veel verder."

94

Deze woning combineert Ytong-blokken met een donkere gevelsteen. Onder het zinken dak werd 16 cm isolatie aangebracht. Het gasverbruik blijft onder de 500 euro per jaar.

De architect neemt rustig de tijd om het terrein te analyseren voor een optimale oriëntatie van de woning met de mooiste zichtlijnen.

Y2K en Ytong In de periode dat iedereen het had over "Y2K", ontdekte architect Joost Pruuost de mogelijkheden van Ytong-bouwmaterialen. Een appartementsgebouw in de Gentse binnenstad bood de eerste gelegenheid om Ytong toe te passen. Zijn keuze voor Ytong is vooral ingegeven door de uitmuntende thermisch isolerende eigenschappen van cellenbeton. Bijzonder is wel dat de architect Ytong toepast als een optimaal isolatiemateriaal en niet als een bouwmateriaal waardoor het gebruik van isolatiemateriaal niet langer nodig is. Deze visie op het gebruik van Ytong maakt dat de architect de voorkeur geeft aan een afwerking met gevelsteen boven sierpleister. "Het werken met spouwmuren vereist de grootste zorg bij de keuze van het toe te passen isolatiemateriaal en het aanbrengen daarvan", benadrukt de architect. Ytong heeft daar een streepje voor. Bij ons afscheid besluit de architect: "Het creëren van karakteristieke architectuur alleen volstaat niet. Architectuur is niet bewoonbaar, tenzij ze goed gebouwd wordt. Daarom moeten alle details kloppen in de uitvoering en als architect leggen we daarvoor de basis!"

Architect Pruuost Joost Emile Bethuynelaan 2 8200 Sint-Michiels Brugge T +32 (0)50 38 86 95 F +32 (0)50 38 86 97

95

Bureau abc

Gegroepeerd wonen en herbeleving van woonkernen Tekst: Chloé Martin

96

De architecten Bernard Ney en Damien Swenen hebben hun eigen zaak opgegeven om ze te versmelten tot een nieuw gegeven. Zo werd het “Bureau d’Etudes et d’Architectures abc sàrl” te Pétange in het Groothertogdom Luxemburg geboren uit het Bureau d’Architectes Bernard Ney sprl en Dna-architectes sprl. Het bureau is hoofdzakelijk actief op het vlak van ruimtelijke ordening. Het ontwerpt en ontwikkelt woonkernen die samengesteld zijn uit een aantal eengezinswoningen of appartementsgebouwen, dan wel een gemengde bebouwing vertonen. In hun regio zijn de gemeentelijke overheden meer en meer vragende partij voor gegroepeerd wonen. Dat laat hen toe een overzicht te bewaren op de realisaties en de verschillen in stedenbouwkundige benadering te beperken. Tevens kan aldus de wachttijd voor het afleveren van een bouwvergunning tot een redelijke periode teruggebracht worden.

­

Het bureau ABC integreert het begrip laagenergie in elk van haar projecten. Dat verklaart tevens de voorkeur voor Ytong.

Gezien het bureau zowel de prijs op de immobiliënmarkt als de bouwprijs beheerst, hebben de leden een structuur ontwikkeld die zich toelegt op het opwaarderen van vastgoed (gronden of bestaande gebouwen). Het bureau werkt daarvoor samen met investeerders, promotoren of privé-personen. “Onze aanpak focust zich op de ontwikkeling en opwaardering van vastgoed”, stelt Damien Swenen. “Wij richten ons tot eigenaars van gronden en nemen al het overige op ons. Wij tekenen de akkoorden voor de architectuur en realiseren het volledige project. Daarbij houden we rekening met de markt, de noden en de bevolking, maar evenzeer met de uitvoerbaarheid door de aan te stellen aannemer. Wij dragen zorg voor alle administratieve rompslomp en zoeken zelf een investeerder of promotor. Deze aanpak laat ons toe om een architectuur te bieden die beantwoordt aan de verwachtingen van de gemeentelijke en regionale overheden. Het enige objectief daarbij is een aangenaam leefkader te scheppen voor de toekomstige bewoners.” Stapsgewijs heeft het bureau afstand genomen van de privé-markt om het geheel van de ontwikkelde projecten in opwaarderingzones te kunnen beheren en een kwalitatief hoogstaande dienstverlening te verzekeren. Twee grote projecten zijn momenteel in uitvoering in het zuiden van Luxemburg. Samen vertegenwoordigen ze ongeveer 500 woningen.

Het architecten en studiebureau abc is vooral actief in het aankleden van gehele woonzones. Het ontwerpt en bestudeert bouwvergunningen voor gegoepeerde projecten van eengezins­ woningen, appartementsgebouwen of een mix hiervan.

97

architectuur

Hedendaagse stijl op het platteland Een laag energieverbruik maakt deel uit van hun bezorgdheid. “We trachten te beantwoorden aan de toekomstige normen, want de evoluties op dat vlak gaan nu zeer snel. Anderzijds willen we ons ook niet zomaar laten meeslepen door een modetrend en buitensporig laten investeren in nieuwe uitrusting voor een duurzame ontwikkeling. Elke keuze of ingreep dient grondig overdacht te zijn, zonder daarbij het geheel uit zijn evenwicht te brengen.” De eigen woning van een belangrijke medewerker als Vincent Bertrand toont deze aanpak, geleid door het gezond verstand, perfect aan: “Wij concentreren ons op de isolatie, de oriëntatie en de keuze van de toegepaste materialen.” Het gaat om een eengezinswoning met laag energieverbruik, die twee niveaus met elk 85m² woonoppervlakte biedt. Ze werd gebouwd op een hellend terrein met volledig zuidelijke oriëntatie in de streek van Habay in de provincie Luxemburg. “We gingen uit van een metalen draagstructuur, ommanteld met 30 cm Ytong-blokken, waarop vervolgens een 16 cm dikke isolerende gevelafwerking komt”, verklaart Vincent Bertrand. Ook voor de interieurindeling werd Ytong weerhouden. Vanwege het hellende terrein zijn de dagruimten op de verdieping ingetekend, terwijl de nacht- en dienstruimten (badkamer, wasplaats) zich op het gelijkvloers bevinden. De garage is uit de woning gehaald om het bouwvolume compact te behouden, wat tevens de contactoppervlakken die warmteverliezen veroorzaken beperkt. Bovendien is de vloerplaat geïsoleerd bovenop de voorgeschreven isolatiemaatregelen. Voor wat de technische uitrusting betreft, zijn er zonnepanelen die voorzien in de verwarming van het sanitaire water, een warmtepomp in combinatie met vloerverwarming en convectieradiatoren. Deze woning diende het bureau als voorstudie en de ervaring is nu uitwisselbaar met andere projecten voor gegroepeerde woningen of appartementsbouw. Een andere bijzonderheid van dit project is het samengaan van hedendaagse architectuur met een plattelandsomgeving. “In de provincie blijven de mensen vasthouden aan de traditionele architectuur. De aandacht voor een laag energieverbruik helpt om een meer modern karakter door te zetten t.o.v. de overheden.” Wanneer het gebouw er eenmaal staat valt het gemakkelijker

98

om vast te stellen dat de harmonie tussen architectuur en landschap niet verstoord is. Op dit ogenblik legt het Bureau abc de laatste hand aan een appartementsgebouw met 34 wooneenheden, geïnspireerd op de traditionele bouwstijl van Musson (Baranzy). “We hebben het oorspronkelijke gebouw afgebroken en vervolgens een groot nieuw geheel opgebouwd, waarbij we de traditionele volumes van de oude langwerpige boerderijen opnieuw interpreteerden, door er lokale ma-terialen in te verwerken als sierpleister, ‘Bajocienne’-steen, leisteen en houtbekleding van een lokale boomsoort.” In gemeenschappelijk akkoord met promotor Visimmo s.a. zal het project uitgevoerd worden in Silkaelementen en dat vanwege de snelle verwerking, hun akoestische en technische eigenschappen. Het appartementsgebouw zal eveneens gebruik maken van gemeenschappelijke zonnepanelen die instaan voor de warmwatervoorziening. Promotor Visimmo deelt de visie om kwalitatieve projecten op te bouwen. Een gelijkaardige benadering vinden we terug bij de realisatie van een appartementsgebouw in de gemeente Habay-la-Neuve. “De bouwheer gaf aan de ouderlijke boerderij te willen bewaren, wat voor ons aanleiding was om ze te integreren in het geheel van 32 wooneenheden. Dit versterkt het lokale architecturale karakter van dit project.”

Het bureau abc volgt hier een gebouw van 34 wooneenheden en haalde inspiratie uit de traditionele bouwstijl van de Musson (Baranzy). « We hebben het oorspronkelijke gebouw gesloopt en vervangen door een uitgebreid project dat de originele volumes van de oude boederijen en schuren respecteert. Ook hebben we traditionele materialen geïntegreerd, zoals o.a. pleister, een lokale steen, arduin en hout.» In samenspraak met projectontwikkelaar Visimmo sa, zal het project opgebouwd worden met Silka-elementen. Dit omwille van de snelle uitvoering en de akoestische en technische eigenschappen van het materiaal.

De aandacht voor energiezuinigheid heeft als voordeel dat hedendaagse ontwerpen gemakkelijker goedkeuring vinden bij de locale overheden. Ytong-blokken hebben zich hier bewezen als ideale ruwbouwsteen, enerzijds door de goede thermische eigenschappen en anderzijds door de rechtlijnige esthetiek die ze mogelijk maken.

De stad Athus steekt zich in een nieuw kleedje In Athus ontwikkelt het Bureau abc tal van projecten. Vooreerst is er de verbouwing van een voormalige winkel van de ‘Shoe Post’-keten tot een tearoom met daarboven 8 appartementen, die mikken op oudere bewoners, met een mooi uitzicht op het gemeentelijk park. De klanten van de tearoom op het gelijkvloers genieten van een directe toegang tot het park en het speelplein. “In Athus staan er nog heel veel werkmanswoningen zonder tuin. Ouders kunnen hier wat komen drinken zonder hun kroost uit het oog te verliezen.” Alle binnen- en buitenmuren zijn uit Ytong opgetrokken. De buitenmuren zijn afgewerkt met een isolerende laag, aangebracht met een techniek die heel vaak wordt toegepast in Luxemburg en een hoge isolatiewaarde van het gebouw verzekert. De gevels aan straatzijde ogen erg klassiek, terwijl het uitzicht achteraan veel hedendaagser is. De keuze voor Ytong wordt ook voor dit project geargumenteerd door de eenvoudige verwerking, een grote gebruiksvriendelijkheid bij verbouwingen en het uitsluiten van thermische bruggen.

Dit project genoot grote ondersteuning van de burgemeester en zijn schepencollege, omdat het zich integreert in de kring van stadskernvernieuwing en bijdraagt tot de herbeleving van het stadscentrum. Als gevolg van een zware economische crisis die deze regio heeft getroffen, zijn er sinds de jaren zeventig in Athus nauwelijks nog nieuwe ontwikkelingen geweest. Vandaag staat de dichtst bevolkte stad van de provincie Luxemburg op uit haar as. Deze gunstige evolutie wordt in de hand gewerkt door de strategische positie van de stad nabij de Franse en Belgische grenzen. Als gevolg van een directe treinlijn, zal Athus bovendien een belangrijke rol kunnen spelen bij de ontwikkeling van de universiteit van Eschsur-Alzette. Het Bureau abc grijpt deze opportuniteit met beide handen aan: “Het oude Shoe Postgebouw bevindt zich aan de rand van de stadskernvernieuwing, maar andere projecten binnen het centrum zitten in een studiefase. De verschillende projecten zullen een belangrijke invloed hebben op het toekomstige uitzicht van de stad en haar economisch leven.”

Bureau d’Etudes et d’Architectures abc s.à r.l. 2, avenue de la Gare L-4734 Pétange T +352 26.65.78-1 F +352 26.65.78-23 [email protected]

99

constructie

Cellenbeton nestelt zich aan de kustlijn

Tekst: Laurent Denovillers 100

In totaal werden 1100 m² Hebel-wandplaten verwerkt in het project. De architect koos voor dit materiaal omwille van de uitstekende brandwerendheid, de gemakkelijke plaatsing en de thermische isolatie.

De opdracht voor architect Jean Gasquez, gevestigd in het Zuid-Franse Saint-Raphaël, bestond erin een commercieel gebouw met bijgebouwen en gelegen in het stadscentrum, te verbouwen en integreren in een aangename site nabij de natuurlijke basis en kustlijn in Fréjus. Opdrachtgever was de firma Gémar, die al eigenaar is van een 15-tal winkels onder de naam ‘Mr Bricolage’. Ze besloten om in Fréjus een nieuwe vestiging te bouwen met 2500 m² verkoopsoppervlakte, 500 m² opslagruimte en 65 m² voorbehouden als kantoorruimte. De site is juist tegenover de oude Romeinse thermen gelegen en bijgevolg werd het project al van bij de ontwerpfase onderworpen aan een keuring door de ‘Architecte des Bâtiments de France’ – vergelijkbaar met onze dienst landschaps- en monumentenzorg – en de adviserende architect van de stad (stedenbouwkundige dienst). Het was van meetaf duidelijk dat men op deze locatie niet zomaar een commercieel gebouw zou kunnen optrekken volgens de klassieke methode met metalen gevelplaten. Deze beperking werd gekoppeld aan een

grondige evaluatie van de omgeving en bekrachtigd door alle bij deze operatie betrokken partijen. De morfologie van de gebouwen heeft een inplanting op het breedste deel van het bouwterrein opgedrongen. De constructie legt de nadruk op twee verschillende bouwvolumes. Een eerste en grootste bouwvolume heeft de vorm van een parallellepipedum. Het omvat op de benedenverdieping parkeergelegenheid voor een 100-tal wagens. Deze uittekening verzekert de gebruikers een bepaald comfort, doordat ze beschut zijn tegen weer en wind of de felle mediterrane zon. Bovendien blijft door deze aanpak de benodigde oppervlakte voor circulatiewegen en parkings op het terrein buiten beperkt. Hierdoor rest er meer ruimte voor groenvoorzieningen op het voorplein, waar ook de nooduitgangen van de parking uitmonden. Het onthaal en de verkoopruimte bevinden zich op hetzelfde niveau als het voorplein, terwijl de kantoren op een tussenniveau zijn ondergebracht boven de kassa’s en de klantentoiletten. Het andere deel van het gebouw biedt op de benedenverdieping plaats aan de voorraden, met daarboven het verdere

verloop van de verkoopvloer. Een ruimte voorbehouden aan het verzagen van hout, rondt het geheel af. Verticale en horizontale plaatsing De rechthoekige vorm van het hoofdgebouw is het resultaat van het samenvoegen van alle parameters die betrekking hebben op de parkeergelegenheid, de toegang en het verloop van het bouwterrein. Deze constructie wordt aangevuld met een lager, trapeziumvormig gebouw. Alle gevels kregen een verschillende afwerking in functie tot hun oriëntatie en hun bestemming. Een eerste gevel aan de kant van de hoofdingang toont veel glasvlakken met roosters als zonwering. Het onderste gedeelte van de gevel langsheen de ‘Avenue de l’Argens’ is dan weer begroeid met planten. De noordwestelijk gelegen gevel die de verbinding verzekert tussen de beide gebouwen, is opgebouwd uit een kernelement in beton, dat op de beide uiteinden omkeert. Dit benadrukt de stevigheid van dit element, waarachter de kwetsbare delen van het gebouw als de telkamer en kluis schuil gaan. De westelijke gevel is naar de stad georiënteerd en driedelig opgevat. Het middelste

101

deel toont houten rasterelementen die begroeid zijn, met daarboven Hebelwandplaten, zoals die ook voorkomen in de noordelijke en oostelijke gevels. De cellenbetonplaten zijn 24 cm dik en zijn hier verticaal verwerkt. “Dat is niet de gebruikelijke manier om deze panelen te plaatsen, maar deze keuze diende zich spontaan aan. De verklaring daarvoor is zeer eenvoudig: de hoogte van de Hebelwandplaten kwam precies overeen met de hoogte van het lager gelegen trapeziumvormige gebouw”, licht Jean Gasquez toe. Deze architecturaal gedicteerde keuze liet bovendien toe om het monotone effect te doorbreken van de andere, horizontaal verwerkte Hebel-platen voor de rest van het grote gebouw. 1100 m² Hebel-wandplaten De architect opteerde voor Hebelwandplaten omwille van hun esthetische

kwaliteiten, ook al had hij voordien nog nooit met dit bouwmateriaal gewerkt. Het bouwproject diende immers te versmelten met de omgeving, daarbij rekening houdend met een druk bebouwde woonomgeving en de ligging langs de zee. De thermische isolatie van de Hebel-wandplaten (U = 0,443 W.m².K) speelde ook mee bij de beslissing door de bouwheer. De technische eigenschappen van deze wandplaten beantwoorden aan de RT 2005 norm, en overklassen daarmee de voor het project vereiste RT 2000 norm. In totaal gaat het om liefst 1100 m² panelen met een lengte van 6 m en een breedte van 60 cm. Voor de montage werd beroep gedaan op het gespecialiseerde partnerbedrijf A.M.B.I., gevestigd in Bollene. Zij stuurden een ploeg van 4 medewerkers, een kraan en twee hoogtewerkers voor de vlotte verwerking van de platen op de werf. De Hebel-platen werden gehecht op een metaalstructuur,

constructie

Verticale plaatsing van Hebel-wandpanelen komt niet veel voor. Het is echter een eenvoudige manier om afwisseling en esthetiek te brengen in grote industriële of commerciële panden.

102

die zelf verankerd zit in een betonnen sokkel. Het geheel is afgedekt met een wit gelakte gevelplaat met als doel de zonnestralen te weerkaatsen. Deze ingreep helpt om te besparen op de airco-installatie.

Afvoerbuizen, verlichtingsarmaturen, enz. kunnen met de juiste hulpstukken zonder problemen aan de Hebel-panelen bevestigd worden.

De zuidkant van het hoofdgebouw werd voorzien van een luifel die directe zoninstraling in het gebouw vermijdt. De witte afwerking van de andere gevels werd eveneens speciaal gekozen om de zonnestralen zoveel mogelijk te weerkaatsen. Dit natuurlijk omwille van het warme klimaat in het zuiden van Frankrijk.

Herstellen van het grondwaterniveau De werken liepen van november 2007 tot juni 2008. Het was een atypische werf, die rekening hield met een aantal beperkingen, waarvan de voornaamste de afvoer van het regenwater was. De site was erg gevoelig voor overstromingen bij fel onweer, aangezien onder dergelijke uitzonderlijke omstandigheden het stadsrioleringsnet overbelast is en onvoldoende afwatering kan verzekeren. De eerste oplossing die werd overwogen was het opslaan van het regenwater in een spaarbekken, om het vervolgens via een klassiek systeem met pompen te lozen. Deze oplossing wist echter het stadsbestuur van Fréjus niet te overtuigen. Zij gaven de voorkeur aan een definitieve oplossing met een filterend bekken, waardoor het openbare rioleringsnet niet zou verstopt kunnen raken. Bovendien bood een dergelijke oplossing het voordeel het grondwaterniveau te herstellen. Het spaarbekken vergaart nu alle regenwater en laat het nadien in de grond sijpelen. Er is alleszins ook een overloopsysteem ingebouwd, voor het geval van zeer hevige neerslag en een natuurlijke verzadiging van de bodem. Op dat ogenblik vloeit het overtollige water via een kanalisatiesysteem met 400 mm diameter naar de 800 mm grote stadsriool.

Bekwame ondernemingen Jean Gasquez is sinds 1979 architect en leidt zijn architectenbureau met vier medewerkers. De behandelde projecten zijn zeer uiteenlopend met o.a. woningbouw, openbare gebouwen, commerciële panden, industriebouw, zwembaden en scholen. De meeste van deze projecten worden in zijn eigen regio gerealiseerd, doch niet exclusief, want recent nog bouwde hij een centrum voor thalassotherapie in Marokko. Voor wat het project in Fréjus betreft, heeft hij beroep gedaan op bekwame partners voor de uitvoering. “De aannemers zijn voluit meegegaan op de werf. Zowel de aannemer van de metselwerken als het bedrijf dat verantwoordelijk was voor de infrastructuurwerken, de schrijnwerkerij voor de staalbouw, maar ook alle anderen - iedereen respecteerde stipt de vooraf afgesproken uitvoeringstermijn van zeven maanden voor de totaalaanneming, terwijl 35 werkdagen verloren gingen door slechte weersomstandigheden. De bouwheer was zeer tevreden”, benadrukt Jean Gasquez.

Hebel-platen van 24 cm dikte beantwoorden aan de nieuwste Franse norm RT2005, zonder dat het nodig is extra isolatie aan te brengen! AMBI Chemin de l'Arbre d'Escrin F - 84500 Bollène la Croisière T +33 (0)4 90 30 97 76 F +33 (0)4 90 30 11 77 Architect Jean Gasquez 768 boulevard des Anglais 83700 Saint-Raphaël France T +33 (0)4 94 83 10 96 F +33 (0)4 94 83 82 26

103

De wensen van de klant inkleuren LEROUGE architecture Tekst: Chloé Martin Fotografie: Clémence Gossart

Zuivere vormen, dynamische wanden, spelen met contrast… Al deze elementen dragen bij tot het welzijngevoel en de intimiteit voor bewoners. Ze zijn ook kenmerkend voor de aanpak van het bureau LEROUGE architecture. Ingenieur-architect Antoine Lerouge haalde in 1994 zijn diploma aan de UCL, om na twee jaar stage van start te gaan met zijn eigen bureau in Namen. Sinds meer dan tien jaar ­werkt hij samen met zijn vennoot Marc ­Acacia onder de naam ‘sprl LEROUGE-architecture’ een multiprofessioneel architectenbedrijf. Het beheer van hun bureau zit gekoppeld aan een gezamenlijke strategie die kwalitatieve groei beoogt, waardoor ze een kleiner aantal dossiers gelijktijdig behandelen en ook het aantal medewerkers beperken. Hierdoor kunnen ze meer tijd besteden aan onderzoek en ontwikkeling van alle onmisbare elemen-

ten voor de realisatie van hun projecten. De selectie van de behandelde dossiers gebeurt hoofdzakelijk op basis van het contact met de klant. “Het heeft immers geen zin om een samenwerking aan te gaan met een bouwheer die geen gezamenlijke filosofie deelt”, klinkt het kordaat. Hun aanpak bekijkt elk geval apart. In de meeste dossiers bijten ze zich stevig vast en ze volgen ze minutieus op in elke fase van hun voortgang. Eenvoudige architectuur vol contrasten Het bureau behandelt nieuwbouw, verbouwingen en uitbreidingen. Of het nu gaat om eengezinswoningen, winkels, appartementsgebouwen, publieke of privéopdrachten, altijd blijft hun architectuur zuiver, eenvoudig en vol contrasten. Het is altijd opnieuw verbazend vast te stellen hoe het bureau erin slaagt bij elk project deze typische kenmerken tot hun recht te laten komen. Tussen de vele projecten die het bu-

reau heeft verzorgd, valt ons de bibliotheek van Meux op, de verbouwing van de ‘Editions scolaires Erasme’ in Bouge, de verbouwing tot bejaardenflats van het vroegere convent van de zusters van Rhisnes, de bouw van het ‘Dela’-funerarium te Champion… Bovendien nemen de architecten regelmatig deel aan wedstrijden. Zo sleepten zij de aankoopcentrale voor Bigmat in de wacht, twee jaar later gevolgd door deze voor concurrent Gédimat. De vennoten laten zich ook in met interieur­ organisatie en –inrichting, waarbij licht- en kleurstudie aan bod komen. Verder worden ze geraadpleegd door het gerecht voor gerechtelijke expertises m.b.t. bouwgeschillen.

Het architectenbureau heeft zowel nieuwbouw-, renovatie- als uitbreidingsprojecten in haar portefeuille. Het gaat voor een pure, eenvoudige en contrastrijke architectuur met een creatief volumespel.

architectuur

De filosofie van het bureau? “Wij hebben geen duidelijk vooraf uitgezette richtlijn. We maken dankbaar gebruik van de uiteenlopende ervaringen die we mochten opdoen in alle domeinen van de architectuur en trachten daarmee op onze eigen wijze ons aanbod te verbeteren. Permanente zelfkritiek voorkomt dat we vervallen in een monotone architectuur. Door de tijd stellen we vast dat de maturiteit van ons bureau groeit. Dat zorgt voor een bijkomende motivatie. Wij hechten zeer veel belang aan de contacten. Elk project wordt doordrongen van het menselijk avontuur, door alle deelnemers, en dat vergt een sturing waarbij het goede humeur de bovenhand moet halen. Knorpotten mogen zich onthouden!” De architect wordt door velen vaak gezien als een ‘huisdokter voor de bouw’. “Hij moet de reële wensen van de bouwheer achter­ halen, zijn verwachtingen scheiden van de werke­lijke noden, en ze ook nog in evenwicht trachten te brengen met het beschikbare budget.” Bovendien houden de architecten Antoine Lerouge et Marc Acacia in elk van hun recente projecten rekening met een heel actueel criterium: een laag energieverbruik. Ze laten zich tevens in met de bouw van passieve woningen. De zorg voor energiezuinig bouwen verklaart voor een deel hun enthousiasme voor het werken met Ytong-blokken. “Het laat ons toe verder te gaan op het vlak van isolatie. Dit bouwmateriaal heeft een goede inertiewaarde en maakt het perfect mogelijk om koudebruggen te vermijden. Bovendien past het helemaal bij hedendaagse architectuur. Een afwerking met sierpleister laat de volumes goed uitkomen en dat past

106

helemaal bij onze stijl. Wij houden van zuivere en eenvoudige vormen. Het project moet esthetisch en functioneel zijn, maar moet bovenal een ziel hebben.”

Een hedendaags funerarium Hieruit vloeit de specifieke aanpak voort bij bepaalde projecten zoals de bouw van een funerarium met drie rouwsalons, een cafetaria en een zaal voor uitvaart-plechtigheden in Champion (Namen), in opdracht van verzekeringsmaatschappij ‘Dela’, uitgevoerd in twee fasen. De eerste bestond uit de uitbreiding van een bestaand gebouw, gelegen op een over de Chaussée de Louvain hangende helling. De tweede fase is nu in uitvoering en bestaat uit de bouw van een zaal en cafetaria. Deze beide uitbreidingen bestaan uit eenvoudige volumes en rechte muren, die rond het bestaande gebouw verrijzen. De parkings zijn achteraan verborgen en gelegen temidden een grote groene zone. Een dertig meter lange gang uit opgehangen glas, regelt de verdeling van de bezoekers tussen de zalen en verzekert een optimale discretie als gevolg van de hoogte, terwijl toch maximaal licht wordt binnengelaten. Het hedendaagse uitzicht dat de architecten bedachten voor dit project, bracht hen ertoe te kiezen voor een helle crépi-afwerking. Vanzelfsprekend wordt er gebouwd met Ytong-blokken, geargumenteerd vanuit technisch oogpunt, isolatie en budget. Binnen het bureau beschouwt men de architect als ‘een uitstekend algemeen huisdokter voor de bouw, die de onderliggende wensen van de bouwheer moet opsporen, evalueren en oplossen in functie van het beschikbare budget’.

Bij hun recentste projecten streven Antoine Lerouge en Marc Acacia ernaar aan de laagenergiecriteria te voldoen. Ook passiefhuizen staan op hun programma. De keuze voor Ytong-blokken als ruwbouwmateriaal is dan ook logisch.

107

architectuur

Eengezinswoningen Van heel andere aard is een eengezinswoning in Leval-Chaudeville, die volledig bepaald werd door haar omgeving. De gevel aan straatzijde is noordelijk georiënteerd en verregaand gesloten, zodat de privacy van de bewoners verzekerd wordt. De indrukwekkende afmetingen van de gevel, die zich enkele meters boven de weg op een helling bevindt, vinden de juiste proporties terug dankzij het hoofdvolume, dat door een sokkel op straatniveau wordt ondersteund. In de sokkel zit de toegang tot de garage verwerkt en er is een loopbrug op geplaatst. De achtergevel is één groot glasvlak en zuidgeoriënteerd. Het uitzicht op de omliggende weiden is groots. De bewoners genieten er maximaal van de zon, terwijl ze beschermd worden tegen overdreven opwarming in de zomer door een zinken luifel, die de gevel een bijzondere dynamiek verleent. Ook bij dit project was de gezochte esthetiek aanleiding tot een afwerking in sierpleister. De juiste keuze voor de realisatie van deze woning was het gebruik van Ytong-blokken in combinatie met een Canadese put voor het ventilatiesysteem. In Dinant werd een eengezinswoning gebouwd waarvoor de bouwheer zich een schilddak wenste. Het project is gelegen op het laatste perceel van een verkaveling, zodat er geen andere woningen op volgen. De woning vormt daardoor een eindpunt voor de bebouwde zone tegenover de vallei. De architecten moesten een vierkante woning creëren en de aanwezigheid van het dak verlichten, wat ze deden door het met een rondom het gebouw lopende glazen band te scheiden van het gemetselde volume. Het statische uitzicht van de woning kreeg meer dynamiek door een deel van het gelijkvloers naar rechts te laten uitspringen tegenover de tuin. Hier is de zitkamer ondergebracht en de ouderlijke slaapkamer kreeg er een fraai terras mee aangezet. Nog een ander project bestond uit de bouw van vier woningen in Dave. De architecten opteerden meteen voor de bouw van twee maal twee aanpalende woningen, een keuze die werd ingegeven door de integratie in het bestaande straatbeeld en door het streven naar energiezuinig wonen. Ondanks de strikte

108

budgetbeperkingen zijn ze erin geslaagd om toch vier totaal verschillende woningen neer te zetten, die bovendien perfect met elkaar en met hun omgeving harmoniëren. De opgave werd nog bemoeilijkt door het sterk afhellen van het terrein naar alle vier zijden. De voorgevels zijn noord-georiënteerd en houden door hun opbouw – een samenspel van eenvoudige volumes en uitgesneden glasvlakken - nieuwsgierige blikken van voorbijgangers buiten.

De architecten waarderen Ytong omdat dit materiaal toelaat: "nog beter te isoleren en tegelijkertijd koudebruggen te vermijden. Bovendien is het een natuurlijke keuze wanneer men gaat voor hedendaagse architectuur. Crépi als buitenafwerking laat toe met volumes te spelen en dat komt volledig overeen met onze stijl."

De zuid-georiënteerde achtergevels zijn helemaal opengewerkt en genieten van een prachtig uitzicht op de tuin, waar achteraan een beekje stroomt. Ook deze woningen zijn volledig uit Ytong-blokken opgetrokken om de bekende kwaliteiten van het cellenbeton. Lerouge Architecture  Avenue de Marlagne, 200 5000 Namur T +32 (0)81 20 12 52 F +32 (0)81 20 12 53 www.lerouge-architecture.be

Hebel beschermt bij explosie ! Vooruitzien met Hebel ! Gebouwen ontwerpen is denken aan de toekomst. Ook aan het noodlot dat zou kunnen toeslaan. Eén ongelukkige vonk en jaren van inspanning van een hardwerkende ondernemer gaan in rook op wanneer het concept en de materialen van het gebouw niet terdege uitgekozen zijn. Gelukkig heeft Hebel tal van constructieve oplossingen om rampen te voorkomen. Hebel bewijst reeds jarenlang zijn efficiëntie bij brand en explosie. Een doordacht ontwerp van de Hebel-wanden en -daken zal de druk van een explosie uit het gebouw leiden, de eventueel rondvliegende brokstukken worden door de Hebel-wanden opgevangen. Overigens biedt Hebel niet enkel bescherming bij rampen. Hebel beschermt ook het milieu. Door zijn unieke samenstelling is het een ecologische materiaal dat uitstekend isoleert, waardoor het mogelijk is lage energie gebouwen te ontwerpen. Bouwen met Hebel is vooruitzien en de beste keuze voor de toekomst maken.

MZaaV7:ck$hV™@gj^WZZ`hZhiZZclZ\')™'%,%7jgX]i IZa/%%('%('*%),%%™;Vm/%%('%('*%),%,™]ZWZa"WZ5mZaaV#Xdb™lll#mZaaV#WZ

(FDIBNCSFFSE

4BQB
IPVEU
IFU
PQ
LBNFSUFNQFSBUVVS "SDIJUFDUVSBM
"MVNJOJVN
JT
POT
EPNFJO
FO
PO[F
NJTTJF
8JK
POUXJLLFMFO
OJFU
BMMFFO
QSPGJFMTZTUFNFO
NBBS

FYUSVEFSFO
[F
PPL
JO
FJHFO
CFIFFS
;PEPFOEF
CFIFFSTFO
XJK
IFU
QSPEVDUJFQSPDFT
WBOBG
EF
HSPOETUPG
UPU
FO
NFU
EF
UPFQBTTJOHFO
%JU
CJFEU
POT
FFO
VJUTUFLFOEF
FYQFSUJTF
JO
QSPEVDULFOOJT
FO
POUXJLLFMJOH

"MT
BMVNJOJVN
QSPEVDFOU
CFIPSFO
XJK
UPU
EF
XFSFMEUPQ
"MT
POUXFSQFS
WBO
TZTUFNFO
WPMHFO
XJK
WPPS
V
FML
QSPKFDU
NFU
FFO
UFBN
WBO
TQFDJBMJTUFO
.FU
IPPHXBBSEJH
HFÖTPMFFSEF
QSPGJFMFO
EJF
CFBOUXPPSEFO
BBO
EF
[FFS
TUSFOHF
FJTFO
VJU
EF
NBSLU
/FFN
WSJKCMJKWFOE
DPOUBDU
PQ
WJB
QUTCTCF!TBQBHSPVQDPN
FO
POUEFL
EF
VJUEBHFOEF
QPMZWBMFOUJF
WBO

4BQB
#VJMEJOH
4ZTUFN

4BQB
#VJMEJOH
4ZTUFN
OW *OEVTUSJFMBBO

#&
-JDIUFSWFMEF
*OEVTUSJF[POF
3PPTWFME

#&
-BOEFO


5FM





5FM







'BY





'BY







&NBJM
QUTCTCF!TBQBHSPVQDPN 8FCTJUF
XXXTBQBCVJMEJOHTZTUFNCF