Koninklijke Wandeling Wandeling langs de Paleizen van Koninklijk Den Haag
Looproute
Door bij elk gebouw een of twee vragen te beantwoorden kunt u letters verzamelen. Wanneer u alle letters heeft gevonden, kunt u gaan puzzelen. Uiteindelijk komt het geboorteland van Koningin-Moeder Emma tevoorschijn.
1. Paleis Lange Voorhout
Koningin-Moeder Emma in 1934 overleed werd Het Paleis alleen nog maar gebruikt als werkpaleis. Van Koningin Juliana is bekend dat ze het liefst haar zakelijke afspraken met de ministers op maandag plande. Nadat Koningin Beatrix en prins Claus hun bureau naar paleis Noordeinde hadden verhuisd, werd het pand aan de gemeente Den Haag verkocht. Sinds 2002 zit Escher in Het Paleis in dit prachtige gebouw. Vraag: Hoeveel ramen heeft de bovenste verdieping van het Paleis? Schrijf de laatste letter van dit getal op.
Het voormalige Paleis Lange Voorhout was lange tijd het woonhuis van Koningin-Moeder Emma, de overgrootmoeder van Prinses Beatrix. Zij woonde en werkte hier van 1901 totdat zij op 20 maart 1934 stierf. In de zomer verbleef ze op Paleis Soestdijk. Het Paleis is oorspronkelijk als chic woonhuis gebouwd voor de burgemeester van het Friese Sloten, Anthony Patras die Friesland vertegenwoordigde in de Staten Generaal. Patras gaf de architect Pieter de Swart in 1760 de opdracht het huis te bouwen. Koningin-Moeder Emma kocht het huis in 1896. Ze liet het verbouwen om er een echt paleis van te maken. Er werden uit allerlei andere huizen versieringen overgebracht om dit paleis mooier te maken. Zo komt de groene trap binnen in Het Paleis uit Huis Fagel op het Noordeinde. Het gouden balkon is in de tijd van Juliana vaak gebruikt. Bij belangrijke gebeurtenissen zwaaide de Koninklijke familie vanaf het balkon. Nadat
U loopt met Paleis Lange Voorhout in uw rug rechtdoor het Lange Voorhout op. Aan de rechterkant van het Lange Voorhout, op nummer 34 ziet u Huis Huguetan.
2. Huis Huguetan
Het is lastig voor te stellen, maar aan het Lange Voorhout hebben niet altijd zulke mooie huizen gestaan. De oude kleinere huizen die er eerst stonden raakten langzaam in verval. Daarom werden deze in de 17de en 18de
eeuw afgebroken. In 1734 startte men met de bouw van het stadspaleis op nummer 34. Het huis werd voor de rijke bankiersdochter Adriana Margaretha Huguetan gebouwd door de architect Daniël Marot die ook hofarchitect was van de Franse koning Lodewijk XIV. Na het overlijden van Adriana kocht de buurman, Baron van Tuyll, het huis Huguetan. Doordat hij ook het pand aan de andere kant van het huis in zijn bezit had, liet hij alle 3 de huizen met elkaar verbinden door er één gevel voor te plaatsen. De door Pieter de Swart ontworpen gevel is in 1761 klaar. Links van Huis Huguetan is ‘het smalste huis van Den Haag’ te zien. Dit is echter maar gezichtsbedrog, door het symmetrisch maken van de gevel bleef een stuk van de gevel van het meest linkse huis zichtbaar. Achter de gevel is dit huis onderdeel van Huis Huguetan. Zowel Koning Willem I als II hebben in het huis gewoond. Koning Willem I weliswaar maar tijdelijk, hij wachtte op de renovatie van Paleis Noordeinde. Koning Willem II woonde er 2 jaar met zijn vrouw Anna Palouwna, zij verhuisden hierna door naar Paleis Kneuterdijk. Tegenwoordig is de Hoge Raad der Nederlanden in Huis Huguetan gevestigd. Vragen: Op de gevel van Huis Huguetan staan 2 woorden. Schrijf de 8e letter op. Welke kleur heeft de versiering van het middelste raam van de bovenste verdieping? Schrijf de laatste letter op. U loopt het Lange Voorhout helemaal uit. Aan het einde ziet u in de hoek aan de rechterkant Paleis Kneuterdijk op nr. 20.
3. Paleis Kneuterdijk
Sinds 1937 behoort Paleis Kneuterdijk niet meer tot het Koningshuis. Na de Tweede Wereldoorlog vonden in dit Paleis de processen plaats tegen Nederlandse oorlogsmisdadigers. Tegenwoordig is de Raad van State in het Paleis gevestigd. De Raad van State adviseert regering en parlement over wetgeving en bestuur en spreekt daarnaast in oogste instantie recht in bestuursrechtelijke geschillen.
4. Paleis Noordeinde
Vraag: Hoe wordt de versiering naast de voordeur van het paleis genoemd? Schrijf de 4e letter op.
Dit witte stadspaleisje is ooit gebouwd voor de rijke familie Van Wassenaer Obdam. In 1716 werd het huis vervangen door een ontwerp van de Franse architect Daniël Marot (16611752) die het huis een koninklijk uiterlijk gaf door het aanbrengen van diverse barokke ornamenten. In 1816 verkocht de familie Van Wassenaer Obdam het paleisje aan Koning Willem I die het aan zijn zoon, Willem II, gaf. Willem II woonde hier met zijn vrouw Anna Paulowna tot hij tot Koning werd gekroond. Het Paleisje heeft niet alleen als koninklijke woonhuis gefungeerd, ook is het van groot belang geweest voor de Nederlandse politiek; onder leiding van Thorbecke werden hier de besprekingen voor de Grondwetsherziening van 1848 getroffen. De macht van de koning werd beperkt doordat Ministers verantwoordelijk werden voor het beleid.
U gaat rechts de Heulstraat in, aan het einde van dit straatje gaat u rechts. Na ongeveer 50 meter ziet u links Paleis Noordeinde. Vlak naast Paleis Noordeinde, op nummer 66 heeft Koning WillemAlexander vanaf 1995 gewoond. Koningin Máxima woonde hier ook na hun huwelijk in 2002. In 1898 kocht Koningin-Moeder Emma het pand, sindsdien is het in het bezit van de Koninklijke familie. Tijdens de regeringsperiode van Koningin Wilhelmina diende het gebouw onder andere als secretariaat van Prins Hendrik. Van 1937 tot 1940 zat hier het secretariaat van Prinses Juliana en Prins Bernhard. Na de oorlog werd Noordeinde 66 gebruikt als huisvesting van (oud-)leden van de hofhouding. In 1993 verkocht Juliana het pand aan haar kleinzoon, WillemAlexander.
Het huidige werkpaleis van Koning Willem Alexander. In 1533 laat de toenmalige rentmeester van de Staten van Holland, Willem Goudt, een middeleeuwse hofstede verbouwen tot een groot woonhuis op de plek waar nu Paleis Noordeinde staat. In 1595 werd het aangekocht door de Staten van Holland, die het ter beschikking stelden aan de weduwe van Prins Willem van Oranje, Louise de Coligny, en haar zoon Frederik Hendrik. In 1609 werd het paleis aan de Oranjes geschonken. Prins Hendrik laat het paleis in 1640 verbouwen naar een ontwerp van de architecten Jacob van Campen en Pieter Post. De prins laat het hoofdgebouw verlengen en bouwt aan weerszijden van het Paleis vleugels waardoor het Paleis zijn karakteristieke H-vorm heeft gekregen. Na het overlijden van Koning Stadhouder Willem III in 1702 erft de Pruisische Koning Frederik Willem het Paleis. In 1754 verkoopt hij zijn bezittingen in Nederland waaronder Paleis Noordeinde aan Prins Willem V.
Als in 1795 de Fransen Nederland binnenvallen is het stadhouderlijk gezin gedwongen om het Paleis te verlaten en te vluchten naar Engeland. Paleis Noordeinde wordt Nationaal bezit doordat het eigendom wordt van de Bataafse Republiek. Tot op de dag van vandaag is Paleis Noordeinde nationaal bezit. Koning Willem III gebruikte Paleis Noordeinde als winterpaleis samen met zijn tweede vrouw Emma van Waldeck-Pyrmont. Na zijn dood blijven Koningin Emma en Prinses Wilhelmina op Noordeinde wonen. Na het huwelijk van Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik in 1901 verhuist Koningin Moeder Emma naar Paleis Lange Voorhout. In mei 1948 werd het middengedeelte van het paleis door brand verwoest, na een omvangrijke restauratie neemt Prinses Beatrix het paleis in 1984 in gebruik als werkpaleis. Wanneer je de vlag ziet wapperen op het dak van het Paleis, is Koning Willem Alexander op Noordeinde. Vraag: Wie staat er op het standbeeld dat voor Paleis Noordeinde staat? Schrijf de tweede letter van zijn naam op. U loopt weer terug en loopt vervolgens het Noordeinde helemaal af totdat je links de straat, de Plaats ziet. U gaat hierin en steekt het plein over naar rechts. U loopt onder de poort langs museum de Gevangenpoort. Bij de McDonalds steekt u over bij het zebrapad naar het Binnenhof.
5. Het Binnenhof
Loop vanaf het Buitenhof het poortje door het Binnenhof op. Hoe het Binnenhof precies is ontstaan is nog steeds niet duidelijk. Zo schijnt het dat de fundamenten van het Binnenhof al uit 1230 stammen. Graaf van Holland, Floris IV kocht toen een landgoed van Vrouwe Meiland van Wassenaar . Tussen 1230 en 1234 liet Floris de oude bestaande Hoeve ombouwen tot een klein kasteel (Donjon). De kleinzoon van Floris IV voltooide het, hij liet het geheel verbouwen. Inmiddels bestond het kasteel uit een woongedeelte met een toren en “De Grote Zaal” die sinds de 19de eeuw de Ridderzaal wordt genoemd. Vanaf dit moment is het Binnenhof het woonhuis van de graven van Holland. De band tussen het Binnenhof en het Huis Oranje-Nassau gaat terug tot stadhouder Prins Maurits (1585-1625), die zich op het Binnenhof vestigde. In 1592 werd de zuidwestelijke hoektoren van het complex voor hem gebouwd. Vanaf deze periode ontwikkelde de aangrenzende vleugels zich tot stadhouderlijk
kwartier. Alle Oranje-stadhouders, te beginnen met Maurits, hebben hier gewoond. Na de Franse inval in 1795 was het Binnenhof niet langer de verblijfplaats van leden van het Koningshuis. Koning Willem I koos toen paleis Noordeinde als zijn residentie. Sindsdien waren de vorst en zijn opvolgers minimaal één keer per jaar op het binnenhof te vinden, namelijk op Prinsjesdag, voor het toespreken van de verenigde vergadering der Staten-Generaal. De Ridderzaal, Trêveszaal, de vergaderzaal van de Eerste Kamer en de Oude Zaal zijn historisch en kunsthistorisch gezien de belangrijkste delen van het Binnenhof. Tegenwoordig is het Binnenhof het hart van de Nederlandse politiek. Het ministerie van Algemene Zaken is hier nog steeds gevestigd, de tweede kamer ligt net achter het Binnenhof en kun je vanaf hier niet zien. Na belangrijke besprekingen van de Tweede Kamer komen de ministers vaak via het Binnenhof naar buiten. Dit heb je vast wel eens op televisie gezien. Het beroemde torentje, waarin het kantoor van de minsister president is gevestigd zie je wanneer je door de tweede poort loopt aan de linkerkant. Vraag: Welk roofdier staat op het wapen bij de fontein? Schrijf de vierde letter op. Je loopt rechtdoor het Binnenhof over, eenmaal onder de tweede poort door ziet u aan de linkerkant het Mauritshuis.
6. Mauritshuis
werd de herbouw voltooid. In 1820 kocht de Nederlandse Staat het Mauritshuis om er de kunst van Willem I in onder te brengen, dit museum opende in 1822 zijn deuren voor het publiek. Vraag: Hoeveel figuren houden het schild vast op het fronton? Schrijf de eerste letter van het getal op. Na het Mauritshuis gaat u de tweede straat links, de lange houtstraat. Bij het korte Voorhout slaat u rechtsaf, u blijft aan de rechterkant van de weg en ziet de Koninklijke Schouwburg aan uw rechterhand.
Dit stadspaleis is tussen 1633 en 1644 net als Paleis Noordeinde gebouwd door Jacob van Campen en Pieter Post in de Hollandsclassicistische bouwstijl. Zie je dat het gebouw eigenlijk best wel veel op Paleis Lange Voorhout lijkt? Het heeft natuurlijk wel wat meer versieringen, en het Maurishuis is groter en breder dan het Paleis Lange Voorhout, maar de basis van beide gebouwen is wel hetzelfde. Het Mauritshuis is het toonbeeld van het classicisme (een stroming in de architectuur en kunst) in Nederland, het gebouw zit dan ook vol verwijzingen naar de Grieken en Romeinen. Guirlandes, Ionische kapitelen, kroonlijsten en frontons maken dat het gebouw er uit ziet als een Romeinse tempel. Vanaf 1685 was het Mauritshuis een ‘Hotel van Staat’, hoge gasten van de Staten-Generaal van de Nederlanden logeerden hier als ze in Den Haag waren. In 1704 werd het Mauritshuis door brand zwaar beschadigd, pas in 1720
7. Koninklijke Schouwburg
Door de Franse bezetting in 1795 moest de bouw worden stopgezet, hierdoor stond het Paleis lange tijd onafgemaakt. Toen er werd besloten om het te slopen, greep een groep belangrijke Haagse bewoners in, in 1802 tekenden zij een huurcontract voor 99 jaar om het Paleis tot een schouwburg te laten verbouwen. In 1804 werd de “Nieuwe Haagse Stadsschouwburg” geopend. Van 1841 tot 1853 was Koning Willem II eigenaar van de Koninklijke Schouwburg. De Franse opera en het Nederlandse toneel kwamen onder zijn leiding tot grote bloei. Voor het beantwoorden van de vraag steekt u over richting de Amerikaanse Ambassade, aan uw rechterkant en linkerkant bevindt zicht een zebrapad Vraag: Op het linker fronton zie je engeltjes. Wat houdt het meest rechtse engeltje vast? Schrijf de eerste letter op. Loop terug richting Escher in Het Paleis. Op het Lange Voorhout stopt u bij het gedenkmonument wat naast de Amerikaanse Ambassade is geplaatst.
De Koninklijke Schouwburg werd In 1766 in opdracht van prins Karel Christiaan van NassauWeilburg, de zwager van stadhouder Willem V, gebouwd. Hij wilde een paleisje aan het Korte Voorhout voor hemzelf en zijn echtgenote, prinses Carolina van Oranje-Nassau. Net als bij Paleis Lange Voorhout en Huis Huguetan was ook hier de architect Pieter de Swart.
8. Monument
Het 15 meter hoge monument wordt bekroond met een bronzen wapentrofee. In het midden is een beeltenis en-profil van Karel Bernard met kransen van laurier- en eikenbladeren. Op het beeld staat geschreven: Karel Bernard von Saxen Weimar 1792 – 1862, beschermer van kunst en wetenschap, moedig en beleidvol krijgsman Nederland onwankelbaar getrouw, hulde van tijdgenoten 1866.
9. Emmabank
Een stukje verder het Lange Voorhout ziet u aan uw linkerhand de Emmabank. Dit monument voor Koningin Emma is een muur met houten zitbank. Aan de voorzijde van de muur staat de tekst “In dankbare herinnering aan, en ter vererende nagedachtenis van H.M. Koningin Emma. Dit monument is aangeboden door de orde van vrijmetselaren in 1938, in 1940 is het monument vernield waarnaar het in 1959 weer heropgericht is. Vraag: Voor wie is dit monument opgericht? Schrijf de laatste letter van de naam op. In 1866 werd op het Lange Voorhout een monument ter nagedachtenis van Karel Bernard – Hertog van Saxen- Weimar (17921862) opgericht. Karel Bernard was de tweede zoon van groothertog Karel August van SaksenWeimar-Eisenach en Louise van HessenDarmstadt. Karel Bernard was de schoonvader van prins Hendrik de Zeevaarder en in 1848 werd hij commandant van het leger in NederlandsIndië. Het vrijstaand gedenkteken is ontworpen door architect H.P. Vogel en de schilderbeeldhouwer J.Ph. Koelman.
