Maak kennis met Almelo
Wandeling door De Riet
Beleef de historie van een wijk
Wandeling door De Riet Een kennismaking met wetenswaardigheden en achtergronden van de oudste woonwijk van Almelo, een wijk met het karakter van een tuindorp. Gevarieerd en voor iedereen toegankelijk. De duur van de wandeling is ongeveer 45 minuten.
In Almelo is het
Wandelen door De Riet in Almelo Welkom bij de wandeling door één van de grootste woonwijken van direct na de Eerste Wereldoorlog in Almelo. In het kader van Dag van het Huren biedt Beter Wonen u een wandeling aan door de wijk De Riet. Gevarieerd en voor iedereen toegankelijk. De wijk heeft een beschermd stadsgezicht.
Mensen vinden er door de jaren heen een goed en betaalbaar (t)huis; arbeiders, burgers, kleine zelfstandigen, mannen, vrouwen, kinderen, oud en jong.
Woonwijk De Riet Het ontwerp van De Riet (1919) is geïnspireerd op de tuinstadgedachte: ruim opgezette stadsuitbreidingen met een bochtig stratenpatroon, gevarieerde bebouwing, winkel- en groenvoorzieningen en één of meer scholen.
Voorbeelden in de regio zijn ook ‘het Lansink’ (1910) in Hengelo en ‘het Pathmos’ in Enschede (1914). De woningtypen zijn enerzijds gevarieerd en anderzijds is er eenheid in architectuur door gebruik van dezelfde materialen en de bouwstijl. De kwaliteit van De Riet komt tot uiting door de stedenbouwkundige samenhang en het oog voor detail in de architectuur.
N M Wandeling De Riet
L
Op de volgende pagina’s staat per letter langs de route een beschrijving.
O
Veld kers s
traa
t
Rietstttrraa att
stra
at
K
Zw ane
blo
em
Start
J A Viollierrstraat r raat
B
at
t
Rietstra
Dot
at
terb
lo oem
stra
traa Reig erss
Rietttmavo
C Irisstraat
D
I H
Duur van de wandeling Ongeveer 45 minuten.
Anem An ne em emoonstraat moo
E F G
A
Rietmavo
De Rietschool aan de Violierstraat is geopend in 1922. Architect W.K de Wijs was de ontwerper. Hij ontwierp ook woonwijk De Riet. De school bestond uit acht leslokalen en was destijds een uitkomst voor de vele jonge gezinnen in De Riet. In de school zit bij aanvang tijdelijk een bewaarschool (kleuteropvang). Tussen de jaren 1932 en 1946 verhuisden leerlingen van de ‘MULO’ aan de Bornerbroeksestraat (Kolkschool) naar de Rietschool en zo ontstond de Rietmavo. Het gebouw is een voorbeeld van architectuur van de ‘Vernieuwing in de Bouwkunst’ en valt onder de categorie van de ‘Amsterdamsche School’. Aan de gevel van het gebouw is reliëf beeldhouwwerk aangebracht. Ontwerp door de Stadsbeeldhouwer van Amsterdam, Hildo Krop. Uitvoering door Gijs Jacobs van den Hof. Materiaal is van de ‘Steenwijksche Aardewerkfabriek’. Het is een groot symmetrisch gebouw met verdiepingen en een schilddak gedekt met Hollandse pannen.
B
Stedenbouwkundig uitgangspunt
De woningen rond de school zijn symmetrisch opgezet. De Dotterbloemstraat ligt recht tegenover de hoofdentree. De school en de tegenoverliggende bebouwing ligt iets terug waardoor de school een duidelijke plaats krijgt. Geknikte tuinmuren met poortjes vormen de verbinding met de bebouwing direct langs de straat.
C
Woon- & Dienstencentrum De Riet
In 1968 bouwt Beter Wonen woningen met recreatie- & ontmoetingsruimten voor ouderen. Van hieruit zijn de eerste warme maaltijden bezorgd bij ouderen thuis. Nog altijd kunnen ouderen elkaar hier ontmoeten.
D
Louise van Haeftenplantsoen
Het plantsoen is als werklozenproject in 1932 aangelegd. Het park is vernoemd naar Louise van Haeften (1887-1928). Zij speelde een grote rol binnen de plaatselijke kinderbescherming en zette zich in voor sociaal-maatschappelijke verbetering van jongeren in de samenleving van Almelo.
E
Anemoonstraat In het kader van de heersende woningnood kwam er naoorlogse bouw in de Anemoonstraat (1950). Het zijn gesplitste woningen in twee delen, boven en beneden, om kleine gezinnen aan woonruimte te helpen. Hier zijn ook de filmopnames voor ‘De Zwarte Meteoor’ gemaakt. Een film over Steve Mokone, de eerste zwarte speler bij Heracles. Zelf woonde hij rond 1958 met zijn vrouw aan de Goudenregenstraat.
F
Station Almelo De Riet
De halte De Riet is van 1926. In 1957 verving men deze halte door een nieuw station van het type Vierlingsbeek. Een functionalistisch ontwerp door architect W.B. Kloos, chef van de Stedenbouwkundige Afdeling van de NS. Een laag gebouw met een plat, overstekend dak, grote raampartijen en gesloten geveldelen van strengperssteen. Daartussen rode deuren en witte, stalen kozijnen en glanzend zwarte raamdorpels. Een verticaal element vormt de schoorsteen. Decoratief zijn de halfronde boogjes aan de kopse einden en de onderzijde van het dak; de zogeheten ‘Kwaaitaal-elementen’. Het stationsgebouw heeft tegenwoordig een andere functie. Op 4 april 1945 kwamen Canadese tanks via de spoorlijn bij de halte De Riet Almelo binnen, de bevrijding was een feit. Een bronzen gedenkplaat herinnert hieraan. In de wijk De Riet zaten destijds ook veel onderduikers in verschillende woningen. Zij waren weer vrij.
G
SV Rietvogels In 1928 is de voetbalclub Eendracht opgericht. Bij promotie uit de Twentse Voetbalbond naar de KNVB bleek de naam Eendracht al te bestaan. Daarom koos men voor de naam Rietvogels, als verwijzing naar de woonwijk waarin de club geworteld was. Op 8 juni 2012 fuseerde Rietvogels met voetbalvereniging DVO ‘71 tot de nieuwe voetbalvereniging Sv DRC 2012.
H
Winkelpanden
Enkele panden in De Riet hebben een winkelfunctie. Opvallende onderdelen bij deze panden (meestal op hoekpunten) zijn de, in stijl van een erker, gebouwde etalages met bovenlichten. Zoals Hoornbladstraat 17 en Rietstraat 141 en 143. Deze winkelpanden zijn tegenwoordig in gebruik door sociaal maatschappelijke organisaties en instellingen.
I
Rietstraat 152 voorheen buurtwinkel
In 2013 is het pand aan de Rietstraat 152, na een brand in 2009, geheel opnieuw opgebouwd en heropend. Het externe beschermde stadsbeeld is vakkundig hersteld.
J
‘Koninklijke stallen’ In de wijk ‘De Riet’ woonden veel arbeiders. Men sprak daarom wel over ’t Rode Dorp. Vooral in de witte woningen woonden ook wel ambtenaren. Deze woningen kregen in de volksmond de naam ‘Koninklijke stallen’.
K
Twee scholen
In De Riet zijn van oorsprong twee scholen. De Rietschool waar de wandeling begint en de Ambachts- en Textielschool die in 1916 is opgericht. De naam veranderde later in Algemene Technische School (ATS). Van dit gebouw is de voorgevel en het torentje origineel. Achter de oude gevel zijn acht appartementen gebouwd. In een nieuwe vleugel aan de Rietstraat kwamen sociale woningwetwoningen. Dit gebouw heet nu De Rietpoort.
L
V1 op De Riet
Een gebeurtenis met grote gevolgen vond plaats in de nacht van 19 maart 1945. Een uit koers geraakte V1, die was gelanceerd vanuit de Bolkshoek, stortte neer tussen de woningen van de Zwanebloemstraat en de Rietstraat. Het ontploffende projectiel veroorzaakte enorme schade: een persoon kwam om het leven, 83 gezinnen raakten dakloos en 26 huizen moesten worden afgebroken. Na de oorlog zijn de vernielde woningen onder leiding van architect Vixseboxse herbouwd. Vanwege de schaarste aan bouwmateriaal gebruikte men zoveel mogelijk het aanwezige sloopmateriaal.
M
Kantoor Almelose Woningstichting Beter Wonen Vanaf 1919 heeft Beter Wonen kantoor gehouden in het voorkamertje van de woning aan het Rietplein (Wethouder E. van Dronkelaarplein, nr. 10). De woning diende ook als woonruimte voor de eerste woninginspectrice, mevrouw G. Mebius, die in 1919 is aangesteld. In 1922 kreeg zij assistentie van mejuffrouw A. Knol, in de volksmond gezamenlijk ‘de Dames’ genoemd. In 1983 betrok Beter Wonen haar nieuwe pand aan de Klimopstraat 2a, het voormalige kantoor van de HollandsZwitserse Vitragefabriek Egger N.V. dat door brand deels verloren is gegaan in 1979.
N
Oorlogsmonument
Het Rietplein kreeg na de oorlog een nieuwe naam: het Wethouder E. van Dronkelaarplein (voormalige wethouder in Almelo tijdens de oorlog en tevens actief in het verzet). In het heringerichte park staat een monument ter herdenking aan de Tweede Wereldoorlog. De Almelose architect Jan Jans is ontwerper van het park. De beelden zijn van John Grosman. Er liggen platen met namen van omgekomen inwoners en gesneuvelde soldaten. Elk jaar is er een bijzondere herdenkingsdienst voor de doden uit de Tweede Wereldoorlog op het van Dronkelaarplein in Almelo.
O
Renovatie
De meeste woningen in de wijk zijn in de jaren ’80 geheel gerenoveerd. Er kwam een douche- en toiletruimte en centrale verwarming. De woningen zijn gewild. Het is prettig wonen op De Riet.
Colofon Wandeling door De Riet is een uitgave van Beter Wonen. Samenstelling en redactie team communicatie Beter Wonen Research en teksten Hans Holtmann Fotografie Michel Coumans, ‘Oud Almelo’, Beter Wonen Ontwerp en opmaak Digidee concept creatie emotie, Enschede Drukwerk LuLof, Almelo Oplage 1.000 exemplaren
Werken aan www.beterwonen.nl Klimopstraat 2A | Postbus 327 | 7600 AH Almelo | (0546) 54 64 64 |
[email protected]
