Kolven als uw baby is opgenomen op afdeling neonatologie Moedermelk is de beste voeding die u aan uw baby kunt geven.
2
De verpleegkundige heeft u uitleg gegeven over de werkwijze van het afkolven. In deze folder kunt u alles in alle rust nog eens nalezen. Inleiding Wanneer uw baby ziek is of te vroeg geboren, is het belangrijk om zo vroeg mogelijk te starten met kolven. Als het mogelijk is het liefst binnen de eerste 2-6 uur na de bevalling. Een vroege stimulatie geeft de beste kans op voldoende moedermelk. Tijdens de eerste keren dat u kolft komt er vaak nog niet zo veel melk uit de borst. Dat is normaal, want uw lichaam moet er nog aan wennen. Met het kolven stimuleert u echter dat het hormoon prolactine aangemaakt wordt en dit zorgt weer voor de melkproductie. Iedere druppel die u opvangt is de moeite waard en zal zo spoedig mogelijk aan uw kindje worden gegeven. Colostrum ( de melk van de eerste dagen) zit vol met antistoffen en wordt ook wel de “eerste vaccinatie” genoemd. Kolven met de hand Voor de vroege stimulatie kunt u ook proberen om colostrum met de hand af te kolven. Sommige moeders vinden dit prettiger. In een later stadium kunt u dan overgaan tot elektrisch kolven. De verpleegkundige of lactatiekundige kunnen u uitleggen, hoe het kolven met de hand werkt. Masseer eerst uw borst om het toeschietreflex te bevorderen, positioneer de duim en de vingers om de borst ongeveer 2-3 cm achter de tepel. Ondersteun met een hand de borst en gebruik de andere hand om de melkkanalen leeg de duwen. Vaak duurt het een a twee minuten voor dat er melk uit de tepel komt. Het kolven met de hand mag geen pijn doen.
Hoe vaak kolven? Voor een goede stimulatie is het goed om iedere 3 uur te kolven. 6-8 keren per dag en een nachtpauze van maximaal 6 uur. Wanneer uw baby af en toe aan de borst kan drinken en ook al krachtig zuigt kunt u die keren het kolven overslaan. Misschien heeft u houvast aan een kolfschema. Vraag er gerust naar. 3
Wat heeft u nodig? - een elektrisch kolfapparaat - schone kolfonderdelen (zuiger, slangen, kolfschelpen) - een of twee steriele flesjes - sticker en pen De toeschietreflex Voor het toeschieten van de melk is het hormoon oxytocine verantwoordelijk. Oxytocine wordt bij prikkeling van de tepel in de hersenen aangemaakt en zorgt ervoor dat de melkgangen zich samentrekken. Daarbij wordt de melk uit de borst naar voren gestuwd. De baby kan dan de melk uit de vooraadholtes drinken. Zonder dit hormoon komt er geen melk uit de borst. Pijn, stress, koude en angst kunnen de werking van oxytocine belemmeren Daarom is het belangrijk om te kunnen ontspannen. De borst masseren, warme doeken, een foto van uw kindje, iets te drinken, zuchten. Dit alles kan helpen om u te ontspannen en de toeschietreflex te laten werken. Oxytocine zorgt er ook voor dat de baarmoeder zich sneller samentrekt. Roken heeft een remmend effect op oxytocine. De werkwijze van het kolven Kies een aangename warme omgeving, een gemakkelijke stoel of bed.U kunt ook bij de couveuse of het bedje van uw kindje gaan kolven. Zet alle spullen klaar. Was uw handen zorgvuldig. Masseer de borsten voor een goede toeschietreflex Plaats de schelpen zorgvuldig (zonder veel druk) op de borst, de tepel ligt in het centrum van de opening. Probeer een beetje naar voren te buigen zodat de afgekolfde melk ook in het flesje terecht komt. Begin met een minimale zuigkracht. Na mate de borsten gewend raken kan de zuigkracht worden opgevoerd .Let op, kolven mag geen pijn doen! Wanneer u het kolven als pijnlijk ervaart kunt u het beste even stoppen en samen met de verpleegkundige bekijken ,waar het aan ligt. Kolf een paar minuten. De laatste druppel kunt u uitsmeren op de tepel en aan de lucht laten drogen Schrijf de naam van uw kindje, tijd en datum op de sticker en plak hem op de fles. Misschien mag uw baby de melk al bij de volgende voedingstijd krijgen. Moet de melk langer bewaard worden wordt ze in de koelkast of vriezer geplaatst. Na het kolven wordt het setje met een sopje afgewassen, afgedroogd en in een schone theedoek bewaard. 1 x per dag moeten de kolfschelpen worden uitgekookt of gesteriliseerd. 4
Een schema voor de eerste dagen kan zijn: - Borstmassage, warmte toepassen - 7 minuten kolven - Borstmassage - 5 minuten kolven - Borstmassage - 3 minuten kolven Daarbij steeds wisselen van borst. Dubbelzijdig afkolven gaat in principe hetzelfde maar bespaart de helft van de tijd. Bovendien verhoogt het de productie, omdat er meer prolactine in het bloed vrijkomt. Wanneer de voeding na een paar dagen goed op gang is gekomen, kunt u als het bevalt zo doorgaan met het kolfschema. U kunt ook kiezen om 10-15 min te kolven zonder tussendoor te masseren. Kolven tot twee minuten na de laatste druppel, dan masseren en opnieuw kolven, werkt productieverhogend. U kunt zelf kiezen welke methode bij u het beste werkt. Het bewaren van de afgekolfde melk. Moedermelk kan het beste zo vers mogelijk worden gegeven. Meteen na het kolven wordt de moedermelk gegeven of in de koelkast gezet. In de koelkast bewaarde moedermelk moet binnen 48 uur gegeven worden. Indien men de melk langer wil bewaren, is invriezen de beste oplossing. Ontdooide moedermelk mag nog maximaal 24 uur worden gebruikt (dit zijn ziekenhuisrichtlijnen). De verzorging van de borsten. Dagelijks douchen en de borsten zonder zeep wassen is voldoende. Iedere dag een schone, steunende BH dragen (geen beugel-BH). Sommige vrouwen vinden het prettig om ook ’s nachts een BH te dragen. - Verwissel vochtige zoogkompressen regelmatig . - Controleer eenmaal per dag de borsten op harde schijven of rode plekjes. Geef pijn of ongemak door aan de verpleegkundige. - Bij stuwing kan warmte voor en koude na het kolven of voeden prettig zijn. - Een druppeltje moedermelk uitgesmeerd op de tepel werkt genezend. Als u met ontslag gaat en uw baby moet nog blijven, kunt u het beste een elektrische kolf gaan huren. Dat kan bij de thuiszorgwinkel of een lactatiekundige. 5
De verpleegkundige kan u flesjes mee naar huis geven.U kunt ook eigen flesjes gaan gebruiken, mits ze goed uitgekookt zijn. Gebruik liever geen zakjes. Ze scheuren gemakkelijk en zijn minder hygiënisch. Bovendien blijven er waardevolle voedingsstoffen aan plakken. Het is belangrijk om thuis net zo hygiënisch met het afkolven om te gaan, als in het ziekenhuis. De afgekolfde moedermelk kunt u het beste meteen na het kolven achter in de koelkast zetten (niet in de deur i.v.m. wisselende temperaturen).Om de melk koel te houden vervoert u de flesjes in een koeltasje met koelelementen naar het ziekenhuis. Melk die u voor 10.00 uur ’s ochtends meebrengt wordt door het personeel in de papkeuken verwerkt. Maakt u veel meer melk aan dan uw baby nodig heeft kunt u deze het beste invriezen. Als u het prettig vindt kunt u ook tijdens het bezoek in het ziekenhuis gebruik maken van de kolf. Thuis moeten na iedere kolfsessie de kolfonderdelen met een sopje worden afgewassen, goed afgespoeld en afgedroogd.U dient deze schoon en droog te bewaren.Eenmaal per dag moeten de kolfschelpen 3 minuten worden uitgekookt. Te weinig melk Kolft u na 2 weken minder dan 600 ml/dag kunt u het beste proberen om: - vaker en korter te kolven, evt. weer massage en warmte toepassen - ’s nachts te kolven - overdag meer te rusten Probeer niet teveel hooi op de vork te nemen. U bent immers nog kraamvrouw. Kolven en op bezoek gaan bij uw kindje vragen al veel energie. Probeer ook eens oude huismiddeltjes: - alcoholvrij bier - nootjes (mits u niet allergisch bent) - anijs en venkel - borstvoedingsthee Te veel melk Hebt u erg veel melk (meer dan 1000 ml/dag), overleg dan met de verpleegkundige of lactatiekundige. Wilt u de productie gaan verminderen, is het belangrijk om rustig aan te doen met het afbouwen. Overhaasten is niet goed, want als er teveel melk in de borst achterblijft, is er meer kans op verstopte melkkanaaltjes en (nog erger) borstontsteking. Ga voor u zelf na of de overproductie voor u een probleem is. Vaak is het alleen maar een opslagprobleem. Misschien kunt u proberen om eerder te stoppen met kolven bijv. 8 i.p.v. 10 min let wel op dat de borst soepel blijft en er geen harde warme plekken ontstaan. Maak de borsten niet iedere keer helemaal leeg. Laat de eerste melk wegstromen onder de douche. 6
Munt- en saliethee hebben een remmend effect. Gekneusde witte koolbladeren op de borst na het kolven werken lekker verkoelend en helpen de stuwing tegen te gaan. Beperk de inname van productieverhogende stoffen. (bijv. beschuit met muisjes bevatten anijs) Evalueer regelmatig met de verpleegkundige of lactatiekundige. Waar doe ik het allemaal voor? Door de vermoeidheid en schommelende hormoonspiegels kan het zijn dat u af en toe graag zou willen stoppen met het kolven of eens over wilt slaan. Dat is heel begrijpelijk. Een baby aan de borst is immers heel iets anders dan met een machine de melk op gang te brengen en de productie in stand te houden. Echter, een goede productie is een voorwaarde voor het succes van het geven van borstvoeding. Uw kindje wordt voorzien van een grote hoeveelheid van antistoffen die hem beschermen tegen infecties. Moedermelk is licht verteerbaar en goed voor de darmen. Hersenen en gezichtsvermogen worden optimaal ontwikkeld. Uw melk levert een grote bijdrage aan het welzijn van uw baby Schema bewaren van moedermelk Verse moedermelk meteen geven of in de koelkast ( +2- 4 C ) plaatsen (niet in de deur). Verse moedermelk uit de koelkast is 48 uur houdbaar. Gekoelde moedermelk kan worden ingevroren. In het vriesvak ** is moedermelk twee weken houdbaar. In een vriezer *** 3 maanden. Moedermelk ontdooien in de koelkast. Ontdooide melk mag nog 24 uur worden gebruikt, maar mag niet opnieuw worden ingevroren. Opwarmen van moedermelk Moedermelk is een kostbaar product. Bij verhitting gaan een aantal antistoffen verloren. Daarom wordt moedermelk in een flessenwarmer of onder de warme kraan verwarmd en niet in de magnetron. Opgewarmde melk is een uur houdbaar.
7
