Klimaatbeleid moet leiden tot

Een perspectief voor Vlaanderen

Beperken broeikasgasemissies Aggiornamento Bedreiging of kans? Een perspectief voor Vlaanderen auteur functieMarc Van den Bosch datum

Sr. Adviseur energie en milieu VOKA – VEV

Klimaatbeleid moet leiden tot

 Op LT emissiereducties 80% en hoger noodzakelijk Smart Grids december 2010 2

 Vanuit kosten efficiëntie en effectiviteit prioriteiten  Energie- efficiëntie bij de eindgebruiker is prioritair  Decarbonisatie in de elektriciteitssector essentieel Bron: IEA Energy Technology Perspectives 2008

Europese doelstellingen Broeikasgasuitstoot verlaging  Broeikasgas emissiereductie  EU Doelstelling

-20% tegen 2020 referentie 1990 (-30% in geval van internationaal akkoord)

 Situatie 2005 -6% reeds gerealiseerd tav 1990  Resterende doelstelling -14% GHG tegen 2020 referentie 2005  Resterende doelstelling wordt verdeeld over ETS-sectoren en lidstaten  ETS bedrijven

-21%

 Niet-ETS (lidstaat) Smart Grids december 2010 3

 België

-10% -15%

 Marginale kost in ETS is hoger dan in niet-ETS=> extra kost voor industrie

Energie-efficiëntie is de basis Buildings Industry Road transportation

Wanneer wereldwijd een aantal aanbevelingen van het IEA worden overgenomen, is mondiaal nu al twee keer de omvang van de CO2-uitstoot van de EU te besparen

Smart Grids december 2010 4

1 Includes behavioral changes (22 million boe) SOURCE: McKinsey Global Greenhouse Gas Abatement Cost Curve v2.0; UNFCCC; McKinsey analysis

Vlaanderen energie-efficiëntie  Bedrijven

 Benchmarking convenant  > 0,5 PJ  Emissiehandel  Doelstelling

 Wereldtop energie efficiëntie  Groeikansen vrijwaren Smart Grids december 2010 5

 Auditconvenant  Energieconsulenten 5

Vlaanderen benchmarking convenant Mentaliteit gericht op energie efficiëntie Het convenant heeft een mentaliteitswijziging bij ons bedrijf teweeg gebracht op vlak van energie efficiëntie. 100% 80% 50%

60% 40% 20%

3%

13%

21%

13%

0% Niet Eerder niet Neutraal akkoord akkoord

Eerder akkoord

Helemaal akkoord

 Een goed geleid bedrijf is permanent bezig met milieuzorg en is Smart Grids december 2010 6

kostenbewust. Deze bedrijven zijn reeds lang bezig met energiebesparing, lang voordat het convenant er was. Met de huidige energieprijzen is dit een evidentie”.  “ Door het Convenant is de IRR-drempel voor goedkeuring van een energie besparend project lager dan voor andere projecten.”

Benchmarking convenant Groeikansen van ondernemingen vrijwaren: geslaagd  Negatief

47%

43%

Geen invloed

Positieve invloed

39%

41%

10%

Het vrijwaren van de groeikansen van mijn vestiging

Negatieve invloed

20%

De concurrentiepositie van mijn vestiging in het algemeen

Negatieve invloed

De concurrentiepositie van mijn vestiging binnen de internationale groep

Negatieve invloed

voeding

 Concurrentiepositie; Geen invloed

Positieve invloed 67%

11%

 Groeikansen; hout en

 In de groep; hout en

21%

Geen invloed

hout en voeding

Positieve invloed

metaal

Smart Grids december 2010 7

Richtlijn hernieuwbare energie 

 

 Smart Grids december 2010 8

Verdeling van de doelstellingen HEB  Bepaling op EU vlak van de extra inspanning om het doel te bereiken:  Doelstelling 2020 20%  Huidige situatie 8,5%  Resterende doelstelling: 11,5% Resultaat  Belgische doelstelling 13% hernieuwbare energie in finaal energiegebruik  Te verdelen over de regio’s en federale overheid Transport  Iedere lidstaat zorgt voor een aandeel van 10% energie van hernieuwbare bronnen in het finaal energieverbruik van de wegtransportsector tegen 2020 Directe kosten: B 2de hoogst ifv %BBP  0,70% België (0.85% FPB)  0,50% EU15  ∆ tav EU15 gemiddelde 1 miljard euro/jaar  Voorbeeld: impact op prijs laagspanning elektriciteit + 12,3%; hoogspanningsklanten + 17% (FPB)

Richtlijn hernieuwbare energie  "bruto eindverbruik van energie": de energieproducten die geleverd

Smart Grids december 2010 9

worden aan de industrie, het vervoer, de huishoudens, de dienstensector inclusief de openbare diensten,  inclusief het verbruik van elektriciteit en warmte door de energiesector zelf voor het produceren van elektriciteit en warmte en  het verlies aan elektriciteit en warmte tijdens de distributie en de transmissie  Omzetting is belangrijk  Beperkte hoeveelheid biomassa  Elektriciteit of warmte opwekken?  Hoe optimaal doel te halen?  Verwachting  Aandeel elektriciteit uit hernieuwbare bronnen > landenpercentage  B 13% HE  10% brandstoffen  19-21% elektriciteit

Elektriciteitsverbruik zal niet dalen

Smart Grids december 2010 10

10

Grootschalige – effectieve - goedkope technologie Potential 2030; % in cost range

 Brandstofmix €/ton CO2 (IPCC 2007)  Fossiele brandstof met CCS <0 0-20 Gt CO2  Nucleair EN hernieuwbare

Smart Grids december 2010 11

energie  Schaalgrootte gebruiken  Benuttingsgraad  Milieukwaliteit  Kosten-efficiëntie ondersteuning groene stroom verhogen  Beperken in tijd  Technologiespecifiek  Kosten-efficiëntie in verdeling Belgische doelstelling 6,4Gton

20-50

Nuclear

1,88

50

50

Hydro

0,87

2585

1535

0-40

Wind

0,93

35

4050

15-25

Bio energy

1,22

20

2530

40-45

Geothermal

0,43

35

4050

15-25

PV and CSP

0,25

CCS coal

0,49

100

CCS gas

0,32

0-30

50-100

>100

5-15

20-25

70-100

8085

‘Toekomstig off shore grid? ?

Smart Grids december 2010 12

SOURCE: McKinsey report, "Wettbewerbsfaktor Energie“ cited in Clean Energy Opportunity

Leveringszekerheid  Aanbod  VPP  Intermittente bronnen  Klassieke bronnen  Vraagzijde  Gebruikers (en producent)  Industrie tot gezin  Afstemmen vraag en aanbod  Nieuwe diensten  Smart meters essentieel Smart Grids december 2010 13

in internet model  Opslag

13

‘Clean-tech’ kan een markt van > 3000 miljard$/jaar Development of selected centers of growth in key sectors USD billions p.a.

Transportation

21 460 123 255

Buildings Industrial High Tech IT and IT services1 Smart Grids december 2010 14

Power

CAGR Percent

29 7

68 149

8

8

18

64 112 489

13

SOURCE: McKinsey report, "Wettbewerbsfaktor Energie“ cited in Clean Energy Opportunity Practice Document

2008 2020

Van O&O naar exporteur klimaattechnologie     

Energietransitie is juist gestart Meer investeren in innovatie Gehele keten van fundamenteel onderzoek tot marktintroductie Belemmeringen in de keten wegnemen Doel: exporteur van klimaattechnologie Bron: Cerna Mines Paristech, 2009

research

ontwikkeling demo

commercialisatie

Smart Grids december 2010 15

O&O steun

Vraag ondersteunen

Opleiding en vorming

Kapitaal voor doorgroei

Domeinoverschreidend samenwerken

Export bevorderen

Klimaat en HE-doelen: kosten voor de gebruikers  Emissiehandel  Convenanten <2012  (deels) Aankoop emissierechten >2012  Hernieuwbare energie Vlaanderen  GSC  Energie efficiëntie  WKK certificaten Smart Grids december 2010 16

16

Hoe ziet de situatie eruit voor een bedrijf in 2013 -2020

Hernieuwbare energie On shore Off shore 13% HEB -21% HE elek

750M€/J 100% veiling

ETS

Elek producent 6€/MWh

Exposed 100% BM WKK Andere 90 -70% gratis

Netbeheer 5,5 – 10€/M Wh

1 – 7€/MWh

Industrie

Smart Grids december 2010 17

?

E efficiëntie doelstelling

Wat betekent dit in kosten voor de industrie

M€/j On shore

250

Off shore

190

WKK

60

Fed 100 bijdrage

Smart Grids december 2010 18

ETS

220

Som

820

Industrieel beleid: kosten beperken en kansen grijpen  Verdeling van de kosten over de gebruikers  Beperk de meerkost  Inkomsten uit veiling emissierechten terugvloeien naar industrie  Energie-efficiëntie  Hernieuwbare energie

 Degressiviteit en aftopping van de meerkosten  Nederland algemene middelen  Duitsland:

Smart Grids december 2010 19

voornamelijk kleinverbruikers (€35/MWh elektro intensief 0,5€/MWh)  Frankrijk: sterkere degressiviteit en aftopping  Wallonië: sterkere degressiviteit

19

Internationaal akkoord wenselijk en noodzakelijk  Gelijke lasten voor industrie ‘level      Smart Grids december 2010 20

playing field’. Er moet één mondiale prijs voor koolstof komen. Alle landen met een grote uitstoot, zowel Annex I landen als niet-Annex I landen, moeten inspanningen leveren. Flexibiliteitmechanismen moeten inzetbaar zijn. transparante financiering. Evenwichtige akkoorden over de bescherming en verspreiding van intellectuele eigendomsrechten.

GEEN eenzijdige overgang naar -30%  Gelijkwaardige inspanningen geleverd?  EU: wettelijk verankerd  Meeste andere: niet verankerd China 8 à 9% groei/jaar Emissie (2005-2020) + 72 tot +118%

Smart Grids december 2010 21

India Doel lager dan verwacht resultaat huidig beleid

Beloftes

Doel laag %

Doel hoog %

Australië

12,9

-10,8

Canada

2,5

2,5

Japan

-25

-25

Rusland

-15

-25

USA

-3,4

-3,4

China

CO2/BBP -40%

CO2/BBP45%

India

CO2/BBP20%

CO2/BBP25%

Σ Annex 1

-12

-18

Geen gelijkwaardige doelstellingen MAAR beloftes onvoldoende ifv 2°C doelstelling

Conclusie: klimaat en hernieuwbare energie  Één van de belangrijkste drijvende krachten voor groei  Industrie is een deel van de oplossing van klimaatprobleem  Om de drijvende kracht te worden voor een verduurzaming van de

Smart Grids december 2010 22

economie  Kan interne verberingen organiseren en implementeren  Producten en diensten ontwikkelen gericht op verbeteringmilieukwaliteit en duurzaamheid in brede zin  Hierdoor het leeuwenaandeel in groene jobs realiseren  Op voorwaarde dat:  Lasten beperken tot op niveau concurrenten  Zorgen voor een beleidskader dat innovatie en uitrol van nieuwe technologie bevordert