Klimaat˚Courant IN DEZE UITGAVE ONDER ANDERE:
Lashal van Prolyte werd voorzien van het ComfortTop-concept
Agrifirm kijkt tevreden terug op renovatie hoofdkantoor
De 'all-in' klimaatoplossing voor scholen
Ontspannen in het juiste klimaat bij Thermen Bussloo
Prolyte Group is een begrip in de entertainmentwereld. Het bedrijf uit het Groningse Leek produceert voornamelijk mobiele aluminium draagconstructies, die worden gebruikt bij de opbouw van bijvoorbeeld concerten, theatervoorstellingen, tv-producties en beurzen.
Jarenlang vormde het grote betonnen gebouw van de Coöperatieve Landbouwbank-Raiffeissenbank Meppel (kortweg CLM) voor inwoners van Meppel en passanten hét gezicht van Agrifirm (´de poort van Meppel´).
Eindelijk geen gedoe meer met te warme, te koude of te benauwde lokalen. Gewoon altijd lekkere frisse en gezonde lucht in het hele schoolgebouw: het Scholenconcept van Klimaatgroep Holland regelt het voor u.
Net buiten Apeldoorn, in de groene omgeving van Voorst, vindt u Thermen Bussloo. Een exclusief sauna-, beauty- en sparesort waar u tijdloos en optimaal kunt genieten van rust en ontspanning.
4
6
10
3
Rastechneut Cor Altena houdt van zijn werk Cor Altena mag met recht een rastechneut genoemd worden. Op nagenoeg elk technisch vraagstuk heeft de geboren Arnhemmer namelijk een passend antwoord. Geen wonder dus dat Altena de afgelopen decennia vanuit verschillende functies betrokken is geweest bij vele ingewikkelde en complexe bouwprojecten.
Binnenklimaat steeds vaker beheerst door totaalconcept De totaalconcepten voor het beheersen van het binnenklimaat zijn bezig aan een sterke opmars. Daar waar in het verleden veelal gekozen werd voor een combinatie van allerlei losse systemen, kiest men tegenwoordig namelijk steeds vaker voor klimaatsystemen die het gehele binnenklimaat beheersen.
Hoewel Altena bijna de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt, houdt hij zich nog steeds elke dag van de week fanatiek bezig met vele bouwtechnische vraagstukken. Met name vanuit zijn functie als beleidsmedewerker huisvesting binnen de Stichting Flore, die 34 scholen in de regio Noord-Kennemerland beheert. “Ach, dat ik te veel uren in m'n werk steek staat buiten kijf. Maar als je iets doet wat je leuk vindt, is het niet erg om veel te werken.” Lees verder op pagina 12
T
otaalconcepten bieden een oplossing voor het volledige binnenklimaat. Op deze manier is er slechts één installatie nodig voor het verwarmen, koelen, ventileren en filteren van de ruimte. Dit voorkomt tegenwerking en bespaart veel energie. Dergelijke concepten worden dan ook steeds populairder. Vooral scholen stappen massaal over op de totale klimaatbeheersingsconcepten. Maar ook in de industrie, kantorenbouw en retail kiest men steeds vaker voor deze comfortabele en energiezuinige wijze van klimatiseren.
Enorme toename Klimaatgroep Holland, de landelijke binnenklimaatspecialist, constateert dan ook een enorme toename in de vraag naar de door hen ontwikkelde klimaatconcepten. “Er is momenteel erg veel vraag. Men lijkt zich steeds meer bewust te worden van de voordelen die dergelijke totaalconcepten bieden,” aldus Harry Vaatstra van Klimaatgroep Holland.
43% energiebesparing Vooral bedrijven en instellingen die energiezuinigheid en duurzaamheid hoog in het vaandel hebben, kiezen
steeds vaker voor de totale klimaatconcepten. Vaatstra kan dit wel verklaren: “In tegenstelling tot de conventionele manier van klimatiseren, besparen onze systemen tot 43% energie. Dit spaart niet alleen de portemonnee, maar ook ons milieu.”
Klimaatgroep Holland biedt momenteel verschillende klimaatconcepten aan, die allemaal in eigen beheer worden ontwikkeld en geproduceerd. Op deze manier biedt het bedrijf een passende oplossing voor elke branche.
2
|
FOOD
Sauzenfabrikant Oliehoorn kiest bewust voor energiezuinig klimaatsysteem Wie een patatje mét bestelt, heeft grote kans de sauzen van Oliehoorn daarop aan te treffen. De sauzen van Oliehoorn worden namelijk veel gebruikt in de horeca. Maar ook in vele keukenkastjes is tegenwoordig iets van Oliehoorn terug te vinden. De sauzenfabrikant levert naast kant en klare sauzen ook diverse basissauzen en spijsoliën aan de industrie. Om de toenemende vraag naar producten op Oliehoorn-waardige wijze het hoofd te kunnen bieden, realiseerde de onderneming in 2008 een gloednieuw bedrijfspand aan de Compagnie te Zwaag. Bij de nieuwbouw werd veel aandacht besteed aan de energiezuinige inrichting van het binnenklimaat.
H
et verhaal van Oliehoorn begint in het jaar 1981. In dat jaar start oprichter Klaas van Kalken in de garage achter zijn huis een groothandel in olie-, vet- en horecaproducten. Al snel staat het bedrijf bekend om de kwaliteit van haar producten en de goede service. Het assortiment groeit en ook steeds meer grootverbruikers weten de weg naar Oliehoorn te vinden. Dit resulteert in het jaar 1992 in een
Alles onder één dak Omdat het werken vanuit twee panden de nodige praktische problemen met zich meebrengt, blijft de wens bestaan om alle activiteiten onder een dak te brengen. Deze wens wordt in 2008 werkelijkheid wanneer het nieuwe bedrijfspand van Oliehoorn in gebruik wordt genomen. Het nieuwe pand meet bijna 4500m2 en is onderverdeeld in productie-, magazijn- en kantoorruimte. Bij de bouw van het pand is er veel
hebben. Ook op het gebied van binnenklimaat. Dit is echter specialistisch werk, dus ik besloot contact op te nemen met Klimaatgroep Holland.” Er werd een afspraak gemaakt en enkele dagen later stond Harry Vaatstra van Klimaatgroep Holland bij Oliehoorn op de stoep. Uitgebreid werd er gesproken over de wensen en eisen ten aanzien van het binnenklimaat.
Energiezuinige klimaatinstallatie “Wim Dijk wist exact wat hij wilde,” vertelt Vaatstra. “Hij wilde een energiezuinige installatie, dat stond voorop. Dit om het milieu zo min mogelijk te belasten. Daarnaast lag er een eis voor constante overdruk in de gehele productieruimte. Want hoewel de productie van sauzen voornamelijk een gesloten proces is, komt de saus gedurende de productie één klein moment in aanraking met de lucht: tijdens het vullen.”
verhuizing naar het Hoornse bedrijventerrein Westfrisia. Op de nieuwe locatie wordt, naast het bestaande assortiment, ook gestart met de productie van sauzen. Het blijkt een schot in de roos en in 1999 wordt besloten een tweede pand in gebruik te nemen. Pal naast de oude vestiging aan de Compagnie. In datzelfde jaar wordt Van Kalken opgevolgd door Wim Dijk als Algemeen Directeur van Oliehoorn.
gedaan om een zo optimaal en efficiënt mogelijk verblijfsklimaat te creëren. Niet alleen zijn er op het gebied van hygiëne veel nieuwe technieken geïmplementeerd, ook aan de inrichting van het binnenklimaat is veel aandacht besteed. Hiervoor riep het bedrijf de hulp in van Klimaatgroep Holland. Wim Dijk: “We wilden in ons nieuwe pand alles meteen goed voor elkaar
Wim Dijk ComfortTop-food concept voor het verwarmen van de ruimte standaard gebruik van de restwarmte die vrijkomt tijdens het productieproces. Dit voorkomt veel onnodig energieverbruik en -verlies.”
“Dijk eiste daarom naast overdruk zeer goede hygiënefilters en het hele jaar door dezelfde constante temperatuur,” vervolgt Vaatstra. 'Deze eisen lagen bewust op een heel hoog niveau.”
Om het geheel compleet te maken, stelden de klimaatadviseurs van Klimaatgroep Holland voor het besturingssysteem van de klimaatinstallatie te voorzien van verschillende sensoren. Met deze sensoren kunnen zaken als overdruk, temperatuur en luchtvochtigheid constant worden gemeten en geregeld. Hierdoor is de voedselveiligheid te allen tijde gegarandeerd.
ComfortTop-food concept
Klik
Normaal gesproken kost de combinatie van overdruk, fijne filtratie, koeling en verwarming erg veel energie. Klimaatgroep Holland ontwikkelde echter een energiezuinige oplossing: het ComfortTop-food concept, dat speciaal is toegespitst op de voedingsmiddelenindustrie. Aangevuld met een overdrukinrichting en extra filtersecties. Een perfecte oplossing voor Oliehoorn Sauzen. Met name omdat het klimaatsysteem te allen tijde de gewilde constante overdruk en hygiëne garandeert. Om de temperatuur energiezuinig op het juiste niveau te houden, werd gekozen voor een slimme manier van koelen en verwarmen. Vaatstra: “Om het energieverbruik zo laag mogelijk te houden, hebben we voorgesteld de luchtbehandelingkast te voorzien van een Hoog Rendements koeling. Hierdoor kan de ruimte energiezuinig worden gekoeld. Daarnaast maakt het
Wim Dijk was na een uitgebreide presentatie meteen enthousiast over het idee. Dijk: “Het ontwerp was goed en daarnaast hadden we meteen een klik met elkaar. Ik heb Klimaatgroep Holland daarom gevraagd ook na te denken over de klimatisering van de nieuwe kantoorruimtes.” Vaatstra: “Ook voor de kantoorruimtes stond een laag energieverbruik voorop. Dit mocht echter niet ten koste gaan van het comfort van de medewerkers. Onze klimaatadviseurs
kwamen daarom met de optie om gebruik te maken van een warmtepompinstallatie die onafhankelijk per ruimte te regelen is. Voor de benodigde ventilatielucht wordt gebruik gemaakt van een balansventilatie-unit met een hoog rendements warmte- en koudewisselaar.”
Trots Dijk was wederom enthousiast en het ontwerp werd vervolgens in nauw overleg op detailniveau aangepast en geïmplementeerd. “We hebben als het ware samen de beste binnenklimaatoplossing bedacht voor onze medewerkers en onze producten,” zegt Dijk. Beide partijen kijken dan ook met trots terug op de uitstekende samenwerking. Vaatstra: “Klimaatgroep Holland werd uiteindelijk toegevoegd aan het bouwteam. Samen hebben we zo een prachtig project gerealiseerd dat past bij het hoge ambitieniveau van Oliehoorn.” Ook Wim Dijk is erg tevreden: “Het werkt goed en de communicatie verloopt prima. Daarnaast past het systeem goed bij de duurzame en gezonde koers van ons bedrijf.”
Huidige ontwikkelingen Dat Oliehoorn duurzaamheid hoog in het vaandel heeft, bewijst het project dat momenteel in uitvoering wordt gebracht. Oliehoorn en Klimaatgroep Holland werken momenteel namelijk aan een systeem waarbij de warmte die vrijkomt in het ketelhuis, in de winter gebruikt wordt om het voorraad- en distributiemagazijn te verwarmen. Op die manier bespaart Oliehoorn uiteindelijk enkele duizenden kuub aan aardgas.
INDUSTRIE
|
3
Lashal van Prolyte werd voorzien van het ComfortTop-concept
'Het systeem bevalt super, ik kan niet anders zeggen' Prolyte Group is een begrip in de entertainmentwereld. Het bedrijf uit het Groningse Leek produceert voornamelijk mobiele aluminium draagconstructies, die worden gebruikt bij de opbouw van bijvoorbeeld concerten, theatervoorstellingen, tv-producties en beurzen. De producten van Prolyte vliegen inmiddels de hele wereld over. Van Europa tot Azië en van het Midden-Oosten tot de Verenigde Staten: overal gebruikt men de producten van Prolyte. Zelfs gerenommeerde evenementen als de MTV Awards en de Olympische Spelen weten de weg naar Leek inmiddels te vinden.
P
rolyte werd in 1991 door Fokko Smeding opgericht, met als plan eigen geavanceerde modulaire aluminiumsystemen te fabriceren. Vanaf 1996 wordt Smeding bijgestaan door zijn broer Anne en maakt de onderneming in korte tijd een opmerkelijke groei door. Het bedrijf behoort nu tot de absolute wereldtop op het gebied van mobiele aluminium draagconstructies, die worden gebruikt voor de opbouw van podia en de bevestiging van verlichtingsarmaturen, decor en luidsprekers.
The Rolling Stones De producten worden inmiddels wereldwijd ingezet. Zo werden de truss-constructies van Prolyte gebruikt tijdens de MTV Awards, de Olympische Spelen en de tournees
onder de beste omstandigheden voor zowel mens als product geproduceerd konden worden, kreeg Dominique Duijn, toenmalig kwaliteitsmanager bij Prolyte Group, de opdracht op zoek te gaan naar een gezond, aangenaam en energiezuinig klimaatsysteem voor de nieuw te bouwen hal. Via een kennis kwam Duijn in contact met Harry Vaatstra van Klimaatgroep Holland. De samenwerking verliep soepel. “Ik had er meteen een goed gevoel bij,” vertelt Duijn. “Mede door de nuchtere en persoonlijke benadering. Hierdoor ontstond er gelijk een prettige en ongedwongen sfeer,” aldus Duijn.
Slimme manier Bij de klimatisering van de nieuwe hal was de ozon-concentratie een belangrijk uitgangspunt. Vaatstra:
De aluminium draagconstructies 'in actie' tijdens De Helden Van Amstel Live.
'Het systeem voorkomt onnodig energieverbruik' Om ook in de zomer fris en gezond te kunnen werken is het ComfortTopsysteem standaard voorzien van een actief zomernacht koelsysteem. “Tijdens een koele zomernacht blaast het systeem frisse buitenlucht naar binnen. Hierdoor heeft men de volgende dag een lagere starttemperatuur,” legt Vaatstra uit.
Prettig werken Het klimaatsysteem is nu een aantal jaren in gebruik en Duijn is er nog
altijd zeer enthousiast over: “Het systeem bevalt super, ik kan niet anders zeggen. Wij hebben precies gekregen waar we naar op zoek waren: een gezonde, geurloze en aangename werkplek voor onze medewerkers en een energiezuinige oplossing voor onze organisatie.” Ook over de samenwerking met Klimaatgroep Holland is Duijn erg te spreken. “Klimaatgroep Holland is vanaf het eerste moment van toegevoegde waarde geweest. Ze dachten continu mee over allerlei zaken. Ook over zaken waar wij nog niet aan gedacht hadden. Dat is prettig werken,” aldus Duijn.
Onderhoud Klimaatgroep Holland is ook verantwoordelijk voor het onderhoud aan de installatie. Prolyte kan zelf echter ook het nodige doen. Dit tot genoegen van Duijn. “Het onderhoud wordt door Klimaatgroep Holland vakkundig en netjes uitgevoerd. En als we willen, kunnen we eventueel zelf eenvoudig de filters vervangen. Klimaatgroep Holland staat dus voor ons klaar als het nodig is, maar wijst ons ook op de zaken die we zelf kunnen uitvoeren en zadelt ons dus niet op met onnodige kosten. Dat is natuurlijk erg fijn,” aldus een tevreden Duijn.
XXL-Roof Een van de nieuwste Prolyte producten is het XXL-Roof. Deze grote overkapping werd in opdracht van het Finse productie- en verhuur bedrijf Arkus Factory geproduceerd en is bij uitstek geschikt voor het overkappen van grote podia. Het product is echter modulair, zodat de overkapping aangepast kan worden aan de grootte van het podium. Dit maakt het product erg geschikt voor verhuur. van artiesten als Brian Adams, The Rolling Stones en Céline Dion. In het jaar 2006 werd het bedrijf uitgeroepen tot Groninger onderneming van het jaar.
Nieuwe lashal De snelle groei van het bedrijf maakte extra productieruimte noodzakelijk. Prolyte besloot enkele jaren geleden dan ook een compleet nieuwe lashal te bouwen. Om er voor te zorgen dat de producten van Prolyte blijvend
“We hebben er daarom voor gekozen de hal te ventileren op basis van de aanwezige concentratie ozon.” Om het energieverbruik terug te dringen, koos Vaatstra voor een slimme manier van warmteterugwinning: “De warmte die vrijkomt bij het lassen wordt door het systeem hergebruikt voor het verwarmen van de ventilatielucht. Alleen wanneer het echt nodig is, verwarmt het ComfortTopsysteem mechanisch bij. Dit voorkomt een hoop onnodig energieverbruik.”
Het XXL-Roof werd voor het eerst gebruikt tijdens het 'Sauna open-air festival' in Tampere, Finland. “En met succes,” aldus Prolyte's projectmanager Ivo Mulder op de website van het bedrijf. “We denken er zelfs over het XXL-Roof standaard in ons productassortiment op te nemen.” Ondanks dat het een product op maat betreft, had Prolyte weinig moeite met de ontwikkeling van het product. Mulder: “Vanaf de eerste schetsen hadden we inclusief alle berekeningen en metingen maar vier weken nodig om het product te ontwikkelen.” Het grote voordeel van het product zit hem volgens
Het XXL-Roof van Prolyte werd voor het eerst gebruikt tijdens het Sauna open-air festival in Tampere, Finland.
Mulder in de inzetbaarheid. “Zo zijn bepaalde delen van de constructie in de winter prima te gebruiken voor indoor projecten als sportevenementen en dergelijke. Dit is voor de verhuurder natuurlijk een aantrekkelijk voordeel,” aldus de projectmanager. Meer informatie op www.prolyte.com
4
|
KANTOOR
Agrifirm kijkt tevreden terug op renovatie voormalig hoofdkantoor te Meppel
'Renoveren was de meest voor de hand liggende keuze' Jarenlang vormde het grote betonnen gebouw van de Coöperatieve Landbouwbank-Raiffeissenbank Meppel (kortweg CLM) voor inwoners van Meppel en passanten hét gezicht van Agrifirm (´de poort van Meppel´). Het opvallende gebouw werd in 1967 tegen het al even karakteristieke pand van de voormalige 'Landbouwersbank' aangebouwd. Samen bepaalden deze twee gebouwen jarenlang het kadebeeld van het Meppelerdiep.
I
n het jaar 2009 werd het toenmalige hoofdkantoor van Agrifirm echter grondig gerenoveerd. Sindsdien siert een hip en modern kantoorgebouw het Meppeler straatbeeld. Ook van binnen werd het gebouw fors aangepakt. Bouwkundig projectmanager Gerrit Vlieger leidde het project namens Agrifirm en kijkt twee jaar na dato tevreden terug.
20.000 leden Agrifirm is als coöperatie de laatste decennia flink gegroeid. Vandaag de dag telt de coöperatie voor boeren en tuinders meer dan 20.000 leden, voor wie de materiële belangen worden behartigd via gezamenlijke inkoop, verkoop, kennisontwikkeling en
geen optie. “Als je op een prima plek zit en het gebouw in de basis nog van goede kwaliteit is, dan hoef je geen compleet nieuw gebouw te bouwen. Renoveren is dan de meest voor de hand liggende keuze,“ aldus Vlieger.
Verbeterde isolatie Het belangrijkste doel van de renovatie was het verbeteren van de isolatie en het binnenklimaat. Hierbij werd gebruik gemaakt van vele nieuwe technieken. Gerrit Vlieger: “Om het pand beter te isoleren, besloten we de ramen en kozijnen uit het gebouw te halen en het gebouw te voorzien van nieuwe, geïsoleerde gevelbekleding met eigentijdse kozijnen en glas. Hierdoor kreeg het gebouw bovendien gelijk een andere smoel.”
Het voormalige hoofdkantoor van landbouwcoöperatie Agrifirm in Meppel
Avonduren De projectmanager is nog altijd blij met zijn keuze voor Klimaatgroep Holland. “Sieds Ploeg en Harry Vaatstra hebben het project goed bestudeerd en vervolgens een deugdelijke oplossing gepresenteerd aan de directie. Deze oplossing sloot perfect aan op de vooraf gestelde voorwaarden, evenals de flexibele werkwijze. Vanwege de renovatiewerkzaamheden konden de monteurs van Klimaatgroep Holland overdag vaak niet in het pand terecht. Om te voorkomen dat het project hierdoor onnodig vertraagd werd, besloten ze de installatiewerkzaamheden voornamelijk in de avonduren en weekenden uit te voeren. Dat is natuurlijk geweldig.”
Nieuw hoofdkantoor advisering. De groei maakte extra kantoorruimte noodzakelijk. In het jaar 2009 werd daarom besloten het fabriekskantoor te renoveren en daar extra kantoorruimte te creëren. Dit resulteerde in een fraai gebouw dat voorzien was van de nieuwste installatietechnische voorzieningen. Zelfs zo fraai dat ook het voormalige bankgebouw gerenoveerd moest worden.
Juiste klimaatbeheersing
Gezondheid
Vlieger gaf de klimaatadviseurs van Klimaatgroep Holland, Sieds Ploeg en Harry Vaatstra, een duidelijke opdracht mee. “Het moest een toekomstgerichte, overzichtelijke, praktische en energiezuinige klimaatoplossing worden. Daarnaast moest het klimaat per ruimte regelbaar zijn. Elke medewerker heeft immers een ander gevoel over de juiste temperatuur.”
“Na de renovatie van het fabriekskantoor stak het aangrenzende bankgebouw er schril bij af,” vertelt Vlieger. “Het had niet alleen van buiten een flinke opknapbeurt nodig; ook de isolatie en ventilatie was niet op orde. In het belang van de gezondheid van onze medewerkers moest hier dan ook snel wat aan gedaan worden.” Vlieger besloot de boel grondig te renoveren. Nieuwbouw was voor hem
Voor de inrichting van het binnenklimaat riep Vlieger de hulp in van Klimaatgroep Holland. “Klimaatgroep Holland had in het verleden al veel van onze gebouwen (waaronder veel Welkoop-winkels, zie elders in deze krant - red.) van een goed werkend klimaatsysteem voorzien. Dit beviel zo goed dat ik besloot hen ook voor dit project te benaderen.”
Gerrit Vlieger kijkt al met al dan ook tevreden terug op het renovatieproject. “Alles verliep volgens plan en zodoende hebben we in Meppel sinds
9 oktober 2009 de beschikking over een prachtig modern, gezond en fris kantoorgebouw dat zowel van binnen als van buiten nog vele jaren meekan,” aldus de ervaren projectmanager. De functie van hoofdkantoor heeft het gerenoveerde pand onlangs echter verloren. Na de recente fusie met Cehave Landbouwbelang uit Veghel (medio 2010) besloot Agrifirm het hoofdkantoor namelijk te verplaatsen naar Apeldoorn. Hier startte men op 1 januari 2011 vanuit een tijdelijke huisvesting. Begin september is de landbouwcoöperatie begonnen met de bouw van een compleet nieuw hoofdkantoor. “Ook de komende tijd hoef ik me dus nog niet te vervelen,” lacht Vlieger. Agrifirm beheert een breed arsenaal aan gebouwen. Zo maken ook de bekende Welkoop-winkels deel uit van de Agrifirm-group. Veel van deze winkels zijn door Klimaatgroep Holland geklimatiseerd.
Groen en duurzaam Wie op de internetsite van Agrifirm kijkt, kan niet om de kleur groen heen. Een groen logo, groene kopjes en vele groene foto's sieren de pagina die aan alle kanten de natuurlijke kleur van het platteland uitstraalt. De kleur groen staat dan ook symbool voor het duurzame beleid van de succesvolle landbouwcoöperatie. Dat Agrifirm deze koers vaart is op zich niet zo gek: zowel de onderneming als haar leden leven immers van de natuur. Toch onderscheidt het bedrijf zich door de verregaande doorvoering en integratie van het duurzame beleid. Zo beperkt Agrifirm zich bij het uitvoeren van dit beleid niet tot alleen tot de eigen activiteiten, maar analyseert het alle schakels in de keten. Van de teelt van grondstoffen tot en met het moment dat het voedsel bij de consument op het bord ligt. 'Binnen elke schaal liggen knelpunten en kansen voor verdere verduurzaming', stelt de landbouwcoöperatie dan ook op haar website. Meer weten? Kijk op www.agrifirm.com
Op de pagina Retail (pagina 8) leest u er meer over.
Passie voor Kevers Gerrit Vlieger is een gepassioneerde man. Een korte vraag over een bouwproject levert dan ook bijna altijd een prachtig verhaal op. Het is tekenend voor de passie die Vlieger heeft voor z'n vak. Zijn werk is echter niet z'n enige passie. “Thuis heb ik een vitrinekast met allemaal miniatuur Kevers staan,” bekent Vlieger met enige trots. “In de weekenden struin ik dan ook geregeld rommelmarkten en verzamelbeurzen af, om te kijken of er nog ergens een mooie miniatuurkever te vinden is.” Vlieger weet inmiddels precies waar hij moet zoeken: “Ik kijk meestal in van die verzameldozen vol met speelgoed. Daar wil nog wel eens een leuk exemplaar tussen zitten. Zo vond ik een paar jaar terug nog een prachtig klein oud miniatuurtje. Een blauwe, met metalen bodem en metalen wieltjes. Dat zijn hele mooie dingen.”
INNOVATIE
|
5
Het Scholenconcept: sinds 2005 de totale klimaatoplossing voor scholen
Harry Vaatstra nog altijd dolgelukkig met uitvinding In het jaar 2005 bracht Klimaatgroep Holland met het Scholenconcept als eerste bedrijf in Nederland een speciaal klimaatsysteem voor scholen op de markt. De lancering van dit alles-in-1 klimaatsysteem vormde de start voor een geheel nieuwe denkwijze op het gebied van schoolklimatisering. En hoewel de markt de afgelopen jaren overspoeld is met soortgelijke producten, is het Scholenconcept door continue doorontwikkeling nog altijd uniek in z'n soort. De Klimaat˚Courant in gesprek met Harry Vaatstra, bedenker van het Scholenconcept.
H
arry Vaatstra is een gedreven man. Gewapend met zijn creativiteit, ervaring en vakkennis is de Algemeen Directeur van Klimaatgroep Holland dan ook al jarenlang het liefst de hele dag met zijn werk bezig. En alles wat hij doet, moet goed. “Aan halve oplossingen hebben we niks. Zeker niet op het gebied van klimaatbeheersing,” aldus Vaatstra.
Kijken De schrik zat er dan ook goed in toen Vaatstra enkele jaren geleden vanuit een vrijwillige functie binnen een schoolbestuur gevraagd werd 'eens te kijken' naar de klimaatbeheersing van hun schoolgebouwen. Vaatstra: “Er was in ons land opeens veel te doen over de klimatisering van schoolgebouwen. Er verschenen veel negatieve berichten over benauwde en ongezonde scholen in de media. Omdat ik in die tijd vanuit mijn werk dagelijks betrokken was bij de klima-
Harry Vaatstra, bedenker van het Scholenconcept. tisering van gebouwen, vroeg het bestuur mij of ik eens wilde kijken of er ook binnen hun schoolgebouwen nog wat verbetering mogelijk was.”
Eén grote ellende Vaatstra besloot de boel allereerst grondig te onderzoeken: “Voordat je een oplossing kunt bedenken, moet je eerst exact weten wat er speelt. Wat zijn de ervaringen van de gebruikers? Welke klachten zijn er? Wat zijn de wensen? En ga zo maar door.” Hij kwam al gauw tot de conclusie dat er veel te verbeteren viel.
'Je wilt niet weten hoeveel energie er verloren ging' “Het was eigenlijk één grote ellende. Verschillende systemen die elkaar
tegenwerkten, veel te weinig ventilatie, problemen met tocht; noem maar op. De schoolgebouwen waren hierdoor niet alleen erg ongezond, het energieverbruik lag ook nog eens veel te hoog. Je wilt niet weten hoeveel energie er onnodig verloren ging: echt schrikbarend veel! Hier was dus heel veel verbetering mogelijk. Zowel voor de portemonnee als voor moeder natuur,” aldus de klimaatspecialist.
Ontwikkelen
Gesprekken
“Een klimaatsysteem schaf je voor een langere periode aan. Het product moet daarom ook in de toekomst aan de wensen van de gebruiker en de eisen van de overheid kunnen blijven voldoen.” Op basis van de informatie die hij vanuit het onderwijs had gekregen, gevoegd bij zijn eigen verwachtingen voor de toekomst, stelde Vaatstra de nodige voorwaarden op waaraan het systeem moest voldoen. Vaatstra: “Het moest echt een totaaloplossing worden. Het systeem moest niet alleen elk lokaal apart kunnen ventileren en verwarmen, maar ook kunnen koelen. Daarnaast moest het systeem in verbinding staan met zaken die direct van invloed zijn op het binnenklimaat. Denk hierbij aan de verlichting en de zonwering. En dit alles voorzien van een leerkrachtgerichte en gebruiksvriendelijke bediening.”
Harry Vaatstra besloot in gesprek te gaan met de gebruikers van de schoolgebouwen: “Ik wilde weten wat hun ervaringen waren en welke wensen ze hadden. Op basis van deze informatie kon ik na gaan denken over een eventuele oplossing.” Uit deze gesprekken kwamen veel verbeterpunten naar voren. “Natuurlijk heeft elke gebruiker specifieke wensen, maar sommige dingen kwamen elke keer weer terug.” Vaatstra besloot op basis van deze informatie voor zichzelf een duidelijke opdracht te formuleren. Vaatstra: “De conclusie was dat ik op zoek moest naar een eenvoudig bedienbaar, decentraal en betrouwbaar klimaatsysteem van hoge kwaliteit. Dat in staat is de verschillende ruimtes afzonderlijk van elkaar te verwarmen, te verkoelen en te ventileren. En, de onderhoudskosten moesten laag zijn.” Dit bleek echter geen gemakkelijke opgave. “De markt bleek simpelweg niet zo'n oplossing te bieden.”
De gedreven ondernemer besloot daarop de stoute schoenen aan te trekken en zelf een dergelijk systeem te ontwikkelen. Hierbij ging hij bewust erg toekomstgericht te werk.
'Het moest echt een totaaloplossing worden'
Proefmodel Geen gemakkelijke opgave, zo bleek. Het duurde dan ook even voordat Vaatstra dé oplossing had. “Lang, heel lang heb ik er over moeten nadenken.
's Avonds onder de douche of tijdens lange autoritten schoten mij veel interessante gedachten te binnen. Het Ei van Columbus zat er echter lange tijd niet tussen.' 'Totdat ik op een gegeven moment op een stralend mooie zomerdag op bezoek was bij onze gewaardeerde relatie Thermen Bussloo. Of het door de prachtige bosrijke omgeving kwam, weet ik niet, maar opeens had ik het. Ik besloot mijn idee de volgende dag meteen uit te werken tot een proefmodel. Een hele dag heb ik er aan gesleuteld. Maar gelukkig niet voor niets. Want ja hoor, het werkte! Het Scholenconcept was geboren!” zegt Vaatstra met trots.
Genieten Inmiddels zijn vele honderden lokalen van het Scholenconcept voorzien en wordt het systeem gezien als dé toekomst voor de scholenbouw. De bedenker is dan ook nog altijd dankbaar voor dat ene moment in de bossen van Bussloo: “Het was een echte openbaring.” Sinds de lancering van het Scholenconcept heeft Vaatstra's bedrijf Klimaatgroep Holland een stormachtige groei doorgemaakt. Vaatstra geniet er nog elke dag van. “We hebben een hecht team van enthousiaste en vakbekwame medewerkers. En: we mogen met z'n allen werken voor vele trouwe, fijne en betrouwbare opdrachtgevers. Dat is natuurlijk prachtig. Ik heb echt een heerlijke baan.”
6
|
ONDERWIJS
Het Scholenconcept:
De 'all-in' klimaatoplossing voor Eindelijk geen gedoe meer met te warme, te koude of te benauwde lokalen. Gewoon altijd lekkere frisse en gezonde lucht in het hele schoolgebouw: het Scholenconcept van Klimaatgroep Holland regelt het. Ventileren, verwarmen en koelen met één klimaatsysteem. Dat leert (en werkt) wel zo prettig.
H
et Scholenconcept is de alles-in-1 klimaatinstallatie voor de Frisse School van morgen. Elk lokaal kan apart worden geventileerd, verwarmd en verkoeld, door één unit per lokaal. Doordat de verschillende klimaatelementen perfect op elkaar zijn ingespeeld behoren veelvoorkomende problemen als tocht, ongewenste temperaturen en ongezonde CO2-waarden dankzij het Scholenconcept definitief tot het verleden. Het concept is daarnaast standaard voorzien van aanwezigheidsdetectie en vakantieplanning, en is te koppelen aan verlichting en zonwering. Dit alles zorgt voor een hoog comfort en een zo laag mogelijk energieverbruik. Hierdoor brengt het systeem niet alleen frisse lucht in de klas, maar ook in de portemonnee.
De leerlingen van de Sint Jan School te Waarland genieten van hun perfect geklimatiseerde lokaal.
Dynamische warmteterugwinning
Aanwezigheidsdetectie
De ventilatie wordt in het Scholenconcept geregeld door een ingebouwd en gepatenteerd hybride ventilatiesysteem. Dit systeem zorgt ervoor dat er constant energiezuinig en op maat wordt geventileerd. Als het lokaal moet worden geventileerd, haalt het systeem frisse lucht van buiten en verwarmt dit, indien gewenst, met de warmte die vrijkomt van interne warmtebronnen*. Dit noemt men dynamische - warmteterugwinning (D-WTW). Het rendement kan hierbij oplopen tot wel 89%.
Als er niemand in het lokaal aanwezig is, hoeft de kachel en verlichting uiteraard niet volop te branden. Het Scholenconcept is daarom standaard voorzien van aanwezigheidsdetectie en een vakantieplanner. Hierdoor brandt de kachel en verlichting alleen als het écht nodig is. De ingebouwde controller fungeert hierbij als hart van het systeem en onderneemt automatisch de juiste acties om het binnenklimaat continu op het juiste niveau te houden. Hierdoor kan het systeem zeer snel reageren op (onver-
wachte) wisselingen in de bezetting. Op deze manier is men niet alleen altijd verzekerd van een aangenaam binnenklimaat, maar wordt er ook nog eens veel energie bespaard. Zo verbruikt de verlichting, samen met de ventilator, maar liefst 12% minder energie en wordt er per lokaal 8% minder verwarmingsenergie verbruikt.
Bespaar tot 43% op uw energiekosten! Zomernachtkoeling
Energiekosten per lokaal per jaar
Niets fijner dan een fris begin van de dag. Het Scholenconcept maakt daarom gebruik van gratis zomernachtkoeling. Dit houdt in dat het lokaal tijdens een koele zomernacht automatisch wordt (voor)gekoeld met maar liefst 1500 m3 koele buitenlucht per uur. Hierdoor start u de
volgende dag altijd lekker koel en fris. Om te voorkomen dat de vroege ochtendzon roet in het eten gooit, wordt de zonwering automatisch geactiveerd zodra de zon begint te schijnen. Dat leert (en werkt) niet alleen heel erg prettig, maar bespaart ook nog eens heel veel (koel)energie.
baar, maar blijft het lokaal ook nog eens vrij van hete en stof verzamelende objecten.
Bediengemak Het Scholenconcept is voorzien van een eenvoudig bedieningspaneel, dat in samenspraak met enkele leerkrachten door Klimaatgroep Holland is
Decentraal en onzichtbaar Om het schoolgebouw zo comfortabel mogelijk te klimatiseren wordt elk lokaal voorzien van een eigen Scholenconcept-unit. Hierdoor sluit het systeem altijd perfect aan op de wensen van de eindgebruiker. Hiermee is systeem de enige in z'n soort. Om te voorkomen dat er kostbare onderwijsruimte verloren gaat, worden de units volledig ingebouwd in het verlaagde plafond. Omdat het systeem verder geen radiatoren nodig heeft is het systeem hierdoor niet alleen volledig onzicht-
Geschikt voor zowel nieuw- als verbouw ontwikkeld. Via dit paneel kan de eindgebruiker de temperatuur en de bediening van de verlichting en/of zonwering handmatig naar wens bijstellen. Duidelijkheid en eenvoud staan hierbij voorop. Alle units zijn daarnaast centraal te bedienen via
Fluisterstil Een tevreden gebruiker “Doordat de radiatoren uit de lokalen zijn verdwenen, oogt de school veel schoner. Het is hygiënischer, en je bent af van het gedraai aan die knoppen. En ik hoor absoluut geen klachten over koude voeten. Onze kinderen hebben slofjes aan of lopen op sokken, maar er zijn geen klachten. Ook niet over tocht.' (Ben Wiersema, directeur van de Anne de Vriesschool te Stadskanaal)
Door de goede akoestische isolatie is het Scholenconcept fluisterstil. Het geluidsniveau blijft in de ruimte met gemak onder de 30 dB(A). Hiermee voldoet het Scholenconcept ruimschoots aan de gestelde norm. Dat leert (en werkt) wel zo prettig.
ONDERWIJS
Extra lage CO2-waarde Regeren is vooruitzien. Ook wat klimaatbeheersing betreft. Het Scholenconcept is daarom ontwikkeld met oog voor morgen. Door het gebruik van vele vooruitstrevende technieken is het systeem klaar voor de toekomst. Zo beschikt het Scholenconcept standaard over een ventilatievolume van maar liefst 1200 m2 per uur.
Ook perfect toepasbaar in kinderdagverblijven Hierdoor ligt uw CO2-waarde altijd tussen de 700 en 1000 ppm. Dit is lager dan de nu geldende norm, zodat men ook in de toekomst aan de dan geldende norm voldoet.
Energiemanagement Om inzicht te krijgen in de te verwachten energiekosten maakt Klimaatgroep Holland vooraf graag een inschatting van het maximale energieverbruik per lokaal. Door middel van constante monitoring zorgt Klimaatgroep Holland er vervolgens voor dat het vooraf ingeschatte verbruik niet wordt overschreden. Op deze manier komt men niet voor verrassingen te staan, en is men het hele jaar door verzekerd van het allerlaagste energieverbruik.
is daarom standaard voorzien van een uitgebreid klimaatbeheersysteem. Hierdoor kunt u met de klimaatinstallatie ook zorgeloos de verlichting en zonwering bedienen. Dit kan niet alleen decentraal via het bedieningspaneel in het lokaal, maar ook centraal via een pc of laptop. Hierdoor kan zowel de klimaatinstallatie als de verlichting en zonwering vanaf elke plek ter wereld worden aangestuurd. Daarnaast kunnen op deze manier ook de kloktijden en vakantieplanning makkelijk worden bijgesteld door bijvoorbeeld de conciërge. En dit alles zonder dat men daar extra voor hoeft te investeren.
Onlangs vond in het Groningse Delfzijl de feestelijke opening van het nieuwe schoolgebouw van basisschool De Windroos plaats. Klimaatgroep Holland zorgde voor het nodige spektakel.
Constante monitoring
Muziek-, dans- en eetfestijn
Het centrale klimaatbeheersysteem houdt het systeem constant in de gaten en zendt de belangrijkste informatie door aan een centrale meldkamer. Hierdoor hebben de klimaatspecialisten van Klimaatgroep Holland altijd zicht op de werking van het systeem. En, als de situatie er om vraagt, stellen zij het systeem op afstand bij. Een optimale werking is hiermee gegarandeerd.
Na de rondleiding barstte het feest voor de kinderen los. Klimaatgroep Holland had voor het nodige vertier gezorgd. “We wilden tijdens de heropening iets speciaals doen voor
Klaar voor de toekomst
Uitgebreid klimaatbeheersysteem
Het Scholenconcept is voorzien van het unieke en gepatenteerde LOWH2O warmtewisselingssysteem. Dit bespaart niet alleen een hoop energie, maar maakt het systeem ook nog eens uitermate geschikt voor (toekomstig) gebruik in combinatie met een warmtepomp of WKO*-installatie. Met het Scholenconcept is men dus ook in dit opzicht helemaal klaar voor de toekomst.
Klimaatgroep Holland denkt graag een stap vooruit. Het Scholenconcept
* WKO: Warmte Koude Opslag
Voor en door onderwijs Het Scholenconcept is een gepatenteerde uitvinding van Klimaatgroep Holland. De basis voor deze totaaloplossing ligt echter bij het onderwijs zelf. De markt bleek namelijk geen goedwerkende totaaloplossing te bieden voor het beheersen van het klimaat in schoolgebouwen. Klimaatgroep Holland heeft daarom samen met leerkrachten, gebouwontwikkelaars en energiedeskundigen gewerkt aan een totale klimaatoplossing voor schoolgebouwen. Dit resulteerde in 2005 in de lancering van 'Het Scholenconcept'. Inmiddels zijn vele scholen van dit unieke concept voorzien. Neem voor een overzicht van onze referenties gerust contact met ons op.
Na een kort woord van welkom werd de officiële openingshandeling verricht door de leerlingen van de basisschool. Meer dan honderd feestballonnen gingen de lucht in en vele papierslierten werden over het plein geschoten. Hierna volgde een rondleiding voor genodigden. Velen waren onder de indruk van het prachtige nieuwe schoolgebouw dat o.a. voorzien is van een groen 'sedum' dak en het Scholenconcept van Klimaatgroep Holland.
de leerlingen,” legt Eling Zuidhof van Klimaatgroep Holland uit. “Samen met Duurt Meijer van Adviesbureau Duurt Meijer hebben we daarom allerlei leuke dingen bedacht om de leerlingen deze dag te vermaken. Zo zorgden de Klimaatgroep Holland On Tour DJ's voor leuke muziek en dansten de kinderen vrolijk mee met dansinstructrice Marijke.” “Daarnaast werd er lekker gesmuld van het zelfgemaakte ijs van ijscoman IJsblauw uit Midwolda die met een heuse Vespa-ijscar naar Delfzijl was gekomen,” vertelt Zuidhof. “De middag ontpopte zich op deze manier tot een heus muziek-, dansen eetfestijn.”
Bedankpakket De kinderen waren na afloop dolenthousiast. Reacties als 'Het feest was echt super leuk' en 'Ik vond het zo leuk, ik hoop dat er snel weer zo'n feest is' waren het gevolg. Als blijk van waardering hebben alle leerlingen een prachtig bedankpakket vol reacties, tekeningen en knutselwerkjes gemaakt. Dit pakket werd door de school afgeleverd op het hoofdkantoor van Klimaatgroep Holland aan de Odenseweg te Groningen. “Een prachtig gebaar,” aldus Zuidhof.
Cultuurhuis Oudewater voorzien van Scholenconcept Onlangs werd in het Utrechtse Oudewater het nieuwe Cultuurhuis in gebruik genomen. Een Cultuurhuis (of 'Kulturhus') is een multifunctionele accommodatie waarin minimaal drie organisaties of instellingen zijn gehuisvest. Tenminste twee daarvan zijn maatschappelijke instellingen. De verschillende gebruikers maken zoveel mogelijk gebruik van elkaars faciliteiten. In Oudewater biedt het prachtige nieuwe pand aan de Kluwen op deze manier onderdak aan onder andere een bibliotheek, een speel-o-theek, een kinderdagverblijf en twee basisscholen. Klimaatgroep Holland werd gevraagd de schoollokalen te klimatiseren.
Snel inspelen John Poels, klimaatadviseur van Klimaatgroep Holland, vertelt:
Het nieuwe Cultuurhuis aan de Kluwen te Oudewater.
“Cultuurhuizen en brede scholen kenmerken zich door wisselende bezettingen en openingstijden. De lokalen die overdag gebruikt worden om les te geven, kunnen 's avonds namelijk gebruikt worden voor allerlei andere activiteiten. Je moet dus kiezen voor een klimaatsysteem dat hier snel op in kan spelen.”
Na bestudering van het project besloot de klimaatadviseur de lokalen te voorzien van het Scholenconcept. “Het Scholenconcept leent zich perfect voor gebouwen als deze. Het systeem kan zeer snel inspelen op de veranderende situatie en is bovendien erg energiezuinig,” aldus de klimaatadviseur.
Tip van Maarten Jaarlijks onderhoud aan uw klimaatinstallatie vermindert de kans op storingen en voorkomt een hoog energieverbruik. Door minimaal één keer per jaar de filters te vervangen, gebruikt de installatie zeker 30% minder aan energie. Daarnaast garandeert het een optimale luchtverdeling en werking van het systeem.
7
Basisschool 'De Windroos' feestelijk geopend
scholen een PC. Op deze manier kunnen bijvoorbeeld de kloktijden en de vakantieplanning eenvoudig worden aangepast.
|
Bij sommige installaties is het nodig om de filters twee keer per jaar of vaker te vervangen. Dit kunt u desgewenst zelf uitvoeren, tijdens mijn servicebezoek geef ik hierover graag uitleg. Tijdens het jaarlijks onderhoud aan het Scholenconcept controleer en kalibreer ik tevens de CO2-sensor. Dit is een belangrijk onderdeel van de installatie en zorgt voor een gezonde en frisse omgeving. Aansluiting van
uw installatie op onze meldkamer, ontzorgt uw organisatie. Wij kunnen eventuele storingen dan vroegtijdig ondervangen en dat scheelt kosten. Meer weten over onze servicebezoeken, of onderhoud aan uw installatie? Neem dan gerust contact met ons op. Maarten Hogenhout is servicemonteur bij Klimaatgroep Holland
8
|
RETAIL
Home Center Wolvega werd voorzien van een alles-in-1 klimaatsysteem
'En warempel, het hielp!' Het verhaal van de meubelfamilie Kapenga begint in het jaar 1934. In dat jaar besluiten Sikko Kapenga en Hendrika Bosma in Sint Anna Parochie het 'Bildts Meubelhuis' te starten. Hoewel de verkoop van meubels niet direct een goudmijn bleek, werd de winkel een succes.
Z
oon Piet Kapenga stelde zijn vrouw Agaath in 1965, meteen na hun huwelijk, dan ook voor de keuze: of hij zou na de HTS-opleiding ambtenaar worden bij Rijkswaterstaat, of ze zouden samen een eigen meubelzaak beginnen. Agaath besliste uiteindelijk dat ze samen voor een meubelzaak zouden gaan. Dit bleek geen slechte keuze. De onderneming groeide onder hun leiding namelijk uit tot de grootste meubelzaak van Noord Nederland en telt inmiddels meerdere succesvolle vestigingen.
men. We moesten overgaan op een klimaatsysteem met zomernachtkoeling, betere ventilatie en een juiste warmte- en luchtverdeling. Wij waren in eerste instantie wat argwanend. Zou het wel echt werken? Afijn. 'Doe eerst onze slaapkamerafdeling maar. Dan zien we wel of het werkt', was onze reactie. “En zo gebeurde het. Klimaatgroep Holland voorzag onze slaapkamerafdeling in Wolvega van een passend klimaatsysteem, voorzien van zomernachtkoeling. Hierdoor werd onze slaapkamerafdeling 's nachts volgesysteem bevalt goed, dus klimatiseer Home Center maar compleet!' Vandaag de dag geniet heel Home Center dan ook van de voordelen van een goed binnenklimaat.”
Enkele jaren geleden werd de familie Kapenga voor het eerst geconfronteerd met problemen op het gebied van het binnenklimaat. Zowel verkopers als klanten begonnen te klagen over te weinig frisse lucht en te hoge temperaturen. Ze besloten op zoek te gaan naar een oplossing.
Klachten “Onze verkopers van onze vestiging in Wolvega (Woonboulevard Home Center, red.) begonnen op een gegeven moment te klagen over te weinig frisse lucht en te hoge temperaturen in de showrooms. Vooral in de zomer waren er veel klachten over hoofdpijn en andere zaken die direct te linken zijn aan een slecht ingericht binnenklimaat.” “Daarnaast begonnen ook onze klanten op den duur te klagen en bleven als gevolg van de te hoge temperatuur niet langer in de winkel dan strikt noodzakelijk. Omdat dit alles natuurlijk niet wenselijk is, besloten we op zoek te gaan naar een oplossing.”
Zien of het werkt “Via, via kwamen wij in contact met Harry Vaatstra van Klimaatgroep Holland. Hij vertelde ons dat hij wel een oplossing had voor onze proble-
pompt met koele lucht van buiten. Dit zorgde ervoor dat we de volgende dag koel en fris konden beginnen. Overdag zorgde het systeem voor de juiste luchtcirculatie en ventilatie.” “En warempel, het hielp! De klachten over hoofdpijn verdwenen en de stookkosten werden aanzienlijk lager. Bovendien werd de lucht in het pand veel frisser en werd de verwarmde lucht 's winters veel beter verdeeld.”
“Omdat we erg tevreden zijn over het systeem, hebben we besloten ook onze andere vestigingen en bedrijfspanden door Klimaatgroep Holland te laten klimatiseren. Zo zijn ook onze vestigingen in Buitenpost (Woonexpo Kapenga) en Leeuwarden (Woonboulevard) en ons nieuwe bedrijvenpand 'Om De Noort' in Wolvega inmiddels van een klimaatsysteem van Klimaatgroep Holland voorzien. Zowel wijzelf als onze architect Tjade Binnerts uit Amsterdam en onze technische man Theo Janssen uit Huissen zijn erg enthousiast over het resultaat.” “Nu denkt u waarschijnlijk: “Dit is een mooi verkooppraatje”. Niks is echter minder waar. Wij hebben Klimaatgroep Holland leren kennen als een kundig en betrouwbaar bedrijf, waar wij, familie Kapenga, erg tevreden over zijn. Wij vinden dat we deze tevredenheid best een keer mogen uitspreken.”
Visie Compleet klimatiseren “We besloten daarom nogmaals met Harry Vaatstra van Klimaatgroep Holland te bellen. 'Dag Harry, met Piet Kapenga van Home Center. Het
Het is een duidelijk verhaal van Kapenga. Een uiteenzetting waaruit, naast de complimenten, een duidelijke visie spreekt. De visie van een ondernemer die ondanks de mindere
economische tijden toch heeft besloten te investeren in het verbeteren van het binnenklimaat. “We kunnen niet ontkennen dat het momenteel een moeilijke tijd is,” zegt Kapenga, “We hebben echter een kleine 200 mensen op de loonlijst staan. Daarom moeten we blijven bouwen aan de toekomst. Niet stilstaan. Dat is onze visie.”
Trends Op de website van Home Center Wolvega wordt veel aandacht besteed aan nieuwe trends op woongebied. We vroegen de heer Kapenga daarom
naar de huidige trends en ontwikkelingen binnen de meubelbranche. “Puur en eerlijk. Dat is de trend. Zo is er veel vraag naar natuurlijke kleuren. Daarnaast hebben we natuurlijk te maken met de opmars van de LEDverlichting. De trends veranderen echter steeds. Bepaalde zaken blijven echter altijd hetzelfde. Zo besteden wij veel aandacht aan onze service. Deze moet altijd uitstekend zijn. Wees eerlijk en zorg voor de klant. Zowel voor, tijdens, als na de koop. De klant heeft jou het vertrouwen gegeven, beschaam het niet.”
Advertentie
RETAIL
|
9
'We verbruiken ook nog eens veel minder gas' Wie Gerrit Vlieger ziet lopen, kan meteen zien dat de bouwkundig projectmanager van Agrifirm een druk bezet man is. De renovatie van het hoofdkantoor is dan ook niet het enige bouwproject waar Vlieger de afgelopen jaren bij betrokken is geweest. Vlieger was vanuit zijn functie de afgelopen jaren namelijk ook mede verantwoordelijk voor de ver- en nieuwbouw van vele Welkoop en Boerenbond winkels.
D
e inrichting van het binnenklimaat speelde hierbij een belangrijke rol, zo legt hij uit. “Agrifirm besloot enkele jaren geleden een duidelijke groene koers te gaan varen. Veel van de Welkoop en Boerenbond winkels (onderdeel van Agri Retail - red.) bleken echter nog voorzien van een sterk verouderd klimaatsysteem. Vanwege het hoge energieverbruik paste dit niet langer in ons groene plaatje. Er werd mij dan ook gevraagd te kijken naar een energiezuinigere klimaatoplossing.”
Benieuwd Vlieger besloot wederom de hulp van Klimaatgroep Holland in te roepen. “Kijk, het klimatiseren van een dergelijk winkelpand is specialistisch werk. Een Welkoop of Boerenbond winkel is nou eenmaal iets heel anders dan bijvoorbeeld een bouwmarkt. Je werkt veel met houdbare producten en daarom moeten de omstandighe-
den in de winkel perfect zijn,” aldus Vlieger. “En ik wist dat Klimaatgroep Holland voor de retail een speciaal klimaatsysteem ontwikkeld had en was hier dus wel benieuwd naar.”
Product op maat De eerste kennismaking met het RetailComfort-concept van Klimaatgroep Holland maakte Vlieger meteen enthousiast, al had de gedreven projectmanager nog wel enkele aanvullende wensen. Harry Vaatstra, directeur van Klimaatgroep Holland, vertelt: “Gerrit Vlieger weet altijd precies wat hij wil. Dat is erg prettig werken. We besloten het RetailComfort-concept daarom in gezamenlijk overleg aan te passen aan de wensen van Agrifirm. Het werd dus een product op maat.” Inmiddels zijn vele Welkoop-winkels voorzien van het RetailComfort-concept van Klimaatgroep Holland.
Pure winst Inmiddels zijn vele Welkoop en Boerenbond winkels van het RetailComfort-concept van Klimaatgroep Holland voorzien en zijn beide
partijen nog altijd erg enthousiast. “Onze winkels worden dag en nacht voorzien van veel gezonde en frisse lucht. Het is er echt aangenaam. Niet
allen voor de mens, maar ook voor onze producten. En we verbruiken ook nog eens veel minder gas dan voorheen. Dat is
natuurlijk pure winst. Zowel voor onze ondernemers, als voor onze natuur,” aldus Gerrit Vlieger.
Slim en energiezuinig klimaatsysteem voor de industrie Kwaliteit begint bij de bron. Om tot een goed product te komen is het daarom noodzakelijk het productieproces in het juiste klimaat plaats te laten vinden. Het ComfortTop-concept van Klimaatgroep Holland biedt dit klimaat.
H
et creëren van het juiste productieklimaat is een hele puzzel. Temperatuur, luchtvochtigheid, luchtreinheid; alles moet kloppen voor het beste resultaat. En alles moet natuurlijk voldoen aan de geldende regels en wetten. Het ComfortTop-concept lost deze puzzel in één keer voor u op. Op maat ventileren, verwarmen, koelen én filtreren met één klimaatsysteem.
Van showroom tot kerk Sieds Ploeg, klimaatadviseur van Klimaatgroep Holland, legt uit: “Het ComfortTop-concept is enkele jaren geleden speciaal ontwikkeld voor het klimatiseren van de grotere vormen van retail. Denk hierbij aan bouwmarkten, showrooms, meubelboulevards, distributiecentra, enzovoort. Het systeem is de afgelopen jaren echter steeds verder doorontwikkeld. Daardoor het nu ook uitermate geschikt is voor toepassing in de foodsector, de metaalindustrie en gebouwen waar zich veel mensen
bevinden. Zoals productiebedrijven, beurscomplexen, kerken, grootschalige horeca en congresgebouwen.”
productie- of winkelvloer geen last van ongewenste (bij)geluiden.”
Overzichtelijk en eenvoudig Energiezuinig Energiezuinigheid is één van de belangrijke speerpunten van het ComfortTop-concept. Ploeg: “Met het ComfortTop-concept wordt elke ruimte energiezuinig verwarmd, gekoeld en geventileerd. Hierbij maakt het systeem handig gebruik van de natuurlijke werking van lucht. Dit garandeert optimaal klimaatcomfort en scheelt bovendien veel energie.”
Design Klimaatgroep Holland heeft bij de ontwikkeling van het ComfortTopconcept opvallend veel aandacht besteed aan het design. “We hebben bewust gekozen voor een strakke RVS look met ronde kanalen. Dit staat prachtig in luxere retail en hightech autoshowrooms. En, omdat we de units voorzien hebben van unieke geluidsdemping heeft men op de
Om het voor de ondernemer zo gemakkelijk mogelijk te maken, heeft Klimaatgroep Holland het klimaatsysteem voorzien van een overzichtelijk en eenvoudig te bedienen regelpaneel. Ploeg: “Bij het ontwerp van dit paneel stond eenvoud en bediengemak voorop. Het paneel wordt daarom standaard aangesloten op internet, zodat het systeem op afstand door zowel de gebruiker als Klimaatgroep Holland bediend en gemonitord kan worden. Hierdoor is een optimale werking van het systeem te allen tijde gegarandeerd en zullen de energie- en onderhoudskosten tot het absolute minimum worden beperkt.”
Fluisterstille innovaties Stilstand is achteruitgang. Ook wat klimaatbeheersing betreft. Klimaatgroep Holland is daarom continu op zoek naar nieuwe en verbeterde technieken voor haar producten. De conventionele constructie van het ComfortTop-concept is daarom onlangs op een aantal belangrijke punten verbeterd. Zo werd de motor voorzien van verende lagers en een verbeterde uitbalancering en werd de door v-snaar aangedreven ventilator vervangen door een direct aangedreven variant. In combinatie met de grotere afmeting van de unit en een hieruit voortvloeiende verminderde luchtweerstand is het klimaatsysteem hierdoor nog stiller (en energiezuiniger!) dan voorheen.
10
|
SPORT & WELNESS
Ontspannen in het juiste klimaat bij Thermen Bussloo Net buiten Apeldoorn, in de groene omgeving van Voorst, vindt u Thermen Bussloo. Een exclusief sauna-, beauty- en sparesort waar u tijdloos en optimaal kunt genieten van rust en ontspanning. Het totale resort van Thermen Bussloo is zo'n 4,5 hectare groot, waarvan 3.200 m2 indoor. Om lichaam en geest volledig tot rust te laten komen is het van belang dat het binnenklimaat op elke vierkante meter perfect in orde is. Tijdens de bouw van het complex werd hier door Thermen Bussloo dan ook veel aandacht aan besteed.
H
ans Dolman, directeur van Thermen Bussloo: “De bezoeker staat voor ons altijd en overal op nummer 1. Het serviceniveau moet daarom iedere dag op en top zijn. We willen dat de gast zich op zijn of haar gemak voelt en zo totale ontspanning vindt. En dat moet natuurlijk overal zo zijn: buiten, in de sauna, in het restaurant of tijdens een massage. Hierbij is het heel belangrijk dat het binnenklimaat optimaal geregeld is: een aangename temperatuur , een goede luchtvochtigheid,voldoende zuurstof en het voorkomen van tocht. Gezien het hoge serviceniveau was het binnen-
peratuur hoog moet zijn en de luchtvochtigheid niet te laag mag worden. Bovendien moet je voorkomen dat het vocht op het lichaam de kans krijgt om te verdampen. Gebeurt dat wel, dan krijg je het koud, het zogenaamde 'kippenveleffect'; dat is natuurlijk niet prettig. Een hoge luchtvochtigheid is dan ook noodzakelijk voor een prettig en ontspannend verblijf,” benadrukt Vaatstra.
Veilige oplossing Het creëren van een hoge luchtvochtigheid brengt echter ook nadelen met zich mee. Zo leidt condensatie vaak tot slijtage en mogelijke schade aan de gebouwconstructie. Om
mooie manier van werken,” aldus Vaatstra, die op dezelfde manier te werk ging bij de aanpak van de problematiek van het saunaplein. Op dit plein zijn namelijk alle saunaruimten en enkele baden te vinden. Er is dus sprake is van een zeer hoge vochtbelasting. “En dat kan weer leiden tot een gladde vloer” zegt Vaatstra. “Een dergelijk risico kan voorkomen worden door de combinatie voldoende ventilatie met een stroeve tegel. De vloer droogt hierdoor namelijk op.”
Nieuw ventilatieprincipe
klimaat bij de bouw van het resort dan ook een zwaarwegend punt. De moeilijkheid was echter dat er in Nederland nog niet eerdere zo'n groot beautyresort is gerealiseerd. Dolman: “We wisten dus ook niet goed hoe we de inrichting van het binnenklimaat moesten aanpakken. Hiervoor heb ik Klimaatgroep Holland ingeschakeld.”
Meerdere doelen Een resort van dergelijke grootte optimaal klimatiseren, is geen eenvoudige opdracht. “Met name omdat een klimaatinstallatie van een wellnesscomplex meerdere doelen moet dienen,” aldus Harry Vaatstra van Klimaatgroep Holland. “Aan de ene kant de bescherming van het gebouw en daarnaast het creëren een veilige en comfortabele omgeving. Gasten moeten zich namelijk prettig voelen, in alle ruimten. Zeker omdat het lichaam tijdens het 'naakte recreëren' extra gevoelig is voor luchtstromen en verkoeling van het huidoppervlak.” “Dat betekent dus dat de ruimtetem-
dergelijke problemen te ondervangen, ontwikkelde Vaatstra samen met de architect en de bouwer een passende oplossing. Dit door extra aandacht te schenken aan de isolatie van de koudebruggen van het gebouw. “Het was een echte coöperatieve samenwerking: iedereen ging op zoek naar het absolute optimum. Een
Het traditionele ventilatieconcept bleek hier echter niet direct voor geschikt. Vaatstra: “Een traditioneel ontworpen concept werkt namelijk met een warmtewisselaar, waarbij 100% ventilatielucht constant wordt verplaatst door het gebouw. Hierdoor gaat er niet alleen veel opgewarmd water verloren, maar is er ook nog eens veel energie nodig om de luchtstromen constant op gang te houden. Daarnaast is er op het saunaplein sprake van een wisselende bezetting. Hier houdt een constant ventilatieconcept helaas geen rekening mee.”
Vaatstra besloot het traditionele concept dan ook op bepaalde essentiële onderdelen aan te passen en een nieuw ventilatieprincipe te ontwikkelen. Volledig toegespitst op het resort, waarbij gebruik wordt gemaakt van een manier van ventileren die automatisch anticipeert op het verschil in bezoekersaantallen, de vochtbelasting en de natte vloeren. “Hierdoor creëert het klimaatsysteem niet alleen een zeer comfortabele omgeving, maar bespaart het ook nog eens zo'n 45% energie. Op deze manier biedt het systeem optimaal klimaatcomfort, zowel voor de gast als de ondernemer,” aldus Vaatstra.
'We zijn heel trots op het resultaat' Resultaat Het door Klimaatgroep Holland ontwikkelde systeem is inmiddels enkele jaren in gebruik. Thermen directeur Hans Dolman is nog altijd erg blij met resultaat: “Het complex is in september 2006 na een bouwperiode van circa 9 maanden opgeleverd. De druk om het zo snel te kunnen realiseren was enorm, maar gelukkig konden we op iedereen rekenen. We zijn met z'n allen dan ook heel trots op het resultaat. En, het allerbelangrijkste is dat de klant ook heel erg tevreden is. Door de goede naam die we inmiddels hebben gevestigd, blijven we groeien en moeten we blijven ontwikkelen om capaciteitsgebrek voor te blijven.”
Nachtelijk onderhoud Thermen Bussloo is bijna 365 dagen per jaar open, van 's morgens tot 's
avonds. Om toch regelmatig onderhoud te kunnen plegen aan de installaties en overlast te voorkomen, voeren de servicemonteurs van Klimaatgroep Holland de werkzaamheden 's nachts uit. Dit tot grote tevredenheid van Hans Dolman. “De service en communicatie van en met Klimaatgroep Holland is uitstekend. De samenwerking verloopt goed en we krijgen altijd snel een reactie. Klimaatgroep Holland doet wat ze belooft,” aldus de tevreden directeur.
Het WellnessComfortconcept In een ontspanningsruimte dient de luchtkwaliteit optimaal te zijn. Vooral temperatuur en luchtvochtigheid spelen hierin een grote rol. Het WellnessComfort-concept van Klimaatgroep Holland zorgt er dan ook voor dat deze twee klimaatgrootheden continu in balans blijven. En: doordat het systeem voorzien is van slimme technieken als warmteterugwinning en energieverplaatsing, bespaart u ook nog eens energie. Hiermee biedt het concept niet alleen de bezoeker, maar ook de ondernemer de nodige ontspanning. Meer weten? Neem voor meer informatie eens contact op met Klimaatgroep Holland. Meer weten over het Inside Comfort Concept van Klimaatgroep Holland? Zie pagina 11
UITGELICHT / PUZZEL
|
11
Uitgelicht:
Inside Comfort en warmteterugwinning De behandelkamers en kantoren van Thermen Bussloo zijn voorzien van het Inside Comfort Concept van Klimaatgroep Holland. Dit systeem mag met recht het paradepaardje onder de klimaatsystemen genoemd worden. Inside Comfort: het hoogste klimaatcomfort tegen het laagste energieverbruik.
H
et Inside Comfort Concept van Klimaatgroep Holland onderscheidt zich in vele opzichten van de traditionele klimaatsystemen. Zo is het systeem in staat gelijktijdig te verwarmen en te koelen. Hierbij maakt het systeem gebruik van een slimme vorm van energie-uitwisseling: warmte die in de ene ruimte overbodig is, wordt gebruikt voor de verwarming van een ruimte die daar behoefte aan heeft.
concept voor een forse verlaging van de Energie Prestatie Normering (EPN).
Betrouwbaar en comfortabel Met het Inside Comfort Concept van Klimaatgroep Holland beschikt u altijd over het allerhoogste klimaatcomfort. De combinatie van een energieverdeler, een binnendeel en een warmtepomp maakt het Inside Comfort Concept namelijk tot een uniek en uiterst betrouwbaar geheel, dat bovendien eenvoudig is te installeren en te onderhouden.
Groot voordeel Vooral in het Nederlandse klimaat is dit een groot voordeel. Het merendeel van het jaar bedraagt de gemiddelde buitentemperatuur gemiddeld namelijk zo'n 10 tot 14 °C. Ideale omstandigheden om deze vorm van energieuitwisseling toe te passen. Zo zal een bovenverdieping of een aan de (warmere) zuidgevel grenzende ruimte onder deze omstandigheden vaak behoefte hebben aan koeling. Het Inside Comfort Concept zorgt hiervoor en hergebruikt de overtollige warmte van de te koelen ruimtes vervolgens voor de verwarming van de ruimtes die daar behoefte aan hebben. Hierbij valt te denken aan bijvoorbeeld de begane grond, de entree of ruimtes die zich dichterbij de veelal koudere noordgevel bevinden.
Hoge redenmenten Behalve dat het systeem op slimme wijze gebruik maakt van energieuitwisseling, is het Inside Comfort Concept in tegenstelling tot traditionele systemen ook nog eens in staat exact de capaciteit te leveren die op dat moment gevraagd wordt. Dit alles resulteert in hoge rendementen tijdens zowel koelen als verwarmen. De rendementen die door de installatie worden behaald, worden uitgedrukt in een zogeheten C.O.P. waarde. Mede door de toegepaste vorm van energie-uitwisseling bedraagt de gemiddelde C.O.P. waarde van het Inside Comfort Concept over een jaar maar liefst 5,5! Periodiek kan er echter zelfs een C.O.P. waarde van 8,0 behaald worden.
Energiezuinig en subsidiabel Het Inside Comfort Concept is hiermee veel energiezuiniger dan bijvoorbeeld een koelmachine in combinatie met een HR-ketel. De overheid geeft daarom subsidie op de aanschaf van een Inside Comfortwarmtepompsysteem. Dit in de vorm van een fiscaal aantrekkelijke investeringsaftrek. Daarnaast zorgt het
De unieke integratie van componenten zorgt verder voor een aanzienlijke
verlaging van de installatiekosten en het energieverbruik. Dit alles maakt het Inside Comfort Concept van
Klimaatgroep Holland tot het paradepaardje onder de klimaatsystemen. Meer informatie over het Inside
Comfort Concept van Klimaatgroep Holland? Neem gerust contact met ons op.
Puzzel Scholenconcept Puzzel Scholenconcept Zoek opgegeven woorden en vorm met de eerste 15 overgebleven letters het verborgen woord! Stuur je oplossing o.v.v. Puzzel Scholenconcept naar
[email protected] of Klimaatgroep Holland - Postbus 5233 - 9700 GE - Groningen en maak kans op een prachtig digitaal weerstation!
Zoek de opgegeven woorden: AANWEZIGHEIDSDETECTIE BEDIENGEMAK BEHEERSBAAR BINNENKLIMAAT COMFORT COMPLEET DECENTRAAL DESIGN DUURZAAM ENERGIEBESPARING ENERGIEMODULE FILTERING FLUISTERSTIL GEZOND INNOVATIEF INTEGRATIE KLIMAATGROEPHOLLAND KLIMAATSYSTEEM KOELEN LUCHTKWALITEITSMETING MULTIFUNCTIONEEL NIEUWBOUW ONAFHANKELIJK ONTZORGING ONZICHTBAAR SCHOLENCONCEPT TOEKOMSTGERICHT VENTILEREN VERBOUW VERLICHTING VERWARMEN WARMTETERUGWINNING ZOMERNACHTKOELING
12
|
vervolg van pagina 1
COR ALTENA
Technisch specialist nam afscheid van externe adviseurs
'Ik besloot, daar waar mogelijk, alles zelf te doen' Cor Altena werd in 1949 in het Gelderse Arnhem geboren, waarna hij naar eigen zeggen 'steeds verder naar het westen afdreef'. Zo groeide hij op in Utrecht, waar hij in 1967 startte met een studie aan de HTS. Na het behalen van zijn diploma in 1971 vervulde hij vervolgens vele verschillende functies. Van het uitvoeren van standaard installatiewerk tot het aanleggen van kerosineleidingen op Schiphol.
D
oor de wol geverfd streek Altena uiteindelijk neer in het Noord-Hollandse land, waar hij in 2007 als beleidsmedewerker huisvesting in dienst trad bij Stichting Flore. Altena kreeg de opdracht de boel allereerst goed te inventariseren en te digitaliseren. “Er was namelijk nog helemaal niks digitaal. Ik heb dus eerst Autocad maar eens geïntroduceerd. Dat maakte het werk al een stukje makkelijker,” lacht Altena. Daarna begon het grote inventariseren. “Ik besloot alle gebouwen na te lopen en digitaal in kaart te brengen. Alle plattegronden, alle installaties; noem maar op. Op deze manier ontstond er een duidelijk beeld van de staat van de gebouwen, zowel van binnen als van buiten.”
Doelstelling Altena constateerde dat er nog veel verbeterd kon worden. Vooral op het
gebied van het binnenklimaat. “Het huisvestingsbeleid van Stichting Flore is in grote lijnen gericht op 'frisse scholen' en energiebesparing. Daarnaast moet het voor zowel de leerlingen als de leerkrachten fijn zijn om in het schoolgebouw te verblijven. De doelstelling was dan ook duidelijk: alle scholen moeten binnen 10 jaar fris, energiezuinig en aangenaam zijn,” aldus de gedreven techneut.
Drastisch besluit Om dit doel te bereiken, moest er echter nog veel gebeuren. Altena nam daarom meteen een drastisch besluit: “Voor mijn aanstelling werden bouwprojecten altijd geleid door externe adviseurs. Dit had de stichting in het verleden veel geld gekost en de gemaakte keuzes waren lang niet altijd de beste. Ik besloot daarom alles in eigen beheer uit te denken, op papier te zetten en op de markt te brengen.”
Advertentie
Deze werkwijze kostte de ervaren specialist echter wel de nodige kopzorgen en ook de realisatie van zijn ideeën bleek soms lastig. Altena: “Het is soms moeilijk een partij te vinden die dat wat je bedacht hebt ook echt uit kan voeren. Zo wilde ik in de nieuw te bouwen Benedictusschool in Heiloo een multifunctioneel, takelbaar podium plaatsen. Een prachtige oplossing, maar het bleek technisch moeilijk uitvoerbaar. Vele partijen konden het simpelweg niet realiseren. Gelukkig vond ik in één van mijn voormalige werkgevers uiteindelijk toch nog een partij die het aandurfde. En vervolgens was het binnen een paar week geregeld.”
Klimatiseren Met dezelfde kenmerkende eigenzinnigheid ontwikkelde Altena ook een plan om de school zo gezond en energiezuinig mogelijk te klimatiseren. Hierbij ging hij volledig in tegen de verwachting van de gemeente en de architect. Altena: “Ik wilde voor de Benedictusschool absoluut geen conventioneel systeem. Dus geen traditioneel verlichtingssysteem, geen verwarmingssysteem met radiatoren, geen natuurlijke ventilatie en geen mechanisch afzuigsysteem. De Benedictusschool wil namelijk behoren tot de 20% van scholen in Nederland met het laagste energieverbruik. En met een conventioneel systeem krijg je dat gewoon niet voor elkaar.” Altena besloot derhalve zelf de stoute schoenen aan te trekken. Er werd in eigen beheer een bestek gemaakt, voorzien van alle bijbehorende tekeningen en documenten, waarmee hij de markt op ging. Het kostte hem echter wederom veel moeite een geschikte partner te vinden voor de realisatie van zijn ideeën.
Klimaatgroep Holland Na meer dan driekwart jaar zoeken, kwam Altena uiteindelijk in contact met Klimaatgroep Holland, dat destijds net het Scholenconcept op de markt had gebracht. Om meer te weten te komen om het concept, bracht Altena een bezoek aan de Anne de Vriesschool in het Groningse Stadskanaal. Deze school was als eerste in Nederland door Klimaatgroep Holland voorzien van het Scholenconcept.
Altena was meteen enthousiast: “Hoewel ik natuurlijk wel enkele open aanmerkingen had, kwam het Scholenconcept heel dicht in de buurt van mijn wensen en ideeën.” Niet veel later zat Altena dan ook samen met de adviseurs van Klimaatgroep Holland aan tafel om de ideale klimaatoplossing van de Benedictusschool te realiseren. “De technisch specialisten van Klimaatgroep Holland stonden open voor mijn input en waren bereid mee te denken. Dat vond ik erg plezierig.” Na een uitvoerige en succesvol verlopen test besloot Altena de Benedictusschool te voorzien van het Scholenconcept van Klimaatgroep Holland. Met succes: “Het is een prachtige frisse, gezonde en energie
zuinige school geworden. Hiermee is het gebouw volledig in lijn met ons huisvestingsbeleid.”
Veel energie bespaard Vanwege de goede ervaringen in Heiloo zijn vele scholen van Flore inmiddels voorzien van het Scholenconcept van Klimaatgroep Holland. “Het is en blijft een prachtig klimaatsysteem,” meent Altena. “Bovendien wordt het continu doorontwikkeld, op basis van ervaringen uit de praktijk, waardoor het altijd up-todate blijft. En ook de directie is tevreden, we besparen namelijk heel veel energie. Het geld dat we hiermee besparen kan nu besteed worden aan primaire onderwijszaken. En zo komt het uiteindelijk weer ten goede aan onze leerlingen.”
Advertentie
