gezondheid tekst: Ester Poeder
Kinderyoga: leuk, hip en gezond! Yoga is een van de oudste bewegingsvormen die er is en vindt zijn oorsprong in India. Het woord yoga betekent letterlijk juk of verbinding. Yoga brengt lichaam en geest weer in balans en juist dat is iets wat we in de westerse cultuur hard nodig hebben. Niet alleen volwassenen maar ook kinderen zijn gebaat bij yoga.
Niet alleen volwassenen maar ook kinderen zijn gebaat bij yoga
1 0 . S p ie g elb ee ld . n o v e mb e r 20 1 4
D
e geest van een kind wordt dagelijks overprikkeld door onder andere school, tv en computergames, allemaal zaken van het hoofd. De meeste kinderen beoefenen na schooltijd wel een sport, maar de meeste sporten zijn gericht op het trainen van het fysieke lichaam. Yoga legt juist de verbinding tussen lichaam en geest en daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen, kinderyoga dus! Al vanaf de leeftijd van 2,5 jaar kunnen kinderen spelenderwijs kennismaken met yoga. En u weet het, jong geleerd… is oud gedaan. Wat je je als kind eigen maakt, kun je als volwassene sneller toepassen.
Met beide benen op de grond Op steeds meer locaties in Nederland wordt kinderyoga aangeboden, soms zelfs op kinderdagverblijven en scholen. Langzamerhand lijkt er meer ruimte te komen voor ‘alternatieve’ methoden, een positieve ontwikkeling. Gezien het grote aantal nieuwetijdskinderen is dit ook nodig. Deze gevoelige kinderen hebben het niet altijd gemakkelijk in de moderne maatschappij. Bij sommige kinderen komt hun gevoeligheid tot uiting in druk of dwars gedrag of aandachtstoornissen. Of het kind trekt zich juist terug in zijn eigen wereldje. In plaats van kinderen vol te stoppen met medicijnen is het beter om ze te leren omgaan met hun gevoeligheid waardoor ze lekkerder in hun vel komen. Veel drukke kinderen hebben te maken met een energetische onbalans. Lichaam en geest zijn niet in balans. Kinderyoga is een uitstekende manier om een kind te leren zich bewust te zijn van lichaam én geest. Het wordt het zich meer bewust van: wat voel ik, wat wil ik en misschien zelfs wie ben ik? En daarbij is het vooral heel erg leuk. Kinderyogalessen zijn absoluut niet zweverig, integendeel zelfs. Het brengt kinderen met beide benen op de grond! Elke les heeft een thema, passend bij de leeftijd en het niveau van de groep.
benadering ook. Voor haar was het dan ook heel vanzelfsprekend om kinderyoga aan te bieden op haar kinderdagverblijf. “In alle groepen doen we regelmatig wat eenvoudige kinderyogaoefeningen en letten we op ademhaling. Daarnaast wordt ouders de mogelijkheid geboden om hun kind te laten deelnemen aan een speciale kinderyoga les van een bevoegd kinderyogadocente. De kinderen die hieraan deelnemen gaan met veel plezier naar de les toe en komen heerlijk ontspannen weer terug op de groep. Je merkt echt verschil tussen de kinderen die deelnemen aan de yogalessen en de kinderen die niet meedoen. Vooral als ze wat langer aan yoga doen, merk je dat ze rustiger ademhalen en beter kunnen ontspannen. Ook ouders zijn heel positief. Het is toch geweldig als je aan het eind van de dag een lekker ontspannen kindje mee naar huis krijgt!”
Leeftijdscategorieën Je kunt al op heel jonge leeftijd met kinderyoga beginnen. Zelfs peuters kunnen, samen met hun ouders, kennismaken met yoga. Per docent kan de invulling van de groepen verschillen maar doorgaans worden de volgende leeftijdscategorieën gehanteerd:
Holistische insteek Kinderyoga omvat echter meer dan alleen maar het doen van (aangepaste) yogaoefeningen. Ook ademhalingsoefeningen, (zelf)massage, creatieve verwerkingsopdrachten, geleide visualisaties, helende verhalen, hartfocusoefeningen en mantra’ s zingen kunnen onderdeel zijn van de lessen. Kinderen worden hierbij benaderd vanuit een holistische visie. Fysieke gevoelens, emoties gedachten sociale omstandigheden, alles hangt met elkaar samen. Verbinding tussen lichaam en geest en verbinding met anderen. Als er op een gebied iets uit balans is, heeft dat effect op de andere gebieden. Hanny van Lune, eigenaar van kindercentrum de Torteltuin in Heerenveen hanteert deze holistische
nov e mbe r 2014 . S pieg el beeld . 11
gezondheid tekst: Ester Poeder
Kinderyogastudio Zon in je Buik uit Roden (www.zoninjebuik.nl) .
Peuteryoga Tijdens de ouder-peuteryogalessen wordt er gezongen, gedanst, muziek gemaakt, voorgelezen, gemasseerd en worden er allemaal oefeningen gedaan waarbij de interactie tussen ouder/verzorger en kind centraal staan. Dit is goed voor de binding met het kind en vooral heel erg leuk! Samen plezier beleven, samen op avontuur gaan in een ongedwongen sfeer.
Kleuteryoga Bewegen, zingen, yogahoudingen, ademhalingsoefeningen, massage en fantaseren zijn de basis-ingrediënten voor een avontuurlijke kleuteryogales! Alles kan en niets is onmogelijk. De innerlijke wereld van het kind wordt ontdekt en vormgegeven. Er zijn zowel individuele als gezamenlijke oefeningen, vanuit inspanning naar ontspanning en vanuit beweging naar rust. De seizoenen van het jaar, de natuur, dieren en sprookjes zijn thema's die regelmatig terug te vinden zijn in de les.
Kinderyoga Tijdens de kinderyogalessen worden dezelfde onderwerpen behandeld als bij de kleuters maar dan op een ander niveau met meer uitdagende oefenin-
1 2 . S p ie g elb ee ld . n o v e mb e r 20 1 4
gen. Onderwerpen als eigenwaarde en zelfvertrouwen kunnen aan de orde komen in de les en er is ook ruimte om ervaringen met elkaar te delen. Kinderen vinden vaak veel herkenning bij elkaar. Ze bouwen al snel een vertrouwensband op en gaan op een respectvolle manier met elkaar om.
Tieneryoga De tieneryogalessen gaan al wat meer op de volwassen yogalessen lijken. Er worden meer houdingen gedaan met meer uitdaging. De puberteit is een bijzondere periode waarin een kind, als in een achtbaan, steeds meer volwassen wordt. Dat is natuurlijk hartstikke leuk, maar soms ook best lastig. Al die gevoelens en veranderingen in en aan je lijf: wat moet je ermee? Door een kind tijdens een yogales heel bewust in contact te brengen met zijn/haar lichaam, leert het om dicht bij zichzelf te blijven en grenzen aan te geven. Het kind ervaart dat de puberteit een fase is waarin hij zichzelf in alle vrijheid kan ontwikkelen en dat hij gemakkelijker met stressvolle situaties en druk kan omgaan.
Individuele kinderyoga Bij de meeste aanbieders is er ook ruimte voor individuele begeleiding. Dit is voor kinderen die moeilijker functioneren in een groep of die wat meer persoonlijke aandacht nodig hebben. De kinderyoga instructeur gaat heel gericht, één op één, met het kind aan de slag. Vaak worden in korte tijd prachtige resultaten behaald. Een mooi voorbeeld hiervan is dat van Nienke. Zoals zoveel kinderen is Nienke hoogsensitief. In de klas is het vaak onrustig en er is wat strijd onder de meisjes onderling. Nienke voelt zich hierdoor onzeker en soms ook angstig. Ze heeft moeite om in te slapen en komt vaak weer naar beneden. Dit is voor de ouders vervelend. Ze maken zich zorgen maar weten ook niet goed wat ze er mee aan moeten. Een rustige aanpak werkt niet, praten helpt niet en boos worden al helemaal niet. Op school doet Nienke mee aan het project Rots en Water, een weerbaarheidstraining waar kinderen wordt geleerd om op een respectvolle manier met elkaar om te gaan. Er worden in de training leuke
oefeningen gedaan om sterker te worden en om beter te gronden. Nienke vind dit heel erg leuk en voelt zich er goed bij. Haar ouders beseffen dat als ze willen dat hun dochter lekkerder in hun vel komt te zitten, ze het in deze hoek moesten zoeken. Ze komen uit bij kinderyoga en na een intake gesprek gaat de kinderyogadocente met Nienke aan de slag tijdens een individueel traject. Na de eerste keer merken de ouders van Nienke al verandering en naarmate de weken vorderen wordt Nienke zelfverzekerder, sterker en komt ze beter voor zichzelf op. Ze past de oefeningen thuis helemaal uit zichzelf toe. De mooiste bevestiging komt van Nienke’s juf die na een paar weken vraagt wat er met Nienke is gebeurd. Ze merkt op dat ze veranderd is, in positieve zin uiteraard. In totaal heeft Nienke 4 sessies individuele kinderyoga gedaan. De handvatten die ze daarin aangereikt kreeg, kan ze zelf wanneer nodig inzetten. Nu, ruim een half jaar later, zit Nienke nog steeds lekker in haar vel en gaat
Je merkt dat ze rustiger gaan ademhalen en beter kunnen ontspannen
nov e mbe r 2014 . S pieg el beeld . 13
gezondheid tekst: Ester Poeder
het heel goed met haar. Ook het slapen gaat goed. De strijd in de klas is er nog steeds maar ze kan dit veel beter loslaten en trekt het zich niet meer persoonlijk aan. Het volgende voorbeeld is dat van Nianna. Op 5 jarige leeftijd krijgt zij een nierbekkenontsteking en moet een week in het ziekenhuis blijven. Daarna lijkt het alsof ze niet meer zo goed kan voelen wanneer haar blaas vol is, terwijl ze al lang zindelijk is. De ‘ongelukjes’ zorgen voor stress bij zowel Nianne als bij de rest van het gezin. Ook het gedrag van Nianne is veranderd. Ze is gefrustreerd en heeft af en toe een driftbui. Ze zit niet lekker in haar vel. In die periode doet ze bij toeval mee aan een kennismakingsles kinderyoga. Haar ouders merken direct een duidelijk verschil, ook na de tweede les. Ze is rustiger en het lijkt alsof ze weer meer contact met haar lichaam krijgt. Nianne wordt al snel opgegeven voor kinderyoga en na enkele weken gaat ook het plassen een stuk beter. Door zich bewust te worden van haar lichaam krijgt ze weer controle over haar lichaam en dus ook over haar blaas. De (on)balans is hersteld en het gefrustreerde gedrag is in hele korte tijd verdwenen. Dit zijn twee prachtige voorbeelden van hoe een kind weer lekker in haar vel kwam te zitten door kinderyoga.
aandacht stapsgewijs door het hele lichaam geleid en zo leren kinderen om heel bewust te ervaren wat er in het lichaam gebeurt en om zonder oordeel te kijken naar wat zich daar afspeelt. Door mindfulness wordt de concentratie verhoogd en het kind leert om beter om te gaan met heftige emoties als boosheid, verdriet of angst. Het leert zichzelf beter kennen en zal daardoor anders kunnen reageren op bepaalde situaties. Ook medeleven en compassie staan centraal in mindfulness voor kinderen. Als het aan Karin Drost-Romijn – kinderyogadocente en mindfulnesstrainer ligt, duurt het niet lang meer voordat scholen en kinderdagverblijven structureel aan yoga en mindfulness gaan doen. Er zijn al scholen waar dit gebeurt. Onderwijzers doen ’s morgens wat eenvoudige yoga oefeningen met de kinderen. Soms is 10 minuutjes al voldoende, het verschil is merkbaar. Ook vóór het afnemen van toetsen is het heel goed om yoga oefeningen te doen. De resultaten zijn beter omdat kinderen minder gespannen en meer geconcentreerd zijn. Ook is het fijn om kinderen elkaar een korte massage te laten geven. Belangrijk aspect hierbij is het maken van contact met de ander. En een heel fijn neveneffect hiervan is dat er onder kinderen die op deze manier werkelijk contact met elkaar maken, minder wordt gepest!
Mindfulness voor kinderen
Ester Poeder
[email protected] www.esterpoeder.nl
Een mooie aanvulling op kinderyoga is Mindfulness voor kinderen. Veel kinderyogadocenten gebruiken mindfulnessoefeningen tijdens een yoga les. Mindfulness is een vorm van aandacht training. Kinderen leren hierdoor om te focussen op 1 ding in het hier en nu. Je komt erdoor uit je hoofd en in je lichaam. Door bijvoorbeeld een bodyscan te doen, wordt de
1 4 . S p ie g elb ee ld . n o v e mb e r 20 1 4
De effecten van kinderyoga kunnen doorwerken in het hele gezin. Soms raken ouders of broertjes en zusjes geïnspireerd door de verandering die ze zien bij het kind wat op kinderyoga zit en gaan ze zelf ook aan de slag met yoga. Een mooi ochtendritueel: gezamenlijk de dag beginnen met bijvoorbeeld een zonnegroet! <
