d a l b e ati eren m r info r jong voo
KINDERRECHTEN KINDERARBEID
Voor wie?
Kun je je voorstellen? In het Verdrag voor de Rechten van het Kind, artikel 32,
Dit informatieblad is bedoeld
staat dat ieder kind recht heeft beschermd te worden
voor jongeren van de tweede
tegen economische uitbuiting. Ook moeten kinderen
en derde klas van het
beschermd worden tegen werk dat gevaarlijk voor hen is,
voortgezet onderwijs die
dat hun opvoeding belemmert, of dat schadelijk is voor
meer willen weten over het onderwerp kinderarbeid. Bijvoorbeeld om er een presentatie over te houden of een werkstuk over te maken. Of om - alleen of
hun lichamelijke, geestelijke, intellectuele, zedelijke (heeft te maken met normen en waarden) en maatschappelijke ontwikkeling. Vandaar dat landen hebben afgesproken om maatregelen te nemen om dit soort kinderarbeid te voorkomen. Door het Verdrag voor de Rechten van het Kind te
met een groepje - iets te
ondertekenen, hebben regeringen zich onder andere
doen voor werkende
verplicht om een wettelijke minimumleeftijd vast te
kinderen.
stellen waarop je mag gaan werken. Wereldwijd zijn er zo’n 250 miljoen kinderen die werken. Dat is een kwart van àlle kinderen op de hele wereld die
Verdrag voor de Rechten van het Kind Artikel 32: bescherming tegen kinderarbeid
eigenlijk de leeftijd hebben om naar school te gaan. Kun je je dat voorstellen? Ook in Nederland werken kinderen en
De overheid moet voorkomen dat andere mensen geld verdienen aan het werk van kinderen. Als kind moet je beschermd worden tegen gevaarlijk en schadelijk werk.
jongeren. Hoe dat zit? En wat je kunt doen om arbeid die schadelijk is voor kinderen tegen te gaan? Dat lees je in dit informatieblad.
Wat is kinderarbeid? Afwassen, je kamer opruimen of
De meeste kinderen werken in de ‘informele’ sector.
huiswerk maken terwijl het buiten
Dat betekent dat zij geen officiële baan hebben. En
mooi weer is? Oppassen bij de buur-
dat hun arbeidsrechten nergens vastliggen, waardoor
kinderen of je vaders auto wassen
ze het risico lopen ernstig uitgebuit te worden.
voor vijf euro? Is dat kinderarbeid? Over het algemeen wordt de volgende definitie gehanteerd: ‘kinderarbeid buit kinderen uit en beperkt hen in hun geestelijke en lichamelijke ontwikkeling’. Hoewel soms vervelend, voor bovengenoemde klusjes kun je je ouders dus niet voor het gerecht slepen. Er is wel sprake van kinderarbeid als je als kind werk moet doen dat niet geschikt voor je is. Bijvoorbeeld omdat het heel gevaarlijk werk is of omdat je zoveel moet werken dat je niet meer naar school kunt.
Kinderarbeid vindt plaats in verschillende sectoren Landbouw Veel mensen in arme landen verbouwen groenten op een klein stukje grond. Met een deel van de oogst onderhouden zij hun gezin. De rest wordt op de markt verkocht voor wat extra inkomen. De kinderen uit deze gezinnen helpen vaak al op zeer jonge leeftijd mee met het bewerken van het land. Ze ploegen, zaaien, oogsten en doen ander zwaar werk. Huishouden In veel ontwikkelingslanden werken meisjes bij hun eigen of andere families in het huishouden. Ze moeten koken, wassen, schoonmaken, water halen en oppassen op jongere kinderen. Dikwijls worden zij slecht behandeld; ze krijgen weinig te eten, hebben geen eigen slaapplaats en worden geslagen en/of seksueel misbruikt. Industrie Sommige ouders zijn zo wanhopig over hun armoedige situatie dat zij hun kinderen ‘verhuren’ of zelfs verkopen. Fabriekseigenaren nemen de kinderen dan mee. De kinderen worden te werk gesteld in de metaalbewerking, mijnbouw, kleding- of tapijtindustrie of in steenhouwerijen. In veel van deze fabrieken werken kinderen tussen stofwolken die hun longen
Verschillende vormen van kinderarbeid?
aantasten. Vaak leven zij honderden kilometers van
huis in een ruimte van de fabriek waar zij werken én slapen en komen ze nauwelijks buiten. Soms zijn ze vastgeketend om ontsnappen te voorkomen. Op straat Wereldwijd werken miljoenen kinderen op straat. Sommigen mét hun ouders, anderen alleen. Meestal verkopen ze allerlei producten zoals sigaretten en snoep of groente en fruit. Anderen bewaken auto’s, poetsen foto: Unicef/Eric van Heijweegen
schoenen of verkopen kranten en kauwgom. Er zijn ook kinderen die hun lichaam verkopen (zij prostitueren zichzelf) om aan geld voor zichzelf of hun gezin te komen. Deze kinderen lopen groot risico seksueel misbruikt te worden en allerlei seksueel overdraagbare ziektes zoals Aids op te lopen.
Jong meisje in Bangladesh hakt stenen voor de aanleg van een weg
kend om kinderen te laten werken in
Werken hoeft niet altijd slecht te zijn voor kinderen. Kinderen kunnen ook veel leren van werken. Zoals verantwoordelijkheid of een saamhorigheidsgevoel. Belangrijk is dat het werk kinderen niet uitput en dat ze nog genoeg energie en tijd over hebben om naar school te gaan en te spelen.
ongezonde of anderszins schadelijke omstandigheden die hun ‘normale groei naar volwassenheid’ belemmeren. In dit verdrag staat ook dat regeringen de meest ernstige vormen van kinderarbeid direct moeten uitbannen:
Meest ernstige vormen van kinderarbeid
• alle vormen van (schuld)slavernij, dwangarbeid of kinderhandel • rekrutering (werven) van kinderen
Behalve het Verdrag voor de Rechten van het Kind, is
voor deelname aan gewapende
er nog een verdrag dat kinderen moet beschermen
conflicten
tegen kinderarbeid: Verdrag nummer 182 van de
• kinderprostitutie of -porno
International Labour Organisation (ILO – de
• het inzetten van kinderen in
Internationale Arbeids Organisatie) uit 1999. Dit
onwettige economische activiteiten
Verdrag verbiedt alle landen die het hebben onderte-
zoals drugsproductie of -handel.
(Schuld)slavernij, dwangarbeid en kinderhandel Er is sprake van kinderslavernij als kinderen voor geld
Jaarlijks worden duizenden jongetjes
verkocht worden. Ook wanneer ouders schulden heb-
van ongeveer drie tot zeven jaar oud
ben opgebouwd kan armoede leiden tot slavernij of
uit Bangladesh, India en Pakistan ver-
dwangarbeid van kinderen. Ouders moeten soms schul-
kocht aan een land als de Verenigde
den maken om bijvoorbeeld een dokter te betalen. Om
Arabische Emiraten. Daar worden met
de schuld af te lossen, geven zij hun kind(eren) mee
regelmaat kamelenraces gehouden.
aan degene van wie zij het geld hebben geleend. Die
De kinderen moeten als jockey op de
kinderen moeten dan werken, maar verdienen zo wei-
kamelen werken. Hun ouders of
nig dat ze de schuld nooit af kunnen betalen. In feite
familieleden hebben de kinderen uit
worden zij het ‘bezit’ van degene van wie de ouders
armoede voor een klein bedrag
geld geleend hebben. Deze vorm van dwangarbeid is in
verkocht. Om de snelheid van de
de meeste landen wettelijk verboden, maar in India
kamelen te bevorderen, moeten de
komt het nog veel voor.
kinderen zo licht mogelijk blijven en
Kinderen worden soms dus binnen de grenzen van
krijgen dus opzettelijk te weinig te
hun eigen land verhandeld, maar vaker nog belanden
eten. Het angstige geschreeuw van de
zij in een ander land. Wereldwijd worden jaarlijks zo’n
kinderen spoort de kamelen aan
1,2 miljoen kinderen verhandeld. Soms niet ouder dan
harder te rennen. Om de snelheid te
vijf of zes jaar worden zij ontvoerd of onder valse
bevorderen worden de kinderen strak
voorwendselen de grens over gesmokkeld. Vaak worden
op de rug van de kamelen gebonden.
deze kinderen te werk gezet als huissloofjes, in de
Zo strak, dat als de kameel tijdens de
prostitutie of moeten zij drugs smokkelen. Kinderen die
race valt, ze er niet af kunnen sprin-
uit hun vertrouwde omgeving zijn gehaald en in een
gen en vaak ernstig gewond raken of
land verblijven waar zij de taal niet spreken, geen geld
zelfs overlijden. Zodra de jongetjes te
hebben voor de terugreis en door de politie als crimine-
groot (en dus te zwaar) worden,
len of illegalen worden beschouwd, zijn totaal afhanke-
worden ze ontslagen en raken ze hun
lijk van degene die hen verhandeld of gekocht heeft.
visum voor een verblijf in de Verenigde Arabische Emiraten kwijt.
Rekrutering van kinderen voor deelname aan
Teruggaan naar hun familie is vaak
gewapende conflicten
niet mogelijk omdat ze geen geld heb-
Wereldwijd vechten zo’n 300.000 kinderen mee in
ben, hun oorspronkelijke moedertaal
oorlogen en gewapende conflicten. Zij zijn ingelijfd door
niet meer spreken en vaak niet eens
regeringslegers of rebellentroepen. In die oorlogen wor-
meer weten uit welk dorp ze afkomstig
den deze kinderen geconfronteerd met dood en verderf.
zijn. Het gevolg is dat ze illegaal
Sommigen van hen hebben als kindsoldaat zelf anderen
blijven ronddwalen in het land, zonder
moeten vermoorden. Andere kinderen moeten vooral
enig toekomstperspectief.
sjouwen of dienen als seksslaaf voor commandanten.
Kinderprostitutie of -porno
Sommige kinderen worden
maag kapot gaat, kunnen de
Wereldwijd belanden steeds
misbruikt voor kinderpor-
kinderen gemakkelijk dood-
meer kinderen in de prosti-
no. Zij worden dan
gaan aan een overdosis drugs.
tutie. Vooral landen in
gedwongen tot seks met
Zuidoost Azië zijn berucht
elkaar of met volwassen en
Mijnen en fabrieken
om het kindersekstoerisme.
daar worden dan foto’s
Ook in mijnen en fabrieken
Westerse pedofielen (vol-
en/of films van gemaakt
vindt zeer gevaarlijke kinder-
wassenen die van seks met
voor andere volwassenen.
arbeid plaats. Kinderen die in
kinderen houden) gaan
Jongetje aan het werk in mijn
op vakantie naar lan-
mijnen werken, moeten daar vaak in afdalen zonder
den als Thailand en
de juiste bescherming
de Filippijnen voor
zoals een touw, goede
goedkope seks met
kleding, een helm en
kinderen. Ouders
voldoende licht. En in
laten hun kinderen
bijvoorbeeld lucifer-
dit doen omdat zij
fabrieken werken
geen andere oplos-
kinderen met zwavel,
sing zien om
een stof die erg slecht
aan geld te
voor de gezondheid is.
komen. Het komt ook vaak voor dat ouders niet
Huishouding
weten dat hun kinderen
Drugshandel
Ook kinderen die werken als
terecht komen in de prosti-
Er zijn ook kinderen die
dienstmeisje in de huishou-
tutie. Zij denken bijvoor-
ingezet worden voor illega-
ding van een familie, worden
beeld dat hun zoon of doch-
le activiteiten zoals drugs-
vaak ernstig uitgebuit. Zij
ter in een hotel gaat wer-
handel. Drugshandelaren
moeten lange dagen maken
ken. Soms besluiten kinde-
misbruiken kinderen hier-
zonder voldoende voedsel en
ren zelf, door wanhoop
voor omdat zij minder snel
vrije tijd.
gedreven, om hun lichaam
verdacht worden van
De meesten van hen gaan
te verkopen. Zij zijn zich
smokkel. Kinderen moeten
niet naar school en verkeren
nauwelijks bewust van de
de drugs soms in zakjes
als gevolg daarvan in een
gezondheidsrisico’s die
inslikken om ze in hun
sociaal isolement. Omdat zij
prostitutie met zich mee
maag - een plek waar je de
de hele dag in het huis van de
brengt. Veel van de kinde-
drugs niet zo snel ziet zit-
familie verblijven, is hun situ-
ren die in de prostitutie
ten - te vervoeren. Een zeer
atie onzichtbaar voor buiten-
terechtkomen, zien na een
gevaarlijke manier om
staanders en kunnen zij
tijd geen uitweg meer en
drugs te smokkelen: als
gemakkelijk uitgebuit en/of
raken aan de drugs.
één van de zakjes in hun
(seksueel) misbruikt worden.
Kinderarbeid wereldwijd
Marceline uit Haïti. Beroep: huissloof.
Wereldwijd moeten zo’n 250 miljoen kinderen
Leeftijd: 9 jaar
onder de veertien jaar werken. Zij knopen tapijten, maken kleding, repareren en wassen auto’s, verko-
Marceline slaapt niet in een bed, zoals haar
pen snoep of poetsen schoenen. Vaak gaan zij niet
neefjes. Het negenjarige meisje slaapt op de
of nauwelijks naar school omdat zij iedere dag
grond, onder het bed van haar tante. Ze is
weer zwaar, smerig en gevaarlijk werk moeten
de (onbetaalde) hulp in de huishouding,
doen. Juist omdat ze niet naar school gaan, zijn de
maar huissloof is een betere benaming. Ze
kinderen aangewezen op ongeschoold, laagbetaald
werkt de hele dag hard door, van ’s ochtends
en vaak ongezond werk. De meerderheid van de
vroeg tot ’s avonds laat. Soms wordt ze door
kinderen werkt voor weinig of geen geld. Meisjes
haar tante geslagen. Hoewel ze geregeld
krijgen vaak minder betaald dan jongens. Ze krij-
zelf achter het fornuis staat om te koken voor
gen bovendien minder kans om onderwijs te vol-
de famile, krijgt ze zelf alleen maar restjes.
gen omdat ouders, àls ze daar geld voor hebben,
Tijd om naar school te gaan of te spelen is er
liever hun zo(o)n(en) naar school sturen.
niet.
Regionale spreiding Afrika Kinderarbeid komt in verhouding het meeste voor in Afrika. Op dit continent werkt gemiddeld één op de drie kinderen en in sommige landen zelfs de helft van alle kinderen. Vooral door de sterke toename van de bevolking en het achterblijven van economische groei, worden steeds meer kinderen in Afrika ingezet om te werken. De meeste kinderen van dit werelddeel werken op het land of in de huishouding. Deze laatste vorm van kinderarbeid is voor buitenstaanders niet goed zichtbaar. Sommige regeringen ontkennen dan ook dat er in hun land sprake is van kinderarbeid. In totaal zijn er in Afrika zo’n 80 tot 90
foto: Unicef/Shehzad Noorai
miljoen werkende kinderen. Azië Het percentage kinderen in Azië dat moet werken is kleiner dan in Afrika. In Azië werkt ‘slechts’ één op de veertien kinderen. Maar omdat in Azië het Een Filippijns meisje werkt als hulp in de huishouding
grootste deel van de wereldbevolking
woont, vindt wel de helft van alle kinderarbeid wereld-
12,5 miljoen kinderen die in
wijd op dit continent plaats. Het gaat om ongeveer 125
andere, meer geïndustrialiseerde
miljoen kinderen die werken in vooral Zuid- en
landen werken.
Zuidoost Azië. Van dat aantal wonen er zo’n 50 miljoen in India. In India, maar ook in Pakistan en Bangladesh
Verenigde Staten
werken deze kinderen vaak in tapijt- of leerfabrieken.
In de Verenigde Staten werken
Met hun kleine handen kunnen zij fijnere knoopjes leg-
zo’n 250 duizend kinderen die jon-
gen dan volwassenen. Ook naaien duizenden kinderen
ger dan twaalf jaar zijn in de land-
in Pakistan met de hand leren lapjes aan elkaar om
bouw. Vaak zijn dit kinderen van
voetballen te maken. En in India zitten kinderen uren-
arme immigranten uit Latijns-
lang stenen te hakken voor de aanleg van asfaltwegen.
Amerika, die zich in de Verenigde
Vanwege de georganiseerde seksindustrie in een aantal
Staten gevestigd hebben.
Aziatische landen, komt ook kinderprostitutie hier op grote schaal voor.
Latijns-Amerika In Latijns-Amerika werkt volgens schattingen van de Verenigde Naties één op de zes
Het verhaal van Iqbal
Het verhaal van Iqbal is het waargebeurde verhaal van de Pakistaanse Iqbal Masih. Deze jongen werd op twaalfjarige leeftijd door zijn ouders verkocht voor zes-
kinderen, in totaal zo’n vijftien miljoen. Zij
tien dollar aan een tapijtfabrikant. Zijn ouders konden
werken met name in de land- en mijn-
met het geld dat ze als arbeiders op het platteland ver-
bouw of als hulp in de huishouding. Zo is
dienden niet het hele gezin onderhouden. Zo kwam
in Peru 20% van de arbeiders in de goud-
Iqbal terecht in een tapijtfabriek waar hij samen met
mijnen tussen de elf en achttien jaar. En
andere kinderen werd uitgebuit. Ondanks de zware
dat terwijl de internationale minimumleef-
omstandigheden vond hij de moed om zich te verzetten
tijd voor werken in de mijnbouw achttien
tegen de uitbuiting van kinderen. Samen met een
jaar is. Ook regeringen van landen uit
Pakistaanse organisatie zorgde hij ervoor dat tientallen
Latijns-Amerika ontkennen vaak dat er
fabrieken gesloten werden en dat duizenden kinderen
kinderarbeid is of zeggen dat het veel min-
werden bevrijd. De tapijtfabrikanten bedreigden Iqbal
der ernstig is dan in werkelijkheid het geval is. Dat kinderarbeid op dit continent niet altijd zichtbaar is, komt vooral omdat een groot deel van de kinderen achter
met de dood, maar hij ging door met zijn acties. Tot hij op dertienjarige leeftijd op straat werd doodgeschoten. Wie er achter de moord op Iqbal heeft gezeten is tot op de dag van vandaag onbekend.
‘gesloten’ deuren, als dienstmeisje in de huishouding werkt.
Kijk voor meer informatie over kinderarbeid op de volgende websites: www.kinderrechten.nl, www.unicef.nl,
Kinderarbeid vindt voor 95% plaats in ontwikkelingslanden. Toch zijn er nog zo’n
ww.plannederland.nl of www.defenceforchildren.nl
West-Europa
en bezuinigen op onderwijs en kinderopvang. Door
In West-Europa komt kinderarbeid
armoede gedreven voelen talloze families zich
vooral voor in Griekenland, Spanje,
gedwongen hun kinderen uit werken te sturen.
Portugal en Italië. In Spanje wordt het aantal werkende kinderen op 100 duizend geschat. In Portugal tussen de
Kinderarbeid in Nederland
90 en 150 duizend. In Italië werken in
Ooit was kinderarbeid in Nederland heel gewoon.
de streek rond Napels tienduizenden
Kinderen werkten in fabrieken en op het land. Maar
kinderen in ateliers waar merkkle-
in 1841 stelde de Nederlandse overheid voor het eerst
ding wordt gemaakt. In heel Zuid-
een onderzoek in naar kinderarbeid in de industrie.
Italië werken echter wel zo’n 300 dui-
Dat dit nodig was, blijkt wel uit een cijfer uit 1859:
zend kinderen; niet alleen in ateliers,
toen werkten in ons land zo'n 450.000 kinderen
maar ook in café’s, winkels en garages.
tussen de zes en elf jaar. Toch duurde het nog jaren
Andere kinderen in West-Europese
voordat er daadwerkelijk iets werd gedaan aan de
landen werken in de landbouw. Zij
uitbuiting van kinderen. Na vele onderzoeken en vele
moeten fruit en groenten aanplanten
rapporten nam de Tweede Kamer in 1874 het Kinder-
of oogsten. Dit werk is behalve zwaar
wetje van kamerlid Samuel Van Houten aan. Daarin
ook gevaarlijk vanwege de bestrijdings-
stond dat kinderen onder de twaalf jaar niet mochten
middelen die gebruikt worden in de
werken in fabrieken. Werken in het huishouden en in
landbouw. Van die bestrijdings-
de landbouw bleef wel toegestaan. Later werd het ver-
middelen krijgen kinderen onder
bod op kinderarbeid in nieuwere wetten uitgewerkt
andere vaak hoofdpijn, koorts,
zodat kinderen nog beter beschermd werden tegen
branderige ogen, pijn in hun maag
uitbuiting. Sinds 1996 is er in Nederland een Arbeids-
en moeite met ademhalen.
tijdenwet. Hoewel kinderarbeid nog steeds verboden is, zijn er wel uitzonderingen toegestaan.
Oost-Europa In Oost-Europa is sinds het einde van
In ons land zijn alle kinderen verplicht om tot en met
het communistische tijdperk in 1989
hun zestiende jaar naar school te gaan. Je mag dan
niet de welvaart gekomen waar de
ook nog geen echte baan hebben. Als je dertien jaar
meeste mensen op gehoopt hadden.
bent mag je wel kleine betaalde klussen doen buiten
De regeringen van veel Oost-Europese
je schooltijden en een baantje hebben op zaterdag en in
landen kampen met grote tekorten
de schoolvakanties. Als je veertien jaar bent, mag je
Kijk voor meer informatie over rechten en plichten van werkende kinderen en jongeren in Nederland ook op de website van het Jongerenloket van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid: www.jongerenloket.szw.nl
stage lopen en als je vijftien jaar bent mag je kranten
vaak zelf de schooluniformen of
bezorgen en heb je recht op het wettelijk minimum
andere materialen zoals boeken,
jeugdloon. Op je zestiende mag je maximaal 24 uur per
schriften en pennen aanschaffen.
week werken en moet je twee dagen naar school. Als je
En daar hebben de meeste ouders
zeventien bent mag je vijf dagen per week werken als
het geld niet voor.
je niet meer naar school gaat. En op je achttiende mag je ook s’nachts werken, op je negentiende kun je bij de politie of taxichauffeur worden en als je twintig bent kun je bij de brandweer gaan werken. Hoewel je in Nederland meerderjarig bent op je achttiende, heb je pas op je 23e recht op het wettelijk minimumloon voor volwassenen en mag je op je 25e burgermeester worden!
Goedkope arbeiders Veel geïndustrialiseerde landen schakelen lokale bedrijven in ontwikkelingslanden in voor de productie van allerlei spullen. De lonen van mensen in Westerse landen zijn te hoog geworden en
Oorzaken van kinderarbeid
dus wijken veel internationale
Armoede
‘lage-lonen-landen’. De lokale
De belangrijkste oorzaak van het bestaan van kinderar-
bedrijven in deze arme landen
beid is armoede. Veel gezinnen in ontwikkelingslanden
willen daar allemaal aan verdienen
zijn zo arm dat de kinderen er al jong op uit worden
en concurreren met elkaar om het
bedrijven uit naar zogenaamde
gestuurd om te werken. Zij moeten met hun verdiensten een bijdrage leveren aan het gezinsinkomen.
Esterlin Armando Valle (12 jaar) uit Tegucigalpa, Honduras over kinderarbeid
Gebrek aan goed onderwijs
Dit is een jongen uit mijn stad die vuurwerk aan het
Een andere belangrijke oorzaak van
maken is. Een gevaarlijk werkje, wat deze jongen doet
kinderarbeid is gebrek aan goed
om te kunnen eten. Deze foto inspireert me, omdat de
onderwijs. In veel ontwikkelingslanden
jongen werkt om te overleven.
zijn ouders wettelijk niet verplicht om hun kinderen naar school te sturen. Maar soms is het probleem dat er niet genoeg scholen of te weinig leerkrachten zijn. Ook is het onderwijs vaak van slechte kwaliteit of van een laag niveau. Kinderen leren dan dingen waar ze niets aan hebben en ouders zien het nut er niet van in hun kinderen naar school te sturen. Bovendien moeten zij
binnenhalen van opdrachten. Ze hebben er belang
huishouding werken worden boven-
bij zo goedkoop mogelijk te produceren. Daarom
dien vaak seksueel lastig gevallen door
zoeken ze de goedkoopste arbeidskrachten: kinderen.
hun werkgevers. Zij lopen het risico
Kinderen zijn niet alleen goedkoop, maar werken
ongewenst zwanger te raken of een
ook vlug en zullen niet snel protesteren of
seksueel overdraagbare aandoening
staken. Ook is het gemakkelijker om kinderen
(SOA) op te lopen. Ook werken sommi-
te ontslaan.
gen kinderen met giftige stoffen in slecht geventileerde ruimtes. Kinderen
Bevolkingsgroei
die de hele dag op straat werken ade-
Ook de snelle bevolkingsgroei wordt gezien als oor-
men veel vervuilde lucht in. Op straat
zaak van armoede. Daardoor komen er elke dag
lopen zij bovendien groot risico met
weer zo’n 80.000 nieuwe kinderarbeiders bij.
geweld in aanraking te komen. Aan de gezondheid van werkende kinderen
Gevolgen van kinderarbeid Armoede, werkeloosheid en onderontwikkeling Kinderarbeid is niet alleen het gevólg van armoede, kinderarbeid veroorzaakt ook weer nieuwe armoede.
wordt door hun werkgevers meestal
.
Rianne (13 jaar) uit Nieuw-Vennep over kinderarbeid
Want kinderen die moeten werken zullen zich nauwelijks ontwikkelen als ze niet naar school
Hier in Nederland lijkt het allemaal zo
kunnen. Als ze ouder worden blijft alleen onge-
gewoon en beseffen we niet goed hoe het in
schoold en laagbetaald werk voor hen over. Maar
andere delen van de wereld is. Wij gaan hier
zelfs ongeschoold werk zal voor hen lastig te vinden zijn, omdat jongere kinderen hetzelfde werk goedkoper kunnen verrichten. Dit alles zal er uiteindelijk toe leiden dat ook zij zelf niet genoeg zullen verdienen om hun gezin te onderhouden en
gewoon naar school en komen thuis en gaan dan misschien een krant rondbrengen of achter een kassa in de supermarkt zitten. Maar in andere delen van de wereld is dat helaas
hun eigen kinderen weer uit werken zullen sturen.
anders. Kinderen moeten werken om geld te
Zo wordt een vicieuze cirkel van armoede in stand
verdienen voor het gezin of ze worden aan
gehouden, die een gezonde economische ontwikke-
een fabriekseigenaar verkocht. Ik kan het me
ling van het land in de weg staat.
haast niet voorstellen. Dat je op je zesde moet werken in een fabriek, weg van je familie, in
Gezondheidsproblemen De arbeidsomstandigheden van werkende kinderen zijn vaak slecht. Zo zitten kinderen soms urenlang in dezelfde houding achter een weefgetouw waardoor hun botten scheef groeien. Meisjes die in de
de prostitutie raakt of al met een geweer moet rondlopen. Als iedereen daar nou eens bij stil staat, dan zou dat al een verschil maken!
geen aandacht besteedt. Als de kinde-
den. Dat is niet alleen goed voor het kind zelf, maar
ren wat overkomt zijn er genoeg ande-
ook voor de ontwikkeling van een land.
re kinderen die werk zoeken. Omdat het niet mogelijk is om alle kinderarbeid in de
Oplossingen
wereld opeens af te schaffen, is het bovendien van
Kinderen alleen maar ontslaan of uit
voor werkende kinderen. Als kinderen moeten wer-
hun werksituatie ‘bevrijden’ heeft geen
ken, dan in ieder geval in een veilige omgeving en in
zin. Kinderen werken immers om bij te
combinatie met onderwijs.
dragen aan het gezinsinkomen. Die
Om de snelle bevolkingsgroei tegen te gaan is het
gezinnen kunnen niet zonder het loon
belangrijk om mensen voorlichting te geven over
van de kinderen. Om dit op te lossen is
gezinsplanning: op wat voor manier is het gezond om
het nodig om vooral de ouders van
kinderen te krijgen (bijvoorbeeld niet te snel achter
kinderarbeiders aangepast werk of
elkaar), hoe voorkom je zwangerschap, etcetera.
belang om te werken aan betere arbeidsvoorwaarden
inkomsten te bieden zodat de kinderen niet langer hoeven te werken en naar
Kinderen moeten zelf ook in staat worden gesteld
school kunnen.
om mee te denken en te praten over verbeteringen. Kinderen zijn geen passieve slachtoffers. Ze hebben
Een belangrijke oplossing voor kinder-
zelf ook ideeën over hun leefsituatie. In een aantal
arbeid ligt in een leerplicht voor kinde-
landen hebben werkende kinderen zich verenigd in
ren. Als onderwijs verplicht en gratis
vakbonden. Zij komen niet alleen op voor hun eigen
is, zullen veel meer kinderen naar
rechten, maar ook voor die van andere kinderen. In
school gaan, minder gaan werken en
Nicaragua hebben werkende kinderen de kindervak-
uiteindelijk beter betaalde banen vin-
bond NATRAS opgericht. NATRAS staat voor Niños, Niñas y Adolescentes Trabajadores. Dit betekent in het Nederlands: werkende kinderen en jongeren. Naar het voorbeeld van deze kinderen, zijn werkende kinderen in andere landen van de hele
foto: Unicef/Roger Lemoyne
wereld ook samen gekomen om over hun gezamenlijke rechten te praten. Eind 1996 hebben verschillende kindervakbonden in het Indiase Kundapur voor het eerst een wereldwijde bijeenEen meisje in Afghanistan krijgt de kans om naar school te gaan
komst gehouden.
Je kunt dit informatieblad ook vinden op www.kinderrechten.nl
Tips om in actie te komen Wat kun jij zelf doen om kinderarbeid tegen te gaan? •
Alleen producten kopen die zonder kinderarbeid zijn gemaakt! Je bent dan vaak iets duurder uit, maar je weet dan tenminste dat de volwassenen die je schoenen gemaakt hebben, een eerlijk loon gekregen hebben.
Een goed voorbeeld hiervan is het
•
Zamel geld in voor een organisatie in
Rugmark, een keurmerk voor tapijten
Nederland die kinderarbeiders helpt. Doe dat
dat een aantal organisaties hebben
op een manier die mensen bewust maakt van
geïntroduceerd. Dit keurmerk garandeert
kinderarbeid door klussen te doen die speci-
dat er bij de productie van tapijten
fiek zijn voor kinderen in ontwikkelingslanden
wordt gecontroleerd op kinderarbeid.
zoals schoenen poetsen, bloemen verkopen,
Als bij controle blijkt dat er kinderen
autoruiten wassen.
werken aan de weefgetouwen, dan krijgen deze kinderen onderwijs en opvang. Ook de producten in de wereldwinkels en Fair Trade shops en producten met
Opdrachten •
Schrijf op wat de verschillen zijn tussen jouw
het Max Havelaar Keurmerk zijn bijna
bijbaantje en het werk van kinderarbeiders in
altijd vrij van kinderarbeid. Je kunt ook
ontwikkelingslanden. Denk aan de aard van
vragen aan de winkeliers waar je kleding
het werk, aan het aantal uren, aan de hoeveel-
of schoenen koopt, of zij weten onder
heid inkomsten, aan de reden waarom je
welke omstandigheden de producten
werkt, aan wat je met het geld gaat doen.
gemaakt zijn. Het helpt als klanten dit
•
Discussieer met je vriend(inn)en over de vol-
soort kritische vragen stellen: winkels en
gende stellingen:
bedrijven worden zich zo bewust van het
1) mensen of bedrijven die kinderen in dienst
belang van kinderarbeidvrije producten
nemen, zijn hoe dan ook verkeerd bezig
en zullen in de samenwerking met loka-
2) een boycot van producten die door kinde-
le partners in ontwikkelingslanden gaan
ren zijn gemaakt, kan kinderarbeid de
letten op kinderarbeid.
wereld uit helpen.
Dit is een uitgave van het Kinderrechtencollectief. Het Kinderrechtencollectief is een coalitie ter bevordering van rechten van kinderen en bestaat uit Defence for Children International (DCI), Unicef Nederland, de Landelijke Vereniging van Kinder- en Jongerenrechtswinkels, Jantje Beton, de Nationale Jeugdraad, Plan Nederland en Save the Children Nederland. Het NIZW jeugd is betrokken als adviseur.
Tekst: Mijntje van Kemenade Illustraties: Olivier Heiligers Druk: Stenco
Deze uitgave is financieel mogelijk gemaakt door de Nederlandse overheid.
