Vrienden kun je leren Hallo! Wij zijn Reinder en Berber, en wij hebben de afgelopen maanden hard gewerkt om dit boekje te maken, speciaal voor jongeren met het syndroom van Asperger. Hieronder vind je enkele vragen die je nog bij de aanwijzingen zou kunnen hebben. Daarna heb je op iedere pagina één specifiek onderwerp. Wat betekenen die bolletjes? De bolletjes geven aan wat voor aanwijzing erachter staat. Een heel bolletje betekent een heel abstracte aanwijzing. Twee halve bolletjes is een gewone aanwijzing. Vier kwart bolletjes betekent een heel specifieke aanwijzing. Waarom staat er overal “hij” en “vriend”? Dit geldt natuurlijk ook voor meisjes en vriendinnen, maar het kost teveel tekst om dat overal bij te zetten. Moet ik de aanwijzingen per se van voor naar achter doorwerken? Nee! Je kunt ze gewoon in willekeurige volgorde doorlezen en ervan gebruiken wat je zelf wil. Bij de meeste aanwijzingen staat in welke situatie ze passen. Wat moet ik doen als ik klaar ben met het boekje? We zouden het erg fijn vinden als je een paar minuten tijd kan vinden om deze enquête [http://www.surveymonkey.com/s/PJSGG3C] in te vullen (maar natuurlijk wel nádat je de aanwijzingen uitgeprobeerd hebt). En dan nog als eerste één supertip, die je altijd en overal kunt gebruiken: Als je niet zeker weet wat iemand bedoelt of wat je moet doen, vraag het dan.
Kennismaken Kennismaken doe je met mensen die je nog niet echt kent. Dat hoeft niet al meteen de eerste keer dat je ze spreekt; soms voer je eerst een paar gesprekken en maak je daarna pas kennis. Je kunt de tips voor gesprekken voeren en kennismaken door elkaar heen gebruiken. Start een gesprek altijd door te groeten. Er is een verschil tussen mensen die je nog nooit gezien hebt en mensen die je vaker gezien hebt maar waar je nog nooit lang mee gepraat hebt. Als je iemand nog nooit gezien hebt en kennis wil maken, moet je die persoon beleefd groeten en jezelf voorstellen. Loopt die persoon weg, dan wil hij niet praten. Als je iemands naam al kent en je weet dat hij jouw naam ook kent, kun je hem bij zijn naam noemen. Als iemand je zijn naam vertelt, probeer die dan te onthouden. Als je hem vergeet is dat niet erg, maar dan zul je moeten proberen om er op een andere manier achter te komen. Als je de ander wat beter wil leren kennen, kun je dingen over jezelf vertellen en hem naar dingen over zichzelf vragen. Zo niet, dan kun je een gewoon gesprek voeren. Praat niet over heel persoonlijke dingen met mensen die je niet goed kent. Probeer niet al meteen over je favoriete onderwerp te beginnen. Je mag zeggen dat je datgene leuk vindt, maar als de ander er niet naar vraagt, moet je het daarbij laten. Na een tijdje weet je genoeg over elkaar en kan je gesprekken voeren of afspraken maken.
Gesprekken voeren Start een gesprek altijd door te groeten Mensen vinden het fijn als je interesse toont in wat ze aan het vertellen zijn. Je toont interesse door vragen te stellen over wat je gesprekspartner vertelt. Vraag niet teveel, twee of drie vragen zijn genoeg. Probeer ongeveer evenveel te praten als je gesprekspartner. Wacht wel tot hij met zijn verhaal klaar is, onderbreken is onbeleefd. Zoek een gemeenschappelijke interesse, als die er is kun je daarover praten. (maar als je er geen vindt is dat niet erg). Probeer te ontspannen; laat je schouders zakken, haal rustig adem en vertel dingen langzaam en één voor één. Vraag de ander naar zijn mening. Als je niet meer weet waarover je moet praten, begin dan over iets wat om jullie heen of op het nieuws is gebeurd. Luister goed naar de ander, probeer ook te onthouden wat hij gezegd heeft. Schep niet op, als je ergens trots op bent moet je dat zoveel mogelijk verzwijgen. Als je merkt dat de ander niet meer geïnteresseerd is kun je het beste op een ander onderwerp overgaan of het gesprek afsluiten. Iemand is niet meer geïnteresseerd als hij geen vragen meer stelt, aan het rondkijken is of een beetje zit te wiebelen. Lieg niet. Je mag verhalen best een beetje overdrijven, maar vertel geen dingen die echt niet waar zijn. Sluit een gesprek altijd netjes af; wacht tot de ander klaar is met praten en neem dan afscheid.
Afspraken maken Afspraken maken doe je met iemand die je goed kent en waar je graag iets samen mee wil doen. Denk van tevoren na over wat je met je vriend zou kunnen gaan doen, en vraag dan of hij daar ook zin in heeft. Als je vriend jou meevraagt om iets te gaan doen, bedenk dan eerst of je daar echt zin in hebt voordat je ja zegt. Als een van jullie het plan van de ander niet leuk vindt, kun je samen iets anders verzinnen Spreek een duidelijke tijd en plaats af Laat het van tevoren weten als je te laat komt, en vraag je vriend om hetzelfde te doen Als je vriend geen afspraken wil maken betekent dat niet meteen dat hij jou niet aardig vindt
Een vriendschap onderhouden Groet je vriend als je hem ergens tegenkomt. Als jullie allebei tijd hebben, kun je een gesprek beginnen. Probeer te onthouden wat je vriend leuk vindt en wat voor hem belangrijk is, en vraag daar regelmatig naar. Probeer regelmatig contact met je vriend op te nemen. Als je hem vanzelf niet tegenkomt is ongeveer één keer per week bellen/chatten/e-mailen een goede standaard. Maak af en toe afspraken om samen iets leuks te gaan doen. Als je een keer ruzie met je vriend hebt, is het belangrijk om dat snel uit te praten. Ruzie is niet erg, maar het is belangrijk om niet te lang boos op elkaar te blijven. Niet alle vriendschappen zijn voor eeuwig. Als een vriend telkens snel bij je wegloopt en geen afspraken wil maken, heeft hij waarschijnlijk geen zin meer om je vriend te zijn.
Persoonlijke informatie en vertrouwen Als je je vriend goed kent en je een keertje met zijn tweeën alleen bent (dit kan ook over internet), kun je het over persoonlijke dingen hebben. Meestal praat je pas over persoonlijke dingen als je al wat langer bevriend bent. Als je wil dat je vriend iets niet aan anderen vertelt, moet je dat vragen. Als je vriend vraagt om iets niet aan anderen te vertellen, moet je dat ook doen, tenzij datgene schadelijk voor jezelf is. Je moet ervan uitgaan dat alles wat je vriend over zichzelf vertelt waar geen anderen bij zijn geheim is.
