Kilometers terugdraaien heeft geen zin meer.
Jaarverslag 2009
De Car-Pass staat garant voor de juiste kilometerstand.
Inhoud Executive summary _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4 Kerncijfers _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 6 Facts & Figures _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 7 Juridisch _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 15 Communicatie _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 17 CAR-PASS als instrument tegen de fraude _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 23 Wie is wie? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 26
Dit verslag geeft uitvoering aan artikel 2 §2 van het Koninklijk besluit van 21 februari 2005 betreffende de erkenning van en de controle op de vereniging die is belast met registratie van de kilometerstand van voertuigen.
Executive Summary CAR-PASS vzw is de vereniging die, in uitvoering van de wet van 11 juni 2004 tot beteugeling van bedrog met de kilometerstand van voertuigen, als opdracht heeft de kilometerstand van de voertuigen te registreren. De vzw is daartoe erkend door het Koninklijk Besluit van 4 mei 2006. 2009 mag om verschillende redenen een succesvol jaar genoemd worden. In de eerste plaats noteerden we een duidelijke verhoging met 5,3% van het aantal meegedeelde kilometerstanden. CAR-PASS ontving vorig jaar meer dan 13,6 miljoen kilometerstanden van in totaal 11.410 verschillende ondernemingen en vestigingen. Dat laatste cijfer is een stijging met 10,8% in vergelijking met 2008. Dit is een zeer positieve evolutie die bewijst dat de ondernemingen uit de automobielsector beter en beter vertrouwd zijn met de wetgeving rond kilometerfraude en dat een kleine minderheid haar aanvankelijke verzet heeft opgegeven. In de tweede plaats profiteerde CAR-PASS van een heropleving van de inschrijving van tweedehands auto’s in 2009. In totaal werden 763.190 CAR-PASS certificaten afgeleverd, wat 4,5% meer is dan het jaar voordien. Aangezien het aantal kilometerstanden in de databank blijft groeien, steeg ook het aandeel van de betalende certificaten van 77,2% in 2008 naar 79,0% in 2009. Op juridisch vlak velde het Hof van beroep te Luik een erg belangrijke vonnis. Het Hof oordeelde dat de wet van 11 juni 2004 volledig in overeenstemming is met de grondwet en van toepassing is op alle professionelen uit de automobielsector met inbegrip van de bandencentrales en de fastfit ondernemingen. Dit vonnis werd later door het Hof van Cassatie bevestigd. Daarmee kwam er voor CAR-PASS een zeer positief einde aan een lange juridische strijd. Tenslotte bewijzen de weinige gevallen van kilometerfraude, 1.395 of 0,20% van alle afgeleverde certificaten, dat het CAR-PASS systeem efficiënt en nuttig is. Toch blijven er nog een aantal aandachtspunten. De kwaliteit van de meegedeelde informatie laat nog vaak te wensen over. Bijna 15% van alle meegedeelde kilometerstanden werd verworpen. In meer dan de helft van de gevallen omwille van een fout in het chassisnummer. Menselijke fouten liggen ook voor het overgrote deel aan de basis van anomalieën in de kilometerhistoriek van de voertuigen. Het afgelopen jaar werden er meer dan 370.000 vastgesteld. Deze fouten zorgen voor problemen wanneer ze op de CAR-PASS certificaten verschijnen en moeten dan via een aanvraag tot rechtzetting worden gecorrigeerd. Het aantal dergelijke aanvragen is vorig jaar met 25% gestegen, wat voor een toenemende werklast zorgt.
4
Executive summary
CAR-PASS blijft erg veel aandacht schenken aan het sensibiliseren van de kopers van tweedehands voertuigen. Wie de wetgeving niet kent, loopt immers het risico het slachtoffer te worden van fraude. De uitzending van een erg positief onthaalde TV spot heeft er vorig jaar in belangrijke mate toe bijgedragen dat het grote publiek CARPASS beter begint te kennen. De volgende jaren zullen deze inspanningen onverminderd worden voortgezet. Meer en meer groeit het besef dat de kilometerfraude ook internationaal moet worden aangepakt. Het fraudepercentage met import- en exportwagens ligt immers beduidend hoger dan met Belgische wagens. Vandaar dat CAR-PASS in 2010 een internationale studie laat uitvoeren die de omvang van het probleem en de economische schade die eruit voortkomt, in kaart zal brengen. Deze studie zal uitmonden in een internationale conferentie op 18 november 2010. Op die manier hoopt CAR-PASS een voorzet tot een Europese oplossing te leveren.
Ik wens u veel leesgenot. O. Goies Voorzitter
5
Kerncijfers 1 1a
aantal voertuigen in de databank op 31.12.2009
16.823.914
1b
aantal voertuigen ingeschreven op 31.12.2009
5.785.745
1c
aantal voertuigen waarvoor minstens 1 kilometerstand ontvangen in 2009
5.404.438
2 2a
kilometerstanden aantal kilometerstanden in de databank op 31.12.2009
82.248.001
2b
aantal kilometerstanden die gelinkt zijn aan ingeschreven voertuigen
53.338.127
2c
aantal kilometerstanden ontvangen in 2009
13.667.855
2d
aantal veroorzaakte anomalieën
3
372.656
gebruikers
3a
aantal gebruikers in de databank op 31.12.2009
12.912
3b
aantal gebruikers die minstens 1 kilometerstand hebben aangeleverd
11.410
4
6
voertuigen
CAR-PASS certificaten
4a
aantal certificaten afgeleverd in 2009
763.190
4b
aantal certificaten afgeleverd bij import
4c
aantal (zeer) waarschijnlijke fraudegevallen
4d
gemiddelde omvang van de fraude (km)
4e
aantal behandelde aanvragen tot rechtzetting
1.004
4f
aandeel certificaten afgeleverd binnen de 5'
99,9%
4g
gemiddelde kilometerstand bij aflevering van de CAR-PASS
4h
gemiddelde leeftijd van het voertuig bij aflevering van de CAR-PASS (in jaar)
58.603 1.395 83.258
115.246 7,91
Facts & Figures
Facts & Figures Kilometerstanden in de databank Op 31 december 2009 bevatte de databank in totaal 82,25 miljoen kilometerstanden, waarvan 53,34 miljoen (64,9%) betrekking hadden op het ingeschreven voertuigenpark. CAR-PASS ontving in 2009 ruim 15 miljoen kilometerstanden. Meer dan 13% van de gegevens werden echter verworpen, omwille van diverse oorzaken (dubbele aanlevering, onbekende chassisnummers, fouten in het formaat van het bestand, enz.) Dat betekent dat 13,67 miljoen kilometerstanden effectief in de databank geladen werden, hetzij gemiddeld 1,14 miljoen per maand, of zo’n 55.000 per werkdag. Deze gegevens betroffen 5.404.438 verschillende voertuigen (93,4% van het ingeschreven park). Verworpen gegevens of bestanden worden hier niet meegerekend. We stellen een stijging in het aantal meegedeelde kilometerstanden met 5,3% vast in vergelijking met 2008 (tabel 1). Deze stijging is in de eerste plaats te danken aan de professionelen die bestanden doorsturen vanuit hun eigen softwareapplicatie (via FTP/http) en, zij het in mindere mate, aan de ondernemingen van de technische keuring. Het aantal kilometerstanden dat via de website of per fax worden meegedeeld, en dus meer manueel werk vereisen, blijft verder dalen. Deze beide vertegenwoordigen nog nauwelijks een tiende van het totale datavolume.
2009
2008
2009 vs 2008
technische keuring (GOCA)
4.965.635
36,3% 4.795.465
36,9%
3,5%
professionelen via FTP
7.324.479
53,6% 6.745.912
52,0%
8,6%
professionelen via website
1.073.081
7,9% 1.126.918
8,7%
-4,8%
2,4%
-3,9%
100,0%
5,3%
professionelen via fax/post
304.660
totaal
13.667.855
2,2% 317.157 100,0% 12.985.452
Tabel 1: kilometerstanden ontvangen in 2009
In totaal hebben 11.410 professionelen in 2009 minstens 1 kilometerstand aangeleverd (tabel 2). Dit is een opmerkelijke stijging met 10,8%. Deze stijging is belangrijker dan deze van het datavolume, wat erop wijst dat het vooral kleinere ondernemingen zijn die opnieuw de weg naar CAR-PASS gevonden hebben. Meer dan de helft van alle professionelen gebruikt de website. Het betreft hier hoofdzakelijk kleinere ondernemingen, want naar datavolume vertegenwoordigen zij slechts 7,85% van het totaal. Bij de faxgebruikers is de verhouding: 14,1% van de gebruikers levert 2,33% van de data. De grote dataleveranciers zijn de FTP gebruikers (inclusief de technische controle). 33,6% van de ondernemingen leveren immers 89,92% van de gegevens aan.
7
2009
2008
2009 vs 2008
gebruikers fax/post
1.615
14,1%
1.637
16,7%
-1,3%
gebruikers FTP
3.829
33,6%
3.667
33,9%
4,4%
gebruikers website
5.966
52,3%
4.998
49,4%
19,4%
totaal
11.410
100,0%
10,8%
100,0%
10.302
Tabel 2: aantal gebruikers ingedeeld volgens communicatiemedium
Slechts 57,2 % van de ondernemingen zijn “regelmatige leveranciers” en leverden 100 kilometerstanden of meer aan (tabel 3). 414 gebruikers overstijgen de 5.000 kilometerstanden per jaar. Uit deze tabel blijkt dat alle categorieën in absolute aantallen stijgen, maar dat de grootste groei zich situeert in de categorie van de “zeer kleine” ondernemingen die minder dan 100 kilometerstanden hebben aangebracht.
2009
2008
2009 vs 2008
minder dan 100 gegevens
4.878
42,8%
4.123
40,0%
18,3%
>=100 en< 1000
4.212
36,9%
3.956
38,4%
6,5%
>= 1000 en <5000
1.906
16,7%
1.831
17,8%
4,1%
>=5000
414
3,8%
5,6%
totaal
11.410
100,0%
10,8%
3,6% 100,0%
392 10.302
Tabel 3: indeling ondernemingen naar volume van de aangeleverde data
De belangrijke stijging van het aantal gebruikers wijst op een verregaande acceptatie van het CAR-PASS systeem door de sector en is een zeer positieve evolutie. De betrouwbaarheid van het CAR-PASS systeem steunt immers op de aanlevering van voldoende gegevens uit zo veel mogelijk onafhankelijke bronnen. Deze trend werd in de hand gewerkt door 3 factoren: controles op het terrein door de ambtenaren van Controle en Bemiddeling (voorheen de Economische inspectie); vervolging van overtreders door de correctionele rechtbanken (zie hoofdstuk “juridisch”); dagdagelijkse opvolging door CAR-PASS zelf via het opsturen van kwaliteitsrapporten, mailings, enz.
8
Facts & Figures CAR-PASS heeft er inderdaad een prioriteit van gemaakt om het aantal gebruikers te laten stijgen. Vanaf de maand april 2009 is de negatieve trend omgebogen. In de maanden na de zomervakantie deelden 10 tot 15% meer ondernemingen maandelijks hun kilometerstanden aan CAR-PASS mee, zoals de grafiek 1 toont.
20% 15% 10% 5% 0% -5% -10%
jan
feb
maa
apr
mei
jun
jul
aug
sep
okt
nov
dec
Grafiek 1: aantal maandelijkse gebruikers in 2009 in vergelijking met het aantal gebruikers in dezelfde maand van 2008
Hieronder vindt u een overzicht van de 30 belangrijkste dataleveranciers. Zij leverden 44,3 % van het totaal. De rangschikking wordt aangevoerd door de ondernemingen die de technische keuring uitvoeren. Laten we deze buiten beschouwing, dan is CAR-GLASS de belangrijkste bron van kilometerstanden.
AUTOVEILIGHEID
PEUGEOT DISTRIBUTIE SERVICE
STUDIEBUREEL VOOR AUTOMOBIELTRANSPORT
GARAGE PIRET (WAVRE)
KEURINGSBUREAU MOTORVOERTUIGEN
RENAULT RETAIL GROUP BELGIUM
A.I.B.V.
BEERENS
AUTOSECURITE
AUTO SATELLITES
CENTRUM VOOR TECHNISCHE AUTOMOBIELINSPECTIE
AUTO 5
BUREAU VOOR TECHNISCHE CONTROLE
BULLMAN SA
BUREAU D’INSPECTION AUTOMOBILE
GASPAR MOTORS ANTWERPEN
CARGLASS
VULCO BELGIUM
AUTOMOBIEL - CONTROLE EN TECHNIEK
MIDAS
SCHOUWINGSCENTRUM VOOR AUTO’S
MERCEDES-BENZ BELGIUM LUXEMBOURG
VAB
HOUTTEQUIET
D’IETEREN
GARAGE P. SCHYNS LIEGE
KONINKLIJKE BELGISCHE TOURING CLUB
GARAGE VALCKENIER
CITROEN BELUX
CENTRAUTO
9
10
Groeiende bezorgdheid over de juistheid van de meegedeelde gegevens Het is reeds aangehaald in dit rapport. Meer dan 1,5 miljoen of 13% van de aangeleverde data werden vorig jaar verworpen. Meestal is dit te wijten aan onjuiste chassisnummers (870.074), fouten met de gebruikerscodes, enz. Bij de faxgebruikers bedraagt de uitval zelfs 20%. Daar speelt de (on)leesbaarheid van de handgeschreven faxen een grote rol. Dit is uiteraard erg jammer, want het betekent in de eerste plaats tijdverlies voor de professionelen die de gegevens voor niets hebben ingevoerd en voor CAR-PASS is het een belangrijk gemis aan informatie. Daarbij komen nog de vele kilometerstanden die wel worden aanvaard, maar een anomalie in de historiek van het voertuig veroorzaken. Vorig jaar veroorzaakte 372.656 meldingen een anomalie d.w.z. dat de aangeleverde kilometerstand lager was dan het meest recente gegeven in de databank. Dit is 2,7% van het totaal. In de overgrote meerderheid van de gevallen is er sprake van een menselijke fout en niet van fraude. Daarbij komen nog 273.608 waarschuwingen waarbij het systeem een abnormale toename in de kilometerstand detecteert. Deze fouten zijn niet enkel het gevolg van vergissingen of slordigheden, maar zijn ook vaak te wijten aan onvolkomenheden in het bedrijfsproces. In vele bedrijven vraagt men de kilometerstand aan de klant, zonder deze nog zelf te controleren. Soms delen bedrijven de factuurdatum mee i.p.v. de datum der werken. Deze kunnen sterk verschillen. Ook bij het opstellen van credit nota’s en herfacturatie loopt het vaak fout met de juiste combinatie datum-kilometerstand. Soms werken garages op basis van de nummerplaat en vergeten zij het chassisnummer aan te passen, wanneer de klant van voertuig verandert. Zo zijn er talrijke oorzaken van systematische fouten. Het gevolg is dat al deze foute kilometerstanden in de databank en later ook op de CAR-PASS van de klant terecht komen. Aangezien de mensen meer en meer aandacht schenken aan de juistheid van de CAR-PASS, volkomen terecht trouwens, uit zich dit in een toenemend aantal aanvragen tot rechtzetting. In 2009 behandelde CAR-PASS er 1.004 tegenover 807 het jaar voordien. Dit is een stijging met een kwart. In 96,1% van de gevallen bleek het effectief om een foute ingave te gaan en kon de fout na onderzoek worden verbeterd. Om de professionelen hierover te sensibiliseren en hen een overzicht te bieden van de hoeveelheid en de kwaliteit van de aangeleverde data, stuurt CAR-PASS een 3 maandelijks rapport op dat de lay-out heeft van een scorebord. In één oogopslag kunnen de bedrijven vaststellen hoe ze presteren ten opzichte van hun collega’s en hoe de evolutie is met het vorige rapport. In dit rapport wordt vooral aandacht geschonken aan het aantal aangeleverde kilometerstanden, het aantal foutmeldingen en in het bijzonder het aantal anomalieën en of het bedrijf de gemaakte fouten verbetert. De stijging van het aantal ondernemingen dat vorig jaar kilometerstanden heeft meegedeeld, is ongetwijfeld mee te danken aan deze 3 maandelijkse “aanmoedigingen”. Wij hopen dat ook de kwaliteit van de aangeleverde gegevens hiermee in de toekomst zal verbeteren.
Facts & Figures Voertuigen in de databank De databank van CAR-PASS bevat alle chassisnumers van voertuigen die de laatste decennia in België werden ingeschreven. Dit zijn er 16,82 miljoen. Daarvan behoren er 5,786 miljoen tot het ingeschreven park. Naar schatting zijn nog meer dan 200.000 voertuigen uitgerust met een teller met 5 cijfers (die maar tot 99.999 km telt). Per ingeschreven voertuig bevat de databank gemiddeld 9,22 kilometerstanden. Jaar na jaar worden de verschillen per merk, die hoofdzakelijk het gevolg zijn van de beschikbaarheid van historische data bij de opstart van de databank, kleiner. Hieronder vindt u de top 30 (minstens 10.000 ingeschreven voertuigen).
SAAB
12,52
ALFA ROMEO
9,16
VOLKSWAGEN
12,51
IVECO
8,95
AUDI
12,15
SEAT
8,93
BMW
10,95
DAIHATSU
8,59
VOLVO
10,39
LANCIA
8,55
DAEWOO
10,32
FORD
8,39
ROVER
10,21
PEUGEOT
8,27
MERCEDES
10,02
JAGUAR
8,21
MITSUBISHI
9,87
HONDA
8,11
RENAULT
9,67
FIAT
8,05
MAZDA
9,66
TOYOTA
8,03
CHRYSLER
9,53
PORSCHE
7,85
NISSAN
9,49
SUZUKI
7,40
LANDROVER
9,43
CITROEN
7,11
OPEL
9,20
HYUNDAI
6,86
We kunnen ook het aantal geregistreerde kilometerstanden bekijken in functie van de leeftijd van het voertuig en vergelijken met de situatie van de jaren voordien. De grafiek toont zeer duidelijk de jaarlijkse aangroei van de databank voor het ingeschreven wagenpark, die vooral zichtbaar is uit bij de voertuigen ouder dan 3 jaar (CAR-PASS systeem is in voege sinds 2006). Het maximum bevindt zich bij de voertuigen in hun 14de levensjaar, waarvoor CAR-PASS over gemiddeld 14,9 kilometerstanden beschikt. Vanaf de leeftijd van 15 jaar vermindert de instroom aan kilometerstanden.
11
12
2007
2008
2009
aantal geregistreerde kilometers
15 12 9 6 3 0 1
3
5
7
9
11
13
15
17
19
21
23
25
leeftijd van het voertuig
Grafiek 2: aantal geregistreerde kilometerstanden in functie van de leeftijd van het voertuig (ingeschreven wagenpark)
Facts & Figures Productie van de CAR-PASS In 2009 heeft CAR-PASS in totaal 763.190 kilometertellercertificaten afgeleverd. Dit is een stijging met 4,46% in vergelijking met 2008. Ter vergelijking, het afgelopen jaar werden in ons land 747.326 tweedehands auto’s en bestelwagens ingeschreven (+4,57%). Het aandeel van de certificaten dat minstens 4 kilometerstanden bevatte, is gestegen van gemiddeld 77,25% in 2008 tot gemiddeld 79,04% in 2008. Nogmaals een bewijs van de gestage aangroei van de databank. gratis
betalend
80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0
jan
feb
maa
apr
mei
jun
jul
aug
sep
okt
nov
dec
Grafiek 3: de maandelijkse productie van CAR-PASS certificaten in 2009
Juni 2009 was een absolute topmaand. CAR-PASS leverde meer dan 72.677 certificaten af, wat neerkomt op een gemiddelde van 3.461 per dag. De keuringstations vragen de certificaten ter gelegenheid van de tweedehands keuring aan. Volgens de technische specificaties afgesproken tussen CAR-PASS en de autokeuring, moeten een aanvraag binnen de 5’ afgehandeld worden. Deze tijdslimiet werd vorig jaar slechts voor 24 certificaten overschreden. De operationaliteit van het IT systeem bedroeg dus meer dan 99,99%. Het is ook interessant om na te gaan bij welke kilometerstand en leeftijd de CAR-PASS werd afgeleverd. Grafiek 4 geeft hier een beeld van. Het blijkt dat een occasiewagen bij verkoop gemiddeld 115.246 km op de teller heeft staan en 7 jaar en 11 maanden oud is. 70% van de occasies heeft minder dan 150.000 km op de teller. Dat lijkt een psychologische barrière, want daarna ziet men de aantallen snel afnemen (zie grafiek 4). Jaarlijks worden er toch meer dan 10.000 voertuigen verkocht die meer dan 300.000 km op de teller hebben staan.
13
14
340.000
320.000
300.000
280.000
260.000
240.000
220.000
200.000
180.000
160.000
140.000
120.000
100.000
80.000
60.000
40.000
20.000
aantal
40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0
kilometerstand
Grafiek 4: aantal voertuigen waarvoor een CAR-PASS certificaat werd afgeleverd in functie van de kilometerstand bij afgifte
aantal
Kijken we naar de leeftijd van de voertuigen waarvoor in 2009 een CAR-PASS werd afgeleverd, dan stellen we vast dat 25,9% jonger is dan 4 jaar, en 66,2% de 10 jaar niet overschrijdt. Dit zijn nagenoeg dezelfde cijfers als voor 2008. In 2009 werden 5.828 CAR-PASS’en afgeleverd voor oldtimers (minstens 25 jaar). Dit is een stijging met 11,4%.
80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 1
3
5
7
9
11
13
15
17
19
21
23
25
leeftijd
Grafiek 5: aantal voertuigen waarvoor een CAR-PASS certificaat werd afgeleverd in functie van de leeftijd bij afgifte
58.603 CAR-PASS certificaten werden aangevraagd bij de import van een tweedehands voertuig, dit is 7,68% . Het aandeel van de import bedroeg in 2008 7,08%. Er valt dus een lichte stijging te noteren in vergelijking met vorig jaar.
Juridisch Juridisch Reeds in het jaarverslag 2008 werd duidelijk aangetoond dat de wet van 11 juni 2004 “tot beteugeling van bedrog met de kilometerstand van voertuigen” en haar uitvoeringsbesluiten wel degelijk in de praktijk worden toegepast. Wegens grootschalige fraude met de kilometerteller, veroordeelde de correctionele rechtbank van Brugge een Oostvlaamse garagehouder tot een gevangenisstraf van 6 maanden met uitstel en het betalen van een geldboete van 5.500 euro. Zijn vennootschap werd eveneens veroordeeld tot een boete van 5.500 euro. Een handlanger kreeg 6 maanden gevangenisstraf met uitstel en een boete van 2.750 euro. Bovendien moeten de veroordeelden aan alle gedupeerden een schadevergoeding betalen van 1.000 euro vermeerderd met een rechtsplegingsvergoeding. Vanaf het in voege treden van de wet, hebben een aantal ondernemingen openlijk geweigerd om de kilometerstand, het chassisnummer en de datum der werken mee te delen aan de vzw CAR-PASS, zoals opgelegd door het KB van 26 augustus 2006. Deze bewuste overtredingen van de wet werden herhaaldelijk vastgesteld door de bevoegde ambtenaren van de Directie Generaal Controle en Bemiddeling van de FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie. De eerste dossiers werden reeds in 2008 vervolgd door de parketten wat leidde tot een eerste veroordeling van een bandenspecialist door de correctionele rechtbank van Luik in september 2008. Hierin gesteund door sectorgenoten, heeft de betrokken onderneming beroep aangetekend tegen dit vonnis. Het Hof van beroep te Luik heeft op 8 juni 2009 de argumentatie van de rechtbank in eerste aanleg over heel de lijn bevestigd. Dat betekent concreet dat het Hof oordeelde dat: de wet van 11 juni 2004 geen bepalingen bevat die strijdig zijn met de grondwet; er geen sprake is van discriminatie van de bandenspecialisten , noch van administratieve overlast; er geen sprake is van de schending van de wet op de privacy, aangezien het chassisnummer niet toelaat de titularis van het voertuig te identificeren; er geen belemmering is van de vrijheid van ondernemen; er dus geen redenen zijn om vragen te stellen aan het Grondwettelijk Hof. Als reactie hierop heeft de groepering van bandenspecialisten de handdoek in de ring geworpen en haar leden opgeroepen om de wetgeving stipt na te leven. Een belangrijk signaal aan de sector dat door CAR-PASS verwelkomd werd. Dit heeft de veroordeelde Luikse onderneming echter niet weerhouden om beroep aan te tekenen voor het Hof van Cassatie. In haar vonnis van 2 december 2009 oordeelt het Hof dat de rechtsgang in Luik correct is verlopen en dat er dus geen grond is om het vonnis van het Hof van beroep te verbreken. De veroordeling van de beklaagde is dus definitief.
15
16
Het vonnis van het Hof van beroep was het signaal waarop de andere rechtbanken van het land wachtten om te vonnissen in gelijkaardige zaken. Dit gebeurde in niet minder dan 14 dossiers. Telkens werden de beklaagden schuldig bevonden. Als de betrokkenen de wetgeving niet meer ter discussie stelden en konden aantonen dat zij effectief gestart waren met de communicatie van kilometerstanden aan CAR-PASS, kenden de rechtbanken in de meeste gevallen de opschorting van de straf toe. Hiermee werd een lange juridische strijd op de voor CAR-PASS meest gunstige wijze afgesloten. Het hoeft geen betoog dat dit voor de continuïteit van CAR-PASS en de strijd tegen de kilometerfraude van het grootste belang was. De gegevens van bandencentrales vormen een belangrijke aanvulling op gegevens die de garages verstrekken. De betrouwbaarheid van het CAR-PASS systeem hangt immers in grote mate af van de ontvangst van een groot aantal kilometerstanden uit verschillende onafhankelijke bronnen. Sinds de regularisatie van de toestand in het najaar van 2009, vertegenwoordigen de gegevens van de bandenspecialisten 8 – 10% van het totaal aantal ontvangen kilometerstanden (technische keuring niet inbegrepen). Dit onderstreept duidelijk het belang van deze gegevensstroom.
Communicatie
Communicatie Een nieuwe communicatiestrategie voor CAR-PASS Het CAR-PASS systeem heeft als doel om de fraude met de kilometerteller onmogelijk te maken. Dit is niet alleen in het voordeel van de kopers van occasievoertuigen, maar het bevordert ook de eerlijke concurrentie in de sector. Aangezien de wetgeving pas eind 2006 van kracht werd en de aankoop van een gebruikte auto geen alledaagse gebeurtenis is, zijn er nog te veel consumenten die van de CAR-PASS nooit gehoord hebben of niet weten wat de precieze bepalingen zijn. Het aloude principe “iedereen wordt geacht de wet te kennen” blijkt dus in de praktijk niet op te gaan. Er is nood aan sensibilisering en voorlichting van het grote publiek. Dat is de reden waarom CAR-PASS ongeveer 1/3de van haar inkomsten terug investeert in communicatie. De afgelopen jaren was het communicatieplan organisch gegroeid in functie van de beschikbare budgetten. Er was ook geen sprake van een constant aangehouden lijn. De beeldspraak en het taalgebruik wisselden regelmatig, hetgeen de herkenbaarheid niet ten goede kwam. Omwille van voornoemde redenen en gezien de stijging van de beschikbare middelen, werd het noodzakelijk om de communicatiestrategie kritisch onder de loep te nemen. Onze boodschap is in essentie erg eenvoudig: “bij de verkoop van een occasievoertuig moet steeds de CAR-PASS aanwezig zijn; die beschermt de koper tegen fraude.” Anderzijds is het thema een beetje abstract en niet zo gemakkelijk te vertalen naar sprekende beelden die in het geheugen van de consument blijven hangen. CAR-PASS gaf aan het communicatiebureau SQUARE de opdracht om deze nieuwe strategie uit te werken. Deze samenwerking heeft geresulteerd in een nieuwe merklijn die consequent in elke vorm van communicatie wordt vermeld:
“De CAR-PASS staat garant voor de juiste kilometerstand.” Voor het abstracte gegeven van fraude met de kilometerteller werd gezocht naar een passend campagnebeeld dat door iedereen onmiddellijk begrepen wordt. Dit bleek geen eenvoudige opgave. Uiteindelijk werd gekozen voor het ludieke beeld van de chauffeur die met zijn wagen achteruit rijdt, om op die manier zijn teller terug te draaien.
17
18
Het verbeteren van de naambekendheid De hierna beschreven campagnes zijn er hoofdzakelijk op gericht om de algemene naambekendheid van CARPASS te verbeteren. De modale consument moet al over CAR-PASS hebben horen spreken vooraleer hij een tweedehands auto gaat aankopen. TV spot Vertrekkend van dit concept, werd een scenario geschreven voor een televisiespot. Hierin zien we hoe een man met zijn rode Volvo, een reis rond de wereld maakt… achteruit rijdend. Terug thuis, plaats hij een bordje te koop achter de voorruit, maar dan weerklinkt de boodschap: “Kilometers terugdraaien heeft geen zin meer. Elke tweedehands wagen moet een Car-Pass hebben. Da’s de wet. De Car-Pass staat garant voor de juiste kilometerstand.”
De TV spot werd gedurende 3 weken in de maanden september en oktober uitgezonden op alle belangrijke nationale TV zenders. De campagne was zodanig opgezet dat theoretisch 70% van de doelgroep boven de 18 jaar de spot minstens één keer zou zien (Reach 1+) en dat een gemiddelde kijker de spot vijf keer op het scherm zou krijgen. Uit een steekproef enkele weken na de uitzending, bleek dat 44% van de 450 ondervraagden zich de spot herinnerden.
Communicatie Radiocampagne Om de naambekendheid te verbeteren heeft CAR-PASS tijdens het voorjaar gedurende 2 weken een radiocampagne gevoerd. De spot van 20 seconden, werd meer dan 1.000 keer over heel het land uitgezonden. Daarmee kreeg ongeveer 80% van het doelpubliek de spot minstens 1 maal te horen. De gemiddelde luisteraar hoorde de spot 17 keer. Deelname aan het Autosalon 2010 CAR-PASS heeft in januari 2010 deelgenomen aan de 88ste “European Motor Show Brussels”. Dit salon heeft 600.000 bezoekers getrokken, en was voor CAR-PASS dus een goede gelegenheid om naar het grote publiek te communiceren. In samenwerking met Koopjeskrant heeft CAR-PASS een wedstrijd georganiseerd om extra volk naar de stand te lokken. Ook via de website van Koopjeskrant, kon men 2 vragen over CAR-PASS beantwoorden en meedoen aan de wedstrijd. In totaal namen 10.000 mensen deel, een groot succes.
19
Deelname aan VAB Gezinsdagen CAR-PASS was eveneens aanwezig op de VAB Gezinsdagen die plaatsvonden op het circuit van Zolder op 19 en 20 september 2009. Ook hier wisten we dankzij de animatie op de stand en het uitdelen van goodies, heel wat interesse te wekken bij de 25.000 bezoekers.
Uit de jaarlijkse enquête, gehouden door Dedicated Research is gebleken dat al deze inspanningen om de naambekendheid te verbeteren duidelijk hun vruchten afwerpen (grafiek 6). spontaan
ondersteund
ondersteund met beschrijving
80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2007
2008
2009
Grafiek 6: evolutie van de naambekendheid van CAR-PASS
Om te spontane naambekendheid te meten stelt men de vraag: “Wanneer u een tweedehands auto koopt, welke zijn dan de documenten die de verkoper u moet overhandigen?”. Voor de ondersteunde naambekendheid stelt men de vraag: “Hebt u al gehoord van CAR-PASS?” eventueel voorafgegaan door een korte beschrijving. De naam CAR-PASS alleen, deed vorig jaar al bij meer dan de helft van de ondervraagden een belletje rinkelen. De spontane naambekendheid is op een jaar tijd bijna verdubbeld. Bij de mensen die verklaarden zich de TV spot te herinneren, bedroeg de spontane naambekendheid 52%. Een treffend bewijs van de kracht van het medium televisie.
20
Communicatie Communicatie naar de potentiële kopers van occasievoertuigen Dank zij de acties gericht naar een betere bekendheid bij het grote publiek, hopen wij dat er een belletje gaat rinkelen wanneer de mensen een tweedehands auto gaan aankopen. Op het ogenblik dat ze effectief in het aankoopproces zitten, hebben ze uiteraard behoefte aan meer gedetailleerde informatie: “Wat kan ik doen als ik geen CAR-PASS gekregen heb? Waar kan ik een CAR-PASS verkrijgen? Welke informatie staat er op de CARPASS?”. Hierop bieden de onderstaande campagnes een antwoord. Folder Jaarlijks verspreidt CAR-PASS zo’n 600.000 informatiefolders via de keuringstations en de examencentra voor het rijbewijs. Via dit laatste kanaal krijgen de deelnemers aan het theoretisch rijexamen informatie over de CAR-PASS. De overgrote meerderheid zijn jongeren, die op het punt staan hun eerste (occasie) auto te kopen. Zij komen dus voor het eerst in contact met de CAR-PASS. Website en helpdesk Het grote publiek kan alle nuttige informatie vinden op de website www.car-pass.be en eventuele vragen stellen per mail of per telefoon. Het uitzicht van de website werd aangepast aan de nieuwe communicatiestrategie. Publiciteit op websites met autozoekertjes Het internet is het medium bij uitstek waar gebruikte auto’s te koop worden aangeboden. Hierna volgt een overzicht van de websites waarmee CAR-PASS in 2009 samenwerkte: Autoscout24 Autozone Autokkazie / Autoccasion Hebbes Koopjeskrant / J’annonce Vlan Vroom Op diverse pagina’s van deze websites wordt niet alleen de potentiële koper, maar ook de verkoper gesensibiliseerd en geïnformeerd over het belang van de CAR-PASS. Deze websites ontvangen samen dagelijks bijna 200.000 bezoekers op hun autopagina’s.
21
Communicatie naar de professionelen van de automobielsector Met de correcte en stipte medewerking van de professionelen staat of valt het hele CAR-PASS initiatief. Het is dankzij de dagelijkse input van kilometerstanden door de professionelen dat CAR-PASS haar opdracht kan vervullen. CAR-PASS is hen dan ook uitermate dankbaar voor hun dagdagelijkse inzet. Niet allen voor het grote publiek is de website een belangrijke informatiebron, dit geldt ook voor de professionelen. Ze kunnen ook met hun vragen terecht op het voor hen gereserveerde mailadres
[email protected] . De helpdesk van CAR-PASS beantwoordt tientallen mails en telefonische oproepen per dag. De telefonische permanentie is alle dagen verzekerd tussen 8u en 17u30 (op vrijdag tot 16u30). Mails worden uiterlijk de volgende werkdag na ontvangst beantwoord.
22
Fraude bij 2 occasies op 1000 Het CAR-PASS systeem is in het leven geroepen om het terugdraaien van kilometertellers te bestrijden. Het is natuurlijk erg belangrijk om te evalueren in welke mate deze doelstelling gerealiseerd werd. De onderstaande analyse is gebaseerd op de ervaring dat in de overgrote meerderheid van de gevallen, de fraude gebeurt bij het veranderen van eigenaar. Dit komt tot uiting op het CAR-PASS certificaat. De kilometerstand bij afgifte van de CAR-PASS is dan beduidend lager dan de voorgaande kilometerstand(en). Gaat het in al deze gevallen om fraude? Zeker niet. De trendbreuk in de kilometerstand is dikwijls het gevolg van een menselijke fout. Het kan ook gaan om een voertuig waarvan de kilometerteller slechts 5 cijfers heeft en dus maar tot 99.999 km telt. Een variante hierop zijn de tellers die maar tot 299.999 km gaan, en daarna terug op nul springen. Dit fenomeen stellen we vast bij o.a. de Volkswagen Golf en de Seat Ibiza uit de jaren negentig. Dit is natuurlijk geen fraude, maar in dergelijke gevallen bewijst de CAR-PASS eveneens zijn nut om de koper in te lichten over de juiste kilometerstand.
Instrument tegen de fraude
CAR-PASS als instrument tegen de fraude
Er is dus een gedetailleerde analyse nodig om de bovenstaande gevallen uit te filteren. We vinden dan 1.395 voertuigen, waarvan met grote waarschijnlijkheid gesteld kan worden dat er met de teller geknoeid is geweest. Dit is 0,20% van het totaal, importwagens niet meegerekend. In 2008 bedroegen deze cijfers respectievelijk 1.614 en 0,24%. Het aantal fraudegevallen is dus nog verder teruggelopen en is bijna marginaal te noemen. Behalve voor zij die er het slachtoffer van worden natuurlijk. Gemiddeld werd de teller met 83.258 km teruggedraaid. De totale omvang van de fraude vertegenwoordigt toch nog steeds een bedrag van ongeveer 4 miljoen euro. De trieste recordhouder was een Mercedes 250 D, bouwjaar 1991. De kilometerteller van dit voormalig taxivoertuig werd teruggedraaid van 732.613 km naar 264.107 km. Een verschil van 468.506 km! De volgende tabel geeft de “top 10” weer van 2009. De gemiddelde fraude voor deze 10 voertuigen bedroeg 360.000 km…
23
Merk
Model
1
Mercedes
250
2
Citroën
Berlingo
3
BMW
4 5 6
voorlaatste kilometerstand
laatste kmstand
verschil
264.107
732.613
468.506
90.425
492.399
401.974
725
229.828
631.449
401.621
Mercedes
200
171.883
551.311
379.428
Volkswagen
Jetta
50.327
423.671
373.344
BMW
530d
144.619
512.512
367.893
7
BMW
318
111.905
419.720
307.815
8
Renault
Trafic
179.573
482.472
302.899
9
Mercedes
E290
100.228
401.337
301.109
10
Audi
80
118.528
416.569
298.041
Uit dit klassement blijkt dat merken als Mercedes en BMW “geliefd” zijn bij de sjoemelaars. Beschouwt men alle fraudegevallen, dan blijkt Volkswagen het meeste voor te komen, gevolgd door Renault, Mercedes, BMW en Peugeot.
Fraude bij import en export van occasievoertuigen CAR-PASS beschikt niet over de kilometerhistoriek van ingevoerde voertuigen. De koper van een dergelijk voertuig moet dus extra voorzichtig zijn. Uit een onderzoek van CAR-PASS in 2007 bleek dat de kilometerteller van meer dan 10% van de ingevoerde voertuigen van bepaalde merken was teruggedraaid. Dit onderzoek werd herhaald met tweedehandswagens die in 2009 in België werden ingevoerd. De steekproef bestond telkens uit 200 wagens van de merken Mercedes, BMW, Volkswagen en Audi. Alles onderzochte wagens waren tussen 3 en 4 jaar oud of tussen 7 en 8 jaar oud. Met de hulp van de invoerder werd de kilometerstand van de importkeuring vergeleken met de hoogste kilometerstand genoteerd in het buitenland. De resultaten bleken nog slechter dan 2 jaar geleden, zoals blijkt uit de onderstaande tabel.
MERCEDES
BMW
VOLKSWAGEN
AUDI
onderzochte voertuigen
200
200
200
200
onvoldoende data
69
16
27
19
fraude
14
verschil (km)
59.001
10,7%
29 60.687
15,8%
31 77.960
17,9%
29
16,0%
71.158
Tabel 4: fraude bij import van occasievoertuigen
24
Deze cijfers worden bevestigd door een onderzoek dat CAR-PASS vorig jaar uitvoerde in samenwerking met de FOD Mobiliteit & Vervoer, de Nederlandse Rijksdienst voor het Wegverkeer en de Stichting Nationale AutoPas (NAP). Van 400 uit Nederland ingevoerde auto’s werd de kilometerstand bij import vergeleken met de laatst bekende waarde opgeslagen in de databank van NAP. In 10,9% van de gevallen was er een duidelijk vermoeden van fraude. De tellerstand bleek met gemiddeld 89.109 km te zijn teruggedraaid. Dat er met uit België geëxporteerde wagens ook veel aan de teller geknoeid wordt, bleek al uit het jaarverslag 2008. Dit werd het afgelopen jaar herhaaldelijk bevestigd door oproepen uit het buitenland (voornamelijk uit Frankrijk en Nederland), van mensen die het slachtoffer werden van kilometerfraude met Belgische auto’s. Net als in het TV-spotje, was hun wagen “achteruit” over de grens gereden.
Instrument tegen de fraude
Afhankelijk van het merk, schommelde het aantal fraudegevallen tussen de 10 en de 18%. Beduidend hoger dan de 0,20% van de Belgische wagens. De omvang van de fraude lag tussen de 60.000 en 80.000 km.
Nood aan een internationale aanpak Deze cijfers tonen aan dat het probleem van de kilometerfraude in de internationale occasiehandel niet enkel op Belgische schaal kan aangepakt worden. Met het Belgische voorzitterschap van de Europese Unie tijdens de tweede jaarhelft van 2010 in het achterhoofd, heeft CAR-PASS een economische studie bestelt. Die moet hoofdzakelijk de omvang van de problematiek en de economische schade die er voor alle betrokken partijen uit voortkomt, in kaart brengen. Dit zal o.a. gebeuren aan de hand van talrijke interviews met stakeholders in binnen- en buitenland en door het uitvoeren van een consumentenenquête in België en de buurlanden. Het is de bedoeling om duidelijk aan te tonen dat de bestrijding van de fraude naar Belgisch model kostenefficiënt is. De studie zal de rode draad vormen van de internationale conferentie rond kilometerfraude, die op 18 november 2010 te Brussel zal plaatsvinden. CAR-PASS vertrouwt erop dat de Europese Commissie en de andere lidstaten overtuigd zullen zijn om deze problematiek kordaat aan te pakken. Het Belgisch systeem kan hierbij tot voorbeeld strekken.
25
Wie is wie? Algemene Vergadering (op 31.12.2009) Stichtende leden vzw FEBIAC, Belgische Federatie van de Automobiel- en Tweewielerindustrie Woluwedal 46, bus 6, 1200 Brussel vzw FEDERAUTO, Belgische Confederatie van de Autohandel en -reparatie en van de aanverwante Sectoren Jules Bordetlaan 164, 1140 Brussel nv AIBV Z.I. Research Park 90, 1731 Zellik nv Automobiel-Controle & Techniek Kolonel Bourgstraat 118, 1140 Brussel cva Autosécurité Zoning Industriel de Petit Rechain, Avenue du Parc, 4800 Verviers nv Autoveiligheid Brusselsesteenweg 460, 2800 Mechelen bvba Bureau d’Inspection Automobile Rue du Serpolet 21, 7522 Marquain nv Bureau voor Technische Controle Santvoortbeeklaan 34-36, 2100 Deurne nv CTA Zoning Industriel de Petit Rechain, Avenue du Parc, 4800 Verviers nv Keuringsbureau Motorvoertuigen Zandvoordestraat 442, 8400 Oostende nv Schouwingscentrum voor Auto’s Luitenant Lotinstraat 21, 1190 Brussel nv Studiebureel voor Automobieltransport Poortakkerstraat 129, 9051 Sint-Denijs-Westrem Aangesloten leden vzw Koninklijke Belgische Touring Club Wetstraat 44, 1040 Brussel nv VTB-VAB Pastoor Coplaan 100, 2070 Zwijndrecht Waarnemers FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Koning Albert II laan 16, 1000 Brussel FOD Mobiliteit en Vervoer City Atrium, Vooruitgangstraat 56, 1210 Brussel
26
Wie is wie? Raad van Bestuur (op 31.12.2009) Voorzitter Olivier Goies Voorzitter GOCA vzw Algemeen Directeur Autosécurité cva
Vice-voorzitters Philippe Mertens Eerste Vice-voorzitter – Schatbewaarder FEBIAC vzw Bestuurder Beherman European nv Philippe Pirson Afgevaardigd bestuurder FEDERAUTO vzw
Afgevaardigd bestuurder ir. Michel Peelman
Bestuurders André Decraene Secretaris-generaal FEBIAC vzw Philippe Decrock Directeur Studiediensten FEDERAUTO vzw Katia De Geyter Vice-voorzitter GOCA vzw Afgevaardigd Bestuurder SBAT nv
Waarnemers Francis Deryckere Adviseur-generaal FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Jean-Paul Gailly Directeur-generaal FOD Mobiliteit en Vervoer
Vertegenwoordigers aangesloten leden Geert Popelier Juridisch adviseur VTB-VAB nv Thierry Willemarck Afgevaardigd bestuurder Koninklijke Belgische Touring Club vzw
27
Verantwoordelijke uitgever: Michel Peelman, Woluwedal 46/2, 1200 Brussel
Tel.: +32 (0)2 773 50 56 --
[email protected] -- www.car-pass.be CAR-PASS vzw is een initiatief van FEBIAC, FEDERAUTO en GOCA, in samenwerking met de FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie en de FOD Mobiliteit en Vervoer en met de steun van Touring en VAB.
