Leefregel Mag knie belasten
niet/ half/ met krukken/ volledig
Wanneer wordt u verwacht? dhr/mevr:
_________________________
geboortedatum:
_________________________
Datum opname:
_________________________
Tijd opname:
_________________________ Locatie Molengracht
Kijkoperatie van de knie (Arthroscopie) Orthopedie
Locatie Pasteurlaan Melden bij receptie of afdeling
Uw behandelend arts:
_________________________
of arts:
_________________________
Datum en tijd afspraak: _________________________ Locatie Molengracht Locatie Pasteurlaan
3523p ORT.010/1115
Inhoud pagina Inleiding
3
Het kniegewricht
3
De meniscus
3
Wat kan er mis zijn met uw meniscus?
4
Wat is een arthroscopie?
4
Etiket patiëntengegevens:
Waarom een arthroscopische operatie?
4
Anesthesie
4
Voorbereiding op de operatie
6
Opname
7
Arthroscopische operatie
8
Zelf meekijken
8
Na de operatie
9
Geen ingreep
Weer naar huis
9
Nettoyage chondropathie
mediaal lateraal
patello-femoraal
Nazorg
9
lopen
10
Meniscectomie
mediaal
partieel
bucket handle
Wanneer weer werken?
11
lateraal
partieel
bucket handle
Oefenen
11 mediaal
lateraal
Sport
11
Mogelijke complicaties
12
Vragen
13
Arthroscopische ingreep
Meniscus refixatie (vastzetten) Voorste kruisband
resectie (uitsnijding) stomp/ flarden
Corpus liberum verwijderd Synovectomie (wegsnijden ontstoken gewrichtsweefsel) Plica resectie (weghalen plooi)
2
15
Inleiding Overdracht knie arthroscopie
Deze folder geeft u informatie over de gang van zaken rond de kijkoperatie
Dit is een schematische en beknopte weergave van de bevindingen bij uw
(arthroscopie) van de knie. Samen met uw orthopeed heeft u besloten tot
knie arthroscopie. Het dient zowel voor uw eigen informatie als ook voor
een kijkoperatie in verband met uw knieklachten. U wordt hiervoor een dag
eventuele andere behandelaars, zoals de verpleegafdeling, fysiotherapeut
opgenomen in het Amphia Ziekenhuis. Neem deze folder mee als u naar
en een waarnemend arts of specialist. Neem deze folder dus mee als u
het ziekenhuis gaat.
onvoorzien medische hulp nodig hebt na deze arthroscopie en als u in behandeling bent bij een fysiotherapeut.
Het kniegewricht Een gewricht is een beweeglijke verbinding tussen botstukken.
Mediaal:
aan de binnenzijde van het gewricht
De botstukken, die in een gewricht ten opzichte van elkaar bewegen, zijn
Lateraal:
aan de buitenkant van het gewricht
ter plaatse van het gewricht bekleed met kraakbeen. Dit kraakbeen is
Patello-femoraal: knieschijf en onderzijde dijbeen
veerkrachtig weefsel en zorgt ervoor, samen met het gewrichtsvocht, dat de botstukken gemakkelijk over elkaar glijden.
Bevindingen bij arthroscopie
rechts links Een gewricht wordt omgeven door een gewrichtskapsel, dat aan de
Datum:
binnenzijde bekleed is met gewrichtsslijmvlies. Het slijmvlies maakt vocht waarin voedingsstoffen zitten voor het kraakbeen. Ook dient het als
Chondropathie (overbelasting kraakbeen) mediaal
lateraal
smeermiddel voor het gewricht. patello-femoraal Stabiliteit van een gewricht wordt verkregen door de steun van banden,
Graad
……………….. ……………….. ………………..
pezen en spieren. Het is belangrijk dat de spieren goed ontwikkeld zijn. Juist zij kunnen de schokken, die een gewricht te verduren krijgt, goed
Meniscusletsel
mediaal (degeneratief/ bucket handle/ flap)
opvangen. Bovendien zijn de spieren nodig voor de bewegingen van het
lateraal (degeneratief/ bucket handle/ flap)
gewricht.
Voorste kruisband ruptuur (verscheuring) acuut
ruptuur oud
De meniscus Het uiteinde van het bovenbeen is bolvormig en het uiteinde van het
Synovitis (gewrichtsontsteking)
onderbeen min of meer vlak. Beide uiteinden passen dus niet precies op elkaar. Om zo'n gewricht toch goed te laten bewegen zit er een
Corpus liberum (zwevend stukje bot/kraakbeen)
tussenschijf in, een meniscus. De knie heeft een binnen en een buiten meniscus.
Plica (plooi in het bindweefsel)
De meniscus is een belangrijk onderdeel van uw kniegewricht. Het is een stukje kraakbeen in de vorm van een halve maan, dat de
Anders:……………………..
gewrichtsuiteinden als het ware passend moet maken. Het heeft ook een belangrijke functie bij de gewrichtssmering. Bovendien werkt de meniscus als schokbreker bij piekbelastingen van het gewricht. Beschadigde meniscus en kraakbeenweefsel herstellen nauwelijks tot niet. 14
3
Wat kan er mis zijn met uw meniscus?
Vragen
Het komt voor dat een deel van de meniscus afscheurt. Daardoor kunt u de
Heeft u na uw bezoek aan de specialist nog vragen, neem dan contact op
volgende klachten hebben:
met de polikliniek Orthopedie. Gelieve ons tijdens kantooruren te bellen.
•
pijn
•
vochtvorming (dikke knie)
•
verschijnselen van blokkade (de knie zit 'op slot')
•
Polikliniek Orthopedie
(076) 595 30 80
Locatie Molengracht & Pasteurlaan
Wat is een arthroscopie? Arthroscopie betekent letterlijk 'kijken in een gewricht'. Tijdens de operatie beoordeelt de orthopeed de gewrichtsholte en kijkt of er afwijkingen zijn (diagnostiek). In de meeste gevallen kan de orthopeed deze, tijdens de ingreep beoordelen en/of verhelpen. Als dit niet mogelijk is kan een operatie op een later tijdstip noodzakelijk zijn. Bij een kijkoperatie maakt de arts twee of drie kleine snedes in uw huid. Door een kijkbuis kan het gewricht goed worden bekeken. Als u klachten heeft van een afgescheurd meniscusdeel, dan wordt het afgescheurde deel verwijderd. Er wordt nooit meer van de meniscus weggenomen dan strikt noodzakelijk is. In bijna alle gevallen wordt de verwijdering van (een deel van) de meniscus arthroscopisch verricht. Het afgesneden meniscusdeel wordt via een klein steekwondje uit het gewricht verwijderd. Soms is het mogelijk het afgescheurde deel terug te hechten. Waarom een arthroscopische operatie (kijkoperatie)? Een kijkoperatie heeft een aantal voordelen: •
Het verloop van de operatie is goed te volgen via het tv-scherm
•
De operatiewondjes zijn heel klein (zo klein als een knoopsgat)
•
Een kijkoperatie maakt de kans op vochtophoping en (wond)pijn kleiner
•
Het herstel gaat snel
Anesthesie Voor de ingreep krijgt u een regionale verdoving of algehele anesthesie. De anesthesioloog bepaalt in overleg met u welke vorm van anesthesie het beste is. Als u wordt geopereerd onder algehele anesthesie kunt u vragen 4
13
Mogelijke complicaties
naar de folder 'Anesthesie'. De arts die de verantwoording heeft over de
Geen enkele operatie is zonder risico's. Zo is ook bij een arthroscopie een
verdoving en anesthesie heet de anesthesioloog. De anesthesioloog waakt
kleine kans op complicaties aanwezig.
samen met de anesthesiemedewerker over uw lichamelijke toestand.
•
•
Een infectie is een vervelende complicatie, omdat de ontsteking het gewricht kan beschadigen en er vaak weer een operatie nodig is. Het
De regionale verdoving gebeurt met een ruggenprik. De ruggenprik
gewricht wordt dan gespoeld. Verschijnselen van een infectie zijn
wordt ook spinale anesthesie genoemd. De anesthesioloog spuit met een
meestal toenemende pijn, blijvende zwelling en koorts. In dit geval
dunne naald een verdovende vloeistof in uw wervelkanaal. Vaak denken
moet u contact opnemen met de polikliniek orthopedie.
mensen ten onrechte dat de prik in de rug heel pijnlijk is. De prik doet
Na een arthroscopische operatie blijft het gewricht soms nog een
niet meer pijn dan een gewone injectie. U merkt na de ruggenprik dat uw
paar weken dik. Het gewrichtsslijmvlies is dan geïrriteerd. Wellicht
onderlichaam warm, slap en gevoelloos wordt.
is extra behandeling nodig door de fysiotherapeut of kunnen •
•
medicijnen worden voorgeschreven.
Om al uw lichaamsfuncties tijdens de operatie te controleren, bent u op
Trombose is na een kijkoperatie een zeldzame complicatie. Als uw
bewakingsapparatuur aangesloten. U krijgt plakkers op de borst om de
kuit enkele dagen na de operatie dik, pijnlijk en glanzend wordt, kan
hartslag te meten en een klemmetje op uw vinger om het zuurstofgehalte
dit wijzen op trombose. Neem dan zo snel mogelijk contact op met
in uw bloed te controleren. De bloeddruk wordt aan uw arm gemeten.
de polikliniek orthopedie.
U krijgt een naald ingebracht in een arm. Hierop wordt een infuus
Omdat er ook bij de arthroscopie sneden in de huid worden gemaakt,
aangesloten om vocht toe te dienen.
is het mogelijk dat er een huidzenuw wordt beschadigd. De huid
•
eromheen kan daarna een beetje dovig zijn of juist extra gevoelig.
Door de ruggenprik kunt u de eerste uren na de operatie de onderste helft
De ervaring leert dat deze klachten meestal in de loop van de tijd
van uw lichaam niet goed bewegen. Dit gevoel wordt beschreven als een
verdwijnen of geen last meer geven.
'verlamd gevoel'. Soms kan het plassen daardoor tijdelijk moeilijker gaan
De bloeddrukband, die vaak gebruikt wordt om de operatie 'onder
dan normaal (met name bij mannen). Als de verdoving is uitgewerkt komt
bloedleegte' te kunnen uitvoeren, geeft soms klachten na de
het gevoel en de kracht in uw onderlichaam weer terug en gaat ook het
operatie, bijvoorbeeld een gevoel van kneuzing van de weefsels
plassen weer normaal.
onder deze strakke band. Maar ook kan een huidzenuw bekneld geraakt zijn, zodat de huid eromheen een beetje dovig of juist extra gevoelig is geworden. Ook deze klachten verdwijnen meestal in de
Een regionale anesthesie kan een aantal bijwerkingen hebben: •
U kunt misselijk zijn en u moet misschien braken. De kans daarop is kleiner dan bij algehele verdoving. Meld de verpleegkundige dat u
loop van de tijd.
misselijk bent, deze kan u hiervoor iets geven. •
Na een ruggenprik kunt u last krijgen van hoofdpijn. Als u last krijgt van hoofdpijn kunt u het beste een paracetamol innemen (4 tot 5 keer 500 mg per dag), veel drinken (2 liter) en plat gaan liggen. Als de hoofdpijn langer dan twee dagen aan houdt, adviseren wij u contact op te nemen met de Spoed Eisende Hulp.
•
Het is mogelijk dat u na een ruggenprik een licht irriterend of soms wat pijnlijk gevoel in de benen heeft. Dit is niet verontrustend en gaat vanzelf over.
12
5
Voorbereiding op de operatie
Wanneer weer werken?
Het is heel belangrijk dat u tijdens de operatie 'nuchter' bent. Dit verkleint
In het algemeen kunt u na een arthroscopie of een arthroscopische
de kans dat u gaat braken tijdens en na de operatie. Nuchter zijn, is zowel
operatie snel weer beginnen met werken. Dit is mede afhankelijk van
nodig bij narcose als bij een regionale verdoving. De operatie gaat niet
persoonlijke factoren.
door als u niet nuchter bent. U moet uw medicijnen 's ochtends innemen met een slokje water, tenzij
•
Zittend werk is een aantal dagen na ontslag toegestaan.
•
Zwaar lichamelijk werk is twee à drie weken niet mogelijk.
•
U mag weer autorijden na de poliklinische controle en eventueel na
anders is afgesproken. Er wordt met u afgesproken of u uw
overleg met de behandelend orthopeed.
bloedverdunnende medicijnen wel of niet in moet nemen. Oefenen Wordt u 's ochtends geopereerd?
Na het ontslag uit het ziekenhuis doet u thuis de onderstaande oefeningen.
Als u vóór 13.00 uur wordt geopereerd, dan is tot middernacht voor de operatie vast voedsel toegestaan. U mag heldere drank drinken tot 6.00 uur in de ochtend.
Oefening 1 •
Uw been gestrekt heffen en dit tien tellen aanhouden.
•
Daarna weer neerleggen en ontspannen.
Wordt u 's middags geopereerd?
•
Herhaal dit tien keer en doe deze oefening zes maal per dag.
Als u na 13.00 wordt geopereerd, dan is vast voedsel tot middernacht
•
Bouw de oefening op afhankelijk van de pijn.
toegestaan. Tot 07.00 uur mag u een licht ontbijt nuttigen en tot 10.00 uur mag u heldere drank drinken. • •
Oefening 2
Een licht ontbijt= 1 of 2 beschuit (en) of toast, eventueel licht
De dag na de operatie, als het drukverband er af is, kunt u voorzichtig
besmeerd met boter en zoet beleg. Koffie, thee.
beginnen met het buigen van de knie. U hoeft niet ver te buigen. De mate
Heldere drank = koffie zonder melk, thee zonder melk, frisdrank
van buigen is nog niet belangrijk. Bouw ook deze oefening langzaam op!
zonder CO2, helder vruchtensap zonder vruchtvleesdeeltjes •
(bijvoorbeeld appelsap, druivensap), water, ranja.
Sport
Heldere dranken zijn niet: melk en melkproducten, pap,
Een advies over sporthervatting en sportkeuze is afhankelijk van de
ondoorzichtig vruchtensap of met vruchtvleesdeeltjes, thee of koffie
beoordeling van de toestand van het gewricht. Er zijn wel een aantal
met melk, drinkyoghurt met fruitsmaak, drinkontbijt, fruitontbijt etc.
algemene adviezen:
Zorg dat u zich voor de opname heeft gedoucht of een bad heeft genomen.
•
In het algemeen adviseren wij, in uw eigen belang, om veld- en
Op de operatiekamer mag u geen sieraden of piercings, make-up of
contactsporten (hockey, handbal, basketbal, voetbal) niet meer te
nagellak dragen. Uw knie/ been wordt op de verpleegafdeling onthaard.
beoefenen bij letsel van de kruisbanden, forse kraakbeenbeschadiging en na verwijdering van grote meniscusdelen.
Wat neemt u mee: •
Uw legitimatiebewijs en verzekeringspapieren
•
Uw medicijnen
•
Evt. uw dieetlijst
•
Iets om te lezen
•
Bij minder ernstig letsel kunnen veld- en contactsporten en
•
Sport is een zware belasting en kan alleen als het gewricht zich
•
Wandelen en fietsen is na enkele dagen weer mogelijk.
hardlopen na enkele weken weer worden hervat. volledig heeft hersteld.
6
11
•
Douchen en baden
Neem krukken mee naar de verpleegafdeling bij opname, zodat ze goed
U mag de derde dag na de operatie douchen met een pleister op de
afgesteld kunnen worden door de fysiotherapeut. Deze krukken kunt u
wond. De pleister verschoont u na het douchen als de wond droog is.
krijgen bij de thuiszorg.
Vanaf de vijfde dag na de ingreep hoeft er geen pleister meer op de
•
wondjes. U kunt dan ook zonder pleister douchen en u mag weer een
Na de opname mag u niet zelf naar huis rijden. Regel daarom een
bad nemen.
contactpersoon voor het ziekenhuis, die u naar huis brengt. Geef op de
Pijnbestrijding
afdeling het telefoonnummer van uw contactpersoon door. Dit kan een
De eerste dagen kunt u een pijnstiller/ontstekingsremmer nemen.
partner of familielid zijn, die tijdens de opnamedag te bereiken is. Tijdens
Als u veel pijn heeft kunt u hiernaast een paracetamol gebruiken. Als
de dagbehandeling kunt u geen bezoek ontvangen. De verpleegkundige
de pijn of zwelling na een aantal dagen niet afneemt, belt u naar de
neemt contact op met uw contactpersoon als u weer naar huis kunt. Wij
polikliniek orthopedie.
adviseren u de eerste nacht na de ingreep niet alleen thuis te zijn.
Als u pijn heeft met eventueel zwelling, legt u het been hoog neer en laat
Opname
het rusten. U kunt de pijn ook bestrijden met een cold-pack of een plastic
Op de dag van uw opname meldt u zich bij de receptie, of op de afdeling
zak met ijsklontjes. Deze kunt u meerdere malen per dag als koeling op de
dagbehandeling. Op de operatiekamer mag u uw gebitsprothese niet
knie leggen. Een cold-pack is te koop bij de drogist of apotheek.
dragen, deze neemt u uit voordat u naar de operatiekamer gaat. Als u
•
Leg uw been ontspannen op een kussen op een stoel.
tijdens de operatie mee wilt kijken op het tv scherm, houdt u uw bril of
•
Leg daarna een theedoek of het kokerverband (dat u mee krijgt)
contactlenzen bij u naar de operatiekamer. De verpleegkundige brengt u
over de knie met daarop de cold-pack of ijszak.
naar de operatiekamer.
•
Dek dit af met een handdoek om de koude te bewaren en laat dit ongeveer 20 minuten liggen.
Lopen De eerste drie dagen kunt u lopen met twee elleboogkrukken. Daarna kunt u, op basis van uw pijnklachten, een aantal dagen met één kruk lopen, tenzij uw specialist anders geadviseerd heeft. Het kruklopen is met name belangrijk als een groot gedeelte van de meniscus is verwijderd of het kraakbeen is aangedaan. De loopafstand bouwt u langzaam op. De eerste dag na de ingreep ongeveer 50 meter. De tweede dag de afstand geleidelijk vergroten. Daarna afhankelijk van pijn en zwelling naar 100 à 300 meter opvoeren. Traplopen gaat het beste met behulp van één kruk en de trapleuning. •
Trap op: zet uw niet geopereerde been en kruk op de tree en sluit uw geopereerde been daarbij aan.
•
Trap af: zet eerst uw geopereerde been en kruk op de tree en daarna het andere been aansluiten. 10
7
Arthroscopische operatie
Na de operatie
Nadat u de verdoving heeft gekregen van de anesthesioloog, wordt uw
Na de operatie blijft u even op de verkoeverkamer. U heeft een infuus
been 'bloedleeg' gemaakt. Uw been wordt omhoog gehouden en het bloed
waardoor u vloeistof krijgt toegediend. Na een korte tijd kunt u naar de
wordt weggestreken. Een opgepompte bloeddrukband om het bovenbeen,
afdeling dagopname. De orthopeed komt hier na de operatie niet bij u
houdt het bloed uit uw been. Daarna wordt het kniegewricht gevuld met
langs. Op de laatste pagina van deze folder staan zijn bevindingen in het
water. Dit wordt gedaan zodat de orthopeed gemakkelijker kan werken, de
kort weergegeven. De orthopeed legt deze op het controlespreekuur uit.
knie zet namelijk uit door het water. Daarna wordt door een klein insteekwondje de arthroscoop in het gewricht gebracht. De arthroscoop is
Het is belangrijk dat u meteen begint met oefenen, zodra de verdoving of
een potlood dunne buis met daarin een lenzensysteem. Het brengt licht in
anesthesie is uitgewerkt. Vooral de bovenbeenspier (quadriceps) moet
het gewricht waardoor het inwendige van het gewricht is te zien. Een
worden geoefend. Deze oefening gaat als volgt: U begint met een gestrekt
kleine tv-camera is gekoppeld aan de arthroscoop en laat het beeld zien op
been, trek uw voet en tenen naar u toe. Daarna spant u de bovenbeenspier
een tv-scherm. In de meeste gevallen wordt tijdens het bekijken van het
aan, zodat uiteindelijk het been gestrekt kan worden opgetild. Om het
gewricht, via een ander klein insteekgaatje, een metalen sonde in het
juiste gevoel hierover te hebben, is het verstandig dit al vóór de operatie
gewricht ingebracht. De structuren van de knie worden daardoor niet
te oefenen.
alleen gezien maar ook gevoeld. De orthopeed kan dan met een schaartje, een tasthaakje of paktangetje bijvoorbeeld losse stukjes kraakbeen
Op de afdeling komt de fysiotherapeut bij u langs. Hij of zij werkt met u
verwijderen. Indien nodig kan ook een laserbehandeling van kraakbeen
aan de oefening. Vervolgens mag u, na instructie en beoordeling door de
worden toegepast.
fysiotherapeut, onder zijn of haar begeleiding uit bed en gaan lopen. U gaat dan lopen met twee elleboogkrukken. De krukken ontlasten de
Zelf meekijken
geopereerde knie, hierdoor krijgt u minder pijn en zwelling.
Als u onder plaatselijke verdoving wordt geopereerd, kunt u eventueel op het tv-scherm meekijken. De specialist legt u dan meteen uit wat hij doet.
Weer naar huis
U ziet uitsluitend het inwendige van uw knie. Er is dus geen wond of bloed
U kunt op de dag van de ingreep in principe weer naar huis. Bij het
te zien. In de afbeelding ziet u de onderdelen van het kniegewricht.
controlebezoek wordt beoordeeld of fysiotherapie nog nodig is. Na een kijkoperatie herstelt u meestal binnen drie dagen. Uiteraard is uw herstel
Het tv-scherm laat maar een gedeelte van het gewricht zien. De volgende
ook van persoonlijke factoren afhankelijk, zoals uw leeftijd, conditie en de
onderdelen kunt u tijdens de operatie zien:
toestand van het gewricht.
•
Kapsel binnenzijde
•
De achterzijde van de knieschijf
Nazorg
•
Het kraakbeen van het gewricht
•
•
aan de binnenzijde (mediale condyl)
Het drukverband kunt u een dag na de ingreep zelf verwijderen. Dek
•
De binnen-meniscus
de wondjes af met hansaplast pleisters. Om wondinfectie te
•
Voorste kruisband
voorkomen is het belangrijk dat u uw handen goed wast voor en na
•
De buiten-meniscus
het verwisselen van de pleister. De wondjes kunnen tot enkele dagen
•
Het kraakbeen aan de buitenzijde
na de operatie lekken. U krijgt op de verpleegafdeling een elastische
(laterale condyl)
kous mee, die u na het verwijderen van het drukverband om de knie
Wondverzorging
doet. Deze kous hoeft u 's nachts niet te dragen. 8
9
