Chirurgie/ Sporttraumatologie
Arthroscopie knie (Kijkoperatie in de knie) Inleiding Binnenkort wordt u één dag opgenomen voor een kijkoperatie van uw knie op de afdeling dagbehandeling. Deze folder is opgesteld om u de nodige informatie te verstrekken over voorbereiding, operatie en adviezen nadien. Tevens is deze folder een communicatiemiddel tussen u, de specialist, fysiotherapeut en verpleegkundige. Het is belangrijk dat u deze informatiefolder op de dag van opname bij u hebt en meeneemt naar de operatiekamer. Na de operatie kan de specialist erin aangeven wat hij in uw knie heeft gezien en welke ingreep er is verricht. Ook worden adviezen en controleafspraak genoteerd. Wilt u deze folder ook bij de controleafspraak meenemen? Als aanvulling op dit informatieboekje adviseren wij u de folder: “Dagopname (operatie)” goed door te lezen. Deze krijgt u op de polikliniek bij het bezoek aan de chirurg. Algemene informatie Uw behandelend arts heeft u geadviseerd om een kijkoperatie (arthroscopie) van uw knie te laten verrichten. De klachten van uw knie kunnen verschillende oorzaken hebben. Uw knie is lichamelijk en eventueel met behulp van een MRIscan onderzocht. Door het kniegewricht met behulp van een arthroscoop (gewrichtscamera) te bekijken kan de oorzaak van de klachten verder achterhaald worden. Deze bevindingen kunnen soms afwijken van bevindingen zoals gedaan vóór de operatie. Vaak maar zeker niet altijd kunnen eventuele afwijkingen geheel of gedeeltelijk worden verholpen tijdens de kijkoperatie. Soms komt er tijdens de kijkoperatie een afwijking aan het licht die om een grotere ingreep vraagt. Deze grotere ingreep wordt meestal niet direct verricht, maar eerst met u besproken. Soms wordt poliklinisch een brace aangemeten, die na de operatie om uw knie wordt aangelegd.
1/10
Het kniegewricht De knie bestaat uit drie botdelen: het bovenbeen, het onderbeen en de knieschijf. Om de knie ligt een gewrichtskapsel. Buiten dit gewrichtskapsel heeft de knie twee banden die voor zijdelingse stabiliteit van de knie zorgen. Midden in de knie liggen de voorste en de achterste kruisband. Zij voorkomen dat het onderbeen naar voren of naar achteren verschuift. Daarnaast voorkomen de kruisbanden bepaalde draaibewegingen tussen boven- en onderbeen. In de knie bevinden zich tussen het boven- en onderbeen twee maanvormige schijfjes van zacht kraakbeen (de meniscus). Deze vangen schokken van de knie op en zorgen dat boven en onderbeen in iedere stand goed op elkaar passen en dat de knie goed scharniert. Elk botdeel is daarnaast nog bekleed met een laag kraakbeen.
2/10
Oorzaken van klachten Als u last heeft van uw knie, kan dat verschillende oorzaken hebben, die bij een arthroscopie gezien kunnen worden: 1. Beschadigde of gescheurde meniscus. Tijdens de arthroscopie wordt deze bijgewerkt (gedeeltelijk verwijderd) en soms gehecht. 2. Beschadigd of abnormaal kraakbeen. Loszittend kraakbeen kan verwijderd worden, maar meestal kan een kraakbeenbeschadiging niet hersteld worden. Soms kan de beschadiging behandeld worden door het maken van kleine boringen. Hierdoor ontstaat bindweefsel, dat de beschadiging afdekt. 3. Gewrichtsmuizen zijn afgeronde kraakbeenstukjes, die los in de knie voorkomen. Tijdens de arthroscopie worden ze verwijderd. 4. Gescheurde kruisbanden. Meestal betreft het de voorste kruisband. Flarden van de gescheurde kruisband, die tussen het gewricht komen, kunnen verwijderd worden. 5. Een combinatie van bovenstaande aandoeningen is ook mogelijk. Operatiedag Voor informatie rondom de operatie verwijzen wij u naar de folder: Dagopname (operatie), die u meegekregen heeft. Voor informatie over de verdoving (anesthesie) verwijzen wij u naar de folder: “Uw operatie en anesthesie”. De operatie De verpleegkundige zorgt voor uw transport van en naar de operatieafdeling. Op de voorbereidingsruimte wordt de eventueel afgesproken blokverdoving geplaatst. Nadat uw been geheel verdoofd is of u narcose heeft gekregen start de operatie waarbij de traumachirurg in uw knie zal kijken met behulp van een arthroscoop. Het te opereren been wordt omzwachteld met een elastische rubberen band. Hierdoor wordt het bloed uit het been gestuwd. Daarna wordt een drukmanchet opgeblazen om dit te handhaven. De knie wordt royaal gedesinfecteerd met (roze) vloeistof. De operatie wordt uitgevoerd door 3 tot 4 kleine steekgaatjes van ongeveer ieder 1 cm. Via 1 sneetje gaat de scoop met spoelvloeistof naar binnen, 1 sneetje is voor afvoer van het vocht en via het derde en eventuele vierde sneetje kunnen instrumenten in de knie worden gebracht om de afwijking te behandelen. De arthroscoop is verbonden met een tv-monitor. Zo ziet en controleert de specialist zijn handelingen. Duur van de operatie De duur van een arthroscopie bedraagt ongeveer 15-30 minuten, afhankelijk van de gevonden afwijking en behandeling. Er bestaat de mogelijkheid de operatie op een beeldscherm te volgen.
3/10
Na de operatie Na de operatie wordt de drukmanchet verwijderd en stroomt het bloed weer in het been. Om zwelling tegen te gaan wordt een drukverband aangelegd. De traumachirurg schrijft na de operatie op de operatiekamer in deze instructiefolder wat hij gedaan heeft. In uw geval is de volgende ingreep uitgevoerd: O Meniscusoperatie O Schoonmaken kraakbeen O Bandletsel operatie O --------------------------------Na de operatie haalt de verpleegkundige u weer van de operatieafdeling en brengt u naar uw kamer, waar u wat te eten en te drinken krijgt. U mag nog niet van bed af. Pas als u het been volledig gestrekt kunt optillen mag u onder begeleiding de eerste keer uit bed. De verpleegkundige kijkt ondertussen hoe het met u gaat, of de pijn onder controle is en observeert het been. Zij zal u volgens voorschrift pijnstillers geven. Afspraken van de specialist Het aangekruiste is voor u van toepassing: Gedurende ........... dagen het drukverband laten zitten, daarna mag u het zelf verwijderen Hechtingen verwijderen na 14 dagen: door de huisarts op de poli op de gipskamer Hechtpleisters verwijderen na 10 dagen, dit mag u zelf doen VKB-reconstructie brochure meegeven Kraakbeenletsel boekje meegeven Fysiotherapie volgens voorschrift Brace aanmeten Groepsbijeenkomst over ..............dagen/ weken Afspraak polikliniek: …..weken Hyaluronzuurinjectie: Ja / Nee (zo ja: zie specifieke informatiefolder) Medicijnen bij ontslag: Paracetamol 500mg (z.n.) 4 x daags 2 tabletten (maximaal) Diclofenac 50 mg 3 x daags 1 tablet. Omdat Diclofenac ook ontstekingremmend werkt adviseren wij u deze tabletten thuis op te maken
4/10
Het recept is gefaxt naar de Beatrix-apotheek in de centrale hal van het ziekenhuis uw thuisapotheek U kunt de medicijnen daar ophalen. Fysiotherapie, ontslag en (groeps-)controle Na de operatie wordt u behandeld door de fysiotherapeut. Deze behandeling, welke bestaat uit instructies en/of oefentherapie en het (zo nodig) op maat afstellen van hulpmiddelen, is door de chirurg afgesproken met de fysiotherapeut van het SKB. Behandeling is noodzakelijk om goed en verantwoord te kunnen oefenen en bevordert een voorspoedige revalidatie. De fysiotherapeutische behandeling is niet opgenomen in de prijs van uw opname. De behandeling wordt met een aangepast tarief gedeclareerd aan uw zorgverzekeraar, omdat er minder tijd nodig is dan bij een gewoon consult. De fysiotherapeut leert u, individueel of in groepsverband, hoe u met krukken moet mobiliseren. Ook krijgt u oefeningen mee voor de eerste dagen thuis. U gaat normaal gesproken met ontslag als de behandelend specialist u na de operatie heeft gezien. Dan bestaat kort de gelegenheid om de bevindingen van de kijkoperatie door te nemen. Heeft u geen vragen en wilt u niet wachten op de specialist, dan kunt u ook zonder zijn bezoek met ontslag. Vragen van praktische aard kunt u doornemen met de verpleegkundige of fysiotherapeut. Ook moet het gevoel in het been terug zijn, de pijn goed onder controle en alle ontslagpapieren doorgenomen. U kunt, na overleg met de verpleegkundige zelf bellen naar uw contactpersoon om u op te laten halen. U kunt niet zelf naar huis rijden. Wij adviseren u degene die u ophaalt een rolstoel vanuit de centrale hal mee te laten nemen naar de afdeling. Bij ontslag krijgt u een afspraak voor de controle bij de specialist mee. Neem eerder contact op met de behandelend arts als: • de hele knie dik wordt en/of meer pijn gaat doen • als u niet meer op het been kunt staan, terwijl dit eerder goed mogelijk was. In principe bent u voor een groepsgewijze controleafspraak uitgenodigd. Om individuele, medische of planningstechnische redenen kan hiervan afgeweken worden. In een groepsafspraak wordt aan ongeveer 15 -18 patiënten, die dezelfde ingreep hebben gehad tegelijkertijd informatie verstrekt door de traumachirurg. Er is ook gelegenheid om in te gaan op individuele vragen. In bijzondere situaties is er de mogelijkheid om persoonlijke vragen te behandelen of lichamelijk onderzoek te doen, zonder aanwezigheid van andere medepatiënten. U ontvangt in één uur uitgebreide informatie. Het is verstandig om vragen die u wilt stellen vooraf voor uzelf te noteren. Voor de groepscontrole wordt u verwacht op……..…………….….. om…...……..uur bij vergaderzaal 1. Deze is op de 1e verdieping; eventueel te bereiken via lift C.
5/10
De eerste werkdag na de operatie neemt een verpleegkundige van de afdeling tussen 10.00 uur en 16.00 uur telefonisch contact met u op. De verpleegkundige neemt dan kort nog even de opname met u door. U krijgt de gelegenheid vragen te stellen en/of onduidelijkheden aan te geven. Risico op complicaties Bij elke operatie kunnen complicaties optreden. Bij een kijkoperatie van de knie komt dit gelukkig zelden voor. Tijdens het maken van een sneetje kan een huidzenuw iets beschadigd raken waardoor de huid op deze plek gevoelig of juist doof is. Dit verdwijnt in de loop van de tijd vanzelf of het geeft geen klachten meer. De drukmanchet die om het bovenbeen heeft gezeten tijdens de operatie kan nadien soms klachten geven van kneuzing van de onderliggende weefsels of van een doof gevoel doordat een huidzenuw bekneld is geraakt. Deze klachten verdwijnen meestal in de loop van de tijd vanzelf. Een infectie is een zeldzame complicatie die zou kunnen optreden. Soms is dan een extra operatie nodig om het gewricht te spoelen. Heel soms komt een trombosebeen voor. Er is dan een bloedstolsel gevormd dat een ader in het been verstopt. Dit is herkenbaar aan een dikke en pijnlijke kuit. Ter voorkoming hiervan krijgt u op de operatiedag eenmalig een injectie. Adviezen voor thuis Na een eenvoudige arthroscopische ingreep kunt u meestal dezelfde dag naar huis. Een enkele keer kan het nodig zijn dat u een nachtje overblijft. U mag de dag na de operatie douchen. Het is van belang zeep- of shampooresten goed van de wond te spoelen en de wond daarna goed deppend te drogen. Als de wondjes nog nalekken kunt u zo nodig een hansaplast pleister gebruiken. Na genezing zijn de huidwondjes vaak nog dik. Dit komt doordat het onderliggende kapsel ook geopend is en iets langere tijd nodig heeft om te genezen. Dit vraagt drie tot vier weken. Lopen mag, maar met mate. In verband met een mogelijke restverdoving moet u de dag van de kijkoperatie consequent de krukken blijven gebruiken, ook voor die twee stapjes van bijvoorbeeld de ene stoel naar de andere. Algemene instructies: • Gedurende de eerste week, afhankelijk van de ontstekingsreactie, tot 3 keer daags 10- 15 minuten koelen. • De eerste twee dagen loopt u onbelast met elleboogkrukken met afwikkeling van de voeten; u kunt beter geen wandelingen maken. • Daarna het lopen opbouwen op geleide van klachten, aangegeven belasting en gedoseerd oefenen (in buikligging en in zitten met afhangende benen: over het gehele traject buigen en strekken)
6/10
•
• •
• •
•
Buigen van de knie mag, maar niet te vaak en niet meer dan negentig graden. U moet voorkomen dat het wondje openspringt. Krukken zijn vrijwel nooit voor langere tijd nodig, tenzij uw arts deze voorschrijft. Als het nodig is, krijgt u fysiotherapie. Vaak is zelf oefenen voldoende. Autorijden mag weer als het gebruik van elleboogkrukken (=EK) afgebouwd is. Weer aan het werk; Het moment waarop u weer kunt werken is afhankelijk van de aard van de ingreep en het soort werk dat u doet. In het algemeen kunt u één week aanhouden voor zittend werk en twee weken voor zwaarder werk. Het moment van hervatten van de sport wordt aangegeven door uw behandelaar. Fietsen in eerste instantie niet bij arthroscopie met shaven van de patella. Hiermee pas starten in overleg met de behandelend arts en/of de behandelend fysiotherapeut. Douchen: na 1 week (als u een brace hebt, moet u deze omlaten tijdens het douchen).
Hieronder zijn verschillende operaties met bijbehorende adviezen weergegeven. De chirurg kruist aan welke voor u van toepassing is en legt de medische termen uit. Volgt u ook de algemene instructies (hiervoor beschreven) op. M.b.t. arthroscopie met geïsoleerd bandletsel (kruisbanden en/of collaterale ligamenten) • Belasting: belast lopen met EK op geleide van pijn, zwelling en kniefunctie. • Poliklinisch vervolg fysiotherapie: in overleg met de chirurg. • Bijzonderheden: eventueel, op indicatie, de dag na de operatie een tape of brace op de gipskamer. M.b.t. arthroscopie met synovectomie • Belasting: belast lopen met EK. Afbouwen na 3 dagen op geleide van pijn, zwelling en kniefunctie. • Poliklinisch vervolg fysiotherapie: in overleg met de chirurg. • Bijzonderheden: eventueel, op indicatie, de dag na de operatie een tapebandage op de gipskamer. M.b.t. arthroscopie met (partiële) meniscectomie • Belasting: belast lopen met EK, afbouwen na 3 dagen op geleide van pijnklachten, zwelling en kniefunctie. • Poliklinisch vervolg fysiotherapie: in overleg met de chirurg. M.b.t. arthroscopie met shaven van de patella • Belasting: belast lopen met EK. Patello-femorale belasting beperken. • Poliklinisch vervolg fysiotherapie: in overleg met chirurg. Zo nodig volgens McConnel met eventueel proef inlegzool. • Bijzonderheden: op aanvraag van de behandelend arts wordt de dag na de operatie op de gipskamer een Mc-Connel tape aangelegd.
7/10
M.b.t. mozaïek- plastiek Het gaat hier om een techniek via een arthrotomie of eventueel een arthroscopie die alleen wordt toegepast bij geïsoleerde kraakbeendefecten en de condylen. Deze defecten mogen niet groter zijn dan 2 cm doorsnede. Er worden 1-3 botpluggen met kraakbeen verwijderd uit een niet dragend deel van de condyl. Deze zijn ca. 1,5 cm lang. In het defect worden 1-3 gaten geboord • Belasting: belast lopen met EK, afbouwen na 3 dagen op geleide van pijnklachten, zwelling en kniefunctie. • Poliklinisch vervolg fysiotherapie: in overleg met behandelaar. Het zal af en toe voorkomen dat deze operatie wordt gecombineerd met een semitendinosis/ gracilis- VKB-plastiek. Belangrijk is dan om het protocol van de VKB-plastiek te hanteren omdat dit de zwakste schakel is in de combinatie. • •
Kinetec dag na de operatie (onder geleide van pijn langzaam verhogen 0-900) Kinetect thuis: alleen als de mobiliteit van de knie minder dan 900 is, de Kinetec wordt tijdens de ziekenhuisopname besteld door de transferverpleegkundige.
M.b.t. hechten van de meniscus • Belasting: 6 weken onbelast lopen (+brace) met aantippen, of nog langer tot evt. vervolg ingreep. • Poliklinisch vervolg fysiotherapie: in overleg met behandelaar. • Bijzonderheden/overige: zie ook algemene instructies + gedurende 6 weken een brace dragen, waarbij de brace de eerste 2 weken staat afgesteld van 10900. De laatste 4 weken mag de patiënt in de brace vrij bewegen (dat wil zeggen: volledig bewegingstraject). De brace moet gedragen worden vanwege eventuele bijkomende instabiliteitproblemen (mogelijk VKB-laesie en/of mediale collaterale bandruptuur). Sporten mag de eerste 3 maanden niet. Werkhervatting, autorijden en verder beleid in overleg met de chirurg. Overige instructies en oefeningen Traplopen met elleboogkrukken trap op: leuning vastpakken > eerst het goede been een tree omhoog; daarna het geopereerde been samen met de kruk bijzetten trap af: leuning vastpakken > u zet de kruk een tree lager (niet op rand van de tree zetten) > u zet het geopereerde been naast de kruk > nu zet u het goede been erbij De andere kruk kunt u meenemen in de hand waarin u de “steunkruk” al vast heeft. De fysiotherapeut zal dit met u oefenen.
8/10
Oefeningen voor de eerste dagen thuis Onderstaande oefeningen van bovenbeen- en voetspieren, helpen de zwelling van uw knie te verminderen. Ook helpt het trombose te voorkomen. De oefeningen doet u ongeveer 5 keer per dag waarbij u elke oefening tien keer herhaalt. • In rustig tempo de voet en enkel maximaal naar u toe optrekken en weer wegduwen • Het been gestrekt optillen • De knie buigen waarbij de hiel over de matras beweegt, de knie strekken waarbij de knieholte in de matras wordt geduwd • De hiel in de matras duwen • Als het drukverband verwijderd is: zitten op een hogere stoel of op de rand van een tafel • Ontspannen zwaaien met het onderbeen • De knie rustig buigen en strekken waarbij u de bovenbeenspieren goed aanspant Voor alle oefeningen geldt dat u deze regelmatig moet herhalen op geleide van pijn, zwelling en kniefunctie. Aanvullende informatie Meer informatie over de arthroscopie knie vindt u op de volgende websites: o www.skbwinterswijk.nl o www.chirurgenwinterswijk.nl o www.sportspreekuur.nl website over het sportspreekuur, blessures met behandelmethoden, sport, bewegen en gezondheid; o www.kniechirurgie.nl o www.scopie.info o www.sport.nl o www.voorkomblessures.nl Vragen Bij vragen over uw behandeling kunt u zich contact opnemen met de polikliniek Chirurgie. Wij zijn van maandag tot en met vrijdag van 08.30 – 16.30 uur bereikbaar op telefoonnummer 0543 54 42 50 Wanneer zich thuis na de behandeling problemen voordoen, dan kunt u contact opnemen met de huisarts of het ziekenhuis. Bent u van mening dat bepaalde informatie ontbreekt of onduidelijk is, dan vernemen wij dat graag van u. Geheimhouding en recht op privacy Alle medewerkers van ons ziekenhuis, dus ook artsen en verpleegkundigen, hebben een geheimhoudingsplicht. Alleen als u schriftelijk toestemming geeft, mogen zij gegevens aan derden verstrekken. Degenen die bij uw behandeling betrokken zijn, mogen alleen onderling gegevens opvragen en uitwisselen als dat voor uw behandeling nodig is. Het recht op privacy houdt nog meer in. Alle (para)medische, verpleegkundige en verzorgende handelingen moeten worden uitgevoerd zonder dat anderen dat kunnen zien. Een vertrouwelijk gesprek met een zorgverlener dient in een aparte ruimte gevoerd te worden. Wij doen ons best om deze afspraken na te komen. Meer informatie staat in de folder ‘De rechten en plichten van de patiënt’, verkrijgbaar op de afdeling.
9/10
Adresgegevens SKB Streekziekenhuis Koningin Beatrix Bezoekadres: Beatrixpark 1 7101 BN Winterswijk Postadres: Postbus 9005 7100 GG Winterswijk T 0543 54 44 44 F 0543 52 23 95 E-mail
[email protected] of
[email protected] Websites: www.chirurgenwinterswijk.nl www.skbwinterswijk.nl www.sportspreekuur.nl
________________________________ Foldernummer: chi 412 versie: juli 2013
10/10
