NUMMER 86, 21 NOVEMBER 2014
IN DIT NUMMER Kijkje in de keuken – lees verder Erfgoededucatietrajecten - lees verder Groningermolens.nl – lees verder Molentoekomst in Groningen – lees verder Platform educatie – lees verder Procedure voor de Cultuurnota 2017-2020 – lees verder Informatie uit het veld: activiteitenbudget cultuur, conferentie Tongeren, Cultuurindex.nl – lees verder Agenda – lees verder
Binding en betrokkenheid Vanochtend had ik een prachtige tocht door de provincie op weg naar een afspraak. De lucht lichtblauw van vrieskou en een opkomende zon maakten Groningen zo mooi met het landschap en molens en kerktorens aan de horizon. Het vormde een goede introductie op de discussie die ik daarna voerde. Wat is de waarde van cultureel erfgoed, moeten we alles wel bewaren en wat moet onze samenleving ermee? Vragen die niet uit cynisme opkwamen, maar uit betrokkenheid met het onderwerp. Cultureel erfgoed wordt vaak beschouwd als iets dat los staat van de samenleving erom heen en investeren in erfgoed wordt vaak verdedigd vanuit een economisch belang. Maar zijn het niet de bewoners van onze provincie die bij, naast of op het cultureel erfgoed wonen die het erfgoed waarde geven? Zij bepalen wat we bewaren, afbreken of weggooien. Hierop doordenkend zou je kunnen besluiten om bijvoorbeeld een kerk of een molen af te breken, als er geen draagvlak is vanuit de samenleving. Dat is in het verleden vaak gebeurd en het gebeurt nog steeds. Een jonge collega van mij met liefde voor de wederopbouw architectuur ziet dat met lede ogen aan. Publieksbereik voor erfgoedinstellingen is daarmee niet alleen een zaak om toeristen te behagen, maar vooral ook om de eigen omgeving te betrekken en liefde voor cultureel erfgoed over te dragen. Zeker in aanloop naar verkiezingen en cultuurnota’s is dit een belangrijk gegeven.
Kijkje in de keuken Op 12 februari 2015 in Museum De Oude Wolden Het duurt nog even maar graag maken wij u alvast attent op het Kijkje in de keuken op 12 februari aanstaande. Zoals u weet is deze dag een goede gelegenheid om collega’s te ontmoeten, elkaar te zien en te spreken en ‘ter leringhe ende vermaeck’ een kijkje achter de schermen te nemen. Komend voorjaar is Museum De Oude Wolden in Bellingwolde gastmuseum en die plek is niet willekeurig gekozen. MOW heeft de laatste jaren grote vernieuwingen gerealiseerd. Een grote verbouwing en een nieuwe presentatie van de collectie zijn de meest zichtbare resultaten. Maar
ook op het gebied van digitalisering, het gebruik van sociale media en het online presenteren van de collectie zijn stappen gezet. Wij denken dat dit zeer interessant is voor collega’s. Het ochtendprogramma wordt, zoals gebruikelijk, gevuld door een presentatie en rondleiding van het ontvangende museum. In het middagprogramma wordt een actueel onderwerp specifiek voor het voetlicht gebracht in de vorm van een lezing, workshop of (forum)-discussie. Het onderwerp deze middag is ‘Hoe bereik je ‘digitaal’ het publiek met je verhaal/collectie? Het definitieve programma volgt begin januari, maar noteert u de datum alvast.
Erfgoededucatietrajecten In Pekela en Veendam wordt druk gewerkt aan het realiseren erfgoedtrajecten. Iedere gemeente krijgt een eigen traject, maar er zijn ook veel raakvlakken. In Pekela werken vier scholen mee aan een traject dat aansluit bij de website ‘Ons Pekela’. De scholen krijgen daar geen informatiemap, maar vinden alle informatie op de website. Het gaat om de volgende programmaonderdelen: groep 1 gaat op bezoek naar de molen; groep 2 ontdekken architectuur van hun eigen omgeving; groep 3 krijgt de ‘kiepkerel’ op bezoek; groep 4 doet onderzoek naar het straatbeeld van Pekela vroeger en nu; groep 5 bezoekt een kerk; groep 6 maakt kennis met de geschiedenis van de strokarton; groep 7 ontdekt de veenkoloniale scheepvaart op het schip de familietrouw en groep 8 duikt in de wereld van de aardappelzetmeel. Scholen kunnen facultatief het programma Stolpersteine toevoegen. In Veendam doen 7 scholen aan het erfgoedproject mee. Het programma lijkt erg op dat van Pekela, maar er zijn een paar verschillen. Zo gaan de leerlingen in Veendam niet naar een molen, en verdiepen ze zich niet in het straatbeeld, maar ze ontdekken wel de fanfarekoffer van opa en de archeologische opgravingen. Verschillende erfgoedtrajecten delen programma’s, wanneer dat aansluit bij de wens van de scholen. Dat betreft de projecten rond de molens, kerken en het straatbeeld. Deze projecten worden wel steeds aangepast aan de lokale situatie, waardoor leerlingen hun eigen omgeving in het project herkennen. Voor Veendam, Pekela en Slochteren komt daar nu een architectuurproject voor kleuters bij met een speciaal voor dit project geschreven prentenboek. Vanzelfsprekend is dit architectuurproject voor alle kleuters binnen en buiten de provincie beschikbaar. De erfgoededucatietrajecten worden samengesteld door Erfgoedpartners en CultuurClick Groningen en kunnen worden gerealiseerd dankzij het samenwerkingsverband Cultuureducatie met Kwaliteit Groningen. Leerlingen van openbare basisschool De Octopus uit Eenrum waren uitgenodigd om op 12 november de les rond de Kerstvloed van 1717 herzien in Pieterburen uit te voeren. Dit programma is onderdeel van het traject Erfgoedschatten van De Marne. foto: David Woltinge
Groningermolens.nl Steeds meer documenten van het Groninger Molenarchief zijn digitaal beschikbaar via de website www.groningermolens.nl. Iedere bestaande en verdwenen molen krijgt een eigen molenpagina met een beknopte geschiedenis. Vanuit deze pagina zijn alle foto’s die het archief heeft te raadplegen. Daarnaast zijn schriftelijke bronnen digitaal beschikbaar. Dat kunnen verslagen van bouwvergaderingen, tekeningen of artikelen uit de Zelfzwichter zijn. Met één druk op de knop zijn ze digitaal beschikbaar. Inmiddels is er al informatie over 95 molens te vinden, maar we zijn natuurlijk nog lang niet klaar. Dit project is een onderdeel van het project De ziel van de Groninger Molen, waarbij we zoveel mogelijk informatie over molens willen opsporen en via de website beschikbaar stellen. Het project is mogelijk gemaakt door het activiteitenbudget van de provincie Groningen, het J.B. Scholtenfonds, het Prins Bernhard Cultuurfonds, de gemeente Zuidhorn en een legaat dat het Groninger Molenhuis ontving.
Molentoekomst in Groningen Kap van molen Ceres in Spijk. De molen is momenteel in restauratie.
Het platform instandhouding molens op 25 november besteedt aandacht aan de molentoekomst van molens in Groningen. Dit sluit aan bij het nationale onderzoek Molentoekomst van de Hollandsche Molen. In de platformbijeenkomst staat vooral de unieke waarde van iedere molen centraal in relatie tot de staat van onderhoud. Praktisch betekent dit dat we willen inventariseren welke restauratiebehoeften eigenaren hebben en afspraken maken over het uitvoeren van bouwhistorisch onderzoek. Dit onderzoek is de basis voor een restauratie of onderhoudsplan en kan ook richting geven aan de keuzes die tijdens het restauratieproces worden gemaakt. Naast deze inventarisatie zal de restauratie van de Kloostermolen worden gepresenteerd.
Platform Educatie Het volgende platform educatie staat gepland voor donderdag 5 februari van 9:30-11:30 uur in het Museumhuis/Molenhuis. Informatie over het thema volgt in de volgende nieuwsbrief.
Procedure voor de Cultuurnota 2017-2020 De provincie is deze maand begonnen met de voorbereiding van het cultuurbeleid 2017-2020. Daarvoor wordt een kadernota geschreven waarin doelen en uitgangspunten voor het beleid worden geformuleerd. Na de kadernota kunnen instellingen meerjarige beleidsplannen indienen, die door de Kunstraad worden beoordeeld. Op basis van de kadernota en de beoordeling van de aanvragen maakt de provincie een uitvoeringsnota, waarin concreet wordt aangeven welke budgetten voor welke doelen en uitgangspunten beschikbaar zijn en welke organisaties subsidie kunnen verwachten. Het traject ziet er als volgt uit:
Inspraak kadernota: mei - juni 2015 Vaststelling kadernota PS: september 2015 Start aanvraagprocedure structurele subsidies: oktober 2015 Deadline beleidsplannen instellingen: eind 2015/begin 2016 Vaststelling uitvoeringsnota in GS: juni 2016
Informatie uit het veld Nieuwe ronde activiteitenbudget cultuur Om activiteiten op het gebied van amateurkunst en erfgoed te stimuleren heeft de Provincie Groningen in 2013 het Activiteitenbudget Cultuur in het leven geroepen. Met dit Activiteitenbudget ondersteunt de Provincie regionale en provinciale projecten waaraan inwoners actief kunnen deelnemen of waarbij erfgoed wordt gepresenteerd. Ook een idee voor een project dat in aanmerking zou kunnen komen voor het Activiteitenbudget? De volgende ronde sluit op 24 januari 2015. Kijk voor de voorwaarden en meer informatie op www.provinciegroningen.nl/activiteitenbudget Cultuurindex.nl online Cultuur, cijfers en trends: de Cultuurindex is online! Van museumbezoek tot vrijwilligersaantallen, van cultuursubsidies tot de omzet van creatieve industrie. De meest actuele cultuurcijfers zijn vanaf nu 24 uur per dag te raadplegen op de website van de Cultuurindex Nederland. Bezoekers kunnen op de website naar eigen wens indicatoren selecteren om zo een relevant beeld van een sector te verkrijgen, of informatie te vergaren voor onderzoek. Op de website staan vijf sectoren uitgelicht: film, beeldende kunsten, erfgoed, podiumkunsten en boeken. De Cultuurindex Nederland, geïnitieerd door de Boekmanstichting en het Sociaal en Cultureel Planbureau, geeft belangrijke inzichten in consumentengedrag, arbeid, organisatie en geldstromen in de cultuursector, en over maatschappelijk draagvlak voor kunst en cultuur. De index brengt al het beschikbare cijfermateriaal uit de culturele sector samen en toont hiermee ontwikkelingen over een langere termijn in onderlinge samenhang. Zo wordt het voor iedereen in één oogopslag duidelijk hoe het is gesteld met de vitaliteit van de cultuur in ons land. Bekijk de website!
Internationale Conferentie en Masterclass In het Gallo-Roman Museum in Tongeren (BE) wordt op 1 en 2 december een internationale Engelstalige conferentie en masterclass gehouden met als thema Museums in the 21st century: rethinking the museum experience. Tegenwoordig heeft het publiek een allesbepalende rol in veel musea. In deze conferentie zal de vraag centraal staan hoe musea een goede en fundamentele band met hun bezoekers kunnen opbouwen en onderhouden. Dr. John H. Falk, Director Center for Research on Lifelong STEM Learning, Sea Grant Professor of Free-Choice Learning (Oregon State University, US) is de belangrijkste spreker. Zijn inleiding is getiteld: Museums in the 21st Century: Challenges and Opportunities. http://www.erfgoedgroningen.nl/Erfgoedloper/INVITATION_THE GALLOROMAN_MUSEUM_INVITES_DR _JOHN FALK.pdf
Agenda ► di 25 november
Platform Instandhouding
10:00 – 12:00 uur
► do 27 november
Evaluatiebijeenkomst Collectiewacht Platform educatie Kijkje in de keuken
10:00 – 12:30 uur 09:30 – 11:30 uur 10:00 – 16:00 uur
► do 5 februari ► do 12 februari
Molenhuis Museumhuis Museum-/Molenh. Museum De Oude Wolden Bellingwolde
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Erfgoedloper is een uitgave van ERFGOEDPARTNERS: Museumhuis Groningen / Groninger Molenhuis Lopende Diep 8, 9712 NW Groningen t. (050) 313 00 52. Reacties en kopij:
[email protected]. Wanneer u de Erfgoedloper niet langer wenst te ontvangen, kunt u dit aangeven door een bericht te sturen naar
[email protected].
