NIEUWSBRIEF #12 MEI 2014
OR-VERKIEZINGEN
26 MAART 2014
KIEZEN Gefeliciteerd! Er is gekozen. En ik moet toegeven: het waren weer spannende verkiezingen. Uiteindelijk ging de Oostenrijkse Conchita Wurst er toch met de glazen microfoon vandoor. De vrouw met baard bleef onze eigen Ilse en Waylon net voor. Het is hem/haar gegund.
In deze nieuwsbrief
Het leken op zijn minst nog eerlijke verkiezingen. Dat kun je over het referendum in Oost-Oekraine ‘njet’ zeggen. Daar keek iedereen schaamteloos over je schouders mee bij het invullen van het stembiljet en stond de uitslag bij voorbaat al vast. Daar had je als kiezer geen enkele invloed op.
ONDERZOEK LANDELIJKE OR-VERKIEZINGEN 2014 ‘ONDERNEMINGSRADEN KIEZEN VOOR KWALITEIT’ lees het artikel >
In ons landje valt binnenkort veel meer te kiezen. Patiënten die een total bodyscan doen, moeten kiezen of ze de volledige diagnose willen horen, adviseert de Gezondheidsraad. De bondscoach kiest zelf zijn selectie. Sneijder gaat mee, voorspel ik. En 22 mei mag iedereen alweer een Europese volkszang kiezen.
ONTWIKKEL JEZELF EN MAAK VAN JE ERVARING EEN DIPLOMA lees meer >
Medewerkers van gemeenten kozen op 26 maart al nieuwe ondernemingsraden. Ruim veertig procent van de deelnemende gemeenten aan de landelijke OR-verkiezingen had echte verkiezingen. OR’en kiezen steeds vaker voor kwaliteit van ORleden, blijkt ook uit het onderzoek naar de verkiezingen. OR’en ervaren zelf veel invloed te kunnen uitoefenen. Zij gelukkig wel. Het is de medezeggenschap gegund. Mijn twaalf punten gaan naar alle nieuwe ondernemingsraadsleden. Gefeliciteerd met jullie verkiezing!
ORAKEL
1
EVALUEER HIER DE IEDER1OR!-CAMPAGNE
EDWIN LOERMANS, VOORZITTER CENTRALE REGIEGROEP GEMEENTE HILVERSUM ‘IEDERE MEDEWERKER IS MEDEZEGGENSCHAPPER’ lees meer > EVALUATIE IEDER1OR!CAMPAGNE! lees meer >
NIEUWSBRIEF #12 MEI 2014
OR-VERKIEZINGEN
26 MAART 2014
ONDERZOEK LANDELIJKE OR-VERKIEZINGEN 2014 ONDERNEMINGSRADEN KIEZEN VAKER VOOR KWALITEIT Bij de landelijke OR-verkiezingen gemeenten 2014 had ruim veertig procent van de ondernemingsraden echte verkiezingen. De kwaliteit van (nieuwe) ORleden krijgt steeds meer nadruk, blijkt uit onderzoek naar de landelijke OR-verkiezingen. Als deskundig sparringpartner van de bestuurder ervaren ondernemingsraden veel invloed te hebben. Het onderzoek Ondernemingsraden in Nederlandse gemeenten vergelijkt de resultaten van de landelijke OR-verkiezingen gemeenten van 26 maart 2014 met eerdere verkiezingsjaren. Naar verwachting heeft iets meer dan de helft van de OR’en uit de sector gemeenten meegedaan aan de landelijke verkiezingen van 26 maart. Het onderzoek rondom de zevende landelijke ORverkiezingen werd uitgevoerd door ITS-Nijmegen in opdracht van het A+O fonds Gemeenten. In totaal deden 287 gemeentelijke ondernemingsraden via twee internetenquêtes mee aan het onderzoek. Van deze 287 OR’en deden 141 ondernemingsraden mee aan de landelijke verkiezingsdag.
IETS BETER De resultaten van de OR-verkiezingen in 2014 zijn iets beter dan de verkiezingen in 2005, 2008 en 2011. Van de 141 OR’en die dit jaar meededen aan het onderzoek en verkiezingen had 44 procent meer kandidaten dan zetels. Een derde (33,3%) had precies evenveel kandidaten als zetels. Bij 22,7 procent van de ondernemingsraden waren geen verkiezingen mogelijk door te weinig kandidaten. Het opkomstpercentage bij verkiezingen bleef stabiel rond de 70 procent.
2
INTENTIE Het aantal ondernemingsraden met echte verkiezingen ligt sinds 2005 steeds rond de 40 procent. Ondernemingsraden die meedoen aan de landelijke verkiezingen hebben iets vaker echte verkiezingen. De kans op echte verkiezingen is groter als OR’en dit ook nadrukkelijk als doel stellen. Alle ondernemingsraden werven vrijwel op dezelfde manier kandidaten – steeds vaker via persoonlijke benadering – , maar het verschil in intentie werkt waarschijnlijk door in de manier waarop de activiteiten uitgevoerd worden, aldus de onderzoekers. Voor kleinere gemeenten blijft het moeilijker om voldoende kandidaten te vinden, omdat er eenvoudigweg minder potentiële kandidaten zijn.
KWALITEIT VOOROP Bij het werven van kandidaten focussen OR’en vooral op een goede vertegenwoordiging uit de verschillende onderdelen en afdelingen, zo blijkt. Ondernemingsraden schakelen steeds vaker met succes de bestuurder in om het belang van de OR en de kandidaatstelling te onderstrepen. Ook laten zij vaker medewerkers meedraaien in OR-commissies om hen voor het ORwerk te interesseren. Volgens de onderzoekers houden ondernemingsraden graag verkiezingen, maar niet ten koste van kwaliteit. Dit jaar vond bijna 40 procent van de OR’en de kwaliteit van OR-leden belangrijker dan een volledige bezetting van de OR (2011: minder dan een kwart). Van de OR’en die te weinig kandidaten hadden, vond zelfs een duidelijke meerderheid kwaliteit belangrijker. Sommige ondernemingsraden verminderen bewust het aantal OR-zetels om de effectiviteit te vergroten, aldus de onderzoekers. LEES VERDER >>
NIEUWSBRIEF #12 MEI 2014
OR-VERKIEZINGEN
26 MAART 2014 SAMENSTELLING Bij de verkiezingen van 2014 leverden de vakbondslijsten opnieuw in: het aandeel van vakbondslijsten daalde naar een derde van de zetels. De verdere opmars van de vrije lijsten lijkt (vooralsnog) gestopt op 46 procent van de zetels. De nieuwe OR’en vormen volgens de onderzoekers een redelijke afspiegeling van het personeelsbestand van Nederlandse gemeenten. Er zijn weer meer vrouwen in de OR gekomen (37 procent), maar zij blijven ondervertegenwoordigd bij het aandeel vrouwelijke medewerkers binnen gemeenten (48 procent). In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, zijn jongeren niet ondervertegenwoordigd, maar eerder medewerkers van 45 jaar en ouder. Leidinggevenden en hoger opgeleiden hebben een iets grotere kans om gekozen te worden, maar leidinggevenden en nietleidinggevenden zitten naar rato in de OR.
BETERE RELATIE Veel ondernemingsraden zijn de afgelopen jaren hun rol anders gaan invullen. Zij schakelden over naar een proactieve rol om zo beleid mee te ontwikkelen. Driekwart van de OR’en karakteriseren zich primair als een orgaan voor medezeggenschapsuitoefening in
de besluitvorming, merken de onderzoekers op. Ook de relatie met de bestuurder veranderde afgelopen tien jaar positief, signaleert het onderzoek. De meeste OR’en hebben formeel en informeel contact met hun bestuurder. Steeds meer OR’en vinden dat zij altijd en goed worden geïnformeerd en voldoende ruimte en faciliteiten krijgen om hun rol en taak waar te maken. Vrijwel alle OR’en die deelnamen aan het onderzoek vinden dat ze zich hebben ontwikkeld tot een deskundige gespreks- en sparringspartner van de bestuurder. De OR’en laten doorklinken dat hun inbreng door de bestuurder gewaardeerd wordt en ook vaak effect heeft. Zij ervaren vaak veel invloed te hebben.
AFSPRAKEN Het risico dat het reguliere werk in de knel komt door OR-werk blijft een probleem. Afspraken over taakverlichting in de reguliere functie komen in 2014 vaker voor dan in 2011. OR’en met meer kandidaten dan zetels geven niet alleen vaker aan dat er afspraken over taakverlichting zijn gemaakt, maar zij geven bovendien vaker aan dat de afspraken goed worden nageleefd.
De resultaten uit het gehele onderzoek kunt u hier lezen >>
ONTWIKKEL JEZELF EN MAAK VAN JE HIER VOOR MEER ERVARING EEN DIPLOMA! KLIK INFORMATIE Wat heeft jullie ondernemingsraad in huis? Wat heb jíj in huis? En, hoe kun je dat gebruiken voor je loopbaan? Het A+O fonds Gemeenten helpt je met twee trainingen om je kwaliteiten binnen het OR-werk te ontdekken en zoveel mogelijk te benutten. Daar profiteer jij van. En je hele OR. Het aanbod bestaat uit twee trainingen van een dagdeel voor OR-leden. We maken het jullie makkelijk, want we komen naar jullie toe. In de eerste training ‘Werken met competenties’ scannen we de kwaliteit van jullie ondernemingsraad. Wie doet wat en hoe hangt dat samen? We oefenen het opstellen 3
van team en individuele profielen en de vertaling naar een team en persoonlijk ontwikkelingsplan. In de tweede training ‘Verzilveren van medezeggenschap’ zet je de eerste stappen om jouw persoonlijke vaardigheden te verzilveren. Want binnen een OR leer je veel. Die nieuwe kwaliteiten kun je gebruiken voor een diploma of en dat vergroot je loopbaankansen. Na de training weet je hoe dat werkt. De trainingen zijn vanaf zes deelnemers gratis en op voorwaarde dat ze niet binnen vijf werkdagen voorafgaand aan de training geannuleerd worden. Aanmelden via
[email protected]
NIEUWSBRIEF #12 MEI 2014
OR-VERKIEZINGEN
26 MAART 2014 EDWIN LOERMANS, VOORZITTER CENTRALE N JOU! E OR HOUDT VA D REGIEGROEP GEMEENTE HILVERSUM ‘IEDERE MEDEWERKER IS MEDEZEGGENSCHAPPER’ Met vallen en opstaan werkte gemeente Hilversum aan de vernieuwing van de medezeggenschap. Vertrouwen kwam toen te voet en ging te paard. Maar aan de vooravond van ‘fase 4’ van de nieuwe organisatieontwikkeling liggen alle kaarten open op tafel in de Centrale Regiegroep. Ieder1OR! schoof aan bij een vergadering en sprak vooraf met voorzitter Edwin Loermans over tien jaar innovatie van medezeggenschap en de noodzaak van de drie V’s: vertrouwen, vooraf en veiligheid. ‘Wat is jullie indruk over het ziekteverzuim? Hebben jullie nog suggesties”, vraagt algemeen directeur Karin van Elk van gemeente Hilversum aan de overige leden van de Centrale Regiegroep. Kort daarvoor heeft Judith Hendriks, adviseur P&O, op verzoek van de regiegroep de belangrijkste conclusies geschetst uit de ziekteverzuimrapportage. Er ontstaat een levendige discussie met creatieve ideeën waar iedereen iets van mag vinden. Een enkel plan valt minder goed. De reactie is laconiek: “Ik dacht ik wil het zeggen.” Het tekent de openheid bij de medezeggenschap in Hilversum. Ook bij het volgende onderwerp, de stand van zaken rond de reorganisatie, gaat informatie open over tafel. Vertegenwoordigers van de Centrale Regiegroep zaten eerder bij de sollicitatiegesprekken voor afdelingsmanagers en teammanagers. Er zijn nog vacatures. “Hoe zien jullie je rol nu nog”, vraagt Karin van Elk. “Willen jullie erbij blijven of gaan we de medewerkers erbij betrekken nu de teams steeds meer bekend zijn?”
MEE ONTWIKKELEN Gemeente Hilversum staat aan de vooravond van fase 4 van de organisatieontwikkeling. Dat betekent dat, 4
na de leidinggevenden, nu medewerkers binnen de organisatie mogelijk verschuiven als onderdeel van het ingezette traject ‘ViaB’ om zo te komen tot een slanke en hoogwaardige organisatie. Het eerdere dienstenmodel werd opgeheven. Dit keer ontwikkelt de medezeggenschap mee, zegt Edwin Loermans, voorzitter van de Centrale Regiegroep. Dat was tien jaar geleden heel anders, haalt hij aan. “Perspectief op de toekomst’ was toen een kale sanering. Die ging grotendeels aan de ‘slapende’ medezeggenschap voorbij. Medewerkers voelden zich gepakt en veel medewerkers hadden daardoor een negatieve wij/zij-houding.”
IEDEREEN Het was wel tegelijk een wake-up call. Organisatie en medezeggenschap vonden beiden dat het anders moest. Volgens Edwin Loermans is eerst anderhalf jaar gewerkt aan de cultuur en het kweken van vertrouwen. “We moesten elkaar in de ogen durven te kijken. Niet meteen een vechthouding aannemen, maar open en eerlijk communiceren.” Vervolgens ging een bouwgroep aan de slag om een nieuwe structuur te bedenken. Loermans: “Er moet wettelijk een vertegenwoordiging zijn met advies- en instemmingsrecht. Maar we ontdekten dat je verder heel vrij bent om de medezeggenschap zelf in te richten.” Gaandeweg ontwikkelde zich een nieuwe werkwijze waarbij medezeggenschap werd teruggelegd bij dienstregiegroepen. Loermans: “De Centrale Regiegroep ging op afstand processen volgen. Het was niet aan ons om overal iets van te vinden, terwijl anderen veel dichter bij onderwerpen betrokken waren. De Centrale Regiegroep keek meer of de LEES VERDER >>
NIEUWSBRIEF #12 MEI 2014
OR-VERKIEZINGEN
26 MAART 2014 medezeggenschap waar die hoorde geborgd was. Wat ons betreft was iedereen medezeggenschapper. Iedereen heeft daarin een eigen verantwoordelijkheid en moet zelf zijn of haar kastanjes uit het vuur halen.”
DRIE V’S Het ging allemaal niet vanzelf. De vernieuwing van de medezeggenschap bleek een zoektocht. Want de Centrale Regiegroep hield zich niet alleen bezig met de ´stip aan de horizon´, maar was soms toch nog uitvoerend bezig. En de cultuur binnen de verschillende diensten verschilde. “Je mond open doen, werd medewerkers in sommige gevallen toch niet in dank afgenomen”, zegt Loermans. “Het vertrouwen kwam te voet en ging te paard. Dat was funest. Daarom hanteren we nu de drie V’s als basisprincipe: vertrouwen, vooraf meepraten én veiligheid.”
OGEN EN OREN Het plan om het dienstenmodel overboord te zetten, kwam daarbij mooi uit voor de medezeggenschap. Loermans: “Dat maakte vorig jaar een eind aan mogelijke medezeggenschapsverschillen binnen de diensten.” Wat bleef was de nieuwe benadering van
de medezeggenschap. Loermans: “De kern is dat we regie nemen en de medezeggenschap terugleggen bij de medewerkers. Iedere medewerker heeft in het teamwerkoverleg een podium om iets bij de teammanager aan te kaarten. Iedereen kan zijn verantwoordelijkheid nemen en zijn mond open doen.” Loermans streeft binnen de 23 teams naar twee teamvertegenwoordigers per team die medewerkers daarin kunnen ondersteunen. “Dat zijn 46 paar ogen en oren.” Elk van de zeven afdelingen heeft straks nieuwe afdelingsvertegenwoordigers. Zij gaan na eventuele verkiezingen samen met gemeentesecretaris Inge de Vries of algemeen directeur Karen van Elk, de bestuursadviseur en het hoofd P&O een nieuwe Centrale Regiegroep vormen. Loermans: “We hebben heel lang geknokt om een voedingsbodem te leggen. Daarop zijn zaadjes geplant. We hebben nu de wind in de rug gekregen waardoor het goed groeit. Je bent samen verantwoordelijk om de organisatie goed neer te zetten. Elk individu kan daar een steentje aan bijdragen. Je merkt dat meer mensen hun zegje durven doen. Maar het blijft elke dag leren en ontwikkelen.”
EVALUATIE IEDER1OR!CAMPAGNE Het A+O fonds Gemeenten haalde ook dit jaar weer alles uit de kast om gemeentelijke ondernemingsraden met de campagne Ieder1OR! te ondersteunen bij de landelijke OR-verkiezingen op 26 maart 2014.
GEEF DE
ONDER OR
KRACHT! NEEM
RAAD
OR-VERKIEZINGEN
26 MAART 2014 LANDELIJKE OR-VERKIEZINGEN! DE OR IS ER VOOR IEDEREEN, IEDEREEN IN DE OR.
26 MAART 2014 LANDELIJKE OR-VERKIEZINGEN! DE OR IS ER VOOR IEDEREEN, IEDEREEN IN DE OR.
We begonnen met Magical Mysterie Tour. Na de kick off in De Efteling interviewden we ‘dienaren’ in het land over hun OR-verkiezingscampagne. De interviews en films met de verschillende ondernemingsraden verschenen op de campagnewebsite en in de Ieder1ORnieuwsbrieven. We maakten producten, zoals de verkiezingskalender en het volledig nieuwe digitale ORvragenboek, en ondersteunden ondernemingsraden met informatie en kandidatenposters. 5
OR-VERKIEZINGEN
26 MAART 2014
OR-VERKIEZINGEN ONTWIKKEL
MEE!
OR-VERKIEZINGEN
26 MAART 2014
LEER
IN DE OR
WORD OR-KANDIDAAT!
DE OR IS ER VOOR IEDEREEN, IEDEREEN IN DE OR.
26 MAART 2014
WWW.IEDER1OR.AENO.NL
LANDELIJKE OR-VERKIEZINGEN! WWW.IEDER1OR.AENO.NL
WORD OR-KANDIDAAT!
DE OR IS ER VOOR IEDEREEN, IEDEREEN IN DE OR.
26 MAART 2014 LANDELIJKE OR-VERKIEZINGEN!
WWW.IEDER1OR.AENO.NL WWW.IEDER1OR.AENO.NL
We horen graag wat je van de campagne vond. Heeft de informatie jullie geholpen bij het organiseren van de verkiezingen en het werven van kandidaten? We stellen het zeer op prijs als je hier een korte vragenlijst over de campagne Ieder1OR wilt invullen. Het kan nog. Alvast bedankt voor je medewerking.
