Kick-Off Netwerk Geboortezorg Noordwest Nederland goed bezocht!!

Kick-Off Netwerk Geboortezorg Noordwest Nederland goed bezocht!! Special, Netwerk Geboortezorg Noordwest Nederland – juni 2013 Het Netwerk Geboortezorg Noordwest Nederland heeft als doel het optimaliseren van de geboortezorg. Geboortezorg professionals uit Noord-Holland en Flevoland participeren in het netwerk.

Nieuwe contacten en interessante discussies

Inhoudsopgave:

Ruim 130 geboortezorg professionals uit Noord-Holland en Flevoland hebben 14 mei 2013 deelgenomen aan de kick-off bijeenkomst van het Netwerk Geboortezorg Noordwest Nederland. De belangrijkste doelstellingen van het evenement waren het elkaar leren kennen en het onderling uitwisselen van ervaringen. Voorzitter van de stuurgroep Gea Vermeulen opende de bijeenkomst, waarna verschillende gastsprekers toelichting gaven op de thema’s van het Netwerk Geboortezorg: samenwerking, patiëntveiligheid, preventie van vroeggeboorte, versterken van de keten en cliëntparticipatie. Vervolgens ging men in groepen uit een voor workshops waarin gepraat werd en opdrachten uitgevoerd werden over de verschillende thema’s. Een ieder kon eigen ideeën en wensen aandragen voor het Netwerk Geboortezorg, om zo te komen tot een plan voor de toekomst. Gea Vermeulen concludeerde: ‘de bijeenkomst was zeer geslaagd. Iedereen was druk in gesprek met elkaar en er zijn veel ideeën aangedragen’.

2 Geboortezorg vanuit overheidsperspectief

2 De kick-off in cijfers

3 Centering Pregnancy 3 Kracht van Kraamzorg 4 Vroeggeboorte 4 Achtergronden, resultaten en toekomst vroeggeboorte 5 Van VSV naar VSV plus 5 Optimaal teamwork in de verloskundige keten 6 Superbrainstorm 6 Workshops

1

De kick-off in cijfers De eerste bijeenkomst van het Netwerk Geboortezorg Noordwest Nederland is goed bezocht. De gehele regio was vertegenwoordigd. Hieronder een kort overzicht. Helaas waren er geen huisartsen en kinderartsen aanwezig. Ook zij zijn belangrijke partners in het netwerk. Hopelijk zal een vertegenwoordiging van deze beroepsgroepen een volgende bijeenkomst aanschuiven.

Aanwezigen Waaronder: Eerstelijns verloskundigen Kraamzorg Gynaecologen/AIOS Klinische verloskundigen Verpleegkundigen Overig* * o.a. JGZ, GGD, ROS, beleidsmedewerkers, onderzoekers

132 34 26 15 14 5 38

Geboortezorg vanuit overheidsperspectief Lidwien Verweij Lidwien Verweij beleidsmedewerker bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) gaf een toelichting op de geboortezorg vanuit overheidsperspectief. Het adviesrapport van de Stuurgroep Zwangerschap en Geboorte ‘Een Goed Begin’ heeft veel activiteiten in gang gezet. Het adviesrapport is eigenlijk een oproep aan de zorgverleners om te bouwen aan de geboortezorg. Het doel van VWS is om te komen tot betere en betaalbare zorg in Nederland. In de geboortezorg hebben we daarbij nog een belangrijk gemeenschappelijk doel: het terugdringen van de vermijdbare perinatale sterfte in Nederland. Het College Perinatale Zorg functioneert hierbij als aanjager in het versterken en verbeteren van de geboortezorg. Het programma van ZonMw gaat om praktijkgerichte beroepsoverstijgende interventies waarin de Verloskundige Samenwerking Verbanden (VSV’s) een belangrijke rol spelen. Verwachtingen van VWS de komende jaren: het oplossen van hiaten in het wetenschappelijk onderzoek rond zwangerschap en geboorte; integrale zorg waarbij iedere professional zijn eigen kennis en vaardigheden heeft en behoudt; benutten van ICT mogelijkheden. Meer informatie: [email protected]

2

Centering PregnancyTM Matty Crone Matty Crone, senior onderzoeker bij het LUMC, legt aan de hand van een korte film de kern van CenteringPregnancyTM uit. CenteringPregnancyTM is een nieuwe vorm van zorg geven in groepsverband. 12 tot 14 zwangeren hebben 10 bijeenkomsten in groepsverband. De zwangerschapscontroles, voorlichting en het behandelen van vragen gebeurt allemaal in de groep. Door de interactie met elkaar ontstaat een hechte band en een verdieping van de onderwerpen. In het buitenland heeft CenteringPregnancyTM reeds positieve effecten laten zien. Zo is in de VS gebleken dat er 33% minder vroeggeboortes zijn en een hoger geboortegewicht ((Ickovics’07). CenteringPregnancyTM wordt nu ook in Nederland ingevoerd en er wordt onderzocht wat de effecten daarvan zijn. Meer informatie: www.centeringhealthcare.nl

Kracht van Kraamzorg Marlies Buurman Marlies Buurman, senior beleidsmedewerker bij branchevereniging ActiZ licht de meerwaarde van de kraamzorg toe. De hoofdpeilers van ActiZ zijn: cliënt centraal, doelmatige zorg en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Kraamzorg is gericht op het bieden van zorg, ondersteuning, instructie en voorlichting aan de moeder, haar partner en haar kind, zowel voor en tijdens de bevalling, als in de kraamperiode. De kraamverzorgende geeft onder andere de moeder en haar partner handvatten om het zelfvertrouwen te vergroten en helpt het gezin om een goede start te maken na de geboorte van een baby. Vanwege de nabijheid in de jonge gezinnen leveren kraamverzorgenden een belangrijke bijdrage aan vroegtijdige signalering van gezondheid- opvoeding- en ontwikkelingsproblemen. Dichtbij, deskundig en betrokken zijn belangrijke kernwaarden van de kraamverzorgenden. Mede door in- en doorvoering van de marktwerking in de kraamzorg, hebben kraamzorgorganisaties veel ervaring met doelmatig ondernemen waarbij de klant centraal staat. In het werkveld hebben kraamzorgorganisaties dagelijks te maken met een groot aantal verschillende samenwerkingspartners. Dit maakt dat kraamzorgorganisaties sterk zijn in het leggen van verbindingen en het samenbrengen van partijen. Samenwerking maakt sterk! Meer informatie: [email protected]

3

Vroeggeboorte Henna Playfair Henna Playfair werkt als verloskundige in de Bijlmermeer. Zij vertelt uit eigen ervaring over de problemen in haar werkgebied, die leiden tot complicaties en vroeggeboorte. Stress en moderne slavernij zijn belangrijke oorzaken van vroeggeboorte. In de Bijlmermeer werken vrouwen vaak meer dan 40 uur per week om hun gezin en familieleden te onderhouden. Zij hebben meerdere banen, waardoor zij soms zelf 16 uur per dag werken. Vrij nemen van werk of het rustig aan doen wordt vaak niet geaccepteerd door hun werkgevers. Uit angst voor het verliezen van hun baan, gaan zij tot het uiterste om alle werkzaamheden te blijven uitvoeren. Met alle gevolgen van dien. 80% van de zwangere vrouwen in de Bijlmermeer heeft geen eigen woonruimte. Zwangeren wisselen soms van woning, naar woning of zwerven zelfs op straat. Drugs, alcohol en zelfmedicatie zijn ook een groot probleem. Een andere vorm van moderne slavernij is de laatste jaren ook in toenemende mate problemen met importbruiden. Vrouwen worden uit het buitenland gehaald om hier te trouwen en worden vervolgens opgesloten en uitgebuit door de schoonfamilie. Meer informatie: [email protected]

Achtergronden, resultaten en toekomst vroeggeboorte Jelle Schaaf Arts-assistent Jelle Schaaf vertelt over de achtergronden, resultaten en toekomst van de preventie van vroeggeboorte. Dit mede naar aanleiding van zijn recent afgeronde promotieonderzoek naar risicofactoren en prognostische modellen voor vroeggeboorte. De wijze waarop spontane vroeggeboorte ontstaat is nog altijd grotendeels onduidelijk. Door de World Health Organisation (WHO) is er wereldwijd onderzoek verricht naar vroeggeboorte en de resultaten hiervan zijn gepubliceerd in het rapport ‘Born too soon’. 1 op de 10 kinderen wordt te vroeg geboren. Dit betreft wereldwijd 15 miljoen kinderen per jaar. Hiervan sterven er 1 miljoen. Per land zijn er grote verschillen. Een groot probleem bij vroeggeboorte is dat het moeilijk is om te voorspellen welke vrouwen dit in de zwangerschap zal overkomen. Daarom lopen we in de praktijk vaak achter de feiten aan. Vrijwel alleen vrouwen met een vroeggeboorte in de voorgeschiedenis krijgen preventieve behandelingen aangeboden om opnieuw een vroeggeboorte te voorkomen. We weten echter dat veel meer risicofactoren een rol spelen. De toekomst richt zich op het ontwikkelen van voorspelmodellen, waarin alle bekende risicofactoren voor de individuele zwangere worden meegenomen om haar kans op vroeggeboorte in deze zwangerschap te berekenen. Vervolgens kunnen we meer hoog risico vrouwen identificeren en preventief behandelen om vroeggeboorte en de grote gevolgen daarvan te voorkomen. Binnen het Netwerk Geboortezorg Noordwest Nederland zal een groot onderzoek uitgevoerd gaan worden onder leiding van Myrthe Peelen. Wij kunnen zo een bijdrage leveren aan het doel van de WHO zoals beschreven in ‘Born too soon’: Het halveren van de babysterfte veroorzaakt door vroeggeboorte in het jaar 2025. Meer informatie: [email protected]

4

Van VSV naar VSV Plus Anne Annegarn Anne Annegarn, werkzaam bij 1ste lijn Amsterdam, de Regionale Ondersteunings Structuur in Amsterdam, geeft uitleg over de ontwikkeling van de VSV en de geboortezorg in de toekomst. Voor de toekomst is het belangrijk dat er sterke samenwerkingsverbanden ontstaan waarin alle ketenpartners een plaats hebben. Het gezamenlijke doel, goede uitkomsten voor moeder en kind, overstijgt de individuele belangen van professionals en aanbieders. We moeten naar het samen beschrijven en uitvoeren van de geboortezorg in de regio, met optimale inzet van ieders expertise. Dit vergt een aanpassing in ieders denken. Hoe te beginnen aan integrale zorg? Het is belangrijk DAT VERGT ANDERS DENKEN…….. om alle ketenpartners te betrekken en de VSV’s te •Denk niet aan Macht maar aan Toegevoegde waarde formaliseren. Formuleer doelstellingen en maak •Denk niet aan Zij maar aan Wij gezamenlijke uitkomst indicatoren (meten van de •Denk niet aan Nu maar aan de Toekomst uitkomsten). Maak zorgpaden voor de meest •Denk niet in Blauwdruk maar in Co-creatie •Denk niet aan Protocollen maar aan Zelfstandig denken voorkomende profielen en maak afspraken over wie welke zorg levert. In de toekomst zullen er vervolgens afspraken gemaakt moeten worden met verzekeraars over integrale bekostiging. Een aantal tools om de VSV’s te ondersteunen zijn in ontwikkeling, zoals kadertraining voor VSV bestuurders, assessment tools en model samenwerkingsovereenkomsten. ‘Samenwerken vergt de moed om een deel van de eigen autonomie op te geven in het vertrouwen dat dat uiteindelijk óók voor jezelf juist meer waarde oplevert. Dát is de grote uitdaging.’ Meer informatie: [email protected]

Optimaal teamwork in de verloskundige keten Martine de Bruijne Zoals bekend is de perinatale sterfte in Nederland hoger dan in andere Westerse landen. Daarom wordt binnen de verloskunde hard aan patientveiligheid gewerkt, onder andere met perinatale audits. Analyse van deze audits leidde recent tot de aanbevelingen om samenwerking verder te verbeteren en overdrachten te standaardiseren met SBAR(Situation - Background Assessment – Recommendation). Problemen met samenwerking en communicatie zijn oorzaak van 70 tot 80 procent van alle onbedoelde schade. De overdracht vormt hierdoor een risicovol moment. Door goed samen te werken en te standaardiseren kunnen beschikbare mensen en middelen optimaal worden benut om veilige zorg te leveren. Binnen het Netwerk Geboortezorg vindt momenteel een onderzoek plaats, de LOCoMOTive studie. Deze studie richt zich op veilige overdracht in de verloskundige keten. 5 VSV’s in de regio zijn ingeloot om mee te doen aan dit onderzoek. Zij gaan SBAR implementeren bij overdrachten tussen

ketenpartners rond de bevalling, ondersteund met teamtraining. Meer informatie: [email protected]

5

Superbrainstorm Tijdens een superbrainstorm zijn deelnemers met elkaar in gesprek gegaan over de volgende onderwerpen:
Noem 2 of 3 dingen waar je trots op bent in je huidige werkpraktijk
Hoe doe jij de overdracht op dit moment?
Wat verwacht jij van het Netwerk Geboortezorg de komende 4 jaar? De deelnemers werden vervolgens gevraagd om naar aanleiding van de gesprekken die zij hebben gehad hun ideeën op te schrijven en in te leveren. Uit de 80 ideeën die zijn ingeleverd zijn er 3 gekozen. De bedenkers hiervan gingen met een podiumcadeaukaart naar huis. De 3 beste ideeën in willekeurige volgorde:




Protocollen onderling uitwisselen tussen de VSV’s Pre-teams als er een aandachtsituatie is in een gezin Verplichte meeloop/kijkstages

Workshops Rond de thema’s van het netwerk werden in kleine groepen opdrachten uitgevoerd en gediscussieerd. De volgende workshops werden georganiseerd: Centering Pregnancy, Patiëntveiligheid, Preventie van Vroeggeboorte, Implementatie van onderzoek, Versterken van de VSV’s. Belangrijke bevindingen uit de workshops: - Je moet elkaar kennen om te vertrouwen; - Terugkoppelen onderzoeksresultaten naar deelnemers; - Veel risico’s te benoemen tijdens overdrachtsmomenten; - Liever ondersteuning dan geld bij onderzoek; - Benadering moet goed aangepast worden op doelgroep Centering Pregnancy; - Input voor het uitzetten van het onderzoek naar vroeggeboorte via het ‘placemat’-model is goed gelukt; - Voor het inleveren van een stukje autonomie moet de hiërarchie ook afnemen.

Contact Netwerk Geboortezorg Voor meer informatie zie de website: www.goedgeboren.nl/noordwestnederland Voor vragen of opmerkingen e-mail naar: [email protected]

Colofon © Netwerk Geboortezorg Noordwest Nederland Special, juni 2013 Redactie: Stacy Dubos, Birgit van der Goes, Fija Nieuwenhuis, Jan Spee Fotografie: Gerard Peelen

6