Kerkinformatie. Koopvaardijpastoraat. Beroepingswerk Interview Jan Hendriks

Kerkinformatie Nummer 122 123

Februari Januari 2005 2005

Koopvaardijpastoraat Beroepingswerk Interview Jan Hendriks

Inhoud

Colofon

Nummer 123 Februari 2005 Kerkinformatie verschijnt elf keer per jaar als officieel orgaan van de Protestantse Kerk in Nederland.

Algemeen adres Dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland, Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht,

3

Kerkinactie: Ramp Azië

4

Beroepingswerk: 2004 was een ‘topjaar’

6

Kerk: Kijken met andere ogen, een gesprek met Jan Hendriks

Abonnementsprijs Q 16,00 per jaar; buitenland

8

Kerkbalans: Rol van de kerken in de samenleving

abonnee opgeven en afmelden bij de Abonnementen-

9

Gemeentegrenzen: Het verdrag van Serooskerke

Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 18 80, fax (030) 880 13 00.

Abonnementenadministratie Q 22,50. Vanaf 35 ex.: Q 13,75 per jaar. U kunt zich als administratie Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 17 25, [email protected].

10

Ambt: Predikant van de gemeente en de kerk

12

Kroniek: Beleidsplan

13

Regio: Negen dienstencentra op een presenteerblaadje

16

Categoriaal pastoraat: Koopvaardijpastor Rasser bestrijdt sociaal onrecht

18

Kerk en Israël: ‘We hebben gehoord dat God met u is…’

20

Biddag: Werken met waarden

Advertenties:

21

Berichten

tel. (030) 880 17 07.

22

Predikantswisselingen

Redactie

23

Berichten

25

Bijbelteksten

26

Advertenties

Dit blad is voor visueel gehandicapten in aangepaste leesvorm verkrijgbaar. Voor nadere informatie CBB, Postbus 131, 3850 AC Ermelo. telefoon (0341) 56 54 99.

Redactie-adres Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 14 12 / 14 13. Fax (030) 880 14 45. E-mail: [email protected] [email protected];

Ronald Bolwijn, Mieke Brak, Ad van Oost, Frans Rozemond, Corinth van Schaik (hoofdredactie), Nelleke Slootweg (eindredactie).

Basisvormgeving Total Identity, Amsterdam

Bij de voorplaat:

Opmaak

Koopvaardijpastoraat vraagt stevige zeebenen, zie pag. 16

Johan van der Wal

Foto: PKN

Druk Hoonte Bosch & Keuning, Utrecht.

Kerkinformatie op internet www.pkn.nl Overname van artikelen wordt op prijs gesteld, mits met bronvermelding. Overname van foto’s in overleg. ISSN 1380-460X

2

Kerkinformatie

Februari 2005

KERKINACTIE

Corinth van Schaik

Ramp Azië vraagt langdurige inzet hulporganisaties

Een weergaloze ramp trof tweede kerstdag 2004 Azië. Een allesverwoestende vloedgolf overspoelde kustgebieden in Thailand, India, Indonesië, Sri Lanka en Birma. Naast de vele doden in diverse landen richt alle aandacht zich nu op de overlevenden, die immens leed te verwerken hebben: omgekomen familieleden, huis en bezittingen verloren en ook hun bron van bestaan. de religieus georiënteerde organisaties juist een taak is weggelegd om de ‘kleine’man, vrouw, de dorpsgemeenschap, economisch te helpen bij de wederopbouw van een bestaan. Bruggen, wegen, steden herbouwen is werk voor de ‘grote jongens’, die hebben daar de deskundigheid en het materiaal voor, dat is hun specialiteit. Daarnaast zal ook zorg besteed worden aan de psychische begeleiding van de slachtoffers. Velen zijn getraumatiseerd doordat hun leven in enkele seconden totaal ontwricht werd.

Deze vrouw verloor 11 familieleden toen de tsunamie over het dorp Muara Batu in Atjeh spoelde. (Foto: YEU/Act international)

Onder de getroffenen zijn immers veel vissers en boeren, die geen ‘tools’ meer in handen hebben om in hun levensonderhoud te voorzien. Het zijn altijd de zwakkeren in de samenleving die het zwaarst gedupeerd worden door een natuurramp: zij kunnen zich niet veroorloven om stevige huizen te laten bouwen, zij zijn ook voor hun bron van inkomsten, de visserij, aangewezen op een onveilige plek dichtbij de zee, waardoor ze meer risico lopen. Jacques Willemse, noodhulpadviseur bij Kerkinactie: ‘Er zijn bij deze zeebeving veel meer gewonden dan bij een aardbeving. Dat komt omdat bij een aardbeving de meeste slachtoffers verpletterd raken onder instortende gebouwen en niet meer levend onder het puin vandaan komen. Bij deze immense vloed zijn heel veel mensen opgenomen door de golven en heen en weer gesleurd, waardoor meer kans op overleven bestaat. Wel wordt gevreesd dat er veel van die overlevenden blijvend gehandicapt zijn geraakt.’

Wederopbouw

En juist op deze grote groepen mensen in de rampgebieden gaan Kerkinactie en ICCO zich richten. Via hun bestaande contacten met partnerkerken en organisaties wordt geïnventariseerd waaraan precies behoefte bestaat. Voor Jacques Willemse is duidelijk dat voor CONCRETE NOODHULP, EEN VOORBEELD

In Atjeh (Noord-Sumatra) en op het eiland Nias is de partner van Kerkinactie Yakkum, een christelijke organisatie voor gezondheidszorg, actief bezig met het verstrekken van medicijnen, voedsel en tenten. Ook is een team van artsen en verpleegkundigen via mobiele gezondheidszorgteams aan het werk om de gewonden te behandelen. In sommige dorpen en steden vormt onder meer de slechte waterkwaliteit een groot risico voor het uitbreken van ziekten. Het ontbreken van elektriciteit bemoeilijkt bovendien de communicatie in Atjeh. Een team van Yakkum probeert een eigen communicatiesysteem op te zetten.

Kerkinactie en ICCO konden in de eerste week na de ramp reeds de hulpaanvragen van verschillende partnerorganisaties honoreren. De beide ontwikkelingsorganisaties is gevraagd zich in het bijzonder te richten op het zwaarst getroffen Atjeh, vanwege de reeds lang bestaande contacten die zij daar hebben met partnerorganisaties. De snel op gang gekomen hulpverlening verloopt voor een deel via Action Churches Together(ACT), het internationale noodhulpnetwerk van onder meer de Wereldraad van Kerken en de Lutherse Wereld Federatie. Kerkinactie en ICCO zijn beiden lid van ACT. Hoewel Kerkinactie geen artsen en andere deskundigen stuurt, is wel – op verzoek van Act – een noodhulpspecialist naar Indonesië afgereisd, om de hulpverlening in Atjeh met de lokale organisaties te coördineren. Geen eenvoudige taak, omdat sommige partnerorganisaties nog onvindbaar zijn.

Samenwerkende Hulporganisaties

Kerkinactie maakt deel uit van de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO), die onmiddellijk na de ramp een landelijke actie zijn gestart. Op giro 555 stroomden de giften binnen. Van de uiteindelijke opbrengst krijgt elke aangesloten organisatie, dus ook Kerkinactie, zijn deel. Op de website van Kerkinactie, www. kerkinactie.nl staat een overzicht van de tot nu toe verstrekte hulp aan partnerorganisaties. Ook verschijnt op deze website regelmatig nieuwe informatie over de hulp aan de getroffen gebieden. Corinth van Schaik is hoofdredacteur van Kerkinformatie

3

Kerkinformatie

BEROEPINGSWERK

Februari 2005

Jan Oortgiesen

Beroepingswerk luistert nauw

Het jaar 2004 was een ‘topjaar’ voor het beroepingswerk. Naast de vele telefonische, mondelinge en persoonlijke contacten, werden vanuit het Protestants Landelijk Dienstencentrum meer dan 300 schriftelijke adviezen gegeven aan vacante gemeenten op zoek naar een nieuwe predikant. De werving en selectie van een predikant verloopt plaatselijk alleen niet altijd even vlekkeloos.

In Ordinantie 3 van de kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland worden de kerkelijke spelregels voor het beroepen van een predikant gegeven. Op grond van deze ordinantie (en de verdere aanwijzingen in de kerkorde) heeft de Raad voor het Beroepingswerk – ook wel sectie beroepingswerk genoemd – een Gids voor het Beroepingswerk samengesteld. Een spoorboekje om op een kerkelijk verantwoorde, integere en correcte wijze een predikantsvacature te vervullen. Met ingang van 1 januari jongstleden – toen ook de nieuwe, uniforme rechtspositie voor gemeentepredikanten van kracht werd – hoort daar voor elke predikantsvacature bij dat er advies gevraagd wordt bij genoemde Raad. In de voormalige gereformeerde kerken is dit vrij nieuw, hervormd was dit al kerkordelijk verplicht en luthers was en is er nog steeds de Raad (van advies) voor het beroepingswerk. Alle predikanten van de drie gefuseerde kerken zijn inzetbaar in alle gemeenten van de ene Kerk.

Mutatiestroom

Op grond van de schets van de gemeente en de bijbehorende profielschets van de gewenste predikant wordt een lijst met namen van predikanten en/of proponenten toegezonden, waarvan de stellige indruk is dat ze passen binnen het gestelde gewenste profiel. Een aantal van de op de lijst genoemden heeft kenbaar gemaakt van standplaats te willen wisselen, anderen worden genoemd omdat de kerk de mutatiestroom van predikanten wil blijven bevorderen. Na normaliter ten minste vier jaar aan een gemeente verbonden te zijn geweest is men opnieuw beroepbaar. Die doorstroming is goed voor de motivatie en voldoening van de predikant en de gemeente. De kerkenraad is geen werkgever en de predikant geen werknemer, ook al vertoont de praktijk (ook in het beroepingswerk) wel eens de schijn van het tegendeel. De generale synode heeft dat haarscherp aangevoeld toen ze besloot in ordinantie 3-5-2 letterlijk op te nemen: “Bij het opstellen van de beroepsbrief wordt rekening gehouden met de vrijheid van het ambt van predikant als dienaar des Woords. De inhoud en de strekking van

de beroepsbrief kunnen er dus niet toe leiden dat de predikant aan de kerkenraad of aan de gemeente ondergeschikt is.” Het is dus anders of een bedrijf een medewerker gaat benoemen via een sollicitatieprocedure of dat een kerkelijke gemeente een nieuwe predikant beroept. De weg er naar toe verschilt daarom ook. Ook al zal het in beide situaties procedureel menselijk, zorgvuldig, sociaal en ethisch verantwoord toe dienen te gaan. Onze ervaring is dat beide manieren van werving binnen de gemeenten nogal eens door elkaar lopen. Het scoren van competenties alleen – hoe nuttig ook – is binnen de kerk onvoldoende. Dat is net niet voldoende voor de waarborging van de vrijheid van het ambt van predikant als dienaar des Woords.

Advisering

In profielschetsen wordt nogal eens een schaap met vijf poten gevraagd. Dan wordt echter het onmogelijke van een predikant gevraagd. Bij een eerste analyse van een aantal profielschetsen en advertenties merk je dat men vrijwel overal een enthousiaste, bindende persoonlijkheid zoekt, met grote sociale en communicatieve vaardigheden, die goed kan omgaan met jong en oud, tevens met de (al dan niet) grote verschillen in geloofsbeleving, evenwichtig is met het bewaren van de traditie en ook openstaat voor vernieuwing, en iemand die de vragen en de zorgen (voor de toekomst) van de plaatselijke gemeente adequaat en inspirerend kan “tackelen”. Liefst met ruime ervaring, maar ook weer niet te oud. Bovendien moet zij of hij over voldoende relativeringsvermogen en humor beschikken. Men vraagt een enthousiaste leider/een manager, een boeiend liturg en exegeet (een echte [s]preker), een trouwe en laagdrempelige pastor, een voortreffelijke leraar, een optimale samenwerker, teamplayer en noem maar op…. En dat in toenemende mate ook nog met een beperkte werktijd. In veel profielschetsen wordt gevraagd om een predikant tussen de 30 en 45 jaar. Die wens kan legitiem zijn, maar wordt met een zeer ruime marge gehanteerd. Reden daartoe is dat de kerk niet meedoet aan leeftijdsdis-

4

criminatie en bovendien: waarom zou een 55jarige (om een voorbeeld te noemen) minder goed kunnen omgaan met de jeugd dan een 37-jarige? Soms wordt een signaal ontvangen dat men hier en daar denkt dat er op de advieslijsten vooral “kneusjes” zouden staan. Dat is echter geenszins het geval. Alle genoemde predikanten en proponenten zijn toegelaten, gerechtigd het ambt van predikant uit te oefenen en daar ook toe in staat. Sommigen zoeken echter na een aantal jaren een nieuwe uitdaging. Geprobeerd wordt de lijsten zo zorgvuldig mogelijk samen te stellen. In de advieslijsten worden de objectieve gegevens uit het Jaarboek overgenomen. De term “in gedeeltelijke dienst” of “beperkte werktijd” achter een bepaalde naam wekt nog wel eens een onjuiste indruk. Ook de toegevoegde aanduidingen als “e.o. predikant met bev.” al dan niet met de toevoegingen “14, 5 of 18 of ord. 13-30, etc.”, geven nogal eens verwarring en vreemde gedachten, die discriminerend kunnen werken voor de betreffende persoon. Nadere informatie over de uitleg van deze zaken kan bij de persoon zelf en bij ondergetekende als adviseur betreffende het beroepingswerk verkregen worden.

Manier van werving en selectie

Daar zou een (dik) boek over geschreven kunnen worden. Het zou een mooi boek kunnen worden, maar ook een afschuwelijk boek. Hier en daar gebeurt het uiterst zorgvuldig, elders worden alle wetten van gewoon burgerlijk fatsoen met voeten getreden. Predikanten en proponenten brengen regelmatig verslag uit van wat hen tijdens het contact met een vacante gemeente “overkomen” is. Dat varieert van in de pers lezen dat een ander beroepen is tot na een dienst – en zonder enig gesprek – een ingevulde scorelijst (met afwijzing en met aangereikte “verbeterpunten”) van de hoorders uit de vacante gemeente ontvangen. Van een “kille” afwijzing in een drieregelig briefje tot wel drie keer onaangekondigd in een kerkdienst aanwezig zijn en vervolgens niets meer van zich laten horen. Soms wordt ook een predikant onder

Sectie beroepingswerk in vergadering bijeen. (Foto: PKN / Freek Visser)

druk gezet om van te voren te beloven het eventuele beroep aan te nemen. Predikanten wensen over het algemeen niet als pure sollicitant “ondervraagd” te worden, maar willen in gesprek en ontmoeting ontdekken of de partijen wellicht bij elkaar zouden kunnen passen. Zij willen letterlijk en figuurlijk “gehoord” worden. Wellicht “solliciteert” de vacante gemeente nog meer dan de benaderde predikant! Dat horen en beroepen dient professioneel, zorgvuldig en in menselijke maat te gebeuren. Van te voren dient in de beroepingscommissie duidelijk besproken te zijn wat in de

Uit een verslag van een beroepingscommissie het volgende: ‘onze opdracht was het om een predikant te zoeken met: de kracht van een adelaar, de zachtmoedigheid van een duif, de gratie van een zwaan, het doordringende oog van een valk, de trouw van een zwaluw, het uithoudingsvermogen van een uil, de energie van een specht, de deftigheid van een pauw, de taaiheid van een Jan van Gent. Wij hebben haar! Doet u haar niet in de kooi van een kanarie!’

gesprekken aan de orde wordt gesteld, inclusief het waarom en het hoe. Het is daarbij altijd goed te leren van ervaringen van anderen: gemeenten in de regio die onlangs een vacature hebben vervuld, van de adviseurs van de provinciale dienstencentra (sommigen geven regelmatig cursussen op het gebied van het beroepingswerk) en van ondergetekende, adviseur voor het beroepingswerk. Vooraf zal er ook duidelijkheid dienen te zijn over de rol van de consulent (vooral procedureel) en van de eventuele aanwezige collega’s in de vacante gemeente (op welk moment worden zij “geconsulteerd” en met het oog waarop?). Soms kan het ook nuttig en nodig zijn om niet meteen een vaste predikant aan te trekken, maar eerst voor een afgebakende periode en taak een interim predikant in te schakelen om een bepaalde overgangsfase te begeleiden. Ook daarvoor kan men zich wenden tot de adviseur voor het beroepingswerk.

der Horst te Amersfoort, ds. G. van Meijeren te Dirksland, ds. A.J.J. van Noord te IJsselmuiden, ds. G.J.van Pijkeren te Doorn, mw. ds. Y. Slik te Beetsterzwaag, mw. ds. E.J. de Vries-Baarlink te Gasselternijveen, mw. ds. F.J.Vrijlandt-Postma te Elsendorp en ds. G.J.Wisgerhof te Amersfoort. Ondergetekende is ambtelijk secretaris (tel. 030 880 15 71; [email protected]) en secretarieel wordt het beroepingswerk ondersteund door mw. E. Barmentloo (tel. 030 - 880 15 05; [email protected]).

Tenslotte

- In de sectie of Raad voor het beroepingswerk hebben momenteel zitting: mw. L.C.C. van Bergen-Meijers te Medemblik, ds. K.van

5

Ds. Jan Oortgiesen geeft leiding aan het Bureau Begeleiding Predikanten en is adviseur beroepingswerk

Kerkinformatie

Februari 2005

KERK

Jan Roest

“Kijken met andere ogen”

De oecumenische stichting Leve de Kerk schreef in 2002 een prijsvraag uit. Deze leverde 65 inzendingen op. Zij laten vanuit de praktijk zien hoe een open en gastvrije kerk vorm krijgt. De resultaten van de prijsvraag zijn, onder redactie van Jan Hendriks, beschreven in het boek “Kijken met andere ogen. Een rondreis langs open en gastvrije kerken”. Jan Roest spreekt met Jan Hendriks over wat hem drijft en bezighoudt.

Jan Hendriks was universitair hoofddocent gemeenteopbouw aan de theologische faculteit van de Vrije Universiteit te Amsterdam. Hij schreef o.a. “Een vitale en aantrekkelijke gemeente”, “Terug naar de kern”, “Gemeente als Herberg” en “Op weg naar de Herberg. Bouwen aan een open kerk”. In 2004 verscheen “Kijken met andere ogen. Een rondreis langs open en gastvrije kerken.” Hendriks is verbonden aan de oecumenische stichting Leve de Kerk die verantwoordelijk is voor twee internetsites: idee-en-kerk.nl en opwegnaardeherberg.nl. Jan, je hebt de laatste jaren zoveel geschreven over de kerk als herberg. Wat bezielt je toch? Ik weet dat niet precies, er zal wel van alles meespelen. Ik kan wel zeggen wat mij erg geraakt heeft. Ik interviewde eens

genomen worden door de vraag “hoe overleven we”. Men spreekt wel over de missionaire opdracht, maar ondertussen wordt het kader vooral ingezet voor binnenkerkelijke activiteiten. Voor kerken is nodig dat ze zich radicaal bekeren en de vraag stellen: “hoe kunnen we van betekenis zijn voor mensen in deze samenleving?” In kerken die zich omdraaien en buiten beginnen, ontstaat een nieuwe geest. Mensen zijn opgelucht. Het gaat weer ergens over. Zij houden op met eindeloos tellen en meten. Joep de Hart, medewerker van het Sociaal Cultureel Planbureau, zei het zo: ‘En masse verwijdert men zich van de traditionele bronnen, tegelijkertijd voelt men een toenemende dorst.’ Gaat het om de leegloop of gaat het om de dorst van mensen? Gaat het om de vraag hoe we het lek dichten, of gaat het om de vraag hoe we van betekenis kunnen zijn voor mensen met

“Voor kerken is nodig dat ze zich radicaal bekeren en de vraag stellen: “hoe kunnen we van betekenis zijn voor mensen in deze samenleving” een pastoor uit de Magdalena parochie in Amsterdam, die ver over de 65 was en door bleef gaan. Ik vroeg hem: ‘Wat hoop je hier te bereiken?’ Hij zei: ‘Ach, bereiken…’ Dat was dus de verkeerde vraag. Ik vroeg hem toen: ‘Wat hoop je hier?’ En toen zei hij: ‘Ik hoop dat het vuurtje branden blijft.’ Daar gaat het mij ook om. Ik zie het helemaal fout gaan als het doorgaat zoals het gaat. Om het vuurtje brandende te houden, moet er een visie komen, een inspirerende droom. Daar wil ik graag aan meewerken. Daarom blijf ik bezig: om het vuurtje brandende te houden. Je zegt: ik zie het helemaal verkeerd gaan als het doorgaat zoals het gaat. Wat moet er gebeuren? Er zijn heel wat kerken die geheel in beslag

dorst? Je ziet dat kerken die zich richten op mensen met dorst tot nieuw leven komen. Jouw boeken zijn erop gericht de mensen die zich richten op “de schare die dorst heeft” van dienst te zijn. Ja, en dat bleek ook uit de inzendingen voor de prijsvraag van Leve de Kerk: daar waar mensen zich omdraaien en de wereld in de gaten krijgen, inclusief natuurlijk de eigen mensen, daar gebeurt het. In de kern gaat het altijd weer om het besef dat je geroepen wordt. Geroepen tot omgang met God, tot gemeenschap met elkaar en tot dienst aan de samenleving. Daarbij betekent dienst niet alleen diaconie, maar zoals in Marcus 3 staat: “de Blijde Boodschap verkondigen en boze geesten uitdrijven”. Wat dat betekent?

6

Dat ontdekt de plaatselijke gemeente, aan de ronde tafel, met elkaar in gesprek: “wat is voor ons het verkondigen van de Blijde Boodschap en wat is voor ons het uitdrijven van de boze geesten? Welke boze geesten zijn er in onze eigen gemeente en in onze samenleving? Als we zeggen dat we de Blijde Boodschap willen verkondigen, wat hebben we dan te vertellen?” Het gaat je om de open gastvrije kerk. Waar gebeurt dit? In de praktijk zie ik dat mensen, als ze een herberg inrichten met een ronde tafel, met elkaar in gesprek komen over de vraag: “wat hebben wij te bieden, wie zijn wij zelf dat we het beste menen aan te kunnen bieden?” Dus juist in een open gastvrije gemeenschap, gericht op de schare die dorst heeft, komen mensen bij hun eigen identiteit. Daar worden de vragen over de omgang met God, over de onderlinge gemeenschap en over de dienst aan de samenleving, indringend aan de orde gesteld. Die drie dimensies van gemeentezijn kunnen juist opbloeien in een open gastvrije gemeente: je openstellen voor buitenstaanders - dat is de diaconia; bij elkaar te gast zijn - in alle wederkerigheid, gemeenschap; zelf beseffen dat je gast bent en dat je in de vreemdeling God zelf ontmoet - dat is de omgang met God. Gemeenschap is niet elkaar kennen en bij de voornaam noemen, maar gemeenschap ontstaat waar mensen de relatie met God ervaren en zich beschikbaar stellen voor anderen. Dat hoort bij elkaar. Het begrip gastvrijheid doet anders kijken? Als je het hebt over pluraliteit, komen er allerlei angstige vragen van “hoever moeten we gaan”, maar benader je het vanuit gastvrijheid, dan zeg je: ‘het gaat dus om de wederkerigheid’. Dat zelfde geldt ook als het gaat om de relatie autochtonen en allochtonen. Dan gaat het niet over: “zij aan de rand en wij in het centrum”, maar om de vraag: “hoe kunnen wij bij elkaar te gast zijn?” Wordt jouw visie door anderen gedragen? Met nadruk wil ik zeggen dat ik het niet bedacht heb. Niet het begrip open kerk en

heb ik weer te boek gesteld; evenals de antwoorden die in de praktijk gevonden zijn. Het verslag daarvan is ‘Op weg naar de Herberg’. Het initiatief werd opgenomen door de stichting Leve de Kerk. Die schreef een prijsvraag uit: “vertel eens hoe jullie in de praktijk de gastvrijheid gestalte geven. Wat kom je tegen; wat helpt en wat belemmert?” De ingezonden beschrijvingen las ik nauwgezet. Ook daaruit leerde ik weer veel: een diep verlangen om van betekenis te zijn voor buitenstaanders en hoe gemeenten door de ogen kijken van buitenstaanders en niet allerlei plannetjes voor mensen bedenken. Dat blijkt zo fundamenteel te zijn dat we dat uitdrukken in de titel van het verslagboek: “Kijken met andere ogen”. Verder blijk uit de praktijkverhalen: vertrouwen dat we er niet alleen voor staan. Het besef dat er iemand is die met je meegaat. Je bent verbonden met de stichting Leve de Kerk. Wat betekent die stichting? Ik ben dankbaar dat de stichting het initiatief heeft overgenomen. Ik zie het model open gastvrije kerk als een model voor de toekomst. Wat een creativiteit maakt het los! Belangrijk is gemeenten die op deze wijze onderweg zijn met elkaar in gesprek te brengen. De website www.opwegnaar deherberg.nl is een goed middel, maar niet voldoende. Daarnaast is het gesprek, rond de ronde tafel, nodig: “Hoe doen jullie dat in jullie gemeente?” Dat zou de stichting Leve de Kerk kunnen organiseren. Ze doen het ook al: zie hun rubriek “Te gast bij…” op de website. Persoonlijk ga ik langzamerhand een stapje terug doen. Het moet niet iets zijn wat aan mij gebonden lijkt.

Voorblad boek Jan Hendriks: “Kijken met andere ogen. Een rondreis langs open en gastvrije kerken”

niet de gastvrije kerk. Deze begrippen zijn in de praktijk ontstaan en ik heb daar naar gekeken en het vervolgens systematisch beschreven. Theorie en praktijk ontmoeten elkaar. De eerste keer dat ik dit meemaakte, was tijdens een lezing die ik ergens in 1998 voor predikanten op Hydepark hield. Ik vertelde daar hoe een gastvrije gemeente er nu uitziet. Wat dat impliceert voor alle aspecten van het gemeentezijn: de structuur, de doelen, de identiteit, de leiding en het klimaat. Verschillende mensen begonnen te lachen.

Ik werd er onzeker van. En ik vroeg: ‘waarom lachen jullie?’ Daarop zeiden ze dat ze dat juist naar aanleiding van de nieuwe opzet van de gemeente Nigtevecht besproken hadden. Zo naadloos sloten die beide verhalen op elkaar aan. Ik heb het niet bedacht, alleen maar goed gekeken naar die gemeenten die zich vernieuwden. Dat heb ik systematisch beschreven. Zo ontstond ‘Gemeente als Herberg’. Dat is breed besproken in het land in allerlei kerken. De vragen die naar voren kwamen

7

Jan Roest is secretaris van Stichting Leve de Kerk

Boek: Jan Hendriks (red.) Kijken met andere ogen. Een rondreis langs open en gastvrije kerken. Uitgeverij KOK, Kampen, ISBN 90-435-0941-8. Website stichting Leve de Kerk: www.opwegnaardeherberg.nl

Kerkinformatie

Februari 2005

KERKBALANS

Mieke Brak

Een kritische tegenstem: overal en dichtbij…

Op de jaarlijkse persconferentie van de actie Kerkbalans in de Gertrudiskapel te Utrecht ging Jan-Gerd Heetderks, preses van de Protestantse Kerk in Nederland, in op de - soms nogal kritische - rol die kerken in de Nederlandse samenleving vervullen. ‘Hoe lang kunnen de kerken voor de Nederlandse samenleving Overal & Dichtbij blijven?,’ zo vroeg Jan-Gerd Heetderks, preses van de Protestantse Kerk in Nederland, zich af in zijn toespraak op de jaarlijkse persconferentie over Kerkbalans begin januari dit jaar. Volgens Heetderks zijn kerken niet alleen dichtbij op momenten van kerkdienst, doop, huwelijk en begrafenis, maar juist ook als een ‘kritische tegenstem’ die erop blijft wijzen dat er meer is dan het eigen gelijk, meer dan eigen huis en bolide. Opvang van daklozen, ziekenbezoek, hulp bij schuldsanering, stervensbegeleiding, huisbezoeken, voedselverstrekking – Heetderks noemt al deze werken van barmhartigheid ‘een aanklacht tegen de zelfgenoegzaamheid van een individualiserende samenleving.’

Zorg voor de naaste is kern

Ook dit jaar klonk opnieuw de boodschap dat in 2004 minder mensen meer aan Kerkbalans hebben bijgedragen. ‘Maar’, zo hield Heetderks zijn gehoor een spiegel voor, ‘vroeg of laat zal de wal het schip keren en geven minder mensen minder. En wie zal dan de kritische tegenstem laten klinken? Waar worden dan oases van rust

gevonden? Wie ontfermt zich dan nog over de afvallers van de race naar meer? Wie biedt dan nog een oor voor verhalen die niemand wil horen? Wie vraagt, behalve voor de rampen ver weg, aandacht voor de niet door de media opgemerkte menselijke tragedies en rampen dichtbij?’ Hij benadrukte nog eens dat de vrijwillige bijdragen een kerk in stand houden die déze boodschap uitdraagt. Vergrijzing, stoffig, imagoprobleem? Natuurlijk het is allemaal waar en kan allemaal beter, ‘toch, de kerk is nu eenmaal geen trendvolger die zoekt hoe de grootste gemene deler van de samenleving behaagd kan worden. Maar de kern van de boodschap verandert niet. Die is gegeven en blijft gegeven. Die zal nooit de zorg voor de naaste doen vergeten. Ver weg, in Azië bijvoorbeeld, maar ook dichtbij in onze eigen samenleving’, zo besloot Heetderks.

Hieronder volgt een overzicht van de gemiddelde toezeggingen en bijdragen per kerkprovincie.

Gemiddelde toezeggingen en bijdragen 2003 - 2004 Kerkprovincie

Toezeggingen Kerkbalans 2003

Gem. toezegging per toezegger 2003

Gemiddelde bijdrage per bijdrager 2003

Toezeggingen Kerkbalans 2004

Gemiddelde toezegging per toezegger 2004

Gemiddelde toezegging per lid 2003

Gelderland

11.378.622

147,40

11.512.136

145,68

11.535.214

151,40

58.06

60.06

Zuid-Holland

14.431.351

181,32

14.743.767

183,98

14.548.746

191,44

65.14

66.02

Noord-Holland

3.698.823

217,83

3.819.122

212,29

3.703.241

234,98

76.35

79.13

Zeeland

2.158.623

185,15

2.309.673

197,41

2.206.974

193,20

75.04

76.59

Utrecht

4.481.575

225,79

4.450.805

224,04

4.482.520

216,97

89.25

91.65

Friesland

5.452.801

201,02

5.909.180

217,74

5.545.790

205,40

84.73

87.65

Overijssel en Flevoland

7.825.469

166,72

7.955.023

169,49

7.836.922

168,79

69.12

70.72

GroningenDrenthe

3.092.843

146,74

3.186.779

143,83

3.085.060

149,39

62.88

63.50

Noord-Brabant en Limburg

3.213.167

193,10

3.250.039

195,10

3.212.014

195,99

61.56

61.56

SOW-gemeenten totaal

55.733.274

175,79

57.136.524

176,52

56.156.481

175,52

67.65

69.17

Bijdragen Kerkbalans 2003

Gemiddelde toezegging per lid 2004

Levend geld en Kerkbalans

Op deze bijeenkomst stelde de Raad voor de Plaatselijke Geldwerving PKN – die deel uitmaakt van de Interkerkelijke Commissie Geldwerving (ICG) – het overzicht beschikbaar van de kerkelijke financiën binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Inhoud: Wat werd opgebracht aan levend geld in 2003 (alle vaste vrijwillige bijdragen, giften, actieopbrengsten enzovoorts, maar niet inbegrepen de gelden voor zending en diaconaat), en wat er in 2004 aan toezeggingen zijn gedaan voor de actie Kerkbalans van 2004. Zie daarvoor www.kerkbalans.nl. Hiernaast staat een overzicht van de gemiddelde toezeggingen en bijdragen per kerkprovincie.

Mieke Brak is redacteur van Kerkinformatie

8

Kerkinformatie

Februari 2005

GEMEENTEGRENZEN

Louis Wüllschleger

Het verdrag van Serooskerke Classis Walcheren stelt gemeentegrenzen vast

Op zaterdag 20 november 2004 belegde het breed moderamen van de classis Walcheren een vergadering in Serooskerke om de grenzen van alle Walcherse gemeenten vast te stellen. Binnen enkele dagen maakte het besluit naam als ‘Het verdrag van Serooskerke’.

Wat was de aanleiding tot deze vergadering? De kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland stelt in ord. 2-11-1: “Elke gemeente heeft haar door de kerk vastgestelde grenzen…” Tevens stelt de kerkorde in ord. 2-11-4: ”De grenzen van de gemeenten worden vastgesteld en gewijzigd door de classicale vergadering…” Deze regelingen zijn na de kerkvereniging van 1 mei 2004 steeds actueler geworden, vooral bij de vereniging van twee gemeenten tot een protestantse gemeente. In ord. 2-12-5 stelt de kerkorde: “Een voorstel tot vereniging gaat gepaard met een voorstel voor de vaststelling van de grenzen van de te vormen protestantse gemeente respectievelijk voor de wijziging van de grenzen van de andere betrokken gemeenten”’. Dit kerkordelijke voorschrift wordt nader uitgewerkt in de generale regeling Fusie en Splitsing. De vermelding van de gemeentegrenzen is onderdeel van de procedure om te komen tot de vorming van een protestantse gemeente (GR Fusie en splitsing, art. 2, lid 3b). Het “modellenboek” voor gemeenten geeft een “model verenigingsbesluit” waarin

staat dat de grenzen van de gemeente op een topografische kaart ingetekend zijn, voorzien van de postcodes van deze grenzen.

Vereniging van gemeenten en grenzen

Vele gemeenten in het land zijn op het ogenblik bezig met een verenigingspro- Beraad in werkgroepjes om tot een voorstel voor besluitvorming te komen. ces en dus moeten (Foto: PDC Zeeland) ook vele classicale leden gehoord dienden te worden, wanneer de vergaderingen zich nu met gemeentegrenzen bezighouden. “Dat vaststellen van de vaststelling of wijziging van de gemeentegrengrenzen kan nog knap lastig zijn” (P. van den zen gevolgen voor hen zou hebben. Gewapend Heuvel e.a., De toelichting op de kerkorde van met een topografische kaart en met lijsten de Protestantse Kerk in Nederland, p.99). De van de postcodes van de gemeentegrenzen grenzen van de betrokken gereformeerde ker- trokken vertegenwoordigers van de Walcherse ken en hervormde gemeenten zijn namelijk gemeenten op 20 november 2004 naar Seroosvaak niet gelijk. Bovendien treedt meestal het kerke om daar in een gezamenlijk beraad tot een voorstel voor besluitvorming te komen. effect van de omvallende dominostenen op. Als van de ene gemeente de grenzen vastEerst werden er werkgroepjes gevormd gesteld worden, heeft dat direct gevolgen met vertegenwoordigers van aangrenzende voor de aangrenzende gemeenten. Dat zou gemeenten. Nadat deze werkgroepjes overeenstemming bereikt hadden over de gezakunnen betekenen dat er de komende jaren menlijke grenzen, tekenden zij die tijdens een steeds opnieuw vergaderd moet worden over de vaststelling van gemeentegrenzen, al plenaire zitting in op een topografische kaart naar gelang de actuele situatie in een of meer van Walcheren en voorzagen zij die van een handtekening. Daarmee lag er een unaniem gemeenten. Bovendien zouden door een gedragen voorstel dat in de classicale vergadenieuw verenigingsproces reeds vastgestelde ring van 25 november 2004 ook formeel kon grenzen van andere gemeenten opnieuw ter worden goedgekeurd. discussie gesteld kunnen worden.

Vaststelling grenzen in één actie

Het vaststellen van de grenzen van alle Walcherse gemeenten kan knap lastig zijn. (Foto: PDC Zeeland)

In de Classis Walcheren is een aantal gemeenten bezig met een verenigingsproces. Het breed moderamen van de classis besloot daarop om te proberen in één actie alle gemeentegrenzen vast te stellen. Men stuurde bericht naar alle betrokken gemeenten met mededeling van de komende besluitvorming en kondigde daarbij aan dat de “oude” hervormde grenzen als uitgangspunt gebruikt zouden worden voor de nieuw vast te stellen gemeentegrenzen. Bovendien wees het breed moderamen erop dat de betrokken gemeente-

9

Geen grenzen meer…

Classisvoorzitter ds. P.A. Zaadstra uit Sint Laurens besloot beide vergaderingen niet zonder gevoel voor humor door Gezang 312 voor te dragen: Behoed uw kerk, zet uit, o God, haar palen, zij kenn’ eerlang geen grenzen meer!

Louis Wüllschleger is regionaal adviseur voor de classicale vergaderingen in Zeeland

Kerkinformatie

PREDIKANT

Februari 2005

Margreet Willemze

Predikant van de gemeente en de kerk Met de vereniging van de Samen op Weg-kerken zijn de gemeenten van de Nederlandse Hervormde Kerk, van de Gereformeerde Kerken in Nederland en van de EvangelischLutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederland gemeenten van de Protestantse Kerk in Nederland. De predikanten van al die gemeenten zijn met ingang van de verenigingsdatum tevens predikant van de verenigde kerk.

Maranathakerk Driebergen

In de overgangsbepalingen is dat voor de zekerheid nog maar eens expliciet vastgelegd: De dienaren des Woords en predikanten als bedoeld in de desbetreffende bepalingen van de hervormde, gereformeerde respectievelijk lutherse kerkorde zijn met ingang van 1 mei 2004 “predikanten van de Protestantse Kerk in Nederland” (overgangsbepaling 102).

Van gemeente en kerk

Dat een predikant niet alleen predikant van een bepaalde gemeente is, maar ook predikant van de kerk, blijkt uit allerlei bepalingen. Het dienstwerk van de predikanten omvat niet alleen werkzaamheden voor de gemeente, waaraan deze verbonden is, zoals de verkondiging van het Woord, het voorgaan in kerkdiensten, de bediening van doop en avondmaal, de herderlijke zorg, enz, maar ook

bovenplaatselijk werk. Zo is in ordinantie 3-9-1 dan ook vermeld dat tot het dienstwerk van de predikanten behoort: “het dienen van de kerk in de meerdere vergaderingen”. Dit betekent bijvoorbeeld dat een predikant zich niet kan onttrekken aan afvaardiging naar de classicale vergadering als op het rooster staat dat de (wijk)gemeente een predikant moet afvaardigen; en omgekeerd, een kerkenraad kan een predikant ook niet “verbieden” naar de classicale vergadering te gaan omdat er in de gemeente (te) veel werk gedaan moet worden. Zo kan van een predikant ook gevraagd worden als afgevaardigde lid te worden van de generale synode of bijvoorbeeld als visitator in een regionaal of landelijk college voor de visitatie deel te nemen.

10

Het “dienen van de kerk in de meerdere vergaderingen” is niet een hobby van sommige predikanten die van vergaderen houden, maar behoort tot de gewone werkzaamheden van de (gemeente)predikant, ook als deze “parttimer” is.

Werken buiten de “eigen” gemeente

Dat een predikant niet alleen predikant van een gemeente is maar ook van de kerk, betekent niet dat een predikant ook “gerechtigd” is overal op te treden. Als de predikant buiten de eigen gemeente werkzaamheden verricht die gerekend kunnen worden tot het dienstwerk van de predikant, kan dat alleen op verzoek van of met goedvinden van de kerkenraad van de andere gemeente: deze kerkenraad draagt immers ter plaatse de verantwoordelijkheid voor het kerkenwerk.

Werkzaamheden buiten de eigen gemeente worden ook “in opdracht van een meerdere ambtelijke vergadering” verricht. Hierbij kan met name gedacht worden aan het werk van de consulent; om als consulent op te treden heeft een predikant geen toestemming nodig, noch van de kerkenraad van de eigen gemeente noch van die van de andere gemeente, waar deze als consulent werkzaam zal zijn. Een predikant wordt als consulent “aangewezen” door een orgaan van de kerk.

Het werk van de consulent

Een gemeente wordt in bepaalde gevallen bijgestaan door een “consulent”, een predikant van een andere gemeente. Een gemeente krijgt deze ondersteuning van de kerk als er aan de (wijk) gemeente geen predikant verbonden is – we zeggen dan vaak dat de gemeente “vacant” is –, als de predikant langdurig ziek is of als deze de taken van een predikant tijdelijk niet mag uitoefenen. In de figuur van de consulent wordt de zorg van de kerk voor de gemeenten zichtbaar. Vanouds was - in de gereformeerde traditie - de consulent de vertegenwoordiger van de classis bij de vacante gemeente; in lutherse kring waren de president van de synode en de synodale commissie daarbij betrokken. De aanwijzing van de consulent vindt nu – onder de nieuwe kerkorde – plaats door het breed moderamen van de classicale vergadering of door het ringverband. Met de verlening van “bijstand” door een consulent wordt ook uitdrukking gegeven aan de verantwoordelijkheid van de gemeenten voor elkaar. Een vacante gemeente kan rekenen op ondersteuning door een predikant van een andere gemeente, zoals deze andere gemeente – als deze op haar beurt vacant wordt – ook beroep kan doen op de hulp van een consulent. Een consulent maakt met de kerkenraad afspraken over de werkzaamheden die deze zal verrichten. Daartoe behoort in ieder geval (dat wil zeggen ten minste) het adviseren van de kerkenraad en het begeleiden van het beroepingswerk. Ordinantie 4-12-3 zegt

niet – zoals een enkeling wel stelt – dat dit de enige taken van de consulent zijn, maar bepaalt dat in overleg tussen consulent en kerkenraad wordt vastgesteld welke andere werkzaamheden zullen worden verricht. Welke werkzaamheden dat zijn hangt af, niet alleen van de behoefte van de gemeente, maar ook van de mogelijkheden van de desbetreffende predikant. Het verrichten van consulentswerk is niet alleen een zaak voor fulltime predikanten, maar behoort ook bij parttime predikanten tot de gewone werkzaamheden. Zeker in die gevallen geldt dat bij het maken van afspraken rekening gehouden moet worden met de (beperkte) mogelijkheden van de predikant.

Tijdelijk

Het werk van de consulent in een gemeente is altijd van tijdelijke aard, dus zolang de predikant van die andere gemeente ziek is of het werk niet mag uitoefenen dan wel totdat aan de vacature een einde is gekomen doordat aan de gemeente een nieuwe predikant is verbonden. De aanwezigheid van een consulent, die werkzaamheden in de vacante gemeente verricht, kan geen reden zijn om het beroepingswerk op de lange baan te schuiven en een vacature (langdurig) niet te vervullen. Is een gemeente – om welke reden dan ook – niet in staat om tot de vervulling van een vacature te komen, dan dienen andere oplossingen te worden gezocht. Hierbij kan allereerst gewezen worden op de mogelijkheid van de aanstelling van een (emeritus) predikant voor het verrichten van ambtelijke hulpdiensten; als hiervoor een dienstdoend predikant wordt gevraagd, moet zijn of haar eigen kerkenraad daarmee instemmen. Is er sprake van een structurele situatie en heeft een gemeente geen mogelijkheid meer om zelfstandig te blijven bestaan, dan moet gedacht worden aan een samenvoeging of combinatie van gemeenten. In de generale regeling predikantstraktementen is aangegeven dat de werkzaamheden van de consulent “niet meer zullen omvatten dan gemiddeld zes uren per week” (art. 36). Er staat niet dat een gemeente recht heeft

11

op zes uur werk van de consulent; er zijn wel vacante gemeenten die deze bepaling graag zo uitleggen, maar dat is onjuist. Het werk van de consulent is geen vrijetijdsbesteding van de predikant, maar behoort tot de “gewone werkzaamheden” en komt in mindering op de arbeidstijd van de eigen gemeente. Het ligt voor de hand dat een predikant die een andere gemeente als consulent bijstaat, met de eigen kerkenraad overleg pleegt over de vraag welke werkzaamheden in deze eigen gemeente tijdelijk – gedurende het consulentschap – achterwege (kunnen) blijven of op een andere wijze worden opgevangen.

Niet overvragen

Als aan de waarneming van het dienstwerk meer tijd wordt besteed dan gemiddeld zes uren, moet daarvoor een vergoeding aan de predikant – en soms ook aan de gemeente van de consulent – worden betaald. De bepaling in de generale regeling is opgenomen mede ter bescherming van de consulent en zijn of haar gemeente. Er zijn bepaalde streken in het land waar het niet ongebruikelijk is dat een predikant meer dan één consulentschap heeft; het is – zeker in die gevallen – zaak om de predikant en zijn of haar gemeente niet te overvragen en bij het maken van afspraken over de “andere” consulentswerkzaamheden rekening te houden met wat in een concrete situatie haalbaar is. Zo behoren we in de kerk met elkaar om te gaan.

Margreet Willemze geeft leiding aan het bureau Juridische zaken en colleges

Kerkinformatie

Beleidsplan

KRONIEK

Februari 2005

Jan-Gerd Heetderks

Een telefoontje van een verontrust kerkenraadslid: ‘We hebben het als gemeente financieel moeilijk, maar we moeten ook nog altijd aan Utrecht afdragen. Wat hebben we daar nu eigenlijk aan?’

Ja, wat wordt allemaal betaald uit de verschillende afdrachten van de gemeente aan ‘het land’? Het werk van de synode, oecumenisch werk (binnen- en buitenland), bijzonder pastoraat (zoals doven- en studentenpastoraat), het missionaire en diaconale werk in binnen en buitenland, de Protestantse Dienstencentra (in Utrecht en de regio’s), het werk van de classes, de toerusting van gemeenten en ambtsdragers, het landelijke en regionale jeugdwerk… enz. Er gebeurt ontzettend veel van het geld dat gemeenten beschikbaar stellen voor het bovenplaatselijke werk. Gedeeltelijk is het werk dat plaatselijke gemeenten niet zelf kunnen doen en dus namens de gemeenten gezamenlijk uitgevoerd wordt, anderzijds worden gemeenten en classes op aanvraag ondersteund. Van één regionaal centrum weet ik dat 75% van de beschikbare tijd van medewerkers besteed wordt aan aanvragen van gemeenten en classes. De dienstenorganisatie (in Utrecht en de regio’s) is inderdaad bedoeld als ‘diensten’-centrum – dienstbaar aan het werk van kerk en gemeenten. Om nu richting aan het werk van de dienstenorganisatie te geven, stelt de synode om de zoveel jaar een beleidsplan vast. Een dergelijk beleidsplan is op dit moment in de maak en zal in 2005 door de generale synode worden behandeld en vastgesteld. Omdat de dienstenorganisatie geen losstaand onderdeel van de kerk is en mag zijn, maar gemeenten wil ondersteunen en het beleid van de kerken wil uitvoeren.

Keuzes maken

In het beleidsplan gaat het niet om een ‘wensenlijstje’ van alles wat de kerk graag zou willen. Er moeten keuzes gemaakt worden, omdat de financiële middelen beperkt zijn. Dan gaat het uiteraard om vragen als: Wat moet bij kleiner wordende financiële mogelijkheden voorrang hebben, wat moet je misschien afbouwen of anders aanpakken? En tegelijk: Wat zijn de accenten die de kerk in deze tijd wil zetten en die door de dienstenorganisatie in concreet werk vertaald moeten worden? Dat vraagt enerzijds om inhoudelijke duidelijkheid en anderzijds zal de beleidsplanning ook gekoppeld worden aan een

financiële planning voor de komende jaren. Enkele jaren geleden is namelijk afgesproken dat de quotumdruk voor de gemeenten voorlopig niet mag stijgen en dat betekent dat ook op het bovenplaatselijk werk voortdurend bezuinigd moet worden. Want als elke organisatie hebben ook wij te maken de gewone kostenstijgingen. Al met al is het zaak om de beleidsplannen heel sterk te binden aan de financiële mogelijkheden in de toekomst.

Totaal-beleidsplan

Op weg naar een beleidsplan van de kerk voor de dienstenorganisatie sprak de synode in het afgelopen jaar al over het missionaire karakter van de kerk. Wat verstaan wij onder ‘zending’ in binnen- en buitenland? Ook bezon de synode zich op de diaconale taak van de kerk en gemeenten en de vraag hoe gemeenten het beste ondersteund kunnen worden in hun diaconale roeping. Daarnaast lieten we ons door drie jeugdwerkorganisaties uitdagen om met elkaar de vraag te bespreken hoe we jongeren bij het evangelie en bij de kerk kunnen betrekken. Natuurlijk spelen al deze vragen in eerste instantie in de plaatselijke gemeente. Maar aan de ene kant zoeken veel gemeen-

12

ten in die vragen begeleiding door de regionale en landelijke dienstenorganisatie en aan de andere kant worden ook een aantal taken namens ons allen door de dienstenorganisatie verricht. Bijvoorbeeld in de zending of het werelddiaconaat. En dan is het belangrijk dat de synode voor dat werk ook een richting aangeeft. De gevoerde gesprekken en genomen besluiten zullen nu in april van dit jaar uitmonden in een totaal-beleidsplan van de kerk voor de dienstenorganisatie voor de komende jaren. Dat beleidsplan zal – zoals gezegd – door de synode vastgesteld worden en zo kunnen het bestuur van de dienstenorganisatie en het moderamen van de synode dan ook aan de hand daarvan het werk van de dienstenorganisatie begeleiden. In ‘Utrecht’ doen ze dus niet maar wat, zoals soms smalend gezegd wordt, maar in Utrecht en in de regio’s is een loyale dienstenorganisatie die het beleid van de kerken uitvoert.

Ds. J.-G.Heetderks is preses van de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland

Kerkinformatie

REGIO

Februari 2005 Februari 2005

Negen regionale Protestantse Dienstencentra op een presenteerblaadje De redactie van Kerkinformatie vroeg de regionale Protestantse Dienstencentra (PDC’s) zich te presenteren met een ‘pareltje’, hoogtepunt en/of bijzonder nieuwsfeit in het jaar 2005. De uitdaging om je als dienstencentrum in kort bestek te presenteren is enthousiast opgepakt.

Protestants Dienstencentrum Fryslân PDC Fryslân presenteert ‘hot items’: Beleidsontwikkeling

Op 1 januari 2007 moet elke gemeente een beleidsplan hebben. Dus moet er eerst beleid worden ontwikkeld. Daarin is elke gemeente volstrekt eigen baas, maar ze kunnen voor advisering natuurlijk ook een beroep op het PDC Fryslân doen. Daarvoor hebben we: • enkele voorlichtingsavonden gehouden over beleidsontwikkeling • de map ‘Bronnen voor beleid’ te koop en • één consulent aangewezen voor de advisering gedurende een beleidsproces.

Armoede

Groeiende armoede onder zieken, allochtonen, asielzoekers, ouderen zonder pen-

Protestants Dienstencentrum Groningen-Drenthe City-Lights

Laten we er geen misverstand over krijgen: ongeveer driekwart van het werk van het PDC Groningen-Drenthe bestaat uit vraaggestuurd werken. De mensen van het PDC reageren op een vraag, geven een antwoord, begeleiden een groep of de hele gemeente bij een veranderingstraject, of geven een cursus of training op maat.

Protestants Dienstencentrum Gelderland Samen-spel

Het PDC Gelderland heeft als slogan voor haar actviteitenprogramma 2004 en 2005: “Samen; leren, geloven, dienen en vieren”. De inleidende tekst bij dat programma zegt onder andere: “Samen geeft ook aan dat er mensen in verschillende levensfasen met elkaar optrekken. Daarin gaat het om leren van elkaar, wederzijds. Leren heeft hier niet in de eerste plaats de betekenis van informa-

Diaconale Conferentie PDC Fryslân, 29-09-04 (Foto: PDC Fryslân)

sioenaanvulling en alleenstaande ouders! Diakenen komen deze mensen tegen en helpen waar geen helper is. Zij horen de verhalen van mensen. Zij horen van financiële, maar ook van emotionele nood! Een overheid die alleen mensen met betaald werk als volwaardig ziet, benadrukt in feite dat je als uitkeringsgerechtigde onvolwaardig burger bent en niet meetelt. De burger met

minder mogelijkheden wordt niet gesteund maar met wantrouwen benaderd. Het geloof in de God van Abraham, Isaäc en Jacob zal altijd weer de samenleving zelf en de keuzen, waarop die is gegrondvest, ter discussie te stellen. Diakenen merken hoe moeilijk het is om solidair te zijn. Ze merken de afwijzing van dergelijke gelovige keuzen om zich heen. Diakenen zetten de gemeente aan tot het streven naar rechtvaardige verhoudingen. Vanuit het Protestants Dienstencentrum ondersteunen we de daarom de diakenen van harte! Postbus 108, 8900 AC Leeuwarden. Bezoekadres: “De Wjittering”, Jacob Catsstraat 2 te Leeuwarden. Telefoon (058) 294 87 48. Fax (058) 294 87 20. E-mail: [email protected]

Maar daarnaast is er ook een heel leerzaam en interessant aanbod. Bijvoorbeeld het project City-Lights. Vooral groepen jongeren, maar soms ook diakenen doen daaraan mee. De groep vertrekt ’s avonds om een uur of zeven en zwerft tot vier uur ‘s morgens door de stad Groningen. Tijdens die tocht maken ze o.a. kennis met beroepskrachten en vrijwilligers die zich het lot aantrekken van de mensen aan de onderkant van de samenleving. Onderweg komen ze dak- en thuislozen en verslaafden tegen. Er wordt een bezoek gebracht aan het politiebureau, een opvanghuis voor zwervers en de ‘huiskamer’ voor

verslaafde prostituees. Daarnaast biedt een kennismaking met het voor de meeste deelnemers onbekende Leger des Heils, het COC, de Quakers, de moskee of bijvoorbeeld de Russisch Orthodoxe Kerk een kijkje in een wereld die voor hen vaak onbekend is. Deze tocht, die wordt afgesloten met een gesprek over wat men heeft meegemaakt wordt door de deelnemers altijd als zeer indrukwekkend ervaren.

tieverwerving, maar vooral van ontwikkeling met hoofd, hart en handen. Ten diepste is de christelijke gemeente leerlinggemeenschap om samen te leren, te geloven, te dienen en te vieren.” Hiermee is de gemeenteontwikkelingsvisie van het PDC Gelderland in een notendop verwoord. Basis van gemeenteontwikkeling is het gesprek tussen de generaties over geloofs- en levensvragen. Daar ligt het hart van alle gemeenteopbouw. Om dit gesprek een impuls te geven heeft het PDC Gelderland het “Samen-spel” ontwikkeld. Dit is een spel met 52 kaarten rond de vier seizoenen van het leven: lente/

ontkiemen, zomer/aarden, herfst/vruchtdragen, winter/loslaten. Op die kaarten staan vragen waarmee gemeenteleden van verschillende generaties hun geloofs- en levenservaringen samen kunnen delen en verdiepen. Het spel kan overal gespeeld worden waar mensen elkaar willen ontmoeten. Het spel zal medio 2005 worden uitgegeven en vanaf dat moment verkrijgbaar zijn bij het PDC Gelderland.

13

Rummerinkhof 2-4, 9751 SL Haren. Telefoon (050) 534 45 22. Fax (050) 534 66 92. E-mail: [email protected].

PDC Gelderland, Postbus 1238, 6801 BE Arnhem. Telefoon (026) 355 17 55. Fax (026) 443 30 09. E-mail: [email protected]

Protestants Dienstencentrum Overijssel-Flevoland De passie van Wim Hendriks

Niet alleen mijn passie. In het najaar van 2004 organiseerde het PDC OverijsselFlevoland samen met de Inwendige Zendingsbond (IZB) te Amersfoort drie regioavonden over missionair gemeente-zijn. Het thema was: ‘(hoe) heeft mijn gemeente aantrekkingskracht?’ Ruim 80 gepassioneerde mensen uit meer dan 40 gemeenten waren hierover in gesprek. Met passie, maar ook met verlegenheid. Want evangelisatiewerk is niet eenvoudig. Onze tijd is wel boordevol uitdagingen, waarin verlegenheden gelegenheden kunnen worden, als we bewogen zijn met mensen die we tegenkomen. Relaties blijken zonder uitzondering het voer-

Protestants Dienstencentrum Utrecht Missionair werk binnenland

Annelies Bouwman: In de provincie Utrecht kennen we de jaarlijkse PDC-lezing waarin een thematiek belicht wordt waarvan wij denken dat die “toekomstbelang” heeft voor de gemeenten in de regio. Eind november 2004 was het weer zover. De titel was deze keer: “Missionair mag weer…”. Ds. Wim Dekker van de Inwendige Zendingsbond (IZB) voerde ons in zeven punten langs achtergronden van missionair-zijn in kerk en samenleving. Ds. Joke van der Velden van de Oranjekerk in Amsterdam vertelde over de

tuig te zijn waarmee mensen via de voordeur de gemeente van Christus binnenkomen. Diezelfde relaties kunnen wellicht ook voorkomen dat velen via de achterdeur verdwijnen. Een ander initiatief op dit terrein hebben wij eveneens met hulp van de IZB opgezet. In onze provincie is zowel een werkgemeenschap als een studiekring van predikanten bezig met de bestudering van een boek over missionair gemeentezijn, o.l.v. de studiesecretaris van de IZB ds. W. Dekker. In de hoop en verwachting dat de passie, die de synode uitsprak en die wij delen ook in de gemeente meer terrein zal winnen. Tot eer en verheerlijking van de Naam en uitbreiding van Zijn Koninkrijk.

Pelgrimage

Wim Hendriks is gemeenteadviseur classes Kampen en Zwolle, en provinciaal medewerker afdeling gemeenteontwikkeling en missionair werk binnenland

PDC Overijssel/Flevoland, Postbus 3, 8140 AA Heino. Bezoekadres: De Haarstraat 14, 8141 EX Heino. Telefoon (0572) 34 68 00. E-mail: [email protected]

praktijk. Hoe door een grondige renovatie van de buitenkant nieuw élan kon groeien; hoe de gebruikte symbolieken steeds aanleiding geven tot vragen waarmee Het Verhaal verteld kan worden. Voor ons was die lezing de start van een periode waarin wij nadrukkelijk inzetten op binnenlands missionair werk. Uiteraard gingen wij altijd al in op vragen uit gemeenten. En dat doen wij goed. Maar op vragen ingaan is een reactie. De komende twee jaar willen we actief bezig zijn: vernieuwing zoeken, uitdagen, experimenteren, impulsen geven.

genootschappen uit 25 landen) in juli haar Assemblee in Utrecht heeft. Ons PDC organiseert voor één van de zondagen dat alle leden daarvan worden ondergebracht in gastgezinnen in de provincie en de kerkdiensten meevieren. Voor de betreffende gemeenten een geweldige gelegenheid met leden van zusterkerken te spreken over wat hen bezighoudt en hoe zij zaken (bijvoorbeeld missionair werk) aanpakken.

REC-Assembly

Bijzonder het komende jaar is ook dat de REC (Reformed Ecumenical Council – 38 kerk-

Protestants Dienstencentrum Noord-Holland Noord-Holland gaat in 2005 de grenzen over. Aan het jaarlijkse provinciale jongerenspel Sirkelslag, een themaspel voor tienergroepen vol uitdaging, creativiteit en plezier, wordt voor het eerst ook door groepen uit Overijssel, Flevoland en Utrecht meegedaan. Dus spannende voorrondes voor 45 groepen in Noord-Holland en een nationale finale in maart. Wie wint de Sirkelslag-bokaal? Nieuw dit jaar is de cursus voor kerkrentmeesters, waarin aandacht wordt besteed aan de taak van kerkrentmeesters en het functioneren van het college. Gezien de grote belangstelling in het afgelopen jaar voor de modules voor scribae en administrateurs verwachten we weer veel deelnemers. Het regioblad Op Weg verheugt zich in een groeiende lezerskring. Het vele, dat er op

Team gemeenteadviseurs en

In het Protestants Diensten Centrum Overijssel/Flevoland besteden wij veel aandacht aan diaconaat. Kenmerkend voor een diaconale gemeente is te (leren) kijken door de ogen van de ander. Om gemeenten hierbij tot ondersteuning te zijn, hebben wij het project ‘De maatschappij, dat ben JIJ!’ opgestart. In dat kader organiseren wij voor jongeren een ‘pelgrimage’; een fietstocht door eigen omgeving langs verschillende maatschappelijk betrokken instellingen zoals verslavingszorg, gevangenis, daklozenproject, AMA’s. Hengelo en Almere staan klaar om op pelgrimage te gaan! Meer informatie bij: Karen Hop, [email protected], tel. (0572) 34 68 26.

Annelies Bouwman is hoofd PDC Utrecht PDC Utrecht, Postbus 79, 3980 CB Bunnik. Bezoekadres: Regulierenring 2d, 3981 LB Bunnik. Telefoon (030) 251 03 45. Fax (030) 251 09 71. E-mail: [email protected]

En verder onder meer: • Ondersteuning van de classicale vergaderingen in hun nieuwe rol binnen de Protestantse Kerk in Nederland • Voortzetting van het werken aan de korte lijnen tussen gemeenten en dienstencentrum en regionale netwerken tussen gemeenten • Stimuleren van de dialoog tussen christenen moslimjongeren door materiaal en advisering • Een Korendag voor 16 cantorijen in oktober in samenwerking met Stichting De Haaf: presentaties aan elkaar en een gelegenheidskoor van 300 mensen in de Grote Kerk in Edam

hoofd PDC Noord-Holland.

kerkelijk gebied in Noord-Holland gebeurt, is gevat in artikelen en ‘Kruispuntjes’. Daar gaan we dit jaar zeker mee door. Het laatste nummer kunt u inzien via www.noordholland.pkn.nl, publicaties.

14

PDC Noord-Holland, Postbus 1319, 1500 AH Zaandam. Bezoekadres: Vinkenstraat 36a te Zaandam. Telefoon (075) 655 95 10. Fax (075) 612 33 80. E-mail: [email protected]

Protestants Dienstencentrum Zuid-Holland Wij komen naar u toe

In 2005 zal het contact met de gemeenten in Zuid-Holland centraal staan. Classisconsulenten / gemeenteadviseurs zullen zich extra inzetten om relaties op te bouwen met kerkenraden en anderen die een belangrijke plaats innemen in het gemeentewerk. Zo kan de dienstverlening adequaat ingaan op vragen die daar leven. De classisconsulent wordt daarbij het centrale aanspreekpunt voor alle gemeenten. In overleg kan bezien worden welke ondersteuning voor de gemeente gewenst is en hoe het dienstencentrum daarin kan voorzien. Dit jaar zal een aantal gemeenten gericht benaderd worden voor een dergelijk bezoek. Vervolgens zal de classisconsulent, of een collega die op een bepaald gebied gespecialiseerd is, de gemeenten waar nodig ondersteunen. Met deze werkwijze wordt een netwerk van contacten opgebouwd en komt het werk van het dienstencentrum dichter bij de gemeenten te staan. Naast dit werk in de gemeenten zal het dienstencentrum

Protestants Dienstencentrum Zeeland Het PDC Zeeland in 2005

Liturgisch bloemstuk in de kleuren van de Protestantse Kerk in Nederland. Foto: Wil Kuiper

zich ook richten op vragen van de multiculturele samenleving en minderheidskerken. In het project “De zwakste schakel” wordt verder gewerkt aan een methodiek voor het jeugdwerkkader voor het herkennen en signaleren van problemen onder jongeren. Ambtsdragers en jeugdwerkers zullen informatie krijgen, hoe zij knelpunten kunnen signaleren, daarop goed kunnen reageren en

desgewenst gericht kunnen doorverwijzen naar gespecialiseerde hupverlening.

enthousiasme. Eenvoudigweg helpen dat het Zeeuwse gemeentewerk soepel loopt, vrijwilligers goed zijn toegerust voor hun taken. En dat zij een steuntje in de rug kunnen ervaren door onze betrokkenheid. Of met inspirerend werkmateriaal, voorbeeldactiviteiten of door de gezamenlijkheid in de Campagne “Gelooft u ook dat ieder mens telt?”

vinden, is een ‘eigen’ Kerkdag een goed alternatief. Van de eerste hebben we lang nagenoten. Voor de tweede hebben we net zo’n goede hoop dat het een ontmoetingsplek wordt voor streekproducten: voorbeelden van Zeeuws kerkenwerk, bezieling die over grenzen reikt, stilteplekken, praathoeken en proefplaatsen. 12 november, onthoud het!

Net als in 2004 zal het overgrote deel van de dienstverlening aan de Zeeuwse gemeenten zich afspelen in het dagelijkse contact met de gemeenten. De ‘pareltjes’ worden zichtbaar in het delen van de mogelijkheden voor gemeente-zijn anno 2005: vaak in kleinschalige situaties, met beperkte middelen en menskracht. Maar waar we minstens zo vaak een grote trouw ontmoeten, en achter twijfel,

In 2005 bereiden we ons voor op de twaalfde van de elfde. Voor de tweede maal organiseren we een provinciale Kerkdag. Waar veel Zeeuwen het midden van het land ver weg

Protestants Dienstencentrum Noord-Brabant en Limburg

eniging. Met als voorlopig resultaat dat op 1 januari enkele tientallen gemeenten de benodigde handelingen en besluiten geheel of vrijwel geheel achter de rug hadden, en de afspraak met de notaris konden maken voor het vormen van een Protestantse Gemeente.

Zuidelijke classes willen koploper blijven

In drie van de vijf classicale gebieden in Noord-Brabant en Limburg vormen gefedereerde gemeenten al jaren een ruime meerderheid. Voor hen was 1 mei 2004 de dag waarop begonnen kon worden met het formaliseren van een al jaren bestaande situatie: die van één geïntegreerde protestantse gemeente. Het Protestants Dienstencentrum was voor veel gemeenten een vraagbaak in de voorbereiding op de plaatselijke kerkver-

Provinciale Kerkdag

Ook in ZWO-relaties wil het Zuiden koploper zijn. Anderhalf jaar nadat de regio de uitdaging aannam om partners en projecten van de PKN dichter bij de gemeenten te brengen, hebben alle zuidelijke classes een eigen directe relatie – in Zambia, Zimbabwe, Mozambique, Namibië of Kameroen – tot een partnerkerk, een Kerkinactie-project of een uitgezonden medewerker. Gelegen aan een drielandenpunt, is het Zuiden natuurlijk ook gevoelig voor Europese

15

PDC Zuid-Holland, Postbus 5103, 2900 EC Capelle aan den IJssel. Bezoekadres: Ligusterbaan 2, 2908 LW Capelle aan den IJssel. Telefoon (010) 445 43 00. Fax (010) 460 41 41. E-mail: [email protected]

PDC Zeeland, Postbus 200, 4460 AE Goes. Bezoekadres: De Vuurvogel, Stationspark 45, 4462 DZ Goes. Telefoon (0113) 24 63 70. Fax (0113) 24 63 89. E-mail: [email protected]

ontwikkelingen en hun betekenis voor de kerk. De toetreding van nieuwe EU-leden, de Europese ontwerp-grondwet en het Nederlands EU-voorzitterschap vormden aanleiding voor een nieuwjaarsbijeenkomst rond vernieuwende gemeentecontacten in een snel veranderend Europa. Zo zijn veel protestanten in het Zuiden 2005 begonnen: zonder oude ballast, direct, en toekomstgericht! PDC Noord-Brabant en Limburg, Postbus 447, 5600 AK Eindhoven. Bezoekadres: Geldropseweg 165, 5613 LM Eindhoven. Telefoon (040) 212 19 55. Fax (040) 212 48 03. E-mail: [email protected]

Kerkinformatie

CATEGORIAAL PASTORAAT

Februari 2005

Douwe Anne Verbrugge

Koopvaardijpastor bestrijdt sociaal onrecht

Het zeemanshuis (Seamen Centre) aan de Radarweg in Amsterdam noordwest ligt er wat verloren bij. Zeker als het hard waait. In de verte stinkende rookpijpen die hoger zijn dan de Domtoren. Vlakbij roestige wagons van NS Cargo. Binnen in het zeemanshuis een biljarttafel, een kerstboom, een pingpongtafel, een mediation centre en een bar. Veel zeelui hebben last van heimwee. Voor koopvaardijpastor Léon Rasser is het één groot avontuur. ‘Kijk je moet hier niet als een softe maatschappelijk werker rondlopen. Dan ben je zelf heel snel de klos. Ik moet vaak denken aan het verhaal van de barmhartige Samaritaan. De moraal van dat verhaal is niet dat we een religieuze plicht hebben altijd maar te moeten helpen - dat had Jezus dan ook wel meteen kunnen zeggen - nee het verhaal geeft aan dat je moet doen wat bij je past. Als ik hier als een superhulpverlener door de haven loop, dan komt iedereen op me af. Iedereen wil wel hulp, dat is lekker makkelijk. Dat doe ik dus niet. Als het mij niet uitkomt of als ik in niet lekker in mijn vel zit, loop ik

ook wel eens met een boogje om mensen heen die mij misschien willen spreken. In Nederland is het een taboe ellende en armoede te hebben, dat mag niet en moet worden opgelost. Maar ik heb hier in mijn werk als koopvaardijpastor geleerd dat het niet erg is soms even in het stof te moeten bijten. Hardheid is niet erg, zachtheid is erg. Jezus was ook geen softie. Weet je, ik heb nog nooit zoveel aansprak gehad nu ik in een Audi rijd. De zeelieden blijven toch vooral geïnteresseerd in vrouwen, auto’s en de nieuwste mobieltjes. Daar moet je je geen illusies over maken.’

Cape Lord is afgemeerd. Foto:PKN

16

Opletten in de kantine

Rasser is al zes jaar koopvaardijpastor en beheert het havengebied van Amsterdam tot IJmuiden. ‘Ik stap bijna dagelijks aan boord van nieuw binnengekomen schepen. Het is dan vaak koffie drinken in de kantine. Min of meer toevallig raak je dan altijd wel in gesprek met mensen die iets op hun hart hebben. Het is een kwestie van opletten wie het langst in de kantine blijft zitten. Het gaat vaak over heimwee of ruzie thuis. Met theologische kwesties word je niet geconfronteerd. Wel grappig dat vooral Filippijnen (eenderde van alle zeelui is afkomstig van de Filippijnen, red.)

en Russen vrijuit over hun geloof praten. Voor hen ben ik zeg maar niet die “loser” van de kerk. Vooral Filippijnen vragen dikwijls of ik hen de biecht wil afnemen. Ze zijn hoog katholiek daar. Overigens moet je je van de kerkdiensten die ik op schepen houd niet teveel voorstellen, het zijn een soort kindernevendienstjes.’ De kick van het werk in de haven ligt voor Léon Rasser niet meer in het uitdelen van telefoonkaarten aan arme zeelui-sloebers die geen geld meer hebben. ‘Je maakt zeelui er wel blij mee, maar zelf ben je er snel op uitgekeken.’ Waar Rasser veel tijd aan besteedt is het bestrijden van sociaal onrecht. ‘Zeelui die tijdens hun werk hun arm of been zijn kwijtgeraakt hebben recht op pak ‘m beet 50.000 euro schadevergoeding. Maar als je de weg binnen de bureaucratie niet weet om dit geld op te eisen, kun je wel fluiten naar je centen. Veel reders maken gebruik van deze onwetendheid of kopen dokters om een verklaring te tekenen dat de betreffende persoon nog geschikt is werkzaamheden aan boord uit te voeren. De wereld van de scheepvaart is zo corrupt, dat wil je niet weten. Ik help de zeelui dus bij de papieren bureaucratie en attendeer dokters op hun verantwoordelijkheid.’

E-mail middel tegen heimwee

Daarnaast is Rasser actief voor de internationale organisatie op gebied van het koop-

Helene Pelfors, collega van Léon Rasser. Foto: PKN

Toetjes in het werk van koopvaardijpastor zijn de diensten bij een “gewone” gemeente. ‘Het is belangrijk dat de band tussen de kerk en het bijzonder pastoraat af en toe eens goed wordt aangehaald. Anders word ik teveel een heerser in mijn eigen

‘…Ik heb hier in mijn werk als koopvaardijpastor geleerd dat het niet erg is soms even in het stof te moeten bijten.’ vaardijpastoraat, de International Christian Maritime Association (ICMA). ‘Momenteel zijn we als ICMA erg in de weer met het uitoefenen van druk op scheepseigenaren om de mogelijkheid tot e-mailen te bewerkstelligen aan boord; voor veel zeelui een subliem middel tegen heimwee. In Nederland ben ik hoofdredacteur van het magazine “Diepgang”; een uitgave van de Nederlandse Zeemanscentrale en de Stichting Pastoraat Werkers Overzee voor Nederlandse zeevarenden. Redactiewerk is erg leuk. Met de Amsterdamse tv-zender AT5 ben ik in overleg voor het opzetten van Sea-TV. De meeste zeeschepen hebben geen televisiebereik, daarvoor moet je in dezelfde koers varen als de banen die een satelliet maakt. Door de productie van dvd’s over allerlei onderwerpen met betrekking tot de scheepvaart, hopen we een gat in de markt aan te boren. Wereldwijd zijn er zo’n 1,2 miljoen zeevarenden en er heerst een enorme traditie van distributie onder zeevarenden, dus er liggen zeker kansen.’

koninkrijk en dat is een valkuil waarvoor ik mezelf moet behoeden. Bij bedankjes van zeelui, wijs ik ze altijd op de kerktorens die aan de horizon te zien zijn: “De mensen van die kerken moet je bedanken want die betalen dit allemaal.” Ouderen en catechisanten die ik zo nu en dan op bezoek krijg, vinden het vaak interessant om te zien wat er hier gebeurt en waarmee ik bezig ben. Het is toch net even iets anders dan het symbolisch bloemschikken in de eigen plaatselijke consistorie. Een tijdje geleden sprak ik iemand uit de Thomaskerk uit AmsterdamZuid. Volgens hem kennen we in Nederland geen armoede meer. Ik heb hem toen gewezen op het feit dat op vijf procent van de schepen die in Amsterdam aanmeren het personeel geen goede warme kleding heeft, het eten uit blik over de datum is en dat het op die schepen barst van de kakkerlakken en de ratten. De diaconie van die kerk leefde weer helemaal op. Prachtig toch, dat je als kerk dan weer weet waar je je geld aan uitgeeft!’

17

‘Aan de andere kant kan het knuffelgehalte in de linkervleugel van de kerk naar mijn idee ook wel eens te hoog zijn. Zo erg is armoede nu ook weer niet. De armen moet je aalmoezen geven, maar niet teveel. Als je te “geverig” wordt, lachen ze je achter je rug uit. Ik geloof dat in de rechtervleugel van de kerk daarover veel gezonder en meer nuchter wordt gedacht.’

Zeedominees

Vaste prik voor dominee Rasser is de koopvaardijdienst op de derde zondag van november in de kerk van IJmuiden als de gevallenen op zee worden herdacht. ‘De kerk zit dan bomvol met vooral voormalig zeevarenden. Ook word ik nogal eens gevraagd voor het leiden van begrafenisdiensten van voormalige zeelui. Met de “dominees van de wal” hebben ze niet zoveel op. De “zee-dominees”, die begrijpen het echte leven!’

Douwe Anne Verbrugge is free-lance journalist

Dit is een artikel over één van de vormen van categoriaal pastoraat, dat werkt in opdracht en onder aansturing van de landelijke kerk. Het gaat hier om een categoriaal pastoraat dat niet ten laste kan komen van de plaatselijke gemeenten in de regio. Het werk heeft een landelijke - en in het geval van het koopvaardijpastoraat een internationale uitstraling. Daarom wordt voor de ondersteuning van deze werkzaamheden een beroep gedaan op de solidariteit van de plaatselijke gemeenten in het land. Voor vragen over de categoriale pastoraten: Ploni Robbers-van Berkel, e-mail: [email protected]

Kerkinformatie

KERK EN ISRAËL

Februari 2005

Ad van Oost

‘We hebben gehoord dat God met u is … ’ Voor de 25e keer organiseert de Provinciale Werkgroep Kerk en Israël voor Noord-Brabant en Limburg, samen met de Contactgroep voor Joods-Christelijke betrekkingen te Antwerpen, een tweedaagse conferentie. De conferentie vindt dit jaar plaats op 8 en 9 februari in Antwerpen. Het thema is: Het gezicht van God na “Auschwitz” – Welke vragen roept dat op voor de kerk? De tweedaagse conferentie vindt ieder jaar op verschillende data plaats. Wel ligt vast waar en wanneer de conferentie gehouden wordt: in het Theologisch en Pastoraal Centrum te Antwerpen, op Aswoensdag en de dinsdag daaraan voorafgaand. ‘Door het feit dat het jaarlijks terugkomt in de periode van het lenteverlof van de Vlaamse scholen, is het initiatief van de theologische conferenties een vaste waarde geworden,’ zegt mede-organisator Danny Rouges uit Vremde (België). ‘Een beperkt aantal mensen uit heel Vlaanderen schrijft zich in voor het hele programma, maar dat wordt goedgemaakt door een groot aantal belangstellenden uit de brede regio rond Antwerpen voor de

“open avond” op dinsdag. De conferenties hebben uitstraling! Dit was zeker ook het geval bij de zogenaamde Trialoog van 2004.’

Groeiend aantal deelnemers

Ds. Sjirk van der Zee uit Sleeuwijk (Nederland), vanaf 1990 voorzitter van de Provinciale Werkgroep Kerk en Israël voor Noord-Brabant en Limburg, bevestigt dat tijdens de conferenties de dinsdagavond van groot belang is. ‘Dan komen vooral mensen uit de Joodse Gemeenschap in Vlaanderen, met name uit Antwerpen. De spreker op dinsdagavond is daarom altijd iemand uit de Joodse traditie. De trialoog op 24 februari 2004 tussen Jodendom, Christendom en Islam was inderdaad

een heel bijzondere avond. Tijdens deze trialoog hebben we ervaren hoe je met groot respect voor elkaars overtuiging, stevig staande in je eigen traditie, een echt gesprek kunt voeren over de vraag waar wij mensen werkelijk staan voor het aangezicht van de Eeuwige en in de ontmoeting met elkaar.’ ‘Het deelnemersaantal groeit gestaag. Bij de start – 25 jaar geleden – namen er zo’n 40 personen deel aan de conferentie, in 2004 waren dat er 93,’ vertelt Van der Zee. ‘Als Provinciale Werkgroep organiseren we naast de tweedaagse conferentie ook ieder jaar op twee plaatsen in Noord-Brabant een studiemiddag ter voorbereiding op de Israëlzondag.

Het Theologisch en Pastoraal Centrum aan de Groenenborgerlaan te Antwerpen waar de tweedaagse conferentie jaarlijks wordt gehouden.

18

Primaire taak

De Provinciale Werkgroep Kerk en Israël krijgt tijdens de 25e conferentie een nieuwe voorzitter, want Van der Zee wil, nu hij 70 jaar is geworden, het voorzitterschap overdragen aan iemand uit de jongere garde. ‘In de afgelopen vijftien jaar hebben we tal van thema’s behandeld. Thema’s als de betekenis van de halacha voor Joden en Christenen, de roeping van Israël te midden van de volken, mystieke tradities in het Jodendom, Abraham in de Midrash. In 2004 was ons thema: De lucht van het land Israël maakt wijs. Wat betekent het veel gehoorde “onopgeefbaar verbonden met Israël”in onze tijd? Ik kijk met plezier op de activiteiten terug, waarbij ik rabbijn dr. Tzi Marx niet ongenoemd wil laten. Hij is al vele jaren één van onze gastsprekers, met grote inbreng en voor de conferentie van grote betekenis. Rabbijn Marx leidt ook het leerhuis voor predikanten in Eindhoven, eveneens georganiseerd door de Provinciale Werkgroep.’ Van der Zee: ‘Wanneer het over Israël gaat, is het vanzelfsprekend dat we dan ook geconfronteerd worden met de politiek van de staat Kerkinformatie

Kerkendag 2005 Op 23 april 2005 vindt de vierde Kerkendag plaats. De Kerkendag wil laten zien, horen en ervaren hoe de Bijbel invloed heeft (gehad) op samenleving en cultuur, en dat de Bijbel nog steeds inspireert en bemoedigt. Daarom wordt de Kerkendag een ‘festival rond de bijbel’ met als thema ‘Uit op Zin’. De bijbel is in, de bijbel is ‘hot’. Dat blijkt wel uit de enthousiaste reacties op de verschijning van De Nieuwe Bijbelvertaling eind oktober 2004. Inmiddels zijn er ruim 350.000 exemplaren verkocht. De publicatie van De Nieuwe Bijbelvertaling en de aandacht voor

Israël. We gaan daar niet aan voorbij, maar we zien het als onze primaire taak de inhoudelijke relatie tussen Kerk en Israël aan de orde te stellen. Met de woorden van dr. Henk Vreekamp: “De Kerk is zonder Israël niet volgroeid”. Het is onze ervaring dat het een heel lange weg is voordat de Christelijke traditie eindelijk verstaat dat we zonder relatie tot het Joodse volk altijd weer ontsporen en ook het Nieuwe Testament misverstaan.’

dagen zullen tien mannen uit volken van allerlei taal vastgrijpen, ja vastgrijpen de slip van een Judese man, en zeggen: wij willen met u gaan, want wij hebben gehoord, dat God met u is. Daarom kunnen we jullie niet met rust laten. We hebben gehoord dat God met u is…” Het bleef stil aan Joodse zijde. We konden de conferentie afsluiten met het zingen van een lied uit de Joodse traditie.

‘Laat ons met rust!’

Sjirk van der Zee vertelt uit de afgelopen jaren de volgende anekdote: ‘Het was tijdens de slotlezing van een Antwerpse conferentie. Dr. H. Vreekamp had gesproken en reacties waren welkom. Eén kwam er van Joodse zijde: “Waarom laten jullie christenen ons niet met rust? Eerst eeuwen van verachting en nu worden we bijna doodgeknuffeld. Laat ons met rust in het dienen van onze God.” Een ondertoon van irritatie en afweer was duidelijk te horen. Het werd stil in de zaal. “We kunnen niet anders meer,” antwoordde dr. Vreekamp, “en zegt een van jullie profeten niet: Zo zegt de HERE der heerscharen: In die BERICHTEN

Ad van Oost is redacteur van Kerkinformatie

Een uitgave van de Provinciale Werkgroep Kerk en Israël is getiteld “De terugkeer van de mens. Een zoektocht aan de hand van Abraham Joshua Heschel”, met lezingen van dr. M. Poorthuis, drs. C. Constandse, dr. Tzwi Marx, dr. H. Vreekamp, dr. G. Willems, dr. J.W. Kirpestein en prof. Dr. J. Klener. De prijs is P 12,50. Het boekje is te bestellen bij de penningmeester van de Werkgroep, ds. A. van der Ploeg te Werkendam. Telefoon: (0183) 50 90 70.

Februari 2005

Na de feestelijke opening volgt op het hoofdpodium een aaneenschakeling van programma’s. Er is de bijbelacademie, voor studie en diepgang. Er is maatschappelijk engagement, een grote informatiemarkt en de stilteplek.

de bijbel vormen de aanleiding voor de vierde Kerkendag. De Kerkendag vindt plaats in de IJsselhallen te Zwolle. De organisatie is in handen van de Raad van Kerken. Speciaal voor deze dag is de Raad een unieke samenwerking aangegaan met de Evangelische Alliantie, de vereniging van migrantenkerken SKIN en het Nederlands Bijbelgenootschap.

19

Jongeren van 13 tot en met 20 jaar hebben hun eigen programma in de IJsselhallen. Het thema is “Jij je Zin!”. Verschillende jongerenorganisaties werken samen aan de programmering. Voor kinderen van 4 tot 12 jaar is er een afzonderlijk programma en voor de allerkleinsten is er de crèche. Opgave voor de Kerkendag kan via de website www.kerkendag.nl. Voor informatie: Raad van Kerken, Koningin Wilhelminalaan 5, 3818 HN Amersfoort, tel. (033) 463 38 44 of e-mail [email protected].

Kerkinformatie

Februari 2005

BIDDAG

Trinus Hoekstra

Werken met waarden

Op 9 maart is het biddag voor gewas en arbeid. Een goede gelegenheid om stil te staan bij een actueel thema op het brede terrein van geloof, economie en arbeid. Het Landelijk Bureau DISK (Dienst in de Industriële Samenleving vanwege de Kerken) heeft materiaal samengesteld met het oog op kerkdiensten en gespreksgroepen. Het materiaal staat in het teken van het thema “werken met waarden”.

Waarden zijn te omschrijven als de dieperliggende motivaties of oriëntaties die ons gedrag richting geven. In het bedrijfsleven is het tegenwoordig een trend om zich bij het produceren van goederen en diensten te richten op een aantal waarden die hun samenhang vinden in het begrip duurzaamheid. Men kijkt daarbij niet alleen naar de directe winstgevendheid (economische waarden) maar ook naar de gevolgen voor het milieu (ecologische waarden) en voor maatschappelijke verhoudingen of problemen (sociale waarden). Dit wordt Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) genoemd. In het kerkelijk spraakgebruik wordt er vanuit economie al snel een verband gelegd met Mammon. Mammon slaat in de bijbel echter in de eerste plaats op bezit, op datgene wat vastigheid suggereert te bieden. Bij economie gaat het om de huishouding van onze maatschappij. Die huishouding draait om het voorzien in behoeften, maar er kan daarbij zeker een spanning optreden met geld- en kapitaalbelangen. Precies in dit spanningsveld van economische, ecologische en sociale behoeften en belangen speelt MVO zich af en weerspiegelt het de spanningsvolle realiteit van onze samenleving.

Kernactiviteiten

Je zou kunnen zeggen dat het een kernactiviteit van kerken is om zichzelf en de samenleving steeds weer de vermaning voor te houden “gij kunt niet God én Mammon dienen”. Maar vragen als “wat is dan voor mij de fundamentele waarde” en “wat zijn de waarden van waaruit ik leef en werk” zijn van nog groter belang voor de eigen deelname van kerken en gemeenteleden aan de samenleving. Er is in de samenleving waarin wij momenteel leven grote behoefte aan bezinning op deze vragen. De kerk hoeft op dit terrein niet de steen der wijzen te bieden, maar kan met haar traditie van het cultiveren van waarden als menselijke waardigheid, rechtvaardigheid, barmhartigheid en solidariteit een inspirerende plek zijn om elkaar te ontmoeten en bezinning te stimuleren. Ook mag de vraag gesteld worden wat kerken op een meer positieve wijze kunnen bij-

(Foto: Gerrit Groeneveld)

dragen aan MVO. In deze wereld mogen we gestalten zoeken en tekenen oprichten van het Koninkrijk van God. Daarbij gaat het altijd om een vragend zoeken: “zou dit of dat iets kunnen betekenen, laten we het proberen”. MVO vraagt er daarom ook niet om door kerken heilig verklaard te worden, maar eerder om onderzocht en uitgeprobeerd te worden als een instrument om verbeteringen mee tot stand te brengen. Dat heeft ook te maken met de meer diaconale vraag naar de positionering en keuzes van kerken ten opzichte van maatschappelijke ontwikkelingen, problemen in de samenleving en kwetsbare groepen. Deze diaconale vraag gaat eigenlijk over dé kernactiviteit van de kerk in relatie tot MVO: hoe participeren we zelf als kerkgemeenschappen en als individuele gelovigen in de samenleving? Denk daarbij aan onze rollen als consumenten, producenten, werkgevers, werknemers en als burgers die wel of geen lid zijn van politieke partijen en maatschappelijke organisaties. Tot slot is de kerk ook zelf een organisatie, weliswaar geen onderneming maar toch. In de zogenaamde kerkfabriek gaat het om de meer bedrijfsmatige kant van de kerk. In die zin heeft de kerk net als een bedrijf de beschikking over middelen en menskracht. Het beheer van die middelen en die mens-

20

kracht kan tegen het licht gehouden worden van de waardeweging die in het bedrijfsleven bij MVO plaats vindt. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om de kerk als inkoper (van bijvoorbeeld kringlooppapier tot zuivere koffie), spaarder, belegger en werkgever.

Materiaal

Het materiaal van DISK haakt in op dit thema met de brochure “Werken met waarden” (Q 3,50) en de “Handreiking bij de themabrochure” (Q 4,00). De prijzen zijn exclusief verzendkosten. De themabrochure bevat gespreksmateriaal bij het thema en suggesties voor kerkdiensten op de bid- en dankdag en de zondag van de arbeid. De handreiking bevat verdere informatie, suggesties en gespreksmateriaal. Besteladres: Landelijk Bureau DISK, Noordermarkt 26, 1015 MZ Amsterdam, e-mail [email protected], tel. (020) 622 85 05.

Trinus Hoekstra is projectmedewerker bij het team Dienst in de samenleving van de afdeling Binnenland en mededirecteur van Landelijk Bureau DISK.

Kerkinformatie

BERICHTEN

Februari 2005

december 2004 toegezonden aan de inrichtingen van Justitie en aan de kerken.

ex-gedetineerden. Het aantal vrijwilligers zal drastisch worden vergroot en predikanten van buiten zullen bij het pastoraat worden betrokken.

“Bewogen, bezield, professioneel” Door het protestants justitiepastoraat is een beleidsnota 2004 – 2008 opgesteld met als titel “Bewogen, bezield, professioneel”. De beleidsnota is medio december 2004 toegezonden aan de inrichtingen van Justitie en aan de kerken. In de beleidsnota staat verwoord dat het de inzet van het protestants justitiepastoraat is de kerken intensiever bij het gevangenisleven te betrekken. Deze ontwikkeling is dringend nodig, nu er zoveel veranderingen gaande zijn in de inrichtingen van justitie. Denk aan twee gedetineerden op één cel, gewijzigde inzet van de reclassering, versobering van het dagprogramma in de inrichtingen als gevolg van bezuinigingen. De beleidsnota is medio

Samenhangend aanbod

In de inrichtingen van justitie werken vanuit de protestantse kerken 60 justitiepredikanten. Naast de predikanten zijn ook veel vrijwilligers uit de kerken werkzaam in het justitiepastoraat. Het voorziet voor de gedetineerden in een grote behoefte. Velen nemen deel aan de kerkdiensten, gespreksgroepen en persoonlijke gesprekken. Door dit samenhangende aanbod krijgen gedetineerden de mogelijkheid hun delict te verwerken, een persoonlijke levensoriëntatie te ontwikkelen en een begin te maken met een nieuwe levensweg.

Inzet

In de nota wordt een appèl gedaan op de kerken om de problematiek en de levenssituatie van gedetineerden ter harte te nemen en om zo mee bij te dragen aan hun levensperspectief. De kerken kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de reïntegratie van

Verdere plannen voor de komende jaren in samenwerking met het Rooms-Katholiek justitiepastoraat zijn: • De ontwikkeling van een theologisch instituut voor het justitiepastoraat • Een versterkte samenwerking met de Stichting Exodus Nederland als organisatie voor nazorg voor ex-gedetineerden • De ontwikkeling van een motivatieproject voor veelplegers om met de criminaliteit te breken en een nieuw leven op te bouwen Informatie over de nota is te verkrijgen bij J.D.W. Eerbeek, hoofdpredikant Dienst Justitiële Inrichtingen, telefoon (070) 370 26 63 / (06) 51 36 27 83

Cursus over De Nieuwe Bijbelvertaling Bij het Nederlands Bijbelgenootschap(NBG) is een cursusmap beschikbaar over De Nieuwe Bijbelvertaling. De cursus draagt de titel Nu kijken we nog in een wazige spiegel, een naam die ontleend is aan het bijbelboek 1 Korintiërs 13:12. Met de cursus wil het bijbelgenootschap gemeenteleden uit verschillende kerkelijke richtingen en andere geïnteresseerden laten ontdekken hoe De Nieuwe Bijbelvertaling tot stand is gekomen en wat vertalen eigenlijk inhoudt. De cursus voorziet in materiaal voor ten minste vijf bijeenkomsten en is voor Q 22,50 te koop bij het Nederlands Bijbelgenootschap.

Thema’s

De cursus begint met de vertaalprincipes van De Nieuwe Bijbelvertaling. Welke keuzes zijn er gemaakt bij het vertalen en hoe is

het vertaalproces in zijn werk gegaan? Een tweede onderwerp is bijbelvertalen. Wat is dit precies en op grond van welke criteria worden er vertaalkeuzes gemaakt? Andere thema’s zijn aspecten die kenmerkend zijn voor De Nieuwe Bijbelvertaling, zoals de keuze voor de Godsnaam en ‘inclusief taalgebruik’. Ook wordt een overzicht gegeven van de bijbelvertalingen door de eeuwen heen. De cursus wordt afgesloten met een hoofdstuk waarmee cursisten zelf creatief met De Nieuwe Bijbelvertaling aan de slag kunnen gaan. Naast veel achtergrondinformatie bevat de cursus ook suggesties voor een bijeenkomst met tieners of jongeren over De Nieuwe Bijbelvertaling: bijvoorbeeld aan de hand van SMS-taal of bibliodrama. De Nieuwe Bijbelvertaling

Samenstelling

De vijf hoofdstukken zijn elk ongeveer tien pagina’s lang. Ieder hoofdstuk bevat aan het eind een aantal opdrachten. De tekst is opgedeeld in een basis- en een verdiepende tekst en dit geldt ook voor de opdrachten. Voor de cursusleider zit er een korte handleiding bij de cursus. Iedere groep wijst zelf een cursusleider aan.

21

Bestellen

De cursusmap is te bestellen bij de Helpdesk van het Nederlands Bijbelgenootschap, telefoon (023) 514 61 61 of e-mail [email protected].

Kerkinformatie

Februari 2005

PREDIKANTSWISSELINGEN

Predikantswisselingen

Beroepen

te Eindhoven (wijkgem. Morgenster en Emmaüs), ds. G.J. van Pijkeren te Doorn; te Hendrik Ido Ambacht (herv. wijkgem. Elim), ds. A.J. Mensink te Emst; te Hoogeveen (herv.; wijkgem. 1), ds. J. de Jong te Waddinxveen (wijk Zuid); te Nieuwland Oosterwijk (herv.), ds. J. van Dijk te Ridderkerk; te Nieuwe Tonge i.s.m. Herkingen (herv.), ds. J. Maas te Wekerom; te Ter Heijde (herv.), ds. H. Mast te Vlaardingen; te Vuren (herv.) en te Waalwijk (geref.) kandidaat O.O. Grevink te De Bilt; te Waalwijk (geref.), kandidaat O.O. Grevink te De Bilt; als pred. bijz. opdracht (g.v. MFI Rentray Flevoland te Lelystad), ds. C.W. Smit te Wilp.

Aangenomen

naar Abbenbroek - Zwartewaal (geref.; Tweestromenland), kandidaat mw. L.M. de Jong te Utrecht; naar Asten en Someren (herv./geref.; pt), ds. mw. E. van Iperen te Holten; naar Dedemsvaart (herv.), ds. J. van Dijk te Metslawier-Nijawier; naar Delft (Ev. Luth. Gem.), ds. T.S. Smit te Makkum; naar Eindhoven (wijk-

gem. Morgenster en Emmaüs), ds. G.J. van Pijkeren te Doorn; naar Goor, ds. mw. M.G. Fernhout te Veere; naar Gouderak (herv.), kandidaat A. Schroten te Meerkerk; naar Kortenhoef, ds. D.M. van der Wel te Houten; naar Papendrecht (geref.; De Morgenster), kandidaat mw. A.N. Driebergen te Katwijk a/d Rijn; naar Staphorst (herv. gem. De Rank), ds. J.G. Zomer te Wijhe; naar Tiel (geref.), ds. J.E. Huttenga te Zeist; naar Tubbergen (herv.), kandidaat G.J. Lambers Heerspink te Nijverdal; naar Varik en Heesselt, kandidaat A. Gooijer te Utrecht; naar Zwartsluis (geref.), ds. A.P. Davelaar te Kockengen.

Bedankt

voor Bennekom (herv.; wijkgem. 3), ds. C. de Jong te Waddinxveen (Immanuëlkerkgem.); voor Heteren (herv.) kandidaat A. Schroten te Meerkerk; voor Hoogblokland (herv.) kandidaat A. Schroten te Meerkerk; voor Huizen (herv.; wijkgem. Oude Kerk West), ds. J. Geene te Katwijk aan Zee; voor Nieuwerkerk a/d IJssel (herv.; wijkgem. 2,3), ds. A. Visser te Apeldoorn (b.w.); voor Oldebroek (herv.;

wijk 1), ds. P. van der Kraan te Bleskensgraaf; voor Scherpenzeel (herv.), ds. J.C. Schuurman te Ridderkerk; voor Schoonrewoerd (herv.), ds. J. Blom te Katwijk aan Zee; voor Uddel (herv.), ds. J. Muller te Wapenveld (herv.).

Beroepbaar

kandidaat mw. B.E.M. Benard, Montfoortlaan 34, 3525 EL Utrecht; kandidaat K.A. Hazeleger, Nieuweweg 40, 3765 GE Soest, tel (035) 603 73 72, e-mail: [email protected]; kandidaat M.H. van der Meer, Latherusstraat 15, 1032 CR Amsterdam.

Wilt u berichten over predikantswisselingen en beroepbaarstellingen doorgeven aan het Synodesecretariaat? Postbus 8399, 3503 RJ Utrecht, e-mail: [email protected] Daarnaast kunnen deze berichten doorgegeven worden aan Persbureau Scheps, Postbus 103, 3770 AC Barneveld, e-mail: [email protected]

BERICHTEN

SOLIDARITEITSKAS 2005 (herziene versie) Veel plaatselijke kerken en particulieren hebben in de afgelopen maanden een toelichting gevraagd op de (per 01-01-04) door de Synode ingestelde nieuwe Solidariteitskas. Deze Solidariteitskas is onderdeel van de door de Synode vastgestelde, verplichte heffingen. De opbrengst van de Solidariteitskas is voor een belangrijk deel bestemd voor financiële steunverlening aan plaatselijke gemeenten. In verband met de inning voor 2005 worden de kerkenraden geattendeerd op de volgende punten.

Heffing gelijk

Het totaal van de jaarlijkse heffingen van de Protestantse Kerk is niet hoger dan die van de

drie SoW-kerken in het verleden. De aanslag voor de Solidariteitskas is dus niet bijdrageverhogend voor de plaatselijke gemeenten.

Ondersteunend materiaal

Op grond van reacties en een interne evaluatie heeft de Solidariteitskascommissie besloten om het ondersteunende documentatiemateriaal voor de inzameling van 2005 per 1 april beschikbaar te hebben. Dit om doublures met andere voorjaarsacties zoals Kerkbalans (9 t/m 23 januari) en de paascollecte (27, 28 maart) zoveel mogelijk te voorkomen. De plaatselijke kerken kunnen hun bestellingen in de maand maart indienen bij SMRA te Delft, aan de hand van een van tevoren toegezonden bestelformulier. Besteld kunnen worden: een folder, (voorbedrukte) acceptgirokaarten met bijbehorende enveloppe en een modeltekst voor een brief aan de eigen gemeenteleden. Deze

22

voorbeeldbrief zal ook op de website van de dienstenorganisatie worden geplaatst.

Afwijken van methode en planning

Het gaat hier om een aanbeveling voor inning van de bijdragen in april 2005. Het staat kerkenraden vrij om naar eigen inzicht van de methode van inning of van de bovengenoemde planning af te wijken. Dat geldt ook voor het al dan niet gebruik maken van het ondersteunende materiaal.

Bijdrage

De Generale Synode adviseert de plaatselijke gemeenten om tien euro te vragen van hun belijdende leden. Dit advies geldt bovendien de (meerderjarige) doopleden. De verplichte afdracht aan de landelijke kerk bedraagt 5 euro per belijdend lid. De eventuele meeropbrengst komt ten goede aan het eigen, plaatselijke kerkenwerk.

Kerkinformatie

Brochure “Kerktuinen op de drempel naar de wijk” In de brochure “Kerktuinen op de drempel naar de wijk” geeft Tini Brugge een aantal inspirerende voorbeelden en ideeën rond kerktuinen. Centraal staat de kerktuin in de Amsterdamse Oranjekerk. In de jaren negentig stond de Oranjekerk in De Pijp op het punt om gesloten te worden. Dat werd afgewend; na een renovatie kwam er een vernieuwd kerkgebouw tevoorschijn, alleen ... de kerktuin was toen bezaaid met bouwafval. Mensen van de kerk, van het wijk-

Bericht Kleine Synode Rectificatie: geen quotumheffing over exploitatieopbrengsten kerkelijke gebouwen

Historisch moment in de Sint Catharijnekerk in Brielle Brielle, in 1572 al haantje de voorste als “eersteling van de vrijheid” schreef op zondag 28 november weer geschiedenis. Als één van de eersten in het land was men in Brielle zo ver dat de stukken konden worden getekend om de Protestantse Gemeente te

Diaconie, waar begin ik aan? Op zaterdag 12 maart 2005 organiseren de Stichting Theologisch Vormingswerk Amsterdam, Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing lesplaats Amsterdam en

BERICHTEN

centrum Ceintuur en uiteindelijk ook van de gemeente sloegen de handen ineen en ontwierpen een mooie kerktuin. Behalve dat de tuin op zich mooi is geworden, is deze ook een samenbindende rol gaan spelen in de wijk: wijkbewoners zijn de tuin meer en meer als hun tuin gaan zien. De brochure schetst de gang van zaken rond de Oranjekerk en geeft vervolgens een aantal stappen en ideeën om een kerktuin op te zetten. “Kerktuinen op de drempel naar de wijk” is in zekere zin het vervolg op de brochure “Van kerk met tuin tot hof van lof” die Tini Brugge een aantal jaren eerder schreef. Het grote verschil is dat in de laatste brochure de betekenis van een kerktuin voor een stadswijk

Februari 2005

veel explicieter wordt gemaakt. Met het oog op duurzaamheid en samen-leven in de stad een zeer waardevolle aanvulling. “Kerktuinen op de drempel naar de wijk” verscheen in het kader van het project “Neem de natuur in de wijk, de wijk in de natuur”. Dit project werd gedragen door de projectgroep Kerk en Milieu van de Raad van Kerken in Nederland, het Landelijk Centrum Opbouwwerk, FORUM, Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling en het Landschapsbeheer Nederland. De brochure is aan te vragen bij de projectgroep Kerk en Milieu, [email protected], tel. (030) 236 15 22. Zij kost Q 7,50 plus porto.

In het januari-nummer van Kerkinformatie staat op bladzijde 5 een hinderlijke fout in het bericht “Kleine Synode kiest voor vereenvoudiging quotum-systeem”. In de tekst staat ten onrechte dat gemeenten in 2005 over de helft van de bruto exploitatie-opbrengsten van kerkelijke gebouwen quotum moeten afgdragen. In werkelijkheid is over deze inkomsten in het geheel geen

quotum meer verschuldigd. In totaal scheelt dit alle gemeenten samen 200.000 euro. Aldus is besloten in de Kleine Synode van 26 november jl.

Brielle te doen ontstaan, als plaatselijke vertegenwoordiging van de Protestantse Kerk in Nederland. De Hervormde Gemeente te Brielle en de Gereformeerde Kerk van Brielle hielden op te bestaan. De beide kerkenraden ondertekenden een fusiebesluit en een notariële akte en op dat moment ontstond de Protestantse Gemeente te Brielle. Voor deze gemeente verandert er in de praktijk niet zo heel veel. Al sinds 1993 is er intensief samengewerkt in de vorm van een federatie. En sindsdien is de Sint Catharijnekerk

hun gezamenlijke plaats van samenkomst. Afgelopen zondag vond de vereniging van beide kerken plaats. Dankzij een gemeentelid die de notariële akte ook wel op zondag wilde laten passeren, konden alle belangstellende gemeenteleden getuige zijn van dit gebeuren na de ochtenddienst, dat begeleid werd door feestelijke muziek op orgel en trompet . Na afloop van het officiële gedeelte werd het glas geheven op de toekomst van de Protestantse Gemeente te Brielle.

het Theologisch Studiecentrum D’Bruynvis een studiedag over hetgeen mensen stimuleert of juist belemmert bij het uitvoeren van diaconale activiteiten. In het ochtendprogramma spreekt dr Anke Bisschops over “Diaconie als ultime uitdaging voor mijn ego” en dr Gerrit Jan van der Kolm over “Diaconie en onze visie op het leven”. Vervolgens is er een zestal workshops waarin het thema wordt geactualiseerd met zeer uiteenlopende

en inspirerende praktijkvoorbeelden. De dag wordt afgesloten met een rede van emeritus hoogleraar prof. dr Albert K. Ploeger met als titel: “Het rechte waarnemen: Kunst als stimulans van ons diaconale verlangen”. Plaats: gebouw D’Bruynvis, Keizersgracht 105, 1015 CH Amsterdam. Opgave en inlichtingen: STVA, Wanningstraat 15 1071 LB Amsterdam. Telefoon: (020) 675 69 78 e-mail: [email protected]. (mw. M. Jongerius).

23

Kerkinformatie

toer 2004, nummer 6: Uit de kunst! Zinnig voor de gemeente? Steeds meer kerken ‘doen iets’ met kunst. Nummer 6 van toer geeft voorbeelden van kerken die gebruik maken van kunst als middel tot geloofsverdieping. Maar ook voor mensen “aan de rand” van de kerk kan kunst een middel zijn om te spreken over religie. Er liggen heel verschillende redenen ten grondslag aan het gebruikmaken van kunst. Tijdens het gezamenlijk maken van een hongerdoek heb je vaak een beter gesprek

Vrijwilligers gezocht voor vakanties voor eenoudergezinnen In samenwerking met YMCA Vakanties organiseert het VakantieBureau van de Interkerkelijke Stichting Diakonaal Vakantiewerk (ISDV) (kampeer)vakanties voor éénoudergezinnen. De vakanties vinden plaats tussen 16 juli en 13 augustus 2005 in Chaam, Ommen en De Glind. Met

Doen of nalaten? Een diaconie in Friesland bestelde 300 folders “Geloven in een bestemming” om in het kerkblad in te voegen. Daarmee werden alle gemeenteleden geïnformeerd over de moge-

Bij collectief abonnement 40% korting op Toer Goed nieuws voor (nieuwe) kerkelijk vrijwilligers: er is nu de mogelijkheid van een collectief abonnement op toer. Dit is een tweemaandelijks tijdschrift voor taakdragers, gangmakers en voortrekkers in de gemeente. Ieder nummer van toer behandelt een thema. Dat thema wordt ingeleid, er is ruimte voor elementen van bezinning op het onderwerp en het thema wordt verduidelijkt aan de hand

BERICHTEN

Februari 2005

dan face to face; tijdens het schilderen kun je op het spoor komen van je eigen verhaal; het horen van muziek kan je soms diep raken… Naast praktijkvoorbeelden biedt toer persoonlijke portretjes en handvatten om iets met kunst te gaan doen. Dit alles wordt voorafgegaan door een inleiding op het thema en gevolgd door onder meer aandachtspunten voor de kerkelijke praktijk, vragen aan theoloog en beeldend kunstenaar Ruud Bartlema en (lees)tips. toer 2004, nr. 6 (24 blz.) is een uitgave van de Dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland en Boekencentrum Uitgevers. Te bestellen voor Q 4,05 (incl. verzendkosten) bij Uitgeverij Boekencentrum BV, Postbus 29, 2700 AA Zoetermeer, telefoon (079) 362 82 82.

Informatie over de inhoud bij de redactie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, tel. (030) 880 14 82, e-mail [email protected]

kerst 2005 is er een speciaal arrangement in Kollumeroord. Tijdens deze vakanties kan een ouder, samen met zijn of haar kind(eren), voor een redelijke prijs in groepsverband vakantie vieren. Voor deze weken is YMCA Vakanties op zoek naar vrijwilligers. Iedereen van achttien jaar en ouder, is welkom om mee te werken in bijvoorbeeld de hoofdleiding, keukenstaf of jeugdstaf. Wellicht een leuk idee voor jeugdverenigingen, jongerensozen of andere clubs om met elkaar een vakantieweek te adopteren. Kent u mensen, die in aanmerking komen voor een eenoudervakantie, kent u mensen, die mee willen

werken als vrijwilliger of kent u een vereniging of andere club die wel een vakantieweek wil adopteren? Dan kunt u ze doorverwijzen naar YMCA Vakanties. Het telefoonnummer is (035) 666 87 77 of via e-mail [email protected]. De vakantiegids voor eenoudergezinnen is op te vragen bij het VakantieBureau, telefoonnummer (0318) 48 66 10.

lijkheden om het werk van Kerkinactie op te nemen in een testament. Ook een goed idee voor uw diaconie? Bestel dan folders bij Arie Noordermeer, telefoon: (030) 880 14 88. Een andere mogelijkheid om de campagne onder de aandacht te brengen van gemeenteleden is het opnemen van een advertentie van de nalatenschapcampagne. De serie van

drie advertenties is te downloaden via www. kerkinactie.nl/steunons/nalatenschapadvertenties.html

van praktijkvoorbeelden uit het land. Een en ander wordt afgesloten met praktische aandachtspunten voor kerkelijk beleid en een bijbelse handreiking om het geloofsgesprek erover op gang te brengen. Het tijdschrift wordt gewaardeerd om de combinatie van bezinnende én op de praktijk gerichte inhoud. De mogelijkheid van een collectief abonnement wordt u aangeboden: vanaf 5 exemplaren per nummer ontvangt u een korting van maar liefst 40%. Iedere ontvanger krijgt het nummer rechtstreeks thuisgestuurd en de factuur gaat naar één adres. Het tijdschrift en de themaboekjes zijn van elkaar los gekoppeld, maar gecombineerde abonnementen

blijven mogelijk. Interesse? Meer informatie? Kijk op de website: www.toerperiodiek.nl of neem contact op met Robert Pors, [email protected]

24

Kerkinformatie

Februari 2005

BIJBELTEKSTEN

Februari 2005

Deze teksten zijn gekozen uit de lezingen die in het gezamenlijk gebed in Taizé worden gebruikt. Taizé is een oecumenisch klooster in Frankrijk. De teksten zijn kort genoeg om verschillende keren per dag herlezen te worden, voor een tijd van persoonlijk of gemeenschappelijk gebed. Zo is men door middel van het gebruiken van dit rooster verbonden met de wereldoecumene. di 1 Paulus schreef over zijn ambt: Wij voeren geen heerschappij over uw geloof; neen, wij zijn medewerkers aan uw blijdschap. (2 Kor. 1.18-24) wo 2 Toen Simeon het kind Jezus zag, loofde Hij God met de woorden: Mijn ogen hebben uw heil gezien, dat U ten aanschouwen van alle volken hebt toebereid, een licht dat een openbaring zal zijn voor de naties. (Luc. 2.22-32) do 3 Mozes sprak tot God: “Als ik de mensen zeg: De God van uw vaderen zendt mij naar u, en zij vragen: Hoe is zijn naam? Wat moet ik dan antwoorden?” God antwoordde: “Ik ben die is. Dit moet u hen zeggen: Hij die is zendt mij naar u.” (Ex. 3.1-15) vr 4 De Heer is de gebrokenen van hart nabij en Hij verlost de verslagenen van geest. (Ps. 34) za 5 U moet de Heer aanbidden en Hem trouw en met heel uw hart dienen; u ziet toch de grote dingen die Hij voor u gedaan heeft! (1 Sam. 12.20-24) zo 6 Jezus zei tot zijn leerlingen: Jullie zijn het licht van de wereld. Een stad kan niet verborgen blijven, als ze boven op een berg ligt. (Matth. 5.13-16)

vr 11 Jezus zei tot hen die naar Hem luisterden: Iemand had twee zonen. Hij ging naar de eerste en zei: “Ga vandaag in de wijngaard werken.” Hij antwoordde: “Nee, ik wil niet.” Later bedacht hij zich en ging toch. De tweede antwoordde: “Goed, heer.” Maar hij ging niet. Wie van de twee heeft de wil van de vader gedaan? Ze zeiden: “De eerste.” (Matth. 21.28-31) za 12 Looft de Heer, want het is goed onze God te psalmzingen. Hij geneest de gebrokenen van hart en verbindt hun wonden. (Ps.147) zo 13 Jezus zei tot de verleider: Ga weg. Want er staat geschreven: De Heer uw God zult u aanbidden en hem alleen dienen. (Matth. 4.1-11) ma 14 De liefde is geduldig en vriendelijk; zij zoekt zichzelf niet, zij verheugt zich niet over onrecht, maar vindt haar vreugde in de waarheid. (1 Kor. 13.1-13) di 15 Jakobus schreef: Niemand mag zeggen, als hij beproefd wordt: Ik word door God beproefd. Want God, die niet door het kwaad wordt beproefd, beproeft zelf ook niemand. (Jak.1.12-15)

ma 7 In het voorbijgaan zag Jezus Levi bij het tolkantoor zitten, en zei hem: “Volg Mij.” Hij stond op en volgde Hem. (Marc. 2.13-14)

wo 16 Zo spreekt de Heer: Zie, iets nieuws ga Ik maken, het is al aan het kiemen, weet gij dat niet? Ja, een weg ga Ik leggen in de woestijn. En mijn volk zal van mijn lof gewagen. (Jes. 43.18-21)

di 8 Ik roep tot God, de Heer zal mij verlossen. ‘s Avonds, ‘s morgens en ‘s middags klaag ik; Hij hoort mijn stem. Hij verlost mijn ziel in vrede. (Ps. 55.17-19)

do 17 Zo spreekt de Heer: Ik heb niet gezegd tot mijn volk: “Zoekt Mij in de leegte.” Ik, de Heer, meld u heil, en verkondig wat recht is. (Jes. 45.18-19)

wo 9 Jezus zegt: Als je milddadig bent, laat dan je linkerhand niet weten wat je rechter doet, opdat je mildheid in het verborgene gebeurt, en je Vader, die in het verborgene ziet, zal het je teruggeven. (Matth. 6.1-6)

vr 18 Jezus zegt: Gezonde mensen hebben geen dokter nodig, maar zieke wel. Ik ben niet gekomen om rechtvaardigen te roepen, maar zondaars. (Marc. 2.15-17)

do 10 De Heer sprak: Ik voer mijn volk langs wegen die zij niet kennen. Voor hen uit verander Ik het duister in licht. (Jes. 42.10-17)

za 19 De hemel ontvouwt de glorie van God; het uitspansel zegt: “Ik kom uit zijn handen.” (Ps.19)

25

zo 20 Toen Jezus van gedaante veranderde, wierpen de leerlingen zich op de grond en werden vreselijk bang. Maar Jezus kwam naar hen toe, raakte hen aan en zei: “Sta op en wees niet bang.” (Matth. 17.1-9) ma 21 Doe uw best uw volharding aan te vullen met onderlinge vriendschap, vriendschap met liefde. Deze gaven zullen uw kennis van onze Heer Jezus Christus werkzaam en vruchtbaar maken. (2 Petr. 1.5-8) di 22 Er kwam een melaatse bij Jezus die op zijn knieën viel en Hem smeekte: “Als U wilt, kunt U mij reinigen.” Door medelijden bewogen stak Hij de hand uit, raakte hem aan en sprak tot hem: “Ik wil, word rein.” (Marc. 1.40-45) wo 23 Troost, troost mijn volk, zegt uw God; spreekt tot zijn hart. (Jes. 40.1-5) do 24 Jezus zegt: Sommigen menen dat ze vanwege hun talrijke woorden verhoord zullen worden. Neem daar geen voorbeeld aan, want jullie Vader weet wat je nodig hebt, voordat je het Hem vraagt. (Matth. 6.7-15) vr 25 In een visioen hoorde Jesaja de stem van de Heer: “Wie zal Ik zenden?” En hij antwoordde: “Hier ben ik, zend mij.” (Jes. 6.1-8) za 26 Jezus zei in een gelijkenis: De in goede grond gezaaiden zijn de mensen die het woord horen, het in zich opnemen en vrucht dragen. (Marc. 4.1-9.13-20) zo 27 Jezus zegt: Mijn voedsel is: de wil doen van Hem die Mij gezonden heeft en het werk volbrengen dat Hij Mij heeft opgedragen. (Joh. 4.1-42) ma 28 God, waarheid wenste U in het donker van de schoot. Schep in mij een zuiver hart, vernieuw mijn geest, maak hem standvastig. (Ps.51)

Kerkinformatie

Advertenties

Kerkinformatie kent met ingang van januari 2005 twee soorten advertenties: vacatureadvertenties van kerkelijke gemeenten en andere advertenties. Vacatureadvertenties van gemeenten kunnen in vier verschillende formaten geplaatst worden: Klein (tot 65 woorden), Normaal (tot 130 woorden), Groot (tot 260 woorden) en Zeer groot (tot 520 woorden/hele pagina). Voor deze formaten gelden respectievelijk de volgende tarieven: Q 174, Q 349, Q 697 en Q 1.394.

ADVERTENTIES

Andere advertenties bestaan in vier formaten: 1/8, 1/4, 1/2 en 1/1. De prijzen zijn respectievelijk: Q 348, Q 697, Q 1.394, Q 2.788.

Aanlevering

- die visie heeft op kerk, gemeente en theologie - die preekt in natuurlijk Nederlands - die liturgisch geschoold is, gevoel heeft voor ritueel en kwalitatieve vernieuwing - die als een innemend en integer pastor overkomt, goed kan omgaan met verschillen in geloofsbeleving en ideeën heeft over kringenwerk. - die goed georiënteerd is op de terreinen van diaconaat en hulpverlening - die zijn bestuurlijke inzichten deelt met de wijkkerkenraad in een beleid dat de openheid en samenhang in de gemeente bevordert - een loyaal collega die met de kerkelijk werker een dynamisch duo vormt. Kortom: - iemand die veel kan, zijn/haar sterke punten desgewenst voor specialisaties ten dienste stelt - iemand die houdt van de jeugd en zich breed voor haar inzet - iemand met een aansprekelijke ervaring.

De Gereformeerde Kerk van Ede zoekt

De Hervormde Gemeente Renkum is een gemeente van confessionele signatuur en omvat ca 1350 pastorale eenheden. Tot voor kort was aan onze gemeente naast een fulltime predikant ook een parttime predikant verbonden; inmiddels is de, vacant geworden, parttime predikantsplaats echter opgeheven. Daarom zoeken we nu voor het werk in onze gemeente een

De wijken Centrum, Zuid en Harskamp zijn gaan samenwerken. Naast de huidige predikant is er plaats voor een ervaren collega. Teamwork en onderlinge taakverdeling, gebruik makend van ieders specifieke gaven. Onze gedachten gaan uit naar een enthousiaste pastor die: - het Evangelie op eigentijdse wijze vertaalt naar jong en oud - een voortrekkersrol vervult in het jeugd- en jongerenpastoraat - op open wijze omgaat met verschillen in geloofsbeleving - bezielend en creatief voorgaat in de erediensten. Voor meer informatie kunt u terecht bij de voorzitter van de commissie Dhr. E. Hoogendoorn, tel. (0318) 63 79 98. Ook kunt u de website: www.beatrixkerk.nl raadplegen. Sollicitaties kunt u tot 18 februari 2005 sturen naar onze secretaris Mw. J.W. Hardeman, Molenstraat 1, 6732 BP Harskamp.

Voor nadere inlichtingen, documentatie en sollicitaties (vóór 22 februari) kunt u zich wenden tot de scriba, mw. A Vunderink, Brantwijk 36, 1181MT Amstelveen; e-mail: [email protected] , zie ook: www.Bankraskerk.nl

De Hervormde gemeente Anloo/Annerveen zoekt parttime

predikant (m/v) 50% Wij vragen een predikant die: - samen met gemeenteleden en kerkenraad inspirerend vorm geeft aan de eredienst - oog en hart heeft voor het pastoraat - zich wil inzetten voor het in werking gezette SOW proces - affiniteit met kinderen en jongeren heeft - een verbindende persoonlijkheid binnen onze gemeente zal zijn

Aprilnummer: 23 februari Meinummer: 30 maart Juninummer: 27 april

De redactie van Kerkinformatie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van advertenties. Bij de opmaak zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de wensen van de adverteerder.

voor 100%

predikant m/v (60%)

Uiterste aanleverdata:

Per e-mail aan kerkinformatie.advertenties @pkn.nl (de tekst in een Word-bestand en logo’s uitsluitend apart in een jpg-bestand), per fax aan (030) 880 14 45, of in papieren vorm per post aan: Kerkinformatie Advertenties (F. Rozemond), Postbus 8504, 3503 RM Utrecht.

predikant m/v De Protestantse Wijkgemeente Bankras te Amstelveen zoekt een

Februari 2005

Wij zijn een gemeente: - met ruim 900 leden, waarvan de kern bestaat uit actief betrokkenen - met een grote diversiteit aan geloofsbelevingen Bent u geïnteresseerd? Nadere informatie kunt u verkrijgen bij mevrouw A. Schreur, Middenweg 155, 9468 GL Annen, tel. (0592) 27 16 95. Uw sollicitatiebrief en curriculum vitae kunt u richten aan bovenstaand adres, binnen 2 weken na het verschijnen van dit blad.

26

bijstand in het pastoraat En dat vooral voor het werk onder de ouderen in onze gemeente. Onze gedachten gaan in eerste instantie uit naar een emerituspredikant; we denken aan een verbintenis voor 4 dagdelen per week, maar staan open voor andere suggesties. Nadere informatie wordt graag verstrekt door onze predikant, ds. W.J.J. Koelewijn tel. (0317) 31 27 77, of door de voorzitter van de kerkenraad, G. van Reenen, tel. (0317) 42 21 20. Schriftelijke reacties kunnen gericht worden aan de scriba van de kerkenraad, K. van Zwieten, Fluitersdreef 48, 6871 LP Renkum.

Kerkinformatie

Februari 2005

ADVERTENTIES RUBRIEK

De Samen-op-Weggemeente Biddinghuizen is op zoek naar een parttime (12 uur)

De Protestantse Gemeente Dronrijp–Menaldum e.o. in wording zoekt:

pastoraal werker (m/v)

Geen schaap met… maar een persoonlijkheid met twee handen en een warm hart.

Wij denken aan iemand die - een opleiding theologie (hbo) heeft gevolgd, met als specialisatie pastoraat lid is van de PKN - goed kan omgaan met de veelkleurigheid in onze gemeente - in verband met de bereikbaarheid het liefst woonachtig is in de omgeving

predikant m/v voor een aanstelling van 100% Wie zijn wij? Een actieve, kinderrijke gemeente met een enthousiaste groep vrijwilligers die werkt binnen de vernieuwde structuur van het kerkelijke werk.

De voornaamste taak zal liggen in het pastoraal bezoekwerk . De verdere invulling van de taken gebeurt in overleg met de predikant.

Wat verwachten wij? • U bent een stimulerende en bevlogen persoonlijkheid die een bindend element is binnen onze SoW-gemeente, een bruggenbouwer die met in achtneming van traditie de boodschap van de bijbel met bezieling en diepgang weet te vertalen naar het dagelijkse leven in hedendaagse taal. • U beschouwt pastoraal werk als hoeksteen van uw ambt. • U motiveert en geeft sturing aan diegene die zich samen met u inzetten voor het kerkelijk werk binnen onze gemeente en daarbuiten. • U heeft affiniteit met jongeren en het vermogen om deze leeftijdsgroep vanuit hun eigen denk- en leefwereld in aanraking te brengen met het woord van God. • U hebt een nauwe werkrelatie met onze kerkelijk werkster en neemt deel aan verschillende werkgroepen. • U kunt omgaan met uiteenlopende opvattingen, voortkomend uit de pluriformiteit van onze gemeente. • U bent sociaal en cultureel betrokken bij onze woon- en leefgemeenschap • U beschikt over werkervaring, bij voorkeur worden wij uw 2e of 3e gemeente.

Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met preses mw. L. Busch, tel. (0321) 33 15 78 (tussen 18.00 en 19.00 uur). Voor informatie over onze gemeente zie www. sowbiddinghuizen.nl Uw schriftelijke sollicitatie met curriculum vitae kunt u voor 1 maart richten aan mw. J. Hessels, het Erf 106, 8256 DH Biddinghuizen

De Protestantse Gemeente Diemen i.w. zoekt een

fulltime predikant(e) Onze gemeente telt ongeveer 750 leden. Wij denken aan iemand die: - de bijbelse boodschap met bezieling en diepgang weet te vertalen; - hecht aan een verantwoorde liturgische vormgeving; - een pastorale instelling heeft en een bindende factor wil zijn; - pastorale wijkteams weet te inspireren en aan te sturen; - feeling heeft voor jeugd- en jongerenwerk - de oecumene een warm hart toedraagt; - ervaring heeft opgedaan als predikant(e) in één of meer gemeenten.

Een ruime vrijstaande pastorie is beschikbaar. Interesse? Dan nodigen wij u van harte uit binnen drie weken te reageren. Bel gerust voor inlichtingen en het verkrijgen van de profielschets en informatiepakket naar de heer P. Oegema, Moolnersrak 6, 9036 MJ Menaldum, tel: (0518) 45 12 80, e-mail: [email protected]

Voor informatie kunt u contact opnemen met de voorzitter van de beroepingscommissie, dhr. J. Blei, Geerdinkhof 465, 1103 RG Amsterdam, telefoon (020) 695 22 19, emailadres: [email protected]

OPROEP De Vrijzinnige Geloofsgemeenschap Flevoland zoekt een

Uw sollicitatiebrief met CV kunt u binnen drie weken na het verschijnen van dit blad inzenden aan het hiervoor genoemde adres.

pastoraal werker hoofdzakelijk voor het ouderenpastoraat . Wij zijn een open geloofsgemeenschap van vrijzinnig denkenden in Flevoland met afdelingen in Zeewolde, Lelystad en Dronten. Het ledental bedraagt momenteel 430. In de geloofsgemeenschap is een predikant werkzaam op 80% basis. Wij zoeken een pastoraal werker (v/m), die • een HBO-opleiding theologie heeft (pastorale variant); • affiniteit heeft met het ouderenpastoraat; • levenservaring heeft; • in Flevoland of in de omgeving woont.

De Protestantse Gemeente (i.w.) te Bussum zoekt, vooralsnog tot 1 augustus 2008, een

Ouderenpastor (v/m) voor 18 uur per week. Gedacht wordt aan een kerkelijk werker die deze taak in drie zorgcentra in wijkgemeente Oost verricht en daarbij een activerende rol wil vervullen.

In deze functie zal het vooral gaan om het afleggen van huisbezoeken. Het kunnen beschikken over een eigen auto is daarom noodzakelijk.

Informatie over de gemeente: www.pknbussum.nl. Inlichtingen en informatiepakket zijn te verkrijgen bij mevr. Th.M. van Gilst-van Baalen, tel. (035) 691 51 49. Sollicitaties met c.v. vóór 22 februari 2005 naar de scriba van wijk Oost, dhr. T.W. Nieboer, Ceintuurbaan 310, 1403 AN Bussum, e-mail: [email protected]

Vrouwelijke sollicitanten krijgen bij gelijkwaardigheid van keuze de voorkeur. De omvang van de betrekking is 8 uur per week. De aanstelling is voorlopig voor 1 jaar. Na wederzijds goedvinden is verlenging mogelijk. Nadere informatie kunt u verkrijgen bij G. van der Munnik, Ruisvoorn 11, 3892 HP Zeewolde, tel. (036) 522 62 45 bij wie tevens sollicitaties worden ingewacht voor 1 maart 2005.

27

Kerkinformatie

ADVERTENTIES RUBRIEK

Februari 2005

De PKN-hervormde gemeente Moordrecht zoekt een

predikant(e)

ook

voor haar ruim 1200 leden. Moordrecht is een dorp aan de Hollandsche IJssel met een monumentale dorpskerk. Wij streven ernaar dat steeds meer mensen zich hier zullen thuisvoelen. De hervormde gemeente kent al jaren een goede samenwerking met de plaatselijke gereformeerde kerk. Informatie over de plaatselijke kerken vindt u op www.kerkeninmoordrecht.nl

beter verzekerd

Postbus 500, 5240 AM Rosmalen [email protected] www.donatus.nl

Wij zoeken een inspirerende predikant die ook jongeren en jonge gezinnen aanspreekt en in het pastoraat betrokkenheid toont bij de gemeente. Wij vinden het belangrijk dat de predikant in teamverband kan samenwerken en initiatief neemt.

tel. 073 - 5221700

Nadere informatie en sollicitaties onder vermelding van referenties bij de beroepingscommissie, per adres: Uiterwaard 26, 2841 BL Moordrecht, tel. (0182) 37 41 76.

De Gereformeerde Kerk Nieuwlande-Geesbrug, circa 300 zielen, is op zoek naar een

De Gereformeerde Kerk Marum zoekt een

predikant m/v (60%)

predikant 60 %

- die, op inspirerende wijze, inhoudelijk en creatief vorm geeft aan de eredienst. - die mee wil helpen aan de verdere opbouw van het jeugd- en jongerenwerk. - die samen met de kerkenraad en de gemeente het pastoraat een verdere invulling geeft.

Belangrijke taken: – – – – –

Onze gemeente, gelegen in het rustieke Drenthe met gunstige verbindingen naar de steden Emmen, Hoogeveen en Zwolle, is een mix van behoudend en ruimdenkend, maar vormt wel een eenheid. In onze gemeente is het SoW-proces in gang gezet en we hopen dit verder uit te bouwen. Een vrijstaande karakteristieke pastorie is beschikbaar.

vorming en toerusting bijzondere aandacht geven aan jongeren en jonge gezinnen pastoraat samenwerken met fulltime predikant (v) de erediensten op inspirerende wijze leiden.

Wij zijn een gemeente van 1400 leden. Informatie: mevr. M Grondsma, Langestraat 2c, 9363 B V Marum, tel. (0594) 64 18 70 Uw reactie graag binnen 3 weken.

Spreekt bovenstaande vacature u aan, dan nodigen wij u van harte uit te solliciteren. Uw schriftelijke sollicitatie, kunt u richten aan de contactpersoon van onze beroepingscommissie, waar u ook verdere informatie en een profielschets kunt opvragen. Dhr. A. Scholing, Akkerweg 5, 7918 TG Nieuwlande, tel. (0528) 35 16 03.

De wijkgemeente Buytenwegh de Leyens, die deel uitmaakt van de Gereformeerde Kerk van Zoetermeer zoekt een

(Gewijzigde oproep) Wij zijn een actieve wijkgemeente van ongeveer 560 leden met ruimte voor veelkleurigheid en respect voor elkaars mening.

predikant (0,8 fte) ter vervulling van de vacature die is ontstaan door het overlijden van onze predikant. Wij kijken uit naar een man/vrouw die:

Voor de kerkdiensten hebben wij de beschikking over De Olijftak, een kerkgebouw dat al ruim 25 jaar als centrum voor ons gemeente-zijn functioneert. Bij de opening is deze wens uitgesproken: “Moge de Olijftak het leven van de gemeente symboliseren en een teken van geloof en hoop vertegenwoordigen binnen de samenleving van Zoetermeer, verkondigend dat er grond is voor Hoop-op-Leven”. Die wens leeft nog steeds voort als onderdeel van ons gemeente-zijn.

– – – –

inspirerend en creatief vorm wil geven aan de eredienst; pastoraal en diaconaal betrokken is; jonge mensen wil betrekken bij geloof en kerk; de balans helpt te zoeken tussen vernieuwing en voortzetting /verdieping van het bestaande; – samen met twee collegae de protestantse wijkgemeente Zoetermeer-Noord wil realiseren; – openstaat voor samenwerking met andere wijkgemeenten en kerken.

Onze gemeenteleden hebben een enthousiaste inbreng in veel kerkelijke activiteiten. Op dit moment wordt er hard aan gewerkt om per 1 januari 2006 een federatie te vormen met de gereformeerde wijkgemeente Seghwaert Noordhove en de hervormde Ichthus-kerkgemeente-west.

Er is geen pastorie beschikbaar, maar wij willen behulpzaam zijn bij het zoeken naar een passende woning. Voor inlichtingen en informatie kunt u zich richten tot de voorzitter van de beroepingscommissie de heer Fien Meiresonne, telefoon (079) 341 71 79. Uw belangstelling voor de vacature kunt u schriftelijk vóór 15 februari 2005 kenbaar maken bij de secretaris van de beroepingscommissie, Hans van der Kruk, Vletkade 28, 2725 AX Zoetermeer, telefoon (079) 341 69 86, e-mail: [email protected]

28

Kerkinformatie

RUBRIEK ADVERTENTIES

beter verzekerd

Donatus verzekert kerken, al meer dan 150 jaar. Maar wist u dat we ook speciale verzekeringsproducten voor kerken hebben? Bijvoorbeeld voor vrijwilligers, ramen, inventaris, aanstraalverlichting, enzovoort. Als onderlinge verzekeringsmaatschappij houden we de premies laag. Sterker nog, we restitueren zelfs een groot deel. Nog geen speciale kostbaarhedenverzekering van Donatus? Vraag een vrijblijvende offerte aan. Postbus 500, 5240 AM Rosmalen [email protected] www.donatus.nl

tel. 073 - 5221700

De Hervormde Gemeente Waal, Koog, Den Hoorn op Texel zoekt wegens het vertrek van de huidige predikant een

predikant(e) die - een pastorale instelling heeft - leiding wil geven aan gemeenteopbouw - affiniteit heeft met organisatie en beleid - bereid is naast het pastorale werk, andere activiteiten op te pakken Onze kleine gemeente bestaat uit drie dorpen, De Waal, De Koog en Den Hoorn ieder met een eigen kerk. De zondagse diensten in deze kerken worden gevierd volgens een gemeenschappelijke liturgie. In de winter zijn er gezamenlijke diensten in één van de drie dorpen, in de zomer vormen de toeristen een belangrijk deel van onze kerkgangers. Voor nadere informatie (profielschets) kunt u zich wenden tot de secretaris van de beroepingscommissie de heer P.G. Schneider, telefoon (0222) 31 93 11. Uw schriftelijke sollicitatie, voorzien van uw curriculum vitae kunt u tot uiterlijk drie weken na het verschijnen van het blad zenden aan de heer P.G. Schneider, De Kuil 1, 1797 AT Den Hoorn.

29

Februari 2005

Kerkinformatie

Protestantse gemeente i.w te Waddinxveen

ADVERTENTIES

Wijkgemeente Ontmoetingskerk Gereformeerde kerk te Waddinxveen

Februari 2005

De Hervormde gemeente Westerbork zoekt een

predikant (m/v) 100 % Bent u de

predikant(e) 80% die de uitdaging aandurft om samen met een zeer betrokken kerkenraad leiding te geven aan het proces om onze gemeente – na een moeilijke periode – weer een warme en geïnspireerde gemeente te doen zijn? Wij zijn een pluriforme gemeente die kan worden gekenschetst als “modern in het leven – traditioneel in de leer”. Binnen onze gemeente is veel ruimte voor initiatieven en worden vele activiteiten ontwikkeld, ook op het gebied van oecumenische samenwerking. De relatief grote groep jeugdige leden vraagt specifieke aandacht. De gemeente telt ca 1.500 leden en heeft één pastoraal werker in dienst. Wij zoeken een: - geestelijk leider. Iemand die op een inspirerende, enthousiaste en bemoedigende wijze Gods woord vertaalt en zo de gemeenteleden voeding geeft om hun geloof handen en voeten te geven. - bruggenbouwer. Iemand die het in zich heeft verbondenheid te bewerkstelligen tussen de gemeenteleden onderling en tussen de verschillende actieve groepen binnen onze gemeente. - ‘mens’ met persoonlijke spiritualiteit: zijn geloof is voelbaar levend en werkt inspirerend voor zichzelf én voor zijn gemeente. Onze voorkeur gaat uit naar een predikant(e) van gereformeerde huize die in ten minste één gemeente heeft gestaan. Heeft deze korte schets uw interesse gewekt en wilt u meer informatie? Neem dan contact op met: de heer G.J. Swart, Heuvelhof 21, 2742 AW Waddinxveen Uw interesse kunt u tot 28 februari 2005 schriftelijk kenbaar maken aan: mevrouw E. Bouma–Roest, Weidezoom 54, 2742 EV Waddinxveen

De Protestantse Gemeente te Winterswijk zoekt een

predikant m/v voor een fulltime functie (eventueel als duobaan). Onze pluriforme gemeente heeft ongeveer 10.000 leden en is onlangs ontstaan uit een fusie van de Hervormde Gemeente met de Gereformeerde Kerk. Wij zijn op zoek naar een gemeentepredikant met affiniteit voor het jeugdwerk. De predikant zal voor de helft in een wijk en voor de helft ten behoeve van de jeugd werkzaam zijn. Gezien de samenstelling van het team van predikanten is hij afkomstig uit de voormalige Gereformeerde Kerk. Wij verwachten dat de predikant: - vanuit zijn geloof in Jezus Christus, de Bijbel op een inspirerende en overtuigende wijze weet uit te leggen aan jong en oud - plezier heeft in het werken met jongeren en de jeugd op een creatieve en vernieuwende wijze weet te betrekken bij de kerk - een samenbindende factor is voor onze gemeente en de wijk waar hij werkzaam is - oog heeft voor de grote verscheidenheid binnen onze gemeente en open staat voor andersoortige erediensten en verschillende muzikale en liturgische vormen - goed kan samenwerken met zowel de collega’s als de andere kerkelijk werkers - plezier heeft in het pastoraat, aangezien dit een belangrijk onderdeel van het werk vormt Een pastorie is beschikbaar en bevindt zich in een kindvriendelijke omgeving. Voor meer inlichtingen of voor het opvragen van een informatiepakket kunt u contact opnemen met dhr. H.J. Tolkamp, telefoon (0543) 53 21 67 / 06-54 93 80 29. Uw schriftelijke sollicitatie kunt u binnen 3 weken na verschijning van dit blad richten aan: Dhr. W.Th. Wassink (voorzitter beroepingscommissie), Prins Hendrikstraat 34, 7101 CL Winterswijk.

30

Ons dorp Westerbork is, samen met 10 kleine dorpen rondom, een fantastische plek om te wonen. Midden in het dorp staat de Stefanuskerk waar zondags dienst is. Westerbork is een relatief kleine dorpsgemeenschap in het midden van de provincie Drenthe. Onze gemeente De Hervormde Gemeente Westerbork was vanouds een typisch Drentse Hervormde zandgemeente waar veel mensen van oorsprong lid zijn van de Hervormde Gemeente . Een klein gedeelte is intensief betrokken. Daarnaast is een groot gedeelte matig of niet meelevend. Vanaf 2 januari is onze gemeente een onderdeel van de federatie Protestantse Gemeente Westerbork in wording. Onze predikant Wij zoeken een predikant met ervaring die zich thuis voelt in het midden van de kerk. Een predikant die samenbindend kan zijn tussen meelevende en nietmeelevende leden en jong en oud. Die de nieuwe federatie mede gestalte wil geven en goed kan samenwerken met kerkenraad, collega-predikant, pastoraal werkers, koster, organisten, cantorij en vrijwilligers in de kerk. Een predikant die naast waardering voor de traditie ook ruimte ziet voor vernieuwing en die initiatieven kan ontwikkelen op het gebied van gemeentevorming, gemeenteopbouw en diaconale en maatschappelijke aspecten. Uw reacties Deze advertentie is maar een kleine weergave van ons profiel. U kunt telefonisch of via de email nadere informatie krijgen bij de voorzitter van de beroepingscommissie dhr. Eeltje Geugies. Tel. (0593) 33 39 33 (’s avonds) of email: [email protected] Een informatiepakket kan worden toegezonden. Uw sollicitatie kunt u tot 19 februari zenden aan de secretaris van de beroepingscommissie mevr. Hetty Floor-Oldejans, Uutlangen 13, 9431 HN Westerbork [email protected]

Kerkinformatie

ADVERTENTIES

Bij de Stichting Diaconaal Centrum voor het Gevangenispastoraat te Haarlem bestaat sinds 1 januari 2005 een vacature voor de functie van

De Protestantse Gemeente LangedijkNoord i.o. is een kerkgemeenschap, gelegen ten noorden van Alkmaar, samengesteld uit de voormalige kerkdorpen Noord-Scharwoude, Zuid-Scharwoude en Oudkarspel. De gemeente kent een actieve kern van betrokkenen en doet actief mee in contacten met andere kerkelijke gemeenten binnen en buiten het PKN-verband in Langedijk.

predikant-directeur voor 25 uren per week. De stichting stelt zich ten doel het werk van de protestantse geestelijke verzorging in de Penitentiaire Inrichting te Haarlem (de Koepel en de Vest) te ondersteunen. De predikant-directeur geeft binnen de stichting leiding aan deze ondersteunende werkzaamheden, waaronder ook het coördineren van werkgroepen die aan het Centrum verbonden zijn, valt. Daarnaast vallen er ook werkzaamheden in de Penitentiaire Inrichting te Haarlem onder het takenpakket, zoals het leiden van een kerkgespreksdienst (eens per maand) in de inrichting, het leiden van een gespreksgroep van gedetineerden die op afzienbare termijn vrij zullen komen, en het (verder) opzetten en vervolgens bieden van geestelijke verzorging aan mensen die deelnemen aan Penitentiaire Programma’s, maar niet gedetineerd zijn. Ervaring met contextuele theologie strekt tot aanbeveling. De voorkeur gaat uit naar iemand vanaf 30 jaar. Met betrekking tot de salariëring volgt de stichting in beginsel de arbeidsvoorwaardenregeling voor medewerkers in Samen op Weg-kerken (of de mogelijk opvolgende regeling van de PKN). Nadere informatie over de functie kunt u bij ds. M. van Hemert inwinnen, telefoonnummer (023) 530 91 77 of 06-24 41 12 42. Uw sollicitatiebrief vergezeld van een curriculum vitae kunt u richten aan de voorzitter van de Stichting, mevrouw mr. Ph. Burgers, p/a Postbus 2368, 2002 CJ Haarlem. De termijn om te reageren sluit 14 dagen na het verschijnen van dit blad.

De Hervormde Gemeente van Lemmer zoekt een

predikant(e) 100% Wij denken aan een predikant met enige jaren ervaring, die - het evangelie met bezieling en diepgang weet te vertalen naar het dagelijks leven; - als pastor oog en hart heeft voor mensen in bijzondere omstandigheden; - zich met name betrokken voelt bij de jeugd en de jongvolwassenen; - verder het samenwerkingsproces met de plaatselijke Gereformeerde Kerk wil helpen vormgeven;

Februari 2005

De Protestantse Gemeente i.w. te Koog/Zaandijk zoekt i.v.m. het vertrek van een van onze predikanten een

parttime predikant(e) (50 %) in principe voor een interim-termijn van 4 jaar De gemeente is ontstaan uit de Hervormde Gemeente en de Gereformeerde Kerk van Koog a/d Zaan en Zaandijk. Ze is sinds 11 juni 2000 gefedereerd en bestaat uit ruim 1150 leden.

Onze gemeente zoekt een enthousiaste parttime

predikant v/m (50%) Wij bieden: - een actieve gemeente van mensen die elkaar ontmoeten in de “Allemanskerk” in Oudkarspel; - in geloofsbeleving uiteenlopend van vasthouden aan de traditie van het evangelie tot vrijdenkend; - een prettige Langedijkse dorpsgemeenschap op de dijk, vlakbij het zee-, strand- en duinlandschap van Schoorl; - een ruime pastorie met tuin. Wij verwachten van haar/ hem: - goede communicatieve vaardigheden, vernieuwend en inspirerend in de contacten en daarbij ruimte gevend aan verschil in geloofsbeleving van “alleman”; - dat zij/hij zich aangesproken voelt door en actief vorm wil geven aan het verder opbouwen/uitbouwen van jeugd- en jongerenwerk; - dat zij/hij het evangelie op eigentijdse wijze verkondigt en verbanden weet te leggen vanuit de actualiteit van het dagelijks leven. Wie voelt zich aangesproken en wil ons voorgaan en meedoen? Voor nadere informatie kunt u zich wenden tot de heer F. Kamermans, voorzitter van de beroepingscommissie, telefoon (0226) 31 33 64. Een uitgebreid informatiepakket heeft hij ook beschikbaar. U kunt tot 14 dagen na het verschijnen van deze advertentie reageren. Uw sollicitatiebrief met curriculum vitae kunt u zenden naar de secretaris van de beroepingscommissie, heer G. Wijma, Weegbree 8, 1724 TH te Oudkarspel.

Wij zoeken een predikant(e) die • de erediensten kan verzorgen en hierbij de boodschap van de Bijbel met bezieling en diepgang weet te vertalen naar het dagelijks leven in hedendaagse taal; • zich met warme belangstelling inzet voor het pastorale werk en catechese; • het college van ambtsdragers en de bestuurscommissie kan ondersteunen en toerusten bij een verdere ontwikkeling van de federatie in de richting van een gefuseerde protestantse gemeente; • beschikt over relevante werkervaring, bij voorkeur in een SoW-gemeente; • inspirator is voor jong en oud en organisatorische kwaliteiten heeft; • op een prettige manier kan samenwerken met de andere predikant binnen een pluriforme gemeente. Wij bieden • een levendige gemeente die enerzijds betrokken is op elkaar en anderzijds in zijn activiteiten de deur meer en meer wil openzetten naar de samenleving; • een actieve gemeente met veel vrijwilligers die, zich al dan niet in diverse taakgroepen, op eigen wijze inzetten voor het werk in de gemeente; • een collega-predikant om mee samen te werken; • een pluriforme samenstelling van de gemeente wat betreft geloofsopvattingen, maar ook wat betreft opbouw van leeftijdsgroepen (enerzijds vergrijzing, maar ook veel jonge gezinnen); • twee kerkgebouwen, het prachtige monumentale kerkgebouw in Koog aan de Zaan (de voormalige Hervormde Kerk) en het moderne, multifunctionele kerkgebouw, genaamd “De Ontmoeting” van de voormalige Gereformeerde Kerk in Zaandijk; • een burgerlijke gemeente die onderdeel is van de gemeente Zaanstad met vele voorzieningen. Er is een pastorie beschikbaar. Bent u geïnteresseerd? Op uw verzoek sturen we u een uitgebreide documentatiemap toe over onze kerkelijke gemeente en de gemeente Zaanstad. Voor informatie kunt u ook terecht bij de voorzitter van de beroepingscommissie: mw. Alette van Zoest, tel. (075) 631 17 38.

Er is een vrijstaande pastorie beschikbaar in dit mooie Lemmer, de Poort van Friesland, dat direct gelegen is aan open vaarwater en aan de grote snelwegen naar de rest van Nederland.

Uw sollicitatiebrief voorzien van een curriculum vitae kunt u binnen 14 dagen sturen naar het onderstaande adres. Hervormd/Gereformeerde Federatie, Postbus 48, 1540 AA Koog a/d Zaan, t.a.v.: De beroepingscommissie.

Voor verdere inlichtingen kunt u contact opnemen met de voorzitter van de beroepingscommissie: mevr. A. Tinga-de Vries, Tjeukemeerstraat 65, 8531 RL Lemmer, tel. (0514) 56 27 53, email: [email protected]

31

(Advertentie)

����������������� �������� ������������������ ��������������������� ���������������� ��������������������� �������������������� ����������������� ���������������� ������������������� ������������������ ��������������������

����������������������������������������������� ������������������������������������������������������� ������������������������������������������������������ ������������������������������������������������������� ������������������������������������������������������� ������������������������������������������������������ ����������������������������������������������������� ��������������������������������������������������������� �������������������������������������������������������� ������������������������������������������������������ ���������������������������������������������������� ������������������������������ �����������������������������������������������������

�����������������������������������

���������������������������������������������������������

����������������������

�����������������������������������������������������

���������������������������

�������������������������������������������������������������

�����������������������������€�������

�������������������������������������

�������������������������������������

������������������������������������������������������������

���������������������������

������������������������������������������������������

������������������������

���������������������������������������������������������

����������������������������������

�����������������������������������������������������������

������������������������

����������������������������������������������� ����������������������������������������������������������� ��������������������������������������������������������� �����������������������������������������������������

�������������������������������������������������������