Kerkinformatie. Buurtgemeenten. werken samen

Kerkinformatie nummer 222  • februari 2014

Buurt­ gemeen ten werken samen Diaconaal project verbindt Nijmegenaren • Dominees op maat in Stavenisse en ’s Graveland • Doe eens gek, draag een boordje!

2|

Internetnieuwtjes Lutherse penningen

Muzikaal Kerktheater

Christelijke homo’s

www.luthersepenningen.nl

www.muzikaalkerktheater­ vayacondios.nl

www.chjc.nl

Het klankspel Vaya con Dios is geen musical, maar een muzikaal kerktheater, dat in achttien liederen de levensweg van mensen bezingt. De Bijbels geïnspireerde liederen zijn soms meditatief en ontroerend, dan weer speels, humoristisch, confronterend, compleet met rapmuziek. Ze worden verbonden door een korte uit te spreken teksten. Geschikt voor breed publiek, kerkdiensten of andere bijeenkomst en te downloaden via de geheel vernieuwde website.

Het CHJC, vereniging van Christelijke Homo's, Lesbiennes en Biseksuele mensen, wil mensen met een christe­ lijke levensovertuiging die homo- of biseksueel zijn samenbrengen en de integratie van homo- en biseksuelen binnen kerk en samenleving bevorderen. Op deze site staat informatie over bestuur, missie, doel en (regionale) activiteiten. Verder bijbelse notities, handige tips voor jongeren bij hun coming-out en informatie over lidmaatschap.

Toolkit groene kerken

Uitgezonden medewerkers

www.groenekerken.nl

Kerk in Actie heeft vijftien mensen uitgezonden naar diverse landen. Zij schrijven regelmatig weblogs over hun ervaringen. Wilt u op de hoogte blijven van hun belevenissen? Abonneer u op de weblogs van één van deze uitgezonden medewerkers. U ontvangt dan een e-mail als ze een nieuw weblog hebben geschreven. Klik vanaf de homepage op Wat doen we? en vervolgens op ‘Onze uitgezonden medewerkers’.

Onlangs is een website gestart met informatie in het Nederlands, Engels en Duits over alle lutherse penningen die in Nederland zijn verschenen. De website is gebaseerd op het in 2010 verschenen het boek Geslagen verbeelding, Lutherse penningen in Nederland, samengesteld door Harry Donga en Carel van den Berg (uitg. Verloren te Hilversum). Daarin staan de gedenkpenningen die in de loop der eeuwen werden uitgeven vanwege lutherse gebeurtenissen zoals de Reformatie, de aanbieding van de Augsburgse Confessie, de Salzburgse Emigranten in Zeeland, of ter gelegenheid van het ontstaan van lutherse kerken en instellingen. Ze zijn uitvoerig gedocumenteerd en fraai afgebeeld. Een bijzondere plaats nemen de zogenoemde avondmaalsloodjes in. Omdat er vanuit het buitenland (onder andere Duitsland en de Verenigde Staten) vraag was naar een vertaling van het boek, hebben de auteurs zich het afgelopen jaar ingespannen om alle gegevens over de penningen te vertalen in het Engels en Duits. Vervolgens is voor alle teksten en afbeeldingen de website www.luthersepenningen.nl ontworpen. In dezelfde rubrieken als het boek heeft, zijn alle gegevens op de site te vinden. Het Luthers Diaconessenhuis Fonds heeft de constructie van de website financieel mogelijk gemaakt.

Een website voor uw gemeente: te moeilijk? Te duur? Niet haalbaar? Kijk eens op www.protestantsekerk.net!

www.kerkinactie.nl Wilt u in het nieuwe jaar uw kerk duurzamer maken? Dan is de toolkit duurzaam kerkbeheer precies wat u nodig heeft. Het bevat informatie om goede duurzame keuzen te maken bij het inkoop- en aanschafbeleid en bij het beheer en onderhoud van het kerkgebouw. Steeds meer gemeenteleden vinden dit belangrijk in hun kerk. Handig voor kerkrentmeesters en kosters die duurzaam aan de slag willen.

Colofon   Kerkinformatie 222 – februari 2014   ISSN 1380-460X

Kerkinformatie verschijnt elf keer per jaar als officieel orgaan van de Protestantse Kerk in Nederland. Algemeen adres Dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland, Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 18 80, e-mail: [email protected]. Kerkinformatie  •  februari 2014

Abonnementenadministratie Abonnementsprijs e 20,- per jaar; buitenland e 27,50. Vanaf 35 ex.: e 17,50 per jaar. U kunt zich als abonnee opgeven en afmelden bij de Abonnementen-administratie Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 17 25, [email protected] Dit blad is voor visueel gehandicapten in aanpaste leesvorm verkrijgbaar. Voor nadere informatie CBB, Postbus 131, 3850 AC Ermelo, telefoon (0341) 56 54 99.

Redactie-adres Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 14 17 (di, wo, do). E-mail: [email protected] Advertenties: zie achterin aan het begin van de advertentierubriek.

Opmaak Ladenius Communicatie B.V., Houten

Redactie Rian Binnendijk (hoofdredacteur), Janet van Dijk, Marloes NouwensKeller, Marieke Riedemann, Henk van IJken en Frans Rozemond (eindredactie).

Overname van artikelen wordt op prijs gesteld, mits met bronvermelding. Overname van foto’s in overleg.

Basis vormgeving ReproVinci, Schoonhoven

Druk De Groot Drukkerij, Goudriaan Kerkinformatie op internet www.pkn.nl/kerkinformatie

|

Inhoud

Ten geleide

Dat ook de kerk het vermogen heeft karikaturen bij te stellen bewijst het onlangs geopende Huis van Compassie in Nijmegen. Diaconaal predikant Paul Oosterhuis en coördinator Pieter Poels vertellen enthousiast hoe contacten tussen mensen leiden tot meer begrip en respect. ‘Mensen in goede doen maken niet op afstand wat geld over, ze praten hier echt met de kwetsbaren. Ze eten samen met cliënten van de voedselbank. Iemand die zwaar onder de medicijnen zit, speelt op een open-microfoonavond op de piano een duet met een student. Mensen die elkaar anders nooit zouden treffen, kijken elkaar in de ogen.’

    4

Diaconaat

‘Huis van Compassie’ verbindt Nijmegenaren     8

Pioniersplekken

Hinne Wagenaar over Nijkleaster   10 Pastoraat

Pastorale handreiking voorspellende geneeskunde   11

Kerk in Actie

Paasgroetenactie: kaartje aan gevangenen betekent veel   14

Beroepingswerk

Gemeenten blij met mobiliteitspool   16 Missionaire modellen Hattem: jonge ouders verbinden aan de gemeente   17

Gemeenteopbouw

Handreiking voor gemeenten die willen samenwerken   18

kerk in actie

‘In het algemeen vind ik dat nieuwe predikanten moeten beginnen zonder karikaturale beelden van andere stromingen in dezelfde kerk.’ Dat zegt dr. Jan Hoek, bijzonder hoogleraar namens de Gereformeerde Bond aan de Protestantse Theologische Universiteit, in dit nummer van Kerkinformatie. Hij maakt zich er sterk voor dat studenten uit de gereformeerde traditie mee kunnen doen in het gesprek met de huidige theologie en de cultuur. ‘Confrontatie met het hedendaagse bewustzijn kan ook leiden tot kritische vragen aan de eigen traditie’, weet hij. ‘Is die niet te eenzijdig uitgegaan van de almacht en de soevereiniteit van God waardoor er onvoldoende aandacht was voor de grote vragen rond het lijden in de wereld en de vrijheid en de verantwoordelijkheid van de mens?’

3

Servicepagina

Wat biedt www.pkn.nl voor predikanten?   19

Ambtskleding

Doe eens gek, draag een boordje!   20

Biddag voor gewas en arbeid

Werken met toekomst   21

Kerk en theoloog

Prof. dr. J. Hoek: 'Geen ivoren-torenverhalen'   22

JOP

Wat thuis wel lukt, maar in de gemeente vaak niet   26

Boek

Mensverbetering en de kerken

Frans Rozemond eindredacteur Kerkinformatie

bi



j

Rubrieken

d

e

 6 Kroniek

co ve

rfot

12

Mensen (inclusief predikantswisselingen)

13

Daar in Utrecht

27 Collecten

o

28 Bijbelteksten Taizé 29 Advertenties

Jantine Sonnenberg en Jack de Koster werken binnen de diensten­ organisatie aan het project Samenwerking Gemeenten (SAGE). Onlangs verscheen een handreiking over hoe je dat doet als gemeente: samenwerken met andere gemeenten in de buurt zonder jezelf weg te cijferen. Meer op p. 17.

Foto: Marieke Viergever

Kerkinformatie  •  februari 2014

4|

‘Huis van Compassie’ verbindt Nijmegenaren

neanat Dim os en ac

Het diaconaal centrum van de protestantse gemeente in Nijmegen is voortaan ‘Huis van Compassie’. ‘Er gebeuren al mooie dingen’, vertelt coördinator Pieter Poels enthousiast. ‘Mensen die elkaar anders nooit zouden treffen, zien elkaar in de ogen.’ ‘Compassie’ is het verbindende woord. ‘Een mooie moderne vertaalslag voor bijbelse begrippen als barmhartigheid en gerechtigheid’, meent diaconaal predikant Paul Oosterhoff. Protestants Nijmegen trekt meer dan ooit samen op met ‘een bredere groep van mensen van goede wil die in de stad willen werken aan vrede en gerechtigheid voor kwetsbare mensen’. Het Huis van Compassie is daarvoor de uitvalsbasis. Niets is binnenkerkelijk Oosterhoff, die zelf voor ruim 600 personen veel tijd steekt in het spreekuur sociale zorg: ‘Onze diaconie heeft, daartoe geïnspireerd vanuit bijbelse noties, een traditie van vier eeuwen in omzien naar mensen in nood. Protestanten hebben echter niet het alleenrecht op barmhartigheid en gerechtigheid. Overal om ons heen zetten anderen, boeddhisten, humanisten, zich vanuit hun inspiratiebronnen evenzeer in voor daklozen,

uitgeprocedeerde vreemdelingen en mensen die in armoede of een sociaal isolement leven.’ Van die bondgenoten was Oosterhoff zich al bewust. ‘Niets van wat ik als diaconaal predikant doe is binnenkerkelijk, op af en toe voorgaan in een kerkdienst na. De lokale voedselbank, vluchtelingenwerk, altijd was er al samenwerking met anderen die er willen zijn voor mensen aan de onderkant van de samenleving.’ Die gezamenlijkheid krijgt nu ook zichtbaar gestalte in het Huis van Compassie. Een verhuizing van de diaconie vanuit de Nijmeegse binnenstad naar een pand in het Willemskwartier bood nieuwe mogelijkheden. ‘We kregen er een grote zaal bij, die we nu voor activiteiten benutten’, aldus Oosterhoff. ‘Vanuit dit gebouw kunnen we veel sterker een coördinerende rol vervullen voor de inzet voor kwetsbaren in Nijmegen.’ Het Huis van Compassie ontvangt voor de eerste jaren stimuleringssubsidies van

Coördinator Pieter Poels en diaconaal predikant Paul Oosterhuis. Foto: Marieke Viergever Kerkinformatie  •  februari 2014

landelijke fondsen, de diaconie draagt een vijfde bij. Het is de bedoeling dat het centrum vooral op vrijwilligerswerk en giften gaat draaien. Handvest Alle betrokken partijen vinden elkaar in het Handvest voor Compassie uit 2009, een initiatief van de Britse godsdienstwetenschapper Karen Armstrong, ondertekend door morele en spirituele wereldleiders als de Zuid-Afrikaanse bisschop Desmond Tutu, de Dalai Lama en rabbijn Awraham Soetendorp. ‘Het begrip compassie staat voor zich verbinden met de kwetsbaarste medemensen’, zegt Oosterhoff. ‘In nagenoeg alle religies en levensbeschouwingen is de gulden regel: Behandel je medemens in nood zoals je zelf behandeld zou willen worden als je in die situatie zou verkeren. Het handvest vraagt iedereen op die basis een rechtvaardiger samenleving op te bouwen.’ ‘Het is een hele kunst om compassie met concrete acties in je leven in praktijk te brengen’, beseft de Nijmeegse predikant. ‘Er werkelijk zijn voor wie geen helper heeft, ga er maar aan staan. Als kerken in deze stad durven we er inhoudelijk wat van te zeggen omdat we daadwerkelijk met de poten in de modder staan, samen met anderen. Het Huis van Compassie wil een podium zijn voor organisaties en initiatieven om er met elkaar verder over na te denken, nieuwe initiatieven te ontwikkelen en mensen te inspireren tot solidariteit en compassie in het gewone dagelijkse bestaan.’

|

‘Behandel je medemens in nood zoals je zelf behandeld zou willen worden’

Speculaas bakken voor de daklozen. Foto's: Marieke Viergever

Zelfbereide hapjes Ontmoeting is een wezenlijk element van het Huis van Compassie. Oosterhoff en Poels: ‘Contacten kunnen leiden tot meer wederzijds begrip en respect. Mensen in goede doen maken niet op afstand wat geld over, ze spreken hier de kwetsbaren. Bij een maaltijd eten ze samen met cliënten van de voedselbank. Iemand die zwaar onder de medicijnen zit speelt op een open-microfoonavond op de piano een duet met een student.’ Coördinator Poels: ‘Dergelijke ontmoetingen waren er voorheen amper. Wie kijkt nu eens een dakloze in de ogen? Wie heeft er met hem een gesprekje van een paar zinnen? Een uitgeprocedeerde asielzoeker ziet niet elke dag iemand uit een beschermde woonvorm. Mannen die tot voor kort nooit in de keuken stonden bakten rond Sinterklaas met hun budget-kookgroep speculaas voor de daklozen. Kwetsbaren kunnen hier ook wat voor anderen betekenen: ze fotograferen tijdens publieksactiviteiten of verspreiden folders. Vluchtelingen serveerden op het openingsfeest zelfbereide hapjes. Mensen met een smalle beurs die gebruik maken van de voedselbank houden niet hun hand op, ze maken ook iets moois van de moestuin bij het Huis van Compassie. Zo proberen we steeds te verbinden door degenen voor wie we ons inzetten ook te betrekken bij activiteiten.’ Verbreding diaconale gedachte Oosterhoff ziet het Huis van Compassie als ‘een verbreding van de kerkelijk-

diaconale gedachte’. ‘Het evangelie vraagt onze inzet voor kwetsbaren. We doen dit niet om de kerk beter uit te laten komen, het gaat om de mens die onze hulp behoeft. Als anderen daarin vanuit hun inspiratie met ons mee willen doen, graag. Nijmegen is nog een redelijk sociale stad, gezamenlijke inzet blijft nodig. Als je ziet hoe de landelijke politiek in korte tijd afbreekt wat aan solidariteit was opgebouwd. Individualisering is een sterke maatschappelijke tendens.’ ‘Als het jou niet goed vergaat, heb je dat grotendeels aan je eigen gedrag te danken, wordt er vaak gedacht’, vult Poels aan. ‘Wanneer je mensen en hun verhaal leert kennen, blijkt echter vaak dat ze in de penarie zijn gekomen doordat ze ziek werden of hun baan kwijtraakten. Uitgeprocedeerde asielzoekers zijn niet vooral gelukzoekers. Steeds meer worden groepen mensen gemakkelijk weggezet. Door ontmoeting stel je vooroordelen bij, mogelijk verlies je ze zelfs.’ Inspiratielunch Het Huis van Compassie wordt een laag­ drempelig trefpunt voor vrijwilligers en activiteiten. Zelf organiseert het centrum debatten, congressen, film- en theateravonden en tentoonstellingen rondom het thema compassie. Zo waren er al bijeenkomsten over de positie van uitgeprocedeerde asielzoekers en over verlieservaringen. Een nieuw idee is de inspiratielunch voor steeds een andere groep in Nijmegen: werkers in de zorg, managers in het bedrijfsleven, politici.

Ook staat een ‘podiumgesprek’ op het programma over inspiratiebronnen in het leven. De werktitel: ‘Waar kom ik mijn bed voor uit?’ Jan Kas freelance journalist

Geen lint doorgeknipt Een lint is er niet doorgeknipt bij de officiële opening van het Huis van Compassie eind oktober 2013. Karen Armstrong was hoogstpersoonlijk aanwezig om een knoop te maken van zeven linten in verschillende kleuren. ‘We willen niet scheiden in dit Huis van Compassie, maar verbinden’, legde Paul Oosterhoff vooraf uit. ‘De linten zijn een symbool van de veelkleurige samenleving van Nijmegen. Ze vertegenwoordigen verschillende groepen mensen in de stad: mensen aan de onderkant van de samenleving, maar ook mensen in betere persoonlijke en sociale omstandigheden, mensen van verschillende religieuze en ideologische bewegingen en de verschillende organisaties die samenwerken. We voegen deze linten samen met een knoop. Niet te strak, zodat er niet voldoende ruimte om te ademen zou zijn, maar wel zodat ze echt verbonden zijn.’ De knoop heeft een plaats gekregen in het Huis van Compassie als herinnering aan de opening.

Kerkinformatie  •  februari 2014

5

6|

Kroniek

Kerk als oefenruimte Eén van de mooiste passages uit de vigerende visie-

opoffering, verzoening, toewijding winnen aan waarde

nota van de Protestantse Kerk in Nederland vind ik

naarmate je langer met het Woord verkeert. Diep van

steeds weer het gedeelte over de kerk als politiek

binnen voltrekt zich een proces dat jou als mens meer

lichaam. ‘De kerk doet niet aan politiek, de kerk is

en meer mens naar Gods beeld en gelijkenis doet zijn.

politiek. Zij is Gods politiek. God doet aan politiek door een samenleving te scheppen van verzoening tussen

Bij het overlijden van één van de bekendste vastgoed-

mensen, van liefde en dienstbaarheid.’ ‘De kerk is

fraudeurs uit onze tijd, - een man die bekend stond als

oefenplaats voor een leven als volgelingen van Jezus’.

iemand die nooit spijt van zijn daden had -, werd een

Ik vind dat een mooie aanduiding van wat kerkzijn is: een oefenplaats. Er verschenen in de afgelopen tijd enkele boeken die rond datzelfde beeld van kerk-zijn cirkelden. Van Herman Paul en Bart Wallet verscheen het boek ‘Oefenplaatsen – tegendraadse theologen over kerk en ethiek’. Sake Stoppels schreef ‘Oefenruimte – gemeente en parochie als gemeenschap van leerlingen’. Boeken

interview met hem aangehaald dat hij oog in oog met de dood nog gaf. Daarin typeerde hij

Bij God kun je komen zoals je bent, maar Hij laat je niet onveranderd gaan.

waarin de kerk getekend wordt als plek waar mensen leren wat geloven betekent en waar zij ook gevormd worden.

zichzelf als ‘waardeloze klootzak, slechte echtgenoot, fokking fraudeur’ en sprak hij over de dood als ‘eindelijk verlost van dit kloteleven’. Ongetwijfeld zijn zelfs deze woorden nauwelijks betrouwbaar. Dat maakt het schrikbeeld niet minder hevig. In de kerk hebben we er weet van dat we allemaal wel iets

in ons hebben van die ‘fokking fraudeur’, maar dat we over ‘verlossing’ niet zo cynisch hoeven te zijn. De mogelijkheid om met elkaar de navolging van Christus te oefenen wordt ons steeds

Ik zie allerlei momenten voor me waarop dat oefenen

weer gegeven.

gebeurt. Jongeren die in de kerk zo nu en dan meemaken dat het een ogenblik stil is om een overledene

Kerk als oefenplaats. Sake Stoppels spreekt van ‘oefen-

te gedenken, zijn stomverbaasd dat FIFA-voorzitter

ruimte’. Een ruimte waarin je uitnodigend binnengevraagd

Blatter een minuut stilte voor Nelson Mandela inperkt

wordt, maar waarbinnen je vervolgens wel uitgedaagd

tot slechts 11 seconden. Kerkgangers kijken op zondag-

wordt om ook echt te ‘oefenen’. Geen gezelligheids-

morgen rond en spreken elkaar voor of na de dienst,

vereniging, geen saaie plek waar je rustig even iets

want samen naar de kerk gaan betekent in veel ge-

aan kunt horen om daarna onveranderd door te gaan,

vallen ook delen van lief en leed. Soms wordt pijn en

ook geen plek waar je gedwongen wordt om een

machteloosheid ervaren omdat je er niet altijd kunt zijn

weg te gaan die je niet wilt gaan. Een ruimte waarin

voor elkaar zoals je er zou willen zijn, of omdat er

je welkom bent, omdat bij God ieder mens welkom is.

diepgaande meningsverschillen zijn die niet zomaar

Een ruimte waarin een kans geboden wordt om je leven

oplosbaar blijken. Met elkaar oefen je in samenleven.

tegen het Licht te houden, vanuit het vertrouwen dat

Leven en samenleven wordt bezien in het licht van

het daarmee aan rijkdom zal winnen.

de weg die God met ons wil gaan. Het oefenen is ten

Het is de ruimte waar we ons als Protestantse Kerk in

diepste een oefening in het navolgen van Christus.

Nederland keer op keer sterk voor willen maken.

Je oefent niet alleen om samen te leven, je spiegelt jezelf ook keer op keer aan wat je van Jezus gezien

Karin van den Broeke

hebt. En ongemerkt verander je er aan. Woorden als

preses van de generale synode

Kerkinformatie  •  februari 2014

| • berichten

• factuur Kerkinformatie In februari ontvangen alle abonnees op Kerkinformatie een factuur voor het abonnementsjaar 2014. Zoals in het novembernummer 2013 is aangekondigd (p. 7) bedraagt de abonnementsprijs per 1 januari 2014 € 20,-. Abonnees krijgen daarvoor elf nummers thuisgestuurd, met soms een katern of bijlage. Voor buitenlandse abonnees is het bedrag

€ 27,50 en vanaf 35 exemplaren bedraagt de abonnementsprijs € 17,50 per jaar. De verhoging is nodig vanwege gestegen productiekosten. De laatste prijsverhoging dateerde van 1 januari 2007. Heeft u vragen over uw abonnement? E-mail: [email protected] of tel. (030) 880 18 80. •

• Aanbieding: paaskaarten

• Declareren met IBAN-rekeningnummer Wie regelmatig kosten declareert, wordt dringend aangeraden voortaan zijn/haar IBAN-nummer in te vullen op ieder declaratieformulier. Vooral als men een standaardformulier gebruikt waarop een aantal vaste gegevens al zijn ingevuld, is het goed om het rekeningnummer even te checken. Wie op de declaratieformulieren niet het lange IBAN-nummer invult, loopt na 1 februari 2014 het risico dat het oude nummer niet als bankrekeningnummer wordt herkend. Het is dan niet duidelijk aan wie het gedeclareerde bedrag moet worden overgemaakt, zodat de opdracht blijft liggen. Deze aanbeveling is ook van belang voor

kerkelijke bureau’s, stichtingen e.d. die werken met aanvraagformulieren voor ondersteuning of cursussen. Men kan zich veel werk besparen door invullers vooraf te attenderen op het vermelden van de nieuwe lange rekeningnummers. De veranderingen zijn een gevolg van de nieuwe regels voor het betaalverkeer in Europa (SEPA = Single Euro Payment Area) die per 1 februari ingaan. De dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk is in januari SEPA-proof verklaard. Meer over plaatselijke gemeenten en SEPA: www.pkn.nl/sepa. Vragen: [email protected]. •

• Nieuw: vacatureadvertenties op website Kerkenraden en beroepingcommissies van plaatselijke gemeenten kunnen voortaan een vacatureadvertentie aanbieden die alleen op de website van de Protestantse Kerk wordt geplaatst. De advertentie wordt dan toegevoegd aan www.pkn.nl/vacatures. De service is alleen bedoeld voor kerkelijke vacatures. Tot nu toe werden alle advertenties op de website geplaatst die als betaalde advertentie in Kerkinformatie waren geplaatst. Dat blijft zo, maar door de ontkoppeling kunnen gemeenten nu zelf

een afweging maken of ze op papier of alleen digitaal willen adverteren. Uiteraard bereikt een advertentie op de website alleen hen die daar gaan zoeken. Adverteren in het blad Kerkinformatie houdt als voordeel dat men ook predikanten, kerkelijk werkers en anderen bereikt die niet direct verandering van gemeente zoeken. Het afzonderlijk plaatsen van een advertentie op de website kost € 99,- en kan worden aangemeld bij [email protected]. •

• Gesprek over preekconsent zelden zwaar Kerkelijk werkers die willen preken, hebben vooraf een gesprek met de landelijke commissie Preekconsenten. Zwaar gesprek? Nee, juist verhelderend, vindt ds. Pieter Boomsma, voorzitter van de commissie Preekconsenten. Het preekconsent voor een kerkelijk werker gesprek kan worden aangevraagd door een kerkenraad. Daarna houdt de commissie het gesprek met de kerkelijk werker over een kerkdienst die hij of zij heeft geleid: preek, gebeden en liederen. Vaste onderdelen zijn: de rol en plaats de bijbeltekst in de preek, de rol en plaats van de hoorders in de preek, de wijze waarop de persoon van de voorgang(st)er in de preek aanwezig is, de relatie tussen de preek en de verdere orde van dienst.

Bijna altijd is er openheid om opbouwende en kritische opmerkingen als leermomenten te ontvangen. Volgens Boomsma is de commissie Preekconsenten bepaald geen commissie van censuur. Samen met de kandidaten willen wij komen tot verhelderende en leerzame gesprekken. Dat een aantal kerkelijke werkers, om welke reden dan ook, voor blijft gaan zonder preekconsent, is dan ook jammer. Zowel voor henzelf als voor het geheel van de kerk.'

Steeds vaker worden ook met Pasen kaarten verstuurd. De Protestantse Kerk heeft verschillende sets met foto’s of kunstafbeeldingen, met of zonder gedicht. En ze zijn nu allemaal in de aanbieding! Paaskaart 'Licht', 'Voorjaar' en 'Abstract' Drie sets van vijf keer dezelfde dubbele kaart van 10 bij 15 cm, met een gedicht op de binnenkant. Per set van vijf exemplaren van € 2,50 nu voor € 1,50. Paaspoëziekaart met foto's Een set van zes kaarten met foto’s, alle zes met een gedicht over Pasen. Geschikt om te versturen, maar ook als cadeau in de veertigdagentijd, bij belijdenis of een ander belangrijk moment. Van € 3,95 nu voor € 2,50. Paaspoëziekaarten kunst Een set van zes kaarten met kunst­ afbeeldingen, alles zes met een gedicht over Pasen. Geschikt om te versturen, maar ook als cadeau in de veertigdagentijd, bij belijdenis of een ander belangrijk moment. Van € 3,95 nu voor € 2,50. Kunstkaarten Jeltje Hoogenkamp Tien kunstkaarten van afbeeldingen van schilderijen van kunstenares Jeltje Hoogenkamp. Van € 3,50 nu voor € 2,-. Bekijken: www.pkn.nl/webwinkel. Ook te bestellen via bestellingen@ pkn.nl of (030) 880 13 37. •

Informatie: www.pkn.nl > Actief in de kerk > besturen > commissies-landelijk > Preekconsent. Zie ook www.pkn.nl > Actueel > bericht 7 januari 2014. • Kerkinformatie  •  februari 2014

7

8|

Hinne Wagenaar: ‘Er is niets wat ik liever zou doen’

Pionm sleenkken sp ier en

Hinne Wagenaar is de helft van de tijd predikant voor de gemeente Westerwert, een combinatie van vier dorpen waaronder Jorwerd. De andere helft is hij pionier voor Nijkleaster dat de ambitie heeft een ‘klooster nieuwe stijl’ te zijn waar mensen uit allerlei tradities terechtkunnen voor rust, inspiratie en gemeenschap. Als eerste is een verbouwing van de kerk van Jorwerd gewenst, vertelt Wagenaar. De volgende stap is een eigen kloosterpand. ‘Nu bieden we nog programma’s voor een dag of dagdeel. We willen graag een eigen pand zodat mensen langer in Nijkleaster kunnen vertoeven. We gaan dan ook weekenden weekprogramma’s aanbieden.’ Momenteel bestaat het aanbod uit ochtendgebed en kloosterwandelingen op woensdagochtend, de ‘Nijkleaster-dag’ op de derde zaterdag van de maand, en een programma op maat voor groepen die daarnaar vragen, bijvoorbeeld kerkenraden. Ook ’s avonds komt er geregeld een groep. ‘Gewoonlijk eten we in de herberg van Jorwerd als start van zo’n avond. Daarna volgt de wandeling die bestaat uit stilte, bezinning en verbinding. Terug in de kerk diepen we het thema van de bijeenkomst uit en sluiten af met een viering.’ Overal vandaan De kloosterwandeling op woensdagochtend is al niet meer weg te denken.

Deze begint om half tien met een ochtendgebed, daarna wordt koffie/thee gedronken, en mensen vertellen wat hen hier brengt. ‘Mensen van allerlei achtergronden en overal vandaan komen hier. Sommigen komen voor de stilte, anderen voor de viering, weer anderen voor de contacten. De rust en de openheid worden gewaardeerd. Wat de deelnemers gemeen hebben, is dat ze stil willen worden voor God en willen ervaren wat dat met hen doet. Dat is trouwens ook mijn drijfveer. Er is niets wat ik liever zou doen dat dit.’ Janet van Dijk communicatieadviseur in de Protestantse Kerk

Collecte De collecte voor Missionair werk is in februari bestemd voor pioniers­ plekken. Meer informatie: www.pkn.nl/ missionair > pionieren > pioniers­ plekken, en: www.nijkleaster.nl Foto: stoerefoto.nl nijkleaster

• berichten

• Symposium ‘Gemeente en ambt in beweging’

Ds. Jan Oortgiesen neemt afscheid als hoofd van het Mobilteitsbureau. Kerkinformatie  •  februari 2014

Het Mobiliteitsbureau van de Protestantse Kerk organiseert op 11 februari 2014 een symposium over de veranderingen in visie en praktijk op gemeente en ambt. De kerk is volop in beweging: pluriformiteit neemt toe, wijkgemeenten worden samengevoegd, kerkgebouwen worden aan de eredienst onttrokken. Ook de rol, roeping en taak van predikant en kerkelijk werker zijn volop in beweging: men moet meer werken als team, men werkt vaker parttime, men wordt steeds meer 'een gewone werknemer'. Welke gevolgen heeft dat voor de visie op gemeente en ambt? Het symposium staat in het kader van het afscheid van ds. Jan Oortgiesen als hoofd van het Mobiliteitsbureau voor predikanten en kerkelijk werkers. Bijdragen leveren onder anderen ds. Jaap Smit

(commissaris van de Koning in ZuidHolland), mw. dr. Ciska Stark (docent PThU), ds. Rolinka Klein-Kranenburg en ds. Marco Batenburg. Afsluitend een forumdiscussie onder leiding van Jodien van Ark (docent PThU). Tijd en plaats: 14.00-17.00 uur, Protestants Landelijk Dienstencentrum, Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht. Kosten: € 10,(bij entree te voldoen). Informatie: www.pkn.nl > agenda onder 11 februari 2014. Aanmelden via [email protected] o.v.v. naam en e-mailadres. Er is slechts een beperkt aantal plaatsen.

• Valentijnsdag en het huwelijk De stichting Marriage Week Nederland vraagt in de week voor Valentijnsdag (14 februari) speciaal aandacht voor de waarde van het huwelijk. Volgens de

|

9

Ds. Pieter ter Veen ontvangt de overeenkomst van ds. Hans van Ark van het missionair team Protestantse Kerk.

Eerste protestantse pioniersplek nieuwe stijl

‘Trial and error’ Het initiatief is kleinschalig. Volgens ds.

Arjan Plaisier, scriba van de Protestantse Kerk, zijn we in de kerk hard aan het afleren om te rekenen met grote getallen. ‘De toekomst ligt niet in massale bijeenkomsten maar in kleinere groepen. Het is mooi dat men in deze stad waar de secularisatie heel snel gaat niet het kopje laat hangen. Een pioniersplek is natuurlijk geen wondermiddel. Het is trial and

Janet van Dijk communicatieadviseur in de Protestantse Kerk

Filmpje Op dit moment staan veertien pioniersplekken-nieuwe-stijl op het punt van beginnen. Uiteindelijk doel is een vernieuwende en zelfstandige vorm van kerkzijn. Voor eind 2016 wil de Protestantse Kerk honderd van deze pioniersplekken realiseren. Voor meer informatie en een filmpje over ‘De Schone Poort’ zie www.pkn.nl/missionair en www.deschonepoort.nl.

vinden via www.pkn.nl > werkvelden > geestelijke vorming > vorming en toerusting > huwelijkstoerusting. Medewerking verleenden de predikanten Arenda Haasnoot, Jeroen Jeroense, Bert de Leede, André Priem, Anne Verbaan en Paul Visser. Op deze sitepagina’s is tevens een actueel overzicht van materialen voor huwelijkstoerusting opgenomen: cursussen en boeken die stellen kunnen helpen om hun relatie te verbeteren of te verdiepen, en adressen voor meer informatie en de kosten die eraan verbonden zijn. Meer informatie bij gemeenteadviseur Jan Boer, [email protected], tel. 06 - 29 39 98 00.

stichting kan de kerk zondag 9 februari, vijf dagen voor Valentijnsdag, bij uitstek benutten om het huwelijk in de schijnwerpers te zetten. Preekschetsen zijn te

error: leren met vallen en opstaan. We beginnen eraan maar het kan ook mislukken. En toch: we geloven erin. Pionieren is weer heel dicht bij het geloof komen, bij God, maar ook bij de mensen voor wie de kerk is, de mensen die hier wonen.’

• Verband Friese voorgangers

‘Van de rand naar het midden’. Mevrouw Lap is lid van de Werkgroep Fryske Earetsjinsten van de Protestantse Gemeente Drachten. Aan de hand van teksten uit 1 Korintiërs 12 en 13 en Johannes 13: 3335 gaat zij in op de vraag: hoe kijkt een gemeentelid tegen het gemeenteleven aan? Na de inleiding kunnen aanwezigen hun mening geven over de inhoud en het Friese taalgebruik. Plaats en tijd: Kurioskerk (Julianalaan) in Leeuwarden, 9.30-12.00 uur. In het Ferbân fan Fryske Foargongers bespreken predikanten, kerkelijk werkers en voorgangers viermaal per jaar een in het Fries gehouden preek of presentatie. Het verband maakt deel uit van de Friese Beweging. Informatie: www.kruspunt.nl/ dielnimmers of ds E. Jongstra, tel. (0519) 56 27 32, e-mail: [email protected]

Op woensdag 19 februari houdt Janneke Lap-de Bruin voor het Verband van Friese voorgangers een inleiding over het thema Kerkinformatie  •  februari 2014

plekken

In de wijk Almere Poort staat geen kerk. Ds. Pieter ter Veen kwam na er zijn emeritaat wonen. ‘Een wijk met bovengemiddeld veel financiële stress, huiselijk geweld en echtscheidingen. In die situaties willen we er zijn voor de mensen in de wijk.’ Hij bedacht onder meer het labyrint dat is aangelegd in een park. ‘Het staat symbool voor onze levensweg. Al lopend kun je nadenken over de wendingen in je leven en het doel van je reis. Daar geven we begeleiding bij.’ Verder is een oude SRV-wagen gekocht die de rijdende kerk van Almere Poort gaat worden.

Pioniers

De eerste protestantse pioniersplek nieuwe stijl is in Almere van start gegaan. ‘De Schone Poort’ staat in de nieuwbouwwijk Almere Poort waar weinig mogelijkheden zijn om kerk te zijn in de wijk. Maar die kerk werd wel gemist.

10 |

reanat Pa os msetn

Pastorale handreiking voorspellende geneeskunde Artsen kunnen ziekten steeds nauwkeuriger voorspellen. Als daardoor een goede behandeling mogelijk wordt, dan is dat natuurlijk een zegen. Maar als er nog geen geneesmiddelen bestaan, wat heb je dan als patiënt aan die informatie? Voor allen die in deze vragen geïnteresseerd zijn schreef de werkgroep Pastoraat en gezondheidszorg de handreiking ‘Voorspellende geneeskunde’. De geneeskunde beperkt zich al lang niet meer tot genezen en verlichten. Artsen kunnen aandoeningen steeds beter voorspellen, zelfs voordat er ook maar iets van merkbaar is. Zo kunnen ze soms al zien of je kans hebt op ontwikkeling van ziekten of aandoeningen in de nabije of verdere toekomst. Maar is dat prettig? Wat doe je bij aandoeningen die je wel ziet aankomen maar waar je weinig of niks aan kunt doen? Niet alleen zijn sommige ziekten (nog) niet te behandelen, ook is vaak niet met zekerheid te zeggen of een aanleg tot een ziekte betekent dat iemand ook echt ziek wordt. De voorspellende geneeskunde kan ook leed toevoegen. Daarom stelde de werkgroep ‘Pastoraat en gezondheidszorg’ de handreiking ‘Voorspellende geneeskunde’ samen. Wat staat er in? De samenstellers (artsen, een ethicus en een geestelijk verzorger) hebben zich

Foto: HH/Jaco Klamer

rekenschap gegeven van wat zich vandaag in de medische techniek en ethiek voordoet aan nieuwe mogelijkheden, en overwegen deze. De handreiking legt uit wat voorspellende geneeskunde inhoudt, welke ontwikkelingen te verwachten zijn, en welke slagen om de arm moeten worden gehouden. Ze werkt een paar ethische en godsdienstige noties uit die kunnen helpen om de juiste vragen te stellen en bij die vragen wellicht ook antwoorden te formuleren. De handreiking eindigt met een inventarisatie van

de verschillende ethische vragen die de voorspellende geneeskunde oproept.

gegaan. Nieuwe initiatieven, uit liefde voor mensen, uit liefde voor God en uit liefde voor de kerk. Uiteindelijk doel is dat een vernieuwende en zelfstandige vorm van kerkzijn ontstaat die aansluit bij onze veranderende cultuur en allereerst gericht is op mensen die het evangelie niet kennen en niet (meer) betrokken zijn bij een bestaande kerk. Het verlangen is dat er vele pioniers­ plekken gaan ontstaan: tientallen, misschien wel honderden. Er kan een pioniersplek ontstaan in een nieuw gebied zoals een nieuwbouwwijk. Of daar waar al een kerk is maar gericht op een specifieke doelgroep. Vanuit allerlei vormen en op allerlei plekken kunnen deze nieuwe vormen van kerkzijn ontstaan. Heeft u of heeft uw gemeente ideeën voor een pioniersplek? Vraag de brochure ‘Pionieren vanuit de Protestantse Kerk’ aan die u helpt bij de eerste stappen. De brochure gaat in op

allerlei beginnersvragen rond de start van een pioniersplek en bespreekt uitvoerig de rol van de kerkenraad. Bij de brochure wordt een dvd geleverd met filmpjes van vijf pioniersplekken die al van start zijn gegaan. Ter inspiratie. Aan te vragen via [email protected] of (030) 880 18 83. De brochure is gratis.

Gesprek Bij de handreiking zijn gespreksvragen geformuleerd voor bijvoorbeeld een gemeentebijeenkomst of gespreksgroep rond het onderwerp ‘Voorspellende geneeskunde’. Deze kunnen ook gebruikt worden om de stof persoonlijk te doordenken. Handreiking en gespreksvragen zijn te vinden op www.pkn.nl > werkvelden > pastoraat > handreikingen.

• berichten

• brochure over pionieren Naast de bestaande kerken zijn er mogelijkheden voor andere vormen van christelijke gemeenschap en kerkzijn. De Protestantse Kerk stimuleert het ontstaan van deze zgn. ‘pioniersplekken’ waarvan er inmiddels zo’n vijftien van start zijn Kerkinformatie  •  februari 2014

• Wereldgebedsdag 7 maart Op vrijdag 7 maart 2014 wordt de jaarlijkse Wereldgebedsdag gehouden. Deze viering wordt elk jaar door vrouwen uit een ander land voorbereid. Dit jaar zijn dat vrouwen uit Egypte. Het thema voor de volwassenenviering is: bron van Leven. Als thema voor de jeugd­viering is gekozen: Levend water. De Wereldgebedsdag wordt altijd gehouden op de eerste vrijdag van maart en kent een lange traditie. In 1887 riepen

|

11

Paasgroetenactie 2014

Kaartje aan gevangenen betekent veel ‘Dat wildvreemde mensen mijn zoon een groet sturen, dat vind ik mooi’, vertelde de moeder van een gedetineerde. Het doet goed, een teken van meeleven in moeilijke omstandigheden. Kerk in Actie roept gemeenten en diaconieën op om ook dit jaar weer mee te doen.

Succes De Paasgroetenactie geniet al jaren grote populariteit in de Protestantse Kerk. In 2013 werden via de Paasgroetenactie van Kerk in Actie zo’n 80.000 kaarten naar gevangenen verstuurd. Ontvangers zijn zowel politieke gevangenen (Amnesty International) als Nederlandse gevangenen in het buitenland (Stichting Epafras), maar ook gedetineerden in Nederlandse gevangenissen (Justitiepastoraat).

Waardering De kaarten worden jaarlijks met Pasen uitgedeeld aan de gedetineerden door gevangenispredikanten. Zij ervaren het als een mooi moment, als zij in de kerkdienst zoveel groeten van gemeenteleden kunnen uitdelen. Altijd zit er een klein cadeautje bij: de bloemenkaart met postzegel, die de gedetineerden zelf kunnen versturen. Dat wordt erg gewaardeerd. Ook voor mensen en organisaties die opkomen voor mensenrechten is elke kaart een hart onder de riem. En wie in het buitenland gevangen zit, is helemaal blij met een kaart met groeten in de eigen taal. Bestellen? Voor alle informatie over de Paasgroetenactie zie: www.kerkinactie.nl/ paasgroetenactie

• Kerkhistorische dag over

samenwerkende nationale kerken

Amerikaanse vrouwen voor het eerst op tot een gebedsdag. Dit groeide uit tot een wereldwijde dag van gebed waaraan 170 landen deelnemen. Sinds 1929 wordt de dag ook in Nederland gevierd. De viering gaat gepaard met het inzamelen van geld voor goede doelen. Meer over locaties van plaatselijke vieringen, de gekozen projecten en het Nederlands Comité Wereldgebedsdag: www.wereldgebedsdag.nl.

Kerk in Actie

De groetkaarten voor 2014 werd gemaakt door gedetineerden in de gevangenis in Vught. Met hun afbeeldingen brengen ze tot uitdrukking dat met Pasen vanuit de Bron nieuw leven ontstaat. Wie kaarten bestelt, kan tevens meer informatie ontvangen over het werk van Kerk in Actie onder gevangenen. Zo kunnen Paasgroeten ook bijdragen aan een bredere steun voor het kerkenwerk voor gevangenen.

De Vereniging voor Nederlandse Kerkgeschiedenis houdt op 15 maart in Utrecht een bijeenkomst over het thema ‘Over nationale grenzen heen’, naar aanleiding van 125 jaar Oud-Katholieke Unie van Utrecht. In 1889 ondertekenden de bisschoppen van de Oud-katholieke Kerken van Duitsland en Zwitserland en de drie bisschoppen van de Roomskatholieke Kerk van de Oud-Bisschoppelijke Cleresie in Nederland (nu de Oud-katholieke Kerk van Nederland) een verklaring, waarmee een boven­ nationaal kerkverband werd gecreëerd. De VNK besloot daarom dit jaar speciale aandacht te geven aan samenwerkingsverbanden tussen nationale kerken. Sprekers: mgr. dr. Dick Schoon (oudkatholiek bisschop van Haarlem, over:

Globalisering in de 19e eeuw. De Oudkatholieke Unie van Utrecht in vergelijking met andere internationale kerkverbanden) en dr. Gert van Klinken (universitair docent PThU, over: Geestverwanten maar geen landgenoten. Internationale protestantse netwerken in het tijdperk van de natiestaat). Drs. Wietse van der Velde (docent kerkgeschiedenis Oud-Katholiek Seminarie) zal rondleiding verzorgen door de Sint Gertrudiskathedraal. Ook wordt voor het eerst de VNK-scriptieprijs uitgereikt. Plaats: In de Driehoek, Willemsplantsoen 1C Utrecht, aanvang 10.15 uur. Toegang vrij. Informatie: www.vkonline.nl. Aanmelding: drs. Christiaan Ravensbergen (secretaris VNK): kerkgeschiedenis@ gmail.com, tel. of (020) 423 44 82.

Kerkinformatie  •  februari 2014

12 |

Predikantswisselingen

me n s e n M

Beroepen te Asperen (hervormd), te Maassluis (Grote Kerk) en te Nunspeet (hervormd, wijk kapel Hulshorst), proponent J. van Rumpt te Alblasserdam; te Huizen (hervormd, Oude Kerk), ds. L. de Wit te Bleskensgraaf; te Katwijk aan Zee (De Noord), ds. H.J.T. Lubbers te Nieuwe Tonge en Herkingen; te Katwijk aan Zee (hervormd, Maranatha-wijk), ds. M. van Leeuwen te Voorthuizen; te Nieuwendijk (hervormd), ds. N.M. van Ommeren te Vlagtwedde; te Nijkerk (hervormd wijk 3), ds. P.M. van 't Hof te Oude Tonge; te Waddinxveen (hervormd wijk Noord), ds. B.J.D. van Vreeswijk te Hattem; te Wyckel in combinatie met Sloten, ds. G.J. Krol te Geldermalsen; te Zegveld (hervormd), ds. M. van Leeuwen te Voorthuizen. Aangenomen naar Amsterdam (predikant met bijzondere opdracht voor De Nieuwe Poort), ds. R.J. van Zwieten te Amsterdam (bijz. opdracht zingeving Zuidas); naar Breukelen (Pieterskerk), ds. K. Hage te Eethen en Drongelen; naar Dalen (hervormd), ds. P.A. den Braanker te Den Burg; naar Doornspijk (hervormd), proponent G.H. Molenaar te Scherpenzeel; naar Groningen (Immanuelkerk, deeltijd), ds. A.C. Akkerman te Assen (geestelijk verzorger GGZ Drenthe); naar Heerenveen, proponent A.M. Kobes-Gerritsen te Amsterdam; naar Helmond (Bethlehemkerk), ds. C.A. Beeuwkes-van Ede te Leersum; naar Hendrik-IdoAmbacht (hervormd, wijkgemeente Dorp), ds. A. Robbertsen te Sluipwijk; naar Heusden (hervormd), ds. F.W. Verbaas te Schoonhoven-Willige Langerak (De Hoeksteen); naar Hoek (deeltijd), ds. A.P. van der Maas te Wemeldinge; naar Medemblik (deeltijd), proponent A. Reitsma te Zwaag die dit gaat combineren met het aangenomen beroep naar Westerkoggenland (deeltijd); naar Nigtevecht, proponent A.S. de Winter te Ermelo; naar Oosterhout, ds. M.J. Boevé te Swifterbant; naar Poederoijen-Loevestein (hervormd), proponent A.B. van Campen te Gouda; naar Silvolde, ds. G. van der Velde-Meijer te De Lier; naar Sint-Annaparochie, Sint-Jacobiparochie en Vrouwenparochie (combinatie) , ds. G. Muilwijk te Bergentheim; naar Stavenisse (hervormd, beroepen door de synode als predikant in algemene dienst), proponent M.A. Post te Hasselt; naar Vriezenveen (hervormd wijk Oost), ds. A. Prins te Veenendaal; naar Wichmond, ds. T.P. Wiersum te Dreischor-Noordgouwe; naar Warnsveld-Leesten, ds. E. Diepeveen te Harden­ berg-Heemse (geestelijk verzorger streekziekenhuis Coevorden-Hardenberg).

Bedankt voor IJsselstein-Ut (hervormd), ds. H.J.T. Lubbers te Nieuwe Tonge en Herkingen. Beroepbaar proponent S. Alblas te Utrecht, e-mail [email protected]; proponent T. Jansen-Kleinjan te Dalfsen, e-mail irmakleinjansen @gmail.com, tel. (0529) 43 45 90. Overleden 7 december ds. H. Woldendorp (geb. 27 juni 1924); 9 december ds. J. Winter (geb. 16 juli 1933); 10 december ds. N.J. Goris (geb. 24 juni 1925); 14 december ds. H.A. Starrenburg (geb. 21 december 1925); 15 december ds. P.C.L. de Jager (geb. 29 maart 1930); 25 december ds. A. Langerak (geb. 28 september 1952); 3 januari ds. J. Flikweert (geb. 9 oktober 1959).

Wilt u berichten over predikantswisselingen en beroepbaarstellingen doorgeven aan het Synodesecretariaat? Postbus 8399, 3503 RJ Utrecht, e-mail: [email protected] Daarnaast kunnen deze berichten doorgegeven worden aan Persbureau Scheps, Slagvink 7, 3906 AE Veenenaal, [email protected]

• berichten

• Nieuwe voorzitter Albert Schweitzer Fonds Drs. Frans Hiddema is sinds 1 januari 2014 voorzitter van de Stichting Nederlands Albert Schweitzer Fonds (NASF). Hij volgt in deze functie Paul Schaink op. De arts Frans Hiddema was tot aan zijn pensioen in oktober 2013 bestuursvoorzitter van Het Oogziekenhuis Rotterdam, dat onder zijn leiding uitgroeide tot nationaal en internationaal erkend center of excellence. Sinds 2012 is hij bestuurslid van het Albert Scheitzer Fonds. Hiddema wil zijn ervaring als tropenarts graag inzetten ten behoeve van een actieve bijdrage aan de ontwikkelingen van de NASF-gezondheidszorgprojecten in Afrika. Daarnaast hecht hij waarde Kerkinformatie  •  februari 2014

aan de verdere verspreiding van het gedachtegoed van Albert Schweitzer. Hiddema: ‘Eerbied voor het leven moet je kunnen operationaliseren. Uiteindelijk begint alles toch met idealisme en dat is het begin van elk succesvol initiatief.’ Het Nederlands Albert Schweitzer Fonds verstrekt startsubsidies aan kleinschalige, lokale gezondheidszorgprojecten in Afrika. Basis voor het werk is de levensvisie van Nobelprijswinnaar Albert Schweitzer, samengevat in ‘Eerbied voor het Leven’. Ook reikt het fonds jaarlijks de Albert Schweitzer Prijs uit aan jongeren met een bijzonder ontwikkelingsproject of initiatief op het gebied van gezondheidszorg in Afrika. •

|

13

Daar in Utrecht ... Is er een kloof tussen gemeenten en dienstenorganisatie? Het is goed om daar alert op te zijn, want ‘Utrecht’ werkt voor en namens alle gemeenten in de Protestantse Kerk. Veel medewerkers van de dienstenorganisatie zijn niet alleen actief voor de landelijke kerk, maar ook voor hun plaatselijke kerkelijke gemeente. In deze rubriek vertellen ze daarover. Deze maand deel 20: Johan Zoutendijk (52).

'Bijbellezen met jongeren is mooi' motivatie

Sinds 2012 werkt Johan Zoutendijk bij de afdeling ICT van de dienstenorganisatie. Als projectleider en adviseur is hij voornamelijk bezig met onderhouden en vernieuwen van automatisering. In zijn woonplaats is Johan lid van de Hervormde Gemeente Barneveld, waar hij een bijbelstudiekring voor jongeren leidt.

Wat is je band met kerkelijk Barneveld? ‘In 1987 verhuisde ik van Den Haag naar Barneveld, waar mijn vrouw en ik ons al snel thuis voelden bij de hervormde gemeente. Als lid van de evangelisatiecommissie heb ik meegewerkt aan een huis-aan-huis-actie, waarbij we vooraf aankondigden dat we langskwamen en ook waarvoor: kennismaken, een praatje. Dat was boeiend: heel Barneveld wist van onze komst en dat leverde allerlei mooie gesprekken op, ook van mensen die niets (meer) met de kerk te maken hadden. Daarna ben ik een aantal jaren wijkouderling geweest en leidde ik op de zondagschool de hoogste groep. Ik draag graag m’n steentje bij aan de gemeente. Maar van alle activiteiten in de gemeente past het leiden van de bijbelstudie voor jongeren wel het beste bij me: het samen leren en m’n passie voor Israël komen erin samen. Dat hoop ik nog heel lang te blijven doen.’

Wat houdt de bijbelstudie voor jongeren in? ‘Elke maand komt er een groepje jongeren bij mijn vrouw en mij thuis om samen in de Bijbel te lezen. Daarbij staat Israël centraal. Elke keer lezen we rondom een thema, zoals bijvoorbeeld het verbond van Abraham. Daar zoeken we teksten bij en die lezen we hardop, om de beurt. Op die manier laten we de teksten tot ons doordringen. Hardop (voor)lezen helpt daarbij, dat voelt verrijkend. Op de vragen die er zijn, zoeken we antwoord in de Bijbel zelf. We hebben dus bijna geen uitgebreide discussies, want de meeste teksten spreken voor zichzelf, de bijbel is heel overtuigend. Zelf doe ik dit al jaren zo en steeds weer lees ik dingen die ik niet eerder zo gelezen heb.

Foto: Marieke Viergever

Een niet onbelangrijk detail: mijn vrouw bakt altijd iets lekkers voor deze avonden. Een persoonlijk tintje dat bijdraagt aan de goede sfeer in de groep. Dat het goed zit, blijkt wel uit het feit dat de groep al jaren bestaat. Zelf zeggen de jongeren dat ze het fijn vinden om zo concreet met bijbelteksten bezig te zijn en dat ze daar veel van leren. Dit doen ze liever dan luisteren naar inleidingen en daarover discussiëren.’

Waarom kies je voor jongeren? ‘De ontvankelijkheid van jongeren intrigeert me. Hun enthousiasme over de bijbel en wat ze er zoal in ontdekken, houdt ook mij enthousiast. Een aantal jongeren uit de gemeente is in Israël geweest, bijvoorbeeld met hun ouders mee op reis, of voor een halfjaar als vrijwilliger. Israël boeit niet alleen

volwassenen, maar ook jongeren. Ik vind het mooi om dat met hen te delen. Met eigen leeftijdgenoten heb ik het ook over Israël, bijvoorbeeld na de kerkdienst, als we in gesprek raken. En daar heb ik in elk geval elke zondag twee keer gelegenheid voor: de momenten waarop ik naar de kerk ga. Ik ben een trouw kerkganger, inderdaad. Het samen die gemeenschap vormen, daar gaat het om voor mij. Vooral tijdens de diensten voel ik me deel uitmaken van de gemeente. Dat is iets waar ik heel zuinig op ben en waar ik me graag voor inzet.’ Irene Versnel communicatiemedewerker Protestantse Kerk

Kerkinformatie  •  februari 2014

14 |

Gemeenten krijgen nieuwe predikant via mobiliteitspool:

‘We helpen een beginnende dominee op weg’

Beroepingswerk

De hervormde gemeenten in ’s-Graveland en Stavenisse hebben weer een dominee. Beiden doen mee aan de nieuwe mobiliteitspool van de Protestantse Kerk in Nederland voor beginnende predikanten. De betrokken kerkenraden zijn tevreden over het ‘maatwerk’. ‘Het enige nadeel is dat de verbintenis maar voor drie jaar is.’ In Stavenisse hebben ze gekregen wat ze zochten: een oudere predikant die ook als pastoraal medewerker in een zorgcentrum in Sint-Annaland aan de slag kan. Proponent Maarten Post (58), eerder verpleegkundige, was vijftien jaar pastoraal werker in Hasselt. ’Iemand met veel ervaring, zowel in het leven als beroepsmatig in de kerk’, zegt ouderlingscriba Albert Zwerus. ‘Voor het beroepingswerk vragen we de zegenende leiding van de Here God. Al gingen we met de mobiliteitspool anders te werk dan anders, ook nu zijn we wonderlijk geleid.’ Ouder of jonger? Hervormd Stavenisse is een ‘echte kandidaatsgemeente’. ‘Met uitzondering van de vorige dominee hadden we sinds 1953 altijd een predikant die bij ons in het ambt begon’, vertelt Zwerus. ‘We zijn een kleine gemeente. Het ledental is teruggelopen, dat is nu stabiel op 375, de kerkgang neemt weer wat toe. Een

groot deel van de jongeren blijft hier niet wonen, omdat er weinig werkgelegenheid is. De combinatie van een krimpende gemeente met ouderenpastoraat is best zwaar voor een beginnende predikant. Daarom keken we ook bij de vorige vacature al bewust naar een oudere dominee uit.’ Toen merkte de kerkenraad volgens Zwerus reeds dat het niet eenvoudig is zo iemand te vinden. ‘Aanvullend werk elders is in verband met pensioenbreuk niet voor iedereen aantrekkelijk en voor een gezin met kinderen ligt Stavenisse in een uithoek van Nederland. We hadden onze voelhoorns uitstaan, maar kregen deze keer niemand op onze radar. Vandaar dat we afspraken terug te gaan naar een kandidaat. Beginnende kandidaten die in deeltijd willen werken, liggen echter ook niet voor het oprapen. Iemand die we polsten had hier best gepast, maar met een gezin met kinderen wilde hij echt een baan voor 100 procent.’

Bevestiging ds. Geert van Meijeren te ’s-Graveland. Foto's: Douwe van Essen/WWK Kerkinformatie  •  februari 2014

Financieel voordeel De gemeenteadviseur van de Protestantse Kerk wees de kerkenraad op de mobiliteitspool. Zwerus: ‘Het financiële voordeel was voor ons heel belangrijk. We hebben nu meer predikant voor hetzelfde geld. De oplossing is goedkoper voor ons, omdat de dominee in dienst is van het landelijk dienstencentrum. Anders hadden we voor 45 procent moeten beroepen, nu komen we uit op 60 procent en samen met het zorgcentrum op 85. Het predikantswerk in onze gemeente is daarmee, met de verantwoordelijkheden die de ouderlingen nemen, te doen.’ Drie jaar ‘Het nadeel dat de benoeming voor drie jaar is, is tegelijkertijd een voordeel’, meent de scriba. ‘Gaat iets goed, dan zijn drie jaar zo om. Hoe we daarna verder gaan, zal erg aan de omstandigheden liggen. De financiële draagkracht van de gemeente kent zijn grenzen, drie jaar is heel goed

|

te overzien. Het kan best zijn dat we doorgaan met ds. Post. Mocht het onverhoopt niet goed verlopen, waar we vanzelfsprekend niet van uitgaan, dan is het prettig dat de verbintenis slechts voor drie jaar geldt.’ Portfolio In de zoektocht naar de nieuwe dominee verliep veel eender als met het reguliere beroepingswerk, heeft Zwerus ervaren. ‘Onze uitgangspunten waren dezelfde, we hadden gewoon een profielschets en er waren de gebruikelijke contacten met ds. Post en zijn echtgenote, zoals voorgaan in een kerkdienst en de kennismaking met de gemeente. Via het landelijk dienstencentrum kregen we een portfolio van twee kandidaten die aansloten bij de gereformeerde-bondsmodaliteit van onze gemeente. We hadden ook beiden kunnen afwijzen, de kerkenraad was daarin vrij. De gemeenteleden hadden geen mening over de andere route. Als de predikantsplaats maar werd vervuld.’ ‘s-Graveland ‘Ons sprak bijzonder aan dat we een beginnende dominee op weg kunnen helpen’, reageert kerkenraadsvoorzitter Mart Flink van de hervormde gemeente in ’s-Graveland. ‘Het predikantenbestand vergrijst. Theologiestudenten die de pastorie in willen moeten die kans krijgen, zodat ze niet noodgedwongen werk in het bedrijfsleven moeten zoeken. Ook zien we in een jonge predikant een mogelijkheid om gemeenteleden van 15 tot 35 jaar beter te kunnen bereiken. Hij kan meedoen in het jeugdwerk en weet ook vlot met moderne communicatiemiddelen om te gaan.’ Vaak voorgaan Hervormd ’s-Graveland telt 347 leden, er zijn zo’n 130 kerkgangers. Ds. Geert van Meijeren (27) is de tweede predikant sinds eind achttiende eeuw die niet eerder in een gemeente ‘stond’. Ouderlingkerkrentmeester Flink: ‘Financieel konden we maximaal een dominee voor 70 pro-

cent beroepen, 60 procent was verstandiger. Kandidaten in die categorie zijn er niet zoveel. Het liefst hadden we een dominee voor 80 procent. Er zijn bij ons veel leden uit omliggende plaatsen die elkaar vooral op zondag in de eredienst ontmoeten. Daarom zien we het liefst onze eigen predikant zoveel mogelijk voorgaan. Die 80 procent konden we echter niet betalen.’ De mobiliteitspool gaf financieel uitkomst. Neus ‘We hadden onszelf wel een termijn gesteld, we zouden niet eindeloos bezig blijven met de pool. Als we er na een aantal maanden niet uit waren, zouden we verder gaan met het gewone beroepingswerk’, zegt Flink. ‘Het voordeel van de pool boven het beroepingswerk is dat we met maar twee kandidaten in gesprek zijn geweest. We hoefden niet zelf te selecteren en tien kandidaten te beoordelen. Dat betekende wel dat we weinig keus hadden, maar in Utrecht hebben ze er een neus voor. Er is maatwerk geleverd. Er werden twee kandidaten aangedragen die bijna naadloos bij onze gemeente pasten. Ze hebben alle twee bij ons gepreekt en met beiden

hebben we gesprekken gevoerd. Waren er geen goede kandidaten geweest, dan hadden we alsnog het beroepingswerk in gang gezet.’ Roeping ‘De enige aarzeling bij de mobiliteitspool’, aldus Flink, ‘was dat we nu maar voor drie jaar onder de pannen zijn met een dominee, maar dat nadeel heeft voor ons niet zo zwaar gewogen. Een gewone predikant is na vier jaar beroepbaar. Een beginnende dominee heeft verder niet de bagage van een ervaren predikant, maar om dat gemis goed te maken wordt ds. Van Meijeren vanuit Utrecht extra begeleid.’ Ook Flink ondervond weinig verschil met het normale beroepingswerk. ‘Het aantrekken van een nieuwe dominee was ook deze keer in handen gegeven van een beroepingscommissie die een advies aan de kerkenraad uitbracht. Met de kandidaten is wel degelijk over roeping gesproken. Ds. Van Meijeren heeft het beroep van ’s-Graveland net zo goed als roeping beleefd.’ Jan Kas freelance journalist

Wat is de Mobiliteitspool? De mobiliteitspool is onder meer bedoeld voor kleine vacante gemeenten die geen (voltijds)predikant kunnen bekostigen. Gemeenten die tijdelijk een extra dominee nodig hebben, behoren eveneens tot de doelgroep. Van de gemeenten wordt verwacht dat ze ‘een lerende en stimulerende omgeving bieden, waar beginnende predikanten kunnen ingroeien in het predikantswerk’. De mobiliteitspool richt zich op proponenten die de smaak van het predikantschap te pakken willen krijgen. De pool geeft deelnemende dominees flexibiliteit en ruimte. Ze zijn niet direct voor onbepaalde tijd aan een gemeente verbonden, anderzijds ontvangen ze naast de reguliere nascholing extra begeleiding in de eerste jaren als gemeentepredikant. Wanneer een of meer gemeenten en een proponent elkaar via de pool vinden, wordt de proponent door de Protestantse Kerk beroepen tot predikant in algemene dienst en als zodanig uitgezonden naar die gemeente(n). Voor vragen en informatie: Martijn Stuiver, [email protected]; (030) 880 16 90; (06) 15 90 85 65.

Kerkinformatie  •  februari 2014

15

16 |

Missionaire modellen In de afgelopen jaren waren er twee missionaire rondes door het hele land. Kort gezegd ging het erom hoe we kerk zijn in onze eigen context. Er werden dertig kansrijke missionaire modellen aangereikt. Kerkinformatie laat gemeenten zien die hun missionaire mogelijkheden goed benutten. De modellen kunt u vinden op www.pkn.nl/missionair > 30 modellen.

Hattem: jonge ouders verbinden aan de gemeente Als kerk hebben we de verplichting jonge ouders vast te houden nadat ze ‘ja’ hebben gezegd in de doopdienst, en daarmee hebben beloofd dat ze hun kind willen opvoeden in het christelijk geloof. Maar hoe doe je dat, je kind vertellen over God en het evangelie? Ds. Egbert Veen, predikant in de Protestantse Gemeente Hattem, bedacht een manier. In 1994, toen hij predikant in Laren (Achterhoek) was, dacht ds. Veen erover na hoe de kerk van betekenis kon zijn voor jonge ouders. ‘We hadden veel jonge mensen binnen de kerk, ook veel jonge ouders. Een deel van hen raak je door de jaren heen kwijt – ze hebben het bijna allemaal druk. Om ze vast te houden moet je hen iets bieden waar ze wat aan hebben. Veel jonge ouders hebben behoefte aan ondersteuning in de geloofsopvoeding. Ik bedacht om mensen die hun kind willen laten dopen min of meer te ‘verplichten’ lid van een gespreksgroep van jonge ouders te worden. Dat geeft hen tevens de gelegenheid om met elkaar opnieuw het geloofsgesprek te voeren. Het verbindt jonge mensen aan elkaar en aan hun gemeente.’ En zo ontstond het doopproject ‘Een verlangen naar meer’ en het bleek succesvol. Hij nam de methode mee naar Harderwijk, zijn volgende gemeente, en daarna naar Hattem. De methode is inmiddels over het hele land verspreid. Op verzoek houdt Veen een presentatie voor bijvoorbeeld kerkenraden. Enorme betrokkenheid In Hattem begeleidt hij momenteel zeven kringen van jonge ouders. ‘Het is al met al een traject van vier jaar dat begint bij het moment als ouders in de doopdienst de doopkaars overhandigd krijgen tot het moment wanneer de dopelingen vier jaar zijn en met diezelfde brandende doopkaars de kerk in komen tijdens een speciale dienst van welkom en doopgedachtenis. Vaak gaan de ouders daarna trouwens gewoon weer door in kringen. Er is vaak door de jaren heen een enorme betrokkenheid op elkaar gegroeid. Dat ze met elkaar in gesprek zijn, dat is het belangrijkste.’ Vrijwel altijd doen beide ouders mee in de gesprekskring, ook de eventueel onkerkelijke partner. ‘Dat laatste werkt heel verfrissend. En mooi is dat we hiermee ook mensen aan de rand van de kerk bereiken.’ In heel kleine gemeenten met maar weinig dopelingen is het alle­maal wat lastiger te organiseren, beaamt Veen. ‘Leg dan contact met naburige gemeenten en kijk wat je samen kunt doen.’ Janet van Dijk communicatieadviseur in de Protestantse Kerk

Kerkinformatie  •  februari 2014

‘Overstapdienst’ met ds. Egbert R. Veen.

Presentatie Ds. Egbert Veen heeft zijn ervaringen met het project vastgelegd in het boek ‘Een verlangen naar meer’, uitgave van VBK Media. Wie belangstelling heeft voor een presentatie door ds. Veen kan mailen naar [email protected].

|

Handreiking voor gemeenten die willen samenwerken Hoe houden we een vorm van kerk overeind? Dat was de vraag waar het dorp Bant voor gesteld werd. Het dorp loopt leeg en de kerk ook. In de Noordoostpolder zijn nog acht dorpen met min of meer dezelfde problematiek. De kerkenraad van Bant besloot niet alleen een antwoord op de vraag te willen vinden maar de omliggende gemeenten erbij te betrekken. Daarmee was samenwerking een feit. De Protestantse Kerk heeft een hand­ reiking gemaakt voor gemeenten die willen samenwerken. Want zo’n vorm van samenwerking als in de Noordoostpolder gaan we de komende jaren veel vaker zien, zeggen Jantine Sonnenberg en Jack de Koster, binnen de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk werkzaam voor het project Samenwerking Gemeenten (SAGE). En ze vinden dat een goede ontwikkeling – je hoeft immers niet altijd als gemeente het wiel zelf uit te vinden. Jantine: ‘Er zit vaak een noodzaak achter samenwerking. Dat kan de wil tot overleven zijn. Maar het kan ook een andere invalshoek hebben. Soms is het zo dat je een kans laat liggen als je niet gaat samenwerken. En dat is goed, je kunt beter inzetten als de nood (nog) niet hoog is.’ Samenwerken heeft natuurlijk alleen zin als er iets te winnen is, benadrukt Jack. ‘Gemeenten werken samen op die terreinen waar het iets oplevert. In de Noordoostpolder was de overweging tot samenwerking: we willen dat in alle dorpen een kerkplek blijft. Samen kun je veel meer.’ Werklast verdelen Samenwerken kan op allerlei onderdelen van het kerkenwerk, en op verschillende

manieren. Uitgangspunt is dat gemeenten die samen willen werken zelfstandig zijn maar gebruik maken van elkaars kennis, kunde en kwaliteiten. Alle betrokken gemeenten moeten er baat bij hebben. Ze hoeven niet meer alles zelf te doen en te kunnen. De werklast wordt verdeeld. Dat kan ook gelden voor nieuwe ideeën, zegt Jantine. ‘Als een kerk een leuk idee heeft, gaat ze meestal bij haar eigen mensen zoeken wie het idee kan gaan uitwerken. Maar juist dan is het slim om te kijken of een kerk in de omgeving dit misschien al gedaan heeft. Misschien kun je die expertise in huis halen.’ Vertrouwen Samenwerken begint bij elkaar vertrouwen. En dat begint bij elkaar leren kennen. ‘Sla die fase dus niet over. In de Noordoostpolder is een flinke periode van “verkenning” geweest. Men begon met de vraag naar de visie op kerkzijn. Daarover moest eerst duidelijkheid zijn. Er was dus huiswerk te doen. Maar dat hoeft niet altijd even intensief. We raden aan niet te lang te blijven praten maar gewoon maar te beginnen met de samenwerking te zoeken. En kijk daarbij naar wat je als kerken verbindt, niet naar wat scheidt.’

Vergeet niet dat samenwerken iets anders is dan fusie of federatie, zegt Jack. ‘Je kunt de intensiteit, termijn en duur van de samenwerking zelf bepalen. En als het niet bijdraagt aan wat beoogd werd, kun je er ook weer mee stoppen.’ Janet van Dijk communicatieadviseur in de Protestantse Kerk

Handreiking op website Er vindt momenteel op dertig plekken in ons land samenwerking tussen gemeenten plaats. Om gemeenten te informeren over en te stimuleren tot samenwerking is een handreiking gemaakt, die is te vinden op www.pkn.nl/samenwerken. Als gemeenten serieus met elkaar gaan samenwerken, wordt een stimulerings­ bijdrage gegeven. Daarover en over veel meer zaken vindt u informatie in de handreiking.

Kerkinformatie  •  februari 2014

Gemeen teopbouw

Jantine Sonnenberg en Jack de Koster. Foto: Marieke Viergever

17

18 |

Servicepagina De website van de Protestantse Kerk wil onder meer ambts- en taakdragers ondersteunen. Maar de kerk is breed en de ene plaatselijke gemeente is de andere niet. Daardoor lijkt de website soms ingewikkeld. Hoe vind je wat je zoekt? In de komende maanden geeft Kerkinformatie bij elke taak in de gemeente een overzicht van wat de website biedt. Handig om bij de hand te houden.

De predikant op de website Persoonlijke ontwikkeling Pastorale steun Voor predikanten die zelf behoefte hebben aan pastorale steun zijn er speciale pastores beschikbaar. www.pkn.nl > Actief in de kerk > Werken > Gemeentepredikant > Steun Permanente Educatie Een vijfjaarlijks systeem van mentoraat, nascholing, bijscholing en persoonlijke ontwikkeling. www.pkn.nl/pcte > Permanente educatie Werkbegeleiding Werkbegeleiding verzorgt mentoraat, individuele begeleiding op verzoek, intervisie, teamvorming in groepsverband en geestelijke begeleiding voor predikanten en kerkelijk werkers. www.pkn.nl > Actief in de kerk > Werken > Gemeentepredikant > Werkbegeleiding

Inhoudelijke ondersteuning Advies op allerlei gebied door gemeenteadviseurs Gemeenteadviseurs bieden advies en begeleiding op maat aan, voor elke gemeente die daar behoefte aan heeft. Zij zijn de schakel tussen de plaatselijke gemeente en de dienstenorganisatie. www.pkn.nl > Over ons > Gemeenteadviseur

Kerk in Actie Kerk in Actie is dé hulpverlenings­ organisatie van de Protestantse Kerk in Nederland. Predikanten kunnen gebruik maken van de collecte informatie en de bijbehorende liturgiesuggesties. www.kerkinactie.nl/collectes.

Praktische ondersteuning Arbeidsvoorwaarden, rechtspositie en pensioen Een overzicht van de arbeidsvoorwaarden, rechtspositie en pensioen van een predikant www.pkn.nl > Actief in de kerk > Arbeidsvoorwaarden > Predikant Arbeidsbemiddeling Voor arbeidsbemiddeling kunnen predikanten/proponenten terecht bij het mobiliteitsbureau. Die helpt bij het vinden van een nieuwe werkplek. www.pkn.nl > Actief in de kerk > Werken > Gemeentepredikant > Arbeids­ bemiddeling Communicatie & Pers Predikanten zijn het gezicht van de gemeente. Goede communicatie is essentieel. De persdienst van de dienstenorganisatie adviseert graag als de predikant of gemeente met media-aandacht te maken krijgt.

www.pkn.nl > Werkvelden > Gemeente­ opbouw > Communicatie Financiële ondersteuning Een predikant kan in financiële nood komen te verkeren. In dat geval kan hij of zij een beroep doen op het fonds Individuele Hulpverlening. www.pkn.nl > Actief in de kerk > Werken > Gemeentepredikant > Steun Predikantenregister Het synodesecretariaat houdt de officiële lijst van predikanten bij. Gemeenten kunnen daar navragen wat de status van een predikant is en of hij/zij bijvoorbeeld preekbevoegd is. Predikanten kunnen zelf hun status inzien via het extranet. www.pkn.nl/pcte > Permanente Educatie > Extranet

Vragen: Servicedesk Protestants Landelijk Dienstencentrum: info@servicedesk, tel. (030) 880 18 80.

Marloes Nouwens-Keller voorlichter Protestantse Kerk

Materiaal bij het kerkelijk jaar Startzondag, Advent, Kerst, Veertigdagentijd, Pasen, Hemelvaart, Pinksteren. Bij ieder moment in het kerkelijk jaar probeert de dienstenorganisatie informatie en/of materialen te verstrekken. www.pkn.nl > Actueel > Evenementen www.pkn.nl/webwinkel Nieuws vanuit synode en diensten­ organisatie via de predikantenmailing Een maandelijkse nieuwsbrief met belangrijk nieuws uit de synode en de dienstenorganisatie. Deze mailing is een aanvulling op het blad Kerkinformatie. Aanmelden kan via [email protected]. www.pkn.nl > Actueel > Abonnementen > Nieuwsbrieven Kerkinformatie  •  februari 2014

Foto: HH/David Rozing

|

19

‘Bent u van de voetbal?’

Doe eens gek, draag een boordje! Sinds een paar maanden gaat hij met een wit boordje door het leven. Ds. André van den Bor, predikant van de Protestantse Gemeente Bathmen, las tip 92 uit het boekje 100 tips & stops voor de missionaire gemeente: ‘Doe eens gek, draag een boordje.’ ‘In eerste instantie vond ik het idee belachelijk, maar later dacht ik: waarom eigenlijk niet, waarom gaan predikanten anoniem over straat?’

Herderschap Het dragen van een wit boordje doet hem meer dan eerst nadenken over hoe hij predikant wil zijn in deze tijd. ‘Ik denk dat we als predikanten veel meer de kant van het herderschap dan van de wetenschap moeten beklemtonen. Niet om zieltjes winnen, maar om er te zijn, aandacht met inhoud.’ Zijn ervaring tot nu toe is dat hij meer ‘benaderbaar’ is dan eerst. ‘Mensen van wie ik vermoed dat ze niet christelijk zijn vinden het boordje vertrouwenwekkend. Een man verklaarde dat het hem goed deed dat ik zo openlijk voor mijn geloof uit durfde te komen. Op straat kwam ik een jongen tegen die mensen donateur van een goed doel wilde maken, en hij zei dat hij min of meer van

Ambtskleding

André van den Bor wierp het idee maar direct in de kring van een aantal collega’s: ik ga een half jaar met een boordje lopen tenzij jullie me met goede argumenten overtuigen om dat niet te doen. ‘Dat was dom want die argumenten bleven uit. Ik trek nu dus standaard elke ochtend een overhemd met een wit boordje aan. Ik heb er zes. Ik wil uitvinden wat de reacties van mensen zijn, maar vind het even interessant wat het met mezelf doet. Het went al aardig moet ik zeggen, ben me er alleen wel erg van bewust als ik bijvoorbeeld door Gamma loop.’

Foto's: Marije Schipper, www.schipperfotografie.nl

mij verwachtte dat ik mee zou doen. Die kant is er dus ook. Je representeert iets.’ Dat het niet voor iedereen duidelijk is wat hij dan representeert bleek toen hij eens met de hond over straat liep. Een jongen riep hem toe: ‘Bent u van de voetbal?’ Slechts één keer twijfelde hij aan het dragen van het witte boordje, bij een bijeenkomst van een niet-christelijke politieke partij. ‘Al ging ik er op persoonlijke titel naartoe, het leek het me beter me niet voor te doen als represen­ tant van de kerk. Ik heb toen een ander overhemd aangetrokken. Dat zou ik overigens geen tweede keer doen.’ Collega’s over het witte boordje Veel collega’s reageren positief en melden dat ze misschien ook wel een wit boordje willen dragen. ‘Maar dat is nog erg vrijblijvend. Toen we erover spraken was het nut van zo’n boordje voor een aantal collega’s wel duidelijk, maar ermee gaan lopen is weer iets anders.’ De collega’s die zo’n boordje niet zien zitten hebben onder andere als argument dat ze niet

altijd als predikant herkenbaar willen zijn, en niet altijd aan het verwachtingspatroon willen voldoen dat door zo’n boordje wordt gewekt. ‘Ik ben eigenlijk hartstikke benieuwd wat er gebeurt wanneer alle predikanten herkenbaar in de publieke ruimte voor de dag zouden komen.’ En wat doet hij als het half jaar om is? ‘Ik kan geen reden verzinnen om er straks mee te stoppen.’ Janet van Dijk communicatieadviseur in de Protestantse Kerk

Meer weten? Ds. André van den Bor betrekt zijn boordjes bij Butler & Butler (zie p. 35). Een boordje dragen is een tip uit: 100 TIPS & STOPS voor de missionaire gemeente is voor € 7,50 te bestellen via www.pkn.nl/webwinkel, [email protected] of (030) 880 13 37.

Kerkinformatie  •  februari 2014

20 |

Biddag 2014: werken met toekomst Woensdag 12 maart, of de zondag erop volgend, is het biddag voor gewas en arbeid. Deze dag biedt in het kerkelijk jaar de gelegenheid om eens extra aandachtig stil te staan bij de huidige economische crisis. Het is inmiddels wel duidelijk dat deze crisis niet van de ene dag op de andere voorbij zal zijn. De prognoses zijn dat dit jaar de economie licht zal groeien, maar ook dat de werkloosheid, die nu al 8,5% bedraagt, nog verder zal oplopen. Velen maken zich zorgen over de toekomst. Tegelijkertijd

Biddag

3-’07

OndersteBoven Een uitgave van Arbeidspastoraa

t DISK

Thema: Werken met toekomst Biddag voor gewas en arbeid 12 maart 2014 Zondag van de arbeid 4 mei 2014 Dankdag voor gewas en arbeid 5 november 2014 Suggesties voor viering en gesprek Alles heeft zijn tijd… Toekomst Landelijk Bureau DISK

1-’14

Materiaal Het genoemde materiaal, dat als themanummer van het tijdschrift Ondersteboven verschijnt, is voor € 2,50 (exclusief verzendkosten) te bestellen bij Landelijk Bureau DISK, Luijbenstraat 17, 5211 BR ‘s-Hertogenbosch, e-mail [email protected], tel. (073) 612 82 01.

hebben zij behoefte om zich te oriënteren op de toekomst. Ze zoeken richting voor zichzelf en voor hun kinderen en kleinkinderen. De biddag biedt de gelegenheid om in deze tijd van crisis stil te staan bij de vraag naar welke toekomst het verlangen in deze tijd van crisis uitgaat. Met het oog hierop heeft Kerk in Actie in samenwerking met het landelijk bureau voor arbeidspastoraat DISK materiaal voor viering en gesprek gemaakt rond het thema ‘Werken met toekomst!’ Teksten Het tekstgedeelte dat voor biddag op het leesrooster staat is Prediker 2: 20-26. Dit opent met de woorden ‘Vertwijfeling beving me’. Deze woorden sluiten naad­ loos aan bij het huidige crisisgevoel. Te midden van de actuele economische crisis bevangt velen een gevoel van twijfel over welke aanpak van de crisis kan werken, twijfel over de bestendigheid van verworven welvaart, twijfel over de eigen kansen op werk, twijfel over de greep op de toekomst. De vertwijfeling leidt voor de Prediker tot de onderkenning dat alles in de hand van God is. Het hele bestaan van gezwoeg tot genieten is gave van God. Buiten deze onderkenning om is het slechts leegte. De positieve keerzijde is ‘aanvaard en leef het leven als geschenk van God’. In het tekstgedeelte uit Mattheüs (6: 19-23) gaat het naast onzekerheid vooral om richting. Het ‘verzamelen van schatten op aarde’ levert een onbestendig resultaat op. Alleen bestendig zijn de schatten die verzameld worden in de hemel. Vers 21

voegt daar een cruciale constatering aan toe: ‘Waar je schat is, daar zal ook je hart zijn’. Oefening In de dagen van Jezus was de uitdrukking ‘het verzamelen van schatten in de hemel’ de aanduiding voor het doen van gerechtigheid. Jezus neemt deze uitdrukking over en zegt ermee dat met dit doen van gerechtigheid Gods heerschappij in het hier en nu gezocht wordt. Het verzamelen van schatten in de hemel betekent dat het hier en nu onder het beslag komt van een beloftevolle toekomst. Op de biddag mag het gaan om een oefening in het ervaren van dit bestaan als gave. Een gave om van te genieten en een gave om Gods beloftevolle toekomst mee te zoeken. Met het oog op de voorbereiding van een dienst in het kader van biddag verdient het aanbeveling om hier een groepje van mensen met verschillende ervaringen bij te betrekken. Denk aan een werkloze, een werkende, een ondernemer, een ondernemer die zijn of haar bedrijf moest beëindigen en jongeren en ouderen. Het is in ieder geval zaak om het thema ‘Werken met toekomst!’ vanuit verschillende posities en ervaringen te verkennen. Trinus Hoekstra projectmanager bij het binnenlands diaconaat van Kerk in Actie en mede­ directeur van DISK

• berichten

• Met de kerkenraad op werkbezoek

Even weg van de vergadertafels, kijken in de keuken bij anderen, inspiratie en ideeën opdoen, leren van ervaringen. Dat is de gedachte achter de tweede missionaire kerkenradendag die Missionair Werk en Kerkgroei i.s.m. de IZB op zaterdag 5 april 2014 organiseert. Tien missionaire projecten en gemeenten ontvangen die dag kerkenraden voor een werkbezoek. De deelnemers aan de eerste missionaire Kerkinformatie  •  februari 2014

kerkenradendag in oktober 2012 waren zeer positief in hun evaluatie. ‘Voor herhaling vatbaar!’ was een vaak terugkerende opmerking. En: ‘De uitnodiging om eens elders te kijken kwam juist op een goed moment: in de kerkenraad zaten we midden in een gesprek over de toekomst van onze gemeente.’ Vrijwel elke kerkenraad prikt jaarlijks een ‘uitje’. De missionaire kerkenradendag biedt gelegenheid om het nuttige met het aangename te verenigen. U meldt zich met uw (als het even kan voltallige) kerkenraad aan voor een bezoek aan

een project/gemeente naar keuze. Ter plekke krijgt u een gevarieerd programma; er valt ook wat te zien en te beleven. Tijdens het werkbezoek krijgt u gelegen­ heid om u met uw eigen kerkenraad terug te trekken voor onderling beraad: wat leren we hier? Wat zouden we ‘thuis’ kunnen toepassen? Het werkbezoek is gratis. Alleen voor de lunch wordt een bijdrage gevraagd (€ 7,50 per persoon). Meer informatie over het programma en manier van aanmelden vindt u op www.pkn.nl > Actueel > Evenementen. •

|

Kerk en theoloog Aan de Protestantse Theologische Universiteit in Amsterdam en Groningen worden predikanten opgeleid. Wie geven daar les? Wat is hun specialisme? En hoe staan ze in de kerk? Een serie interviews, deze maand dr. Jan Hoek.

‘Geen ivoren-torenverhalen’ Vrijwel elke zondag is dr. Jan Hoek (63), bijzonder hoogleraar gereformeerde spiritualiteit aan de Protestantse Theologische Universiteit in Groningen, voorganger in een kerkdienst. ‘Meestal zelfs twee keer. In de consistorie wordt dan vaak voorbede gedaan voor de predikantsopleiding. Mooi, zo’n wisselwerking tussen kerk en school.’ ‘Voor een buitengewoon hoogleraar ligt de nadruk op onderzoek. Omdat ik een leerstoel van de Gereformeerde Bond bekleed, wordt van mij ook verwacht dat ik contact heb met studenten en in het onderwijs zichtbaar ben. Binnenkort geef ik met collega Rinse Reeling Brouwer colleges over de belijdenis­ geschriften van de Protestantse Kerk in Nederland. Ook bij mijn leerstoel-colleges ontmoet ik wel studenten die van huis uit niet vertrouwd zijn met de Gereformeerde Bond maar daar meer van willen weten omdat de Bond een stroming in de Protestantse Kerk is.’ ‘Een goede kerkelijke oriëntatie kan misverstanden uit de weg ruimen. Het draagt bij aan onderling begrip als je rechtstreeks van iemand die in een stroming geworteld is, een gereformeerdebonder net zo goed als een vrijzinnige, hoort wat hem beweegt en waarom hij zijn plek in de kerk inneemt. Voor theologiestudenten in de eigen gereformeerde-bondskring die de gemeente ingaan is het belangrijk dat ze stevig staan in de oecumenische traditie, waarbinnen de gereformeerde lijn dan van blijvende betekenis is. Meer in het algemeen vind ik dat nieuwe predikanten moeten beginnen zonder karikaturale beelden van andere stromingen in dezelfde kerk.’

Onderzoek ‘Voor de leerstoel doe ik onderzoek naar de eigenschappen van God en hoe die in het geloofsleven betekenis hebben of kunnen krijgen. Wat wil het zeggen dat God de heilige is, de genadige, de rechtvaardige, de barmhartige? God is aan de ene kant oneindig ver boven ons verheven, tegelijkertijd is hij ons in Christus door de Heilige Geest innig nabij. Ik hoop er artikelen en een boek over te schrijven. Daarnaast zijn er de collegereeksen, die een oriënterend karakter hebben, met ieder jaar een andere insteek. Daarin laat ik zien hoe in de gereformeerde traditie over thema’s is nagedacht, door dogmatici en stichtelijke schrijvers. Zo gaf ik series over de spiritualiteit bij Calvijn, over stervensbegeleiding en over de negentiende eeuw met Groen van Prinsterer, het Réveil en Kohlbrugge.’

Lijnen naar actualiteit ‘Mijn historische aanvliegroute, aan de hand van bronteksten, is wel bedoeld om de lijnen door te trekken naar de actualiteit, zodat de geformeerde traditie mee kan doen in het gesprek met de huidige theologie en cultuur. De studenten moeten straks als predikant het gereformeerde erfgoed in deze tijd vertolken en de goudstaven in handgeld omzetten, in prediking en pastoraat. Confrontatie met het hedendaagse bewustzijn kan ook leiden tot kritische vragen aan de eigen traditie. Is zij niet te eenzijdig uitgegaan van de almacht en de soevereiniteit van God waardoor er onvoldoende aandacht was voor de grote vragen rond het lijden in de wereld en de vrijheid en de verantwoordelijkheid van de mens? Het is niet ‘In de zestiende en zeventiende eeuw is het zo gezegd en daarmee uit’. Juist de doordenking voor de eigen tijd maakt het spannend. Colleges kunnen ook ontdekkend zijn, ook voor studenten die in gereformeerde kring zijn opgevoed. Bijvoorbeeld als blijkt dat ze allerlei aspecten van Calvijn niet hadden vermoed. Het standaardbeeld wordt bijgesteld.’

Mooie preekstof ‘Dat ik negentien jaar gemeentepredikant ben geweest, helpt mij om geen ivoren-torenverhalen te houden, maar steeds in de colleges pastorale ervaringen mee te nemen. Het doel is niet bereikt als studenten intellectueel weten welke theologische ontwerpen er allemaal zijn, ze worden vooral opgeleid om werkzaam te zijn in de kerk, in geestelijke verzorging, in prediking en pastoraat. De band met de kerk is er voor mij ook ’s zondags als ik in kerkdiensten voorga. De eigenschappen van God bieden dan mooie preekstof…’ Jan Kas Foto: Herman Stöver Fotografie

freelance journalist Kerkinformatie  •  februari 2014

21

22 |

JOP is jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland

Jeugdbeleid staat niet op zichzelf

Wat thuis wel lukt, maar in de gemeente vaak niet Tijdens contacten en bezigheden op het terrein van gemeente­ opbouw merk ik helaas vaak dat het jeugdwerk los staat van het gemeentebeleid. Gemeenten waar dit het geval is noemen we binnen JOP dan ook wel ‘one ear Mickey Mouse gemeenten’. Bij dit beeld moet je denken aan een groot ‘hoofd’ waarin de kerkenraad beleid maakt dat vooral op het gemeenteleven van de volwassenen gericht is, met daar bovenop een klein ‘oor’ voor het jeugdbeleid, gemaakt door de taakgroep jeugd of jeugdraad. Twee naast elkaar functionerende terreinen, waarin ieder een beleidsproces heeft doorlopen met als uitkomst ieder een eigen beleidsplan. Het jeugdwerk als een soort eiland naast het overige gemeenteleven, jongeren en volwassenen ieder een eigen plek. Gezin als voorbeeld Telkens verbaas ik me er weer over dat gezinnen in hun huizen op een of andere manier wel de kunst verstaan om als verschillende generaties samen te leven, samen te geloven en samen te werken. Terwijl we daar in de gemeente, het grote gezin van God, veel meer moeite mee hebben. In de gemeente hebben ouderen en jongeren naast een eigen beleidsplan soms ook letterlijk een eigen afgebakende plek. Bijvoorbeeld op zondagmorgen: de volwassenen in de kerkzaal, de kinderen van de kindernevendienst in de zaaltjes van de kerk, de tieners in de kelder van het kerkgebouw en de jongeren op de jeugd­ zolder. Maar ook tijdens de doordeweekse activiteiten trekken de generaties veelal gescheiden op. Gemeente als een (t)huis Tijdens mijn advieswerk in gemeenten neem ik hen graag mee in mijn ideaalbeeld: ‘de gemeente als een (t)huis voor elk kind en iedere jongere’. Doorgaans heeft een huis verschillende kamers: de woonkamer, de kinderkamer, de kamer voor de ouders en de speelzolder. Al die kamers hebben hun eigen functie. Op een bepaald moment zit het hele gezin samen in de ‘woon­ kamer’ en worden er plannen gemaakt voor de aanstaande zomervakantie. Ieder heeft zijn wensen en inbreng, maar er moet toch een gezamenlijke vakantiebestemming gevonden worden. Bij dit soort gesprekken is het mooi om te zien hoe de verschillende generaties aanvoelen dat je bij zo’n belangrijke beslissing rekening met elkaar moet houden. Ze begrijpen dat je niet helemaal je eigen zin kunt doorvoeren, het is een kwestie van geven en nemen. Opvallend is ook dat je in dit soort gesprekken vaak merkt dat ouders (ouderen) vanuit hun liefde voor de kinderen het meest inschikkelijk zijn. Een veel gehoorde uitspraak is: ‘Als de kinderen het tijdens de vakantie Kerkinformatie  •  februari 2014

naar hun zin hebben dan hebben wij het ook!’ In zo’n belangrijk gezinsbeslissing participeren de kinderen volledig mee. Het huis heeft echter ook ‘kinderkamers’ en een ‘speelkamer’: plekken waar de kinderen even op zich zichzelf zijn en vanuit hun eigen belevingswereld zich de dingen van het leven eigen kunnen maken (vertrouwd raken met = inwijden). Inwijden en participeren De jongeren vormen, net als in het gezin, een volwaardig onderdeel van de gemeente. Maar hoe kan dit concreet vormgegeven worden – met de eigenheid van de jongeren, hun vragen, hun beleving en hun gaven? Dat gebeurt altijd op twee manieren die onderling met elkaar te maken hebben: inwijden en participeren. Een bijzonder aspect van jongere gemeenteleden ten opzichte van andere generaties is dat ze aan de ene kant een volwaardige plaats innemen, maar daarnaast ook ingewijd moeten worden in de gemeente. Inwijding betekent dan dat ze vertrouwd raken met en deelgenoot worden van de praktijk van het gemeentezijn. Maar vooral ook dat ze ingewijd worden in de omgang met God, elkaar en de ander. Hierbij worden de jongeren in de eerste plaats ondersteund door hun ouders (geloofsopvoeding

|

Training van JOP in uw gemeente? Ga naar www.jop.nl/ trainingen

Gert Schouten

thuis), maar zeker ook door volwassenen en leidinggevenden in de gemeente die zich hiervoor dienstbaar opstellen richting de jeugd. Omdat de beloften van God voor heel de gemeente zijn, inclusief de kinderen en jongeren, zullen ze op een of andere manier ook mee moeten participeren in alle aspecten (leren, vieren, zorgen, dienen en getuigen) van gemeente-zijn. Ze zullen andere generaties moeten ontmoeten om van te leren en met elkaar in gesprek te zijn. Helaas is het deze manier van participeren en ontmoeten in veel gemeenten niet vanzelfsprekend. De echte aandacht voor de kinderen en jongeren wordt uitbesteed aan alleen het jeugdwerk(-eiland).

• Jeugdwerkadviseur Elke regio in Nederland heeft een eigen JOP Jeugdwerkadviseur (voorheen JOP Regiocoach). Jeugdwerkadviseurs zijn werkzaam bij JOP als adviseur, trainer en coach. Bij JOP Jeugdwerkadviseur kunnen gemeenten terecht met vragen over jeugdwerk. Of het nu gaat over materialen, over veranderingsprocessen en beleid of over een cursus. Jeugdwerkadviseurs zijn er ook om gemeente weer te inspireren met visie op kerkelijk jeugdwerk. De JOP Jeugdwerkadviseur heeft jarenlange ervaring in het jeugdwerk. Hij of zij is geschoold in coaching, trainingen geven en adviseren. De JOP Jeugd­ werkadviseur is beschikbaar voor adviesgesprekken maar ook voor langere begeleidingstrajecten. Vragen over plaatselijk jeugdwerk of behoefte aan advies? Ga naar jop.nl/jeugdwerkadviseur en neem contact op met een van onze Jeugdwerkadviseurs. Kijk voor meer informatie over producten en diensten van JOP op jop.nl/producten/gemeentebreed-beleid

• Generaties verbinden met JOP Win-Win

INHOUD DVD

Deskundig advies meer dan gewenst Ik realiseer me dat bovenstaande materie complex is. Gelukkig is er bij JOP veel expertise en kennis van zaken aanwezig. De diverse specialisten en jeugdwerkadviseurs van JOP hebben ervaring en bezitten de vaardigheden om in gemeenten het inwijden, participeren, generatieleren en het betrekken van kinderen en jongeren een plek te geven die het verdient. Vanuit een integrale aanpak en ook het gebied van beleid. Ze hebben visie hoe de missie van de gemeente voor de kinderen en jongeren anno 2014 vormgegeven kan worden. Ze zijn goed op de hoogte van de laatste trends en ontwikkelingen op het totale gebied van het jeugd- en jongerenwerk. Ook zijn ze bekend met hoe andere gemeenten in vergelijkbare situaties soms al mooie dingen hebben neergezet.

Compleet uitgewerkte programma’s voor: • Gemeenteweekend • Running diner • Gemeentespel • 5 korte ludieke filmpjes. • Muziek (Marcel Zimmer en Alain Clarke)

DGENERATIES

Het gaat over onze toekomst, maar niemand vraagt ons iets Ouderen en jongeren kunnen in een beleidstraject over gemeentezijn anno 2014 veel aan elkaar hebben. De ouderen met hun opgedane kennis en levenservaring. De kinderen en jongeren met hun vernieuwende, verfrissende en innovatieve blik op het leven. Met hun kennis van hedendaagse technologieën (sociale media) en hun eindeloze enthousiasme, passie en ambitie.

• Handboek intergene ratief werken • Materiaal bezinningsavond • Aan de slag

JOP Win-Win organiseert activiteiten die helpen om de kloof tussen verschillende generaties te overbruggen. De uitgangspunten zijn: openheid, wederzijds contact, wederkerig leren, ontmoeting en bewustwording. Wanneer jongeren en ouderen met elkaar in gesprek gaan, leren zij elkaar kennen en verstaan. Dan komt er verbinding tot stand.

JOP WINWIN VERBIN

Beleidsmatig veranderd… Het proces van participeren, inwijden en de ontmoeting tussen generaties dient op een geordende wijze te gebeuren, door dienstbare leiders en een eenduidige integrale beleidsmatige aanpak. Het is van fundamenteel belang om in het beleidsplan van de gemeente de aandacht en werk voor de jeugd in alle aspecten van gemeente-zijn mee te nemen en niet te isoleren tot het jeugdwerk alleen. Het is van groot belang om kinderen en jongeren op een of andere manier ook te betrekken bij het maken van deze plannen.

JOP is de jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk Kijk voor meer info op www.jop.nl

[email protected] 030- 8801880

Postbus 8504 3503 RM Utrecht

• Jeugdbeleid maken Voor het maken van Jeugdbeleid heeft JOP overzichtelijk en eenvoudig materiaal ontwikkeld. In 13 stappen leiden we je in de Beleidswijzer Jeugd­werk door het proces van jeugdbeleid BELEIDSWIJZER maken. Vanaf het moment dat een gemeente beslist JEUGDWERK dat er (nieuw) jeugdbeleid moet komen tot en met de uitwerking in jaarplannen en de evaluatie daarvan. De uitgave is handzaam en overzichtelijk vormgegeven en bevat een verwijzing naar online bestanden. Bestellen kan op www.jop.nl/winkel voor € 14,95. Kijk voor de online bestanden op www.jop.nl/beleidswijzer.

Gert Schouten specialist Gemeentebreed&beleid en JOP Jeugdwerkadviseur Kerkinformatie  •  februari 2014

23

24 | •  D i e n s t g e h e i m e n

• berichten

• Cursussen en studiedagen PCTE

Luisteren we nog naar de Tien Geboden? Vraag: Bij ons in de gemeente is het gebruik iedere zondag de Tien Geboden te lezen (Exodus 20 of Deuteronomium 5). Ik vind het belangrijk dat het gebeurt, maar het is wel een sleur geworden. Ik vraag me af of er nog iemand echt luistert. Hoe kunnen we hier verandering in brengen? Antwoord: Er zijn verschillende mogelijkheden. De gemakkelijkste is andere vertalingen te gebruiken. Dat luisteren mensen weer aandachtiger, omdat ze deze versies niet uit het hoofd kennen. Er zijn ook ’samenvattingen’ van de Tien Geboden te vinden in allerlei boekjes, korter en daarom soms meer uitnodigend om naar te luisteren. In een kerk met veel kinderen kan ook eens een versie uit een kinderbijbel gebruikt worden. Berijmde versies, zoals Lied 310 of 311 uit het Liedboek, zijn te gebruiken om de Tien Geboden te laten zingen. Soms is het hele lied te lang, maar een afwisseling van zang en voorlezen werkt ook om de woorden weer fris binnen te laten komen. Voor een jeugddienst zou men zelfs jongeren kunnen vragen om de ‘Tien Woorden Rap’ te doen (op internet aanwezig). Dan wordt het meer hun tekst. Een kerkenraad zou een verzameling kunnen aanleggen van alternatieven die bij hun kerk passen. Het mooiste alternatief uit mijn herinnering is echter deze: gedurende het jaar hadden catechesegroepen de Tien Geboden behandeld en bij elk gebod een schilderij gemaakt. Die stonden op een rij in de kerk. De predikant liep langs de schilderijen en duidde kort aan wat elk werk beduidde. Dat kwam binnen. dr. Eveline van Staalduine-Sulman lid van de werkgroep Eredienst Heeft u een vraag over de eredienst? Stel deze via [email protected]

Hieronder staat het overzicht van de basis- en vervolgcursussen en de landelijke cursussen van het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie (PCTE) in de komende maanden. Aanmelding en nadere informatie over cursusinhoud, ook over het aanvragen van een cursus op maat voor de eigen gemeente: www.pkn.nl/pcte. Als predikanten en kerkelijk werkers punten kunnen halen in het kader van de Permanente Educatie (PE) staat dat erbij vermeld. Vragen? PCTE, Postbus 8504, 8503 RM Utrecht, tel (030) 880 1558, e-mail: [email protected] U kunt zich nog inschrijven voor de volgende cursussen en activiteiten (alleen de startdatum is vermeld): Cursus Pastoraat 3 februari, Kampen 25 februari, Westmaas 3 maart, Zevenhuizen 4 maart, Geldermalsen 6 maart, Lexmond Cursus Pastoraat bij rouw 12 februari, Middelburg 4 maart, Leeuwarden 18 maart, Barendrecht Cursus Kerkrentmeesters 5 februari, Goes 24 februari, Almkerk 27 februari, Doetinchem 18 maart, Putten Cursus Armoede in Nederland 17 maart, Zwartsluis 12 mei, Nieuwerkerk aan den IJssel Cursus Vergaderen 11 februari, Joure 11 februari, Zuidhorn Cursus Scriba 4 maart, Franeker 4 maart, Veenwouden 19 mei, Barendrecht Cursus Nieuwe ambtsdragers 11 februari, Zwijndrecht 8 april, Zwolle Cursus Diaconaat 10 februari, Nunspeet 25 februari, Barneveld 4 maart, Giessenburg 27 maart, Naaldwijk Diaconale toerustingsdag 7 februari, Wageningen

Kerkinformatie  •  februari 2014

14 februari, Den Bosch 21 februari, Groningen 28 februari, Dordrecht Cursus Jaargesprek 3 februari, Hengelo 10 februari, Voorburg 11 februari , ’s-Gravenpolder 3 maart, Zwolle 3 maart, Nunspeet 24 maart, Arnhem 26 maart, Ommen 27 maart, Joure 27 maart, Drachten Cursus Beroepingswerk 18 maart, Drachten Cursus ZWO 3 februari, Zoetermeer 4 maart, Utrecht Training Begeleiden van rouwgroepen (punten PE: 0,75) 25 september, Utrecht Terugkomdag Begeleiden van Rouwgroepen 1 oktober, Utrecht Training Maar ik kan de draad niet krijgen (Punten PE: 0,75) Training voor pastores en andere beroepskrachten om vertrouwd te raken met het vorm en inhoud geven aan gespreksgroepen met kwetsbare en zorgafhankelijke ouderen, aan de hand van de methode 'k Zou zo graag een ketting rijgen. 7 februari, Vlaardingen 18 maart, Zwolle Training Loopbaanoriëntatie (Punten PE 0,25) 12 februari, Doorn Training Motiverende gespreksvoering (Punten PE 2,5) 19 maart, Utrecht

| •  Va n a f d e w e r k v l o e r

Cursus Uitvaartdiensten leiden door gemeenteleden 25 maart, Drachten Cursus Leidinggeven aan de gemeente 13 maart, Zoetermeer Training Zinvol visiteren I 14 maart, Doorn 26 september, Utrecht

Training Zinvol visiteren II 20 juni, Doorn

Verschillende visies op geloven

Training Conflicthantering I 11 februari, Doorn en Utrecht 6 mei, Doorn en Utrecht Training Conflicthantering II 7 november, Utrecht

Als gemeenteadviseur werk ik in een aaneengesloten gebied in het noorden van het land. In een van de gemeenten die ik begeleid is het thema ‘Eenheid in verscheidenheid’ actueel. Menigeen in deze gemeente maakt zich zorgen over de verschillende visies op geloven en Bijbel. Die verschillen werden onder meer zichtbaar tijdens een gemeenteavond waar harde woorden vielen. Groepsvorming is dan al gauw het gevolg. Hoe kunnen we omgaan met de interne verdeeldheid?, was de vraag. Ik stelde voor een werkgroep van gemeenteleden samen te stellen die een afspiegeling vormt van de gemeente. Ik gaf de werkgroep de volgende opdracht: voer met elkaar het geloofs­ gesprek tegen de achtergrond van de verscheidenheid in de gemeente. Het volgende onderwerp waarover gesproken werd kwam uit de werkgroep zelf: het gesprek over het zegenen van relaties anders dan een huwelijk tussen man en vrouw. Een belangrijk thema in deze gemeente omdat hierover vragen en meningsverschillen zijn. Ik begeleid deze gesprekken die in een goede sfeer verlopen. De werkgroep is inmiddels een paar keer bij elkaar geweest en doet in het kerkblad verslag van de gevoerde gesprekken. Gehoopt en verwacht wordt dat de sfeer tijdens de gesprekken ook in de gemeente kan groeien, door respectvol en open van gedachten te wisselen. Daarvoor wil de werkgroep een gemeenteavond en een kerkdienst rond hetzelfde thema organiseren. Het thema ‘verscheidenheid’ zal op meer manieren onder de aandacht van de kerkgemeenschap gebracht worden. De werkgroep denkt na over een goede manier.

Cursus Nieuwe liedboek 10 maart, Zoetermeer 2 april, Barendrecht

Studiedag ‘Oefening baart Kerk’ Op 14 februari 2014 organiseert het PCTE samen met de Evangelische Alliantie en het Evangelisch Werkverband een studiedag over het thema ‘discipelschap’. Aanleiding is de verschijning van het boek Oefenruimte; gemeente en parochie als gemeenschap van leerlingen (Boekencentrum 2013) van Sake Stoppels (Vrije Universiteit). Dit boek deed al stof opwaaien omdat de auteur radicaal kiest voor discipelschap als kernconcept voor de kerken. Van daaruit maakt hij keuzen die iedere gelovige en iedere gemeenschap raken. Locatie: Bijbelschool de Wittenberg, Krakelingweg 10, 3707 HV Zeist. Aanvang: 10.00 uur. Kosten: € 22,50 inclusief lunch. PE-punten: 0,25 Aanmelding: www.ea.nl/oefening

• Nieuw: opleiding missionaire specialisatie

HH/Frans Lemmens (Westkapelle)

Voor predikanten en kerkelijk werkers met minimaal twee jaar ervaring in een plaatselijke gemeente en een passie voor missionair gemeentezijn is er nu de specialisatie missionair predikant. Het betreft een tweejarige postacademische opleiding die gevolgd kan worden binnen het kader van de Permanente Educatie. Na het volgen van deze opleiding is de predikant/kerkelijk werker in staat om inspirerend leiding te geven aan een missionair veranderingsproces binnen de gemeente, kan zij of hij de eigen geloofs­ traditie communiceren met anderen en kan zij of hij de gemeente leiden naar uitnodigend, ondernemend en proactief aanwezig zijn in de samenleving. De opleiding is afwisselend, inspirerend en uitdagend. Vakken zijn onder meer presentatietechniek, communicatiewetenschap, sociologie, psychologie en marketing. Er is een optimale verbinding

tussen theorie en praktijk. Naast tien keer per jaar een tweedaagse bijeenkomst krijgen deelnemers opdrachten om in de eigen context mee aan de slag te gaan. Er zijn wisselende leslocaties vanwege het bezoeken van lokale missionaire initiatieven. Ook een reis naar Engeland (Fresh Expressions of Church) maakt onderdeel uit van het programma. De opleiding start in september 2014 met een pilotgroep van 15 deelnemers. Wees er dus snel bij! De aanmelding verloopt via de website van het PCTE. Een assessment maakt deel uit van de selectieprocedure. Informatie: Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie, tel. (030) 880 15 58 of [email protected]. Meer over de inhoud: Nynke Dijkstra (Missionair Werk en Kerkgroei), tel. (030) 880 18 70 of [email protected].

Prachtig om met mensen het geloofsgesprek te voeren, juist rond thema’s die met een verschil in visie en beleving te maken hebben. Voor mij persoonlijk erg bemoedigend. Ate Klomp gemeenteadviseur in de classes Drachten, Groningen en Westerkwartier

Kerkinformatie  •  februari 2014

25

26 |

Europese kerken nuchter over mensverbetering

Boek

Onlangs verscheen bij de Europese Raad van Kerken een boek over Human Enhancement (mensverbetering). Wetenschappers, ethici, beleidmakers en theologen bediscussiëren daarin ontwikkelingen gericht op het ‘verbeteren van mensen door mensen’. Loopt de mens niet te veel naast zijn schoenen? Veel mensen bezien ‘mensverbetering’ met verbazing, onzekerheid of bevreemding. Inderdaad roepen de technieken de nodige ethische vragen op. Creëren we straks een standenmaatschappij van verbeterde mensen die de scepter zwaaien over de onverbeterde rest en die de oude homo sapiens op termijn zullen uitroeien? Wie garandeert ons dat zich geen vreselijke bijwerkingen zullen voordoen? Zijn de kosten die met de ontwikkeling en toepassing van human enhancement zijn gemoeid, te verantwoorden in een wereld van honger, economische malaise en global warming? En is het niet respectloos om de natuur te willen verbeteren? De schepping is toch ooit door God goed gemaakt? Geen nieuwe mens Om te beginnen moeten we, aldus de auteurs van dit boek, de vraag naar de realiteitszin van deze toekomstvisioenen stellen. Weliswaar zijn er op punten belangrijke resultaten geboekt, zoals dat doven dankzij een implantaat in het middenoor gedeeltelijk zijn gaan horen of dat verlammingen dankzij hersencomputerverbindingen kunnen worden omzeild. Maar wie denkt dat we, met stug doorwerken, straks een compleet nieuwe mensheid hebben, heeft het mis. Uit het boek Human Enhancement komt vooral een nuchter beeld naar voren. Wie goed oplet, zal merken dat wetenschappers de verwachte resultaten doorgaans in termen van ‘misschien’ en ‘niet uitgesloten dat’ beschrijven. Het publiek wil graag baanbrekende uitvindingen, media kloppen dingen op en wetenschappers die voor hun funding deels van de publieke opinie afhankelijk zijn, spreken de verwachtingen niet tegen. Goed nieuws Zit er dan helemaal geen muziek in? Bij human enhancement wordt doorgaans een onderscheid gemaakt tussen herstel en verbetering. Vooruitzichten op structurele verbeteringen in die zin dat wij straks genetisch andere mensen zijn, zijn er momenteel niet. Veelbelovender zijn ontwikkelingen op het terrein van het herstel van onze natuurlijke vermogens. Dat is heel goed nieuws voor mensen Kerkinformatie  •  februari 2014

Foto: HH/Roel Burgler

met handicaps, ziekte en beperkingen. Maar in feite doen we hier niet veel anders dan wat we al eeuwen doen sinds we looprekjes, mitella's, chemokuren en heupprotheses ontwikkelden. Doén dus, die technieken, al is het dan wel serieus de vraag of je hier de term mensverbetering nog moet bezigen. Morele waarden In de afgelopen jaren is de euforie over toekomstige technologische ontwikkelingen al flink aan het afnemen. Misschien is het grootste risico bij human enhan­ cement daarom een heel ander: niet wat mensen kunnen, maar wat zij denken te kunnen. Als nieuwe technieken een mensheid opleveren die naast zijn schoenen loopt van zelfvertrouwen, is dat geen erg wenselijke situatie. Echte mensverbetering, aldus veel auteurs in dit boek, ligt in het realiseren van morele waarden als liefde, zelfbeheersing en solidariteit.

Als technieken ons daarbij kunnen helpen, zijn zij meer dan welkom en vormen zij een belangrijk onderdeel van Gods cultuuropdracht aan de mens. Theo Boer auteur van het boek, ethicus en werkzaam aan de Protestantse Theologische Universiteit te Groningen. Hij zit namens de Protestantse Kerk in Nederland de commissie Bioethics and Biotechnology van de Europese Raad van Kerken voor.

Bestelgegevens Theo Boer en Richard Fischer (red.), Human Enhancement: Scientific, Ethical and Theological Aspects from a European Perspective. Brussel: Conference of European Churches, 2013.

| • collecten

• Collecte Voorjaarszendingsweek 9 maart 2014 Zondag 9 maart, de eerste zondag in de Veertigdagentijd, is de landelijke collecte bestemd voor zendingswerk van Kerk in Actie. Centraal staat partnerorganisatie Bethania in Moldavië. Bethania ziet om naar ouderen, die bedreigd worden door honger en eenzaamheid. Zoals de 86-jarige Lisa, die onvoldoende pensioen krijgt om van rond te komen. Ze werd in haar huis aangetroffen toen ze al drie dagen niets had gegeten. Partnerorganisatie Bethania biedt ouderen thuiszorg, een

warme maaltijd en sociaal contact. De opbrengst van de collecte in de Voorjaarszendingsweek is bestemd voor het werk van Bethania in Moldavië en voor andere zendingsprojecten van Kerk in Actie. Kom in beweging… zodat ouderen in Moldavië weer te eten hebben. Materiaal: Bij deze collecte zijn folders beschikbaar via [email protected] of (030) 880 13 37. Meer informatie en een collectefilmpje : www.kerkinactie.nl/ 40dagentijd of www.pkn.nl/steunons. •

• Collecte Diaconaat 23 maart 2014 Op zondag 23 maart is de Kerk in Actiecollecte bestemd voor het Diaconaat. Steeds meer mensen in Nederland leven in armoede. De diaconie in Almere en het jongerenproject NEON in Groningen, gesteund door Kerk in Actie, willen dit tegengaan. In Almere is een sociale supermarkt opgezet, waar arme mensen met een speciaal pasje zelf boodschappen kunnen uitzoeken in plaats van een voedselpakket uitgereikt te krijgen. Daarnaast krijgen ze ook andere vormen van hulp, zodat de problemen structureel worden aangepakt. Op het platteland van Oost-Groningen groeien relatief veel jongeren op in werk-

loosheid, armoede, met een lage of geen opleiding en schulden. Medewerkers van NEON kijken naar de talenten van jongeren, zodat ze weer kunnen groeien. De opbrengst van de collecte voor het Diaconaat is bestemd voor dit werk in Almere en Oost-Groningen en andere diaconale projecten in Nederland van Kerk in Actie. Kom in beweging zodat kansarme mensen in Nederland weer op eigen benen kunnen staan. Materiaal: Bij deze collecte zijn folders beschikbaar via [email protected] of (030) 880 13 37. Meer informatie en een collectefilmpje : www.kerkinactie.nl/ 40dagentijd of www.pkn.nl/steunons. •

via www.michanederland.nl. De informatieavonden staan gepland op: • donderdag 20 februari: Groningen (Micha Cursus) • maandag 17 maart: Dordrecht (Micha Cursus) • donderdag 10 april: Driebergen (Micha Cursus of Micha Young) • maandag 12 mei: Den Haag (Micha Cursus) Aanmelden: www.michanederland.nl. Informatie: [email protected].

spelers. In het begin van het spel is Anderland nog leeg – het spelbord heeft een gat in het midden. Gaandeweg vullen de spelers dit gat met gewonnen puzzelstukken waardoor Anderland vorm krijgt. De aanvulset bevat 156 nieuwe kaarten en een nieuwe puzzel voor het midden van het spelbord. Het niveau van deze aanvulset is iets hoger dan dat van het basisspel. Anderland bevat een educatief element en een winelement. Doel van het spel is dat de spelers meer kennis over de verschillende religies krijgen, waardoor meer begrip voor elkaar ontstaat. Het spel is nu, inclusief aanvulset én verzendkosten, te koop voor slechts € 20,-. Te bestellen bij de Protestantse Kerk via www.pkn.nl/webwinkel, [email protected] of tel. (030) 880 13 37. U betaalt geen verzendkosten. Mocht u het spel Ander­ land al op de plank hebben liggen, de aanvulset krijgt u in uw bezit voor € 7,50, inclusief verzendkosten.

• berichten

• Op cursus met Micha Goed en recht doen. Wie wil dat niet? Maar hoe? Met de Micha Cursus of Micha Young kijkt een groep cursisten in enkele avonden naar de eigen mogelijkheden, gaven (materieel en geestelijk), maar ook naar wat daar van uit te delen is. De Micha Cursus en Micha Young (voor 15-plussers) kunnen je gemeente aan het denken zetten over gerechtigheid. Vaak leveren de Micha cursussen mooie nieuwe diaconale projecten op, maar ook een impuls voor al bestaande armoedeprojecten. Niet alleen veraf in de wereld, maar ook dichtbij. Soms gewoon om de hoek van de kerk. Komend seizoen staan vier informatieen instructieavonden gepland voor de Micha Cursus en één voor Micha Young. Een must voor wie nadenkt over onrecht, armoede, schepping & duurzaamheid en de link met de kerk en zijn of haar geloof. Is een cursus nog teveel van het goede, dan kan Micha Basic een mooie optie zijn. Dit zijn zes gratis mini-cursussen van elk twee uur. Basic is te downloaden

• Unieke aanbieding van spel ‘ken uw medelanders’

Bij het spel over de vijf wereldgods­ diensten, Anderland, is een aanvulset verschenen. Het spel bevat een spelbord, speelfiguren, kaarten, fiches, puzzelstukken en een handleiding. Met als motto ‘ken uw medelanders’ stelt het spel vragen over leefregels, rituelen, kleding en voedsel. Anderland is bedoeld voor spelers vanaf 10 jaar en kan gespeeld worden met 3 t/m 8

Kerkinformatie  •  februari 2014

27

28 |

Bijbelteksten februari 2014 Deze teksten zijn gekozen uit de lezingen die in het gezamenlijk gebed in Taizé worden gebruikt. Taizé is een oecumenisch klooster in Frankrijk. De teksten zijn kort genoeg om verschillende keren per dag herlezen te worden, voor een tijd van persoonlijk of gemeenschappelijk gebed. Zo is men door dit rooster te gebruiken verbonden met de wereldoecumene. za 1

God heeft ons kostbare, rijke beloften gedaan, opdat wij deel zouden krijgen aan de goddelijke natuur. (2 Petrus 1: 1-8)

zo 2

Toen Simeon het kind Jezus zag, loofde hij God met de woorden: Nu laat u, Heer, uw dienaar in vrede heengaan. Want met eigen ogen heb ik de redding gezien die u bewerkt hebt ten overstaan van alle volken. (Lucas 2: 22-38)

ma 3 Wat ben je bedroefd, mijn ziel, en onrustig in mij. Vestig je hoop op God, eens zal ik hem weer loven, mijn God die mij ziet en redt. (Psalm 42) di 4

Jezus zei: Eens ging een zaaier uit om te zaaien. Een gedeelte viel op goede grond, en dat bracht vrucht voort, deels honderdvoudig, deels zestigvoudig, deels dertig­ voudig. Laat wie oren heeft goed luisteren! (Matteüs 13: 1-9)

wo 5 Wij vormen het huis van God, mits we vol vertrouwen en fier vasthouden aan datgene waarop wij hopen. (Hebreeën 3: 1-6) do 6 Het geloof legt de grondslag voor alles waarop we hopen, het overtuigt ons van de waarheid van wat we niet zien. (Hebreeën 11: 1-10) vr 7

Troost, troost mijn volk, zegt jullie God. Spreek het moed in. (Jesaja 40: 1-5)

za 8

Jezus zei tot een door hem genezen vrouw: Wees gerust, uw geloof heeft u gered. (Matteüs 9: 18-26)

zo 9

Jezus zegt: Jullie zijn het licht in de wereld. Jullie licht moet schijnen voor de mensen, opdat ze jullie goede daden zien en eer bewijzen aan jullie Vader in de hemel. (Matteüs 5: 13-16)

ma 10 Mogen heel uw geest, ziel en lichaam zuiver bewaard zijn bij de komst van onze Heer Jezus Christus. God die u roept is trouw. (1 Tessalonicenzen 5: 12-28)

Kerkinformatie  •  februari 2014

di 11 Jezus zei tegen zijn leerlingen: De oogst is groot, maar er zijn weinig arbeiders. Vraag dus de eigenaar van de oogst of hij arbeiders wil sturen om de oogst binnen te halen. (Matteüs 9: 36 - 10: 8) wo 12 Houd vast aan Gods liefde, en zie uit naar de barmhartigheid van onze Heer Jezus Christus, die u het eeuwige leven zal schenken. (Judas 20-21) do 13 De duisternis wijkt en het ware licht schijnt al. Wie de ander liefheeft, blijft in het licht. (1 Johannes 2: 7-10) vr 14 De Heer leidt mij langs veilige paden. Al gaat mijn weg door een donker dal, ik vrees geen gevaar, want u bent bij mij. (Psalm 23) za 15 De Heer zegt: Mijn dienaar schreeuwt niet, hij verheft zijn stem niet. Het recht zal hij zuiver doen kennen. Ongebroken en vol vuur zal hij het recht op aarde vestigen. (Jesaja 42: 1-4) zo 16 Jezus zegt: Denk niet dat ik gekomen ben om de Wet of de Profeten af te schaffen. Ik ben niet gekomen om af te schaffen, maar om tot vervulling te brengen. (Matteüs 5: 17-24) ma 17 Christus werd gehoond en hoonde zelf niet, hij leed en dreigde niet, hij vestigde zijn hoop op hem die rechtvaardig oordeelt. (1 Petrus 2: 19-25) di 18 Iemand die één met Christus is, is een nieuwe schepping. Het oude is voorbij, het nieuwe is gekomen. (2 Korintiërs 5: 11-21) wo 19 Ik zal de roemrijke daden van de Heer bezingen: alles wat de Heer voor zijn volk heeft gedaan in zijn ontferming. (Jesaja 63: 7-14) do 20 Paulus schreef: Houd Jezus Christus in gedachten, die uit de dood is opgewekt. Om hem ben ik zelfs als een misdadiger gevangengezet. (2 Timoteüs 2: 8-13)

vr 21 Jezus vroeg aan Petrus: “Houd je van me?” Petrus antwoordde: “Heer, u weet alles, u weet toch dat ik van u houd.” (Johannes 21: 15-17) za 22 Petrus schreef: Leid een leven dat in alle opzichten heilig is, zoals God die u geroepen heeft heilig is. (1 Petrus 1: 13-21) zo 23 Jezus zegt: Heb je vijanden lief en bid voor wie jullie vervolgen, alleen dan zijn jullie werkelijk kinderen van je Vader in de hemel. (Matteüs 5: 38-48) ma 24 De Heer richt zijn oog naar de hemel en op de aarde. Hij verheft uit het stof wie berooid is, uit het vuil tilt hij op wie alles ontbeert. (Psalm 113) di 25 De Heer zegt: Ik zal mijn wet in hun binnenste leggen en hem in hun hart schrijven. Dan zal ik hun God zijn en zij mijn volk. (Jeremia 31: 31-34) wo 26 Christus is afgedaald in de diepte. Hij is opgestaan om alles met zijn aanwezigheid te vullen. (Efeziërs 4: 1-13) do 27 God geeft de vermoeide kracht, de machteloze geeft hij macht in overvloed. (Jesaja 40: 25-31) vr 28 Bedenk hoe groot de liefde is die de Vader ons heeft geschonken! Wij worden kinderen van God genoemd, en dat zijn we ook. (1 Johannes 3: 1-3)

|

•  a d v e r t e n t i e s

29

Advertenties Kerkinformatie kent twee soorten advertenties: vacatureadvertenties van kerkelijke gemeenten en andere advertenties. Vacatureadvertenties van gemeenten kunnen in vier verschillende formaten geplaatst worden: Klein (tot 65 woorden), Normaal (tot 130 woorden), Groot (tot 260 woorden) en Zeer groot (tot 520 woorden/hele pagina). Voor deze formaten gelden respectievelijk de volgende tarieven: € 174, € 348, € 698 en € 1.394. Het aantal woorden wordt berekend met de functie ‘Woorden tellen’ onder Extra in tekstverwerkingsprogramma Word. Andere advertenties kunnen worden aangeboden aan Marijanne Dubbink, tel. 06-30574768, e-mail: [email protected].

Aanlevering advertenties Per e-mail aan: [email protected] (de kale tekst in een Word-bestand en logo’s uitsluitend apart in een jpg-bestand) of in papieren vorm per post aan: Kerkinformatie Advertenties (F. Rozemond), Postbus 8504, 3503 RM Utrecht.

Uiterste aanleverdata (zie ook www.pkn.nl/kerkinformatie)

Naam en logo’s De afkorting PKN wordt zoveel mogelijk vermeden. Wanneer het logo van de Protestantse Kerk wordt gebruikt dient dat volledig (met vaste naamtekst) te worden afgedrukt. Dit in verband met de optimale en eenduidige werking ervan. Eigen varianten op dit logo kunnen in Kerkinformatie worden geweigerd. Andere eigen logo’s, beeldmerken, vignetten of foto’s zijn uiteraard hartelijk welkom.

De advertentiepagina’s in Kerkinformatie worden vanaf de dag van verschijnen tevens geplaatst op www.pkn.nl > klik rechtsboven op: Vacatures. De redactie van Kerkinformatie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van advertenties. Bij de opmaak zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de wensen van de adverteerder.

Maartnummer: 3 februari Aprilnummer: 20 februari Meinummer: 27 maart

De Hervormde Gemeenten Dreischor-Noordgauwe zoeken een enthousiaste

predikant(e)

Kloosterkerkgemeente Ten Boer - Woltersum - Sint Annen

voor 0,5 fte *) Wij denken aan iemand die: • een stimulerende persoonlijkheid en een bindend element is tussen de beide gemeenten; • het vermogen heeft om mensen met verschillende leef­‑ tijden en met een verscheidenheid aan geloofsbelevingen samen te binden vanuit het evangelie van Jezus Christus; • op toegankelijke en eigentijdse wijze inhoud weet te geven aan de eredienst en gevoel heeft voor liturgie; • ruime aandacht heeft voor pastorale zorg; • zichtbaar is in onze dorpen; • ook mensen buiten de kerk weet te bereiken. Dreischor en Noordgouwe zijn oude ringdorpen op Schouwen-Duiveland. Elk dorp heeft een eigen monumentaal kerkgebouw waarin wisselend de erediensten worden gehouden. Schouwen-Duiveland is bekend om zijn recreatieve mogelijkheden met mooie stranden en ruime polders (zie ook onze website: www.streekgemeentedreischornoordgouwe.nl). Voor nadere inlichtingen en voor het opvragen van een profielschets van de gemeente kunt u zich wenden tot de scriba van de kerkenraad mevrouw E. Berghout, Vlasakkerweg 1, 4315 CN Dreischor ([email protected]) Uw schriftelijke reactie met motivatie kunt u voor 15 maart 2014 sturen aan genoemde scriba. Een aanstelling voor circa 100% in combinatie met een andere gemeente uit de regio behoort tot de mogelijkheden.

*)

Ten Boer is een gemeente met 7500 inwoners op 10 km van de stad Groningen. De Kloosterkerk in Ten Boer is, samen met de kerk van Woltersum het thuis van de Kloosterkerkgemeente Ten Boer–Woltersum–Sint-Annen. Binnen onze gemeente is ruimte voor alle geloofsvragen, ook als antwoorden niet altijd voor handen zijn. Wij zijn op zoek naar een

predikant 0,75 fte die met ons op weg wil gaan met de bijbel als inspiratiebron. Een uitgebreidere beschrijving van deze vacature vindt u, samen met de profielschets, beleidsplan en andere relevante informatie op onze website www.pkntenboer.nl/ hervormde Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met de voorzitter van de beroepingscommissie, de heer C.M. Westerholt, tel.nr. (050) 302 25 64. Sollicitaties graag voor 1 maart 2014 naar mevrouw M. van Steenwijk, Ticheldobben 2-D, 9791 CZ Ten Boer of [email protected]

Kerkinformatie  •  februari 2014

30 |

• advertenties

De Protestantse Gemeente Boornbergum-Kortehemmen vraagt een parttime

predikant m/v Wij zoeken een predikant(e) die • bereid is in een omvang van 6/12 in onze gemeente te werken • aandacht heeft voor het pluriforme karakter van onze gemeente • empathisch is en verbindend vermogen heeft • communicatief sterk is en met verfrissende hedendaagse ideeën durft te komen • de bijbelse boodschap helder uitlegt en kan “vertalen” naar het dagelijkse leven De gemeente telt 115 belijdende en 92 doopleden. In het dorp Boornbergum is een pastorie beschikbaar. Voor nadere informatie zie onze website www.pg-boornbergum-kortehemmen.nl Inlichtingen kunnen worden opgevraagd bij de heer A.J. Alkema, voorzitter beroepingscommissie, tel. (0512) 52 03 07. Uw schriftelijke sollicitatie met cv ontvangen wij graag binnen twee weken na het verschijnen van dit blad op onderstaand adres: A.J. Alkema, Broekfinne 149, 9213 RP De Wilgen.

Panel Protestantse Kerk De dienstenorganisatie is benieuwd naar de mening van predikanten en andere ambtsdragers, maar ook gemeenteleden die een cursus volgen, producten afnemen of als donateur Kerk in Actie steunen. Met deze informatie kan zij voortdurend werken aan verbetering van de dienstverlening. Wat vindt u? U kunt het laten weten via het Panel Protestantse Kerk. Wie zich laat inschrijven ontvangt een paar keer per jaar een verzoek om een vragenlijst in te vullen. Deelname is anoniem. Informatie en aanmelden: www.pkn.nl/panel

De Gereformeerde Kerk van Katwijk aan Zee zoekt een toegewijde en enthousiaste

PREDIKANT (m/v) in een dienstverband van 80% Onze kerkelijke gemeente bestaat uit ca. 1800 leden, twee wijken en één kerkenraad. In wijk 1 ontstaat binnenkort een vacature door emeritaat van een predikant. Wijk 2 heeft een fulltime predikant. Wij zoeken een predikant die: • een aanstekelijk geloof heeft in Jezus Christus en de gemeente inspireert tot geloofsgroei en gemeenteopbouw, maar ook verder kijkt dan kerkgrenzen. • een pastor is met een warm gevoel voor mensen, kan luisteren en de impact van een persoonlijk bezoek begrijpt. • de geestelijke begeleiding verzorgt en de onderlinge band versterkt. • een teamspeler is en goed wil samenwerken met de collega, maar ook met de vele vrijwilligers in de gemeente. • in het hart van de kerkelijke gemeente wil staan. • vanaf de kansel de Blijde Boodschap zo weet te verwoorden dat het een lamp is voor onze voeten, voor het geestelijke leven, maar evenzo voor de dagelijkse bezigheden in de week die volgt. • een leeftijd heeft jonger dan 45 jaar, affiniteit heeft met de jeugd en jongeren, maar ook de ouderen in onze gemeente weet te inspireren. Er is een pastorie beschikbaar. De gemeente Katwijk is met ruim 60.000 inwoners, waaronder ook de kerkelijke zelfstandige gemeenten Katwijk aan den Rijn, Rijnsburg en Valkenburg de grootste gemeente van de Duin- en Bollenstreek en gunstig gelegen ten opzichte van de steden Leiden en Den Haag. Met zee, strand en duinen is het hier goed wonen en werken. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met de voorzitter van de beroepingscommissie, de heer J.A. (Johan) van Amerom, 06-13 92 43 63. Graag zien wij uw schriftelijke sollicitatie binnen drie weken na verschijning van dit blad aan de secretaris, de heer A.M. (Allaart) ter Haar Kreeft 14 2221 KG Katwijk (ZH)

Kerkinformatie  •  februari 2014

|

Protestantse Gemeente Houten Deze gastvrije gemeente heeft ruim 3.000 leden met een veelzijdig en bruisend jeugdwerk, ondersteund door 600 actieve vrijwilligers en een enthousiast team van twee predikanten, een seniorenpastor en een jeugdwerker. In verband met het vertrek van de huidige jeugdwerker per 1 april 2014 komt de functie vrij van een

enthousiaste en motiverende jeugdwerker (m/v) • 20 uur per week gedurende de termijn van een jaar, met mogelijke verlenging • bereid ’s avonds en in het weekend te werken • geregistreerd kerkelijk werker of bereid tot het volgen van de opleiding.

Ben jij iemand die • relevante werkervaring heeft in het kerkelijk jeugdwerk • actief lid is van de Protestantse Kerk in Nederland, met een levend geloof in Jezus Christus • oog en oor heeft voor wat er leeft onder jongeren en met hen in gesprek gaat • communicatief vaardig is • als jeugdwerker aanspreekbaar en zichtbaar is • ondernemend is met een neus voor nieuwe behoeftes en daarop weet in te spelen • in staat is nieuw beleid op te stellen samen met de predikant (met aandachtsveld jeugd) en dit zelfstandig kan uitvoeren • vrijwilligers kan enthousiasmeren, coachen en toerusten in relatiegericht jeugdwerk • een goede gesprekspartner is voor het jeugdcluster JOINED!

De Gereformeerde kerk te Lisse is op zoek naar een enthousiaste

predikant Een verbindende zingever met passie voor pastoraat en liturgie (0,5 fte) Wij zijn een kleine enthousiaste gemeente. Ruimdenkend maar met respect voor elkaars mening. We ervaren God als de zingever van het leven, de stem in het hart. Onze gemeente is gevestigd in Lisse, het levendige hart van de Bollenstreek. Zowel dorp, stad, bos, zee en duin zijn altijd dichtbij. Wij zijn op zoek naar een predikant (m/v) die: • Een hedendaagse invulling aan de eredienst geeft • De gemeente scherp houdt • Gevoel voor liturgische vormgeving heeft • Het leuk vindt om de betrokkenheid bij de kerk weer nieuw leven in te blazen • Actief participeert in jeugd- en jongerenwerk en hen daarbij kan inspireren • Gevoel heeft voor pastoraat en zich kan inleven in het geloofsleven van ouderen • Leiderschap toont. Wij bieden: • Ondersteuning van actieve en trouwe mensen • Een collegiale kerkenraad • Vrijheid voor eigen invulling • Een fraai gelegen pastorie. Op de website www.pknlisse.nl/beroepingswerk treft u meer en uitgebreidere informatie aan over de gemeente en de vacature. Heeft u vragen, wilt u meer informatie of wilt u misschien meteen solliciteren? Neemt u contact op met Maartje de Best, voorzitter van de beroepingscommissie, telefoon (0252) 41 24 86. Of via email: bc.gereformeerdekerk.lisse@ gmail.com. Schrijven kan ook: t.a.v. Beroepingscommissie Gereformeerde Kerk Lisse, Postbus 433, 2160 AK Lisse.

Meer informatie? Bij de secretaris van de sollicitatiecommissie (t. 030 – 637 79 82 en [email protected]). Sollicitatie: Uiterlijk 14 februari 2014 geadresseerd aan de secretaris, Lida van der Marel, Rijfveld 40, 3993 SN Houten of mailen naar bovenstaand mailadres.

Opstandingskerk • Het Kant 1 • 3995 DZ Houten t. (030) 637 49 86 • www.pghouten.nl

Kerkelijk Werker nodig? Het Mobiliteitsbureau kan bemiddelen! www.pkn.nl/mobiliteitsbureau tel. (030) 880 15 05 (ma, di, vr)

Kerkinformatie  •  februari 2014

31

32 |

• advertenties

Gereformeerde Kerk “De Ark” te Berkel en Rodenrijs en Bergschenhoek

www.kerkaanzee.nl

Kerk aan Zee Muiderberg is een open, protestantse gemeente waarin iedereen zich welkom weet. Voor dit prachtige Brinkdorp aan het IJsselmeer met haar monumentale Kerk aan Zee zoeken wij een

predikant (m/v) • die vanuit de Samen op Weg-traditie en -beginselen bezielend werkt in onze dorpsgemeente, waarin ook aandacht is voor onze rooms-katholieke dorpsgenoten. • die een persoonlijkheid is, midden in de samenleving staat, die verbindt en inspireert. Die de relatie weet te leggen tussen de bijbelteksten en de actualiteit. • die een bruggenbouwer is met visie hoe de kerk in deze tijd kan functioneren in een kleine gemeenschap als Muiderberg. • die de natuurlijke houding heeft om samen te werken met diverse geledingen/vrijwilligers van de kerk.

Wij zoeken een predikant (0,8 fte) met toekomstvisie, die op enthousiaste wijze (s)preekt over het geloof en zo de navolging van Jezus uitdraagt. Uw talenten en eigenschappen: • Vanuit een levend geloof de vele kerkelijke activiteiten Inspireren, zodat gemeenteleden groeien in persoonlijk geloof. • Midden in de Protestantse Kerk staan. • Samenwerken, bruggen bouwen, over (kerk)muren heen kijken. Wij bieden: • Een warme, betrokken gemeente. • Veel activiteiten voor jong en oud. • Een gemeente, die omzien naar elkaar (pastoraat) belangrijk vindt. Interesse? Bekijk ons hele profiel op www.kerk-de-ark.nl en stuur uw reactie voor 1 maart naar [email protected]

Wij bieden: • een vrijstaande, ruime pastorie, midden in het dorp. • een dienstverband van 65%. • een kleine maar betrokken en actieve gemeente. De Protestantse Gemeente Anjum is op zoek naar een Nieuwsgierig en herkent u zich in dit profiel? Kijk dan op onze website: www.kerkaanzee.nl voor de profielschets of vraag ons informatiepakket aan via het secretariaat van de beroepingscommissie (zie mailadres) of bel met de voorzitter van de beroepingscommissie, dhr. Wim van Deijk, (0294) 26 43 17. Wij kijken uit naar uw reactie met CV die u uiterlijk tot 21 februari 2014 kunt opsturen naar: Secretariaat beroepingscommissie Kerk aan Zee, t.n.v. mw. Annemiek Koers, Nienhuis Ruyskade 58, 1399 HJ Muiderberg of via de mail: [email protected]

predikant (m/v) • 30-50 jaar; voor 80 procent. • Die zich door God geroepen weet om het Evangelie van Jezus Christus te verkondigen. • Die het werk binnen de gemeente met hart en ziel weet uit te voeren. • Die probeert jong en oud te motiveren om te leven met Hem. • Die vanuit een persoonlijk geloven in God onze gemeente dienstbaar wil zijn. • Die een centrale plaats wil innemen in onze gemeente en de gemeente hierin meeneemt, toerust en vormt. Meer informatie over onze gemeente vindt u op www.pganjum.nl of kunt u verkrijgen van dhr. K. Seepma, voorzitter van de beroepingscommissie, tel. (0519) 32 17 56. De profielschets kan op uw verzoek worden toegestuurd. Schriftelijke reacties kunt u voor 1 maart 2014 sturen naar: Protestantse Gemeente Anjum P.A. Feart 5 9133 MP Anjum Of via de mail: [email protected]

Kerkinformatie  •  februari 2014

|

HERVORMDE GEMEENTE KETHEL EN SPALAND in Schiedam zoekt

nieuwsgierige predikant

De wijkgemeente Kerk aan de Haven, onderdeel van de Protestantse Gemeente te Waalwijk zoekt een

kerkelijk werker (m/v - 0,8 fte)

(m/v) voor 1 fte De Dorpskerk in Schiedam Kethel zoekt een voorganger die als authentiek gelovig mens, bezielt, verbindt en open staat voor de samenleving. Hij of zij laat zich typeren met: • warm naar binnen en open naar buiten • laat zich merkbaar verrassen door de boodschap van de Bijbel • is een uitnodigende en nieuwsgierige persoonlijkheid; een ‘mensenmens’ • kan omgaan met uiteenlopende meningen en ‘culturen’ • helpt ons van betekenis te zijn voor de naasten; gelovig of ongelovig. Wij zijn, op de grens van dorp en stad, een gemeenschap met een grote verscheidenheid aan mensen en meningen. Onze gemeenteleden zijn actief, denken en praten graag mee, geven response op de preek, houden van een verzorgde en samenhangende liturgie en kunnen heel direct zijn. Tradities en nieuwe vormen van kerk-zijn laten we graag hand in hand gaan. We werken in federatief verband samen met de wijkgemeente De Ark van de Protestantse Gemeente in Schiedam, en doen dan ook heel veel gezamenlijk. Bijzondere aandacht is gericht op jongeren en jong volwassenen en hun kinderen: de toekomst van onze kerk. Het beroep wordt uitgebracht door de Hervormde Gemeente Kethel en Spaland, maar de voorgangers van beide gemeenten stemmen de taken op elkaar af. Kunnen samenwerken, coördineren en contacten onderhouden zijn eigenschappen waarover deze - sterk in zijn of haar schoenen staande - predikant moet beschikken. Ervaring in één eerdere gemeente strekt tot aanbeveling. Een monumentale pastorie is beschikbaar.

De visie van Kerk aan de Haven: ‘magneetkerk’. Dat is een gastvrije, aantrekkelijke en vitale gemeente van de Protestantse Gemeente te Waalwijk. Om deze visie gestalte en verdere invulling te geven aan het beleidsplan is de wijkgemeente op zoek naar een Kerkelijk Werker. Wij zoeken iemand voor de volgende taken: • in overleg met de predikant invulling geven aan deel van de pastorale werkzaamheden • revitaliseren van het pastoraat door de gemeente in dit pastoraat te betrekken • bewust maken van de gemeente van haar missionaire roeping door zelfstandig opzetten van een missionaire werkgroep en het samen met deze groep vormgeven van een missionair traject. Wij denken hierbij aan iemand met een afgeronde HBOopleiding theologie, die praktisch en daadkrachtig is, bij voorkeur een leeftijd heeft tussen de 30 en 40 jaar en die een ruime ervaring heeft in het pastoraat. Wij bieden: • Een functie voor 0,8 fte, startend met een jaarcontract met een optie voor verlenging met 2 jaar • Arbeidsvoorwaarden conform de regeling van de PKN met een indeling in salarisschaal 9 • Ondersteuning en begeleiding Informatie over de vacature kan verkregen worden bij : Ds. Bert van der Linden, predikant wijkgemeente, [email protected], (0416) 33 23 23. Gonny Kramer-Straver, voorzitter wijkkerkenraad, [email protected], (0416) 27 85 29. Sollicitaties kunnen tot 28 februari 2014 worden gericht aan Marco van Beek, voorzitter van de selectiecommissie, op e-mail adres [email protected]. Voor meer informatie over de sollicitatieprocedure, het functieprofiel of het beleidsplan, zie www.kerkaandehaven.nl.

Kijk op onze facebookpagina www.facebook.com/Hervormde.Gemeente.Kethel.en.Spaland voor meer informatie of bel met de scriba, Adri de Groot, tel. 06 – 535 23 560 (na 19.00 uur). Belangstelling? Reageer vóór 1 maart 2014 schriftelijk op [email protected] of naar Betedal 1, 3124 NA Schiedam.

Kerkinformatie  •  februari 2014

33

34 |

• advertenties

Boekjes voor persoonlijke bezinning én geschikt om cadeau te doen, ook aan mensen aan de rand van of buiten de kerk.

€ 3,95*

Alle prod u zijn te be cten s via www tellen .pkn webwink .nl/ el

PROFITEER NU VAN DEZE AANBIEDING!

• WELKOM! Met informatie over het kerkgebouw en wat zich daarbinnen allemaal afspeelt. Op zondag én door de week. * De boekjes kennen een staffelkorting.

van € 3,9 5

voor ma ar

• DE KERK VIERT FEEST! Over de belangrijkste feesten die de kerk kent, met informatie over hun oorsprong in de Bijbel en over de betekenis voor het leven van mensen.

€ 4,95

• ZINGT EEN NIEUW LIED € 3,95

• ZIJ LOPEN MAAR • OPENGAAN

WORDEN NIET MOE, WANDELEN LANGS PROTESTANTSE SPOREN

van € 8,9 5

Boekje met veel foto’s, beelden en toegankelijke teksten.

• DE GEEST KRIJGEN Over de negen vruchten van de Geest, met korte overdenkingen, passende bijbelteksten, liederen en gebeden.

voor ma ar

€ 3,50

€ 4,95

van € 3,9 5

voor ma ar

€ 2,50

• ALLES WAT ADEM HEEFT • TROOST € 3,95

Met troostrijke teksten: citaten uit de Bijbel, gebeden, en gedicht- en liedteksten.

• DVD

‘LAAT ZIEN WAT JE BEWEEGT’ van € 14 ,95

voor ma ar

€ 5,-

Alle producten zijn te bestellen via www.pkn.nl/webwinkel, [email protected] of (030) 880 13 37. In de webwinkel vindt u meer informatie over de producten. Kerkinformatie  •  februari 2014

€ 2,50

|

Veel kerkelijke gebouwen krijgen een nieuwe functie: een klooster wordt een conferentieoord, een kerkgebouw een medisch centrum, een pastorie wordt ingericht als museum. Zo lang deze gebouwen geen commerciële functie krijgen, kan Donatus ze (blijven) verzekeren. Dat is goed nieuws, want Donatus verzekert al sinds 1852 kerken en kerkelijke gebouwen. Wij zijn een onderlinge verzekeringsmaatschappij en werken dus zonder winstoogmerk. Onze leden ontvingen de afgelopen tien jaar een premierestitutie van 40%. Interesse? Kijk op onze website of vraag vrijblijvend de informatiefolder aan.

w w w . d o n a t u s. n l

t e l . 073 - 5 2 2 1700

D o n a t u s v e r z e k e r t v e r t ro u w d o ok als een kerk geen kerk meer is

De Waarheidsvriend Wekelijkse uitgave van de Gereformeerde Bond

Elke week De Waarheidsvriend op de mat. Dat is iets wat je eigenlijk wilt. Bijbels en actueel, nodig als je kerkelijk bij wilt blijven. Word nu abonnee. Een abonnement kost maar € 48,00 per jaar. Dat is 91 eurocent per nummer. De brandstof die je bij de tank haalt, kost per liter nog steeds meer.

www.dewaarheidsvriend.nl/word-abonnee

Kerkinformatie  •  februari 2014

35

WWW.KERKINACTIE.NL/WERELDDIACONAAT

WEREL DIACO DNAAT

2 FEBR UARI 20 14

Kerkinformatie  •  februari 2014

JAARGANG 26 | NR 1 | FOTO: FAMILIE FLIERMAN

Bouwen aan een beter bestaan COLLECTE